ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
ไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ENGLISH letter
TIPITAKA Volume 9 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 1 : Sutta. Tī. Sī

page1.

Suttantapiṭake dīghanikāyassa paṭhamo bhāgo ------- sīlakkhandhavaggo paṭhamo namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa. Brahmajālasuttaṃ paṭhamaṃ [1] Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā antarā ca rājagahaṃ antarā ca nāḷandaṃ addhānamaggapaṭipanno hoti mahatā bhikkhusaṃghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi . suppiyopi kho paribbājako antarā ca rājagahaṃ antarā ca nāḷandaṃ addhānamaggapaṭipanno hoti saddhiṃ antevāsinā brahmadattena māṇavena . tatra sudaṃ suppiyo paribbājako anekapariyāyena buddhassa avaṇṇaṃ bhāsati dhammassa avaṇṇaṃ bhāsati saṃghassa avaṇṇaṃ bhāsati . suppiyassa pana paribbājakassa antevāsī brahmadatto māṇavo anekapariyāyena buddhassa vaṇṇaṃ bhāsati dhammassa vaṇṇaṃ bhāsati saṃghassa vaṇṇaṃ bhāsati . Itiha te ubho ācariyantevāsī aññamaññassa ujuvipaccanikavādā 1- bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandhā 2- honti bhikkhusaṃghañca. {1.1} Athakho bhagavā ambalaṭṭhikāyaṃ rājāgārake ekarattivāsaṃ upagañchi @Footnote: 1 Sī. ujuvipaccanīkavādā. 2 anubaddhātipi pāṭho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page2.

Saddhiṃ bhikkhusaṃghena . suppiyopi kho paribbājako ambalaṭṭhikāyaṃ rājāgārake ekarattivāsaṃ upagañchi 1- saddhiṃ antevāsinā brahmadattena māṇavena . tatrapi sudaṃ suppiyo paribbājako anekapariyāyena buddhassa avaṇṇaṃ bhāsati dhammassa avaṇṇaṃ bhāsati saṃghassa avaṇṇaṃ bhāsati . suppiyassa pana paribbājakassa antevāsī brahmadatto māṇavo anekapariyāyena buddhassa vaṇṇaṃ bhāsati dhammassa vaṇṇaṃ bhāsati saṃghassa vaṇṇaṃ bhāsati . itiha te ubho ācariyantevāsī aññamaññassa ujuvipaccanikavādā bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandhā honti bhikkhusaṃghañca. {1.2} Athakho sambahulānaṃ bhikkhūnaṃ rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhitānaṃ maṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayaṃ saṃkhiyadhammo 2- udapādi acchariyaṃ āvuso abbhūtaṃ 3- āvuso yāvañcidaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sattānaṃ nānādhimuttikatā supaṭividitā 4- ayaṃ hi suppiyo paribbājako anekapariyāyena buddhassa avaṇṇaṃ bhāsati dhammassa avaṇṇaṃ bhāsati saṃghassa avaṇṇaṃ bhāsati suppiyassa pana paribbājakassa antevāsī brahmadatto māṇavo anekapariyāyena buddhassa vaṇṇaṃ bhāsati dhammassa vaṇṇaṃ bhāsati saṃghassa vaṇṇaṃ bhāsati itiha ime ubho 5- ācariyantevāsī aññamaññassa ujuvipaccanikavādā bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito @Footnote: 1 upagacchītipi pāṭho. 2 saṃkhiyādhammotipi pāṭho. 3 Yu. abbhutaṃ. @4 suppaṭividitātipi pāṭho. 5 itiha te ime ubhotipi pāṭho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page3.

Anubandhā honti bhikkhusaṃghañcāti. {1.3} Athakho bhagavā tesaṃ bhikkhūnaṃ imaṃ saṃkhiyadhammaṃ viditvā yena maṇḍalamāḷo tenupasaṅkami upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi . Nisajja kho bhagavā bhikkhū āmantesi kāya nuttha bhikkhave etarahi kathāya sannisinnā sannipatitā kā ca pana vo antarā kathā vippakatāti . Evaṃ vutte te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ idha bhante amhākaṃ rattiyā paccūsasamayaṃ paccuṭṭhitānaṃ maṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayaṃ saṃkhiyadhammo udapādi acchariyaṃ āvuso abbhūtaṃ āvuso yāvañcidaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena sattānaṃ nānādhimuttikatā supaṭividitā ayaṃ hi suppiyo paribbājako anekapariyāyena buddhassa avaṇṇaṃ bhāsati dhammassa avaṇṇaṃ bhāsati saṃghassa avaṇṇaṃ bhāsati suppiyassa pana paribbājakassa antevāsī brahmadatto māṇavo anekapariyāyena buddhassa vaṇṇaṃ bhāsati dhammassa vaṇṇaṃ bhāsati saṃghassa vaṇṇaṃ bhāsati itiha ime ubho ācariyantevāsī aññamaññassa ujuvipaccanikavādā bhagavantaṃ piṭṭhito piṭṭhito anubandhā honti bhikkhusaṃghañcāti ayaṃ kho no bhante antarā kathā vippakatā atha bhagavā anuppattoti. {1.4} Mamaṃ vā bhikkhave pare avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ dhammassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ saṃghassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ tatra tumhehi na āghāto na apaccayo na cetaso anabhiraddhi karaṇīyā . mamaṃ vā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page4.

Bhikkhave pare avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ dhammassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ saṃghassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ tatra ce tumhe assatha kupitā vā anattamanā vā tumhaññevassa tena antarāyo . Mamaṃ vā bhikkhave pare avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ dhammassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ saṃghassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ tatra ce tumhe assatha kupitā vā anattamanā vā apinu tumhe paresaṃ subhāsitaṃ vā dubbhāsitaṃ vā ājāneyyāthāti. Nohetaṃ bhante . mamaṃ vā bhikkhave pare avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ dhammassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ saṃghassa vā avaṇṇaṃ bhāseyyuṃ tatra tumhehi abhūtaṃ abhūtato nibbeṭhetabbaṃ itipetaṃ abhūtaṃ itipetaṃ atacchaṃ natthipetaṃ amhesu na ca panetaṃ amhesu saṃvijjatīti. {1.5} Mamaṃ vā bhikkhave pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ dhammassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ saṃghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ tatra tumhehi na ānando na somanassaṃ na cetaso ubbilāvitattaṃ karaṇīyaṃ . mamaṃ vā bhikkhave pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ dhammassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ saṃghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ tatra ce tumhe bhikkhave assatha ānandino sumanā ubbilāvitattā tumhaññevassa tena antarāyo . mamaṃ vā bhikkhave pare vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ dhammassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ saṃghassa vā vaṇṇaṃ bhāseyyuṃ tatra tumhehi bhūtaṃ bhūtato paṭijānitabbaṃ itipetaṃ bhūtaṃ itipetaṃ tacchaṃ atthipetaṃ amhesu saṃvijjati ca panetaṃ amhesūti. [2] Appamattakaṃ kho panetaṃ bhikkhave oramattakaṃ sīlamattakaṃ yena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page5.

Puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya . katamañcetaṃ bhikkhave appamattakaṃ oramattakaṃ sīlamattakaṃ yena puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. [3] Pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato samaṇo gotamo nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharatīti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya . adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato samaṇo gotamo dinnādāyī dinnapāṭikaṃkhī athenena sucibhūtena attanā viharatīti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya . abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārī samaṇo gotamo ārācārī virato methunā gāmadhammāti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. [4] Musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato samaṇo gotamo saccavādī saccasandho ṭheto 1- paccayiko avisaṃvādako lokassāti . Iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya . pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato samaṇo gotamo ito sutvā na amutra akkhātā imesaṃ bhedāya amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya . iti bhinnānaṃ vā sandhātā sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato @Footnote: 1 Sī. theto.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page6.

Samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitāti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya . pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato samaṇo gotamo yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitāti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. {4.1} Samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato samaṇo gotamo kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasañhitanti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. [5] Bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato samaṇo gotamoti . Iti vā hi bhikkhave .pe. [6] Ekabhattiko samaṇo gotamo rattūparato virato vikālabhojanā. Naccagītavāditavisūkadassanā paṭivirato samaṇo gotamo . Mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭivirato samaṇo gotamo . Uccāsayanamahāsayanā paṭivirato samaṇo gotamo . jātarūparajatapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo. [7] Āmakadhaññapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo . Āmakamaṃsapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo . itthīkumārikapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo . dāsīdāsapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page7.

Gotamo . ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo . Kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo . Hatthigavassavaḷavāpaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo . Khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato samaṇo gotamo. [8] Dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato samaṇo gotamo . Kayavikkayā paṭivirato samaṇo gotamo . tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭā paṭivirato samaṇo gotamo . ukkoṭanavañcananikatisāviyogā paṭivirato samaṇo gotamo . chedanavadhabandhanaviparāmosaālopasahasākārā paṭivirato samaṇo gotamoti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. Cūḷasīlaṃ niṭṭhitaṃ. [9] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ bījagāmabhūtagāmasamārambhaṃ anuyuttā viharanti . seyyathīdaṃ . mūlabījaṃ khandhabījaṃ phalabījaṃ aggabījaṃ bījabījameva pañcamaṃ iti vā . iti evarūpā bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato samaṇo gotamoti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. [10] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ sannidhikārakaparibhogaṃ 1- anuyuttā @Footnote: 1 sannidhikāraparibhogantipi pāṭho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page8.

Viharanti . seyyathīdaṃ . annasannidhi 1- pānasannidhi vatthasannidhi yānasannidhi sayanasannidhi vilepanasannidhi gandhasannidhi āmisasannidhi iti vā . iti evarūpā sannidhikārakaparibhogā paṭivirato samaṇo gotamoti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. [11] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ visūkadassanaṃ anuyuttā viharanti . Seyyathīdaṃ . naccaṃ gītaṃ vāditaṃ pekkhaṃ akkhānaṃ pāṇissaraṃ vetāḷaṃ kumbhathūnaṃ sobhanagarakaṃ 2- caṇḍālaṃ vaṃsaṃ dhovanaṃ hatthiyuddhaṃ assayuddhaṃ mahisayuddhaṃ usabhayuddhaṃ ajayuddhaṃ meṇḍayuddhaṃ kukkuṭayuddhaṃ vaṭṭakayuddhaṃ daṇḍayuddhaṃ muṭṭhiyuddhaṃ nibbuddhaṃ uyyodhikaṃ balaggaṃ senābyūhaṃ anīkadassanaṃ iti vā . iti evarūpā visūkadassanā paṭivirato samaṇo gotamoti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. [12] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ jūtappamādaṭṭhānānuyogamanuyuttā viharanti . seyyathīdaṃ . aṭṭhapadaṃ dasapadaṃ ākāsaṃ parihārapathaṃ santikaṃ khalikaṃ 3- ghaṭikaṃ salākahatthaṃ akkhaṃ paṅgacīraṃ vaṅkakaṃ mokkhacikaṃ @Footnote: 1 annasannidhintipi annasannidhītipi dissati. 2 sobhananaṅgarakantipi @sobhaṇagarakantipi sobhanakaraṇantipi sobhaṇakantipi pāṭhantaraṃ. 3 balikaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page9.

Ciṅgulikaṃ 1- pattāḷhakaṃ rathakaṃ dhanukaṃ akkhalikaṃ manesikaṃ 2- yathāvajjaṃ iti vā . iti evarūpā jūtappamādaṭṭhānānuyogā paṭivirato samaṇo gotamoti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. [13] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ uccāsayanamahāsayanaṃ anuyuttā viharanti . seyyathīdaṃ . āsandiṃ pallaṅkaṃ goṇakaṃ cittakaṃ paṭikaṃ paṭalikaṃ tūlikaṃ vikatikaṃ uddhalomiṃ 3- ekantalomiṃ kaṭṭhissaṃ 4- koseyyaṃ kuttakaṃ 5- hatthattharaṃ assattharaṃ rathattharaṃ ajinappaveṇiṃ kādalimigapavarapaccattharaṇaṃ sauttaracchadaṃ ubhatolohitakūpadhānaṃ iti vā . iti evarūpā uccāsayanamahāsayanā paṭivirato samaṇo gotamoti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. [14] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ maṇḍanavibhūsanaṭṭhānānuyogaṃ anuyuttā viharanti . seyyathīdaṃ . ucchādanaṃ parimaddanaṃ nahāpanaṃ sambāhanaṃ ādāsaṃ añjanaṃ mālāvilepanaṃ mukhacuṇṇakaṃ mukhālepaṃ 6- hatthabandhaṃ sikhābandhaṃ daṇḍaṃ nālikaṃ asiṃ khaggaṃ chattaṃ citrupāhanaṃ uṇhīsaṃ maṇiṃ vālavījaniṃ odātāni vatthāni dīghadasāni iti vā . iti evarūpā @Footnote: 1 ciṅgulakaṃ. 2 mānesikaṃ. 3 uddalomiṃ. 4 kaṭṭissaṃ. @5 kuṭṭakaṃ. 6 mukhālepanaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page10.

Maṇḍanavibhūsanaṭṭhānānuyogā paṭivirato samaṇo gotamoti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. [15] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ tiracchānakathaṃ anuyuttā viharanti . Seyyathīdaṃ . rājakathaṃ corakathaṃ mahāmattakathaṃ senākathaṃ bhayakathaṃ yuddhakathaṃ annakathaṃ pānakathaṃ vatthakathaṃ sayanakathaṃ mālākathaṃ gandhakathaṃ ñātikathaṃ yānakathaṃ gāmakathaṃ nigamakathaṃ nagarakathaṃ janapadakathaṃ itthīkathaṃ purisakathaṃ 1- sūrakathaṃ visikhākathaṃ kumbhaṭṭhānakathaṃ pubbapetakathaṃ nānattakathaṃ lokakkhāyikaṃ samuddakkhāyikaṃ iti bhavābhavakathaṃ iti vā . iti evarūpāya tiracchānakathāya paṭivirato samaṇo gotamoti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. [16] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ viggāhikakathaṃ anuyuttā viharanti . Seyyathīdaṃ . na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsi ahaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāmi . kiṃ tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānissasi micchāpaṭipanno tvamasi ahamasmi sammāpaṭipanno . sahitaṃ me asahitante . pure vacanīyaṃ pacchā avaca . pacchā vacanīyaṃ pure avaca . adhiciṇṇante vipparāvattaṃ . āropito te vādo . niggahito tvamasi . cara vādappamokkhāya nibbeṭhehi vā sace pahosīti . iti evarūpāya @Footnote: 1 Sī. purisakathanti idaṃ natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page11.

Viggāhikakathāya paṭivirato samaṇo gotamoti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. [17] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ dūteyyapahiṇagamanānuyogaṃ anuyuttā viharanti . seyyathīdaṃ . raññaṃ rājamahāmattānaṃ khattiyānaṃ brāhmaṇānaṃ gahapatikānaṃ kumārānaṃ idha gaccha amutra gaccha idaṃ hara amutra idaṃ āharāti . iti evarūpā dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato samaṇo gotamoti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. [18] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te kuhakā ca honti lapakā ca nemittikā ca nippesikā ca lābhena ca lābhaṃ nijigiṃsitāro . iti evarūpā kuhanalapanā paṭivirato samaṇo gotamoti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. Majjhimasīlaṃ niṭṭhitaṃ. [19] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . aṅgaṃ nimittaṃ uppādaṃ supinaṃ lakkhaṇaṃ mūsikacchinnaṃ aggihomaṃ dabbihomaṃ thusahomaṃ kaṇahomaṃ taṇḍulahomaṃ sappihomaṃ telahomaṃ mukhahomaṃ lohitahomaṃ aṅgavijjā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page12.

Vatthuvijjā khettavijjā sivavijjā bhūtavijjā bhūrivijjā ahivijjā visavijjā vicchikavijjā mūsikavijjā sakuṇavijjā vāyasavijjā pakkajjhānaṃ saraparittānaṃ migacakkaṃ iti vā . iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamoti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. [20] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . maṇilakkhaṇaṃ daṇḍalakkhaṇaṃ vatthalakkhaṇaṃ satthalakkhaṇaṃ 1- asilakkhaṇaṃ usulakkhaṇaṃ dhanulakkhaṇaṃ āvudhalakkhaṇaṃ 2- itthīlakkhaṇaṃ purisalakkhaṇaṃ kumāralakkhaṇaṃ kumārīlakkhaṇaṃ dāsalakkhaṇaṃ dāsīlakkhaṇaṃ hatthilakkhaṇaṃ assalakkhaṇaṃ mahisalakkhaṇaṃ usabhalakkhaṇaṃ golakkhaṇaṃ ajalakkhaṇaṃ meṇḍalakkhaṇaṃ kukkuṭalakkhaṇaṃ vaṭṭakalakkhaṇaṃ godhālakkhaṇaṃ kaṇṇikālakkhaṇaṃ kacchapalakkhaṇaṃ migalakkhaṇaṃ iti vā . Iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamoti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. [21] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . raññaṃ niyyānaṃ bhavissati . @Footnote: 1 Sī. Yu. satthalakkhaṇanti idaṃ na dissati. 2 Sī. āyudhalakkhaṇaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page13.

Raññaṃ aniyyānaṃ bhavissati . abbhantarānaṃ raññaṃ upayānaṃ bhavissati . Bāhirānaṃ raññaṃ apayānaṃ bhavissati . bāhirānaṃ raññaṃ upayānaṃ bhavissati . abbhantarānaṃ raññaṃ apayānaṃ bhavissati . abbhantarānaṃ raññaṃ jayo bhavissati . bāhirānaṃ raññaṃ parājayo bhavissati . Bāhirānaṃ raññaṃ jayo bhavissati . abbhantarānaṃ raññaṃ parājayo bhavissati . iti imassa jayo bhavissati imassa parājayo bhavissati iti vā . iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamoti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. [22] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . candaggāho bhavissati . suriyaggāho bhavissati . nakkhattaggāho bhavissati . candimasuriyānaṃ pathagamanaṃ bhavissati . candimasuriyānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati . nakkhattānaṃ pathagamanaṃ bhavissati . nakkhattānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati . ukkāpāto bhavissati . disāḍāho bhavissati . bhūmicālo bhavissati . devadundubhi bhavissati . candimasuriyanakkhattānaṃ uggamanaṃ oggamanaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ bhavissati . evaṃvipāko candaggāho bhavissati . evaṃvipāko suriyaggāho bhavissati . evaṃvipāko nakkhattaggāho bhavissati . Evaṃvipākaṃ candimasuriyānaṃ pathagamanaṃ bhavissati . evaṃvipākaṃ candimasuriyānaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page14.

Uppathagamanaṃ bhavissati . evaṃvipākaṃ nakkhattānaṃ pathagamanaṃ bhavissati . evaṃvipākaṃ nakkhattānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati . evaṃvipāko ukkāpāto bhavissati . evaṃvipāko disāḍāho bhavissati . Evaṃvipāko bhūmicālo bhavissati . evaṃvipāko 1- devadundubhi bhavissati. Evaṃvipākaṃ candimasuriyanakkhattānaṃ uggamanaṃ oggamanaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ bhavissati iti vā . iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamoti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. [23] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . suvuṭṭhikā bhavissati . dubbuṭṭhikā bhavissati. Subhikkhaṃ bhavissati . dubbhikkhaṃ bhavissati . khemaṃ bhavissati . Bhayaṃ bhavissati . rogo bhavissati . ārogyaṃ bhavissati . muddā gaṇanā saṃkhānaṃ kāveyyaṃ lokāyataṃ iti vā . iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamoti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. [24] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . āvāhanaṃ vivāhanaṃ saṃvadanaṃ vivadanaṃ @Footnote: 1 evaṃvipākāti pāṭhena bhavitabbaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page15.

Saṅkiraṇaṃ vikiraṇaṃ subhagakaraṇaṃ dubbhagakaraṇaṃ viruddhagabbhakaraṇaṃ jivhānibandhanaṃ hanusaṃhananaṃ hatthābhijappanaṃ kaṇṇajappanaṃ ādāsapañhaṃ -* kumārīpaṇhaṃ devapaṇhaṃ ādiccupaṭṭhānaṃ mahatupaṭṭhānaṃ abbhujjalanaṃ sirīvhāyanaṃ iti vā . iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamoti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. [25] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . santikammaṃ paṇidhikammaṃ bhūttikammaṃ 1- bhūrikammaṃ vassakammaṃ vossakammaṃ vatthukammaṃ vatthuparikaraṇaṃ ācamanaṃ nahāpanaṃ jūhanaṃ vamanaṃ virecanaṃ uddhavirecanaṃ adhovirecanaṃ sīsavirecanaṃ kaṇṇatelaṃ nettappānaṃ natthukammaṃ añjanaṃ paccañjanaṃ sālākiyaṃ sallakattiyaṃ dārakatikicchā mūlabhesajjānaṃ anuppadānaṃ osadhīnaṃ paṭimokkho iti vā . iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato samaṇo gotamoti . iti vā hi bhikkhave puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya . idaṃ kho taṃ bhikkhave appamattakaṃ oramattakaṃ sīlamattakaṃ yena puthujjano tathāgatassa vaṇṇaṃ vadamāno vadeyya. Mahāsīlaṃ niṭṭhitaṃ. @Footnote: 1 Sī. Yu. bhūttikammanti idaṃ natthi. @* mīkār—kṛ´์ khagœ ādāsapaṇhaṃ peḌna ādāsapañhaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page16.

[26] Atthi bhikkhave aññe va dhammā gambhīrā duddasā duranubodhā santā paṇītā atakkāvacarā nipuṇā paṇḍitavedanīyā ye tathāgato sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ . katame ca te bhikkhave dhammā gambhīrā duddasā duranubodhā santā paṇītā atakkāvacarā nipuṇā paṇḍitavedanīyā ye tathāgato sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ. [27] Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti aṭṭhārasahi vatthūhi . te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti aṭṭhārasahi vatthūhi. {27.1} Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti 1- catūhi vatthūhi . te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi. {27.2} Idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati yathā samāhite citte (2- parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe @Footnote: 1 paññāpenti. 2 Sī. parisuddhetyādīni natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page17.

Vigatūpakkilese) anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati . seyyathīdaṃ . Ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi 1- jātiyo tiṃsampi 2- jātiyo cattāḷīsampi 3- jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekānipi jātisatāni anekānipi jātisahassāni anekānipi jātisatasahassāni . amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto amutra udapādiṃ 4- tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhūpapannoti . iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. {27.3} So evamāha sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyī ṭhito 5- te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti atthitveva sassatisamaṃ. Taṃ kissa hetu. Ahaṃ hi ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusāmi yathā samāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi . seyyathīdaṃ . ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo @Footnote: 1 vīsatimpi. 2 Yu. tīsampi. 3 cattārīsampi. 4 uppādiṃ. @5 ekaṭṭhāyiṭṭhito.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page18.

Vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattāḷīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekānipi jātisatāni anekānipi jātisahassāni anekānipi jātisatasahassāni . Amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto amutra udapādiṃ tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhūpapannoti . Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi . Imināmahaṃ etaṃ jānāmi yathā sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyī ṭhito te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti atthitveva sassatisamanti . idaṃ bhikkhave paṭhamaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti. [28] Dutiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti . idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati yathā samāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati . seyyathīdaṃ . ekampi saṃvaṭṭavivaṭṭaṃ dvepi saṃvaṭṭavivaṭṭāni tīṇipi saṃvaṭṭavivaṭṭāni cattāripi saṃvaṭṭavivaṭṭāni

--------------------------------------------------------------------------------------------- page19.

Pañcapi saṃvaṭṭavivaṭṭāni dasapi saṃvaṭṭavivaṭṭāni . amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto amutra udapādiṃ tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhūpapannoti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. {28.1} So evamāha sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyī ṭhito te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti atthitveva sassatisamaṃ. Taṃ kissa hetu. Ahañhi ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusāmi yathā samāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi . seyyathīdaṃ . ekampi saṃvaṭṭavivaṭṭaṃ dvepi saṃvaṭṭavivaṭṭāni tīṇipi saṃvaṭṭavivaṭṭāni cattāripi saṃvaṭṭavivaṭṭāni pañcapi saṃvaṭṭavivaṭṭāni dasapi saṃvaṭṭavivaṭṭāni amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto amutra udapādiṃ tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhūpapannoti . iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Imināmahaṃ etaṃ jānāmi yathā sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyī ṭhito te

--------------------------------------------------------------------------------------------- page20.

Ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti atthitveva sassatisamanti . idaṃ bhikkhave dutiyaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti. [29] Tatiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti . idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati yathā samāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati . seyyathīdaṃ . dasapi saṃvaṭṭavivaṭṭāni vīsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni tiṃsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni cattāḷīsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni . Amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto amutra udapādiṃ tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhūpapannoti . Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. {29.1} So evamāha sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyī ṭhito te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti atthitveva sassatisamaṃ . taṃ kissa hetu . ahañhi ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page21.

Tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusāmi yathā samāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi . seyyathīdaṃ . dasapi saṃvaṭṭavivaṭṭāni vīsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni tiṃsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni cattāḷīsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni . amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto amutra udapādiṃ tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhūpapannoti . Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi . Imināmahaṃ etaṃ jānāmi yathā sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyī ṭhito te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti atthitveva sassatisamanti . idaṃ bhikkhave tatiyaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti. [30] Catutthe ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti . idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā takkī hoti vimaṃsī 1- so takkapariyāhataṃ vimaṃsānucaritaṃ sayaṃ pāṭibhāṇaṃ evamāha sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyī ṭhito te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti atthitveva @Footnote: 1 Sī. vīmaṃsī.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page22.

Sassatisamanti . idaṃ bhikkhave catutthaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti . imehi kho te bhikkhave samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi . ye hi keci bhikkhave samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti sabbe te imeheva catūhi vatthūhi etesaṃ vā aññatarena natthi ito bahiddhā. {30.1} Tayidaṃ bhikkhave tathāgato pajānāti ime diṭṭhiṭṭhānā evaṃgahitā evaṃparāmaṭṭhā evaṃgatikā bhavanti evaṃabhisamparāyāti . Tañca tathāgato pajānāti tato ca uttaritaraṃ pajānāti tañca pajānanaṃ 1- na parāmasati . aparāmasato cassa paccattaññeva nibbuti viditā vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā. Anupādā vimutto bhikkhave tathāgato. Ime kho te bhikkhave dhammā gambhīrā duddasā duranubodhā santā paṇītā atakkāvacarā nipuṇā paṇḍitavedanīyā ye tathāgato sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ. Paṭhamabhāṇavāraṃ. [31] Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca @Footnote: 1 jānanaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page23.

Lokañca paññapenti catūhi vatthūhi . te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi. {31.1} Hoti kho so bhikkhave samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena ayaṃ loko saṃvaṭṭati . saṃvaṭṭamāne loke yebhuyyena sattā ābhassarasaṃvattanikā honti . te tattha honti manomayā pītibhakkhā sayampabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhanti . Hoti kho so bhikkhave samayo yaṃ kadāci karahaci dīghassa addhuno accayena ayaṃ loko vivaṭṭati. {31.2} Vivaṭṭamāne loke suññaṃ brahmavimānaṃ pātubhavati. Atha aññataro satto āyukkhayā vā puññakkhayā vā ābhassarakāyā cavitvā suññaṃ brahmavimānaṃ upapajjati . sopi tattha hoti manomayo pītibhakkho sayampabho antalikkhacaro subhaṭṭhāyī ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhati. {31.3} Tattha tassa ekassa dīgharattaṃ nivusitattā anabhirati paritassanā uppajjati aho vata aññepi sattā itthattaṃ āgaccheyyunti . Athaññepi sattā āyukkhayā vā puññakkhayā vā ābhassarakāyā cavitvā brahmavimānaṃ upapajjanti tassa sattassa sahabyataṃ . Tepi tattha honti manomayā pītibhakkhā sayampabhā antalikkhacarā subhaṭṭhāyino ciraṃ dīghamaddhānaṃ tiṭṭhanti . tatra bhikkhave yo so satto paṭhamaṃ upapanno tassa evaṃ hoti ahamasmi brahmā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page24.

Mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavatti issaro kattā nimmitā 1- seṭṭho sajjitā 2- vasī pitā bhūtabhabyānaṃ mayā ime sattā nimmitā . taṃ kissa hetu . mamaṃ hi pubbe etadahosi aho vata aññepi sattā itthattaṃ āgaccheyyunti . iti mamaṃ ca manopaṇidhi ime ca sattā itthattaṃ āgatāti. {31.4} Yepi te sattā pacchā upapannā tesampi evaṃ hoti ayaṃ kho bhavaṃ brahmā mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavatti issaro kattā nimmitā seṭṭho sajjitā vasī pitā bhūtabhabyānaṃ iminā mayaṃ bhotā brahmunā nimmitā . taṃ kissa hetu. Imañhi mayaṃ addasāma idha paṭhamaṃ upapannaṃ mayaṃ panamhā pacchā upapannāti . Tatra bhikkhave yo so satto paṭhamaṃ upapanno so dīghāyukataro ca hoti vaṇṇavantataro ca mahesakkhataro ca . Ye pana te sattā pacchā upapannā te appāyukatarā ca honti dubbaṇṇatarā ca appesakkhatarā ca. {31.5} Ṭhānaṃ kho panetaṃ bhikkhave vijjati yaṃ aññataro satto tamhā kāyā cavitvā itthattaṃ āgacchati itthattaṃ āgato samāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati yathā samāhite citte taṃ pubbenivāsaṃ @Footnote: 1 Sī. Yu. nimmātā. 2 Sī. Yu. sañjitā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page25.

Anussarati tato parannānussarati. {31.6} So evamāha yo kho so bhavaṃ brahmā mahābrahmā abhibhū anabhibhūto aññadatthudaso vasavatti issaro kattā nimmitā seṭṭho sajjitā vasī pitā bhūtabhabyānaṃ yena mayaṃ bhotā brahmunā nimmitā so nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo sassatisamaṃ tatheva ṭhassati. Ye pana mayaṃ ahumhā tena bhotā brahmunā nimmitā te mayaṃ aniccā addhuvā appāyukā cavanadhammā itthattaṃ āgatāti . idaṃ bhikkhave paṭhamaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti. [32] Dutiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti . santi bhikkhave khiḍḍāpadosikā nāma devā . te ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannā viharanti . Tesaṃ ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannānaṃ viharataṃ sati pamussati 1-. Satiyā sammosā te devā tamhā kāyā cavanti. {32.1} Ṭhānaṃ kho panetaṃ bhikkhave vijjati yaṃ aññataro satto tamhā kāyā cavitvā itthattaṃ āgacchati itthattaṃ āgato samāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno ātappamanvāya @Footnote: 1 sammussati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page26.

Padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati yathā samāhite citte taṃ pubbenivāsaṃ anussarati tato paraṃ nānussarati. {32.2} So evamāha ye kho te bhonto devā na khiḍḍāpadosikā te na ativelaṃ hassakhiḍḍāratirammasamāpannā viharanti . Tesaṃ na ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannānaṃ viharataṃ sati na pamussati . satiyā asammosā te devā tamhā kāyā na cavanti niccā dhuvā sassatā avipariṇāmadhammā sassatisamaṃ tatheva ṭhassanti . ye pana mayaṃ ahumhā 1- khiḍḍāpadosikā te mayaṃ ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannā viharimhā 2- . tesanno ativelaṃ hassakhiḍḍāratidhammasamāpannānaṃ viharataṃ sati pamussati . satiyā sammosā evaṃ mayaṃ tamhā kāyā cutā aniccā addhuvā appāyukā cavanadhammā itthattaṃ āgatāti . idaṃ bhikkhave dutiyaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti. [33] Tatiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti . santi bhikkhave manopadosikā @Footnote: 1 Sī. ahumha. 2 Sī. viharimha.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page27.

Nāma devā . te ativelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyanti . te ativelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyantā aññamaññamhi cittāni padosenti . Te aññamaññaṃ paduṭṭhacittā kilantakāyā kilantacittā . te devā tamhā kāyā cavanti. {33.1} Ṭhānaṃ kho panetaṃ bhikkhave vijjati yaṃ aññataro satto tamhā kāyā cavitvā itthattaṃ āgacchati itthattaṃ āgato samāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati yathā samāhite citte taṃ pubbenivāsaṃ anussarati tato paraṃ nānussarati. {33.2} So evamāha ye kho te bhonto devā na manopadosikā te nātivelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyanti . te nātivelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyantā aññamaññamhi *- cittāni nappadussenti 1- . te aññamaññaṃ *- appaduṭṭhacittā akilantakāyā akilantacittā . te devā tamhā kāyā na cavanti niccā dhuvā sassatā avipariṇāmadhammā sassatisamaṃ tatheva ṭhassanti . ye pana mayaṃ ahumhā 2- manopadosikā te mayaṃ ativelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyimhā 3- . te mayaṃ ativelaṃ aññamaññaṃ upanijjhāyantā aññamaññamhi cittāni padosimhā 4- . te mayaṃ aññamaññaṃ paduṭṭhacittā kilantakāyā @Footnote: 1 Sī. nappadūsenti. 2 Sī. ahumha. 3 Sī. upanijjhāyimha. @4 Sī. padosimha. @* mīkār—kṛ´์ khagœ añmaññamhi peḌna aññamaññamhi @* mīkār—kṛ´์ khagœ añmaññaṃ peḌna aññamaññaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page28.

Kilantacittā . evaṃ mayaṃ tamhā kāyā cutā aniccā addhuvā appāyukā cavanadhammā itthattaṃ āgatāti . idaṃ bhikkhave tatiyaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti. [34] Catutthe ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti . idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā takkī hoti vimaṃsī . so takkapariyāhataṃ vimaṃsānucaritaṃ sayaṃpāṭibhāṇaṃ 1- evamāha yaṃ kho idaṃ vuccati cakkhuntipi sotantipi ghānantipi jivhātipi kāyotipi ayaṃ attā anicco addhuvo asassato vipariṇāmadhammo . yañca kho idaṃ vuccati cittanti vā manoti vā viññāṇanti vā ayaṃ attā nicco dhuvo sassato avipariṇāmadhammo sassatisamaṃ tatheva ṭhassatīti . Idaṃ bhikkhave catutthaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti . imehi kho te bhikkhave samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti @Footnote: 1 Sī. Yu. sayaṃpaṭibhānaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page29.

Catūhi vatthūhi . ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti sabbe te imeheva catūhi vatthūhi etesaṃ vā aññatarena natthi ito bahiddhā. {34.1} Tayidaṃ bhikkhave tathāgato pajānāti ime diṭṭhiṭṭhānā evaṃgahitā evaṃparāmaṭṭhā evaṃgatikā bhavanti evaṃabhisamparāyāti . Tañca tathāgato pajānāti tato ca uttaritaraṃ pajānāti tañca pajānanaṃ na parāmasati . aparāmasato cassa paccattaññeva nibbuti viditā vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā . anupādā vimutto bhikkhave tathāgato . ime kho bhikkhave dhammā gambhīrā duddasā duranubodhā santā paṇītā atakkāvacarā nipuṇā paṇḍitavedanīyā ye tathāgato sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ. [35] Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti catūhi vatthūhi . te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti catūhi vatthūhi . idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page30.

Yathā samāhite citte antasaññī lokasmiṃ viharati . so evamāha antavā ayaṃ loko parivaṭumo . taṃ kissa hetu. Ahaṃ hi ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusāmi yathā samāhite citte antasaññī lokasmiṃ viharāmi . imināmahaṃ etaṃ jānāmi yathā antavā ayaṃ loko parivaṭumoti. Idaṃ bhikkhave paṭhamaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti. [36] Dutiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti . idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati yathā samāhite citte anantasaññī lokasmiṃ viharati . so evamāha ananto ayaṃ loko apariyanto ye te samaṇabrāhmaṇā evamāhaṃsu antavā ayaṃ loko parivaṭumoti . tesaṃ musā . ananto ayaṃ loko apariyanto . taṃ kissa hetu. Ahaṃ hi ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusāmi yathā samāhite citte anantasaññī lokasmiṃ viharāmi . imināmahaṃ etaṃ jānāmi yathā ananto ayaṃ loko apariyantoti . idaṃ bhikkhave

--------------------------------------------------------------------------------------------- page31.

Dutiyaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti. [37] Tatiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti . idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati yathā samāhite citte uddhamadho antasaññī lokasmiṃ viharati tiriyaṃ anantasaññī . so evamāha antavā ca ayaṃ loko ananto ca ye te samaṇabrāhmaṇā evamāhaṃsu antavā ayaṃ loke parivaṭumoti . tesaṃ musā . yepi te samaṇabrāhmaṇā evamāhaṃsu ananto ayaṃ loko apariyantoti . tesaṃpi musā . Antavā ca ayaṃ loko ananto ca . taṃ kissa hetu . ahaṃ hi ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusāmi yathā samāhite citte uddhamadho antasaññī lokasmiṃ viharāmi tiriyaṃ anantasaññī . Imināmahaṃ etaṃ jānāmi yathā antavā ca ayaṃ loko ananto cāti. Idaṃ bhikkhave tatiyaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti. [38] Catutthe ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti . idha bhikkhave

--------------------------------------------------------------------------------------------- page32.

Ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā takkī hoti vimaṃsī . so takkapariyāhataṃ vimaṃsānucaritaṃ sayaṃpāṭibhāṇaṃ evamāha nevāyaṃ loko antavā na panānanto ye te samaṇabrāhmaṇā evamāhaṃsu antavā ayaṃ loko parivaṭumoti . tesampi musā . yepi te samaṇabrāhmaṇā evamāhaṃsu ananto ayaṃ loko apariyantoti . Tesampi musā . yepi te samaṇabrāhmaṇā evamāhaṃsu antavā ca ayaṃ loko ananto cāti . Tesampi musā. Nevāyaṃ loko antavā na panānantoti . idaṃ bhikkhave catutthaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti. {38.1} Imehi kho te bhikkhave samaṇabrāhmaṇā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti catūhi vatthūhi . ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti sabbe te imeheva catūhi vatthūhi etesaṃ vā aññatarena natthi ito bahiddhā. {38.2} Tayidaṃ bhikkhave tathāgato pajānāti ime diṭṭhiṭṭhānā evaṃgahitā evaṃparāmaṭṭhā evaṃgatikā bhavanti evaṃabhisamparāyāti . Tañca tathāgato pajānāti tato ca uttaritaraṃ pajānāti tañca pajānanaṃ na parāmasati . aparāmasato cassa paccattaññeva nibbuti viditā vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā . anupādā vimutto bhikkhave tathāgato . ime kho te bhikkhave dhammā gambhīrā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page33.

Duddasā duranubodhā santā paṇītā atakkāvacarā nipuṇā paṇḍitavedanīyā ye tathāgato sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ. [39] Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā tattha tattha paṇhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ catūhi vatthūhi . te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha amarāvikkhepikā tattha tattha paṇhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ catūhi vatthūhi. {39.1} Idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā idaṃ kusalanti yathābhūtaṃ nappajānāti idaṃ akusalanti yathābhūtaṃ nappajānāti . Tassa evaṃ hoti ahaṃ kho idaṃ kusalanti yathābhūtaṃ nappajānāmi idaṃ akusalanti yathābhūtaṃ nappajānāmi ahañce kho 1- pana idaṃ kusalanti yathābhūtaṃ appajānanto idaṃ akusalanti yathābhūtaṃ appajānanto idaṃ kusalanti vā byākareyyaṃ idaṃ akusalanti vā byākareyyaṃ taṃ mamassa musā yaṃ mamassa musā so mamassa vighāto yo mamassa vighāto so mamassa antarāyoti . iti so musāvādabhayā musāvādaparijegucchā nevidaṃ kusalanti byākaroti na panidaṃ akusalanti byākaroti tattha tattha paṇhaṃ puṭṭho samāno vācāvikkhepaṃ āpajjati amarāvikkhepaṃ evantipi me no . tathātipi me no. Aññathātipi me no. Notipi @Footnote: 1 Sī. Yu. ahañceva kho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page34.

Me no . no notipi me noti . idaṃ bhikkhave paṭhamaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā tattha tattha paṇhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ. [40] Dutiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha amarāvikkhepikā tattha tattha paṇhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ . idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā idaṃ kusalanti yathābhūtaṃ nappajānāti idaṃ akusalanti yathābhūtaṃ nappajānāti . tassa evaṃ hoti ahaṃ kho idaṃ kusalanti yathābhūtaṃ nappajānāmi idaṃ akusalanti yathābhūtaṃ nappajānāmi ahañce kho 1- pana idaṃ kusalanti yathābhūtaṃ appajānanto idaṃ akusalanti yathābhūtaṃ appajānanto idaṃ kusalanti vā byākareyyaṃ idaṃ akusalanti vā byākareyyaṃ tattha me assa chando vā rāgo vā doso vā paṭigho vā yattha me assa chando vā rāgo vā doso vā paṭigho vā taṃ mamassa upādānaṃ yaṃ mamassa upādānaṃ so mamassa vighāto yo mamassa vighāto so mamassa antarāyoti . iti so upādānabhayā upādānaparijegucchā nevidaṃ kusalanti byākaroti na panidaṃ akusalanti byākaroti tattha tattha paṇhaṃ puṭṭho samāno vācāvikkhepaṃ āpajjati amarāvikkhepaṃ evantipi me no . tathātipi me no . @Footnote: 1 Sī. Yu. ahañceva kho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page35.

