อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๖๖.

อารมฺมณูปนิชฺฌาเนน จ ฌายนฺโต. ตตฺถ ลกฺขณูปนิชฺฌานํ นาม วิปสฺสนามคฺคผลานิ. วิปสฺสนา หิ ตีณิ ลกฺขณานิ อุปนิชฺฌายตีติ ลกฺขณูปนิชฺฌานํ. มคฺโค วิปสฺสนาย อาคตกิจฺจํ สาเธตีติ ลกฺขณูปนิชฺฌานํ. ผลํ ตถลกฺขณนิโรธสจฺจํ อุปนิชฺฌายตีติ ลกฺขณูปนิชฺฌานํ. อฏฺฐ สมาปตฺติโย ปน กสิณารมฺมณสฺส อุปนิชฺฌายนโต อารมฺมณูปนิชฺฌานนฺติ เวทิตพฺพา. ปรมํ สุขํ นาม อรหตฺตสุขํ อธิปฺเปตนฺติ. ฉฏฺฐํ. ๗. สมยสุตฺตวณฺณนา [๓๗] สตฺตเม สกฺเกสูติ "สกฺยา วต โภ กุมารา"ติ ^๑- อุทานํ ปฏิจฺจ สกฺกาติ ลทฺธนามานํ รากุมารานํ นิวาโส เอโกปิ ชนปโท รุฬฺหิสทฺเทน สกฺกาติ วุจฺจติ. ตสฺมึ สกฺเกสุ ชนปเท. มหาวเนติ สยํ ชาเต อโรปิเต หิมวนฺเตน สทฺธึ เอกาพทฺเธ มหาวเน. สพฺเพเหว อรหนฺเตหีติ อิมํ สุตฺตํ กถิตทิวเสเยว ปตฺตอรหนฺเตหิ. ตตฺรายํ อนุปุพฺพีกถา:- สากิยโกลิยา กิร กปิลวตฺถุนครสฺส จ โกลิยนครสฺส จ อนฺตเร โรหิณึ นาม นทึ เอเกเนว อาวรเณน พนฺธาเปตฺวา สสฺสานิ กาเรนฺติ. อถ เชฏฺฐมูลมาเส สสฺเสสุ มิลายนฺเตสุ อุภยนครวาสิกานํ กมฺมกรา ^๒- สนฺนิปตึสุ. ตตฺถ โลกิยนครวาสิโน อาหํสุ "อิทํ อุทกํ อุภโต หริยมานํ ^๓- น ตุมฺหากํ, น อมฺหากํ ปโหสฺสติ, ^๔- อมฺหากํ ปน สสฺสํ เอกอุทเกเนว นิปฺผชฺชิสฺสติ, อิทํ อุทกํ อมฺหากํ เทถา"ติ. กปิลวตฺถุวาสิโน อาหํสุ "ตุเมฺหสุ โกฏฺเฐ ปูเรตฺวา ฐิเตสุ มยํ รตฺตสุวณฺณนีลมณิกาฬกหาปเณ จ คเหตฺวา ปจฺฉิปสิพฺพกาทิหตฺถา น สกฺขิสฺสาม ตุมฺหากํ ฆรทฺวาเร วิจริตุํ, อมฺหากํปิ สสฺสํ เอเกเนว อุทเกน นิปฺผชฺชิสฺสติ, อิทํ อุทกํ อมฺหากํ เทถา"ติ. "น มยํ ทสฺสามา"ติ. "มยํปิ น ทสฺสามา"ติ. เอวํ กถํ วฑฺเฒตฺวา เอโก อุฏฺฐาย เอกสฺส ปหารํ อทาสิ, โสปิ อญฺญสฺสาติ เอวํ อญฺญมญฺญํ ปหริตฺวา ราชกุลานํ ชาตึ ฆฏฺเฏตฺวา กลหํ วฑฺฒยึสุ. โกลิยกมฺมกรา ^๒- วทนฺติ "ตุเมฺห กปิลวตฺถุวาสิโน ^๕- ทารเก คเหตฺวา ตชฺเชถ, ^๖- เย โสณสิงฺคาลาทโย วิย อตฺตโน ภคินีหิ สทฺธึ สํวาสํ วสึสุ, เอเตสํ @เชิงอรรถ: ^๑ ที.สี. ๙/๒๖๗/๙๓ ทาสีปุตฺตวาท ^๒ ฉ.ม., อิ. กมฺมการา เอวมุปริปิ @^๓ ฉ.ม., อิ. อาหริยมานํ ^๔ ม., สี., อิ. ปโหติ ^๕ ฉ.ม., อิ. กปิลวตฺถุวาสิเก @^๖ ฉ.ม. คชฺชถ เอวมุปริปิ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๖๖. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=11&page=66&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=11&A=1729&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=11&A=1729&modeTY=2&pagebreak=1#p66