อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๖๒.

๘. มานปริญฺาสุตฺตวณฺณนา [๘] อฏฺเม อปุพฺพํ นตฺถิ, เกวลํ มานวเสน เทสนา ปวตฺตา. คาถาสุ ปน มานุเปตา อยํ ปชาติ กมฺมกิเลเสหิ ปชายตีติ ปชาติ ลทฺธนามา อิเม สตฺตา มญฺนลกฺขเณน มาเนน อุเปตา อุปคตา มานคนฺถา ภเว รตาติ กิมิกีฏปฏงฺคาทิอตฺตภาเวปิ มาเนน คนฺถิตา มานสํโยชเนน สํยุตฺตา, ตโต เอว ทีฆรตฺตํ ปริภาวิตา อหํการวเสน "เอตํ มมา"ติ สงฺขาเรสุ อชฺโฌสานพหุลตฺตา ตตฺถ นิจฺจสุขอตฺตาทิวิปลฺลาสวเสน จ กามาทิภเว รตา. มานํ อปริชานนฺตาติ มานํ ตีหิ ปริญฺาหิ น ปริชานนฺตา อรหตฺตมคฺคาเณน วา อนติกฺกมนฺตา, "มานํ อปริญฺายา"ติ เกจิ ปนฺติ. อาคนฺตาโร ปุนพฺภวนฺติ ปุน อายตึ อุปปตฺติภวํ, ปุนปฺปุนํ ภวโต ^๑- วา ปุนพฺภวสงฺขาตํ สํสารํ อปราปรํ ปริวตฺตนวเสน คนฺตาโร อุปคนฺตาโร โหนฺติ, ภวโต น ปริมุจฺจนฺตีติ อตฺโถ. เย จ มานํ ปหนฺตฺวาน, วิมุตฺตา มานสงฺขเยติ เย ปน อรหตฺตมคฺเคน สพฺพโส มานํ ปชหิตฺวา มานสฺส อจฺจนฺตสงฺขยภูเต อรหตฺตผเล นิพฺพาเน วา ตเทกฏฺสพฺพกิเลสวิมุตฺติยา วิมุตฺตา สุฏฺุ มุตฺตา. เต มานคนฺถาภิภุโน, สพฺพํ คนฺถํ อุปจฺจคุนฺติ เต ปริกฺขีณภวสํโยชนา อรหนฺโต สพฺพโส มานคนฺถํ มานสํโยชนํ สมุจฺเฉทปฺปหาเนน อภิภวิตฺวา ิตา, อนวเสสํ วฏฺฏทุกฺขํ อติกฺกมึสูติ อตฺโถ. เอวเมตสฺมึ สตฺตมสุตฺเต จ อรหตฺตํ กถิตนฺติ. อฏฺมสุตฺตวณฺณนา นิฏิตา. ------------- @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. ภวนโต

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๖๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=27&page=62&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=27&A=1359&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=27&A=1359&pagebreak=1#p62