อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๓๗๘.

๖. ตณฺหุปฺปาทสุตฺตวณฺณนา [๑๐๕] ฉฏฺเฐ ตณฺหุปฺปาทาติ เอตฺถ อุปฺปชฺชติ เอเตสูติ อุปฺปาทา. กา อุปฺปชฺชติ? ตณฺหา. ตณฺหาย อุปฺปาทา ตณฺหุปฺปาทา, ตณฺหาวตฺถูนิ ตณฺหาการณานีติ อตฺโถ. ยตฺถาติ เยสุ นิมิตฺตภูเตสุ. อุปฺปชฺชมานาติ อุปฺปชฺชนสีลา. จีวรเหตูติ "กตฺถ มนาปํ จีวรํ ลภิสฺสามี"ติ ^๑- จีวรการณา อุปฺปชฺชติ. เสสปเทสุปิ เอเสว นโย. อิติ ภวาภวเหตูติ เอตฺถ ปน อิตีติ นิทสฺสนตฺเถ นิปาโต. ยถา จีวรทิเหตุ, เอวํ ภวาภวเหตุปีติ อตฺโถ. ภวาภวาติ เจตฺถ ปณีตปฺปณีตานิ สปฺปินวนีตาทีนิ อธิปฺเปตานิ ภวติ อาโรคฺยํ เอเตนาติ กตฺวา. "สมฺปตฺติภเวสุ ปณีตปฺปณีตตโร ภวาภโว"ติปิ วทนฺติ. ภโวติ วา สมฺปตฺติ, อภโวติ วิปตฺติ. ภโวติ วุฑฺฒิ, อภโวติ หานิ. ตนฺนิมิตฺตญฺจ ตณฺหา อุปฺปชฺชตีติ วุตฺตํ "ภวาภวเหตุ วา"ติ. คาถา เหฏฺฐา วุตฺตตฺถา เอว. อปิจ ตณฺหาทุติโยติ ตณฺหาสหาโย. อยํ หิ สตฺโต อนมตคฺเค สํสารวฏฺเฏ สํสรนฺโต น เอกโกว สํสรติ, ตณฺหํ ปน ทุติยิกํ สหายิกํ ลภิตฺวาว สํสรติ. ตถา หิ ตํ ปปาตปาตํ อจินฺเตตฺวา มธุคฺคณฺหณกลุทฺธกํ วิย อเนกาทีนวากุเลสุปิ ภเวสุ อานิสํสเมว ทสฺเสนฺตี อนตฺถชาเล สา ปริพฺภมาเปติ. เอตมาทีนวํ ญตฺวาติ เอตํ อตีตานาคตปจฺจุปฺปนฺเนสุ ขนฺเธสุ อิตฺถภาวญฺญถาภาวสญฺญิตํ อาทีนวํ ชานิตฺวา. ตณฺหํ ทุกฺขสฺส สมฺภวนฺติ "ตณฺหา จายํ วฏฺฏทุกฺขสฺส สมฺภโว ปภโว การณนฺ"ติ ชานิตฺวา. เอตฺตาวตา จ เอกสฺส ภิกฺขุโน วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตุปฺปตฺติ ทสฺสิตา. อิทานิ ตํ ขีณาสวํ โถเมนฺโต "วีตตโณฺห"ติอาทิมาห. ยมฺปเนตฺถ อวุตฺตํ, ตํ เหฏฺฐา วุตฺตนยเมว. ฉฏฺฐสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ------------- @เชิงอรรถ: ^๑ มโน.ปู. ๒/๙/๒๘๗

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๓๗๘. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=27&page=378&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=27&A=8375&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=27&A=8375&modeTY=2&pagebreak=1#p378