อรรถกถาเล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๕๕.

กุชฺฌิตฺวา "ชานามหํ ตยา กตกมฺมํ, เอตฺตกํ อทฺธานํ อหํ กึ กโรนฺโต วสึ, นนุ ตุยฺหเมว กตากตํ วีมํสนฺโต"ติอาทีนิ วตฺตา โหติ. อถ อิตโร "อทฺธา โกจิ มยฺหํ โทโส ภวิสฺสตี"ติ กิญฺจิ ปฏิปฺผริตุํ น สกฺโกติ. ตํ ขิปฺปญฺเว อธิมุจฺจิโต ^๑- โหตีติ ตํ วณฺณํ วา อวณฺณํ วา สีฆเมว สทฺทหติ. สทฺทหนฏฺเน หิ อาทาเนน เอส อาทิยนมุโขติ วุตฺโต. ^๒- อาธียมุโขติ ^๓- ปาลิยา ปน ปิตมุโขติ อตฺโถ. มคฺเค ขตอาวาโฏ วิย อาคตาคตํ อุทกํ วณฺณํ วา อวณฺณํ วา สทฺทหนวเสน สมฺปฏิจฺฉิตุํ ปิตมุโขติ วุตฺตํ โหติ. อิตฺตรสทฺโธติ ปริตฺตสทฺโธ. กุสลากุสเล ธมฺเม น ชานาตีติอาทีสุ กุสเล ธมฺเม "อิเม กุสลา"ติ น ชานาติ, อกุสเล ธมฺเม "อิเม อกุสลา"ติ น ชานาติ. ตถา สาวชฺเช สโทสธมฺเม "อิเม สาวชฺชา"ติ, อนวชฺเช จ นิทฺโทสธมฺเม "อิเม อนวชฺชา"ติ, หีเน หีนาติ, ปณีเต ปณีตาติ. กณฺหสุกฺกสปฺปฏิภาเคติ "อิเม กณฺหา สุกฺเก ปฏิพาหิตฺวา ^๔- ิตตฺตา สปฺปฏิภาคา นาม, อิเม จ สุกฺกา กเณฺห ปฏิพาหิตฺวา ิตตฺตา สปฺปฏิภาคา"ติ น ชานาติ. ๒. อารภติสุตฺตวณฺณนา [๑๔๒] ทุติเย อารภติ จ วิปฺปฏิสารี จ โหตีติ อาปตฺติวีติกฺกมวเสน อารภติ เจว, ตปฺปจฺจยา จ วิปฺปฏิสารี โหติ. เจโตวิมุตฺตึ ปญฺาวิมุตฺตินฺติ อรหตฺตสมาธิญฺเจว อรหตฺตผลาณญฺจ. นปฺปชานาตีติ อนธิคตตฺตา น ชานาติ. อารภติ น วิปฺปฏิสารี โหตีติ อาปตฺตึ อาปชฺชติ, วุฏฺิตตฺตา ปน น วิปฺปฏิสารี โหติ. น อารภติ วิปฺปฏิสารี โหตีติ สกึ อาปตฺตึ อาปชฺชิตฺวา ตโต วุฏฺาย ปจฺฉา กิญฺจาปิ นาปชฺชติ, วิปฺปฏิสารํ ปน วิโนเทตุํ น สกฺโกติ. น อารภติ น วิปฺปฏิสารี โหตีติ น เจว อาปตฺตึ อาปชฺชติ, น จ วิปฺปฏิสารี โหติ. ตญฺจ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อธิมุจฺจิตา ^๒ สี. อาทิยฺยมุโขติ วุตฺโต, ม. อาทิยนมุโขติ อตฺโถ @^๓ ฉ.ม. อาเธยฺยมุโขติ ^๔ ฉ.ม. ปฏิพาเหตฺวา

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๕๕. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=16&page=55&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=16&A=1226&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=16&A=1226&pagebreak=1#p55