Aññathātipi me no . notipi me no . no notipi me noti. Idaṃ bhikkhave dutiyaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā tattha tattha paṇhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ. [41] Tatiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha amarāvikkhepikā tattha tattha paṇhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ . idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā idaṃ kusalanti yathābhūtaṃ nappajānāti idaṃ akusalanti yathābhūtaṃ nappajānāti . tassa evaṃ hoti ahaṃ kho idaṃ kusalanti yathābhūtaṃ nappajānāmi idaṃ akusalanti yathābhūtaṃ nappajānāmi ahañce kho 1- pana idaṃ kusalanti yathābhūtaṃ appajānanto idaṃ akusalanti yathābhūtaṃ appajānanto idaṃ kusalanti vā byākareyyaṃ idaṃ akusalanti vā byākareyyaṃ santi hi kho samaṇabrāhmaṇā paṇḍitā nipuṇā kataparappavādā vālavedhirūpā te bhindantā maññe caranti paññāgatena diṭṭhigatāni te maṃ tattha samanuyuñjeyyuṃ samanuggāheyyuṃ samanubhāseyyuṃ ye maṃ tattha samanuyuñjeyyuṃ samanuggāheyyuṃ samanubhāseyyuṃ tesāhaṃ na sampāyeyyaṃ 2- yañcāhaṃ 3- na sampāyeyyaṃ so mamassa vighāto yo mamassa vighāto so @Footnote: 1 Sī. Yu. ahañceva kho. 2 sampāheyyaṃ sampāpeyyaṃ sampayeyyaṃ @ sampādeyyaṃ. 3 Sī. Yu. yesāhaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page36.

Mamassa antarāyoti . iti so anuyogabhayā anuyogaparijegucchā nevidaṃ kusalanti byākaroti na panidaṃ akusalanti byākaroti tattha tattha paṇhaṃ puṭṭho samāno vācāvikkhepaṃ āpajjati amarāvikkhepaṃ evantipi me no . tathātipi me no . aññathātipi me no . Notipi me no . no notipi me noti . idaṃ bhikkhave tatiyaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā tattha tattha paṇhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ. [42] Catutthe ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha amarāvikkhepikā tattha tattha paṇhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ . idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā mando hoti momūho . so mandattā momūhattā tattha tattha paṇhaṃ puṭṭho samāno vācāvikkhepaṃ āpajjati amarāvikkhepaṃ atthi paro lokoti iti ce maṃ pucchasi atthi paro lokoti iti ce me assa atthi paro lokoti iti tena 1- byākareyyaṃ evantipi me no . tathātipi me no . aññathātipi me no. Notipi me no . no notipi me no. Natthi paro loko .pe. Atthi ca natthi ca paro loko . Nevatthi na natthi paro loko. Atthi sattā @Footnote: 1 tena te naṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page37.

Opapātikā . natthi sattā opapātikā . atthi ca natthi ca sattā opapātikā. Nevatthi na natthi sattā opapātikā. {42.1} Atthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko . natthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko . atthi ca natthi ca sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko . nevatthi na natthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko . hoti tathāgato parammaraṇā . na hoti tathāgato parammaraṇā . hoti ca na ca hoti tathāgato parammaraṇā . neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇāti iti ce maṃ pucchasi. Neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇāti iti ce me assa neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇāti iti te na 1- byākareyyaṃ evantipi me no . tathātipi me no . aññathātipi me no . Notipi me no . no notipi me noti . Idaṃ bhikkhave catutthaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā tattha tattha paṇhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ. {42.2} Imehi kho te bhikkhave samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā tattha tattha paṇhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ catūhi vatthūhi. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā amarāvikkhepikā tattha tattha paṇhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti @Footnote: 1 te nantipi tenātipi pāṭho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page38.

Amarāvikkhepaṃ sabbe te imeheva catūhi vatthūhi etesaṃ vā aññatarena natthi ito bahiddhā .pe. yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ. [43] Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti dvīhi vatthūhi . Te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti dvīhi vatthūhi. {43.1} Santi bhikkhave asaññīsattā 1- nāma devā saññuppādā ca pana te devā tamhā kāyā cavanti . ṭhānaṃ kho panetaṃ bhikkhave vijjati yaṃ aññataro satto tamhā kāyā cavitvā itthattaṃ āgacchati itthattaṃ āgato samāno agārasmā anagāriyaṃ pabbajati agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati yathā samāhite citte saññuppādaṃ anussarati tato paraṃ nānussarati . so evamāha adhiccasamuppanno attā ca loko ca . taṃ kissa hetu. Ahaṃ hi pubbe nāhosiṃ somhi etarahi ahutvā santatāya pariṇatoti . idaṃ bhikkhave paṭhamaṃ ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ @Footnote: 1 Sī. Yu. asaññasattā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page39.

Attānañca lokañca paññapenti. [44] Dutiye ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti . Idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā takkī hoti vimaṃsī. So takkapariyāhataṃ vimaṃsānucaritaṃ sayaṃpāṭibhāṇaṃ evamāha adhiccasamuppanno attā ca loko cāti . Idaṃ bhikkhave dutiye ṭhānaṃ yaṃ āgamma yaṃ ārabbha eke samaṇabrāhmaṇā adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti. {44.1} Imehi kho bhikkhave samaṇabrāhmaṇā adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti dvīhi vatthūhi . Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti sabbe te imeheva dvīhi vatthūhi etesaṃ vā aññatarena natthi ito bahiddhā .pe. yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ . imehi kho te bhikkhave samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti aṭṭhārasahi vatthūhi . ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti sabbe te imeheva aṭṭhārasahi vatthūhi etesaṃ vā aññatarena natthi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page40.

Ito bahiddhā. {44.2} Tayidaṃ bhikkhave tathāgato pajānāti ime diṭṭhiṭṭhānā evaṃgahitā evaṃparāmaṭṭhā evaṃgatikā bhavanti evaṃabhisamparāyāti . Tañca tathāgato pajānāti tato ca uttaritaraṃ pajānāti tañca pajānanaṃ na parāmasati . aparāmasato cassa paccattaññeva nibbuti viditā vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā . anupādā vimutto bhikkhave tathāgato . ime kho te bhikkhave dhammā gambhīrā duddasā duranubodhā santā paṇītā atakkāvacarā nipuṇā paṇḍitavedanīyā ye tathāgato sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ. [45] Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti catucattāḷīsāya vatthūhi . te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti catucattāḷīsāya vatthūhi. [46] Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā uddhamāghatanikā saññīvādā uddhamāghatanā saññimattānaṃ paññapenti soḷasahi vatthūhi . te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha uddhamāghatanikā saññīvādā uddhamāghatanā saññimattānaṃ paññapenti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page41.

Soḷasahi vatthūhi. {46.1} Rūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā saññīti naṃ paññapenti. Arūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā saññīti naṃ paññapenti. Rūpī ca arūpī ca attā hoti .pe. nevarūpīnārūpī attā hoti . antavā attā hoti . anantavā attā hoti. Antavā ca anantavā ca attā hoti. Nevantavānānantavā attā hoti . ekattasaññī attā hoti . Nānattasaññī attā hoti . parittasaññī attā hoti . Appamāṇasaññī attā hoti . ekantasukhī attā hoti . Ekantadukkhī attā hoti . sukhadukkhī attā hoti . adukkhamasukhī attā hoti arogo paraṃ maraṇā saññīti naṃ paññapenti. {46.2} Imehi kho te bhikkhave samaṇabrāhmaṇā uddhamāghatanikā saññīvādā uddhamāghatanā saññimattānaṃ paññapenti soḷasahi vatthūhi . ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā uddhamāghatanikā saññīvādā uddhamāghatanā saññimattānaṃ paññapenti sabbe te imeheva soḷasahi vatthūhi etesaṃ vā aññatarena natthi ito bahiddhā .pe. yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ. [47] Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā uddhamāghatanikā asaññīvādā uddhamāghatanā asaññimattānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi . te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha uddhamāghatanikā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page42.

Asaññīvādā uddhamāghatanā asaññimattānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi. {47.1} Rūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā asaññīti naṃ paññapenti . arūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā asaññīti naṃ paññapenti . rūpī ca arūpī ca attā hoti .pe. Nevarūpīnārūpī attā hoti . antavā attā hoti . anantavā attā hoti . Antavā ca anantavā ca attā hoti . nevantavā nānantavā attā hoti arogo paraṃ maraṇā asaññīti naṃ paññapenti. {47.2} Imehi kho te bhikkhave samaṇabrāhmaṇā uddhamāghatanikā 1- asaññīvādā uddhamāghatanā 2- asaññimattānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi . ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā uddhamāghatanikā asaññīvādā uddhamāghatanā asaññimattānaṃ paññapenti sabbe te imeheva aṭṭhahi vatthūhi etesaṃ vā aññatarena natthi ito bahiddhā .pe. Yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ. [48] Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā uddhamāghatanikā nevasaññīnāsaññīvādā uddhamāghatanā nevasaññīnāsaññimattānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi. {48.1} Te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha uddhamāghatanikā nevasaññīnāsaññīvādā uddhamāghatanā nevasaññīnāsaññimattānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi . rūpī attā hoti arogo paraṃ maraṇā nevasaññīnāsaññīti naṃ paññapenti . @Footnote: 1 Yu. uddhamāghātanikā. 2 Yu. uddhamāghātanā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page43.

Arūpī attā hoti .pe. rūpī ca arūpī ca attā hoti. Nevarūpīnārūpī attā hoti . antavā attā hoti . anantavā attā hoti . Antavā ca anantavā ca attā hoti . nevantavānānantavā attā hoti arogo parammaraṇā nevasaññīnāsaññīti naṃ paññapenti. {48.2} Imehi kho te bhikkhave samaṇabrāhmaṇā uddhamāghatanikā nevasaññīnāsaññīvādā uddhamāghatanā nevasaññīnāsaññimattānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi . ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā uddhamāghatanikā nevasaññīnāsaññīvādā uddhamāghatanā nevasaññīnāsaññimattānaṃ paññapenti sabbe te imeheva aṭṭhahi vatthūhi etesaṃ vā aññatarena natthi ito bahiddhā .pe. yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ. [49] Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā ucchedavādā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti sattahi vatthūhi . te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha ucchedavādā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti sattahi vatthūhi . idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā evaṃvādī hoti evaṃdiṭṭhi yato kho bho ayaṃ attā rūpī cātummahābhūtiko mātāpettikasambhavo kāyassa bhedā ucchijjati vinassati na hoti parammaraṇā ettāvatā kho bho ayaṃ attā sammā samucchinno hotīti . ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti . tamañño evamāha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page44.

Atthi kho bho eso attā yaṃ tvaṃ vadesi neso natthīti vadāmi no ca kho bho ayaṃ attā ettāvatā sammā samucchinno hoti atthi kho bho añño attā dibbo rūpī kāmāvacaro kavaḷiṅkārāhārabhakkho taṃ tvaṃ na jānāsi na passasi tamahaṃ jānāmi passāmi so kho bho attā yato kāyassa bhedā ucchijjati vinassati na hoti paraṃ maraṇā ettāvatā kho bho ayaṃ attā sammā samucchinno hotīti . ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti. {49.1} Tamañño evamāha atthi kho bho eso attā yaṃ tvaṃ vadesi neso natthīti vadāmi no ca kho bho ayaṃ attā ettāvatā sammā samucchinno hoti atthi kho bho añño attā dibbo rūpī manomayo sabbaṅgapaccaṅgī ahīnindriyo taṃ tvaṃ na jānāsi na passasi tamahaṃ jānāmi passāmi so kho bho attā yato kāyassa bhedā ucchijjati vinassati na hoti parammaraṇā ettāvatā kho bho ayaṃ attā sammā samucchinno hotīti . ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti. {49.2} Tamañño evamāha atthi kho bho eso attā yaṃ tvaṃ vadesi neso natthīti vadāmi no ca kho bho ayaṃ attā ettāvatā sammā samucchinno hoti atthi kho bho añño attā sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā @Footnote:Sī. Yu. taṃ tvaṃ (catūsu ṭhānesu).

--------------------------------------------------------------------------------------------- page45.

Nānattasaññānaṃ amanasikārā ananto ākāsoti ākāsānañcāyatanūpago yaṃ tvaṃ na jānāsi na passasi tamahaṃ jānāmi passāmi so kho bho attā yato kāyassa bhedā ucchijjati vinassati na hoti parammaraṇā ettāvatā kho bho ayaṃ attā sammā samucchinno hotīti . ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti. {49.3} Tamañño evamāha atthi kho bho eso attā yaṃ tvaṃ vadesi neso natthīti vadāmi no ca kho bho ayaṃ attā ettāvatā sammā samucchinno hoti atthi kho bho añño attā sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanūpago yaṃ tvaṃ na jānāsi na passasi tamahaṃ jānāmi passāmi so kho bho attā yato kāyassa bhedā ucchijjati vinassati na hoti parammaraṇā ettāvatā kho bho ayaṃ attā sammā samucchinno hotīti . ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti. {49.4} Tamañño evamāha atthi kho bho eso attā yaṃ tvaṃ vadesi neso natthīti vadāmi no ca kho bho ayaṃ attā ettāvatā sammā samucchinno hoti atthi kho bho añño attā sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanūpago yaṃ tvaṃ na jānāsi na passasi tamahaṃ jānāmi passāmi so kho bho attā yato kāyassa bhedā ucchijjati vinassati na hoti parammaraṇā ettāvatā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page46.

Kho bho ayaṃ attā sammā samucchinno hotīti . ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti. {49.5} Tamañño evamāha atthi kho bho eso attā yaṃ tvaṃ vadesi neso natthīti vadāmi no ca kho bho ayaṃ attā ettāvatā sammā samucchinno hoti atthi kho bho añño attā sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma 1- nevasaññānāsaññāyatanūpago yaṃ tvaṃ na jānāsi na passasi tamahaṃ jānāmi passāmi so kho bho ayaṃ 2- attā yato kāyassa bhedā ucchijjati vinassati na hoti parammaraṇā ettāvatā kho bho ayaṃ attā sammā samucchinno hotīti. Ittheke sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti. {49.6} Imehi kho te bhikkhave samaṇabrāhmaṇā ucchedavādā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti sattahi vatthūhi . Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā ucchedavādā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti sabbe te imeheva sattahi vatthūhi .p. Yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ. [50] Santi bhikkhave eke samaṇabrāhmaṇā diṭṭhadhammanibbānavādā sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti pañcahi vatthūhi . te ca bhonto samaṇabrāhmaṇā kimāgamma kimārabbha @Footnote: 1 Yu. santametaṃ paṇītametanti neva-go. 2 Sī. Yu. ayanti pāṭho @na dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page47.

Diṭṭhadhammanibbānavādā sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti pañcahi vatthūhi. {50.1} Idha bhikkhave ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā evaṃvādī hoti evaṃdiṭṭhi yato kho bho ayaṃ attā pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti ettāvatā kho bho ayaṃ attā paramadiṭṭhadhammanibbānappatto 1- hotīti . Ittheke sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti. {50.2} Tamañño evamāha atthi kho bho eso attā yaṃ tvaṃ vadesi neso natthīti vadāmi no ca kho bho ayaṃ attā ettāvatā paramadiṭṭhadhammanibbānappatto hoti taṃ kissa hetu kāmā hi bho aniccā dukkhā vipariṇāmadhammā tesaṃ vipariṇāmaññathābhāvā uppajjanti sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā yato kho bho ayaṃ attā vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati ettāvatā kho bho ayaṃ attā paramadiṭṭhadhammanibbānappatto hotīti . ittheke sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti. {50.3} Tamañño evamāha atthi kho bho eso attā yaṃ tvaṃ vadesi neso natthīti vadāmi no ca kho bho ayaṃ attā ettāvatā paramadiṭṭhadhammanibbānappatto hoti taṃ kissa hetu yadeva tattha vitakkitaṃ vicāritaṃ etena etaṃ oḷārikaṃ akkhāyati yato kho bho ayaṃ attā @Footnote: 1 paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ pattotipi pāṭho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page48.

Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati ettāvatā kho bho ayaṃ attā paramadiṭṭhadhammanibbānappatto hotīti. Ittheke sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti. {50.4} Tamañño evamāha atthi kho bho eso attā yaṃ tvaṃ vadesi neso natthīti vadāmi no ca kho bho ayaṃ attā ettāvatā paramadiṭṭhadhammanibbānappatto hoti taṃ kissa hetu yadeva tattha pītigataṃ cetaso ubbilāvitattaṃ etenetaṃ oḷārikaṃ akkhāyati yato kho bho ayaṃ attā pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti yantaṃ ariyā ācikkhanti upekkhako satimā sukhavihārīti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati ettāvatā kho bho ayaṃ attā paramadiṭṭhadhammanibbānappatto hotīti. Ittheke sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti. {50.5} Tamañño evamāha atthi kho bho eso attā yaṃ tvaṃ vadesi neso natthīti vadāmi no ca kho bho ayaṃ attā ettāvatā paramadiṭṭhadhammanibbānappatto hoti taṃ kissa hetu yadeva tattha sukhamiti cetaso ābhogo etenetaṃ oḷārikaṃ akkhāyati yato kho bho ayaṃ attā sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page49.

Ettāvatā kho bho ayaṃ attā paramadiṭṭhadhammanibbānappatto hotīti. Ittheke sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti. {50.6} Imehi kho te bhikkhave samaṇabrāhmaṇā diṭṭhadhammanibbānavādā sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti pañcahi vatthūhi . Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā diṭṭhadhammanibbānavādā sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti sabbe te imeheva pañcahi vatthūhi .pe. Yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ. {50.7} Imehi kho te bhikkhave samaṇabrāhmaṇā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti catucattāḷīsāya vatthūhi . ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti sabbe te imeheva catucattāḷīsāya vatthūhi .pe. Ye hi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ. {50.8} Imehi kho te bhikkhave samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā ca aparantakappikā ca pubbantāparantakappikā ca pubbantāparantānudiṭṭhino pubbantāparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti dvāsaṭṭhiyā vatthūhi. {50.9} Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā pubbantakappikā vā aparantakappikā vā pubbantāparantakappikā vā pubbantāparantānudiṭṭhino pubbantāparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni

--------------------------------------------------------------------------------------------- page50.

Abhivadanti sabbe te imeheva dvāsaṭṭhiyā vatthūhi etesaṃ vā aññatarena natthi ito bahiddhā. {50.10} Tayidaṃ bhikkhave tathāgato pajānāti ime diṭṭhiṭṭhānā evaṃgahitā evaṃparāmaṭṭhā evaṃgatikā bhavanti evaṃ abhisamparāyāti . Tañca tathāgato pajānāti tato ca uttaritaraṃ pajānāti tañca pajānanaṃ na parāmasati aparāmasato cassa paccattaññeva nibbuti viditā vedanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ viditvā. Anupādā vimutto bhikkhave tathāgato. {50.11} Ime kho te bhikkhave dhammā gambhīrā duddasā duranubodhā santā paṇītā atakkāvacarā nipuṇā paṇḍitavedanīyā ye tathāgato sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti yehi tathāgatassa yathābhuccaṃ vaṇṇaṃ sammā vadamānā vadeyyuṃ. [51] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitaṃ vipphanditameva 1-. [52] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitaṃ vipphanditameva. @Footnote: 1 Sī. paritasitavipphanditameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page51.

[53] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti catūhi vatthūhi tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitaṃ vipphanditameva. [54] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā tattha tattha paṇhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ catūhi vatthūhi tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitaṃ vipphanditameva. [55] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti dvīhi vatthūhi tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitaṃ vipphanditameva. [56] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti aṭṭhārasahi vatthūhi tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitaṃ vipphanditameva. [57] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghatanikā saññīvādā uddhamāghatanā saññimattānaṃ paññapenti soḷasahi vatthūhi tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitaṃ vipphanditameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page52.

[58] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghatanikā asaññīvādā uddhamāghatanā asaññimattānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitaṃ vipphanditameva. [59] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghatanikā nevasaññīnāsaññīvādā uddhamāghatanā nevasaññīnāsaññimattānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitaṃ vipphanditameva. [60] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā ucchedavādā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti sattahi vatthūhi tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitaṃ vipphanditameva. [61] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā diṭṭhadhammanibbānavādā sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti pañcahi vatthūhi tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitaṃ vipphanditameva. [62] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti catucattāḷīsāya vatthūhi tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitaṃ vipphanditameva.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page53.

[63] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā ca aparantakappikā ca pubbantāparantakappikā ca pubbantāparantānudiṭṭhino pubbantāparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti dvāsaṭṭhiyā vatthūhi tadapi tesaṃ bhavataṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ ajānataṃ apassataṃ vedayitaṃ taṇhāgatānaṃ paritassitaṃ vipphanditameva. [64] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi tadapi phassapaccayā. [65] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi tadapi phassapaccayā. [66] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti catūhi vatthūhi tadapi phassapaccayā. [67] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā tattha tattha paṇhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ catūhi vatthūhi tadapi phassapaccayā. [68] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti dvīhi vatthūhi tadapi phassapaccayā. [69] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni

--------------------------------------------------------------------------------------------- page54.

Abhivadanti aṭṭhārasahi vatthūhi tadapi phassapaccayā. [70] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghatanikā saññīvādā uddhamāghatanā saññimattānaṃ paññapenti soḷasahi vatthūhi tadapi phassapaccayā. [71] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghatanikā asaññīvādā uddhamāghatanā asaññimattānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi tadapi phassapaccayā. [72] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghatanikā nevasaññīnāsaññīvādā uddhamāghatanā nevasaññīnāsaññimattānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi tadapi phassapaccayā. [73] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā ucchedavādā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti sattahi vatthūhi tadapi phassapaccayā. [74] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā diṭṭhadhammanibbānavādā sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti pañcahi vatthūhi tadapi phassapaccayā. [75] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti catucattāḷīsāya vatthūhi tadapi phassapaccayā. [76] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page55.

Aparantakappikā ca pubbantāparantakappikā ca pubbantāparantānudiṭṭhino pubbantāparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti dvāsaṭṭhiyā vatthūhi tadapi phassapaccayā. [77] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. [78] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā ekaccaṃ sassataṃ ekaccaṃ asassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. [79] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā antānantikā antānantaṃ lokassa paññapenti catūhi vatthūhi te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. [80] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā tattha tattha paṇhaṃ puṭṭhā samānā vācāvikkhepaṃ āpajjanti amarāvikkhepaṃ catūhi vatthūhi te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. [81] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā adhiccasamuppannikā adhiccasamuppannaṃ attānañca lokañca paññapenti dvīhi vatthūhi te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page56.

[82] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā pubbantānudiṭṭhino pubbantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti aṭṭhārasahi vatthūhi te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. [83] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghatanikā saññīvādā uddhamāghatanā saññimattānaṃ paññapenti soḷasahi vatthūhi te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. [84] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghatanikā asaññīvādā uddhamāghatanā asaññimattānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. [85] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghatanikā nevasaññīnāsaññīvādā uddhamāghatanā nevasaññīnāsaññimattānaṃ paññapenti aṭṭhahi vatthūhi te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. [86] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā ucchedavādā sato sattassa ucchedaṃ vināsaṃ vibhavaṃ paññapenti sattahi vatthūhi te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. [87] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā diṭṭhadhammanibbānavādā sato sattassa paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ paññapenti pañcahi vatthūhi te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page57.

[88] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā aparantakappikā aparantānudiṭṭhino aparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti catucattāḷīsāya vatthūhi te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti ne ṭhānaṃ vijjati. [89] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā ca aparantakappikā ca pubbantāparantakappikā ca pubbantāparantānudiṭṭhino pubbantāparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti dvāsaṭṭhiyā vatthūhi te vata aññatra phassā paṭisaṃvedissantīti ne ṭhānaṃ vijjati. [90] Tatra bhikkhave ye te samaṇabrāhmaṇā sassatavādā sassataṃ attānañca lokañca paññapenti catūhi vatthūhi yepi te samaṇabrāhmaṇā ekaccasassatikā ekaccaasassatikā yepi te samaṇabrāhmaṇā antānantikā yepi te samaṇabrāhmaṇā amarāvikkhepikā yepi te samaṇabrāhmaṇā adhiccasamuppannikā yepi te samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā yepi te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghatanikā saññīvādā yepi te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghatanikā asaññīvādā yepi te samaṇabrāhmaṇā uddhamāghatanikā nevasaññīnāsaññīvādā yepi te samaṇabrāhmaṇā ucchedavādā yepi te samaṇabrāhmaṇā diṭṭhadhammanibbānavādā yepi te samaṇabrāhmaṇā aparantakappikā yepi te samaṇabrāhmaṇā pubbantakappikā ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page58.

Aparantakappikā ca pubbantāparantakappikā ca pubbantāparantānudiṭṭhino pubbantāparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti dvāsaṭṭhiyā vatthūhi sabbe te chahi phassāyatanehi phussāphussā 1- paṭisaṃvedenti . tesaṃ vedanāpaccayā taṇhā taṇhāpaccayā upādānaṃ upādānapaccayā bhavo bhavapaccayā jāti jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti. {90.1} Yato kho bhikkhave bhikkhu channaṃ phassāyatanānaṃ samudayañca atthaṅgamañca assādañca ādīnavañca nissaraṇañca yathābhūtaṃ pajānāti . Ayaṃ imehi sabbeheva uttaritaraṃ pajānāti. Ye hi keci bhikkhave samaṇā vā brāhmaṇā vā pubbantakappikā vā aparantakappikā vā pubbantāparantakappikā vā pubbantāparantānudiṭṭhino pubbantāparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti sabbe te imeheva dvāsaṭṭhiyā vatthūhi antojālikatā ettha sitā va ummujjamānā ummujjanti ettha pariyāpannā antojālikatā va ummujjamānā ummujjanti {90.2} seyyathāpi bhikkhave dakkho kevaṭṭo vā kevaṭṭantevāsī vā sukhumacchiddakena 2- jālena parittaṃ udakarahadaṃ otthareyya tassa evamassa ye kho keci imasmiṃ udakarahade oḷārikā pāṇā sabbepete antojālikatā ettha sitā va @Footnote: 1 Sī. phussa phussa. aṭṭhakathāyaṃ phussā phussā. 2 Sī. sukhumacchinnena. @A. sukhumacchikena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page59.

Ummujjamānā ummujjanti ettha pariyāpannā antojālikatā va ummujjamānā ummujjantīti evameva kho bhikkhave ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā pubbantakappikā vā aparantakappikā vā pubbantāparantakappikā vā pubbantāparantānudiṭṭhino pubbantāparantaṃ ārabbha anekavihitāni adhimuttipadāni abhivadanti sabbe te imeheva dvāsaṭṭhiyā vatthūhi antojālikatā ettha sitā va ummujjamānā ummujjanti ettha pariyāpannā antojālikatā va ummujjamānā ummujjanti. {90.3} Ucchinnabhavanettiko bhikkhave tathāgatassa kāyo tiṭṭhati yāvassa kāyo ṭhassati tāva naṃ dakkhanti devamanussā kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā na naṃ dakkhanti devamanussā seyyathāpi bhikkhave ambapiṇḍiyā vaṇṭacchinnāya yāni kānici ambāni vaṇṭapaṭibandhāni 1- sabbāni tāni tadanvayāni bhavanti evameva kho bhikkhave ucchinnabhavanettiko tathāgatassa kāyo tiṭṭhati yāvassa kāyo ṭhassati tāva naṃ dakkhanti devamanussā kāyassa bhedā uddhaṃ jīvitapariyādānā na naṃ dakkhanti devamanussāti. {90.4} Evaṃ vutte āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca acchariyaṃ bhante abbhūtaṃ 2- bhante konāmo ayaṃ bhante dhammapariyāyoti. Tasmātiha tvaṃ ānanda imaṃ dhammapariyāyaṃ atthajālantipi naṃ dhārehi dhammajālantipi naṃ dhārehi brahmajālantipi naṃ dhārehi diṭṭhijālantipi naṃ dhārehi @Footnote: 1 Sī. vaṇṭūpanibandhanāni. 2 Sī. Yu. abbhutaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page60.

Anuttaro saṅgāmavijayotipi naṃ dhārehīti . idamavoca bhagavā . Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti . imasmiṃ ca pana veyyākaraṇasmiṃ bhaññamāne dasasahassī 1- lokadhātu akampitthāti. Brahmajālasuttaṃ paṭhamaṃ niṭṭhitaṃ. ------------ @Footnote:Sī. sahassī.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page61.

Sāmaññaphalasuttaṃ dutiyaṃ [91] Evamme sutaṃ . Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati jīvakassa komārabhaccassa ambavane mahatā bhikkhusaṃghena saddhiṃ aḍḍhateḷasehi bhikkhusatehi . tena kho pana samayena rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tadahuposathe paṇṇarase komudiyā cātummāsiniyā puṇṇāya puṇṇamāya rattiyā rājāmaccaparivuto uparipāsādavaragato nisinno hoti . athakho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto udānaṃ udānesi ramaṇīyā vata bho dosinā ratti abhirūpā vata bho dosinā ratti dassanīyā vata bho dosinā ratti pāsādikā vata bho dosinā ratti lakkhaññā vata bho dosinā ratti kaṃ nu khvajja samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā payirupāseyyāma 1- yanno payirupāsato cittaṃ pasīdeyyāti. {91.1} Evaṃ vutte aññataro rājāmacco rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ etadavoca ayaṃ deva pūraṇo kassapo saṃghī ceva gaṇī ca gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato bahujanassa rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto taṃ devo pūraṇaṃ kassapaṃ payirupāsatu appevanāma devassa pūraṇaṃ kassapaṃ payirupāsato cittaṃ pasīdeyyāti . evaṃ vutte rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tuṇhī ahosi . aññataropi kho rājāmacco @Footnote: 1 Yu. payirūpāseyyāma.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page62.

Rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ etadavoca ayaṃ deva makkhali gosālo saṃghī ceva gaṇī ca gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato bahujanassa rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto taṃ devo makkhaliṃ gosālaṃ payirupāsatu appevanāma devassa makkhaliṃ gosālaṃ payirupāsato cittaṃ pasīdeyyāti. Evaṃ vutte rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tuṇhī ahosi. {91.2} Aññataropi kho rājāmacco rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ etadavoca ayaṃ deva ajito kesakambalo saṃghī ceva gaṇī ca gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato bahujanassa rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto taṃ devo ajitaṃ kesakambalaṃ payirupāsatu appevanāma devassa ajitaṃ kesakambalaṃ payirupāsato cittaṃ pasīdeyyāti . evaṃ vutte rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tuṇhī ahosi. {91.3} Aññataropi kho rājāmacco rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ etadavoca ayaṃ deva pakudho kaccāyano saṃghī ceva gaṇī ca gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato bahujanassa rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto taṃ devo pakudhaṃ kaccāyanaṃ payirupāsatu appevanāma devassa pakudhaṃ kaccāyanaṃ payirupāsato cittaṃ pasīdeyyāti . evaṃ vutte rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tuṇhī ahosi . aññataropi kho rājāmacco rājānaṃ māgadhaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page63.

Ajātasattuṃ vedehiputtaṃ etadavoca ayaṃ deva sañjayo velaṭṭhaputto 1- saṃghī ceva gaṇī ca gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato bahujanassa rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto taṃ devo sañjayaṃ velaṭṭhaputtaṃ payirupāsatu appevanāma devassa sañjayaṃ velaṭṭhaputtaṃ payirupāsato cittaṃ pasīdeyyāti . evaṃ vutte rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tuṇhī ahosi. {91.4} Aññataropi kho rājāmacco rājānaṃ māgadhaṃ ajātasattuṃ vedehiputtaṃ etadavoca ayaṃ deva nigaṇṭho nāṭaputto saṃghī ceva gaṇī ca gaṇācariyo ca ñāto yasassī titthakaro sādhusammato bahujanassa rattaññū cirapabbajito addhagato vayoanuppatto taṃ devo nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ payirupāsatu appevanāma devassa nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ payirupāsato cittaṃ pasīdeyyāti . evaṃ vutte rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tuṇhī ahosi. [92] Tena kho pana samayena jīvako komārabhacco rañño māgadhassa ajātasattussa vedehiputtassa avidūre tuṇhībhūto nisinno hoti . Athakho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto jīvakaṃ komārabhaccaṃ etadavoca tvaṃ pana samma jīvaka kiṃ tuṇhīti . ayaṃ deva bhagavā arahaṃ sammāsambuddho amhākaṃ ambavane viharati mahatā bhikkhusaṃghena saddhiṃ aḍḍhateḷasehi bhikkhusatehi taṃ kho pana bhagavantaṃ evaṃ kalyāṇo @Footnote: 1 Sī. velaṭṭhiputto.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page64.

Kittisaddo abbhuggato itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti taṃ devo bhagavantaṃ payirupāsatu appevanāma devassa bhagavantaṃ payirupāsato cittaṃ pasīdeyyāti. {92.1} Tenahi samma jīvaka hatthiyānāni kappāpehīti . evaṃ devāti kho jīvako komārabhacco rañño māgadhassa ajātasattussa vedehiputtassa paṭisuṇitvā 1- pañcamattāni hatthiniyāsatāni 2- kappāpetvā rañño ca ārohaṇīyaṃ 3- nāgaṃ rañño māgadhassa ajātasattussa vedehiputtassa paṭivedesi kappitāni kho te deva hatthiyānāni yassadāni kālaṃ maññasīti. {92.2} Athakho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto pañcasu hatthiniyāsatesu paccekā itthiyo āropetvā ārohaṇīyaṃ nāgaṃ abhirūhitvā ukkāsu dhāriyamānāsu rājagahamhā niyyāsi mahaccarājānubhāvena yena jīvakassa komārabhaccassa ambavanaṃ tena pāyāsi . athakho rañño māgadhassa ajātasattussa vedehiputtassa avidūre ambavanassa ahudeva bhayaṃ ahu chambhitattaṃ ahu lomahaṃso. Athakho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto bhīto saṃviggo lomahaṭṭhajāto jīvakaṃ komārabhaccaṃ etadavoca kacci maṃ samma jīvaka na vañcesi kacci maṃ samma jīvaka na palambhesi kacci maṃ samma jīvaka na paccatthikānaṃ @Footnote: 1 Sī. Yu. paṭissutvā. 2 Sī. Yu. hatthinikāsatāni. 3 Sī. ārohiniyaṃ @ārohaniyaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page65.

Desi kathaṃ hi nāma tāvamahato bhikkhusaṃghassa aḍḍhateḷasānaṃ bhikkhusatānaṃ neva khipitasaddo bhavissati na ukkāsitasaddo na nigghosoti . Mā bhāyi mahārāja mā bhāyi mahārāja na taṃ deva vañcemi na taṃ deva palambhāmi na taṃ deva paccatthikānaṃ demi abhikkama mahārāja abhikkama mahārāja ete maṇḍalamāḷe padīpā jhāyantīti. {92.3} Athakho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto yāvatikā nāgassa bhūmi nāgena gantvā nāgā paccorohitvā padiko va 1- yena maṇḍalamāḷassa dvāraṃ tenupasaṅkami upasaṅkamitvā jīvakaṃ komārabhaccaṃ etadavoca kahaṃ pana samma jīvaka bhagavāti . eso mahārāja bhagavā majjhimaṃ thambhaṃ nissāya puratthābhimukho nisinno purakkhato bhikkhusaṃghassāti. Athakho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā ekamantaṃ aṭṭhāsi . ekamantaṃ ṭhito kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto tuṇhībhūtaṃ tuṇhībhūtaṃ bhikkhusaṃghaṃ anuviloketvā rahadamiva vippasannaṃ udānaṃ udānesi iminā me upasamena udayabhaddo 2- kumāro samannāgato hotu yenetarahi upasamena bhikkhusaṃgho samannāgatoti. Āgamā kho tvaṃ mahārāja yathāpemanti . piyo me bhante udayabhaddo kumāro iminā me bhante upasamena udayabhaddo kumāro samannāgato hotu yenetarahi upasamena bhikkhusaṃgho samannāgatoti. @Footnote: 1 Sī. pattiko va. 2 Sī. udāyibhaddo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page66.

[93] Athakho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto bhagavantaṃ abhivādetvā bhikkhusaṃghassa añjaliṃ upanāmetvā 1- ekamantaṃ nisīdi . Ekamantaṃ nisinno kho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto bhagavantaṃ etadavoca puccheyyāmahaṃ bhante bhagavantaṃ kiñcideva desaṃ lesamattaṃ 2- sace me bhagavā okāsaṃ koroti paṇhassa veyyākaraṇāyāti . Puccha mahārāja yadākaṃkhasīti. {93.1} Yathā nu kho imāni bhante puthusippāyatanāni seyyathīdaṃ hatthārohā assārohā rathikā dhanuggahā 3- celakā calakā piṇḍadāyikā 4- uggā rājaputtā pakkhandino mahānāgā surā cammayodhino dāsakaputtā āḷārikā kappakā nhāpikā 5- sūdā mālākārā rajakā pesakārā nalakārā kumbhakārā gaṇakā muddikā yāni vā panaññānipi evaṃgatāni puthusippāyatanāni te diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sippaphalaṃ upajīvanti te tena attānaṃ sukhenti piṇenti 6- mātāpitaro sukhenti piṇenti puttadāraṃ sukhenti piṇenti mittāmacce sukhenti piṇenti samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhapenti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ sakkā nu kho bhante evameva diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetunti . Abhijānāsi no tvaṃ mahārāja imaṃ paṇhaṃ aññepi samaṇabrāhmaṇe @Footnote: 1 Sī. panāmetvā. Yu. paṇāmetvā. 2 Sī. kañcideva desaṃ. @lesamattanti pāṭho na dissati. 3 Sī. dhanuggāhā. 4 Sī. piṇḍadāvikā. @5 Sī. nahāpikā. 6 Sī. pīnenti. A. pīṇenti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page67.

Pucchitāti . abhijānāmahaṃ bhante imaṃ paṇhaṃ aññe samaṇabrāhmaṇe pucchitāti. Yathā kathaṃ pana te mahārāja byākariṃsu sace te agaru bhāsassūti. Na kho me bhante garu yatthassa bhagavā nisinno bhagavantarūpo vāti. Tenahi mahārāja bhāsassūti. [94] Ekamidāhaṃ bhante samayaṃ yena pūraṇo kassapo tenupasaṅkamiṃ upasaṅkamitvā pūraṇena kassapena saddhiṃ sammodiṃ sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ ekamantaṃ nisinno kho ahaṃ bhante pūraṇaṃ kassapaṃ etadavocaṃ yathā nu kho imāni bho kassapa puthusippāyatanāni seyyathīdaṃ hatthārohā assārohā rathikā dhanuggahā celakā calakā piṇḍadāyikā uggā rājaputtā pakkhandino mahānāgā surā cammayodhino dāsakaputtā āḷārikā kappakā nhāpakā sūdā mālākārā rajakā pesakārā nalakārā kumbhakārā gaṇakā muddikā yāni vā panaññānipi evaṃgatāni puthusippāyatanāni te diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sippaphalaṃ upajīvanti te 1- tena attānaṃ sukhenti piṇenti mātāpitaro sukhenti piṇenti puttadāraṃ sukhenti piṇenti mittāmacce sukhenti piṇenti samaṇabrāhmaṇesu 2- uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhapenti 3- sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ sakkā nu kho bho kassapa evameva diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ @Footnote: 1 sīhalapotthake teti pāṭho na hoti. 2 samaṇabrāhmaṇesu @vāti pāṭho dissati. 3 Sī. patiṭṭhāpenti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page68.

Sāmaññaphalaṃ paññapetunti {94.1} evaṃ vutte bhante pūraṇo kassapo maṃ etadavoca karoto kho mahārāja kārayato chindato chedāpayato pacato pacāpayato socayato socāpayato kilamayato kilamāpayato phandato phandāpayato pāṇamatipāpayato 1- adinnaṃ ādiyato sandhiṃ chindato nillopaṃ harato ekāgārikaṃ karoto paripanthe tiṭṭhato paradāraṃ gacchato musā bhaṇato karato na kariyati 2- pāpaṃ khurapariyantena cepi cakkena yo imissā paṭhaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya natthi tatonidānaṃ pāpaṃ natthi pāpassa āgamo dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ 3- gaccheyya 4- hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pacāpento 5- natthi tatonidānaṃ pāpaṃ natthi pāpassa āgamo uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ 6- gaccheyya dadanto dadāpento 7- yajanto yajāpento 8- natthi tatonidānaṃ puññaṃ natthi puññassa āgamo dānena damena saṃyamena saccavācena 9- natthi tatonidānaṃ puññaṃ natthi puññassa āgamoti itthaṃ kho me bhante pūraṇo kassapo sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno akiriyaṃ byākāsi seyyathāpi bhante ambaṃ vā puṭṭho labujaṃ @Footnote: 1 sīhalapotthake pacato pācayato socayato kilamayato phandāpayato @pāṇamatimāpayatoti pāṭho dissati. 2 Sī. karīyati. 3 Sī. gaṅgātīraṃ. @4 Sī. āgaccheyya. 5 Sī. pācanto. 6 Sī. gaṅgātīraṃ. @7 Sī. dāpento. 8 Sī. yājento. 9 Sī. saccavajjena.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page69.

