อรรถกถาเล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๑๑๒.

ปุรตฺถิมา สมุทฺทา ปจฺฉิโมติ ยถา ปุรตฺถิมสมุทฺทา ปจฺฉิมสมุทฺโท ทูเร, เอวํ เม ทูเร ปทวีติหาโร อโหสีติ วทติ. โส กิร ปาจีนจกฺกวาฬมุขวฏฺฏิยํ ฐิโต ปาทํ ปสาเรตฺวา ปจฺฉิมจกฺกวาฬมุขวฏฺฏึ ^๑- อติกฺกมติ, ^๒- ปุน ทุติยปาทํ ปสาเรตฺวา ปรจกฺกวาฬมุขวฏฺฏึ ^๑- อติกฺกมติ. ^๒- อิจฺฉาคตนฺติ อิจฺฉา เอว. อญฺญเตฺรวาติ นิปฺปปญฺจตํ ทสฺเสติ. ภิกฺขาจารกาเล กิเรส นาคลตาทนฺตกฏฺฐํ ขาทิตฺวา อโนตตฺเต มุขํ โธวิตฺวา สมฺปตฺโต ^๓- อุตฺตรกุรุมฺหิ ปิณฺฑาย จริตฺวา จกฺกวาฬมุขวฏฺฏิยํ นิสินฺโน ภตฺตกิจฺจํ กโรติ, ตตฺถ มุหุตฺตํ วิสมิตฺวา ปุน ชวติ. วสฺสสตายุโกติ ตทา ทีฆายุกกาเล ^๔- โหติ, อยํ ปน วสฺสสตาวสิฏฺเฐ อายุมฺหิ คมนํ อารภิ. วสฺสสตชีวีติ ตํ วสฺสสตํ อนนฺตราเยน ชีวนฺโต. อนฺตราว กาลกโตติ จกฺกวาฬโลกสฺส อนฺตํ อปฺปตฺวา อนฺตราว มโต. โส ปน ตตฺถ กาลํ กตฺวาปิ อาคนฺตฺวา อิมสฺมึเยว จกฺกวาเฬ นิพฺพตฺติ. อปฺปตฺวาติ สงฺขารโลกสฺส อนฺตํ อปฺปตฺวา. ทุกฺขสฺสาติ วฏฺฏทุกฺขสฺส. อนฺตกิริยนฺติ ปริยนฺตกรณํ. กเฬวเรติ อตฺตภาเว. สสญฺญิมฺหิ สมนเกติ สสญฺเญ สจิตฺเต. โลกนฺติ ทุกฺขสจฺจํ. โลกสมุทยนฺติ สมุทยสจฺจํ. โลกนิโรธนฺติ นิโรธสจฺจํ. ปฏิปทนฺติ มคฺคสจฺจํ. อิติ นาหํ อาวุโส อิมานิ จตฺตาริ สจฺจานิ ติณกฏฺฐาทีสุ ปญฺญเปมิ, อิมสฺมึ ปน จตุมหาภูติเก ^๕- กายสฺมึเยว ปญฺญเปมี"ติ ทสฺเสติ. สมิตาวีติ สมิตปาโป. นาสึสตีติ น ปตฺเถติ. ฉฏฺฐํ. สตฺตมฏฺฐมานิ วุตฺตตฺถาเนว. ๙. สุสิมสุตฺตวณฺณนา [๑๑๐] นวเม ตุยฺหํปิ โน อานนฺท สาริปุตฺโต รุจฺจตีติ สตฺถา เถรสฺส วณฺณํ กเถตุกาโม, วณฺโณ จ นาเมส วิสภาคปุคฺคลสฺส สนฺติเก กเถตุํ น วฏฺฏติ. ตสฺส สนฺติเก กถิโต หิ มตฺถกํ น ปาปุณาติ. โส หิ "อสุโก นาม ภิกฺขุ สีลวา"ติ วุตฺเต "กึ ตสฺส สีลํ, โครูปสีโล โส, กึ ตยา อญฺโญ สีลวา น ทิฏฺฐปุพฺโพ"ติ วา, "ปญฺญวา"ติ วุตฺเต "กึ ปญฺญา ^๖- โส, กึ ตยา @เชิงอรรถ: ^๑-๑ ฉ.ม., อิ.....วฏฺฏิยํ ^๒-๒ ฉ.ม., อิ. อกฺกมติ @^๓ ฉ.ม., อิ. โธวิตฺวา กาเล สมฺปตฺเต ^๔ ฉ.ม., อิ.....กาโล @^๕ ฉ.ม. จาตุ...., อิ. จาตุมฺ.... ^๖ ฉ.ม. ปญฺโญ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๑ หน้าที่ ๑๑๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=11&page=112&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=11&A=2930&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=11&A=2930&modeTY=2&pagebreak=1#p112