อรรถกถาเล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๘๔.

อาคจฺฉติ, อหเมว นํ ปฐมตรํ ปหริสฺสามี"ติ เจตนา อุปฺปชฺชติ, อิทมสฺส สมฺปรายิกํ อชฺฌตฺตเวรํ. ยํ ปเนตํ พาหิรเวรํ, ตํ อฏฺฐกถาย "ปุคฺคลเวรนฺ"ติ วุตฺตํ. ทุกฺขํ โทมนสฺสนฺติ อตฺถโต เอกเมว. ยถา เจตฺถ, เอวํ เสสปเทสุปิ "อิมินา มม ภณฺฑํ หตํ, มยฺหํ ทาเรสุ จาริตฺตํ อาปนฺนํ, มุสา วตฺวา อตฺโถ ภคฺโค, สุรามทมตฺเตน อิทํ นาม กตนฺ"ติอาทินา นเยน เวรุปฺปตฺติ เวทิตพฺพา. อเวจฺจปฺปสาเทนาติ อธิคเตน ^๑- อจลปฺปสาเทน. อริยกนฺเตหีติ ปญฺจหิ สีเลหิ. ตานิ หิ อริยานํ กนฺตานิ ปิยานิ, ภวนฺตรคตาปิ อริยา ตานิ น วิชหนฺติ, ตสฺมา "อริยกนฺตานี"ติ วุจฺจนฺติ. เสสเมตฺถ ยํ วตฺตพฺพํ สิยา, ตํ สพฺพํ วิสุทฺธิมคฺเค ^๒- อนุสฺสตินิทฺเทเส วุตฺตเมว. ปฐมํ. ๒. ทุติยปญฺจเวรภยสุตฺตวณฺณนา [๔๒] ทุติเย ภิกฺขูนํ กถิตภาวมตฺตเมว วิเสโส. ทุติยํ. ๓. ทุกฺขสุตฺตวณฺณนา [๔๓] ตติเย ทุกฺขสฺสาติ วฏฺฏทุกฺขสฺส. สมุทยนฺติ เทฺว สมุทยา ขณิกสมุทโย จ ปจฺจยสมุทโย จ. ปจฺจยสมุทยํ ปสฺสนฺโตปิ ภิกฺขุ ขณิกสมุทยํ ปสฺสติ, ขณิกสมุทยํ ปสฺสนฺโตปิ ปจฺจยสมุทยํ ปสฺสติ. อฏฺฐงฺคโมปิ อจฺจนฺตอฏฺฐงฺคโม เภทฏฺฐงฺคโมติ ^๓- ทุวิโธ. อจฺจนฺตอฏฺฐงฺคมํ ปสฺสนฺโตปิ เภทฏฺฐงฺคมํ ปสฺสติ, เภทฏฺฐงฺคมํ ปสฺสนฺโตปิ อจฺจนฺตอฏฺฐงฺคมํ ปสฺสติ. เทเสสฺสามีติ อิทํ วฏฺฏทุกฺขสฺส ^๔- สมุทยฏฺฐงฺคมํ นิพฺพตฺติเภทํ นาม เทสิสฺสามิ, ตํ สุณาถาติ อตฺโถ. ปฏิจฺจาติ นิสฺสยวเสน เจว อารมฺมณวเสน จ ปจฺจยํ กตฺวา. ติณฺณํ สงฺคติ @เชิงอรรถ: ^๑ สี. อวิหเตน ^๒ วิสุทฺธิ. ๑/๒๘๓ สีลานุสฺสตินิทฺเทส @^๓ สี.,อิ. โรธตฺถงฺคโม ^๔ ม. วฏฺฏทุกฺเข

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๒ หน้าที่ ๘๔. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=12&page=84&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=12&A=1869&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=12&A=1869&modeTY=2&pagebreak=1#p84