Byākareyya labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ byākareyya evameva kho me bhante pūraṇo kassapo sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno akiriyaṃ byākāsi tassa mayhaṃ bhante etadahosi kathaṃ hi nāma mādiso samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vijite vasantaṃ apasādetabbaṃ maññeyyāti so kho ahaṃ bhante pūraṇassa kassapassa bhāsitaṃ neva abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ anabhinanditvā appaṭikkositvā anattamano anattamanavācaṃ anicchāretvā tameva vācaṃ anuggaṇhanto anikkujjento 1- uṭṭhāyāsanā pakkāmiṃ. [95] Ekamidāhaṃ bhante samayaṃ yena makkhali gosālo tenupasaṅkamiṃ upasaṅkamitvā makkhalinā gosālena saddhiṃ sammodiṃ sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ ekamantaṃ nisinno kho ahaṃ bhante makkhaliṃ gosālaṃ etadavocaṃ yathā nu kho imāni bho gosāla puthusippāyatanāni .pe. sakkā nu kho bho gosāla evameva diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetunti {95.1} evaṃ vutte bhante makkhali gosālo maṃ etadavoca natthi mahārāja hetu natthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya ahetū appaccayā sattā saṃkilissanti natthi hetu natthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā ahetū appaccayā sattā visujjhanti natthi attakāre natthi parakāre natthi purisakāre natthi balaṃ natthi viriyaṃ natthi purisathāmo natthi @Footnote: 1 Sī. anikkujjanto.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page70.

Purisaparakkamo sabbe sattā sabbe pāṇā sabbe bhūtā sabbe jīvā avasā abalā aviriyā niyatisaṅgatibhāvapariṇatā chasvevābhijātīsu sukhañca dukkhañca paṭisaṃvedenti cuddasa kho panimāni mahārāja 1- yonipamukhasatasahassāni saṭṭhī ca 2- satāni cha satāni pañca ca kammuno satāni pañca ca kammāni tīṇi ca kammāni kamme ca upaḍḍhakamme 3- ca dvaṭṭhipaṭipadā dvaṭṭhantarakappā 4- chaḷābhijātiyo aṭṭhapurisabhūmiyo ekūnapaññāsa ājīvakasate ekūnapaññāsa paribbājakasate ekūnapaññāsa nāgavāsasate 5- vīse indriyasate tiṃse nirayasate chattiṃsarajodhātuyo sattasaññīgabbhā sattaasaññīgabbhā sattanigaṇṭhigabbhā sattadevā sattamanussā 6- sattapisācā 7- sattasarā sattapavuṭā sattapapātā sattapapātasatāni sattasupinā sattasupinasatāni cullāsītimahākappino 8- satasahassāni yāni bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti tattha natthi imināhaṃ sīlena vā vattena vā tapena vā brahmacariyena vā aparipakkaṃ vā kammaṃ paripācessāmi paripakkaṃ vā kammaṃ phussā phussā byantikarissāmīti 9- hevaṃ natthi doṇamite sukhadukkhe pariyantakate @Footnote: 1 Sī. mahārājāti pāṭho na dissati. 2 Sī. saṭṭhiñca. 3 Sī. aḍḍhakamme @ca. 4 Sī. vaṭṭhipaṭipadā vaṭṭhantarakappā. 5 Sī. nāgāvasasate. @Yu. nāgāvāsasate. 6 Sī. mānusā. 7 Sī. pesācā. @8 Sī. mahākappuno. 9 Sī. phussa phussa byantikarissāmīti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page71.

Saṃsāre natthi hānavaḍḍhane 1- natthi ukkaṃsāvakkaṃse seyyathāpi nāma suttagule khitte nibbeṭhiyamānameva paleti 2- evameva bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissantīti {95.2} itthaṃ kho me bhante makkhali gosālo sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno saṃsārasuddhiṃ byākāsi seyyathāpi bhante ambaṃ vā puṭṭho labujaṃ byākareyya labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ byākareyya evameva kho me bhante makkhali gosālo sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno saṃsārasuddhiṃ byākāsi tassa mayhaṃ bhante etadahosi kathaṃ hi nāma mādiso samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vijite vasantaṃ apasādetabbaṃ maññeyyāti so kho ahaṃ bhante makkhalissa gosālassa bhāsitaṃ neva abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ anabhinanditvā appaṭikkositvā anattamano anattamanavācaṃ anicchāretvā tameva vācaṃ anuggaṇhanto anikkujjento uṭṭhāyāsanā pakkāmiṃ. [96] Ekamidāhaṃ bhante samayaṃ yena ajito kesakambalo 3- tenupasaṅkamiṃ upasaṅkamitvā ajitena kesakambalena saddhiṃ sammodiṃ sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ ekamantaṃ nisinno kho ahaṃ bhante ajitaṃ kesakambalaṃ etadavocaṃ yathā nu kho imāni bho ajita puthusippāyatanāni .pe. sakkā nu kho bho ajita evameva diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetunti @Footnote: 1 Sī. hāyanavaddhane. 2 Sī. phaleti. 3 Sī. ajito kesakambali.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page72.

{96.1} Evaṃ vutte bhante ajito kesakambalo maṃ etadavoca natthi mahārāja dinnaṃ natthi yiṭṭhaṃ natthi huttaṃ natthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko natthi ayaṃ loko natthi paraloko 1- natthi mātā natthi pitā natthi sattā opapātikā natthi loke samaṇabrāhmaṇā samaggagatā 2- sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedenti cātummahābhūtiko ayaṃ puriso yadā kālaṃ karoti paṭhavī paṭhavikāyaṃ anupeti anupagacchati 3- āpo āpokāyaṃ anupeti anupagacchati tejo tejokāyaṃ anupeti anupagacchati vāyo vāyokāyaṃ anupeti anupagacchati ākāsaṃ indriyāni saṃkamanti āsandipañcamā purisā taṃ 4- ādāya gacchanti yāva āḷāhanā padāni paññāyanti 5- kāpotakāni aṭṭhīni bhavanti bhassantā hutiyo dattupaññattamidaṃ 6- dānaṃ tesaṃ tucchaṃ musā vilāpo 7- ye keci atthikavādaṃ vadanti bāle ca paṇḍite ca kāyassa bhedā ucchijjanti vinassanti na honti paraṃ maraṇāti {96.2} itthaṃ kho me bhante ajito kesakambalo sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno ucchedaṃ 8- byākāsi seyyathāpi bhante ambaṃ vā puṭṭho labujaṃ byākareyya @Footnote: 1 Sī. paro loko. 2 samaggatā sammaggatātipi dve pāṭhā @dissanti. 3 Sī. anupigacchati. 4 Sī. mataṃ. 5 Sī. ālāhanā @padāni paññāpentīti pāṭho dissati. 6 Sī. dattupaññattaṃ @yadidaṃ. 7 Sī. musāvilopo. 8 Sī. ucchedavādaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page73.

Labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ byākareyya evameva kho me bhante ajito kesakambalo sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno ucchedaṃ byākāsi tassa mayhaṃ bhante etadahosi kathaṃ hi nāma mādiso samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vijite vasantaṃ apasādetabbaṃ maññeyyāti so kho ahaṃ bhante ajitassa kesakambalassa bhāsitaṃ neva abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ anabhinanditvā appaṭikkositvā anattamano anattamanavācaṃ anicchāretvā tameva vācaṃ anuggaṇhanto anikkujjento uṭṭhāyāsanā pakkāmiṃ. [97] Ekamidāhaṃ bhante samayaṃ yena pakudho kaccāyano tenupasaṅkamiṃ upasaṅkamitvā pakudhena kaccāyanena saddhiṃ sammodiṃ sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ ekamantaṃ nisinno kho ahaṃ bhante pakudhaṃ kaccāyanaṃ etadavocaṃ yathā nu kho imāni bho kaccāyana puthusippāyatanāni .pe. sakkā nu kho bho kaccāyana evameva diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetunti {97.1} evaṃ vutte bhante pakudho kaccāyano maṃ etadavoca sattime mahārāja kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭhāyiṭṭhitā 1- te na iñjanti na vipariṇamanti na aññamaññaṃ byābādhenti nālaṃ aññamaññassa sukhāya vā dukkhāya vā sukhadukkhāya vā katame satta paṭhavikāyo āpokāyo tejokāyo vāyokāyo sukhe dukkhe jīve @Footnote: 1 esikaṭṭhāyiṭṭhikātipi pāṭho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page74.

Sattame ime sattakāyā 1- akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭhāyiṭṭhitā te na iñjanti na vipariṇamanti na aññamaññaṃ byābādhenti nālaṃ aññamaññassa sukhāya vā dukkhāya vā sukhadukkhāya vā tattha natthi hantā vā ghātetā vā sotā vā sāvetā vā 2- viññātā vā viññāpetā vā so hi 3- tiṇhena satthena sīsaṃ chindati na koci kañci jīvitā 4- voropeti sattannaṃyeva kāyānaṃ antarena satthamanupattatīti 5- {97.2} itthaṃ kho me bhante pakudho kaccāyano sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno aññena aññaṃ byākāsi seyyathāpi bhante ambaṃ vā puṭṭho labujaṃ byākareyya labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ byākareyya evameva kho me bhante pakudho kaccāyano sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno aññena aññaṃ byākāsi tassa mayhaṃ bhante etadahosi kathaṃ hi nāma mādiso samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vijite vasantaṃ apasādetabbaṃ maññeyyāti so kho ahaṃ bhante pakudhassa kaccāyanassa bhāsitaṃ neva abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ anabhinanditvā appaṭikkositvā anattamano anattamanavācaṃ anicchāretvā tameva vācaṃ anuggaṇhanto anikkujjento uṭṭhāyāsanā pakkāmiṃ. [98] Ekamidāhaṃ bhante samayaṃ yena nigaṇṭho nāṭaputto @Footnote: 1 Sī. santime sattakāyā. 2 Sī. sovetā vā. 3 Sī. sopi. @4 Sī. kāci jīvitā. 5 Sī. satthavivaramanupatanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page75.

Tenupasaṅkamiṃ upasaṅkamitvā nigaṇṭhena nāṭaputtena saddhiṃ sammodiṃ sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ ekamantaṃ nisinno kho ahaṃ bhante nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavocaṃ yathā nu kho imāni bho aggivessana puthusippāyatanāni .pe. sakkā nu kho bho aggivessana evameva diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetunti {98.1} evaṃ vutte bhante nigaṇṭho nāṭaputto maṃ etadavoca idha mahārāja nigaṇṭho cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti kathañca kho 1- mahārāja nigaṇṭho cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti idha mahārāja nigaṇṭho sabbavārivārito ca hoti sabbavāriyutto ca sabbavāridhuto ca sabbavāriphuṭo 2- ca evaṃ kho 3- mahārāja nigaṇṭho cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti yato kho mahārāja nigaṇṭho evaṃ cātuyāmasaṃvarasaṃvuto hoti ayaṃ vuccati mahārāja nigaṇṭho nāṭaputto 4- gatatto ca yatatto ca ṭhitatto cāti {98.2} itthaṃ kho me bhante nigaṇṭho nāṭaputto sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno cātuyāmasaṃvaraṃ byākāsi seyyathāpi bhante ambaṃ vā puṭṭho labujaṃ byākareyya labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ byākareyya evameva kho bhante nigaṇṭho nāṭaputto sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno cātuyāmasaṃvaraṃ byākāsi tassa mayhaṃ bhante etadahosi kathaṃ hi nāma mādiso samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vijite vasantaṃ apasādetabbaṃ @Footnote: 1 Sī. khosaddo natthi. 2 Sī. sabbavāripuṭṭho. 3 Sī. khosaddo @natthi. 4 Yu. -phuṭṭho. Sī. nāṭaputtoti pāṭho natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page76.

Maññeyyāti so kho ahaṃ bhante nigaṇṭhassa nāṭaputtassa bhāsitaṃ neva abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ anabhinanditvā appaṭikkositvā anattamano anattamanavācaṃ anicchāretvā tameva vācaṃ anuggaṇhanto anikkujjento uṭṭhāyāsanā pakkāmiṃ. [99] Ekamidāhaṃ bhante samayaṃ yena sañjayo velaṭṭhaputto 1- tenupasaṅkamiṃ upasaṅkamitvā sañjayena velaṭṭhaputtena saddhiṃ sammodiṃ sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃ ekamantaṃ nisinno kho ahaṃ bhante sañjayaṃ velaṭṭhaputtaṃ etadavocaṃ yathā nu kho imāni bho sañjaya puthusippāyatanāni .pe. sakkā nu kho bho sañjaya evameva diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetunti {99.1} evaṃ vutte bhante sañjayo velaṭṭhaputto maṃ etadavoca atthi paro lokoti iti ce maṃ pucchasi atthi paro lokoti iti ce me assa atthi paro lokoti iti tena 2- byākareyyaṃ evantipi me no tathātipi me no aññathātipi me no notipi me no no notipi me no natthi paro loko atthi ca natthi ca paro loko neva atthi na natthi paro loko atthi sattā opapātikā natthi sattā opapātikā atthi ca natthi ca sattā opapātikā neva atthi na natthi sattā opapātikā atthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko iti ce maṃ pucchasi atthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko iti ce @Footnote: 1 Sī. velaṭṭhiputto. 2 te naṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page77.

Me assa atthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko iti tena byākareyyaṃ natthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko atthi ca natthi ca sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko neva atthi na natthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko hoti tathāgato parammaraṇā na hoti tathāgato parammaraṇā hoti ca na ca hoti tathāgato parammaraṇā neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇāti iti ce maṃ pucchasi neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇāti iti ce me assa neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇāti iti tena byākareyyaṃ evantipi me no tathātipi me no aññathātipi me no notipi me no no notipi me noti {99.2} itthaṃ kho me bhante sañjayo velaṭṭhaputto sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno vikkhepaṃ byākāsi seyyathāpi bhante ambaṃ vā puṭṭho labujaṃ byākareyya labujaṃ vā puṭṭho ambaṃ byākareyya evameva kho bhante sañjayo velaṭṭhaputto sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno vikkhepaṃ byākāsi tassa mayhaṃ bhante etadahosi ayañca imesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ sabbabālo sabbamūḷho kathaṃ hi nāma sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ puṭṭho samāno vikkhepaṃ byākarissatīti tassa mayhaṃ bhante etadahosi kathañhi nāma mādiso samaṇaṃ vā brāhmaṇaṃ vā vijite vasantaṃ apasādetabbaṃ maññeyyāti so kho ahaṃ bhante sañjayassa velaṭṭhaputtassa bhāsitaṃ neva abhinandiṃ nappaṭikkosiṃ anabhinanditvā appaṭikkositvā anattamano anattamanavācaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page78.

Anicchāretvā tameva vācaṃ anuggaṇhanto anikkujjento uṭṭhāyāsanā pakkāmiṃ. [100] Sohaṃ bhante bhagavantampi pucchāmi yathā nu kho imāni bhante puthusippāyatanāni seyyathīdaṃ hatthārohā assārohā rathikā dhanuggahā celakā calakā piṇḍadāyikā uggā rājaputtā pakkhandino mahānāgā surā cammayodhino dāsakaputtā āḷārikā kappakā nhāpakā sūdā mālākārā rajakā pesakārā nalakārā kumbhakārā gaṇakā muddikā yāni vā panaññānipi evaṃgatāni puthusippāyatanāni te diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sippaphalaṃ upajīvanti te tena attānaṃ sukhenti piṇenti mātāpitaro sukhenti piṇenti puttadāraṃ sukhenti piṇenti mittāmacce sukhenti piṇenti samaṇabrāhmaṇesu uddhaggikaṃ dakkhiṇaṃ patiṭṭhāpenti sovaggikaṃ sukhavipākaṃ saggasaṃvattanikaṃ sakkā nu kho bhante evameva diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetunti. {100.1} Sakkā mahārāja tenahi mahārāja taññevettha paṭipucchissāmi yathā te khameyya tathā taṃ byākareyyāsi taṃ kiṃ maññasi mahārāja idha te assa puriso dāso kammakaro pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī mukhullokiko 1- tassa evamassa acchariyaṃ vata bho abbhūtaṃ vata bho puññānaṃ gati puññānaṃ vipāko ayaṃ hi rājā māgadho ajātasattu vedehiputto @Footnote: 1 Sī. mukhullokako.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page79.

Manusso ahaṃpi manusso ayaṃ hi rājā māgadho ajātasattu vedehiputto pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti devo maññe ahaṃ panamhissa 1- dāso kammakaro pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī mukhullokiko so vatassāhaṃ puññāni kareyyaṃ yannūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyyanti . so aparena samayena kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya . so evaṃ pabbajito samāno kāyena saṃvuto vihareyya vācāya saṃvuto vihareyya manasā saṃvuto vihareyya ghāsacchādanaparamatāya santuṭṭho 2- abhirato paviveke. {100.2} Tañceke 3- purisā evamāroceyyuṃ yagghe deva jāneyyāsi yo te so puriso dāso kammakaro pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī mukhullokiko so deva kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito so evaṃ pabbajito samāno kāyena saṃvuto viharati vācāya saṃvuto viharati manasā saṃvuto viharati ghāsacchādana- paramatāya santuṭṭho abhirato paviveketi. Apinu tvaṃ evaṃ vadeyyāsi etu me bho so puriso punadeva hotu dāso kammakaro pubbuṭṭhāyī pacchānipātī kiṃkārapaṭissāvī manāpacārī piyavādī mukhullokikoti . nohetaṃ bhante @Footnote: 1 ahaṃ panamhassātipi pāṭho. 2 Sī. saṇṭhito. 3 Sī. tañce te.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page80.

Athakho naṃ mayameva abhivādeyyāmapi paccuṭṭheyyāmapi āsanenapi nimanteyyāma abhinimanteyyāmapi naṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccaya- bhesajjaparikkhārehi dhammikaṃpissa rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidaheyyāmāti . Taṃ kiṃ maññasi mahārāja yadi evaṃ sante hoti vā sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ no vāti . Addhā kho bhante evaṃ sante hoti sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalanti. Idaṃ kho te mahārāja mayā paṭhamaṃ diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññattanti. [101] Sakkā pana bhante aññaṃpi evameva diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetunti . sakkā mahārāja tenahi mahārāja taññevettha paṭipucchissāmi yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi . taṃ kiṃ maññasi mahārāja idha te assa puriso kassako gahapatiko kārakārako rāsivaḍḍhako . tassa evamassa acchariyaṃ vata bho abbhūtaṃ vata bho puññānaṃ gati puññānaṃ vipāko ayaṃ hi rājā māgadho ajātasattu vedehiputto manusso ahampi manusso ayaṃ hi rājā māgadho ajātasattu vedehiputto pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgībhūto paricāreti devo maññe ahaṃ panamhissa kassako gahapatiko kārakārako rāsivaḍḍhako so vatassāhaṃ puññāni kareyyaṃ yannūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyyanti. {101.1} So aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page81.

Mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya . so evaṃ pabbajito samāno kāyena saṃvuto vihareyya vācāya saṃvuto vihareyya manasā saṃvuto vihareyya ghāsacchādanaparamatāya santuṭṭho abhirato paviveke . tañceke purisā evamāroceyyuṃ yagghe deva jāneyyāsi yo te so puriso kassako gahapatiko kārakārako rāsivaḍḍhako so deva kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito so evaṃ pabbajito samāno kāyena saṃvuto viharati vācāya saṃvuto viharati manasā saṃvuto viharati ghāsacchādanaparamatāya santuṭṭho abhirato paviveketi . Apinu tvaṃ evaṃ vadeyyāsi etu me bho so puriso punadeva hotu kassako gahapatiko kārakārako rāsivaḍḍhakoti. {101.2} No hetaṃ bhante athakho naṃ mayameva abhivādeyyāmapi paccuṭṭheyyāmapi āsanenapi nimanteyyāma abhinimanteyyāmapi naṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārehi dhammikaṃpissa rakkhāvaraṇaguttiṃ saṃvidaheyyāmāti . taṃ kiṃ maññasi mahārāja yadi evaṃ sante hoti vā sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ no vāti . Addhā kho bhante evaṃ sante hoti sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalanti . idaṃ kho te mahārāja mayā dutiyaṃ diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññattanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page82.

[102] Sakkā pana bhante aññaṃpi diṭṭhe va dhamme sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ paññapetuṃ imehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañcāti . sakkā mahārāja tenahi mahārāja suṇāhi 1- sādhukaṃ manasikarohi bhāsissāmīti . evaṃ bhanteti kho rājā 2- māgadho ajātasattu vedehiputto bhagavato paccassosi. {102.1} Bhagavā etadavoca idha mahārāja tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti 3- so imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti . so dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. {102.2} Taṃ dhammaṃ suṇāti gahapati vā gahapatiputto vā aññatarasmiṃ vā kule pacchā 4- jāto. So taṃ dhammaṃ sutvā tathāgate saddhaṃ paṭilabhati. So tena saddhāpaṭilābhena samannāgato iti paṭisañcikkhati sambādho gharāvāso rajāpatho 5- abbhokāso pabbajjā nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṃkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ yannūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā @Footnote: 1 Sī. suṇohīti vā pāṭho. 2 Sī. mahārājā. 3 Sī. bhagavā. @4 Sī. paccā. 5 Sī. rajopatho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page83.

Anagāriyaṃ pabbajeyyanti. {102.3} So aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati . so evaṃ pabbajito samāno pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī samādāya sikkhati sikkhāpadesu kāyakammavacīkammena 1- samannāgato kusalena parisuddhājīvo sīlasampanno indriyesu guttadvāro satisampajaññena samannāgato santuṭṭho. [103] Kathañca mahārāja bhikkhu sīlasampanno hoti idha mahārāja bhikkhu pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati . idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. {103.1} Adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti dinnādāyī dinnapāṭikaṅkhī athenena sucibhūtena attanā viharati. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. {103.2} Abrahmacariyaṃ pahāya brahmacārī hoti ārācārī virato methunā gāmadhammā. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. {103.3} Musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti saccavādī saccasandho ṭheto 2- paccayiko avisaṃvādako lokassa . Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. {103.4} Pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti ito sutvā na amutra akkhātā @Footnote: 1 Sī. kāyavacīkammena. 2 Sī. theto.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page84.

Imesaṃ bhedāya amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya iti bhinnānaṃ vā sandhātā sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti . idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. {103.5} Pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. {103.6} Samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā hoti kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasañhitaṃ . idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. {103.7} Bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hoti. Ekabhattiko hoti rattūparato virato vikālabhojanā. Naccagītavāditavisūkadassanā paṭivirato hoti . mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā paṭivirato hoti . Uccāsayanamahāsayanā paṭivirato hoti. Jātarūparajaṭapaṭiggahaṇā 1- paṭivirato hoti . āmakadhaññapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti . āmakamaṃsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti . itthīkumārikapaṭiggahaṇā 2- paṭivirato hoti . Dāsīdāsapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti . ajeḷakapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti . kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā paṭivirato hoti . hatthigavāssavaḷavā- paṭiggahaṇā paṭivirato hoti . khettavatthupaṭiggahaṇā paṭivirato @Footnote: 1 Sī. jātarūparajatapaṭiggahaṇā. 2 Sī. itthīkumārīpaṭiggahaṇā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page85.

Hoti . dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato hoti . kayavikkayā paṭivirato hoti . tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭā paṭivirato hoti . Ukkoṭanavañcananikatisāviyogā paṭivirato hoti . chedanavadhabandhana- viparāmosaālopasahasākārā paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. Cullasīlaṃ niṭṭhitaṃ 1-. [104] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ bījagāmabhūtagāmasamārambhaṃ anuyuttā viharanti . seyyathīdaṃ . mūlabījaṃ khandhabījaṃ phalabījaṃ aggabījaṃ bījabījameva pañcamaṃ iti vā . iti evarūpā bījagāmabhūtagāmasamārambhā paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. [105] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ sannidhikāraparibhogaṃ anuyuttā viharanti . seyyathīdaṃ . annasannidhi 2- pānasannidhi vatthasannidhi yānasannidhi sayanasannidhi gandhasannidhi āmisasannidhi iti vā . iti evarūpā sannidhikāraparibhogā paṭivirato hoti . idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. [106] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ visūkadassanaṃ anuyuttā viharanti . @Footnote: 1 Sī. cullasīlaṃ niṭṭhitanti idaṃ natthi. 2 annasannidhintipi annasannadhitipi @pāṭho dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page86.

Seyyathīdaṃ . naccaṃ gītaṃ vāditaṃ pekkhaṃ akkhānaṃ pāṇissaraṃ vetāḷaṃ kumbhathūnaṃ sobhanagarakaṃ caṇḍālaṃ vaṃsaṃ dhovanaṃ hatthiyuddhaṃ assayuddhaṃ mahisayuddhaṃ usabhayuddhaṃ ajayuddhaṃ meṇḍayuddhaṃ kukkuṭayuddhaṃ vaṭṭakayuddhaṃ daṇḍayuddhaṃ muṭṭhiyuddhaṃ nibbuddhaṃ uyyodhikaṃ balaggaṃ senābyūhaṃ anīkadassanaṃ iti vā . iti evarūpā visūkadassanā paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. [107] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ jūtappamādaṭṭhānānuyogamanuyuttā viharanti . seyyathīdaṃ . aṭṭhapadaṃ dasapadaṃ ākāsaṃ parihārapathaṃ santikaṃ khalikaṃ ghaṭikaṃ salākahatthaṃ akkhaṃ paṅkacīraṃ vaṅkakaṃ mokkhacikaṃ ciṅgulakaṃ pattāḷhakaṃ rathakaṃ dhanukaṃ akkharikaṃ mānesikaṃ 1- yathāvajjaṃ iti vā . iti evarūpā jūtappamādaṭṭhānānuyogā paṭivirato hoti . Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. [108] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ uccāsayanamahāsayanaṃ anuyuttā viharanti . seyyathīdaṃ . āsandiṃ pallaṅkaṃ goṇakaṃ cittakaṃ paṭikaṃ paṭalikaṃ tūlikaṃ vikatikaṃ uddhalomiṃ 2- ekantalomiṃ kaṭissaṃ koseyyaṃ kuttakaṃ hatthattharaṃ assattharaṃ rathattharaṃ ajinappaveṇiṃ kādalimigapavarapaccattharaṇaṃ sauttaracchadaṃ ubhatolohitakūpadhānaṃ iti vā . iti evarūpā uccāsayanamahāsayanā @Footnote: 1 Sī. manosikaṃ. (manesikanti pāṭhena bhavitabbaṃ). 2 Sī. uddalomiṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page87.

Paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. [109] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ maṇḍanavibhūsanaṭṭhānānuyogaṃ anuyuttā viharanti . seyyathīdaṃ . ucchādanaṃ parimaddanaṃ nhāpanaṃ sambāhanaṃ ādāsaṃ añjanaṃ mālāgandhavilepanaṃ mukhacuṇṇaṃ mukhavilepanaṃ hatthabandhaṃ 1- sikhābandhaṃ daṇḍaṃ nālikaṃ asiṃ khaggaṃ chattaṃ citrupāhanaṃ uṇhīsaṃ maṇiṃ vālavījaniṃ odātāni vatthāni dīghadasāni iti vā . iti evarūpā maṇḍanavibhūsanaṭṭhānānuyogā paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. [110] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ tiracchānakathaṃ anuyuttā viharanti . Seyyathīdaṃ . rājakathaṃ corakathaṃ mahāmattakathaṃ senākathaṃ bhayakathaṃ yuddhakathaṃ annakathaṃ pānakathaṃ vatthakathaṃ sayanakathaṃ mālākathaṃ gandhakathaṃ ñātikathaṃ yānakathaṃ gāmakathaṃ nigamakathaṃ nagarakathaṃ janapadakathaṃ itthīkathaṃ purisakathaṃ 2- sūrakathaṃ visikhākathaṃ kumbhaṭṭhānakathaṃ pubbapetakathaṃ nānattakathaṃ lokakkhāyikaṃ samuddakkhāyikaṃ iti bhavābhavakathaṃ iti vā . Iti evarūpāya tiracchānakathāya paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. [111] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ viggāhikakathaṃ anuyuttā viharanti . @Footnote: 1 Sī. mālāvilepanaṃ mukhacuṇṇakaṃ mukhālepaṃ hatthabandhanaṃ. 2 Sī. @purisakathanti pāṭho na dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page88.

Seyyathīdaṃ . tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsi ahaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāmi kiṃ tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānissasi micchāpaṭipanno tvamasi ahamasmi sammāpaṭipanno sahitaṃ me asahitante pure vacanīyaṃ pacchā avaca pacchā vacanīyaṃ pure avaca adhiciṇṇante viparāvattaṃ āropito te vādo niggahitosi caravādappamokkhāya nibbeṭhehi vā sace pahosīti iti vā. Iti evarūpāya viggāhikakathāya paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. [112] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpaṃ dūteyyapahiṇagamanānuyogamanuyuttā viharanti . seyyathīdaṃ . raññaṃ rājamahāmattānaṃ khattiyānaṃ brāhmaṇānaṃ gahapatikānaṃ kumārānaṃ idha gaccha amutra gaccha idaṃ hara amutra idaṃ āharāti iti vā . iti evarūpā dūteyyapahiṇagamanānuyogā paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. [113] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te kuhakā ca honti lapakā ca nemittikā ca nipphesikā ca 1- lābhena ca lābhaṃ nijigiṃsitāro iti vā 2-. Iti evarūpā kuhanalapanā paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. Majjhimasīlaṃ niṭṭhitaṃ 3-. @Footnote: 1 Sī. nimittakā ca nippesikā ca. 2 Sī. iti vāti idaṃ natthi. @3 Sī. majjhimasīlaṃ niṭṭhitanti idaṃpi natthi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page89.

[114] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . aṅgaṃ nimittaṃ uppāṭaṃ 1- supinaṃ lakkhaṇaṃ mūsikacchinnaṃ aggihomaṃ dabbihomaṃ thusahomaṃ kaṇahomaṃ taṇḍulahomaṃ sappihomaṃ telahomaṃ mukhahomaṃ lohitahomaṃ aṅgavijjā vatthuvijjā khettavijjā sivavijjā bhūtavijjā bhūrivijjā ahivijjā visavijjā vicchikavijjā mūsikavijjā sakuṇavijjā vāyasavijjā pakkajjhānaṃ saraparittānaṃ migapakkaṃ iti vā . iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. [115] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . maṇilakkhaṇaṃ vatthalakkhaṇaṃ daṇḍalakkhaṇaṃ satthalakkhaṇaṃ asilakkhaṇaṃ usulakkhaṇaṃ dhanulakkhaṇaṃ āvudhalakkhaṇaṃ 2- itthīlakkhaṇaṃ purisalakkhaṇaṃ kumāralakkhaṇaṃ kumārīlakkhaṇaṃ dāsalakkhaṇaṃ dāsīlakkhaṇaṃ hatthilakkhaṇaṃ assalakkhaṇaṃ mahisalakkhaṇaṃ usabhalakkhaṇaṃ golakkhaṇaṃ ajalakkhaṇaṃ meṇḍalakkhaṇaṃ kukkuṭalakkhaṇaṃ vaṭṭakalakkhaṇaṃ godhālakkhaṇaṃ kaṇṇikalakkhaṇaṃ kacchapalakkhaṇaṃ migalakkhaṇaṃ iti vā . iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. @Footnote: 1 Sī. uppādaṃ. 2 sī āyudhalakkhaṇaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page90.

[116] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . raññaṃ niyyānaṃ bhavissati raññaṃ aniyyānaṃ bhavissati abbhantarānaṃ raññaṃ upayānaṃ bhavissati bāhirānaṃ raññaṃ apayānaṃ bhavissati bāhirānaṃ raññaṃ upayānaṃ bhavissati abbhantarānaṃ raññaṃ apayānaṃ bhavissati abbhantarānaṃ raññaṃ jayo bhavissati bāhirānaṃ raññaṃ parājayo bhavissati bāhirānaṃ raññaṃ jayo bhavissati abbhantarānaṃ raññaṃ parājayo bhavissati iti imassa jayo bhavissati 1- imassa parājayo bhavissati iti vā . iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti . idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. [117] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . candaggāho bhavissati suriyaggāho bhavissati nakkhattaggāho bhavissati candimasuriyānaṃ pathagamanaṃ bhavissati candimasuriyānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati nakkhattānaṃ pathagamanaṃ bhavissati nakkhattānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati ukkāpāto bhavissati disāḍāho bhavissati bhūmicālo bhavissati devadundubhi bhavissati candimasuriyanakkhattānaṃ uggamanaṃ oggamanaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ bhavissati evaṃvipāko @Footnote: 1 Sī. bhavissatīti pāṭho na dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page91.

Candaggāho bhavissati evaṃvipāko suriyaggāho bhavissati evaṃvipāko nakkhattaggāho bhavissati evaṃvipākaṃ candimasuriyānaṃ pathagamanaṃ bhavissati evaṃvipākaṃ candimasuriyānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati evaṃvipākaṃ nakkhattānaṃ pathagamanaṃ bhavissati evaṃvipākaṃ nakkhattānaṃ uppathagamanaṃ bhavissati evaṃvipāko ukkāpāto bhavissati evaṃvipāko disāḍāho bhavissati evaṃvipāko bhūmicālo bhavissati evaṃvipāko devadundubhi bhavissati evaṃvipākaṃ candimasuriyanakkhattānaṃ uggamanaṃ oggamanaṃ saṃkilesaṃ vodānaṃ bhavissati iti vā . iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. [118] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . suvuṭṭhikā bhavissati dubbuṭṭhikā bhavissati subhikkhaṃ bhavissati dubbhikkhaṃ bhavissati khemaṃ bhavissati bhayaṃ bhavissati rogo bhavissati ārogyaṃ bhavissati muddā gaṇanā saṃkhānaṃ kāveyyaṃ lokāyataṃ iti vā . iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. [119] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . āvāhanaṃ vivāhanaṃ saṃvadanaṃ vivadanaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page92.

Saṃkiraṇaṃ vikiraṇaṃ subhatakaraṇaṃ dubbhatakaraṇaṃ viruddhagabbhakaraṇaṃ jivhānibandhanaṃ hanusaṃhananaṃ hatthābhijappanaṃ kaṇṇajappanaṃ ādāsapañhaṃ kumārīpañhaṃ devapañhaṃ ādiccupaṭṭhānaṃ mahatupaṭṭhānaṃ abbhujjalanaṃ sirivhāyanaṃ iti vā . iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. [120] Yathā vā paneke bhonto samaṇabrāhmaṇā saddhādeyyāni bhojanāni bhuñjitvā te evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvena jīvikaṃ kappenti . seyyathīdaṃ . santikammaṃ paṇidhikammaṃ bhūmikammaṃ bhūrikammaṃ vassakammaṃ vossakammaṃ vatthukammaṃ vatthuparikiraṇaṃ ācamanaṃ nhāpanaṃ juhanaṃ 1- vamanaṃ virecanaṃ uddhavirecanaṃ adhovirecanaṃ sīsavirecanaṃ kaṇṇatelaṃ nettappānaṃ 2- natthukammaṃ añjanaṃ paccañjanaṃ sālākiyaṃ sallakattiyaṃ dārakatikicchaṃ 3- mūlabhesajjānaṃ anuppadānaṃ osadhīnaṃ paṭimokkho iti vā . iti evarūpāya tiracchānavijjāya micchājīvā paṭivirato hoti. Idaṃpissa hoti sīlasmiṃ. [121] Sa kho so mahārāja bhikkhu evaṃ sīlasampanno na kutoci bhayaṃ samanupassati yadidaṃ sīlasaṃvarato . seyyathāpi mahārāja khattiyo muddhāvasitto nihatapaccāmitto na kutoci bhayaṃ samanupassati yadidaṃ paccatthikato evameva kho mahārāja bhikkhu evaṃ sīlasampanno @Footnote: 1 Sī. nahāpanaṃ duhanaṃ. 2 Sī. nettatappanaṃ. 3 Sī. sallakattikaṃ @dārakatikicchā.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page93.

Na kutoci bhayaṃ samanupassati yadidaṃ sīlasaṃvarato . so iminā ariyena sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaṃ anavajjasukhaṃ paṭisaṃvedeti . Evaṃ kho mahārāja bhikkhu sīlasampanno hoti. Mahāsīlaṃ niṭṭhitaṃ. [122] Kathañca mahārāja bhikkhu indriyesu guttadvāro hoti. Idha mahārāja bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati rakkhati cakkhundriyaṃ cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati . Sotena saddaṃ sutvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ sotindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati rakkhati sotindriyaṃ sotindriye saṃvaraṃ āpajjati . ghānena gandhaṃ ghāyitvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ ghānindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati rakkhati ghānindriyaṃ ghānindriye saṃvaraṃ āpajjati . jivhāya rasaṃ sāyitvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ jivhindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati rakkhati jivhindriyaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page94.

Jivhindriye saṃvaraṃ āpajjati . kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ kāyindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati rakkhati kāyindriyaṃ kāyindriye saṃvaraṃ āpajjati . manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ tassa saṃvarāya paṭipajjati rakkhati manindriyaṃ manindriye saṃvaraṃ āpajjati . So iminā ariyena indriyasaṃvarena samannāgato ajjhattaṃ abyāsekasukhaṃ paṭisaṃvedeti evaṃ kho mahārāja bhikkhu indriyesu guttadvāro hoti. [123] Kathañca mahārāja bhikkhu satisampajaññena samannāgato hoti idha mahārāja bhikkhu abhikkante paṭikkante sampajānakārī hoti ālokite vilokite sampajānakārī hoti sammiñjite pasārite sampajānakārī hoti saṃghāṭipattacīvaradhāraṇe sampajānakārī hoti asite pīte khāyite sāyite sampajānakārī hoti uccārapassāvakamme sampajānakārī hoti gate ṭhite nisinne sutte jāgarite bhāsite tuṇhībhāve sampajānakārī hoti . evaṃ kho mahārāja bhikkhu satisampajaññena samannāgato hoti. [124] Kathañca mahārāja bhikkhu santuṭṭho hoti idha mahārāja bhikkhu santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page95.

Piṇḍapātena so yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati . Seyyathāpi mahārāja pakkhī sakuṇo yena yeneva ḍeti sapattabhāro va ḍeti evameva kho mahārāja bhikkhu santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena piṇḍapātena so yena yeneva pakkamati samādāyeva pakkamati. Evaṃ kho mahārāja bhikkhu santuṭṭho hoti. [125] So iminā ca ariyena sīlakkhandhena samannāgato iminā ca ariyena indriyasaṃvarena samannāgato iminā ca ariyena satisampajaññena samannāgato imāya ca ariyāya santuṭṭhiyā samannāgato vivittaṃ senāsanaṃ bhajati araññaṃ rukkhamūlaṃ pabbataṃ kandaraṃ giriguhaṃ susānaṃ vanapatthaṃ abbhokāsaṃ palālapuñjaṃ . so pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā. {125.1} So abhijjhaṃ loke pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati abhijjhāya cittaṃ parisodheti byāpādapadosaṃ pahāya abyāpannacitto viharati sabbapāṇabhūtahitānukampī byāpādapadosā cittaṃ parisodheti thīnamiddhaṃ pahāya vigatathīnamiddho viharati ālokasaññī sato sampajāno thīnamiddhā cittaṃ parisodheti uddhaccakukkuccaṃ pahāya anuddhato viharati ajjhattaṃ vūpasantacitto uddhaccakukkuccā cittaṃ parisodheti vicikicchaṃ pahāya tiṇṇavicikiccho viharati akathaṅkathī kusalesu dhammesu vicikicchāya cittaṃ parisodheti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page96.

[126] Seyyathāpi mahārāja puriso iṇaṃ ādāya kammante payojeyya tassa te kammantā 1- samijjheyyuṃ so yāni ca porāṇāni iṇamūlāni tāni ca byantīkareyya siyā cassa 2- uttariṃ avasiṭṭhaṃ dārabharaṇāya tassa evamassa ahaṃ kho pubbe iṇamādāya kammante payojesiṃ tassa me te kammantā samijjhiṃsu sohaṃ yāni ca porāṇāni iṇamūlāni tāni ca byantīakāsiṃ atthi ca me uttariṃ avasiṭṭhaṃ dārabharaṇāyāti. So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ adhigaccheyya 3- somanassaṃ. {126.1} Seyyathāpi mahārāja puriso ābādhiko assa dukkhito bāḷhagilāno bhattañcassa nacchādeyya na cassa kāye balamattā . So aparena samayena tamhā ābādhā mucceyya bhattañcassa chādeyya siyā cassa kāye balamattā tassa evamassa ahaṃ kho pubbe ābādhiko ahosiṃ dukkhito bāḷhagilāno bhattañca me na chādesi na ca me āsi kāye balamattā somhi etarahi tamhā ābādhā mutto kattañca me chādeti atthi ca me kāye balamattāti. So tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ adhigaccheyya somanassaṃ. {126.2} Seyyathāpi mahārāja puriso bandhanāgāre bandho assa so aparena samayena tamhā bandhanā mucceyya sotthinā abbhayena na cassa kiñci bhogānaṃ vayo tassa evamassa ahaṃ kho pubbe bandhanāgāre bandho ahosiṃ somhi etarahi tamhā bandhanā mutto sotthinā abbhayena @Footnote: 1 kammantotipi pāṭho. 2 Sī. siyā tassa. 3 adhigacchepiti pāṭho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page97.

