อรรถกถาเล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๓๗๗.

โยชนสตสหสฺสานิ อนฺธการํ วิธมิตฺวา อาโลกํ ทสฺเสนฺติ, เอวํ มหานุภาวา. อาภา นานุโภนฺตีติ ปภา นปฺปโหนฺติ. เต กิร จกฺกวาฬปพฺพตสฺส เวมชฺเฌน จรนฺติ, จกฺกวาฬปพฺพตญฺจ อติกฺกมิตฺวา โลกนฺตรนิรยา. ตสฺมา เตสํ ตตฺถ อาภา นปฺปโหนฺติ. เยปิ ตตฺถ สตฺตาติ เยปิ ตสฺมึ โลกนฺตรมหานิรเย สตฺตา อุปฺปนฺนา. กึ ปน กมฺมํ กตฺวา ตตฺถ อุปฺปชฺชนฺตีติ? ภาริยํ ทารุณํ มาตาปิตูนํ ธมฺมิกสมณ- พฺราหฺมณานญฺจ อุปริ อปราธํ, อญฺญฺจ ทิวเส ทิวเส ปาณวธาทิสาหสิกํ กมฺมํ กตฺวา อุปฺปชฺชนฺติ ตามฺพปณฺณิทีเป อภยโจรนาคโจราทโย วิย. เตสํ อตฺตภาโว ติคาวุติโก โหติ, วคฺคุลีนํ วิย ทีฆา นขา โหนฺติ. เต รุกฺเข วคฺคุลิโย วิย นเขหิ จกฺกวาฬปพฺพตปาเท ลคฺคนฺติ. ยทา สํสปฺปนฺตา อญฺมญฺสฺส หตฺถปาสํ คตา โหนฺติ, อถ "ภกฺโข โน ลทฺโธ"ติ มญฺมานา ตตฺถ ธาวนฺตา ^๑- วิปริวตฺติตฺวา โลกสนฺธารเก อุทเก ปตนฺติ, วาเต ปหรนฺเตปิ มธุกผลานิ วิย ฉิชฺชิตฺวา อุทเก ปตนฺติ, ปติตมตฺตาว อจฺจนฺตขาเร อุทเก ปิฏฺปิณฺฑิ วิย วิลียนฺติ. อญฺเปิ กิร โภ สนฺติ สตฺตาติ โภ ยถา มยํ มหาทุกขํ อนุภวาม, เอวํ อญฺเปิ กิร สตฺตา อิทํ ทุกฺขํ อนุภวนตฺถาย อิธูปปนฺนาติ ตํทิวสํ ปสฺสนฺติ. อยํ ปน โอภาโส เอกยาคุปิวนมตฺตมฺปิ ^๒- น ติฏฺติ. ยาวตา นิทฺทายิตฺวา ปพุทฺโธ อารมฺมณํ วิภาเวติ, ตตฺตกํ กาลํ โหติ. ทีฆภาณกา ปน "อจฺฉราสงฺฆาตมตฺตเมว วิชฺชุโอภาโส วิย นิจฺฉริตฺวา กึ อิทนฺติ ภณนฺตานํเยว อนฺตรธายตี"ติ วทนฺติ. ๘. ทุติยตถาคตอจฺฉริยสุตฺตวณฺณนา [๑๒๘] อฏฺเม ตณฺหา ทิฏฺีหิ อลฺลียิตพฺพฏฺเน อาลโยติ ปญฺจกามคุณา, สกลเมว วา วฏฺฏํ, อารมนฺติ เอตฺถาติ อาราโม, อาลโย อาราโม เอติสฺสาติ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. พฺยาวฏา ^๒ ฉ.ม. เอกยาคุปานมตฺตมฺปิ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้าที่ ๓๗๗. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=15&page=377&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=8683&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=15&A=8683&pagebreak=1#p377