อรรถกถาเล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๗๐.

คณฺหาติ, ตสฺส ปฏิสนฺธิคฺคหณโต ปฏฺาย อกุสลา ปริหายนฺติ, กุสลาเยว วฑฺฒนฺติ, อทุกฺขเมว อตฺตภาวํ นิพฺพตฺเตติ, ปรินิฏฺิตภโวเยว นาม โหติ. ตถา โสตาปนฺนสกทาคามิอนาคามิโน. โสตาปนฺนาทโย ตาว โหนฺตุ, ปุถุชฺชโน กถํ อพฺยาปชฺฌํ อตฺตภาวํ นิพฺพตฺเตติ, กถญฺจสฺส อกุสลปริหานิอาทีนิ โหนฺตีติ. ปุถุชฺชโนปิ ปจฺฉิมภวิโก เตนตฺตภาเวน ภวํ ปรินิฏฺาเปตุํ สมตฺโถ โหติ. ตสฺส องฺคุลิมาลสฺส วิย เอเกนูนปาณสหสฺสํ ฆาเตนฺตสฺสาปิ อตฺตภาโว อพฺยาปชฺโฌเยว นาม, ภวํ ปรินิฏฺาเปติเยว นาม. อกุสลเมว หายติ, วิปสฺสนเมว คพฺภํ คณฺหาเปติ นาม. [๑๑๙] จกฺขุวิญฺเยฺยนฺติอาทีสุ ยสฺมา เอกจฺจสฺส ตสฺมึเยว รูเป ราคาทโย อุปฺปชฺชนฺติ, อภินนฺทติ อสฺสาเทติ, อภินนฺทนฺโต อสฺสาเทนฺโต อนยพฺยสนํ ปาปุณาติ, เอกจฺจสฺส น อุปฺปชฺชนฺติ, นิพฺพนฺทติ วิรชฺชติ, นิพฺพินฺทนฺโต วิรชฺชนฺโต นิพฺพุตึ ปาปุณาติ, ตสฺมา "ตญฺจ อญฺมญฺนฺ"ติ น วุตฺตํ. เอเสว นโย สพฺพตฺถ. เอวํ วิตฺถาเรน อตฺถํ อาชานามีติ ^๑- เอตฺถ เก ภควโต อิมสฺส ภาสิตสฺส อตฺถํ อาชานนฺติ, เก น อาชานนฺตีติ. เย ตาว อิมสฺส สุตฺตสฺส ปาฬิญฺจ อฏฺกถญฺจ อุคฺคณฺหิตฺวา ตกฺกรา น โหนฺติ, ยถาวุตฺตํ อนุโลมปฏิปทํ น ปฏิปชฺชนฺติ, เต น อาชานนฺติ นาม. เย ปน ตกฺกรา โหนฺติ, ยถาวุตฺตํ อนุโลมปฏิปทํ ปฏิปชฺชนฺติ, เต อาชานนฺติ นาม. เอวํ สนฺเตปิ สปฺปฏิสนฺธิกานํ ตาว ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขาย โหตุ, อปฺปฏิสนฺธิกานํ กถํ โหตีติ. อปฺปฏิสนฺธิกา อนุปาทานา วิย ชาตเวทา ปรินิพฺพายนฺติ, กปฺปสตสหสฺสานมฺปิ ^๒- อจฺจเยน เตสํ ปุน ทุกฺขํ นาม นตฺถิ. อิติ เอกํเสน เตสํเยว ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขาย โหติ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ. ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺกถาย เสวิตพฺพาเสวิตพฺพสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา. ------------- @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อาชาเนยฺยุนฺติ ^๒ ม. กปฺปสหสฺสมฺปิ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๗๐. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=10&page=70&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=1777&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=10&A=1777&pagebreak=1#p70