Natthi ca me kiñci bhogānaṃ vayoti . so tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ adhigaccheyya somanassaṃ. {126.3} Seyyathāpi mahārāja puriso dāso assa anattādhīno parādhīno na yenakāmaṃgamo so aparena samayena tamhā dāsabyā mucceyya attādhīno aparādhīno bhujisso yenakāmaṃgamo tassa evamassa ahaṃ kho pubbe dāso ahosiṃ anattādhīno parādhīno na yenakāmaṃgamo somhi etarahi tamhā dāsabyā mutto attādhīno aparādhīno bhujisso yenakāmaṃgamoti so tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ adhigaccheyya somanassaṃ. {126.4} Seyyathāpi mahārāja puriso sadhano sabhogo kantāraṃ addhānamaggaṃ paṭipajjeyya dubbhikkhaṃ sappaṭibhayaṃ so aparena samayena taṃ kantāraṃ nitthareyya sotthinā gāmantaṃ anupāpuṇeyya khemaṃ appaṭibhayaṃ tassa evamassa ahaṃ kho pubbe sadhano sabhogo kantāraṃ addhānamaggaṃ paṭipajjiṃ dubbhikkhaṃ sappaṭibhayaṃ somhi etarahi taṃ kantāraṃ nitthiṇṇo sotthinā gāmantaṃ anuppatto khemaṃ appaṭibhayanti so tatonidānaṃ labhetha pāmojjaṃ adhigaccheyya somanassaṃ . evameva kho mahārāja bhikkhu yathāiṇaṃ yathārogaṃ yathābandhanāgāraṃ yathādāsabyaṃ yathākantāraddhānamaggaṃ evaṃ ime pañca nīvaraṇe appahīne attani samanupassati. {126.5} Seyyathāpi mahārāja yathāānaṇyaṃ yathāārogyaṃ yathābandhanāmokkhaṃ yathābhujissaṃ yathākhemantabhūmiṃ evameva kho mahārāja bhikkhu ime pañca nīvaraṇe pahīne attani samanupassati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page98.

[127] Tassime pañca nīvaraṇe pahīne attani samanupassato pāmojjaṃ jāyati pamuditassa pīti jāyati pītimanassa kāyo passambhati passaddhakāyo sukhaṃ paṭisaṃvedeti sukhino cittaṃ samādhiyati. {127.1} So vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamajjhānaṃ upasampajja viharati . so imameva kāyaṃ vivekajena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati nāssa kiñci sabbāvato kāyassa vivekajena pītisukhena apphuṭaṃ hoti. Seyyathāpi mahārāja dakkho nhāpako vā nhāpakantevāsī vā kaṃsathāle nhānīyacuṇṇāni ākiritvā udakena paripphosakaṃ sanneyya sāyaṃ nhānīyapiṇḍisnehānugatā snehaparetā 1- santarabāhirā phuṭṭhā snehena na ca paggharati 2- evameva kho mahārāja bhikkhu imameva kāyaṃ vivekajena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati nāssa kiñci sabbāvato kāyassa vivekajena pītisukhena apphuṭaṃ hoti. Idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca. [128] Puna caparaṃ mahārāja bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyajjhānaṃ upasampajja viharati . so imameva kāyaṃ samādhijena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati @Footnote: 1 Sī. yāssa nahānīyapiṇḍisinehānusenaparetā. 2 Sī. paggharaṇī.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page99.

Nāssa kiñci sabbāvato kāyassa samādhijena pītisukhena apphuṭaṃ hoti. {128.1} Seyyathāpi mahārāja udakarahado gambhīro ubbhitodako tassa nevassa puratthimāya disāya udakassa āyamukhaṃ na dakkhiṇāya disāya udakassa āyamukhaṃ na pacchimāya disāya udakassa āyamukhaṃ na uttarāya disāya udakassa āyamukhaṃ devo vā naṃ kālena kālaṃ sammādhāraṃ anuppaveccheyya athakho tamhā vā udakarahadā sītā vāridhārā ubbhijjitvā tameva udakarahadaṃ sītena vārinā abhisandeyya parisandeyya paripūreyya paripphareyya nāssa kiñci sabbāvato udakarahadassa sītena vārinā apphuṭaṃ assa evameva kho mahārāja bhikkhu imameva kāyaṃ samādhijena pītisukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati nāssa kiñci sabbāvato kāyassa samādhijena pītisukhena apphuṭaṃ hoti . idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca. [129] Puna caparaṃ mahārāja bhikkhu pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti yantaṃ ariyā ācikkhanti upekkhako satimā sukhavihārīti tatiyajjhānaṃ upasampajja viharati . so imameva kāyaṃ nippītikena sukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati nāssa kiñci sabbāvato kāyassa nippītikena sukhena apphuṭaṃ hoti. {129.1} Seyyathāpi mahārāja uppaliniyaṃ vā paduminiyaṃ vā puṇḍarīkiniyaṃ vā appekaccāni uppalāni vā padumāni vā puṇḍarīkāni

--------------------------------------------------------------------------------------------- page100.

Vā udake jātāni udake saṃvaḍḍhāni udakānugatāni antonimuggaposīni tāni yāva ca aggā yāva ca mūlā sītena vārinā abhisannāni paripūrāni paripphaṭāni nāssa kiñci sabbāvataṃ uppalānaṃ vā padumānaṃ vā puṇḍarīkānaṃ vā sītena vārinā apphuṭaṃ assa evameva kho mahārāja bhikkhu imeva kāyaṃ nippītikena sukhena abhisandeti parisandeti paripūreti parippharati nāssa kiñci sabbāvato kāyassa nippītikena sukhena apphuṭaṃ hoti . idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca. [130] Puna caparaṃ mahārāja bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthajjhānaṃ upasampajja viharati . so imameva kāyaṃ parisuddhena cetasā pariyodātena pharitvā nisinno hoti nāssa kiñci sabbāvato kāyassa parisuddhena cetasā pariyodātena apphuṭaṃ hoti. {130.1} Seyyathāpi mahārāja puriso odātena vatthena sasīsaṃ pārupitvā nisinno assa nāssa kiñci sabbāvato kāyassa odātena vatthena apphuṭaṃ assa evameva kho mahārāja bhikkhu imameva kāyaṃ parisuddhena cetasā pariyodātena pharitvā nisinno hoti nāssa kiñci sabbāvato kāyassa parisuddhena cetasā pariyodātena apphuṭaṃ hoti . idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page101.

Sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca. [131] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . so evaṃ pajānāti ayaṃ kho me kāyo rūpī cātummahābhūtiko mātāpettikasambhavo odanakummāsupacayo aniccucchādanaparimaddanabhedanaviddhaṃsanadhammo idañca pana me viññāṇaṃ ettha nissitaṃ ettha paṭibaddhanti. {131.1} Seyyathāpi mahārāja maṇiveḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato accho vippasanno sabbākārasampanno tatrassa suttaṃ āvutaṃ nīlaṃ vā pītaṃ vā lohitaṃ vā odātaṃ vā paṇḍarasuttaṃ 1- vā tamenaṃ cakkhumā puriso hatthe karitvā paccavekkheyya ayaṃ kho maṇiveḷuriyo subho jātimā aṭṭhaṃso suparikammakato accho vippasanno sabbākārasampanno tatridaṃ suttaṃ āvutaṃ nīlaṃ vā pītaṃ vā lohitaṃ vā odātaṃ vā paṇḍarasuttaṃ vāti evameva kho mahārāja bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti so evaṃ pajānāti ayaṃ kho me kāyo rūpī cātummahābhūtiko mātāpettikasambhavo odanakummāsupacayo aniccucchādanaparimaddanabhedanaviddhaṃsanadhammo idañca pana me viññāṇaṃ ettha nissitaṃ ettha paṭibaddhanti. Idaṃpi kho @Footnote: 1 Sī. paṇḍusuttaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page102.

Mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca. [132] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte manomayaṃ abhinimminanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . so imamhā kāyā aññaṃ kāyaṃ abhinimmināti rūpiṃ manomayaṃ sabbaṅgapaccaṅgaṃ ahīnindriyaṃ {132.1} seyyathāpi mahārāja puriso muñjamhā isikaṃ pabbāheyya tassa evamassa ayaṃ muñjo ayaṃ isikā añño muñjo aññā isikā muñjamhā tveva isikā pabāḷhāti 1- seyyathā vā pana mahārāja puriso asiṃ kosiyā pabāheyya tassa evamassa ayaṃ asi ayaṃ kosi añño asi aññā kosi kosiyā tveva asi pabbāḷhāti seyyathā vā pana mahārāja puriso ahiṃ karaṇḍā uddhareyya tassa evamassa ayaṃ ahi ayaṃ karaṇḍo añño ahi añño karaṇḍo karaṇḍā tveva ahi uddharitoti evameva kho mahārāja bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte manomayaṃ abhinimminanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . so imamhā kāyā aññaṃ kāyaṃ abhinimmināti rūpiṃ manomayaṃ sabbaṅgapaccaṅgaṃ ahīnindriyaṃ. Idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi @Footnote: 1 Sī. pavālhāti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page103.

Abhikkantatarañca paṇītatarañca. [133] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte iddhividhāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti so anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti ekopi hutvā bahudhā hoti bahudhāpi hutvā eko hoti āvibhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuḍḍaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gacchati seyyathāpi ākāse paṭhaviyāpi ummujjanimmujjaṃ karoti seyyathāpi udake udakepi abhijjamāne gacchati seyyathāpi paṭhaviyaṃ ākāsepi pallaṅkena kamati seyyathāpi pakkhīsakuṇo imepi candimasuriye evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā parimasati parimajjati yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti {133.1} seyyathāpi mahārāja dakkho kumbhakāro vā kumbhakārantevāsī vā suparikammakatāya mattikāya yaṃ yadeva bhājanavikatiṃ ākaṅkheyya tantadeva kareyya abhinipphādeyya seyyathā vā pana mahārāja dakkho dantakāro vā dantakārantevāsī vā suparikammakatasmiṃ dantasmiṃ yaṃ yadeva dantavikatiṃ ākaṅkheyya tantadeva kareyya abhinipphādeyya seyyathā vā pana mahārāja dakkho suvaṇṇakāro vā suvaṇṇakārantevāsī vā suparikammakatasmiṃ suvaṇṇasmiṃ yaṃ yadeva suvaṇṇavikatiṃ ākaṅkheyya tantadeva kareyya abhinipphādeyya evameva kho mahārāja bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte

--------------------------------------------------------------------------------------------- page104.

Iddhividhāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . so anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti ekopi hutvā bahudhā hoti bahudhāpi hutvā eko hoti āvibhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuḍḍaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gacchati seyyathāpi ākāse paṭhaviyāpi ummujjanimmujjaṃ karoti seyyathāpi udake udakepi abhijjamāne gacchati seyyathāpi paṭhaviyaṃ ākāsepi pallaṅkena kamati seyyathāpi pakkhīsakuṇo imepi candimasuriye evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā parimasati parimajjati yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti . idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca. [134] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte dibbāya sotadhātuyā cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . so dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāti dibbe ca mānuse ca ye dūre santike ca {134.1} seyyathāpi mahārāja puriso addhānamaggapaṭipanno so suṇeyya bherisaddaṃpi mudiṅgasaddaṃpi saṃkhasaddaṃpi paṇavasaddaṃpi deṇḍimasaddaṃpi tassa evamassa bherisaddo itipi mudiṅgasaddo itipi saṃkhasaddo itipi paṇavasaddo itipi deṇḍimasaddo itipi evameva kho mahārāja bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte dibbāya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page105.

Sotadhātuyā cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti so dibbāya sotadhātuyā visuddhāya atikkantamānusikāya ubho sadde suṇāti dibbe ca mānuse ca ye dūre santike ca . idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca. [135] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte cetopariyañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . so parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāti vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajānāti sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ cittanti pajānāti vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti pajānāti samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajānāti vītamohaṃ vā cittaṃ vītamohaṃ cittanti pajānāti saṃkhittaṃ vā cittaṃ saṃkhittaṃ cittanti pajānāti vikkhittaṃ vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti pajānāti mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti pajānāti amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti pajānāti sauttaraṃ vā cittaṃ sauttaraṃ cittanti pajānāti anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajānāti samāhitaṃ vā cittaṃ samāhitaṃ cittanti pajānāti asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajānāti vimuttaṃ vā cittaṃ vimuttaṃ cittanti pajānāti avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānāti. {135.1} Seyyathāpi mahārāja itthī vā puriso vā daharo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page106.

Vā yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe pariyodāte acche vā udakapatte sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno sakaṇikaṃ vā sakaṇikanti jāneyya akaṇikaṃ vā akaṇikanti jāneyya evameva kho mahārāja bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte cetopariyañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti so parasattānaṃ parapuggalānaṃ cetasā ceto paricca pajānāti sarāgaṃ vā cittaṃ sarāgaṃ cittanti pajānāti vītarāgaṃ vā cittaṃ vītarāgaṃ cittanti pajānāti sadosaṃ vā cittaṃ sadosaṃ cittanti pajānāti vītadosaṃ vā cittaṃ vītadosaṃ cittanti pajānāti samohaṃ vā cittaṃ samohaṃ cittanti pajānāti vītamohaṃ vā cittaṃ vītamohaṃ cittanti pajānāti saṃkhittaṃ vā cittaṃ saṃkhittaṃ cittanti pajānāti vikkhittaṃ vā cittaṃ vikkhittaṃ cittanti pajānāti mahaggataṃ vā cittaṃ mahaggataṃ cittanti pajānāti amahaggataṃ vā cittaṃ amahaggataṃ cittanti pajānāti sauttaraṃ vā cittaṃ sauttaraṃ cittanti pajānāti anuttaraṃ vā cittaṃ anuttaraṃ cittanti pajānāti samāhitaṃ vā cittaṃ samāhitaṃ cittanti pajānāti asamāhitaṃ vā cittaṃ asamāhitaṃ cittanti pajānāti vimuttaṃ vā cittaṃ vimuttaṃ cittanti pajānāti avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti pajānāti . idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page107.

[136] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . so anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati seyyathīdaṃ ekaṃpi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattāḷīsaṃpi jātiyo paññāsaṃpi jātiyo sataṃpi jātiyo sahassaṃpi jātiyo satasahassampi jātiyo 1- anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkha- paṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto amutra udapādiṃ tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhūpapannoti . iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. {136.1} Seyyathāpi mahārāja puriso sakamhā gāmā aññaṃ gāmaṃ gaccheyya tamhāpi gāmā aññaṃpi gāmaṃ gaccheyya so tamhā gāmā sakaṃyeva gāmaṃ paccāgaccheyya tassa evamassa ahaṃ kho sakamhā gāmā amuṃ gāmaṃ agañchiṃ tatrāhaṃ evaṃ aṭṭhāsiṃ evaṃ nisīdiṃ evaṃ abhāsiṃ evaṃ tuṇhī ahosiṃ tamhāpi gāmā amuṃ gāmaṃ agañchiṃ tatrāpāhaṃ evaṃ aṭṭhāsiṃ 2- evaṃ nisīdiṃ @Footnote: 1 Sī. jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi. 2 Sī. āgacchiṃ @tatrāpāsiṃ evaṃ aṭṭhāsiṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page108.

Evaṃ abhāsiṃ evaṃ tuṇhī ahosiṃ somhi tamhā gāmā sakaṃyeva gāmaṃ paccāgatoti evameva kho mahārāja bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti so anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati seyyathīdaṃ ekaṃpi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsaṃpi jātiyo tiṃsaṃpi jātiyo cattāḷīsaṃpi jātiyo paññāsaṃpi jātiyo sataṃpi jātiyo sahassaṃpi jātiyo satasahassaṃpi jātiyo anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto amutra udapādiṃ tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī evamāyupariyanto so tato cuto idhūpapannoti iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca. [137] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . so dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne

--------------------------------------------------------------------------------------------- page109.

Upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā te kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannāti iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. {137.1} Seyyathāpi mahārāja majjhe siṅghāṭake pāsādo tatra cakkhumā puriso ṭhito passeyya manusse gehaṃ pavisantepi nikkhamantepi rathiyāya vithiṃ sañcarantepi majjhe siṅghāṭake nisinnepi tassa evamassa ete manussā gehaṃ pavisanti ete nikkhamanti ete rathiyāya vithiṃ sañcaranti ete majjhe siṅghāṭake nisinnāti evameva kho mahārāja bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti so dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte

--------------------------------------------------------------------------------------------- page110.

Passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannāti iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti . idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca. [138] So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . so idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti ime āsavāti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ āsavasamudayoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page111.

Yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ āsavanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti . tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati . vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti . khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāti. {138.1} Seyyathāpi mahārāja pabbatasaṃkhepe udakarahado accho vippasanno anāvilo tattha cakkhumā puriso tīre ṭhito passeyya sippikasambukaṃpi sakkharakaṭhalaṃpi macchagumbaṃpi carantaṃpi tiṭṭhantaṃpi tassa evamassa ayaṃ kho udakarahado accho vippasanno anāvilo tatthime sippikasambukāpi sakkharakaṭhalaṃpi 1- macchagumbāpi carantipi tiṭṭhantipīti evameva kho mahārāja bhikkhu evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhinīharati abhininnāti so idaṃ dukkhanti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti ime āsavāti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ āsavasamudayoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ āsavanirodhoti yathābhūtaṃ pajānāti ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadāti yathābhūtaṃ pajānāti . tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi @Footnote: 1 Sī. sakkharakaṭhalāpi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page112.

Cittaṃ vimuccati bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati . vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti . khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāti . idaṃpi kho mahārāja sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ purimehi sandiṭṭhikehi sāmaññaphalehi abhikkantatarañca paṇītatarañca . imasmā ca pana 1- mahārāja sandiṭṭhikā sāmaññaphalā aññaṃ sandiṭṭhikaṃ sāmaññaphalaṃ uttaritaraṃ vā paṇītataraṃ vā natthīti. [139] Evaṃ vutte rājā māgadho ajātasattu vedehiputto bhagavantaṃ etadavoca abhikkantaṃ bhante abhikkantaṃ bhante seyyathāpi bhante nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya paṭicchannaṃ vā vivareyya mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantīti evameva bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito esāhaṃ bhante bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṃghañca upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṅgataṃ accayo maṃ bhante accagamā yathābālaṃ yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ yohaṃ bhante 2- pitaraṃ dhammikaṃ dhammarājānaṃ issariyassa kāraṇā jīvitā voropesiṃ tassa me bhante bhagavā accayaṃ accayato paṭiggaṇhātu āyatiṃ saṃvarāyāti . taggha tvaṃ mahārāja accayo accagamā yathābālaṃ @Footnote: 1 sīhalapotthake idaṃ nipātadvayaṃ taṃ dissati. 2 Sī. bhanteti @pāṭho na dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page113.

Yathāmūḷhaṃ yathāakusalaṃ yo 1- tvaṃ pitaraṃ dhammikaṃ dhammarājānaṃ issariyassa kāraṇā jīvitā voropesi yato ca kho tvaṃ mahārāja accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikarosi tante mayaṃ paṭiggaṇhāma vuḍḍhi hesā mahārāja ariyassa vinaye yo accayaṃ accayato disvā yathādhammaṃ paṭikaroti āyatiṃ saṃvaraṃ āpajjatīti. [140] Evaṃ vutte rājā māgadho ajātasattu vedehiputto bhagavantaṃ etadavoca handa cadāni mayaṃ bhante gacchāma bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyāti . yassadāni tvaṃ mahārāja kālaṃ maññasīti . Athakho rājā māgadho ajātasattu vedehiputto bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi . athakho bhagavā acirapakkantassa rañño māgadhassa ajātasattussa vedehiputtassa bhikkhū āmantesi khatāyaṃ bhikkhave rājā upahatāyaṃ bhikkhave rājā sacāyaṃ bhikkhave rājā pitaraṃ dhammikaṃ dhammarājānaṃ jīvitā na voropessatha imasmiṃyevassa āsane vīrajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ uppajjissathāti . idamavoca bhagavā. Attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti. Sāmaññaphalasuttaṃ niṭṭhitaṃ dutiyaṃ. ------------ @Footnote: 1 Sī. yaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page114.

Sīlakkhandhavagge ambaṭṭhasuttaṃ tatiyaṃ [141] Evamme sutaṃ. Ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikañcaramāno mahatā bhikkhusaṃghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi yena icchānaṅgalannāma 1- kosalānaṃ brāhmaṇagāmo tadavasari . tatra sudaṃ bhagavā icchānaṅgale viharati icchānaṅgalavanasaṇḍe. [142] Tena kho pana samayena brāhmaṇo pokkharasāti ukkaṭṭhaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā pasenadikosalena dinnaṃ rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ . assosi kho brāhmaṇo pokkharasāti samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito kosalesu cārikañcaramāno mahatā bhikkhusaṃghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi icchānaṅgalaṃ anuppatto icchānaṅgale viharati icchānaṅgalavanasaṇḍe taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃkalyāṇo kittisaddo abbhuggato itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti so imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti so dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ @Footnote: 1 Sī. icchānaṅkalaṃ nāma.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page115.

Pakāseti sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotīti. [143] Tena kho pana samayena brāhmaṇassa pokkharasātissa ambaṭṭho nāma māṇavo antevāsī hoti ajjhāyako mantadharo tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍuketubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo anuññātapaṭiññāto sake ācariyake tevijjake pāvacane yamahaṃ jānāmi taṃ tvaṃ jānāsi yaṃ tvaṃ jānāsi tamahaṃ jānāmīti. {143.1} Athakho brāhmaṇo pokkharasāti ambaṭṭhaṃ māṇavaṃ āmantesi ayaṃ tāta ambaṭṭha samaṇo gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito kosalesu cārikañcaramāno mahatā bhikkhusaṃghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi icchānaṅgalaṃ anuppatto icchānaṅgale viharati icchānaṅgalavanasaṇḍe taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃkalyāṇo kittisaddo abbhuggato itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti so imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti so dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotīti ehi tvaṃ tāta ambaṭṭha māṇava yena samaṇo gotamo tenupasaṅkama

--------------------------------------------------------------------------------------------- page116.

Upasaṅkamitvā samaṇaṃ gotamaṃ jānāhi yadi vā taṃ bhavantaṃ gotamaṃ tathāsantaṃyeva saddo abbhuggato yadi vā no tathā yadi vā so bhavaṃ gotamo tādiso yadi vā na tādiso tathā mayantaṃ bhavantaṃ gotamaṃ vedissāmāti. {143.2} Yathākathaṃ panāhaṃ bho taṃ bhavantaṃ gotamaṃ jānissāmi yadi vā taṃ bhavantaṃ gotamaṃ tathāsantaṃyeva saddo abbhuggato yadi vā no tathā yadi vā so bhavaṃ gotamo tādiso yadi vā na tādisoti. Āgatāni kho tāta ambaṭṭha amhākaṃ mantesu dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇāni yehi samannāgatassa mahāpurisassa dve va gatiyo bhavanti anaññā sace agāraṃ ajjhāvasati rājā hoti cakkavatti dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janapadaṭṭhāvariyappatto sattaratanasamannāgato tassimāni satta ratanāni bhavanti seyyathīdaṃ cakkaratanaṃ hatthiratanaṃ assaratanaṃ maṇiratanaṃ itthīratanaṃ gahapatiratanaṃ pariṇāyakaratanameva sattamaṃ parosahassaṃ kho panassa puttā bhavanti sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā so imaṃ paṭhaviṃ sāgarapariyantaṃ adaṇḍena asatthena dhammena abhivijiya ajjhāvasati sace pana agārasmā anagāriyaṃ pabbajati arahaṃ hoti sammāsambuddho loke vivaṭacchado ahaṃ kho pana tāta ambaṭṭha mantānaṃ dātā tvaṃ mantānaṃ paṭiggahitāti. {143.3} Evaṃ bhoti kho ambaṭṭho māṇavo brāhmaṇassa pokkharasātissa paṭissutvā uṭṭhāyāsanā brāhmaṇaṃ pokkharasātiṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā vaḷavārathamāruyha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page117.

Sambahulehi māṇavehi saddhiṃ yena icchānaṅgalavanasaṇḍo tena pāyāsi yāvatikā yānassa bhūmi yānena gantvā yānā paccorohitvā pattiko va ārāmaṃ pāvisi. [144] Tena kho pana samayena sambahulā bhikkhū abbhokāse caṅkamanti . athakho ambaṭṭho māṇavo yena te bhikkhū tenupasaṅkami upasaṅkamitvā te bhikkhū etadavoca kahaṃ nu kho bho etarahi so bhavaṃ gotamo viharati taṃ hi mayaṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya idhūpasaṅkantāti. Athakho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi ayaṃ kho ambaṭṭho māṇavo abhiññātakolañño ceva abhiññātassa ca brāhmaṇassa pokkharasātissa antevāsī agaru kho pana bhagavato evarūpehi kulaputtehi saddhiṃ kathāsallāpo hotīti . te ambaṭṭhaṃ māṇavaṃ etadavocuṃ eso ambaṭṭha vihāro saṃvutadvāro tena appasaddo upasaṅkamitvā ataramāno āḷindaṃ pavisitvā ukkāsitvā aggaḷaṃ ākoṭehi vivarissati te bhagavā dvāranti . athakho ambaṭṭho māṇavo yena so vihāro saṃvutadvāro tena appasaddo upasaṅkamitvā ataramāno āḷindaṃ pavisitvā ukkāsitvā aggaḷaṃ ākoṭesi . vivari bhagavā dvāraṃ . pāvisi ambaṭṭho māṇavo . māṇavakāpi kho pavisitvā bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. [145] Ambaṭṭho pana māṇavo caṅkamantopi nisinnena bhagavatā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page118.

Kañci kañci kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāreti ṭhitopi nisinnena bhagavatā kañci kañci kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāreti . athakho bhagavā ambaṭṭhaṃ māṇavaṃ etadavoca evaṃ nu te ambaṭṭha brāhmaṇehi vuḍḍhehi mahallakehi ācariyapācariyehi saddhiṃ kathāsallāpo hoti yathayidaṃ caraṃ tiṭṭhaṃ nisinnena mayā kañci kañci kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāresīti. {145.1} No hidaṃ bho gotama gacchanto vā hi bho gotama gacchantena brāhmaṇo brāhmaṇena saddhiṃ sallapitumarahati ṭhito vā hi bho gotama ṭhitena brāhmaṇo brāhmaṇena saddhiṃ sallapitumarahati nisinno vā hi bho gotama nisinnena brāhmaṇo brāhmaṇena saddhiṃ sallapitumarahati sayāno vā hi bho gotama sayānena brāhmaṇo brāhmaṇena saddhiṃ sallapitumarahati ye ca kho bho gotama muṇḍakā samaṇakā ibbhā kaṇhā bandhupādapaccā tehipi me saddhiṃ evaṃ kathāsallāpo hoti yathariva bhotā gotamenāti . atthikavato kho pana te ambaṭṭha idhāgamanaṃ ahosi yāyeva kho panatthāya āgaccheyyātha tameva atthaṃ sādhukaṃ manasikareyyātha avusitavāyeva kho pana ambaṭṭho māṇavo vusitamānī kimaññatra avusitattāti. {145.2} Athakho ambaṭṭho māṇavo bhagavatā avusitavādena vuccamāno kupito anattamano bhagavantaṃyeva khuṃsento bhagavantaṃyeva vambhento bhagavantaṃyeva vadamāno samaṇo ca me bho gotamo pāpito bhavissatīti bhagavantaṃ etadavoca caṇḍā bho gotama sakyajāti pharusā bho gotama sakyajāti lahusā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page119.

Bho gotama sakyajāti rabhasā bho gotama sakyajāti ibbhā santā ibbhā samānā na brāhmaṇe sakkaronti na brāhmaṇe garukaronti na brāhmaṇe mānenti na brāhmaṇe pūjenti na brāhmaṇe apacāyanti tayidaṃ bho gotama na channaṃ 1- tayidaṃ nappaṭirūpaṃ yadime sakyā ibbhā santā ibbhā samānā na brāhmaṇe sakkaronti na brāhmaṇe garukaronti na brāhmaṇe mānenti na brāhmaṇe pūjenti na brāhmaṇe apacāyantīti . itiha ambaṭṭho māṇavo imaṃ paṭhamaṃ sakyesu ibbhāvādaṃ nipātesi. [146] Kiṃ pana te ambaṭṭha sakyā aparaddhunti . ekamidāhaṃ bho gotama samayaṃ ācariyassa brāhmaṇassa pokkharasātissa kenacideva karaṇīyena kapilavatthuṃ agamāsiṃ yena sakyānaṃ saṇṭhāgāraṃ tenupasaṅkamiṃ tena kho pana samayena sambahulā sakyā ceva sakyakumārā ca saṇṭhāgāre uccesu āsanesu nisinnā honti aññamaññaṃ aṅgulipatodakehi 2- sañjagghantā saṅkīḷantā aññadatthuṃ mamaññeva maññe anujagghantā na maṃ koci āsanenapi nimantesi tayidaṃ bho gotama na channaṃ tayidaṃ nappaṭirūpaṃ yadime sakyā ibbhā santā ibbhā samānā na brāhmaṇe sakkaronti na brāhmaṇe garukaronti na brāhmaṇe mānenti na brāhmaṇe pūjenti na brāhmaṇe apacāyantīti . itiha ambaṭṭho māṇavo idaṃ dutiyaṃ sakyesu ibbhāvādaṃ nipātesi. @Footnote: 1 Sī. na ca channaṃ. 2 aṅgulipatodakenātipi pāṭho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page120.

[147] Laṭukikāpi kho ambaṭṭha sakuṇikā sake kulāvake kāmalāpinī hoti sakaṃ kho panetaṃ ambaṭṭha sakyānaṃ yadidaṃ kapilavatthuṃ na arahatāyasmā ambaṭṭho imāya appamattāya abhisajjitunti cattārome bho gotama vaṇṇā khattiyā brāhmaṇā vessā suddā . imesaṃ hi bho gotama catunnaṃ vaṇṇānaṃ tayo vaṇṇā khattiyā ca vessā ca suddā ca aññadatthuṃ brāhmaṇasseva paricārakā sampajjanti tayidaṃ bho gotama na channaṃ tayidaṃ nappaṭirūpaṃ yadime sakyā ibbhā santā ibbhā samānā na brāhmaṇe sakkaronti na brāhmaṇe garukaronti na brāhmaṇe mānenti na brāhmaṇe pūjenti na brāhmaṇe apacāyantīti . itiha ambaṭṭho māṇavo idaṃ tatiyaṃ sakyesu ibbhāvādaṃ nipātesi. [148] Athakho bhagavato etadahosi atibāḷhaṃ kho ayaṃ ambaṭṭho māṇavo sakyesu ibbhāvādena nimmadeti yannūnāhaṃ gottaṃ puccheyyanti. Athakho bhagavā ambaṭṭhaṃ māṇavaṃ etadavoca kathaṃgottosi ambaṭṭhāti . Kaṇhāyanohamasmi bho gotamāti . porāṇaṃ kho pana te ambaṭṭha mātāpettikaṃ nāma gottaṃ anussarato ayyaputtā sakyā bhavanti dāsiputto tvamasi sakyānaṃ sakyā kho pana ambaṭṭha rājānaṃ ukkākaṃ 1- pitāmahaṃ dahanti 2-. [149] Bhūtapubbaṃ ambaṭṭha rājā ukkāko yā sā mahesī @Footnote: 1 Sī. okkākaṃ. 2 Sī. dissanti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page121.

Piyā manāpā tassā puttassa rajjaṃ pariṇāmetukāmo jeṭṭhakumāre raṭṭhasmā pabbājesi ukkāmukhaṃ karakaṇḍuṃ hatthinikaṃsinipuraṃ . te raṭṭhasmā pabbājitā himavantapasse pokkharaṇiyā tīre mahāsākavanasaṇḍo tattha vāsaṃ kappesuṃ . te jātisambhedabhayā sakāhi bhaganīhi saddhiṃ saṃvāsaṃ kappesuṃ. {149.1} Athakho ambaṭṭha rājā ukkāko amacce pārisajje āmantesi kahaṃ nu kho bho etarahi kumārā sammantīti . Atthi deva himavantapasse pokkharaṇiyā tīre mahāsākavanasaṇḍo tatthetarahi kumārā sammanti te jātisambhedabhayā sakāhi bhaginīhi saddhiṃ saṃvāsaṃ kappentīti . athakho ambaṭṭha rājā ukkāko udānaṃ udānesi sakyā vata bho kumārā paramasakyā vata bho kumārāti . Tadagge kho pana ambaṭṭha sakyā paññāyanti . so ca sakyānaṃ pubbapuriso . rañño kho pana ambaṭṭha ukkākassa disā nāma dāsī ahosi sā kaṇhaṃ nāma janesi . jāto kaṇho pabyāhāsi dhovatha maṃ amma nhāpetha maṃ amma imasmā maṃ amma asucismā parimocetha atthāya te 1- bhavissāmīti . yathā kho pana ambaṭṭha etarahi manussā pisāce pisācāti sañjānanti evameva kho ambaṭṭha tena kho pana samayena manussā pisāce kaṇhāti sañjānanti . Te evamāhaṃsu ayaṃ jāto pabyāhāsi kaṇho jāto pisāco jātoti . tadagge kho pana ambaṭṭha kaṇhāyanā paññāyanti . so @Footnote: 1 votipi pāṭho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page122.

Ca kaṇhāyanānaṃ pubbapuriso . iti kho te ambaṭṭha porāṇaṃ mātāpettikaṃ nāma gottaṃ anussarato ayyaputtā sakyā bhavanti dāsiputto tvamasi sakyānanti. [150] Evaṃ vutte te māṇavakā bhagavantaṃ etadavocuṃ mā bhavaṃ gotamo ambaṭṭhaṃ māṇavaṃ atibāḷhaṃ dāsiputtavādena nimmādesi sujāto ca bho gotama ambaṭṭho māṇavo kulaputto ca ambaṭṭho māṇavo bahussuto ca ambaṭṭho māṇavo kalyāṇavākkaraṇo ca ambaṭṭho māṇavo paṇḍito ca ambaṭṭho māṇavo pahoti ca ambaṭṭho māṇavo bhotā gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane patimantetunti. {150.1} Athakho bhagavā te māṇavake etadavoca sace kho tumhākaṃ māṇavakānaṃ evaṃ hoti dujjāto ca ambaṭṭho māṇavo akulaputto ca ambaṭṭho māṇavo appassuto ca ambaṭṭho māṇavo akalyāṇa- vākkaraṇo ca ambaṭṭho māṇavo duppañño ca ambaṭṭho māṇavo na ca pahoti ambaṭṭho māṇavo samaṇena gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane patimantetunti tiṭṭhatu ambaṭṭho māṇavo tumhe mayā saddhiṃ mantavho asmiṃ vacane sace pana tumhākaṃ māṇavakānaṃ evaṃ hoti sujāto ca ambaṭṭho māṇavo kulaputto ca ambaṭṭho māṇavo bahussuto ca ambaṭṭho māṇavo kalyāṇavākkaraṇo ca ambaṭṭho māṇavo paṇḍito ca ambaṭṭho māṇavo pahoti ca ambaṭṭho māṇavo samaṇena gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane patimantetunti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page123.

Tiṭṭhatha tumhe ambaṭṭho māṇavo mayā saddhiṃ asmiṃ vacane patimantetūti. Sujāto ca bho gotama ambaṭṭho māṇavo kulaputto ca ambaṭṭho māṇavo bahussuto ca ambaṭṭho māṇavo kalyāṇavākkaraṇo ca ambaṭṭho māṇavo paṇḍito ca ambaṭṭho māṇavo pahoti ca ambaṭṭho māṇavo bhotā gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane patimantetuṃ tuṇhī mayaṃ bhavissāma ambaṭṭho māṇavo bhotā gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane patimantetūti. [151] Athakho bhagavā ambaṭṭhaṃ māṇavaṃ etadavoca ayaṃ kho pana te ambaṭṭha sahadhammiko pañho āgacchati akāmāpi byākātabbo sace tvaṃ na byākarissasi aññena vā aññaṃ paticarissasi tuṇhī vā bhavissasi pakkamissasi vā ettheva te sattadhā muddhā phalīssati taṃ kiṃ maññasi ambaṭṭha kinti te sutaṃ brāhmaṇānaṃ vuḍḍhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ kutopabhūtikā kaṇhāyanā ko ca kaṇhāyanānaṃ pubbapurisoti. {151.1} Evaṃ vutte ambaṭṭho māṇavo tuṇhī ahosi . Dutiyampi kho bhagavā ambaṭṭhaṃ māṇavaṃ etadavoca taṃ kiṃ maññasi ambaṭṭha kinti te sutaṃ brāhmaṇānaṃ vuḍḍhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ kutopabhūtikā kaṇhāyanā ko ca kaṇhāyanānaṃ pubbapurisoti . dutiyampi kho ambaṭṭho māṇavo tuṇhī ahosi . athakho bhagavā ambaṭṭhaṃ māṇavaṃ etadavoca byākarohidāni ambaṭṭha nadāni te tuṇhībhāvassa kālo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page124.

Yo kho ambaṭṭha tathāgatena yāvatatiyakaṃ sahadhammikaṃ pañhaṃ puṭṭho na byākaroti etthevassa sattadhā muddhā phalissatīti. [152] Tena kho pana samayena vajirapāṇi yakkho mahantaṃ ayokūṭaṃ ādāya ādittaṃ sampajjalitaṃ saṃjotibhūtaṃ ambaṭṭhassa māṇavassa uparivehāsaṃ ṭhito hoti sacāyaṃ ambaṭṭho māṇavo bhagavatā yāvatatiyakaṃ sahadhammikaṃ pañhaṃ puṭṭho na byākarissati etthevassa sattadhā muddhaṃ phālessāmīti . taṃ kho pana vajirapāṇiṃ yakkhaṃ bhagavā ceva passati ambaṭṭho ca māṇavo . athakho ambaṭṭho māṇavo bhīto saṃviggo lomahaṭṭhajāto bhagavantaṃyeva tāṇaṃ gavesi bhagavantaṃyeva leṇaṃ gavesi bhagavantaṃyeva saraṇaṃ gavesi upanisīditvā bhagavantaṃ etadavoca kimetaṃ bhavaṃ gotamo āha puna bhavaṃ gotamo brūtūti . taṃ kiṃ maññasi ambaṭṭha kinti te sutaṃ brāhmaṇānaṃ vuḍḍhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ kutopabhūtikā kaṇhāyanā ko ca kaṇhāyanānaṃ pubbapurisoti . Evameva bho gotama sutaṃ yadeva bhavaṃ gotamo āha tatopabhūtikā kaṇhāyanā so ca kaṇhāyanānaṃ pubbapurisoti. [153] Evaṃ vutte te māṇavakā unnādino uccāsaddā mahāsaddā ahesuṃ dujjāto kira bho ambaṭṭho māṇavo akulaputto kira bho ambaṭṭho māṇavo dāsiputto kira bho ambaṭṭho māṇavo sakyānaṃ ayyaputtā kira bho ambaṭṭhassa māṇavassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page125.

Sakyā bhavanti dhammavādīyeva 1- kira mayaṃ samaṇaṃ gotamaṃ apasādetabbaṃ amaññimhāti . athakho bhagavato etadahosi atibāḷhaṃ kho ime māṇavakā ambaṭṭhaṃ māṇavaṃ dāsiputtavādena nimmādenti yannūnāhaṃ parimoceyyanti . athakho bhagavā te māṇavake etadavoca mā kho tumhe māṇavakā ambaṭṭhaṃ māṇavakaṃ atibāḷhaṃ dāsiputtavādena nimmādetha uḷāro ca so kaṇho isi ahosi so dakkhiṇaṃ janapadaṃ gantvā brahmamante adhiyitvā rājānaṃ ukkākaṃ upasaṅkamitvā maddarūpiṃ 2- dhītaraṃ yāci . tassa rājā ukkāko nevare mayhaṃ dāsiputto samāno maddarūpiṃ dhītaraṃ yācatīti kupito anattamano khurappaṃ sannayhi. So taṃ khurappaṃ neva asakkhi muñcituṃ no patisaṃharituṃ. [154] Athakho māṇavakā amaccā pārisajjā kaṇhaṃ isiṃ upasaṅkamitvā etadavocuṃ sotthi bhadante hotu rañño sotthi bhadante hotu raññoti . sotthi bhavissati rañño apica rājā yadi adho khurappaṃ muñcissati yāvatā rañño vijitaṃ ettāvatā paṭhavī udiyissatīti . sotthi bhadante hotu rañño sotthi janapadassāti . Sotthi bhavissati rañño sotthi janapadassa apica rājā yadi uddhaṃ khurappaṃ muñcissati yāvatā rañño vijitaṃ ettāvatā satta vassāni devo na vassissatīti . sotthi bhadante hotu rañño sotthi janapadassa devo pavassatūti . sotthi bhavissati rañño sotthi @Footnote: 1 Sī. dhammavādiññeva. 2 Sī. khuddarūpiṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page126.

