อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๖๐.

ทิฏฺิวิสุทฺธิกงฺขาวิตรณวิสุทฺธิโยปิ าตปริญฺา. มคฺคามคฺคปฏิปทาาณ- ทสฺสนวิสุทฺธิโย กลาปสมฺมสนาทิอนุโลมปริโยสานา วา ปญฺา ตีรณปริญฺา. อริยมคฺเคน ปชหนํ ปหานปริญฺา. โย สพฺพํ ปริชานาติ, โส อิมาหิ ตีหิ ปริญฺาหิ ปริชานาติ. อิธ ปน วิราคปฺปหานานํ ปฏิกฺเขปวเสน วิสุํ คหิตตฺตา าตปริญฺาย, ตีรณปริญฺาย จ วเสน ปริชานนา เวทิตพฺพา. โย ปเนวํ น ปริชานาติ, ตํ สนฺธาย วุตฺตํ "อปริชานนฺ"ติ. ตตฺถ จิตฺตํ อวิราชยนฺติ ตสฺมึ อภิญฺเยฺยวิเสเส ปริญฺเยฺเย อตฺตโน จิตฺตสนฺตานํ น วิราชยํ น วิรชฺชนฺโต, ยถา ตตฺถ ราโค น โหติ, เอวํ วิราคานุปสฺสนํ น อุปฺปาเทนฺโตติ อตฺโถ. อปฺปชหนฺติ วิปสฺสนาปญฺาสหิตาย มคฺคปญฺาย ตตฺถ ปหาตพฺพยุตฺตกํ กิเลสวฏฺฏํ อนวเสสโต น ปชหนฺโต. ยถา เจตํ, เอวํ อภิชานนาทโยปิ มิสฺสกมคฺควเสน เวทิตพฺพา. ปุพฺพภาเค หิ นานาจิตฺตวเสน าตตีรณปหานปริญฺาหิ กเมน อภิชานนาทีนิ สมฺปาเทตฺวา มคฺคกาเล เอกกฺขเณเนว กิจฺจวเสน ตํ สพฺพํ นิปฺผาเทนฺตํ เอกเมว าณํ ปวตฺตตีติ. อภพฺโพ ทุกฺขกฺขยายาติ นิพฺพานาย สกลสฺส วฏฺฏทุกฺขสฺส เขปนาย น ภพฺโพ, นาลํ น สมตฺโถติ อตฺโถ. สพฺพญฺจ โขติ เอตฺถ จสทฺโท พฺยติเรเก, โขสทฺโท อวธารเณ. ตทุภเยน อภิชานนาทิโต ลทฺธพฺพํ วิเสสํ ทุกฺขกฺขยสฺส จ ^๑- เอกนฺตการณํ ทีเปติ. อภิชานนาทีสุ ยํ วตฺตพฺพํ, ตํ วุตฺตเมว. ตตฺถ ปน ปฏิกฺเขปวเสน วุตฺตํ, อิธ วิธานวเสน เวทิตพฺพํ. อยเมว วิเสโส. อปิจ อภิชานนฺติ อุปาทานกฺขนฺธปญฺจกสงฺขาตํ สกฺกายสพฺพํ สรูปโต ปจฺจยโต จ าณสฺส อภิมุขีกรณวเสน อภิชานนฺโต หุตฺวา อภาวาการาทิปริคฺคเหน ตํ อนิจฺจาทิลกฺขเณหิ @เชิงอรรถ: ^๑ สี. ทุกฺขกฺขยาย จสฺส, ม. ทุกฺขกฺขยสฺส จสฺส

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๖๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=27&page=60&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=27&A=1315&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=27&A=1315&pagebreak=1#p60