อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๑๙๒.

สมนฺนาคตา วิปากาวรเณน สมนฺนาคตา อสฺสทฺธา อจฺฉนฺทิกา ทุปฺปญฺา อภพฺพา นิยามํ โอกฺกมิตุํ กุสเลสุ ธมฺเมสุ สมฺมตฺตํ, อิเม เต สตฺตา อภพฺพา. กตเม เต สตฺตา ภพฺพา, เย เต สตฺตา น กมฺมาวรเณน ฯเปฯ อิเม เต สตฺตา ภพฺพา"ติ. ^๑- ตตฺถ สพฺเพปิ อภพฺพปุคฺคเล ปหาย ภพฺพปุคฺคเลเยว าเณน ปริคฺคเหตฺวา "เอตฺตกา เอตฺถ ราคจริตา เอตฺตกา โทสโมหวิตกฺกสทฺธาพุทฺธิจริตา"ติ ฉ โกฏฺาเส อกาสิ. เอวํ กตฺวา ธมฺมํ เทเสสฺสามีติ จินฺเตสิ. ปจฺจภาสีติ ปฏิ อภาสิ. อปารุตาติ วิวฏา. อมตสฺส ทฺวาราติ อริยมคฺโค. โส หิ อมตสงฺขาตสฺส นิพฺพานสฺส ทฺวารํ, โส มยา ^๒- วิวริตฺวา ปิโตติ ทสฺเสติ. ปมุญฺจนฺตุ สทฺธนฺติ สพฺเพ อตฺตโน สทฺธํ ปมุญฺจนฺตุ วิสฺสชฺเชนฺตุ. ปจฺฉิมปททฺวเย อยมตฺโถ:- อหํ หิ อตฺตโน ปคุณํ สมฺปวตฺติตํปิ อิมํ ปณีตํ อุตฺตมํ ธมฺมํ กายวาจากิลมถสญฺี หุตฺวา น ภาสึ. อิทานิ ปน สพฺโพ ชโน สทฺธาภาชนํ อุปเนตุ, ปูเรสฺสามิ เตสํ สงฺกปฺปนฺติ. อนฺตรธายีติ สตฺถารํ คนฺธมาลาทีหิ ปูเชตฺวา อนฺตรหิโต, สกฏฺานเมว คโตติ อตฺโถ. คเต จ ปน ตสฺมึ ภควา "กสฺส นุโข อหํ ปมํ ธมฺมํ เทเสยฺยนฺ"ติ อาฬารุทกานํ กาลกตภาวํ, ปญฺจวคฺคิยานํ จ พหูปการภาวํ ตฺวา เตสํ ธมฺมํ เทเสตุกาโม พาราณสิยํ อิสิปตนํ คนฺตฺวา ธมฺมจกฺกํ ปวตฺเตสีติ. ปมํ. ๒. คารวสุตฺตวณฺณนา [๑๗๓] ทุติเย อุทปาทีติ อยํ วิตกฺโก ปญฺจเม สตฺตาเห อุทปาทิ. อคารโวติ อญฺตรสฺมึ คารวรหิโต, กิญฺจิ ครุฏฺาเน อฏฺเปตฺวาติ อตฺโถ. อปฺปติสฺโสติ ปติสฺเสน รหิโต, ^๓- กิญฺจ เชฏฺกฏฺาเน อฏฺเปตฺวาติ อตฺโถ. สเทวเกติอาทีสุ สทฺธึ เทเวหิ สเทวเก. เทวคฺคหเณน เจตฺถ มารพฺรหฺเมสุ คหิเตสุปิ มาโร นาม วสวตฺตี สพฺเพสํ อุปริ สํวตฺเตติ, พฺรหฺมา นาม มหานุภาโว เอกงฺคุลิยา เอกสฺมึ จกฺกวาเฬ ^๔- อาโลกํ ผรติ. ทฺวีหิ ทฺวีสุ ฯเปฯ @เชิงอรรถ: ^๑ อภิ. วิภงฺค. ๓๕/๘๒๖-๗/๔๑๗ าณวิภงฺค, ขุ.ปฏิ. ๓๑/๒๘๒-๓/๑๓๑ าณกถา (สฺยา) @^๒ อิ. โส หิ มยา ^๓ ฉ.ม., อิ. ปติสฺสยรหิโต ^๔ ฉ.ม., อิ. จกฺกวาฬสหสฺเส

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๑๙๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=11&page=192&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=11&A=4988&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=11&A=4988&pagebreak=1#p192