Janapadassa devo pavassissati apica rājā jeṭṭhakumāre khurappaṃ patiṭṭhāpetu sotthikumāro pallomo bhavissatīti . athakho māṇavakā rājā ukkāko jeṭṭhakumāre khurappaṃ patiṭṭhāpesi sotthikumāro pallomo bhavissatīti . athakho māṇavakā rājā ukkāko jeṭṭhakumāre khurappaṃ patiṭṭhāpesi . sotthikumāro pallomo samabhavi . tassa rājā ukkāko bhīto brahmadaṇḍena tajjito maddarūpiṃ dhītaraṃ adāsi. Mā kho tumhe māṇavakā ambaṭṭhaṃ māṇavaṃ atibāḷhaṃ dāsiputtavādena nimmādetha uḷāro so kaṇho isi ahosīti. [155] Athakho bhagavā ambaṭṭhaṃ māṇavaṃ āmantesi taṃ kiṃ maññasi ambaṭṭha idha khattiyakumāro brāhmaṇakaññāya saddhiṃ saṃvāsaṃ kappeyya tesaṃ saṃvāsamanvāya putto jāyetha yo so khattiyakumārena brāhmaṇakaññāya putto uppanno apinu so labhetha brāhmaṇesu āsanaṃ vā udakaṃ vāti . labhetha bho gotama. Apinu naṃ brāhmaṇā bhojeyyuṃ sadde vā thālipāke vā yaññe vā pāhune vāti . bhojeyyuṃ bho gotama . apinu naṃ brāhmaṇā mante vāceyyuṃ vā no vāti . vāceyyuṃ bho gotama . Apinussa itthīsu āvaṭaṃ vā assa anāvaṭaṃ vāti . anāvaṭaṃ hissa bho gotama . apinu khattiyābhisekena abhisiñceyyunti . no hidaṃ bho gotama. Taṃ kissa hetu. Mātito hi bho gotama anupapannoti. [156] Taṃ kimmaññasi ambaṭṭha idha brāhmaṇakumāro khattiyakaññāya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page127.

Saddhiṃ saṃvāsaṃ kappeyya tesaṃ saṃvāsamanvāya putto jāyetha yo so brāhmaṇakumārena khattiyakaññāya putto uppanno apinu so labhetha brāhmaṇesu āsanaṃ vā udakaṃ vāti . labhetha bho gotama . apinu naṃ brāhmaṇā bhojeyyuṃ sadde vā thālipāke vā yaññe vā pāhune vāti . bhojeyyuṃ bho gotama . apinu naṃ brāhmaṇā mante vāceyyuṃ vā no vāti . vāceyyuṃ bho gotama. Apinussa itthīsu āvaṭaṃ vā assa anāvaṭaṃ vāti . anāvaṭaṃ hissa bho gotama . apinu naṃ khattiyābhisekena abhisiñceyyunti . no hidaṃ bho gotama. Taṃ kissa hetu. Pitito hi bho gotama anupapannoti. [157] Iti kho ambaṭṭha itthiyā vā itthiṃ karitvā purisena vā purisaṃ karitvā khattiyā va seṭṭhā hīnā brāhmaṇā . taṃ kiṃ maññasi ambaṭṭha idha brāhmaṇā brāhmaṇaṃ kismiñcideva pakaraṇe khuramuṇḍaṃ karitvā bhassapuṭena vadhitvā raṭṭhā vā nagarā vā pabbājeyyuṃ apinu so labhetha brāhmaṇesu āsanaṃ vā udakaṃ vāti . no hidaṃ bho gotama . apinu naṃ brāhmaṇā bhojeyyuṃ sadde vā thālipāke vā yaññe vā pāhune vāti . no hidaṃ bho gotama . apinu naṃ brāhmaṇā mante vāceyyuṃ vā no vāti . no hidaṃ bho gotama . apinussa itthīsu āvaṭaṃ vā assa anāvaṭaṃ vāti. Āvaṭaṃ hissa bho gotama. [158] Taṃ kiṃ maññasi ambaṭṭha idha khattiyā khattiyaṃ kismiñcideva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page128.

Pakaraṇe khuramuṇḍaṃ karitvā bhassapuṭena vadhitvā raṭṭhā vā nagarā vā pabbājeyyuṃ apinu so labhetha brāhmaṇesu āsanaṃ vā udakaṃ vāti . labhetha bho gotama . apinu naṃ brāhmaṇā bhojeyyuṃ sadde vā thālipāke vā yaññe vā pāhune vāti . bhojeyyuṃ bho gotama . apinu naṃ brāhmaṇā mante vāceyyuṃ vā no vāti . vāceyyuṃ bho gotama . apinussa itthīsu āvaṭaṃ vā assa anāvaṭaṃ vāti . anāvaṭañhissa bho gotama . ettāvatā kho ambaṭṭha khattiyo paramanihīnatappatto hoti yadidaṃ khattiyā khuramuṇḍaṃ karitvā bhassapuṭena vadhitvā raṭṭhā vā nagarā vā pabbājenti . iti kho ambaṭṭha yadāpi khattiyo paramanihīnatappatto hoti tadāpi khattiyā va seṭṭhā hīnā brāhmaṇā . brahmunā cesā ambaṭṭha sanaṅkumārena gāthā bhāsitā [159] Khattiyo seṭṭho janetasmiṃ ye gottapaṭisārino vijjācaraṇasampanno so seṭṭho devamānuseti. [160] Sā kho panesā ambaṭṭha brahmunā sanaṅkumārena gāthā sugītā na duggītā subhāsitā na dubbhāsitā atthasañhitā no anatthasañhitā anumatā mayā ahaṃpi ambaṭṭha evaṃ vadāmi [161] Khattiyo seṭṭho janetasmiṃ ye gottapaṭisārino vijjācaraṇasampanno so seṭṭho devamānuseti. Bhāṇavāraṃ paṭhamaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page129.

[162] Katamaṃ pana taṃ bho gotama caraṇaṃ katamā sā vijjāti. Na kho ambaṭṭha anuttarāya vijjācaraṇasampadāya jātivādo vā vuccati gottavādo vā vuccati mānavādo vā vuccati arahasi vā maṃ tvaṃ na vā maṃ tvaṃ arahasīti yattha kho ambaṭṭha āvāho vā hoti vivāho vā hoti āvāhavivāho vā hoti etthetaṃ vuccati jātivādo vā itipi gottavādo vā itipi mānavādo vā itipi arahasi vā maṃ tvaṃ na vā maṃ tvaṃ arahasīti ye hi keci ambaṭṭha jātivādavinibaddhā vā gottavādavinibaddhā vā mānavādavinibaddhā vā āvāhavivāhavinibaddhā vā ārakā te anuttarāya vijjācaraṇa- sampadāya pahāya kho ambaṭṭha jātivādavinibaddhañca gottavāda- vinibaddhañca mānavādavinibaddhañca āvāhavivāhavinibaddhañca anuttarāya vijjācaraṇasampadāya sacchikiriyā hotīti. [163] Katamaṃ pana taṃ bho gotama caraṇaṃ katamā sā vijjāti. Idha ambaṭṭha tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho .pe. (yathā sāmaññaphale 1- evaṃ vitthāretabbaṃ) .pe. evaṃ kho ambaṭṭha bhikkhu sīlasampanno hoti .pe. paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati idaṃpissa hoti caraṇasmiṃ .pe. vitakkavicārānaṃ vūpasamā dutiyaṃ jhānaṃ tatiyaṃ jhānaṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati . Idaṃpissa hoti caraṇasmiṃ . idaṃpi kho taṃ ambaṭṭha caraṇaṃ . @Footnote: 1 Sī. sāmaññaphalaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page130.

Ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti .pe. idaṃpissa hoti vijjāya .pe. nāparaṃ itthattāyāti pajānāti . idaṃpissa hoti vijjāya . ayaṃ kho sā ambaṭṭha vijjā . Ayaṃ vuccati ambaṭṭha vijjāsampanno itipi caraṇasampanno itipi vijjācaraṇasampanno itipi . imāya ca ambaṭṭha vijjāsampadāya caraṇasampadāya aññā vijjāsampadā caraṇasampadā uttaritarā vā paṇītatarā vā natthi. {163.1} Imāya kho ambaṭṭha anuttarāya vijjācaraṇasampadāya cattāri apāyamukhāni bhavanti . katamāni cattāri. Idha ambaṭṭha ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā imaṃyeva anuttaraṃ vijjācaraṇasampadaṃ anabhisambhūṇamāno khārivividhamādāya araññavanamajjhogāhati pavattaphalabhojano bhavissāmīti . so aññadatthuṃ vijjācaraṇasampannasseva paricārako sampajjati . imāya kho ambaṭṭha anuttarāya vijjācaraṇasampadāya idaṃ paṭhamaṃ apāyamukhaṃ bhavati. [164] Puna caparaṃ ambaṭṭha idhekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā imañceva anuttaraṃ vijjācaraṇasampadaṃ anabhisambhūṇamāno pavattaphalabhojanattañca anabhisambhūṇamāno kuddālapiṭakaṃ ādāya araññavanamajjhogāhati kaṇḍamūlaphalabhojano bhavissāmīti . so aññadatthuṃ vijjācaraṇasampannasseva paricārako sampajjati . imāya kho ambaṭṭha anuttarāya vijjācaraṇasampadāya idaṃ dutiyaṃ apāyamukhaṃ bhavati. [165] Puna caparaṃ ambaṭṭha idhekacco samaṇo vā brāhmaṇo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page131.

Vā imañceva anuttaraṃ vijjācaraṇasampadaṃ anabhisambhūṇamāno pavattaphalabhojanattañca anabhisambhūṇamāno kaṇḍamūlaphalabhojanattañca anabhisambhūṇamāno gāmasāmantaṃ vā nigamasāmantaṃ vā agyāgāraṃ karitvā aggiṃ paricaranto acchati . so aññadatthuṃ vijjācaraṇasampannasseva paricārako sampajjati . imāya kho ambaṭṭha anuttarāya vijjācaraṇasampadāya idaṃ tatiyaṃ apāyamukhaṃ bhavati. [166] Puna caparaṃ ambaṭṭha idhekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā imañceva anuttaraṃ vijjācaraṇasampadaṃ anabhisambhūṇamāno pavattaphalabhojanattañca anabhisambhūṇamāno kaṇḍamūlaphalabhojanattañca anabhisambhūṇamāno aggiparicariyañca anabhisambhūṇamāno cātummahāpathe catudvāraṃ agāraṃ karitvā acchati yo imāhi catūhi disāhi āgamissati samaṇo vā brāhmaṇo vā tamahaṃ yathāsatti yathābalaṃ paṭipūjissāmīti . So aññadatthuṃ vijjācaraṇasampannasseva paricārako sampajjati . Imāya kho ambaṭṭha anuttarāya vijjācaraṇasampadāya idaṃ catutthaṃ apāyamukhaṃ bhavati . imāya kho ambaṭṭha anuttarāya vijjācaraṇasampadāya imāni cattāri apāyamukhāni bhavanti. [167] Taṃ kiṃ maññasi ambaṭṭha apinu tvaṃ imāya anuttarāya vijjācaraṇasampadāya sandissasi sācariyakoti . no hidaṃ bho gotama ko cāhaṃ bho gotama sācariyako kā ca anuttarā vijjācaraṇasampadā ārakāhaṃ bho gotama imāya anuttarāya vijjācaraṇasampadāya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page132.

Sācariyakoti . taṃ kiṃ maññasi ambaṭṭha apinu tvaṃ imaṃyeva anuttaraṃ vijjācaraṇasampadaṃ anabhisambhūṇamāno khārivividhamādāya araññavanamajjhogāhasi sācariyako pavattaphalabhojanā bhavissāmāti . No hidaṃ bho gotama . taṃ kiṃ maññasi ambaṭṭha apinu tvaṃ imañceva anuttaraṃ vijjācaraṇasampadaṃ anabhisambhūṇamāno pavattaphalabhojanattañca anabhisambhūṇamāno kuddālapiṭakaṃ ādāya araññavanamajjhogāhasi sācariyako kaṇḍamūlaphalabhojanā bhavissāmāti. No hidaṃ bho gotama. {167.1} Taṃ kiṃ maññasi ambaṭṭha apinu tvaṃ imañceva anuttaraṃ vijjācaraṇasampadaṃ anabhisambhūṇamāno pavattaphalabhojanattañca anabhisambhūṇamāno kaṇḍamūlaphalabhojanattañca anabhisambhūṇamāno gāmasāmantaṃ vā nigamasāmantaṃ vā agyāgāraṃ karitvā aggiṃ paricaranto acchasi sācariyakoti . no hidaṃ bho gotama . taṃ kiṃ maññasi ambaṭṭha apinu tvaṃ imañceva anuttaraṃ vijjācaraṇasampadaṃ anabhisambhūṇamāno pavattaphalabhojanattañca anabhisambhūṇamāno kaṇḍamūlaphalabhojanattañca anabhisambhūṇamāno aggiparicariyañca anabhisambhūṇamāno cātummahāpathe catudvāraṃ agāraṃ karitvā acchasi sācariyako yo imāhi catūhi disāhi āgamissati samaṇo vā brāhmaṇo vā tamahaṃ yathāsatti yathābalaṃ paṭipūjissāmīti. No hidaṃ bho gotama. {167.2} Iti kho ambaṭṭha imāya ceva tvaṃ anuttarāya vijjācaraṇasampadāya parihīno sācariyako ye hi kecime anuttarāya vijjācaraṇasampadāya cattāri apāyamukhāni

--------------------------------------------------------------------------------------------- page133.

Bhavanti tato ca parihīno sācariyako. [168] Bhāsitā kho pana te esā ambaṭṭha ācariyena brāhmaṇena pokkharasātinā vācā keci muṇḍakā samaṇakā ibbhā kaṇhā bandhupādapaccā kā ca te vijjānaṃ brāhmaṇānaṃ sākacchāti. Attanā āpāyikopi aparipūramāno . passa ambaṭṭha yāva aparaddhañca te idaṃ ācariyassa brāhmaṇassa pokkharasātissa. {168.1} Brāhmaṇo kho pana ambaṭṭha pokkharasāti rañño pasenadikosalassa dattikaṃ bhuñjati tassa rājā pasenadikosalo sammukhībhāvaṃpi na dadāti yadāpi tena manteti tirodussantena manteti . yassa kho pana ambaṭṭha dhammikaṃ payātaṃ bhikkhaṃ paṭiggaṇheyya kathaṃ tassa rājā pasenadikosalo sammukhībhāvaṃpi na dadeyya . passa ambaṭṭha yāva aparaddhañca te idaṃ ācariyassa brāhmaṇassa pokkharasātissa. [169] Taṃ kiṃ maññasi ambaṭṭha idha rājā pasenadikosalo hatthigīvāyaṃ vā nisinno rathūpatthare vā ṭhito uggehi vā rājaññehi vā kiñcideva mantanaṃ manteyya . so tamhā padesā apakkamma ekamantaṃ tiṭṭheyya atha āgaccheyya suddo vā suddadāso vā so tasmiṃ padese ṭhito mantanaṃ manteyya evaṃpi rājā pasenadikosalo āha evaṃpi rājā pasenadikosalo āhāti . Apinu kho rājabhaṇitaṃ vā bhaṇati rājamantanaṃ vā manteti tāvatā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page134.

So assa rājā vā rājamahāmatto vāti . no hidaṃ bho gotama. Evameva kho tvaṃ ambaṭṭha ye tepi ahesuṃ brāhmaṇānaṃ pubbakā isayo mantānaṃ kattāro mantānaṃ pavattāro yesamidaṃ etarahi brāhmaṇā porāṇaṃ mantapadaṃ gītaṃ pavuttaṃ samihitaṃ tadanugāyanti tadanubhāsanti bhāsitamanubhāsanti vācitamanuvācenti seyyathīdaṃ aṭṭhako vāmako vāmadevo vessāmitto yamataggī aṅgīraso bhāradvājo vāseṭṭho kassapo bhagu tyāhaṃ mante adhiyāmi sācariyako tāvatā tvaṃ bhavissasi isi vā isitāya vā paṭipannoti netaṃ ṭhānaṃ vijjati. {169.1} Taṃ kiṃ maññasi ambaṭṭha kinti te sutaṃ brāhmaṇānaṃ vuḍḍhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ ye te ahesuṃ brāhmaṇānaṃ pubbakā isayo mantānaṃ kattāro mantānaṃ pavattāro yesamidaṃ etarahi brāhmaṇā porāṇamantapadaṃ gītaṃ pavuttaṃ samihitaṃ tadanugāyanti tadanubhāsanti bhāsitamanubhāsanti vācitamanuvācenti seyyathīdaṃ aṭṭhako vāmako vāmadevo vessāmitto yamataggī aṅgīraso bhāradvājo vāseṭṭho kassapo bhagu evaṃ su te sunhātā suvilittā kappitakesamassū āmuttamālābharaṇā odātavatthavasanā pañcahi kāmaguṇehi samappitā samaṅgibhūtā paricārenti seyyathāpi tvaṃ etarahi sācariyakoti. No hidaṃ bho gotama .pe. Evaṃ su te sālīnaṃ odanaṃ vicittakāḷakaṃ anekasūpaṃ anekabyañjanaṃ paribhuñjanti seyyathāpi tvaṃ etarahi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page135.

Sācariyakoti . no hidaṃ bho gotama .pe. Evaṃ su te veṭṭhakanatapassāhi nārīhi paricārenti seyyathāpi tvaṃ etarahi sācariyakoti . no hidaṃ bho gotama .pe. evaṃ su te kuttavālehi vaḷavārathehi dīghāhi patodalaṭṭhīhi vāhane vitudantā vicarissanti seyyathāpi tvaṃ etarahi sācariyakoti . no hidaṃ bho gotama .pe. Evaṃ su te ukkiṇṇaparikkhāsu ukkhittapalighāsu nagarūpakārikāsu dīghāsibaddhehi purisehi rakkhāpenti seyyathāpi tvaṃ etarahi sācariyakoti. No hidaṃ bho gotama .pe. Iti kho ambaṭṭha neva tvaṃ isi na pana isitāya paṭipanno sācariyako yassa kho pana ambaṭṭha mayi kaṅkhā vā vimati vā so maṃ pañhena ahaṃ veyyākaraṇena sodhissāmīti. [170] Athakho bhagavā vihārā nikkhamma caṅkamaṃ abbhuṭṭhāsi . Ambaṭṭhopi māṇavo vihārā nikkhamma caṅkamaṃ abbhuṭṭhāsi . Athakho ambaṭṭho māṇavo bhagavantaṃ caṅkamantaṃ anucaṅkamamāno bhagavato kāye dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇāni sammannesi . addasā kho ambaṭṭho māṇavo bhagavato kāye dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇāni yebhuyyena ṭhapetvā dve dvīsu mahāpurisalakkhaṇesu kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati kosohite ca vatthaguyhe pahūtajivhatāya ca . athakho bhagavato etadahosi passati kho me ayaṃ ambaṭṭho māṇavo dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇāni yebhuyyena ṭhapetvā dve

--------------------------------------------------------------------------------------------- page136.

Dvīsu mahāpurisalakkhaṇesu ambaṭṭho kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati kosohite ca vatthaguyhe pahūtajivhatāya cāti . Athakho bhagavā tathārūpaṃ iddhābhisaṃkhāraṃ abhisaṃkhāresi yathā addasa ambaṭṭho māṇavo bhagavato kosohitavatthaguyhaṃ . athakho bhagavā jivhaṃ ninnāmetvā ubhopi kaṇṇasotāni anumasi paṭimasi ubhopi nāsikasotāni anumasi paṭimasi kevalampi nalāṭamaṇḍalaṃ jivhāya chādesi. [171] Athakho ambaṭṭhassa māṇavassa etadahosi samannāgato kho samaṇo gotamo dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi paripuṇṇehi no aparipuṇṇehīti . bhagavantaṃ etadavoca handa cadāni mayaṃ bho gotama gacchāma bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyāti . yassadāni tvaṃ ambaṭṭha kālaṃ maññasīti . athakho ambaṭṭho māṇavo vaḷavārathamāruyha pakkāmi. [172] Tena kho pana samayena brāhmaṇo pokkharasāti uṭṭhāya nikkhamitvā mahatā brāhmaṇagaṇena saddhiṃ sake ārāme nisinno hoti ambaṭṭhaṃyeva māṇavaṃ patimānento . athakho ambaṭṭho māṇavo yena sako ārāmo tena pāyāsi yāvatikā yānassa bhūmi yānena gantvā yānā paccorohitvā pattiko va yena brāhmaṇo pokkharasāti tenupasaṅkami upasaṅkamitvā brāhmaṇaṃ pokkharasātiṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinnaṃ kho ambaṭṭhaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page137.

Māṇavaṃ brāhmaṇo pokkharasāti etadavoca kacci tāta ambaṭṭha addasa taṃ bhavantaṃ gotamanti . addasāma kho mayaṃ bho taṃ bhavantaṃ gotamanti . kacci tāta ambaṭṭha taṃ bhavantaṃ gotamaṃ tathāsantaṃyeva saddo abbhuggato no aññathā kacci pana bho so bhavaṃ gotamo tādiso no aññādisoti . tathāsantaṃyeva bho taṃ bhavantaṃ gotamaṃ tathāsaddo abbhuggato no aññathā tādiso va bho so bhavaṃ gotamo no aññādiso samannāgato va bho so bhavaṃ gotamo dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi paripuṇṇehi no aparipuṇṇehīti . ahu pana te tāta ambaṭṭha samaṇena gotamena saddhiṃ kocideva kathāsallāpoti. Ahu kho me bho samaṇena gotamena saddhiṃ kocideva kathāsallāpoti. Yathākathaṃ pana te tāta ambaṭṭha ahu samaṇena gotamena saddhiṃ kocideva kathāsallāpoti . athakho ambaṭṭho māṇavo yāvatako ahosi bhagavatā saddhiṃ kathāsallāpo taṃ sabbaṃ brāhmaṇassa pokkharasātissa ārocesi. [173] Evaṃ vutte brāhmaṇo pokkharasāti ambaṭṭhaṃ māṇavaṃ etadavoca aho vata re amhākaṃ paṇḍitaka aho vata re amhākaṃ bahussutaka aho vata re amhākaṃ tevijjaka evarūpena kira bho puriso atthacarakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya yadeva kho tvaṃ ambaṭṭha taṃ bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ āsajja āsajja avacāsi athakho bhavaṃ gotamo amhehi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page138.

Evaṃ upaneyyaṃ upaneyyaṃ avaca aho vata re amhākaṃ paṇḍitaka ahosi vata re amhākaṃ bahussutaka aho vata re amhākaṃ tevijjaka evarūpena kira bho puriso atthacarakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyyāti . kupito anattamano ambaṭṭhaṃ māṇavaṃ padasāyeva pavattesi icchati ca tāvadeva bhagavantaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ . athakho te brāhmaṇā brāhmaṇaṃ pokkharasātiṃ etadavocuṃ ativikālo kho bho ajja samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ svedāni bhavaṃ pokkharasāti samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatīti. [174] Athakho brāhmaṇo pokkharasāti sake nivesane paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā yāne āropetvā ukkāsu dhāriyamānāsu ukkaṭṭhāya niyyāsi yena icchānaṅgalavanasaṇḍo tena pāyāsi yāvatikā yānassa bhūmi yānena gantvā yānā paccorohitvā pattiko va yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi . Ekamantaṃ nisinno kho brāhmaṇo pokkharasāti bhagavantaṃ etadavoca āgamā nu khvidha bho gotama amhākaṃ antevāsī ambaṭṭho māṇavoti . āgamā kho tedha brāhmaṇa antevāsī ambaṭṭho māṇavoti . ahu pana te bho gotama ambaṭṭhena māṇavena saddhiṃ kocideva kathāsallāpoti . ahu kho me brāhmaṇa ambaṭṭhena

--------------------------------------------------------------------------------------------- page139.

Māṇavena saddhiṃ kocideva kathāsallāpoti . yathākathaṃ pana te bho gotama ahu ambaṭṭhena māṇavena saddhiṃ kocideva kathāsallāpoti . Athakho bhagavā yāvatako ahosi ambaṭṭhena māṇavena saddhiṃ kathāsallāpo taṃ sabbaṃ brāhmaṇassa pokkharasātissa ārocesi. [175] Evaṃ vutte brāhmaṇo pokkharasāti bhagavantametadavoca bālo bho gotama ambaṭṭho māṇavo khamatu bhavaṃ gotamo ambaṭṭhassa māṇavassāti . sukhī hotu brāhmaṇa ambaṭṭho māṇavoti . athakho brāhmaṇo pokkharasāti bhagavato kāye dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇāni sammannesi . addasā kho brāhmaṇo pokkharasāti bhagavato kāye dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇāni yebhuyyena ṭhapetvā dve dvīsu mahāpurisalakkhaṇesu kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati kosohite ca vatthaguyhe pahūtajivhatāya ca. {175.1} Athakho bhagavato etadahosi passati kho me ayaṃ brāhmaṇo pokkharasāti dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇāni yebhuyyena ṭhapetvā dve dvīsu mahāpurisalakkhaṇesu kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati kosohite ca vatthaguyhe pahūtajivhatāya cāti . Athakho bhagavā tathārūpaṃ iddhābhisaṃkhāraṃ abhisaṃkhāresi yathā addasa brāhmaṇo pokkharasāti bhagavato kosohitaṃ vatthaguyhaṃ . athakho bhagavā jivhaṃ ninnāmetvā ubhopi kaṇṇasotāni anumasi paṭimasi ubhopi nāsikasotāni anumasi paṭimasi kevalampi nalāṭamaṇḍalaṃ jivhāya chādesi . athakho brāhmaṇassa pokkharasātissa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page140.

Etadahosi samannāgato kho samaṇo gotamo dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi paripuṇṇehi no aparipuṇṇehīti . bhagavantaṃ etadavoca adhivāsetu bhavaṃ gotamo ajjatanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṃghenāti . adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena . athakho brāhmaṇo pokkharasāti bhagavato adhivāsanaṃ viditvā bhagavato kālaṃ ārocesi kālo bho gotama niṭṭhitaṃ bhattanti. [176] Athakho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṃghena yena brāhmaṇassa pokkharasātissa nivesanaṃ tenupasaṅkami upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi . athakho brāhmaṇo pokkharasāti bhagavantaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi māṇavakā ca bhikkhusaṃghaṃ . athakho brāhmaṇo pokkharasāti bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. {176.1} Ekamantaṃ nisinnassa kho brāhmaṇassa pokkharasātissa bhagavā anupubbīkathaṃ kathesi seyyathīdaṃ dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi . Yadā bhagavā aññāsi brāhmaṇaṃ pokkharasātiṃ kallacittaṃ muducittaṃ vinīvaraṇacattaṃ udaggacittaṃ pasannacittaṃ athassa yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā taṃ pakāsesi dukkhaṃ samudayaṃ nirodhaṃ maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya evameva kho brāhmaṇassa pokkharasātissa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page141.

Tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbantaṃ nirodhadhammanti. [177] Athakho brāhmaṇo pokkharasāti diṭṭhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogāḷhadhammo tiṇṇavicikiccho vigatakathaṃkatho vesārajjappatto aparappaccayo satthu sāsane bhagavantaṃ etadavoca abhikkantaṃ bho gotama abhikkantaṃ bho gotama seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya paṭicchannaṃ vā vivareyya mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantīti evameva kho bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito esāhaṃ bho gotama saputto sabhariyo sapariso sāmacco bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṃghañca upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṅgataṃ yathā ca bhavaṃ gotamo ukkaṭṭhāyaṃ aññāni upāsakakulāni upasaṅkamati evameva kho bhavaṃ gotamo pokkharasātikulaṃ upasaṅkamatu tattha ye te māṇavakā vā māṇavikā vā bhavantaṃ gotamaṃ abhivādessanti vā paccuṭṭhissanti vā āsanaṃ vā udakaṃ vā dassanti cittaṃ vā pasādessanti tesaṃ taṃ bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti . kalyāṇaṃ vuccati brāhmaṇāti. Ambaṭṭhasuttaṃ tatiyaṃ niṭṭhitaṃ. -------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page142.

Soṇadaṇḍasuttaṃ catutthaṃ [178] Evamme sutaṃ. Ekaṃ samayaṃ bhagavā aṅgesu cārikañcaramāno mahatā bhikkhusaṃghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi yena campā tadavasari . tatra sudaṃ bhagavā campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre. [179] Tena kho pana samayena soṇadaṇḍo brāhmaṇo campaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā māgadhena seniyena bimbisārena dinnaṃ rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ . Assosuṃ kho campeyyakā brāhmaṇagahapatikā samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito aṅgesu cārikañcaramāno mahatā bhikkhusaṃghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi campaṃ anuppatto campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃkalyāṇo kittisaddo abbhuggato itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti so imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti so dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page143.

Dassanaṃ hotīti . athakho campeyyakā brāhmaṇagahapatikā campāya nikkhamitvā saṃghāsaṃghīgaṇībhūtā yena gaggarā pokkharaṇī tenupasaṅkamanti. [180] Tena kho pana samayena soṇadaṇḍo brāhmaṇo uparipāsāde divāseyyaṃ upagato hoti . addasā kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo campeyyake brāhmaṇagahapatike campāya nikkhamitvā saṃghāsaṃghīgaṇībhūte yena gaggarā pokkharaṇī tenupasaṅkamante disvā khattaṃ āmantesi kiṃ nu kho bho khatte campeyyakā brāhmaṇagahapatikā campāya nikkhamitvā saṃghāsaṃghīgaṇībhūtā yena gaggarā pokkharaṇī tenupasaṅkamantīti . atthi kho bho samaṇo gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito aṅgesu cārikañcaramāno mahatā bhikkhusaṃghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi campaṃ anuppatto campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃkalyāṇo kittisaddo abbhuggato itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti tamete bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamantīti . tenahi bho khatte yena campeyyakā brāhmaṇagahapatikā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā campeyyake brāhmaṇagahapatike evaṃ vadesi soṇadaṇḍo bho brāhmaṇo evamāha āgamentu kira bhavanto soṇadaṇḍopi brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatīti . evaṃ bhoti kho so khatto soṇadaṇḍassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page144.

Brāhmaṇassa paṭissutvā yena campeyyakā brāhmaṇagahapatikā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā campeyyake brāhmaṇagahapatike etadavoca soṇadaṇḍo bho brāhmaṇo evamāha āgamentu kira bhavanto soṇadaṇḍopi brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatīti. [181] Tena kho pana samayena nānāverajjakānaṃ brāhmaṇānaṃ pañcamattāni brāhmaṇasatāni campāyaṃ paṭivasanti kenacideva karaṇīyena . assosuṃ kho te brāhmaṇā soṇadaṇḍo brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatīti . athakho te brāhmaṇā yena soṇadaṇḍo brāhmaṇo tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ saccaṃ kira bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatīti . evaṃ kho me bho hoti ahampi samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissāmīti . mā bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkami na arahati bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ sace bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissati bhoto soṇadaṇḍassa yaso hāyissati samaṇassa gotamassa yaso abhivaḍḍhissati yampi bhoto soṇadaṇḍassa yaso hāyissati samaṇassa gotamassa yaso abhivaḍḍhissati iminā caṅgena na arahati bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ samaṇo tveva gotamo arahati bhavantaṃ soṇadaṇḍaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page145.

Dassanāya upasaṅkamituṃ bhavaṃ hi soṇadaṇḍo ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena yampi bhavaṃ soṇadaṇḍo ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena iminā caṅgena na arahati bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ samaṇo tveva gotamo arahati bhavantaṃ soṇadaṇḍaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ bhavaṃ hi soṇadaṇḍo aḍḍho mahaddhano mahābhogo .pe. bhavaṃ hi soṇadaṇḍo ajjhāyako mantadharo tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍuketubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo bhavaṃ hi soṇadaṇḍo abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇi brahmavacchasi 1- akkhuddāvakāso dassanāya bhavañhi soṇadaṇḍo sīlavā vuḍḍhasīlī 2- vuḍḍhasīlena samannāgato bhavaṃ hi soṇadaṇḍo kalyāṇavāco kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā bhavaṃ hi soṇadaṇḍo bahūnaṃ ācariyapācariyo tīṇi māṇavakasatāni mante vāceti bahukā kho pana nānādisā nānājanapadā māṇavakā āgacchanti bhoto soṇadaṇḍassa santike mantatthikā mante @Footnote: 1 Sī. brahmavaṇṇī brahmavaḍḍhī. 2 Sī. vuddhasīlī.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page146.

Adhiyitukāmā bhavañhi soṇadaṇḍo jiṇṇo vuḍḍho mahallako addhagato vayoanuppatto samaṇo gotamo taruṇo ceva taruṇapabbajito ca bhavañhi soṇadaṇḍo rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa sakkato garukato mānito pūjito apacito bhavañhi soṇadaṇḍo brāhmaṇassa pokkharasātissa sakkato garukato mānito pūjito apacito bhavañhi soṇadaṇḍo campaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā māgadhena seniyena bimbisārena dinnaṃ rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ yampi bhavaṃ soṇadaṇḍo campaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā māgadhena seniyena bimbisārena dinnaṃ rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ iminā caṅgena na arahati bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ samaṇo tveva gotamo arahati bhavantaṃ soṇadaṇḍaṃ dassanāya upasaṅkamitunti. [182] Evaṃ vutte soṇadaṇḍo brāhmaṇo te brāhmaṇe etadavoca tenahi bho mamapi suṇātha yathā mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ na tveva arahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ samaṇo khalu bho gotamo ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena yaṃpi bho samaṇo gotamo ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page147.

Sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena iminā caṅgena na aharati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ athakho mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ {182.1} samaṇo khalu bho gotamo mahantaṃ ñātisaṃghaṃ ohāya pabbajito .pe. samaṇo khalu bho gotamo pahūtaṃ hiraññaṃ suvaṇṇaṃ ohāya pabbajito bhūmigatañca vehāsaṭṭhañca samaṇo khalu bho gotamo daharo va samāno susū kāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samaṇo khalu bho gotamo akāmakānaṃ mātāpitūnaṃ assumukhānaṃ rudantānaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samaṇo khalu bho gotamo abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇi brahmavacchasi akkhuddāvakāso dassanāya samaṇo khalu bho gotamo sīlavā ariyasīlī kusalasīlī kusalasīlena samannāgato samaṇo khalu bho gotamo kalyāṇavāco kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā samaṇo khalu bho gotamo bahūnaṃ ācariyapācariyo samaṇo khalu bho gotamo khīṇakāmarāgo vigatacāpallo samaṇo khalu bho gotamo kammavādī kiriyavādī apāpapurekkhāro brahmaññāya pajāya samaṇo khalu bho gotamo uccākulā pabbajito abhinnakhattiyakulā samaṇo khalu bho gotamo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page148.

Aḍḍhā 1- kulā pabbajito mahaddhanā mahābhogā samaṇaṃ khalu bho gotamaṃ tiroraṭṭhā tirojanapadā saṃpucchituṃ āgacchanti samaṇaṃ khalu bho gotamaṃ anekāni devatāsahassāni pāṇehi saraṇaṅgatāni samaṇaṃ khalu bho gotamaṃ evaṃkalyāṇo kittisaddo abbhuggato itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti {182.2} samaṇo khalu bho gotamo dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgato samaṇo khalu bho gotamo ehisāgatavādī sakhilo 2- sammodako abbhākuṭiko uttānamukho pubbabhāsī samaṇo khalu bho gotamo catunnaṃ parisānaṃ sakkato garukato mānito pūjito apacito samaṇaṃ khalu bho gotamaṃ bahū devā ca manussā ca abhippasannā samaṇo khalu bho gotamo yasmiṃ gāme vā nigame vā paṭivasati na tasmiṃ gāme vā nigame vā amanussā manusse viheṭhenti samaṇo khalu bho gotamo saṃghīgaṇīgaṇācariyo puthutitthakarānaṃ aggamakkhāyati yathā kho pana bho etesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ yathā vā tathā vā yaso samudāgacchati na hevaṃ samaṇassa gotamassa yaso samudāgato athakho anuttarāya vijjācaraṇasampadāya samaṇassa gotamassa yaso samudāgato samaṇaṃ khalu bho gotamaṃ rājā māgadho seniyo bimbisāro saputto sabhariyo @Footnote: 1 addhātipi addhakulātipi aḍḍhakulātipi pāṭho. 2 Sī. ehisāhatavādī @sukhilo.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page149.

Sapariso sāmacco pāṇehi saraṇaṅgato samaṇaṃ khalu bho gotamaṃ rājā pasenadikosalo saputto sabhariyo sapariso sāmacco pāṇehi saraṇaṅgato samaṇaṃ khalu bho gotamaṃ brāhmaṇo pokkharasāti saputto sabhariyo sapariso sāmacco pāṇehi saraṇaṅgato samaṇo khalu bho gotamo rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa sakkato garukato mānito pūjito apacito samaṇo khalu bho gotamo rañño pasenadikosalassa sakkato garukato mānito pūjito apacito samaṇo khalu bho gotamo brāhmaṇassa pokkharasātissa sakkato garukato mānito pūjito apacito samaṇo khalu bho gotamo campaṃ anuppatto campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre ye kho pana bho keci samaṇā vā brāhmaṇā vā amhākaṃ gāmakkhettaṃ āgacchanti atithino te honti atithino panamhehi sakkātabbā garukātabbā mānetabbā pūjetabbā apacetabbā yampi bho samaṇo gotamo campaṃ anuppatto campāyaṃ viharati gaggarāya pokkharaṇiyā tīre atithismākaṃ samaṇo gotamo atithi kho panamhehi sakkātabbo garukātabbo mānetabbo pūjetabbo apacitabbo iminā caṅgena na arahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ athakho mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ ettake kho ahaṃ bhoto gotamassa vaṇṇe pariyāpuṇāmi no ca kho so bhavaṃ gotamo ettakavaṇṇo aparimāṇavaṇṇo hi so bhavaṃ gotamoti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page150.

[183] Evaṃ vutte te brāhmaṇā soṇaḍaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ yathā kho bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇassa gotamassa vaṇṇe bhāsati ito cepi so bhavaṃ gotamo yojanasate viharati alameva saddhena kulaputtena dassanāya upasaṅkamituṃ api puṭosenāti 1-. Tenahi bho sabbe va mayaṃ samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissāmāti. {183.1} Athakho soṇadaṇḍo brāhmaṇo mahatā brāhmaṇagaṇena saddhiṃ yena gaggarā pokkharaṇī tenupasaṅkami . athakho soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa tirovanasaṇḍagatassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi ahañceva kho pana samaṇaṃ gotamaṃ pañhaṃ puccheyyaṃ tatra ce maṃ samaṇo gotamo evaṃ vadeyya na kho esa brāhmaṇa pañho evaṃ pucchitabbo evaṃ nāmesa brāhmaṇa pañho pucchitabboti tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto nāsakkhi samaṇaṃ gotamaṃ yoniso pañhaṃ pucchitunti yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya yasopi tassa hāyetha yassa kho pana yaso hāyetha bhogāpi tassa hāyeyyuṃ yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā mañceva pana samaṇo gotamo pañhaṃ puccheyya tassa cāhaṃ pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ na ārādheyyaṃ tatra ce maṃ samaṇo gotamo evaṃ vadeyya na kho esa brāhmaṇa pañho evaṃ byākātabbo evaṃ nāmesa brāhmaṇa pañho byākātabboti tena maṃ ayaṃ parisā @Footnote: 1 Sī. puṭaṃsenāti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page151.

Paribhaveyya bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto nāsakkhi samaṇassa gotamassa pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ ārādhetunti yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya yasopi tassa hāyetha yassa kho pana yaso hāyetha bhogāpi tassa hāyeyyuṃ yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā ahañceva kho pana evaṃ samīpagato samāno adisvā va samaṇaṃ gotamaṃ nivatteyyaṃ tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto mānathaddho bhīto no visahi samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ kathañhi nāma evaṃ samīpagato samāno adisvā samaṇaṃ gotamaṃ nivattissatīti yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya yasopi tassa hāyetha yassa kho pana yaso hāyetha bhogāpi tassa hāyeyyuṃ yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogāti. [184] Athakho soṇadaṇḍo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi . campeyyakāpi kho brāhmaṇagahapatikā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu appekacce yena bhagavā tenañjalimpaṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu appekacce nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu . tatra sudaṃ soṇadaṇḍo brāhmaṇo etadeva bahulamanuvitakkento nisinno hoti ahañceva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page152.

Kho pana samaṇaṃ gotamaṃ pañhaṃ puccheyyaṃ tatra ce maṃ samaṇo gotamo evaṃ vadeyya na kho esa brāhmaṇa pañho evaṃ pucchitabbo evaṃ nāmesa brāhmaṇa pañho pucchitabboti tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto nāsakkhi samaṇaṃ gotamaṃ yoniso pañhaṃ pucchitunti yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya yasopi tassa hāyetha yassa kho pana yaso hāyetha bhogāpi tassa hāyeyyuṃ yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā mañceva kho pana samaṇo gotamo pañhaṃ puccheyya tassa cāhaṃ pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ na ārādheyyaṃ tatra ce maṃ samaṇo gotamo evaṃ vadeyya na kho esa brāhmaṇa pañho evaṃ byākātabbo evaṃ nāmesa brāhmaṇa pañho byākātabboti tena maṃ ayaṃ parisā paribhaveyya bālo soṇadaṇḍo brāhmaṇo abyatto nāsakkhi samaṇassa gotamassa pañhassa veyyākaraṇena cittaṃ ārādhetunti yaṃ kho panāyaṃ parisā paribhaveyya yasopi tassa hāyetha yassa kho pana yaso hāyetha bhogāpi tassa hāyeyyuṃ yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā aho vata maṃ samaṇo gotamo sake ācariyake tevijjake maṃ pañhaṃ puccheyya addhā va tassāhaṃ cittaṃ ārādheyya pañhassa veyyākaraṇenāti. [185] Athakho bhagavato soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa cetasā cetoparivitakkamaññāya etadahosi vihaññati kho ayaṃ soṇadaṇḍo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page153.

