อรรถกถาเล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๑๑๕.

อาคโต. ตถา หิ "ฉ อิเม อาวุโส วิญฺาณกายา"ติอาทีสุ ^๑- วิญฺาณสมูโห วุตฺโต. "ฉ ผสฺสกายา"ติอาทีสุ ^๒- ผสฺสาทิสมูโห. ตถา "กายปสฺสทฺธิ กายลหุตา"ติอาทีสุ ^๓- เวทนากฺขนฺธาทโย. "อิเธกจฺโจ ปวีกายํ อนิจฺจโต อนุปสฺสติ, อาโปกายํ เตโชกายํ วาโยกายํ เกสกายํ โลมกายนฺ"ติอาทีสุ ^๔- ปวาทิสมูโห. "กาเยน โผฏฺพฺพํ ผุสิตฺวา"ติ ^๕- อยํ ปสาทกาโย. อิธาปิ ปสาทกาโย เวทิตพฺโพ. โส หิ กายวิญฺาณาทีนํ ยถารหํ วตฺถุทฺวารภาเวน ปวตฺตติ. มโนติ ปน กิญฺจาปิ สพฺพํ วิญฺาณํ วุจฺจติ, ตถาปิ ทฺวารภาวสฺส อิธาธิปฺเปตตฺตา ทฺวารภูตํ สาวชฺชนํ ภวงฺคํ เวทิตพฺพํ. เอตานิ ยสฺส ทฺวารานิ, อคุตฺตานิ จ ภิกฺขุโนติ ยสฺส ภิกฺขุโน เอตานิ มนฏฺฉฏฺานิ ทฺวารานิ สติโวสฺสคฺเคน ปมาทํ อาปนฺนตฺตา สติกวาเฏน อปิหิตานิ. โภชนมฺหิ ฯเปฯ อธิคจฺฉตีติ โส ภิกฺขุ วุตฺตนเยน โภชเน อมตฺตญฺู อินฺทฺริเยสุ จ สํวรรหิโต ทิฏฺธมฺมิกญฺจ โรคาทิวเสน, สมฺปรายิกญฺจ ทุคฺคติปริยาปนฺนํ กายทุกฺขํ ราคาทิกิเลสสนฺตาปวเสน, อิจฺฉาวิฆาตวเสน จ เจโตทุกฺขนฺติ สพฺพถาปิ ทุกฺขเมว อธิคจฺฉติ ปาปุณาติ. ยสฺมา เจตเทวํ, ตสฺมา ทุวิเธนปิ ทุกฺขคฺคินา อิธโลเก จ ปรโลเก จ ฑยฺหมาเนน กาเยน ฑยฺหมาเนน เจตสา ทิวา วา ยทิ วา รตฺตึ นิจฺจกาลเมว ตาทิโส ปุคฺคโล ทุกฺขเมว วิหรติ, น ตสฺส สุขวิหารสฺส สมฺภโว, วฏฺฏทุกฺขานติกฺกเม ปน วตฺตพฺพเมว นตฺถีติ. ปมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา. --------------- @เชิงอรรถ: ^๑ ม.มู. ๑๒/๑๐๑/๗๒ ^๒ ที.ปา. ๑๑/๓๒๓/๒๑๕, ม.มู. ๑๒/๙๘/๗๐ @^๓ อภิ.สงฺ. ๓๔/๑๑๔/๔๐ ^๔ ขุ.ปฏิ. ๓๑/๓๕/๔๔๑ ^๕ องฺ.ติก. ๒๐/๑๖/๑๐๘

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๒๗ หน้าที่ ๑๑๕. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=27&page=115&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=27&A=2510&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=27&A=2510&pagebreak=1#p115