อรรถกถาเล่มที่ ๑๐ ภาษาบาลี อักษรไทย
ม.อ. (ปปญฺจ.๔)
หน้าที่ ๒๓๘.

เอเสวนฺโต ทุกฺขสฺสาติ วฏฺฏทุกฺขกิเลสทุกฺขสฺส อยเมว อนฺโต อยํ ปจฺเฉโท
ปริวฏุมภาโว ๑- โหติ. อยเมว หิ เอตฺถ อตฺโถ. เย ปน "น อุภยมนฺตเรนา"ติ
วจนํ คเหตฺวา อนฺตราภวํ อิจฺฉนฺติ, เตสํ อุตฺตรํ เหฏฺา วุตฺตเมว.
     [๓๙๔] สตฺถํ อาหเรสีติ ชีวิตหารกสตฺถํ อาหริ, กณฺนาฬึ ฉินฺทิ.
อถสฺส ตสฺมึ ขเณ มรณภยํ โอกฺกมิ, คตินิมิตฺตํ อุปฏฺาสิ. โส อตฺตโน
ปุถุชฺชนภาวํ ตฺวา สํวิคฺโค วิปสฺสนํ ปฏฺเปตฺวา สงฺขาเร ปริคฺคณฺหนฺโต
อรหตฺตํ ปตฺวา สมสีสี หุตฺวา ปรินิพฺพายิ. สมฺมุขาเยว อนุปวชฺชตา พฺยากตาติ
กิญฺจาปิ อิทํ เถรสฺส ปุถุชฺชนกาเล พฺยากรณํ โหติ, เอเตน ปน พฺยากรเณน
อนนฺตรายมสฺส ปรินิพฺพานํ อโหสิ. ตสฺมา ภควา ตเมว พฺยากรณํ
คเหตฺวา กเถสิ. อุปวชฺชกุลานีติ อุปสงฺกมิตพฺพกุลานิ. อิมินา เถโร "ภนฺเต
เอวํ อุปฏฺาเกสุ จ อุปฏฺายิกาสุ จ วิชฺชมานาสุ โส ภิกฺขุ ตุมฺหากํ สาสเน
ปรินิพฺพายิสฺสตี"ติ ปุจฺฉติ. อถสฺส ภควา กุเลสุ สํสคฺคาภาวํ ทีเปนฺโต โหนฺติ
เหเต สาริปุตฺตาติอาทิมาห. อิมสฺมึ กิร าเน เถรสฺส กุเลสุ อสํสฏฺภาโว
ปากโฏ อโหสิ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ.
                    ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺกถาย
                     ฉนฺโนวาทสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.
                        -----------------
                       ๓. ปุณฺโณวาทสุตฺตวณฺณนา
     [๓๙๕] เอวมฺเม สุตนฺติ ปุณฺโณวาทสุตฺตํ. ตตฺถ ปฏิสลฺลานาติ เอกีภาวา.
ตญฺเจติ ตํ จกฺขุญฺเจว รูปญฺจ. นนฺทีสมุทยา ทุกฺขสมุทโยติ นนฺทิยา ตณฺหาย
สโมธาเนน ปญฺจกฺขนฺธทุกฺขสฺส สโมธานํ โหติ. อิติ ฉสุ ทฺวาเรสุ ทุกฺขํ สมุทโยติ
ทฺวินฺนํ สจฺจานํ วเสน วฏฺฏํ มตฺถกํ ปาเปตฺวา ทสฺเสสิ. ทุติยนเย นิโรโธ
มคฺโคติ ทฺวินฺนํ สจฺจานํ วเสน วิวฏฺฏํ มตฺถกํ ปาเปตฺวา ทสฺเสสิ. อิมินา
จ ตฺวํ ปุณฺณาติ ปาฏิเยกฺโก อนุสนฺธิ. เอวํ ตาว วฏฺฏวิวฏฺฏวเสน เทสนํ
@เชิงอรรถ: ๑ ก. ปาริมวฏุมภาโว


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้าที่ ๒๓๘.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=10&page=238&pages=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=6054&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=10&A=6054&pagebreak=1#p238