Brāhmaṇo sakena cittena yananūnāhaṃ soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ sake ācariyake tevijjake pañhaṃ puccheyyanti . athakho bhagavā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca katīhi pana brāhmaṇa aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti brāhmaṇosmīti ca vadamāno sammā vadeyya na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyāti . athakho soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa etadahosi yaṃ vata no ahosi icchitaṃ yaṃ ākaṅkhitaṃ yaṃ adhippetaṃ yaṃ abhipatthitaṃ aho vata maṃ samaṇo gotamo sake ācariyake tevijjake pañhaṃ puccheyya addhā va tassāhaṃ cittaṃ ārādheyyaṃ pañhassa veyyākaraṇena tatra ce maṃ samaṇo gotamo sake ācariyake tevijjake pañhaṃ pucchati addhā va tassāhaṃ cittaṃ ārādhessāmi pañhassa veyyākaraṇenāti. [186] Athakho soṇadaṇḍo brāhmaṇo abbhunnāmetvā kāyaṃ anuviloketvā parisaṃ bhagavantaṃ etadavoca pañcahi bho gotama aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti brāhmaṇosmīti ca vadamāno sammā vadeyya na ca pana musāvādaṃ āpajjeyya katamehi pañcahi idha bho gotama brāhmaṇo ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena ajjhāyako ca hoti mantadharo tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍuketubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo abhirūpo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page154.

Ca hoti dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇi brahmavacchasi akkhuddāvakāso dassanāya sīlavā ca hoti vuḍḍhasīlī vuḍḍhasīlena samannāgato paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā pūjaṃ paggaṇhantānaṃ imehi kho bho gotama pañcahi aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti brāhmaṇosmīti ca vadamāno sammā vadeyya na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyāti. [187] Imesaṃ pana brāhmaṇa pañcannaṃ aṅgānaṃ sakkā ekaṃ aṅgaṃ ṭhapayitvā catūhi aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇaṃ paññapetuṃ brāhmaṇosmīti ca vadamāno sammā vadeyya na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyāti . sakkā bho gotama imesaṃ hi bho gotama pañcannaṃ aṅgānaṃ vaṇṇaṃ ṭhapayāma kiṃ hi vaṇṇo karissati yato kho bho gotama brāhmaṇo ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena ajjhāyako ca hoti mantadharo tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍuketubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo sīlavā ca hoti vuḍḍhasīlī vuḍḍhasīlena samannāgato paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā pūjaṃ paggaṇhantānaṃ imehi kho bho gotama catūhi aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti brāhmaṇosmīti ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page155.

Vadamāno sammā vadeyya na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyāti. [188] Imesaṃ pana brāhmaṇa catunnaṃ aṅgānaṃ sakkā ekaṃ aṅgaṃ ṭhapayitvā tīhi aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇaṃ paññapetuṃ brāhmaṇosmīti ca vadamāno sammā vadeyya na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyāti . sakkā bho gotama imesaṃ hi bho gotama catunnaṃ aṅgānaṃ mante ṭhapayāma kiṃ hi mantā karissanti yato kho bho gotama brāhmaṇo ubhato sujāto hoti mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena sīlavā ca hoti vuḍḍhasīlī vuḍḍhasīlena samannāgato paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā pūjaṃ paggaṇhantānaṃ imehi kho bho gotama tīhi aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti brāhmaṇosmīti ca vadamāno sammā vadeyya na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyāti. [189] Imesaṃ pana brāhmaṇa tiṇṇaṃ aṅgānaṃ sakkā ekaṃ aṅgaṃ ṭhapayitvā dvīhi aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇaṃ paññapetuṃ brāhmaṇosmīti ca vadamāno sammā vadeyya na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyāti . sakkā bho gotama imesaṃ hi bho gotama tiṇṇaṃ aṅgānaṃ jātiṃ ṭhapayāma kiṃ hi jāti karissati yato kho bho gotama brāhmaṇo sīlavā ca hoti vuḍḍhasīlī vuḍḍhasīlena samannāgato paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā pūjaṃ paggaṇhantānaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page156.

Imehi kho bho gotama dvīhi aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti brāhmaṇosmīti ca vadamāno sammā vadeyya na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyāti. [190] Evaṃ vutte te brāhmaṇā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ mā bhavaṃ soṇadaṇḍo evaṃ avaca mā bhavaṃ soṇadaṇḍo evaṃ avaca apavadati bhavaṃ soṇadaṇḍo vaṇṇaṃ apavadati mante apavadati jātiṃ ekaṃsena bhavaṃ soṇadaṇḍo samaṇassayeva gotamassa vādaṃ anupakkhandatīti. {190.1} Athakho bhagavā te brāhmaṇe etadavoca sace kho tumhākaṃ brāhmaṇānaṃ evaṃ hoti appassuto ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo akalyāṇavākkaraṇo ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo duppañño ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo na ca pahoti soṇadaṇḍo brāhmaṇo samaṇena gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane patimantetunti tiṭṭhatu soṇadaṇḍo brāhmaṇo tumhe mayā saddhiṃ mantavho sace pana tumhākaṃ brāhmaṇānaṃ evaṃ hoti bahussuto ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo kalyāṇavākkaraṇo ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo paṇḍito ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo pahoti ca soṇadaṇḍo brāhmaṇo samaṇena gotamena saddhiṃ asmiṃ vacane patimantetunti tiṭṭhatha tumhe soṇadaṇḍo brāhmaṇo mayā saddhiṃ patimantetūti. [191] Evaṃ vutte soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca tiṭṭhatu bhavaṃ gotamo tuṇhī bhavaṃ gotamo hotu ahameva tesaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page157.

Sahadhammena paṭivacanaṃ karissāmīti . athakho soṇadaṇḍo te brāhmaṇe etadavoca mā bhavanto evaṃ avacuttha mā bhavanto evaṃ avacuttha apavadati bhavaṃ soṇadaṇḍo brāhmaṇo vaṇṇaṃ apavadati mante apavadati jātiṃ ekaṃsena bhavaṃ soṇadaṇḍo brāhmaṇo samaṇasseva gotamassa vādaṃ anupakkhandatīti nāhaṃ bho apavadāmi vaṇṇaṃ vā mante vā jātiṃ vāti. [192] Tena kho pana samayena soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa bhāgineyyo aṅgako nāma māṇavako tassaṃ parisāyaṃ nisinno hoti . athakho soṇadaṇḍo brāhmaṇo te brāhmaṇe etadavoca passanti no bhonto imaṃ aṅgakaṃ māṇavakaṃ amhākaṃ bhāgineyyanti . Evaṃ bho aṅgako kho bho māṇavako abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇi brahmavacchasi akkhuddāvakāso dassanāya nāssa imissaṃ parisāyaṃ samasamo atthi vaṇṇena ṭhapetvā samaṇaṃ gotamaṃ . aṅgako kho māṇavako ajjhāyako mantadharo tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍuketubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo ahamassa mante vācetā aṅgako kho māṇavako ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena ahamassa mātāpitaro jānāmi aṅgako kho māṇavako pāṇaṃpi haneyya adinnaṃpi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page158.

Ādiyeyya paradāraṃpi gaccheyya musāpi bhāseyya majjaṃpi piveyya etthadāni kiṃ vaṇṇo karissati kiṃ mantā kiṃ jāti yato kho bho brāhmaṇo sīlavā ca hoti vuḍḍhasīlī vuḍḍhasīlena samannāgato paṇḍito ca hoti medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā pūjaṃ paggaṇhantānaṃ imehi kho bho dvīhi aṅgehi samannāgataṃ brāhmaṇā brāhmaṇaṃ paññapenti brāhmaṇosmīti ca vadamāno sammā vadeyya na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyāti. [193] Imesaṃ pana brāhmaṇa dvinnaṃ aṅgānaṃ sakkā ekaṃ aṅgaṃ ṭhapayitvā ekena aṅgena samannāgataṃ brāhmaṇaṃ paññapetuṃ brāhmaṇosmīti ca vadamāno sammā vadeyya na ca pana musāvādaṃ āpajjeyyāti . no hidaṃ bho gotama sīlaparidhotā hi bho gotama paññā paññāparidhotaṃ sīlaṃ yattha sīlaṃ tattha paññā yattha paññā tattha sīlaṃ sīlavato paññā paññavato sīlaṃ sīlapaññānañca pana lokasmiṃ aggamakkhāyati seyyathāpi bho gotama hatthena vā hatthaṃ dhoveyya pādena vā pādaṃ dhoveyya evameva kho bho gotama sīlaparidhotā paññā paññāparidhotaṃ sīlaṃ yattha sīlaṃ tattha paññā yattha paññā tattha sīlaṃ sīlavato paññā paññavato sīlaṃ sīlapaññānañca pana lokasmiṃ aggamakkhāyatīti. [194] Evametaṃ brāhmaṇa evametaṃ brāhmaṇa sīlaparidhotā hi brāhmaṇa paññā paññāparidhotaṃ sīlaṃ yattha sīlaṃ tattha

--------------------------------------------------------------------------------------------- page159.

Paññā yattha paññā tattha sīlaṃ sīlavato paññā paññavato sīlaṃ sīlapaññānañca pana lokasmiṃ aggamakkhāyati seyyathāpi brāhmaṇa hatthena vā hatthaṃ dhoveyya pādena vā pādaṃ dhoveyya evameva kho brāhmaṇa sīlaparidhotā paññā paññāparidhotaṃ sīlaṃ yattha sīlaṃ tattha paññā yattha paññā tattha sīlaṃ sīlavato paññā paññavato sīlaṃ sīlapaññānañca pana lokasmiṃ aggamakkhāyatīti katamaṃ pana taṃ brāhmaṇa sīlaṃ katamā pana sā paññāti . Ettakaparamā ca mayaṃ bho gotama kismiṃ atthe sādhu vata bhavantaṃyeva gotamaṃ paṭibhātu etassa bhāsitassa atthoti. [195] Tenahi brāhmaṇa suṇāhi sādhukaṃ manasikarohi bhāsissāmīti. Evaṃ bhoti kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavato paccassosi . bhagavā etadavoca idha brāhmaṇa tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho .pe. (yathā sāmaññaphale evaṃ vitthāretabbaṃ) .pe. evaṃ kho pana brāhmaṇa bhikkhu sīlasampanno hoti . idaṃpi kho taṃ brāhmaṇa sīlaṃ . paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati . dutiyaṃ jhānaṃ . tatiyaṃ jhānaṃ . catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati .pe. Ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti .pe. idampissa hoti paññāya .pe. nāparaṃ itthattāyāti pajānāti . idampissa hoti paññāya. Ayaṃ kho sā brāhmaṇa paññāti. [196] Evaṃ vutte soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page160.

Abhikkantaṃ bho gotama abhikkantaṃ bho gotama seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya paṭicchannaṃ vā vivareyya mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantīti evameva bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṃghañca upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṅgataṃ adhivāsetu ca me bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṃghenāti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena . athakho soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. [197] Athakho soṇadaṇḍo brāhmaṇo tassā rattiyā accayena sake nivesane paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi kālo bho gotama niṭṭhitaṃ bhattanti . athakho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṃghena yena soṇadaṇḍassa brāhmaṇassa nivesanaṃ tenupasaṅkami upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi . athakho soṇadaṇḍo brāhmaṇo buddhappamukhaṃ bhikkhusaṃghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi. [198] Athakho soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page161.

{198.1} Ekamantaṃ nisinno kho soṇadaṇḍo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca ahañceva kho pana bho gotama parisagato samāno āsanā vuṭṭhahitvā bhavantaṃ gotamaṃ abhivādeyyaṃ tena maṃ sā parisā paribhaveyya yaṃ kho pana sā parisā paribhaveyya yasopi tassa hāyetha yassa kho pana yaso hāyetha bhogāpi tassa hāyeyyuṃ yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā ahañceva kho pana ko gotama parisagato samāno añjaliṃ paggaṇheyyaṃ āsanā me taṃ bhavaṃ gotamo paccuṭṭhānaṃ dhāretu ahañceva kho pana bho gotama parisagato samāno veṭṭhanaṃ omuñceyyaṃ sirasā me taṃ bhavaṃ gotamo abhivādanaṃ dhāretu ahañceva kho pana bho gotama yānagato samāno yānā paccorohitvā bhavantaṃ gotamaṃ abhivādeyyaṃ tena maṃ sā parisā paribhaveyya yaṃ kho pana sā parisā paribhaveyya yasopi tassa hāyetha yassa kho pana yaso hāyetha bhogāpi tassa hāyeyyuṃ yasoladdhā kho panamhākaṃ bhogā ahañceva kho pana bho gotama yānagato samāno patodalaṭṭhiṃ abbhunnameyyaṃ yānā me taṃ bhavaṃ gotamo paccorohanaṃ dhāretu ahañceva kho pana bho gotama yānagato samāno chattaṃ apanāmeyyaṃ sirasā me taṃ bhavaṃ gotamo abhivādanaṃ dhāretūti . Athakho bhagavā soṇadaṇḍaṃ brāhmaṇaṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmīti. Soṇadaṇḍasuttaṃ catutthaṃ niṭṭhitaṃ. -------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page162.

Kūṭadantasuttaṃ pañcamaṃ [199] Evamme sutaṃ. Ekaṃ samayaṃ bhagavā magadhesu cārikañcaramāno mahatā bhikkhusaṃghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi yena khānumattaṃ nāma magadhānaṃ brāhmaṇagāmo tadavasari . tatra sudaṃ bhagavā khānumatte viharati ambalaṭṭhikāyaṃ . tena kho pana samayena kūṭadanto brāhmaṇo khānumattaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā māgadhena seniyena bimbisārena dinnaṃ rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ. [200] Tena kho pana samayena kūṭadantassa brāhmaṇassa mahāyañño upakkhaṭo hoti . satta ca usabhasatāni satta ca vacchatarasatāni satta ca vacchatarisatāni satta ca ajasatāni satta ca urabbhasatāni thūnūpanītāni honti yaññatthāya . assosuṃ kho khānumattakā brāhmaṇagahapatikā samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito magadhesu cārikañcaramāno mahatā bhikkhusaṃghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi khānumattaṃ anuppatto khānumatte viharati ambalaṭṭhikāyaṃ {200.1} taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃkalyāṇo kittisaddo abbhuggato {200.2} itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇa- sampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti so imaṃ lokaṃ sadevakaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page163.

Samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti so dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotīti . athakho khānumattakā brāhmaṇagahapatikā khānumattā nikkhamitvā saṃghāsaṃghīgaṇībhūtā yena ambalaṭṭhikā tenupasaṅkamanti. [201] Tena kho pana samayena kūṭadanto brāhmaṇo uparipāsāde divāseyyaṃ upagato hoti . addasā kho so kūṭadanto brāhmaṇo khānumatte brāhmaṇagahapatike khānumattā nikkhamitvā saṃghāsaṃghīgaṇībhūte yena ambalaṭṭhikā tenupasaṅkamante disvā khattaṃ āmantesi kinnu kho bho khatte khānumattakā brāhmaṇagahapatikā khānumattā nikkhamitvā saṃghāsaṃghīgaṇībhūtā yena ambalaṭṭhikā tenupasaṅkamantīti. {201.1} Atthi kho bho samaṇo gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito magadhesu cārikañcaramāno mahatā bhikkhusaṃghena saddhiṃ pañcamattehi bhikkhusatehi khānumattaṃ anuppatto khānumatte viharati ambalaṭṭhikāyaṃ {201.2} taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃkalyāṇo kittisaddo abbhuggato itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti {201.3} tamete bhavantaṃ bho gotamaṃ dassanāya upasaṅkamantīti. Athakho kūṭadantassa brāhmaṇassa etadahosi sutaṃ kho pana metaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page164.

Samaṇo gotamo tividhaṃ yaññasampadaṃ soḷasaparikkhāraṃ jānātīti na kho panāhaṃ jānāmi tividhaṃ yaññasampadaṃ soḷasaparikkhāraṃ icchāmi cāhaṃ mahāyaññaṃ yajituṃ yannūnāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ upasaṅkamitvā tividhaṃ yaññasampadaṃ soḷasaparikkhāraṃ puccheyyanti. {201.4} Athakho kūṭadanto brāhmaṇo khattaṃ āmantesi tenahi bho khatte yena khānumattakā brāhmaṇagahapatikā tenupasaṅkama upasaṅkamitvā khānumattake brāhmaṇagahapatike evaṃ vadehi kūṭadanto bho brāhmaṇo evamāha āgamentu kira bhavanto kūṭadantopi brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatīti . evaṃ bhoti kho so khattā kūṭadantassa brāhmaṇassa paṭissutvā yena khānumattakā brāhmaṇagahapatikā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā khānumattake brāhmaṇagahapatike etadavoca kūṭadanto bho brāhmaṇo evamāha āgamentu kira bhavanto kūṭadantopi brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatīti. [202] Tena kho pana samayena anekāni brāhmaṇasatāni khānumatte paṭivasanti kūṭadantassa brāhmaṇassa mahāyaññaṃ anubhavissāmāti . Assosuṃ kho te brāhmaṇā kūṭadanto kira brāhmaṇo samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatīti . athakho te brāhmaṇā yena kūṭadanto brāhmaṇo tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā kūṭadantaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ saccaṃ kira bhavaṃ kūṭadanto samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissatīti . evaṃ kho me bho hoti ahaṃpi samaṇaṃ gotamaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page165.

Dassanāya upasaṅkamissāmīti. {202.1} Mā bhavaṃ kūṭadanto samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkama na arahati bhavaṃ kūṭadanto samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ sace bhavaṃ kūṭadanto samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissati bhoto kūṭadantassa yaso hāyissati samaṇassa gotamassa yaso abhivaḍḍhissati yampi bhoto kūṭadantassa yaso hāyissati samaṇassa gotamassa yaso abhivaḍḍhissati iminā caṅgena na arahati bhavaṃ kūṭadanto samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ samaṇo tveva gotamo arahati bhavantaṃ kūṭadantaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ {202.2} bhavaṃ hi kūṭadanto ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena yaṃpi bhavaṃ kūṭadanto ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena iminā caṅgena na arahati bhavaṃ kūṭadanto samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ samaṇo tveva gotamo arahati bhavantaṃ kūṭadantaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ {202.3} bhavaṃ hi kūṭadanto aḍḍho mahaddhano mahābhogo pahūtavittūpakaraṇo pahūtajātarūparajato bhavañhi kūṭadanto ajjhāyako mantadharo tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍuketubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo bhavañhi kūṭadanto abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇi brahmavacchasi akkhuddāvakāso

--------------------------------------------------------------------------------------------- page166.

Dassanāya bhavañhi kūṭadanto sīlavā vuḍḍhasīlī vuḍḍhasīlena samannāgato bhavañhi kūṭadanto kalyāṇavāco kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā bhavañhi kūṭadanto bahūnaṃ ācariyapācariyo tīṇi māṇavakasatāni mante vācesi bahū kho pana nānādisā nānājanapadā māṇavakā āgacchanti bhoto kūṭadantassa santike mantatthikā mante adhiyitukāmā bhavañhi kūṭadanto jiṇṇo vuḍḍho mahallako addhagato vayoanuppatto samaṇo gotamo taruṇo ceva taruṇapabbajito ca bhavañhi kūṭadanto rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa sakkato garukato mānito pūjito apacito bhavañhi kūṭadanto brāhmaṇassa pokkharasātissa sakkato garukato mānito pūjito apacito {202.4} bhavañhi kūṭadanto khānumattaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā māgadhena seniyena bimbisārena dinnaṃ rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ yampi bhavaṃ kūṭadanto khānumattaṃ ajjhāvasati sattussadaṃ satiṇakaṭṭhodakaṃ sadhaññaṃ rājabhoggaṃ raññā māgadhena seniyena bimbisārena dinnaṃ rājadāyaṃ brahmadeyyaṃ iminā caṅgena na arahati bhavaṃ kūṭadanto samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ samaṇo tveva gotamo arahati bhavantaṃ kūṭadantaṃ dassanāya upasaṅkamitunti. [203] Evaṃ vutte kūṭadanto brāhmaṇo te brāhmaṇe etadavoca tenahi bho mamapi suṇātha yathā mayameva arahāma taṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page167.

Bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ na tveva arahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ {203.1} samaṇo khalu bho gotamo ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena yampi bho samaṇo gotamo ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena iminā caṅgena na arahati so bhavaṃ gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ athakho mayameva arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ samaṇo khalu bho gotamo mahantaṃ ñātisaṃghaṃ ohāya pabbajito {203.2} samaṇo khalu bho gotamo pahūtaṃ hiraññasuvaṇṇaṃ ohāya pabbajito bhūmigatañca vehāsaṭṭhañca samaṇo khalu bho gotamo daharo va samāno susū kāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samaṇo khalu bho gotamo akāmakānaṃ mātāpitūnaṃ assumukhānaṃ rudantānaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito {203.3} samaṇo khalu bho gotamo abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇi brahmavacchasi akkhuddāvakāso dassanāya samaṇo khalu bho gotamo sīlavā ariyasīlī kusalasīlī kusalasīlena samannāgato samaṇo khalu bho gotamo kalyāṇavāco kalyāṇavākkaraṇo poriyā vācāya samannāgato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page168.

Vissaṭṭhāya anelagalāya atthassa viññāpaniyā samaṇo khalu bho gotamo bahūnaṃ ācariyapācariyo samaṇo khalu bho gotamo khīṇakāmarāgo vigatacāpallo {203.4} samaṇo khalu bho gotamo kammavādī kiriyavādī apāpapurekkhāro brahmamaññāya pajāya samaṇo khalu bho gotamo uccākulā pabbajito abhinnakhattiyakulā samaṇo khalu bho gotamo aḍḍhakulā pabbajito mahaddhanā mahābhogā samaṇaṃ khalu bho gotamaṃ tiroraṭṭhā tirojanapadā saṃpucchituṃ āgacchanti samaṇaṃ khalu bho gotamaṃ anekāni devatāsahassāni pāṇehi saraṇaṅgatāni samaṇaṃ khalu bho gotamaṃ evaṃkalyāṇo kittisaddo abbhuggato {203.5} itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavāti {203.6} samaṇo khalu bho gotamo dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi samannāgato samaṇo khalu bho gotamo ehisāgatavādī sakhilo sammodako abbhākuṭiko uttānamukho pubbabhāsī samaṇo khalu bho gotamo catunnaṃ parisānaṃ sakkato garukato mānito pūjito apacito samaṇaṃ khalu bho gotamaṃ bahū devā ca manussā ca abhippasannā samaṇo khalu bho gotamo yasmiṃ gāme vā nigame vā paṭivasati na tasmiṃ gāme vā nigame vā amanussā manusse viheṭhenti samaṇo khalu bho gotamo saṃghīgaṇīgaṇācariyo puthutitthakarānaṃ aggamakkhāyati yathā kho pana bho etesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ yathā vā tathā vā yaso samudāgacchati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page169.

Na hevaṃ samaṇassa gotamassa yaso samudāgato athakho anuttarāya vijjācaraṇasampadāya samaṇassa gotamassa yaso samudāgato samaṇaṃ khalu bho gotamaṃ rājā māgadho seniyo bimbisāro saputto sabhariyo sapariso sāmacco pāṇehi saraṇaṅgato samaṇaṃ khalu bho gotamaṃ rājā pasenadikosalo saputto sabhariyo sapariso sāmacco pāṇehi saraṇaṅgato samaṇaṃ khalu bho gotamaṃ brāhmaṇo pokkharasāti saputto sabhariyo sapariso sāmacco pāṇehi saraṇaṅgato {203.7} samaṇo khalu bho gotamo rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa sakkato garukato mānito pūjito apacito samaṇo khalu bho gotamo rañño pasenadikosalassa sakkato garukato mānito pūjito apacito samaṇo khalu bho gotamo brāhmaṇassa pokkharasātissa sakkato garukato mānito pūjito apacito samaṇo khalu bho gotamo khānumattaṃ anuppatto khānumatte viharati ambalaṭṭhikāyaṃ ye kho pana keci samaṇā vā brāhmaṇā vā amhākaṃ gāmakkhettaṃ āgacchanti atithino te honti atithī kho pana amhehi sakkātabbā garukātabbā mānetabbā pūjetabbā apacetabbā ayaṃ kho samaṇo gotamo khānumattaṃ anuppatto khānumatte viharati ambalaṭṭhikāyaṃ atithi amhākaṃ samaṇo gotamo atithi kho panamhehi sakkātabbo garukātabbo mānetabbo pūjetabbo apacetabbo iminā caṅgena na arahati so bhavaṃ samaṇo gotamo amhākaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ athakho mayameva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page170.

Arahāma taṃ bhavantaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamituṃ ettake kho ahaṃ bhoto gotamassa vaṇṇe pariyāpuṇāmi no ca kho so bhavaṃ gotamo ettakavaṇṇo aparimāṇavaṇṇo hi so bhavaṃ gotamoti. [204] Evaṃ vutte te brāhmaṇā kūṭadantaṃ brāhmaṇaṃ etadavocuṃ yathā kho bhavaṃ kūṭadanto samaṇassa gotamassa vaṇṇaṃ bhāsati ito cepi so bhavaṃ gotamo yojanasate viharati alameva saddhena kulaputtena dassanāya upasaṅkamituṃ api puṭosenāti . tenahi bho sabbe va mayaṃ samaṇaṃ gotamaṃ dassanāya upasaṅkamissāmāti. {204.1} Athakho kūṭadanto brāhmaṇo mahatā brāhmaṇagaṇena saddhiṃ yena ambalaṭṭhikā yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinnā kho pana khānumattakā brāhmaṇagahapatikā appekacce bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu appekacce bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu appekacce yena bhagavā tenañjalimpaṇāmetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu appekacce nāmagottaṃ sāvetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu appekacce tuṇhībhūtā ekamantaṃ nisīdiṃsu . ekamantaṃ nisinno kho kūṭadanto brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca sutaṃ metaṃ bho gotama samaṇo gotamo tividhaṃ yaññasampadaṃ soḷasaparikkhāraṃ jānātīti na kho panāhaṃ jānāmi tividhaṃ yaññasampadaṃ soḷasaparikkhāraṃ icchāmahaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page171.

Mahāyaññaṃ yajituṃ sādhu me bhavaṃ gotamo tividhaṃ yaññasampadaṃ soḷasaparikkhāraṃ desetūti. [205] Tenahi brāhmaṇa suṇāhi sādhukaṃ manasikarohi bhāsissāmīti. Evaṃ bhoti kho kūṭadanto brāhmaṇo bhagavato paccassosi . bhagavā etadavoca bhūtapubbaṃ brāhmaṇa rājā mahāvijito nāma ahosi aḍḍho mahaddhano mahābhogo pahūtajātarūparajato pahūtavittūpakaraṇo pahūtadhanadhañño paripuṇṇakosakoṭṭhāgāro . athakho brāhmaṇa rañño mahāvijitassa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi adhigatā kho me vipulā mānusakā bhogā mahantaṃ paṭhavimaṇḍalaṃ abhivijiya ajjhāvasāmi yannūnāhaṃ mahāyaññaṃ yajeyyaṃ yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti. Athakho brāhmaṇa rājā mahāvijito purohitaṃ brāhmaṇaṃ āmantāpetvā etadavoca idha mayhaṃ brāhmaṇa rahogatassa paṭisallīnassa evaṃ cetaso parivitakko udapādi adhigatā kho me vipulā mānusakā bhogā mahantaṃ paṭhavimaṇḍalaṃ abhivijiya ajjhāvasāmi yannūnāhaṃ mahāyaññaṃ yajeyyaṃ yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti icchāmahaṃ brāhmaṇa mahāyaññaṃ yajituṃ anusāsatu maṃ bhavaṃ yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti. [206] Evaṃ vutte brāhmaṇa purohito brāhmaṇo rājānaṃ mahāvijitaṃ etadavoca bhoto kho rañño janapado sakaṇṭako sauppīḷo gāmaghātāpi dissanti nigamaghātāpi dissanti nagaraghātāpi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page172.

Dissanti panthaduhanāpi dissanti . bhavaṃ kho pana rājā evaṃ sakaṇṭake janapade sauppīḷe valiṃ uddhareyya akiccakārī assa tena bhavaṃ rājā . siyā kho pana bhoto rañño evamassa ahametaṃ dussukhilaṃ vadhena vā bandhena vā jāniyā vā garahāya vā pabbājanāya vā samūhanissāmīti . na kho panetassa dussukhilassa evaṃ sammā samugghāto hoti . ye te hatāvasesakā bhavissanti te pacchā rañño janapade viheṭhessanti . apica kho idaṃ saṃvidhānaṃ āgamma evametassa dussukhilassa sammā samugghāto hoti . tenahi bhavaṃ rājā siyā kho pana ye bhoto rañño janapade ussahanti kasigorakkhe tesaṃ bhavaṃ rājā vījabhattaṃ anuppadetu ye bhoto rañño janapade ussahanti vāṇijjāya tesaṃ bhavaṃ rājā pābhataṃ anuppadetu ye bhoto rañño janapade ussahanti rājaporisā tesaṃ bhavaṃ rājā bhattavettanaṃ kappetu te va manussā sakammapasutā rañño janapadaṃ na viheṭhessanti . mahā ca rañño kāsiko bhavissati khemaṭṭhitā janapadā akaṇṭakā anuppīḷā manussā ca mudā modamānā ure putte naccentā apārutagharā maññe viharissantīti . evaṃ bhoti kho brāhmaṇa rājā mahāvijito purohitassa brāhmaṇassa paṭissutvā ye pana rañño janapade ussahiṃsu kasigorakkhe tesaṃ rājā mahāvijito bījabhattaṃ anuppadāsi ye rañño janapade ussahiṃsu vāṇijjāya tesaṃ rājā mahāvijito pābhataṃ anuppadāsi ye rañño

--------------------------------------------------------------------------------------------- page173.

Janapade ussahiṃsu rājaporisā tesaṃ rājā mahāvijito bhattavettanaṃ kappesi te va manussā sakammapasutā rañño janapadaṃ na viheṭhesuṃ . Mahā ca rañño rāsiko ahosi khemaṭṭhitā janapadā akaṇṭakā anuppīḷā manussā mudā modamānā ure putte naccentā apārutagharā maññe vihariṃsu. [207] Athakho brāhmaṇa rājā mahāvijito purohitaṃ brāhmaṇaṃ āmantāpetvā etadavoca samūhato kho me bho so dussukhilo bhoto saṃvidhānaṃ āgamma mahā ca me rāsiko khemaṭṭhitā janapadā akaṇṭakā anuppīḷā manussā mudā modamānā ure putte naccentā apārutagharā maññe viharanti icchāmahaṃ brāhmaṇa mahāyaññaṃ yajituṃ anusāsatu maṃ bhavaṃ yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti. {207.1} Tenahi bhavaṃ ye bhoto rañño janapade khattiyā anuyantā negamā ceva jānapadā ca te bhavaṃ rājā āmantayataṃ. Icchāmahaṃ bho mahāyaññaṃ yajituṃ anujānantu me bhavanto yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti . ye bhoto rañño janapade amaccā pārisajjā negamā ceva jānapadā ca .pe. brāhmaṇamahāsālā negamā ceva jānapadā ca .pe. gahapatikā necayikā negamā ceva jānapadā ca te bhavaṃ rājā āmantayataṃ . icchāmahaṃ bho mahāyaññaṃ yajituṃ anujānantu me bhavanto yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti . Evaṃ bhoti kho brāhmaṇa rājā mahāvijito purohitassa brāhmaṇassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page174.

Paṭissutvā ye rañño janapade khattiyā anuyantā negamā ceva jānapadā ca te rājā mahāvijito āmantesi icchāmahaṃ bho mahāyaññaṃ yajituṃ anujānantu me bhavanto yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti . yajataṃ bhavaṃ rājā yaññaṃ yaññakālo mahārājāti. Ye rañño janapade amaccā pārisajjā negamā ceva jānapadā ca .pe. Brāhmaṇamahāsālā negamā ceva jānapadā ca .pe. gahapatikā necayikā negamā ceva jānapadā ca te rājā mahāvijito āmantesi icchāmahaṃ bho mahāyaññaṃ yajituṃ anujānantu me bhavanto yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti . yajataṃ bhavaṃ rājā yaññaṃ yaññakālo mahārājāti . iti ime cattāro anumatipakkhā tasseva yaññassa parikkhārā bhavanti. [208] Rājā mahāvijito aṭṭhahi aṅgehi samannāgato ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena abhirūpo dassanīyo .pe. Akkhuddāvakāso dassanāya aḍḍho mahaddhano mahābhogo pahūtajātarūparajato pahūtavittūpakaraṇo pahūtadhanadhañño paripuṇṇakosakoṭṭhāgāro balavā caturaṅginiyā senāya samannāgato assavāya ovādapaṭikārāya tapati maññe paccatthike yasasā saddho dāyako dānapatiko anāvaṭadvāro samaṇabrāhmaṇakapaṇaddhikavaṇibbakayācakānaṃ opānabhūto puññāni karoti bahussuto tassa tassa sutajātassa tassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page175.

Tasseva kho pana bhāsitassa atthaṃ jānāti ayaṃ imassa bhāsitassa attho ayaṃ imassa bhāsitassa atthoti paṇḍito viyatto medhāvī paṭibalo atītānāgatapaccuppanne atthe cintetuṃ . rājā mahāvijito imehi aṭṭhahi aṅgehi samannāgato . iti imānipi aṭṭhaṅgāni tasseva yaññassa parikkhārā bhavanti. [209] Purohito brāhmaṇo catūhaṅgehi samannāgato ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena ajjhāyako mantadharo tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍuketubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo sīlavā vuḍḍhasīlī vuḍḍhasīlena samannāgato paṇḍito byatto medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā pūjampaggaṇhantānaṃ . purohito brāhmaṇo imehi catūhi aṅgehi samannāgato . iti imānipi cattāri aṅgāni tasseva yaññassa parikkhārā bhavanti. [210] Athakho brāhmaṇa purohito brāhmaṇo rañño mahāvijitassa pubbe va yaññā tisso vidhā desesi siyā kho pana bhoto rañño mahāyaññaṃ yajamānassa 1- kocideva vippaṭisāro mahā vata me bhogakkhandho vigacchissatīti so bhotā raññā vippaṭisāro na karaṇīyo . siyā kho pana bhoto rañño @Footnote: 1 Sī. yiṭṭhukāmassa.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page176.

Mahāyaññaṃ yajamānassa kocideva vippaṭisāro mahā vata me bhogakkhandho vigacchatīti so bhotā raññā vippaṭisāro na karaṇīyo . siyā kho pana bhoto rañño mahāyaññaṃ yajamānassa kocideva vippaṭisāro mahā vata me bhogakkhandho vigatoti so bhotā raññā vippaṭisāro na karaṇīyo . ime 1- brāhmaṇa purohito brāhmaṇo rañño mahāvijitassa pubbe va yaññā tisso vidhā desesi. [211] Athakho brāhmaṇa purohito brāhmaṇo rañño mahāvijitassa pubbe va yaññā dasahākārehi paṭiggāhakesu vippaṭisāraṃ paṭivinesi . āgamissanti kho bhoto yaññaṃ pāṇātipātinopi pāṇātipātāpi paṭiviratā . ye tattha pāṇātipātino tesaṃyeva ye tattha pāṇātipātino tesaṃyeva tena ye tattha pāṇātipātā paṭiviratā te ārabbha yajataṃ bhavaṃ sajjataṃ bhavaṃ modataṃ bhavaṃ cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu. [212] Āgamissanti kho bhoto yaññaṃ adinnādāyinopi adinnādānāpi paṭiviratā ye tattha adinnādāyino tesaṃyeva tena ye tattha adinnādānā paṭiviratā te ārabbha yajataṃ bhavaṃ sajjataṃ bhavaṃ modataṃ bhavaṃ cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu. [213] Āgamissanti kho bhoto yaññaṃ kāmesu micchācārinopi @Footnote: 1 imā khotipi pāṭhena bhavitabbaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page177.

Kāmesu micchācārāpi paṭiviratā ye tattha kāmesu micchācārino tesaṃyeva tena ye tattha kāmesu micchācārā paṭiviratā te ārabbha yajataṃ bhavaṃ sajjataṃ bhavaṃ modataṃ bhavaṃ cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu. [214] Āgamissanti kho bhoto yaññaṃ musāvādinopi musāvādā paṭiviratāpi ye tattha musāvādino tesaṃyeva tena ye tattha musāvādā paṭiviratā te ārabbha yajataṃ bhavaṃ sajjataṃ bhavaṃ modataṃ bhavaṃ cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu. [215] Āgamissanti kho bhoto yaññaṃ pisuṇavācinopi pisuṇāya vācāya paṭiviratāpi ye tattha pisuṇavācino tesaṃyeva tena ye tattha pisuṇāya vācāya paṭiviratā te ārabbha yajataṃ bhavaṃ sajjataṃ bhavaṃ modataṃ bhavaṃ cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu. [216] Āgamissanti kho bhoto yaññaṃ pharusavācinopi pharusāya vācāya paṭiviratāpi ye tattha pharusavācino tesaṃyeva tena ye tattha pharusavācāya paṭiviratā te ārabbha yajataṃ bhavaṃ sajjataṃ bhavaṃ modataṃ bhavaṃ cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu. [217] Āgamissanti kho bhoto yaññaṃ samphappalāpinopi samphappalāpā paṭiviratāpi ye tattha samphappalāpino tesaṃyeva tena ye tattha samphappalāpā paṭiviratā te ārabbha yajataṃ bhavaṃ sajjataṃ bhavaṃ modataṃ bhavaṃ cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page178.

[218] Āgamissanti kho bhoto yaññaṃ abhijjhālunopi anabhijjhālunopi ye tattha abhijjhāluno tesaṃyeva tena ye tattha anabhijjhāluno te ārabbha yajataṃ bhavaṃ sajjataṃ bhavaṃ modataṃ bhavaṃ cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu. [219] Āgamissanti kho bhoto yaññaṃ byāpannacittāpi abyāpannacittāpi ye tattha byāpannacittāpi tesaṃyeva tena ye tattha abyāpannacittā te ārabbha yajataṃ bhavaṃ sajjataṃ bhavaṃ modataṃ bhavaṃ cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu. [220] Āgamissanti kho bhoto yaññaṃ micchādiṭṭhikāpi sammādiṭṭhikāpi ye tattha micchādiṭṭhikā tesaṃyeva tena ye tattha sammādiṭṭhikā te ārabbha yajataṃ bhavaṃ sajjataṃ bhavaṃ modataṃ bhavaṃ cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetūti . imehi kho brāhmaṇa purohito brāhmaṇo rañño mahāvijitassa pubbe va yaññā dasahākārehi paṭiggāhakesu vippaṭisāraṃ paṭivinesi. [221] Athakho brāhmaṇa purohito brāhmaṇo rañño mahāvijitassa mahāyaññaṃ yajamānassa soḷasahi ākārehi cittaṃ sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi siyā kho pana bhoto rañño mahāyaññaṃ yajamānassa kocideva vattā rājā kho mahāvijito mahāyaññaṃ yajati no ca khvassa āmantitā khattiyā anuyantā negamā ceva jānapadā ca atha ca pana bhavaṃ rājā evarūpaṃ mahāyaññaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page179.

Yajatīti . evaṃpi kho bhoto rañño vattā dhammato natthi . Bhoto kho pana rañño āmantitā khattiyā anuyantā negamā ceva jānapadā ca imināpetaṃ bhavaṃ rājā jānātu yajataṃ bhavaṃ sajjataṃ bhavaṃ modataṃ bhavaṃ cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu. [222] Siyā kho pana bhoto rañño mahāyaññaṃ yajamānassa kocideva vattā rājā kho mahāvijito mahāyaññaṃ yajati no ca khvassa āmantitā amaccā pārisajjā negamā ceva jānapadā ca .pe. brāhmaṇamahāsālā negamā ceva jānapadā ca. Gahapatinecayikā negamā ceva jānapadā ca atha ca pana bhavaṃ rājā evarūpaṃ mahāyaññaṃ yajatīti . evaṃpi kho bhoto rañño vattā dhammato natthi . bhoto kho pana rañño āmantitā gahapatinecayikā negamā ceva jānapadā ca . imināpetaṃ bhavaṃ rājā jānātu yajataṃ bhavaṃ sajjataṃ bhavaṃ modataṃ bhavaṃ cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu. [223] Siyā kho pana bhoto rañño mahāyaññaṃ yajamānassa kocideva vattā rājā kho mahāvijito mahāyaññaṃ yajati no ca kho ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena atha ca pana bhavaṃ rājā evarūpaṃ mahāyaññaṃ yajatīti . evampi kho bhoto rañño vattā dhammato natthi . bhavaṃ kho pana rājā ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page180.

Pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena . imināpetaṃ bhavaṃ rājā jānātu yajataṃ bhavaṃ sajjataṃ bhavaṃ modataṃ bhavaṃ cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu. [224] Siyā kho pana bhoto rañño mahāyaññaṃ yajamānassa kocideva vattā rājā kho mahāvijito mahāyaññaṃ yajati no ca kho abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato brahmavaṇṇi brahmavacchasi akkhuddāvakāso dassanāya .pe. no ca kho aḍḍho mahaddhano mahābhogo pahūtajātarūparajato pahūtavittūpakaraṇo pahūtadhanadhañño paripuṇṇakosakoṭṭhāgāro .pe. no ca kho balavā caturaṅginiyā senāya samannāgato assavāya ovādapaṭikārāya tapati maññe paccatthike yasasā no ca kho saddho dāyako dānapati anāvaṭadvāro samaṇabrāhmaṇakapaṇaddhikavaṇibbakayācakānaṃ opānabhūto puññāni karoti no ca kho bahussuto tassa tassa sutajātassa no ca kho tassa tasseva kho pana bhāsitassa atthaṃ jānāti ayaṃ imassa bhāsitassa attho ayaṃ imassa bhāsitassa atthoti no ca kho paṇḍito viyatto medhāvī paṭibalo atītānāgatapaccuppanne atthe cintetuṃ atha ca pana bhavaṃ rājā evarūpaṃ mahāyaññaṃ yajatīti . evaṃpi kho bhoto rañño vattā dhammato natthi . bhavaṃ kho pana rājā paṇḍito viyatto medhāvī paṭibalo atītānāgatapaccuppanne atthe cintetuṃ imināpetaṃ bhavaṃ rājā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page181.

