อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๓๐๕.

ยา อวิชฺชา, สา ปหียตีติ ยา สจฺจสภาวปฏิจฺฉาทินี สพฺพานตฺถการี สกลสฺส วฏฺฏทุกฺขสฺส มูลภูตา อวิชฺชา, สา อนิจฺจานุปสฺสีนํ วิหรตํ สมุจฺฉิชฺชติ. อิทํ กิร ภควตา อนิจฺจาการโต วุฏฺฐิตสฺส สุขวิปสฺสกขีณาสวสฺส วเสน วุตฺตํ. ตสฺสายํ สงฺเขปตฺโถ:- เตภูมเกสุ สพฺพสงฺขาเรสุ อนิจฺจาทิโต สมฺมสนํ ปฏฺฐเปตฺวา วิปสฺสนฺตานํ ยทา อนิจฺจนฺติ ปวตฺตมานา วุฏฺฐานคามินี วิปสฺสนา มคฺเคน ฆฏียติ, อนุกฺกเมน อรหตฺตมคฺโค อุปฺปชฺชติ, เตสํ อนิจฺจานุปสฺสีนํ วิหรตํ อวิชฺชา อนวเสสโต ปหียติ, อรหตฺตมคฺควิชฺชา อุปฺปชฺชตีติ. อนิจฺจานุปสฺสีนํ วิหรตนฺติ อิทํ อนิจฺจลกฺขณสฺส เนสํ ปากฏภาวโต อิตรสฺส ลกฺขณทฺวยสฺส คหเณ อุปายภาวโต วา วุตฺตํ, น ปน เอกสฺเสว ลกฺขณสฺส อนุปสฺสิตพฺพโต วุตฺตเญฺหตํ "ยทนิจฺจํ ตํ ทุกฺขํ. ยํ ทุกฺขํ ตทนตฺตา"ติ. ^๑- อปรมฺปิ วุตฺตํ "อนิจฺจสญฺญิโน หิ เมฆิย อนตฺตสญฺญา สณฺฐาติ, อนตฺตสญฺญี อสฺมิมานสมุคฺฆาตํ ปาปุณาตี"ติ. ^๒- คาถาสุ อานาปาเน ปฏิสฺสโตติ อานาปานนิมิตฺตสฺมึ ปฏิ ปฏิ สโต, อุปฏฺฐิตสฺสตีติ อตฺโถ. ปสฺสนฺติ อาสวกฺขยญาณจกฺขุนา สงฺขารูปสมํ นิพฺพานํ ปสฺสนฺโต. อาตาปี สพฺพทาติ อนฺตรา โวสานํ อนาปชฺชิตฺวา อสุภานุปสฺสนาทีสุ สตตํ อาตาปี ยุตฺตปฺปยุตฺโต, ตโต เอว ยโตติ วายมมาโน, นิยโต วา สมฺมตฺตนิยาเมน ตตฺถ สพฺพสงฺขารสมเถ นิพฺพาเน อรหตฺตผลวิมุตฺติยา วิมุจฺจติ. เสสํ วุตฺตนยเมว. ฉฏฺฐสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ---------------- @เชิงอรรถ: ^๑ สํ.ข. ๑๗/๑๕/๑๙ ^๒ องฺ.นวก. ๒๓/๒๐๗/๓๗๑, ขุ.อุ. ๒๕/๓๑/๑๔๓

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๓๐๕. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=27&page=305&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=27&A=6733&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=27&A=6733&modeTY=2&pagebreak=1#p305