Jānātu yajataṃ bhavaṃ sajjataṃ bhavaṃ modataṃ bhavaṃ cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu. [225] Siyā kho pana bhoto rañño mahāyaññaṃ yajamānassa kocideva vattā rājā kho mahāvijito mahāyaññaṃ yajati no ca khvassa purohito brāhmaṇo ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena atha ca pana bhavaṃ rājā evarūpaṃ mahāyaññaṃ yajatīti . Evaṃpi kho bhoto rañño vattā dhammato natthi . bhoto kho pana rañño purohito brāhmaṇo ubhato sujāto mātito ca pitito ca saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā pitāmahayugā akkhitto anupakkuṭṭho jātivādena imināpetaṃ bhavaṃ rājā jānātu yajataṃ bhavaṃ sajjataṃ bhavaṃ modataṃ bhavaṃ cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetu. [226] Siyā kho pana bhoto rañño mahāyaññaṃ yajamānassa kocideva vattā rājā kho mahāvijito mahāyaññaṃ yajati no ca khvassa purohito brāhmaṇo ajjhāyako mantadharo tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍuketubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo no ca khvassa purohito brāhmaṇo sīlavā vuḍḍhasīlī vuḍḍhasīlena samannāgato no ca khvassa purohito brāhmaṇo paṇḍito viyatto medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā pūjaṃ paggaṇhantānaṃ atha ca pana bhavaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page182.

Rājā evarūpaṃ mahāyaññaṃ yajatīti . evaṃpi bhoto rañño vattā dhammato natthi . bhoto kho pana rañño purohito brāhmaṇo paṇḍito viyatto medhāvī paṭhamo vā dutiyo vā pūjaṃ paggaṇhantānaṃ imināpetaṃ bhavaṃ rājā jānātu yajataṃ bhavaṃ sajjataṃ bhavaṃ modataṃ bhavaṃ cittameva bhavaṃ antaraṃ pasādetūti . imehi kho brāhmaṇa purohito brāhmaṇo rañño mahāvijitassa mahāyaññaṃ yajamānassa soḷasahi ākārehi cittaṃ sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. [227] Tasmiṃ kho pana brāhmaṇa yaññe neva gāvo haññiṃsu na ajeḷakā haññiṃsu na kukkuṭasūkarā haññiṃsu na vividhā pāṇā saṃghātaṃ āpajjiṃsu na rukkhā chindiṃsu 1- yūpatthāya na dabbā lāyiṃsu parihiṃsatthāya . yepissa ahesuṃ dāsāti vā pessāti vā kammakarāti vā tepi na daṇḍatajjitā na bhayatajjitā na assumukhā rodamānā parikammāni akaṃsu . athakho ye icchiṃsu te akaṃsu ye na icchiṃsu na te akaṃsu . yaṃ icchiṃsu taṃ akaṃsu yaṃ na icchiṃsu na taṃ akaṃsu. Sappitelanavanītadadhimadhuphāṇitena ceva so yañño niṭṭhānamagamāsi. [228] Athakho brāhmaṇa khattiyā anuyantā negamā ceva jānapadā ca . amaccā pārisajjā negamā ceva jānapadā ca . Brāhmaṇamahāsālā negamā ceva jānapadā ca . gahapatinecayikā @Footnote: 1 chijjiṃsūti vā pāṭho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page183.

Negamā ceva jānapadā ca pahūtaṃ sāpateyyaṃ ādāya rājānaṃ mahāvijitaṃ upasaṅkamitvā evamāhaṃsu idaṃ te deva pahūtaṃ sāpateyyaṃ devaṃyeva uddissa ābhataṃ taṃ devo paṭiggaṇhātūti . alaṃ bho mamāpi idaṃ pahūtaṃ sāpateyyaṃ dhammikena balinā abhisaṃkhataṃ tañca vo hotu ito ca bhiyyo harathāti . te raññā paṭikkhittā ekamantaṃ apakkamma evaṃ samacintesuṃ na kho etaṃ amhākaṃ paṭirūpaṃ yaṃ mayaṃ imāni sāpateyyāni punadeva sakāni gharāni paṭiggaṇheyyāma rājā kho mahāvijito mahāyaññaṃ yajati handassa mayaṃ anuyāgino homāti. [229] Athakho brāhmaṇa puratthimena yaññavātassa khattiyā anuyantā negamā ceva jānapadā ca dānāni paṭṭhapesuṃ . dakkhiṇena yaññavātassa amaccā pārisajjā negamā ceva jānapadā ca dānāni paṭṭhapesuṃ . pacchimena yaññavātassa brāhmaṇamahāsālā negamā ceva jānapadā ca dānāni paṭṭhapesuṃ . uttarena yaññavātassa gahapatinecayikā negamā ceva jānapadā ca dānāni paṭṭhapesuṃ . Tesupi kho brāhmaṇa yaññesu neva gāvo haññiṃsu na ajeḷakā haññiṃsu na kukkuṭasūkarā haññiṃsu na vividhā pāṇā saṃghātaṃ āpajjiṃsu na rukkhā chindiṃsu yūpatthāya na dabbā lāyiṃsu parihiṃsatthāya. Ye nesaṃ ahesuṃ dāsāti vā pessāti vā kammakarāti vā tepi na daṇḍatajjitā na bhayatajjitā na assumukhā rodamānā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page184.

Parikammāni akaṃsu . athakho ye icchiṃsu te akaṃsu ye na icchiṃsu na te akaṃsu . yaṃ icchiṃsu taṃ akaṃsu yaṃ na icchiṃsu taṃ na akaṃsu. Sappitelanavanītadadhimadhuphāṇitena ceva so yañño niṭṭhānamagamāsi . Iti cattāro ca anumatipakkhā rājā mahāvijito aṭṭhahi aṅgehi samannāgato purohito brāhmaṇo catūhaṅgehi samannāgato tisso vidhā ayaṃ vuccati brāhmaṇa tividhā yaññasampadā soḷasaparikkhārāti. [230] Evaṃ vutte te brāhmaṇā unnādino uccāsaddā mahāsaddā ahesuṃ aho yañño aho yaññasampadāti . kūṭadanto pana brāhmaṇo tuṇhībhūto va nisinno hoti . athakho te brāhmaṇā kūṭadantaṃ brāhmaṇaṃ etadovacuṃ kasmā pana bhavaṃ kūṭadanto samaṇassa gotamassa subhāsitaṃ subhāsitato nābbhanumodatīti . nāhaṃ bho samaṇassa gotamassa subhāsitaṃ subhāsitato na abbhanumodāmi muddhāpi tassa nippateyya 1- yo samaṇassa gotamassa subhāsitaṃ subhāsitato na abbhānumodeyya apica me bho evaṃ hoti samaṇo gotamo evamāha evaṃ me sutanti vā evaṃ arahati bhavitunti vā apica samaṇo gotamo evaṃ tadā āsi itthaṃ tadā āsitveva bhāsati tassa mayhaṃ bho evaṃ hoti addhā samaṇo gotamo tena samayena rājā hoti mahāvijito yaññasāmī purohito tassa yaññassa yājetāti abhijānāti pana bhavaṃ gotamo evarūpaṃ yaññaṃ yajitvā @Footnote: 1 Sī. vipateyya.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page185.

Vā yājetvā vā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ uppajjitāti . abhijānāmāhaṃ brāhmaṇa evarūpaṃ yaññaṃ yajitvā ca yājetvā ca kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjitāti ahaṃ tena samayena brāhmaṇa purohito brāhmaṇo ahosiṃ tassa yaññassa yājetāti. [231] Atthi pana bho gotama añño yañño imāya tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya appatthataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cāti . atthi brāhmaṇa añño yañño imāya tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya appatthataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cāti. {231.1} Katamo pana bho gotama so yañño imāya tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya appatthataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cāti . yāni kho tāni brāhmaṇa niccadānāni anukūlayaññāni sīlavante pabbajite uddissa dīyanti ayaṃ kho pana brāhmaṇa yañño imāya tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya appatthataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cāti . ko nu kho bho gotama hetu ko paccayo yenataṃ 1- niccadānaṃ anukūlayaññaṃ imāya tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya appatthatarañca appasamārambhatarañca mahapphalatarañca @Footnote: 1 yenetanti vā pāṭho.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page186.

Mahānisaṃsatarañcāti . na kho brāhmaṇa evarūpaṃ yaññaṃ upasaṅkamanti arahanto vā arahattamaggaṃ vā samāpannā taṃ kissa hetu dissanti hettha brāhmaṇa daṇḍappahārāpi galaggahāpi tasmā evarūpaṃ yaññaṃ na upasaṅkamanti arahanto vā arahattamaggaṃ vā samāpannā yāni kho pana tāni brāhmaṇa niccadānāni anukūlayaññāni sīlavante pabbajite uddissa dīyanti evarūpaṃ kho pana brāhmaṇa yaññaṃ upasaṅkamanti arahanto vā arahattamaggaṃ vā samāpannā taṃ kissa hetu na hettha brāhmaṇa dissanti daṇḍappahārāpi galaggahāpi tasmā evarūpaṃ yaññaṃ upasaṅkamanti arahanto vā arahattamaggaṃ vā samāpannā ayaṃ kho brāhmaṇa hetu ayaṃ paccayo yenataṃ niccadānaṃ anukūlayaññaṃ imāya tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya appatthatarañca appasamārambhatarañca mahapphalatarañca mahānisaṃsatarañcāti. [232] Atthi pana bho gotama añño yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukūlayaññena appatthataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cāti . atthi kho brāhmaṇa añño yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya .pe. katamo pana so bho gotama añño yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya .pe. Yo kho brāhmaṇa cātuddisaṃ saṃghaṃ uddissa vihāraṃ karoti ayañca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page187.

Kho brāhmaṇa yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukūlayaññena appatthataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cāti. [233] Atthi pana bho gotama añño yañño imāya ca tividhāya .pe. mahānisaṃsataro cāti . atthi kho brāhmaṇa añño yañño .pe. katamo pana so bho gotama añño yañño .pe. yo kho brāhmaṇa pasannacitto buddhaṃ saraṇaṃ gacchati dhammaṃ saraṇaṃ gacchati saṃghaṃ saraṇaṃ gacchati ayaṃ kho brāhmaṇa yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukūlayaññena iminā ca vihāradānena appatthataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cāti. [234] Atthi pana bho gotama añño yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukūlayaññena .pe. appatthataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cāti . atthi kho brāhmaṇa añño yañño imāya ca tividhāya .pe. katamo pana so bho gotama añño yañño imāya ca tividhāya .pe. yo kho brāhmaṇa pasannacitto sikkhāpadāni samādiyati pāṇātipātā veramaṇī adinnādānā veramaṇī kāmesu micchācārā veramaṇī musāvādā veramaṇī surāmerayamajjapamādaṭṭhānā veramaṇī ayaṃ kho brāhmaṇa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page188.

Yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukūlayaññena .pe. appatthataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cāti. [235] Atthi pana bho gotama añño yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukūlayaññena .pe. atthi kho brāhmaṇa añño yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya soḷasaparikkhārāya iminā ca niccadānena anukūlayaññena iminā ca vihāradānena imehi ca saraṇagamanehi imehi ca sikkhāpadehi appatthataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cāti. {235.1} Katamo pana so bho gotama añño yañño imāya ca tividhāya yaññasampadāya .pe. appatthataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro cāti . idha brāhmaṇa tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho .pe. (yathā sāmaññaphale evaṃ sabbaṃ vitthāretabbaṃ) .pe. evaṃ kho brāhmaṇa bhikkhu sīlasampanno hoti . paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati . ayaṃ kho brāhmaṇa yañño purimehi yaññehi appatthataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro ca . dutiyaṃ jhānaṃ . tatiyaṃ jhānaṃ . catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati . ayaṃpi kho brāhmaṇa yañño purimehi yaññehi appatthataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page189.

Mahānisaṃsataro ca . ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāti . ayaṃ kho brāhmaṇa yañño purimehi yaññehi appatthataro ca appasamārambhataro ca mahapphalataro ca mahānisaṃsataro ca imāya ca brāhmaṇa yaññasampadāya aññā yaññasampadā uttaritarā vā paṇītatarā vā natthīti. [236] Evaṃ vutte kūṭadanto brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca abhikkantaṃ bho gotama abhikkantaṃ bho gotama seyyathāpi bho gotama nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya paṭicchannaṃ vā vivareyya mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantīti evameva bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṃghañca upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṅgataṃ esāhaṃ bho gotama satta ca usabhasatāni satta ca vacchatarasatāni satta ca vacchatarisatāni satta ca ajasatāni satta ca urabbhasatāni muñcāmi 1- jīvitaṃ demi haritāni ceva tiṇāni khādantu sītāni ca pānīyāni pivantu sīto nesaṃ vāto upavāyatūti. [237] Athakho bhagavā kūṭadantassa brāhmaṇassa anupubbīkathaṃ kathesi seyyathīdaṃ dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ @Footnote: 1 Sī. muñcāpemi.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page190.

Saṅkilesaṃ nikkhame 1- ānisaṃsaṃ pakāsesi . yadā bhagavā aññāsi kūṭadantaṃ brāhmaṇaṃ kallacittaṃ muducittaṃ vinīvaraṇacittaṃ udaggacittaṃ pasannacittaṃ atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā taṃ pakāsesi dukkhaṃ samudayaṃ nirodhaṃ maggaṃ . seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya evameva kūṭadantassa brāhmaṇassa tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbantaṃ nirodhadhammanti . athakho kūṭadanto brāhmaṇo diṭṭhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogāḷhadhammo tiṇṇavicikiccho vigatakathaṃkatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane bhavantaṃ etadavoca adhivāsetu me bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṃghenāti . adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena . athakho kūṭadanto brāhmaṇo bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. [238] Athakho kūṭadanto brāhmaṇo tassā rattiyā accayena sake yaññavāte paṇītaṃ khādanīyabhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi kālo bho gotama niṭṭhitaṃ bhattanti . athakho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṃghena yena kūṭadantassa brāhmaṇassa yaññavāto tenupasaṅkami upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi . athakho kūṭadanto @Footnote: 1 nekkhammetipi pāṭhena bhavitabbaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page191.

Brāhmaṇo buddhappamukhaṃ bhikkhusaṃghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi . athakho kūṭadanto brāhmaṇo bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinnaṃ kho kūṭadantaṃ brāhmaṇaṃ bhagavā dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmīti. Kūṭadantasuttaṃ pañcamaṃ niṭṭhitaṃ. -----------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page192.

Mahālisuttaṃ chaṭṭhaṃ [239] Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ . tena kho pana samayena sambahulā kosalakā ca brāhmaṇadūtā māgadhakā ca brāhmaṇadūtā vesāliyaṃ paṭivisanti kenacideva karaṇīyena . assosuṃ kho te kosalakā ca brāhmaṇadūtā māgadhakā ca brāhmaṇadūtā samaṇo khalu bho gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃkalyāṇo kittisaddo abbhuggato itipi so bhagavā .pe. buddho bhagavāti so imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ .pe. tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotīti . athakho te kosalakā ca brāhmaṇadūtā māgadhakā ca brāhmaṇadūtā yena mahāvanaṃ kūṭāgārasālā tenupasaṅkamiṃsu. [240] Tena kho pana samayena āyasmā nāgito bhagavato upaṭṭhāko hoti . athakho te kosalakā ca brāhmaṇadūtā māgadhakā ca brāhmaṇadūtā yenāyasmā nāgito tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā āyasmantaṃ nāgitaṃ etadavocuṃ kahaṃ nu kho bho nāgita etarahi so bhavaṃ gotamo viharati dassanakāmā hi mayaṃ taṃ bhavantaṃ gotamanti . akālo kho āvuso bhagavantaṃ dassanāya paṭisallīno bhagavāti . athakho te kosalakā ca brāhmaṇadūtā māgadhakā ca brāhmaṇadūtā tattheva

--------------------------------------------------------------------------------------------- page193.

Ekamantaṃ nisīdiṃsu disvā va mayaṃ taṃ bhavantaṃ gotamaṃ gacchissāmāti. [241] Oṭṭhaddhopi kho licchavi mahatiyā licchaviparisāya saddhiṃ yena mahāvanaṃ kūṭāgārasālā yenāyasmā nāgito tenupasaṅkami upasaṅkamitvā āyasmantaṃ nāgitaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi . Ekamantaṃ ṭhito kho oṭṭhaddhopi licchavi āyasmantaṃ nāgitaṃ etadavoca kahannu kho bhante nāgita etarahi so bhagavā viharati arahaṃ sammāsambuddho dassanakāmā hi mayaṃ taṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhanti . akālo kho mahāli bhagavantaṃ dassanāya paṭisallīno bhagavāti . oṭṭhaddhopi licchavi tattheva ekamantaṃ nisīdi disvā vāhaṃ taṃ bhagavantaṃ gamissāmi arahantaṃ sammāsambuddhanti. [242] Athakho sīho samaṇuddeso yenāyasmā nāgito tenupasaṅkami upasaṅkamitvā āyasmantaṃ nāgitaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi . Ekamantaṃ ṭhito kho sīho samaṇuddeso āyasmantaṃ nāgitaṃ etadavoca ete bhante kassapa sambahulā kosalakā ca brāhmaṇadūtā māgadhakā ca brāhmaṇadūtā idhūpasaṅkantā bhagavantaṃ dassanāya oṭṭhaddhopi licchavi mahatiyā licchaviparisāya saddhiṃ idhūpasaṅkanto bhagavantaṃ dassanāya sādhu bhante kassapa labhataṃ esā janatā bhagavantaṃ dassanāyāti . Tenahi sīha tvaññeva bhagavato ārocehīti . evaṃ bhanteti kho sīho samaṇuddeso āyasmato nāgitassa paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page194.

Ekamantaṃ ṭhito kho sīho samaṇuddeso bhagavantaṃ etadavoca ete bhante sambahulā kosalakā ca brāhmaṇadūtā māgadhakā ca brāhmaṇadūtā idhūpasaṅkantā bhagavantaṃ dassanāya oṭṭhaddhopi licchavi mahatiyā licchaviparisāya saddhiṃ idhūpasaṅkanto bhagavantaṃ dassanāya sādhu bhante labhataṃ esā janatā bhagavantaṃ dassanāyāti . Tenahi sīha vihārapacchāyāyaṃ āsanaṃ paññapehīti . evaṃ bhanteti kho sīho samaṇuddeso bhagavato paṭissutvā vihārapacchāyāyaṃ āsanaṃ paññapesi . athakho bhagavā vihārā nikkhamma vihārapacchāyāyaṃ paññattāsane nisīdi . Athakho te kosalakā ca brāhmaṇadūtā māgadhakā ca brāhmaṇadūtā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. [243] Oṭṭhaddhopi licchavi mahatiyā licchaviparisāya saddhiṃ yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinno kho oṭṭhaddhopi licchavi bhagavantaṃ etadavoca purimāni bhante divasāni purimatarāni sunakkhatto licchaviputto yenāhaṃ tenupasaṅkami upasaṅkamitvā maṃ etadavoca yadagge ahaṃ mahāli bhagavantaṃ upanissāya viharāmi na ciraṃ tīṇi vassāni dibbāni hi kho rūpāni passāmi piyarūpāni kāmūpasañhitāni rajaniyāni no ca kho dibbāni saddāni suṇāmi piyarūpāni kāmūpasañhitāni rajaniyāni santāneva nu kho bhante sunakkhatto licchaviputto dibbāni saddāni

--------------------------------------------------------------------------------------------- page195.

Nāssosi piyarūpāni kāmūpasañhitāni rajaniyāni tāni udāhu asantānīti. {243.1} Santāneva kho mahāli sunakkhatto licchaviputto dibbāni saddāni nāssosi piyarūpāni kāmūpasañhitāni rajaniyāni no asantānīti . ko nu kho bhante hetu ko paccayo yena sunakkhatto licchaviputto santāneva dibbāni saddāni na assosi piyarūpāni kāmūpasañhitāni rajaniyāni no asantānīti. [244] Idha mahāli bhikkhuno puratthimāya disāya ekaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ no ca kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ so puratthimāya disāya ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ no ca kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ puratthimāya disāya dibbāni rūpāni passati piyarūpāni kāmūpasañhitāni rajaniyāni no ca kho dibbāni saddāni suṇāti piyarūpāni kāmūpasañhitāni rajaniyāni taṃ kissa hetu evaṃ hetaṃ mahāli hoti bhikkhuno puratthimāya disāya ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ no ca kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ. [245] Puna caparaṃ mahāli bhikkhuno dakkhiṇāya disāya .pe.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page196.

Pacchimāya disāya .pe. uttarāya disāya .pe. uddhamadho tiriyaṃ ekaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ no ca kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ so uddhamadho tiriyaṃ ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ no ca kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ uddhamadho tiriyaṃ dibbāni rūpāni passati piyarūpāni kāmūpasañhitāni rajaniyāni no ca kho dibbāni saddāni suṇāti piyarūpāni kāmūpasañhitāni rajaniyāni taṃ kissa hetu evaṃ hetaṃ mahāli hoti bhikkhuno uddhamadho tiriyaṃ ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ no ca kho dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ. [246] Idha mahāli bhikkhuno puratthimāya disāya ekaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ so puratthimāya disāya ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ puratthimāya disāya dibbāni saddāni

--------------------------------------------------------------------------------------------- page197.

Suṇāti piyarūpāni kāmūpasañhitāni rajaniyāni no ca kho dibbāni rūpāni passati piyarūpāni kāmūpasañhitāni rajaniyāni taṃ kissa hetu evaṃ hetaṃ mahāli hoti bhikkhuno puratthimāya disāya ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ. [247] Puna caparaṃ mahāli bhikkhuno dakkhiṇāya disāya .pe. Pacchimāya disāya .pe. uttarāya disāya .pe. uddhamadho tiriyaṃ ekaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ so uddhamadho tiriyaṃ ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ uddhamadho tiriyaṃ dibbāni saddāni suṇāti piyarūpāni kāmūpasañhitāni rajaniyāni no ca kho dibbāni rūpāni passati piyarūpāni kāmūpasañhitāni rajaniyāni taṃ kissa hetu evaṃ hetaṃ mahāli hoti bhikkhuno uddhamadho tiriyaṃ ekaṃsabhāvite samādhimhi dibbānaṃ saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ no ca kho dibbānaṃ rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page198.

[248] Idha mahāli bhikkhuno puratthimāya disāya ubhayaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānañca rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ dibbānañca saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ so puratthimāya disāya ubhayaṃsabhāvite samādhimhi dibbānañca rūpānaṃ dassanāya .pe. dibbānañca saddānaṃ savanāya .pe. Puratthimāya disāya dibbāni ca rūpāni passati piyarūpāni kāmūpasañhitāni rajaniyāni dibbāni ca saddāni suṇāti piyarūpāni kāmūpasañhitāni rajaniyāni taṃ kissa hetu evaṃ hetaṃ mahāli hoti bhikkhuno puratthimāya disāya ubhayaṃsabhāvite samādhimhi dibbānañca rūpānaṃ dassanāya .pe. Dibbānañca saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ. [249] Puna caparaṃ mahāli bhikkhuno dakkhiṇāya disāya .pe. Pacchimāya disāya .pe. uttarāya disāya .pe. uddhamadho tiriyaṃ ubhayaṃsabhāvito samādhi hoti dibbānañca rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ dibbānañca saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ so uddhamadho tiriyaṃ ubhayaṃsabhāvite samādhimhi dibbānañca rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ dibbānañca saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ uddhamadho tiriyaṃ dibbāni rūpāni passati piyarūpāni kāmūpasañhitāni rajaniyāni dibbāni ca saddāni suṇāti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page199.

Piyarūpāni kāmūpasañhitāni rajaniyāni taṃ kissa hetu evaṃ hetaṃ mahāli hoti bhikkhuno uddhamadho tiriyaṃ ubhayaṃsabhāvite samādhimhi dibbānañca rūpānaṃ dassanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ dibbānañca saddānaṃ savanāya piyarūpānaṃ kāmūpasañhitānaṃ rajaniyānaṃ ayaṃ kho mahāli hetu ayaṃ paccayo yena santāneva sunakkhatto licchaviputto dibbāni saddāni na assosi piyarūpāni kāmūpasañhitāni rajaniyāni no asantānīti. [250] Etāsaṃ nūna bhante samādhibhāvanānaṃ sacchikiriyāhetu bhikkhū bhagavati brahmacariyaṃ carantīti . na kho mahāli etāsaṃ samādhibhāvanānaṃ sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ caranti atthi kho mahāli aññe dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca yesaṃ sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ carantīti. {250.1} Katame pana bhante dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca yesaṃ sacchikiriyāhetu bhikkhū bhagavati brahmacariyaṃ carantīti . idha mahāli bhikkhu tiṇṇaṃ saññojanānaṃ parikkhayā sotāpanno hoti avinipātadhammo niyato sambodhiparāyano ayaṃ kho mahāli dhammo uttaritaro ca paṇītataro ca yassa sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ caranti. [251] Puna caparaṃ mahāli bhikkhu tiṇṇaṃ saññojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī hoti sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karoti ayaṃ kho mahāli dhammo uttaritaro ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page200.

Paṇītataro ca yassa sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ caranti. [252] Puna caparaṃ mahāli bhikkhu pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saññojanānaṃ parikkhayā opapātiko hoti tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā ayaṃ kho mahāli dhammo uttaritaro ca paṇītataro ca yassa sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ caranti. [253] Puna caparaṃ mahāli bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭhe va dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati ayaṃpi kho mahāli dhammo uttaritaro ca paṇītataro ca yassa sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ caranti ime kho te mahāli dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca yesaṃ sacchikiriyāhetu bhikkhū mayi brahmacariyaṃ carantīti. [254] Atthi nu kho bhante maggo atthi paṭipadā etesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāyāti . atthi kho mahāli maggo atthi paṭipadā etesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāyāti . katamo pana bhante maggo katamā paṭipadā etesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāyāti . ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo seyyathīdaṃ sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi ayaṃ kho mahāli maggo ayaṃ paṭipadā etesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāya. [255] Ekamidāhaṃ mahāli samayaṃ kosambiyaṃ viharāmi ghositārāme.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page201.

Athakho dve pabbajitā maṇḍiyo ca paribbājako jāliyo ca dārupattikantevāsī yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā mayā saddhiṃ sammodiṃsu sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu . ekamantaṃ ṭhitā kho te dve pabbajitā maṃ etadavocuṃ kinnu kho āvuso gotama taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ udāhu aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti. {255.1} Tenahāvuso suṇātha sādhukaṃ manasikarotha bhāsissāmi . Idhāvuso tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho .pe. (yathā sāmaññaphale evaṃ vitthāretabbaṃ) .pe. evaṃ kho āvuso bhikkhu sīlasampanno hoti .pe. Paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. {255.2} Yo nu kho āvuso bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati kallannu kho tassetaṃ vacanāya taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vāti . yo so āvuso bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati na kallaṃ tassetaṃ vacanāya taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vā . ahaṃ kho panetaṃ āvuso evaṃ jānāmi evaṃ passāmi atha ca panāhaṃ na vadāmi taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vāti . dutiyaṃ jhānaṃ . tatiyaṃ jhānaṃ . catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati . yo nu kho āvuso bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati kallannu kho tassetaṃ vacanāya taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vāti . yo so āvuso bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page202.

Passati na kallaṃ tassetaṃ vacanāya taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vāti . ahaṃ kho panetaṃ āvuso evaṃ jānāmi evaṃ passāmi atha ca panāhaṃ na vadāmi taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vāti . ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . yo nu kho āvuso bhikkhu .pe. nāparaṃ itthattāyāti pajānāti. {255.3} Yo nu kho āvuso bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati kallaṃ nu kho tassetaṃ vacanāya taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vāti . yo so āvuso bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati na kallaṃ tassetaṃ vacanāya taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vāti . ahaṃ kho panetaṃ āvuso evaṃ jānāmi evaṃ passāmi atha ca panāhaṃ na vadāmi taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vāti . idamavoca bhagavā . attamano oṭṭhaddho licchavi bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti. Mahālisuttaṃ chaṭṭhaṃ niṭṭhitaṃ. --------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page203.

Jāliyasuttaṃ sattamaṃ [256] Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā kosambiyaṃ viharati ghositārāme . athakho dve pabbajitā maṇḍiyo ca paribbājako jāliyo ca dārupattikantevāsī yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodiṃsu sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu . ekamantaṃ ṭhitā kho te dve pabbajitā bhagavantaṃ etadavocuṃ kinnu kho āvuso bho gotama taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ udāhu aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti. {256.1} Tenahāvuso suṇātha sādhukaṃ manasikarotha bhāsissāmīti. Evamāvusoti kho te dve pabbajitā bhagavato paccassosuṃ . bhagavā etadavoca idha āvuso tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho .pe. (yathā sāmaññaphale evaṃ vitthāretabbaṃ) .pe. Evaṃ kho āvuso bhikkhu sīlasampanno hoti. Paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. [257] Yo nu kho āvuso bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati kallannu kho tassetaṃ vacanāya taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vāti . yo so āvuso bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati na kallaṃ tassetaṃ vacanāya .pe. ahaṃ kho panetaṃ āvuso evaṃ jānāmi evaṃ passāmi atha ca panāhaṃ na vadāmi taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vāti . dutiyaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page204.

Jhānaṃ. Tatiyaṃ jhānaṃ. Catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. [258] Yo nu kho āvuso bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati kallaṃ nu kho tassetaṃ vacanāya taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vāti . yo so āvuso bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati na kallaṃ tassetaṃ vacanāya taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vā . ahaṃ kho panetaṃ āvuso evaṃ jānāmi evaṃ passāmi atha ca panāhaṃ na vadāmi taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vāti . ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti . yo nu kho āvuso bhikkhu .pe. Nāparaṃ itthattāyāti pajānāti. [259] Yo nu kho āvuso bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati kallaṃ nu kho tassetaṃ vacanāya taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vāti . yo so āvuso bhikkhu evaṃ jānāti evaṃ passati na kallaṃ tassetaṃ vacanāya taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vāti . ahaṃ kho panetaṃ āvuso evaṃ jānāmi evaṃ passāmi atha ca panāhaṃ na vadāmi taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti vā aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti vāti . idamavoca bhagavā . attamanā te dve pabbajitā bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti. Jāliyasuttaṃ sattamaṃ niṭṭhitaṃ. ---------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page205.

Mahāsīhanādasuttaṃ aṭṭhamaṃ [260] Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā ujuññāyaṃ viharati kaṇṇakathale migadāye . athakho acelo kassapo yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ aṭṭhāsi . ekamantaṃ ṭhito kho acelo kassapo bhagavantaṃ etadavoca sutametaṃ bho gotama samaṇo gotamo sabbantapaṃ garahati sabbantapassiṃ lūkhājīviṃ ekaṃsena upakkosati upavadatīti ye te bho gotama evamāhaṃsu samaṇo gotamo sabbantapaṃ garahati sabbantapassiṃ lūkhājīviṃ ekaṃsena upakkosati upavadatīti kacci te bhoto gotamassa vuttavādino na ca bhavantaṃ gotamaṃ abhūtena abbhācikkhanti dhammassa ca anudhammaṃ byākaronti na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchati anabbhakkhātukāmā hi mayaṃ bhavantaṃ gotamanti. {260.1} Ye te kassapa evamāhaṃsu samaṇo gotamo sabbantapaṃ garahati sabbantapassiṃ lūkhājīviṃ ekaṃsena upakkosati upavadatīti na me te vuttavādino abbhācikkhanti na ca maṃ te asatā abhūtena. Idhāhaṃ kassapa ekaccaṃ tapassiṃ lūkhājīviṃ passāmi dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannaṃ idha panāhaṃ kassapa ekaccaṃ tapassiṃ lūkhājīviṃ passāmi dibbena cakkhunā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page206.

Visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannaṃ. {260.2} Idha panāhaṃ kassapa ekaccaṃ tapassiṃ appadukkhavihāriṃ passāmi dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannaṃ. Idha panāhaṃ kassapa ekaccaṃ tapassiṃ appadukkhavihāriṃ passāmi dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannaṃ . sohaṃ kassapa imesaṃ tapassīnaṃ evaṃ āgatiñca gatiñca cutiñca upapattiñca yathābhūtaṃ pajānāmi sohaṃ kiṃ sabbantapaṃ garahissāmi sabbantapassiṃ lūkhājīviṃ ekaṃsena upakkosissāmi upavadissāmi. [261] Santi kassapa eke samaṇabrāhmaṇā paṇḍitā nipuṇā kataparappavādā vālavedhirūpā te bhindantā maññe caranti paññāgatena diṭṭhigatāni . tehipime saddhiṃ ekaccesu ṭhānesu samenti ethaccesu ṭhānesu na samenti . yante ekaccaṃ 1- vadenti sādhūti mayaṃpi taṃ ekaccaṃ vadema sādhūti . yante ekaccaṃ vadenti na sādhūti mayaṃpi taṃ ekaccaṃ vadema na sādhūti . yante ekaccaṃ vadenti sādhūti mayaṃ taṃ ekaccaṃ vadema na sādhūti . yante ekaccaṃ vadenti na sādhūti mayaṃ taṃ ekaccaṃ vadema sādhūti . yaṃ mayaṃ ekaccaṃ vadema sādhūti parepi taṃ ekaccaṃ vadenti sādhūti . yaṃ @Footnote: 1 Sī. yantekacce.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page207.

Mayaṃ ekaccaṃ vadema na sādhūti parepi taṃ ekaccaṃ vadenti na sādhūti . yaṃ mayaṃ ekaccaṃ vadema sādhūti parepi taṃ ekaccaṃ vadenti na sādhūti . yaṃ mayaṃ ekaccaṃ vadema na sādhūti parepi taṃ ekaccaṃ vadenti sādhūti. {261.1} Tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi yesu no āvuso ṭhānesu na samenti tiṭṭhantu tāni ṭhānāni yesu ṭhānesu samenti tattha viññū samanuyuñjantaṃ samanuggāhantaṃ samanubhāsantaṃ satthārā vā satthāraṃ saṃghena vā saṃghaṃ ye imesaṃ bhavataṃ dhammā akusalā akusalasaṃkhātā sāvajjā sāvajjasaṃkhātā asevitabbā asevitabbasaṃkhātā naalamariyā naalamariyasaṃkhātā kaṇhā kaṇhasaṃkhātā ko ime dhamme anavasesaṃ pahāya vattati samaṇo gotamo pare vā pana bhonto gaṇācariyāti. [262] Ṭhānaṃ kho panetaṃ kassapa vijjati yaṃ viññū samanuyuñjantā samanuggāhantā samanubhāsantā evaṃ vadeyyuṃ ye imesaṃ bhavataṃ dhammā akusalā akusalasaṃkhātā sāvajjā sāvajjasaṃkhātā asevitabbā asevitabbasaṃkhātā naalamariyā naalamariyasaṃkhātā kaṇhā kaṇhasaṃkhātā samaṇo gotamo ime dhamme anavasesaṃ pahāya vattati yaṃ vā pana bhonto pare gaṇācariyāti . itiha kassapa viññū samanuyuñjantā samanuggāhantā samanubhāsantā amhe va tattha yebhuyyena pasaṃseyyuṃ. [263] Aparaṃpi no kassapa viññū samanuyuñjantaṃ samanuggāhantaṃ samanubhāsantaṃ satthārā vā satthāraṃ saṃghena vā saṃghaṃ ye imesaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page208.

Bhavataṃ dhammā kusalā kusalasaṃkhātā anavajjasaṃkhātā sevitabbā sevitabbasaṃkhātā alamariyā alamariyasaṃkhātā sukkā sukkasaṃkhātā ko ime dhamme anavasesaṃ bhonto samādāya vattati samaṇo gotamo pare vā pana bhonto gaṇācariyāti. {263.1} Ṭhānaṃ kho panetaṃ kassapa vijjati yaṃ viññū samanuyuñjantā samanuggāhantā samanubhāsantā evaṃ vadeyyuṃ ye imesaṃ bhavataṃ dhammā kusalā kusalasaṃkhātā anavajjā anavajjasaṃkhātā sevitabbā sevitabbasaṃkhātā alamariyā alamariyasaṃkhātā sukkā sukkasaṃkhātā samaṇo gotamo ime dhamme anavasesaṃ samādāya vattati yaṃ vā pana bhonto pare gaṇācariyāti . itiha kassapa viññū samanuyuñjantā samanuggāhantā samanubhāsantā amhe va tattha yebhuyyena pasaṃseyyuṃ. [264] Aparaṃpi no kassapa viññū samanuyuñjantaṃ samanuggāhantaṃ samanubhāsantaṃ satthārā vā satthāraṃ saṃghena vā saṃghaṃ ye imesaṃ bhavataṃ dhammā kusalā kusalasaṃkhātā sāvajjā sāvajjasaṃkhātā asevitabbā asevitabbasaṃkhātā naalamariyā naalamariyasaṃkhātā kaṇhā kaṇhasaṃkhātā ko ime dhamme anavasesaṃ pahāya vattati gotamasāvakasaṃgho vā pare vā pana bhonto gaṇācariyasāvakasaṃghāti . Ṭhānaṃ kho panetaṃ kassapa vijjati yaṃ viññū samanuyuñjantā samanuggāhantā samanubhāsantā evaṃ vadeyyuṃ ye imesaṃ bhavataṃ dhammā akusalā akusalasaṃkhātā sāvajjā sāvajjasaṃkhātā asevitabbā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page209.

Asevitabbasaṃkhātā naalamariyā naalamariyasaṃkhātā kaṇhā kaṇhasaṃkhātā gotamasāvakasaṃgho ime dhamme anavasesaṃ pahāya vattati yaṃ vā pana bhonto pare gaṇācariyasāvakasaṃghāti . itiha kassapa viññū samanuyuñjantā samanuggāhantā samanubhāsantā amhe va tattha yebhuyyena pasaṃseyyuṃ. [265] Aparaṃpi no kassapa viññū samanuyuñjantaṃ samanuggāhantaṃ samanubhāsantaṃ satthārā vā satthāraṃ saṃghena vā saṃghaṃ ye imesaṃ bhavataṃ dhammā kusalā kusalasaṃkhātā anavajjā anavajjasaṃkhātā sevitabbā sevitabbasaṃkhātā alamariyā alamariyasaṃkhātā sukkā sukkasaṃkhātā ko ime dhamme anavasesaṃ samādāya vattati gotamasāvakasaṃgho vā pare vā pana bhonto gaṇācariyasāvakasaṃghāti. {265.1} Ṭhānaṃ kho panetaṃ kassapa vijjati yaṃ viññū samanuyuñjantā samanuggāhantā samanubhāsantā evaṃ vadeyyuṃ ye imesaṃ bhavataṃ dhammā kusalā kusalasaṃkhātā anavajjā anavajjasaṃkhātā sevitabbā sevitabbasaṃkhātā alamariyā alamariyasaṃkhātā sukkā sukkasaṃkhātā gotamasāvakasaṃgho ime dhamme anavasesaṃ samādāya vattati yaṃ vā pana bhonto pare gaṇācariyasāvakasaṃghāti . itiha kassapa viññū samanuyuñjantā samanuggāhantā samanubhāsantā amhe va tattha yebhuyyena pasaṃseyyuṃ. {265.2} Atthi kassapa maggo atthi paṭipadā yathāpaṭipanno sāmaññeva ñassati sāmaṃ dakkhati samaṇo gotamo

--------------------------------------------------------------------------------------------- page210.

Kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādīti . katamo ca kassapa maggo katamā ca paṭipadā yathāpaṭipanno sāmaññeva ñassati sāmaṃ dakkhati samaṇo gotamo kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādīti . ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo seyyathīdaṃ sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi . ayaṃ kho kassapa maggo ayaṃ paṭipadā yathāpaṭipanno sāmaññeva ñassati sāmaṃ dakkhati samaṇo gotamo kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādīti. [266] Evaṃ vutte acelo kassapo bhagavantaṃ etadavoca imepi kho āvuso gotama tapopakkamā etesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ sāmaññasaṃkhātā ca brahmaññasaṃkhātā ca acelako ca hoti muttācāro hatthāvalekhano na ehibhadantiko na tiṭṭhabhadantiko nābhihataṃ na uddissa kataṃ na nimantanaṃ sādiyati so na kumbhimukhā paṭiggaṇhāti na kalopimukhā paṭiggaṇhāti na eḷakamantaraṃ na daṇḍakamantaraṃ na musalamantaraṃ na dvinnaṃ bhuñjamānānaṃ na gabbhiniyā na pāyamānāya na purisantaragatāya na saṃkittīsu na yattha sā upaṭṭhito hoti na yattha makkhikā saṇḍasaṇḍacārinī na macchaṃ na maṃsaṃ na suraṃ na merayaṃ na thusodakaṃ pivati . So ekāgāriko vā hoti ekālopiko dvāgāriko vā hoti dvālopiko sattāgāriko vā hoti sattālopiko

--------------------------------------------------------------------------------------------- page211.

Ekissāpi dattiyā yāpeti dvīhipi dattīhi yāpeti sattahipi dattīhi yāpeti ekāhikaṃpi āhāraṃ āhāreti dvīhikaṃpi āhāraṃ āhāreti sattāhikaṃpi āhāraṃ āhāreti . iti evarūpaṃ addhamāsikaṃpi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati imepi kho āvuso gotama tapopakkamā etesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ sāmaññasaṃkhātā ca brahmaññasaṃkhātā ca sākabhakkho vā hoti sāmākabhakkho vā hoti nivārabhakkho vā hoti daddulabhakkho vā hoti niyāsabhakkho vā hoti hatabhakkho vā hoti kaṇṇabhakkho vā hoti ācāmabhakkho vā hoti piññākabhakkho vā hoti tiṇabhakkho vā hoti gomayabhakkho vā hoti vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī. {266.1} Ime kho āvuso gotama tapopakkamā etesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ sāmaññasaṃkhātā ca brahmaññasaṃkhātā ca sāṇānipi dhāreti masāṇānipi dhāreti chavadussānipi dhāreti paṃsukūlānipi dhāreti tiriṭānipi dhāreti ajinānipi dhāreti ajinakkhipaṃpi dhāreti kusacīraṃpi dhāreti vākacīraṃpi dhāreti phalakacīraṃpi dhāreti kesakambalaṃpi dhāreti vālakambalaṃpi dhāreti ulūkapakkhaṃpi dhāreti kesamassulocakopi hoti kesamassulocanānuyogamanuyutto ubbhaṭṭhakopi hoti āsanapaṭikkhitto ukkuṭikopi hoti ukkuṭikap- padhānamanuyutto kaṇṭakapassayikopi hoti kaṇṭakapassaye seyyaṃ kappeti phalakaseyyaṃpi kappeti taṇḍilaseyyaṃpi kappeti ekapassayikopi hoti rajojalladharo abbhokāsiko hoti yathāsanthatiko

--------------------------------------------------------------------------------------------- page212.

Vekaṭikopi hoti vikaṭabhojanānuyogamanuyutto āpānakopi hoti āpānakamanuyutto sāyaṃ tatiyakaṃpi udakorohanānuyogamanuyutto viharatīti. [267] Acelako cepi kassapa hoti muttācāro hatthāvalekhano .pe. iti evarūpaṃ addhamāsikaṃpi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati . tassa vāyaṃ sīlasampadā cittasampadā paññāsampadā abhāvitā hoti asacchikatā . athakho so ārakā ca sāmaññā ārakā ca brahmaññā . yato kho kassapa bhikkhu averaṃ abyāpajjhaṃ mettacittaṃ bhāveti āsavānañca khayā anāsavañcetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭhe va dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati kassapa bhikkhu samaṇo itipi brāhmaṇo itipi. {267.1} Sākabhakkho cepi kassapa hoti sāmākabhakkho .pe. Vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī . tassa vāyaṃ sīlasampadā cittasampadā paññāsampadā abhāvitā hoti asacchikatā . athakho so ārakā ca sāmaññā ārakā ca brahmaññā . yato kho kassapa bhikkhu averaṃ abyāpajjhaṃ mettacittaṃ bhāveti āsavānañca khayā anāsavañcetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭhe va dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati . ayaṃ vuccati kassapa bhikkhu samaṇo itipi brāhmaṇo itipi. {267.2} Sāṇāni cepi kassapa dhāreti masāṇānipi dhāreti .pe. sāyaṃ tatiyakaṃpi udakorohanānuyogamanuyutto

--------------------------------------------------------------------------------------------- page213.

Viharati . tassa vāyaṃ sīlasampadā cittasampadā paññāsampadā abhāvitā hoti asacchikatā . athakho so ārakā ca sāmaññā ārakā ca brahmaññā . yato kho kassapa bhikkhu *- averaṃ abyāpajjhaṃ mettacittaṃ bhāveti āsavānañca khayā anāsavañcetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭhe va dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati kassapa bhikkhu samaṇo itipi brāhmaṇo itipīti. [268] Evaṃ vutte acelo kassapo bhagavantaṃ etadavoca dukkaraṃ bho gotama sāmaññaṃ dukkaraṃ brahmaññanti . pakati kho esā kassapa lokasmiṃ dukkaraṃ sāmaññaṃ dukkaraṃ brahmaññanti . Acelako cepi kassapa hoti muttācāro hatthāvalekhano .pe. Iti evarūpaṃ addhamāsikaṃpi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati . Imāya ca kassapa mattāya iminā ca tapopakkamena sāmaññaṃ vā abhavissa brahmaññaṃ vā dukkaraṃ sudukkaraṃ netaṃ abhavissa kallaṃ vacanāya dukkaraṃ sāmaññaṃ dukkaraṃ brahmaññanti sakkā ca panetaṃ abhavissa kātuṃ gahapatinā vā gahapatiputtena vā antamaso kumbhadāsiyāpi handāhaṃ acelako homi muttācāro hatthāvalekhano .pe. iti evarūpaṃ addhamāsikaṃpi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharāmīti. {268.1} Yasmā ca kho kassapa aññatreva imāya ca mattāya aññatra iminā ca tapopakkamena sāmaññaṃ vā hoti brahmaññaṃ @Footnote:* mīkār—kṛ´์ khagœ bhakkhu peḌna bhikkhu

--------------------------------------------------------------------------------------------- page214.

Vā dukkaraṃ sudukkaraṃ tasmā etaṃ kallaṃ vacanāya dukkaraṃ sāmaññaṃ dukkaraṃ brahmaññanti . yato kho kassapa bhikkhu averaṃ abyāpajjhaṃ mettacittaṃ bhāveti āsavānañca khayā anāsavañcetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭhe va dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati kassapa bhikkhu samaṇo itipi brāhmaṇo itipi. {268.2} Sākabhakkho cepi kassapa hoti sāmākabhakkho .pe. Vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī . imāya ca kassapa mattāya iminā ca tapopakkamena sāmaññaṃ vā abhavissa brahmaññaṃ vā dukkaraṃ sudukkaraṃ netaṃ abhavissa kallaṃ vacanāya dukkaraṃ sāmaññaṃ dukkaraṃ brahmaññanti . sakkā ca panetaṃ abhavissa kātuṃ gahapatinā vā gahapatiputtena vā antamaso kumbhadāsiyāpi handāhaṃ sākabhakkho homi sāmākabhakkho vā .pe. Vanamūlaphalāhāro yāpemi pavattaphalabhojīti. {268.3} Yasmā ca kho kassapa aññatreva imāya mattāya aññatra iminā ca tapopakkamena sāmaññaṃ vā hoti brahmaññaṃ vā dukkaraṃ sudukkaraṃ tasmā etaṃ kallaṃ vacanāya dukkaraṃ sāmaññaṃ dukkaraṃ brahmaññanti . yato kho kassapa bhikkhu averaṃ abyāpajjhaṃ mettacittaṃ bhāveti āsavānañca khayā anāsavañcetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭhe va dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati kassapa bhikkhu samaṇo itipi brāhmaṇo itipi. {268.4} Sāṇāni cepi kassapa dhāreti masāṇānipi dhāreti .pe.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page215.

Sāyaṃ tatiyakaṃpi udakorohanānuyogamanuyutto viharati . imāya ca kassapa mattāya iminā ca tapopakkamena sāmaññaṃ vā abhavissa brahmaññaṃ vā dukkaraṃ sudukkaraṃ netaṃ abhavissa kallaṃ vacanāya dukkaraṃ sāmaññaṃ dukkaraṃ brahmaññanti . sakkā ca panetaṃ abhavissa kātuṃ gahapatinā vā gahapatiputtena vā antamaso kumbhadāsiyāpi handāhaṃ sāṇānipi dhāremi masāṇānipi dhāremi .pe. sāyaṃ tatiyakaṃpi udakorohanānuyogamanuyutto viharāmīti. {268.5} Yasmā ca kho kassapa aññatreva imāya ca mattāya aññatra iminā ca tapopakkamena sāmaññaṃ vā hoti brahmaññaṃ vā dukkaraṃ sudukkaraṃ tasmā etaṃ kallaṃ vacanāya dukkaraṃ sāmaññaṃ dukkaraṃ brahmaññanti . yato kho kassapa bhikkhu averaṃ abyāpajjhaṃ mettacittaṃ bhāveti āsavānañca khayā anāsavañcetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭhe va dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati kassapa bhikkhu samaṇo itipi brāhmaṇo itipīti. [269] Evaṃ vutte acelo kassapo bhagavantaṃ etadavoca dujjāno bho gotama samaṇo dujjāno brāhmaṇoti . pakati kho esā kassapa lokasmiṃ dujjāno samaṇo dujjāno brāhmaṇoti . Acelako cepi kassapa hoti muttācāro hatthāvalekhano .pe. Iti evarūpaṃ addhamāsikaṃpi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharati imāya ca kassapa mattāya iminā ca tapopakkamena samaṇo vā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page216.

Abhavissa brāhmaṇo vā dujjāno sudujjāno netaṃ abhavissa kallaṃ vacanāya dujjāno samaṇo dujjāno brāhmaṇoti . sakkā ca panetaṃ abhavissa ñātuṃ gahapatinā vā gahapatiputtena vā antamaso kumbhadāsiyāpi ayaṃpi acelo muttācāro hatthāvalekhano .pe. iti evarūpaṃ addhamāsikaṃpi pariyāyabhattabhojanānuyogamanuyutto viharatīti. {269.1} Yasmā ca kho kassapa aññatreva imāya ca mattāya aññatra iminā ca tapopakkamena samaṇo vā hoti brāhmaṇo vā dujjāno sudujjāno tasmā etaṃ kallaṃ vacanāya dujjāno samaṇo dujjāno brāhmaṇoti . yato kho kassapa bhikkhu averaṃ abyāpajjhaṃ mettacittaṃ bhāveti āsavānañca khayā anāsavañcetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭhe va dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati . ayaṃ vuccati kassapa bhikkhu samaṇo itipi brāhmaṇo itipi. {269.2} Sākabhakkho cepi kassapa hoti sāmākabhakkho .pe. Vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojī . imāya ca kassapa mattāya iminā ca tapopakkamena samaṇo vā abhavissa brāhmaṇo vā dujjāno sudujjāno netaṃ abhavissa kallaṃ vacanāya dujjāno samaṇo dujjāno brāhmaṇoti . sakkā ca paneso abhavissa ñātuṃ gahapatinā vā gahapatiputtena vā antamaso kumbhadāsiyāpi ayaṃ sākabhakkho vā hoti sāmākabhakkho .pe. vanamūlaphalāhāro yāpeti pavattaphalabhojīti . Yasmā ca kho kassapa aññatreva imāya ca mattāya aññatra iminā ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page217.

Tapopakkamena samaṇo vā hoti brāhmaṇo vā dujjāno sudujjāno tasmā etaṃ kallaṃ vacanāya dujjāno samaṇo dujjāno brāhmaṇoti . yato ca kho kassapa bhikkhu averaṃ abyāpajjhaṃ mettacittaṃ bhāveti āsavānañca khayā anāsavañcetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭhe va dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati . ayaṃ vuccati kassapa bhikkhu samaṇo itipi brāhmaṇo itipi. {269.3} Sāṇāni cepi kassapa dhāreti masāṇānipi dhāreti .pe. Sāyaṃ tatiyakaṃpi udakorohanānuyogamanuyutto viharati . imāya ca kassapa mattāya iminā ca tapopakkamena samaṇo vā abhavissa brāhmaṇo vā dujjāno sudujjāno netaṃ abhavissa kallaṃ vacanāya dujjāno samaṇo dujjāno brāhmaṇoti . sakkā ca paneso abhavissa ñātuṃ gahapatinā vā gahapatiputtena vā antamaso kumbhadāsiyāpi ayaṃ sāṇānipi dhāreti masāṇānipi dhāreti .pe. Sāyaṃ tatiyakaṃpi udakorohanānuyogamanuyutto viharatīti. {269.4} Yasmā ca kho kassapa aññatreva imāya ca mattāya aññatra iminā ca tapopakkamena samaṇo vā hoti brāhmaṇo vā dujjāno sudujjāno tasmā etaṃ kallaṃ vacanāya dujjāno samaṇo dujjāno brāhmaṇoti yato ca kho kassapa bhikkhu averaṃ abyāpajjhaṃ mettacittaṃ bhāveti āsavānañca khayā anāsavañcetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭhe va dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati . ayaṃ vuccati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page218.

Kassapa bhikkhu samaṇo itipi brāhmaṇo itipīti. [270] Evaṃ vutte acelo kassapo bhagavantaṃ etadavoca katamā pana sā bho gotama sīlasampadā katamā cittasampadā katamā paññāsampadāti . idha kassapa tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho .pe. Vitthāretabbo. {270.1} Kathañca kassapa bhikkhu sīlasampanno hoti idha kassapa bhikkhu pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati idaṃpissa hoti sīlasampadāya .pe. so iminā ariyena sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaṃ anavajjasukhaṃ paṭisaṃvedeti evaṃ kassapa bhikkhu sīlasampanno hoti ayaṃ kho sā kassapa sīlasampadā .pe. paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati idaṃpissa hoti cittasampadāya ayaṃ kho kassapa cittasampadā .pe. ñāṇadassanāya cittaṃ abhinīharati abhininnāmeti idaṃpissa hoti paññāsampadāya .pe. nāparaṃ itthattāyāti pajānāti idaṃpissa hoti paññāsampadā ayaṃ kho kassapa ñāṇasampadā . Imāya ca kassapa sīlasampadāya cittasampadāya paññāsampadāya aññā sīlasampadā cittasampadā paññāsampadā uttaritarā vā paṇītatarā vā natthi. [271] Santi kassapa eke samaṇabrāhmaṇā sīlavādā te anekapariyāyena sīlavaṇṇaṃ bhāsanti . yāvatā kassapa ariyaṃ paramaṃ sīlaṃ nāhaṃ tattha attano samasamaṃ samanupassāmi kuto bhiyyo athakho

--------------------------------------------------------------------------------------------- page219.

Ahameva tattha bhiyyo yadidaṃ adhisīlaṃ . santi kassapa eke samaṇabrāhmaṇā tapojigucchavādā te anekapariyāyena tapojigucchāya vaṇṇaṃ bhāsanti . yāvatā kassapa ariyā paramā tapojigucchā nāhaṃ tattha attano samasamaṃ samanupassāmi kuto bhiyyo athakho ahameva tattha bhiyyo yadidaṃ adhijegucchaṃ . santi kassapa eke samaṇabrāhmaṇā paññāvādā te anekapariyāyena paññāya vaṇṇaṃ bhāsanti . yāvatā kassapa ariyā paramā paññā nāhaṃ tattha attano samasamaṃ samanupassāmi kuto bhiyyo athakho ahameva tattha bhiyyo yadidaṃ adhipaññaṃ . santi kassapa eke samaṇabrāhmaṇā vimuttivādā te anekapariyāyena vimuttiyā vaṇṇaṃ bhāsanti . Yāvatā kassapa ariyā paramā vimutti nāhaṃ tattha attano samasamaṃ samanupassāmi kuto bhiyyo athakho ahameva tattha bhiyyo yadidaṃ adhivimutti. [272] Ṭhānaṃ kho panetaṃ kassapa vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ sīhanādaṃ kho samaṇo gotamo nadati tañca kho suññāgāre nadati no ca parisāsūti . te mā hevantissu vacanīyā . sīhanādañca samaṇo gotamo nadati parisāsu ca nadati no ca suññāgāre nadatīti evamassu kassapa vacanīyā . Ṭhānaṃ kho panetaṃ kassapa vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ sīhanādaṃ samaṇo gotamo nadati parisāsu ca nadati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page220.

No ca kho visārado nadatīti . te mā hevantissu vacanīyā . Sīhanādañca samaṇo gotamo nadati parisāsu ca nadati visārado ca nadatīti evamassu kassapa vacanīyā. {272.1} Ṭhānaṃ kho panetaṃ kassapa vijjati yaṃ aññatitthiyā paribbājakā evaṃ vadeyyuṃ sīhanādañca samaṇo gotamo nadati parisāsu ca nadati visārado ca nadati no ca kho naṃ pañhaṃ pucchanti pañhañca naṃ pucchanti no ca kho nesaṃ pañhaṃ puṭṭho byākaroti pañhañca nesaṃ puṭṭho byākaroti no ca pañhassa byākaraṇena cittaṃ ārādheti pañhassa ca byākaraṇena cittaṃ ārādheti no ca kho sotabbaṃ maññanti sotabbañcassa maññanti no ca kho sutvā pasīdanti sutvā cassa pasīdanti no ca kho pasannā pasannākāraṃ karonti pasannā ca pasannākāraṃ karonti no ca kho tathattāya paṭipajjanti tathattāya ca paṭipajjanti no ca kho paṭipannā ārādhentīti . te mā hevantissu vacanīyā . sīhanādañca samaṇo gotamo nadati parisāsu ca nadati visārado ca nadati pañhañca naṃ pucchanti pañhañca nesaṃ puṭṭho byākaroti pañhassa ca veyyākaraṇena cittaṃ ārādheti sotabbañcassa maññanti sutvā cassa pasīdanti pasannā ca pasannākāraṃ karonti tathattāya paṭipajjanti paṭipannā ca ārādhentīti evamassu kassapa vacanīyā. {272.2} Ekamidāhaṃ kassapa samayaṃ rājagahe viharāmi gijjhakūṭe pabbate. Tatra maṃ aññataro te sabrahmacārī nigrodho nāma paribbājako

--------------------------------------------------------------------------------------------- page221.

Adhijegucche pañhaṃ pucchi tassāhaṃ adhijegucche pañhaṃ puṭṭho byākāsiṃ byākate ca pana me attamano ahosi paraṃ viya mattāyāti. [273] Ko hi bhante bhagavato dhammaṃ sutvā na attamano assa paraṃ viya mattāya ahaṃpi bhante bhagavato dhammaṃ sutvā attamano paraṃ viya mattāya abhikkantaṃ bhante abhikkantaṃ bhante seyyathāpi bhante nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya paṭicchannaṃ vā vivareyya mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya cakkhumanto rūpāni dakkhantīti evameva bhagavatā anekapariyāyena dhammo desito esāhaṃ bhante bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṃghañca labheyyāhaṃ bhante bhagavato santike pabbajjaṃ labheyyaṃ upasampadanti. [274] Yo kho kassapa aññatitthiyapubbo imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhati pabbajjaṃ ākaṅkhati upasampadaṃ so cattāro māse parivasati catunnaṃ māsānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājenti upasampādenti bhikkhubhāvāya apica mettha puggalavemattatā viditāti . Sace bhante aññatitthiyapubbo imasmiṃ dhammavinaye ākaṅkhati pabbajjaṃ ākaṅkhati upasampadaṃ cattāro māse parivasati catunnaṃ māsānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājenti upasampādenti bhikkhubhāvāya ahaṃ cattāri vassāni parivasissāmi catunnaṃ vassānaṃ accayena āraddhacittā bhikkhū pabbājenti upasampādenti bhikkhubhāvāyāti . alattha kho acelo kassapo bhagavato santike pabbajjaṃ alattha upasampadaṃ .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page222.

Acirūpasampanno kho panāyasmā kassapo eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasseva yassatthāya kulaputtā sammadeva agārasmā anagāriyaṃ pabbajanti tadanuttaraṃ brahmacariyapariyosānaṃ diṭṭhe va dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti abbhaññāsi. Aññataro kho panāyasmā kassapo arahataṃ ahosīti. Mahāsīhanādasuttaṃ aṭṭhamaṃ niṭṭhitaṃ. ---------------

--------------------------------------------------------------------------------------------- page223.

Poṭṭhapādasuttaṃ navamaṃ [275] Evamme sutaṃ . ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassārāme . tena kho pana samayena poṭṭhapādo paribbājako samayappavādake tiṇḍukācire ekasārike mallikārāme paṭivasati mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiṃ tiṃsamattehi paribbājakasatehi. Athakho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya sāvatthiyaṃ piṇḍāya pāvisi . athakho bhagavato etadahosi atippago kho tāva sāvatthiyaṃ piṇḍāya carituṃ yannūnāhaṃ yena samayappavādako tiṇḍukāciro ekasāliko mallikārāmo yena poṭṭhapādo paribbājako tenupasaṅkameyyanti. Athakho bhagavā yena samayappavādako tiṇḍukāciro ekasāliko mallikārāmo tenupasaṅkami. [276] Tena kho pana samayena poṭṭhapādo paribbājako mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiṃ nisinno hoti unnādiniyā uccāsaddamahāsaddāya anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ kathentiyā . seyyathīdaṃ . rājakathaṃ corakathaṃ mahāmattakathaṃ senākathaṃ bhayakathaṃ yuddhakathaṃ annakathaṃ pānakathaṃ vatthakathaṃ sayanakathaṃ mālākathaṃ gandhakathaṃ ñātikathaṃ yānakathaṃ gāmakathaṃ nigamakathaṃ nagarakathaṃ janapadakathaṃ itthīkathaṃ purisakathaṃ surākathaṃ visikhākathaṃ kumbhaṭṭhānakathaṃ pubbapetakathaṃ nānattakathaṃ lokakkhāyikaṃ samuddakkhāyikaṃ itibhavābhavakathaṃ iti vā . addasā kho poṭṭhapādo paribbājako

--------------------------------------------------------------------------------------------- page224.

Bhagavantaṃ dūrato va āgacchantaṃ disvāna sakaparisaṃ saṇṭhapesi appasaddā bhonto hontu mā bhonto saddamakattha ayaṃ samaṇo gotamo āgacchati appasaddakāmo kho panāyasmā so appasaddassa vaṇṇavādī appevanāma appasaddaṃ parisaṃ viditvā upasaṅkamitabbaṃ maññeyyāti. Evaṃ vutte te paribbājakā tuṇhī ahesuṃ. [277] Athakho bhagavā yena poṭṭhapādo paribbājako tenupasaṅkami. Athakho poṭṭhapādo paribbājako bhagavantaṃ etadavoca etu kho bhante bhagavā svāgataṃ bhante bhagavato cirassaṃ kho bhante bhagavā imaṃ pariyāyamakāsi yadidaṃ idhāgamanāya nisīdatu bhante bhagavā idamāsanaṃ paññattanti . nisīdi bhagavā paññatte āsane . poṭṭhapādopi kho paribbājako aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi . Ekamantaṃ nisinnaṃ kho poṭṭhapādaṃ paribbājakaṃ bhagavā etadavoca kāya nottha poṭṭhapāda etarahi kathāya sannisinnā kā ca pana vo antarākathā vippakatāti. [278] Evaṃ vutte poṭṭhapādo paribbājako bhagavantaṃ etadavoca tiṭṭhatesā bhante kathā yāya mayaṃ etarahi kathāya sannisinnā nesā bhante kathā bhagavato dullabhā bhavissati pacchāpi savanāya purimāni bhante divasāni purimatarāni nānātitthiyānaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ kotuhalasālāya sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ abhisaññānirodhe kathā udapādi kathaṃ nu kho bho abhisaññānirodho hotīti tatrekacce

--------------------------------------------------------------------------------------------- page225.

Evamāhaṃsu ahetu appaccayā purisassa saññā uppajjatipi nirujjhatipi yasmiṃ samaye uppajjati saññī tasmiṃ samaye hoti yasmiṃ samaye nirujjhati asaññī tasmiṃ samaye hotīti ittheke abhisaññānirodhaṃ paññapenti tamañño evamāha na kho pana metaṃ bho evaṃ bhavissati saññā hi bho purisassa attā so ca kho upetipi apetipi yasmiṃ samaye upeti saññī tasmiṃ samaye hoti yasmiṃ samaye apeti asaññī tasmiṃ samaye hotīti ittheke abhisaññānirodhaṃ paññapenti {278.1} tamañño evamāha na kho pana metaṃ bho evaṃ bhavissati santi hi bho samaṇabrāhmaṇā mahiddhikā mahānubhāvā te imassa purisassa saññaṃ upakaḍḍhantipi apakaḍḍhantipi yasmiṃ samaye upakaḍḍhanti saññī tasmiṃ samaye hoti yasmiṃ samaye apakaḍḍhanti asaññī tasmiṃ samaye hotīti ittheke abhisaññānirodhaṃ paññapenti tamañño evamāha na kho pana metaṃ bho evaṃ bhavissati santi hi bho devā mahiddhikā mahānubhāvā te imassa purisassa saññaṃ upakkaḍḍhantipi apakkaḍḍhantipi yasmiṃ samaye upakkaḍḍhanti saññī tasmiṃ samaye hoti yasmiṃ samaye apakkaḍḍhanti asaññī tasmiṃ samaye hotīti ittheke abhisaññānirodhaṃ paññapenti tassa mayhaṃ bhante bhagavantaṃyeva ārabbha sati udapādi aho nūna bhagavā aho nūna sugato yo imesaṃ dhammānaṃ sukusaloti bhagavā bhante kusalo bhagavā pakataññū abhisaññānirodhassa kathannu kho bhante abhisaññānirodho hotīti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page226.

[279] Tatra poṭṭhapāda ye te samaṇabrāhmaṇā evamāhaṃsu ahetu appaccayā purisassa saññā uppajjatipi nirujjhatipīti ādito va nesaṃ aparaddhaṃ . taṃ kissa hetu . Sahetu hi poṭṭhapāda sappaccayā purisassa saññā uppajjatipi nirujjhatipi sikkhā ekā saññā uppajjatipi sikkhā ekā saññā nirujjhatipi {279.1} kā ca sikkhāti bhagavā avoca. Idha poṭṭhapāda tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho .pe. (yathā sāmaññaphale evaṃ vitthāretabbaṃ) . evaṃ kho poṭṭhapāda bhikkhu sīlasampanno hoti .pe. Tassime pañca nīvaraṇe pahīne attani samanupassato pāmojjaṃ jāyati pamuditassa pīti jāyati pītimanassa kāyo passambhati passaddhakāyo sukhaṃ vedayati sukhino cittaṃ samādhiyati . so vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati tassa yā purimā kāmasaññā sā nirujjhati vivekajapītisukhasukhumasaccasaññā tasmiṃ samaye hoti vivekajapītisukhasukhumasaccasaññīyeva tasmiṃ hoti evaṃpi sikkhā ekā saññā uppajjati sikkhā ekā saññā nirujjhati ayaṃpi sikkhāti bhagavā avoca. [280] Puna caparaṃ poṭṭhapāda bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati tassa yā purimā vivekajapītisukha- sukhumasaccasaññā sā nirujjhati samādhijapītisukhasukhumasaccasaññā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page227.

Tasmiṃ samaye hoti samādhijapītisukhasukhumasaccasaññīyeva tasmiṃ samaye hoti evaṃpi sikkhā ekā saññā uppajjati sikkhā ekā saññā nirujjhati ayaṃpi sikkhāti bhagavā avoca. [281] Puna caparaṃ poṭṭhapāda bhikkhu pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti upekkhako satimā sukhavihārīti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati tassa yā purimā samādhijapītisukhasukhumasaccasaññā sā nirujjhati upekkhāsukhasukhumasaccasaññā tasmiṃ samaye hoti upekkhāsukhasukhumasaccasaññīyeva tasmiṃ samaye hoti evaṃpi sikkhā ekā saññā uppajjati sikkhā ekā saññā nirujjhati ayaṃpi sikkhāti bhagavā avoca. [282] Puna caparaṃ poṭṭhapāda bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbe va somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati tassa yā purimā upekkhāsukhasukhumasaccasaññā sā nirujjhati adukkhamasukhasukhumasaccasaññā tasmiṃ samaye hoti adukkhamasukhasukhumasaccasaññīyeva tasmiṃ samaye hoti evaṃpi sikkhā ekā saññā uppajjati sikkhā ekā saññā nirujjhati ayaṃpi sikkhāti bhagavā avoca. [283] Puna caparaṃ poṭṭhapāda bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page228.

Ananto ākāsoti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati tassa yā purimā rūpasaññā sā nirujjhati ākāsānañcāyatanasukhumasaccasaññā tasmiṃ samaye hoti ākāsānañcāyatanasukhumasaccasaññīyeva tasmiṃ samaye hoti evaṃpi sikkhā ekā saññā uppajjati sikkhā ekā saññā nirujjhati ayaṃpi sikkhāti bhagavā avoca. [284] Puna caparaṃ poṭṭhapāda bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma anantaṃ viññāṇanti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati tassa yā purimā ākāsānañcāyatanasukhumasaccasaññā sā nirujjhati viññāṇañcāyatanasukhumasaccasaññā tasmiṃ samaye hoti viññāṇañcāyatanasukhumasaccasaññīyeva tasmiṃ samaye hoti evaṃpi sikkhā ekā saññā uppajjati sikkhā ekā saññā nirujjhati ayaṃpi sikkhāti bhagavā avoca. [285] Puna caparaṃ poṭṭhapāda bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma natthi kiñcīti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati tassa yā purimā viññāṇañcāyatanasukhumasaccasaññā sā nirujjhati ākiñcaññāyatanasukhumasaccasaññā tasmiṃ samaye hoti ākiñcaññāyatanasukhumasaccasaññīyeva tasmiṃ samaye hoti evaṃpi sikkhā ekā saññā uppajjati sikkhā ekā saññā nirujjhati ayaṃpi sikkhāti bhagavā avoca. [286] Yathā kho poṭṭhapāda bhikkhu idha sakasaññī hoti so

--------------------------------------------------------------------------------------------- page229.

Tato amutra tato amutra anupubbena saññaggaṃ phusati tassa saññagge ṭhitassa evaṃ hoti cetayamānassa me pāpiyo acetayamānassa me seyyo ahañceva kho pana ceteyyaṃ abhisaṃkhareyyaṃ imā ca me saññā nirujjheyyuṃ aññā ca oḷārikā saññā uppajjeyyuṃ yannūnāhaṃ na ceva ceteyyaṃ na ca abhisaṃkhareyyanti . so na ceva ceteti na ca abhisaṃkharoti tassa acetayato anabhisaṃkharato tā ceva saññā nirujjhanti aññā ca oḷārikā saññā na uppajjanti so nirodhaṃ phusati . evaṃ kho poṭṭhapāda anupubbābhisaññānirodha- sampajānasamāpatti hoti . taṃ kiṃ maññasi poṭṭhapāda api nu kho te ito pubbe evarūpā anupubbābhisaññānirodhasampajānasamāpatti sutapubbāti . No hetaṃ bhante evaṃ kho ahaṃ bhante bhagavatā dhammaṃ desitaṃ 1- ājānāmīti. {286.1} Yato kho poṭṭhapāda bhikkhu sakasaññī hoti so tato amutra tato amutra anupubbena saññaggaṃ phusati tassa saññagge ṭhitassa evaṃ hoti cetayamānassa me pāpiyo acetayamānassa me seyyo ahañceva kho pana ceteyyaṃ abhisaṃkhareyyaṃ imā ca me saññā nirujjheyyuṃ aññā ca oḷārikā saññā uppajjeyyuṃ yannūnāhaṃ na ceva ceteyyaṃ na ca abhisaṃkhareyyanti. So na ceva ceteti na ca abhisaṃkharoti tassa acetayato anabhisaṃkharato tā ceva saññā nirujjhanti aññā ca oḷārikā saññā na @Footnote: 1 Sī. bhagavato bhāsitaṃ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page230.

Uppajjanti so nirodhaṃ phusati . evaṃ kho poṭṭhapāda anupubbābhisaññā- nirodhasampajānasamāpatti hotīti. [287] Evaṃ poṭṭhapādāti . ekañceva nu kho bhante bhagavā saññaggaṃ paññapeti udāhu puthūpi saññagge paññapetīti . Ekaṃpi kho poṭṭhapāda ahaṃ saññaggaṃ paññapemi puthūpi saññagge paññapemīti . yathākathaṃ pana bhante bhagavā ekaṃpi saññaggaṃ paññapeti puthūpi saññagge paññapetīti . yathā yathā kho poṭṭhapāda nirodhaṃ phusati tathā tathā ahaṃ saññaggaṃ paññapemi evaṃ kho ahaṃ poṭṭhapāda ekaṃpi saññaggaṃ paññapemi puthūpi saññagge paññapemīti. [288] Saññā nu kho bhante paṭhamaṃ uppajjati pacchā ñāṇaṃ udāhu ñāṇaṃ paṭhamaṃ uppajjati pacchā saññā udāhu saññā ca ñāṇaṃ ca apubbaṃ acarimaṃ uppajjantīti . saññā kho poṭṭhapāda paṭhamaṃ uppajjati pacchā ñāṇaṃ saññuppādā ca pana ñāṇuppādo hoti so evaṃ pajānāti idappaccayā kira me ñāṇaṃ udapādīti . Iminā ca kho etaṃ poṭṭhapāda pariyāyena veditabbaṃ yathā saññā paṭhamaṃ uppajjati pacchā ñāṇaṃ saññuppādā ca pana ñāṇuppādo hotīti. [289] Saññā nu kho bhante purisassa attā udāhu aññā saññā añño attāti . kiṃ pana tvaṃ poṭṭhapāda attānaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page231.

Paccesīti . oḷārikaṃ kho ahaṃ bhante attānaṃ paccemi rūpiṃ cātummahābhūtikaṃ kavalīkārabhakkhanti . oḷāriko ca hi te poṭṭhapāda attā abhavissa rūpī cātummahābhūtiko kavalīkārabhakkho . evaṃ santaṃ kho te poṭṭhapāda aññā ca saññā abhavissa añño attā . tadimināpetaṃ poṭṭhapāda pariyāyena veditabbaṃ yathā ca aññā saññā bhavissati añño attā . tiṭṭhateva ayaṃ poṭṭhapāda oḷāriko attā rūpī cātummahābhūtiko kavalīkārabhakkho atha imassa purisassa aññā va saññā uppajjati aññā va saññā nirujjhati iminā kho etaṃ poṭṭhapāda pariyāyena veditabbaṃ yathā aññā va saññā bhavissati añño attāti. [290] Manomayaṃ kho ahaṃ bhante attānaṃ paccemi sabbaṅgapaccaṅgaṃ ahīnindriyanti . manomayo ca hi te poṭṭhapāda attā abhavissa sabbaṅgapaccaṅgī ahīnindriyo . evaṃ santaṃpi kho te poṭṭhapāda aññā ca saññā bhavissati añño attā . tadimināpetaṃ poṭṭhapāda pariyāyena veditabbaṃ yathā aññā va saññā bhavissati añño attā . tiṭṭhateva sāyaṃ ca poṭṭhapāda manomayo attā sabbaṅgapaccaṅgī ahīnindriyo . athakho imassa purisassa aññā va saññā uppajjati aññā saññā nirujjhati . Imināpi kho etaṃ poṭṭhapāda pariyāyena veditabbaṃ yathā aññā ca saññā bhavissati añño attāti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page232.

[291] Arūpiṃ kho ahaṃ bhante attānaṃ paccemi saññāmayanti. Arūpī ca hi te poṭṭhapāda attā bhavissati saññāmayo . evaṃ santaṃpi kho te poṭṭhapāda aññā va saññā bhavissati añño attā . tadimināpetaṃ poṭṭhapāda pariyāyena veditabbaṃ yathā aññā va saññā bhavissati añño attā . tiṭṭhateva sāyaṃ poṭṭhapāda arūpī attā saññāmayo atha imassa purisassa aññā va saññā uppajjati aññā va saññā nirujjhati . imināpi kho etaṃ poṭṭhapāda pariyāyena veditabbaṃ yathā aññā va saññā bhavissati añño attāti. [292] Sakkā ca panetaṃ bhante mayā ñātuṃ saññā purisassa attāti vā aññā ca saññā añño ca attāti vāti . dujjānaṃ kho etaṃ poṭṭhapāda tayā aññadiṭṭhikena aññakhantikena aññarucikena aññattha āyogena aññatthācariyakena saññā purisassa attāti vā aññā ca saññā añño ca attāti vāti . sace taṃ bhante mayā dujjānaṃ aññadiṭṭhikena aññakhantikena aññarucikena aññattha āyogena aññatthācariyakena saññā purisassa attāti vā aññā ca saññā añño ca attāti vā . kiṃ pana bhante sassato loko idameva saccaṃ moghamaññanti . etaṃpi kho poṭṭhapāda mayā abyākataṃ sassato loko idameva saccaṃ moghamaññanti . kiṃ pana bhante asassato loko idameva saccaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page233.

Moghamaññanti . etaṃpi kho poṭṭhapāda mayā abyākataṃ asassato loko idameva saccaṃ moghamaññanti . kiṃ pana bhante antavā loko .pe. anantavā loko . taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ. Aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ. Hoti tathāgato parammaraṇā . na hoti tathāgato parammaraṇā . Hoti ca na ca hoti tathāgato parammaraṇā . Neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaṃ moghamaññanti . etaṃpi kho poṭṭhapāda mayā abyākataṃ neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā idameva saccaṃ moghamaññanti . kasmā panetaṃ bhante bhagavatā abyākatanti . Na hetaṃ poṭṭhapāda atthasañhitaṃ na dhammasañhitaṃ na ādibrahmacariyakaṃ na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati tasmātaṃ mayā abyākatanti. [293] Kiṃ pana bhante bhagavatā byākatanti . idaṃ dukkhanti kho poṭṭhapāda mayā byākataṃ ayaṃ dukkhasamudayoti kho poṭṭhapāda mayā byākataṃ ayaṃ dukkhanirodhoti kho poṭṭhapāda mayā byākataṃ ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti kho poṭṭhapāda mayā byākatanti . Kasmā panetaṃ bhante bhagavatā byākatanti . etaṃ hi poṭṭhapāda atthasañhitaṃ etaṃ dhammasañhitaṃ etaṃ ādibrahmacariyakaṃ nibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattati tasmā hetaṃ mayā byākatanti . evametaṃ bhagavā evametaṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page234.

Sugata yassadāni bhante bhagavā kālaṃ maññatīti . athakho bhagavā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. [294] Athakho te paribbājakā acirapakkantassa bhagavato poṭṭhapādaṃ paribbājakaṃ samantato vācāya sannipatodakena sañjambharimakaṃsu evameva panāyaṃ bhavaṃ poṭṭhapādo yaññadeva samaṇo gotamo bhāsati tantadevassa abbhanumodati evametaṃ bhagavā evametaṃ sugatāti na kho pana mayaṃ kiñci samaṇassa gotamassa ekaṃsikaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānāma sassato lokoti vā asassato lokoti vā .pe. Neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇāti vāti. [295] Evaṃ vutte poṭṭhapādo paribbājako te paribbājake etadavoca ahaṃpi kho bho na kiñci samaṇassa gotamassa ekaṃsikaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānāmi sassato lokoti vā .pe. neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇāti vā apica samaṇo gotamo bhūtaṃ tacchaṃ tathaṃ paṭipadaṃ paññapeti dhammaṭṭhitataṃ dhammaniyāmataṃ bhūtaṃ kho pana tacchaṃ tathaṃ paṭipadaṃ paññapentassa dhammaṭṭhitataṃ dhammaniyāmataṃ kathaṃ hi nāma mādiso viññū puriso samaṇassa gotamassa subhāsitaṃ subhāsitato na abbhanumodeyyāti. [296] Athakho dvīhatīhassa accayena citto ca hatthisāriputto poṭṭhapādo ca paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā citto hatthisāriputto bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi .

--------------------------------------------------------------------------------------------- page235.

Poṭṭhapādo pana paribbājako bhagavatā saddhiṃ sammodi sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi . ekamantaṃ nisinno kho poṭṭhapādo paribbājako bhagavantaṃ etadavoca tadā maṃ bhante te paribbājakā acirapakkantassa bhagavato samantato vācāya sannipatodakena sañjambharimakaṃsu evameva panāyaṃ bhavaṃ poṭṭhapādo paribbājako yaññadeva samaṇo gotamo bhāsati tantadevassa abbhanumodati evametaṃ bhagavā evametaṃ sugatāti na kho pana mayaṃ kiñci samaṇassa gotamassa ekaṃsikaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānāma sassato lokoti vā asassato lokoti vā .pe. neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vāti evaṃ vuttāhaṃ bhante te paribbājake etadavocaṃ ahaṃpi kho bho na kiñci samaṇassa gotamassa ekaṃsikaṃ dhammaṃ desitaṃ ājānāmi sassato lokoti vā .pe. Neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti vā apica samaṇo gotamo bhūtaṃ tacchaṃ tathaṃ paṭipadaṃ paññapeti dhammaṭṭhitataṃ dhammaniyāmataṃ bhūtaṃ kho pana tacchaṃ tathaṃ paṭipadaṃ paññapentassa dhammaṭṭhitataṃ dhammaniyāmataṃ kathaṃ hi nāma mādiso viññū puriso samaṇassa gotamassa subhāsitaṃ subhāsitato na anumodeyyāti. [297] Sabbeheva kho ete poṭṭhapāda paribbājakā andhā acakkhukā tvaññeva nesaṃ eko cakkhumā . ekaṃsikāpi hi kho poṭṭhapāda mayā dhammā desitā paññattā . anekaṃsikāpi hi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page236.

Kho poṭṭhapāda mayā dhammā desitā paññattā. {297.1} Katame ca poṭṭhapāda mayā anekaṃsikā dhammā desitā paññattā . sassato lokoti kho poṭṭhapāda mayā anekaṃsiko dhammo desito paññatto . asassato lokoti kho poṭṭhapāda mayā anekaṃsiko dhammo desito paññatto . antavā lokoti kho poṭṭhapāda mayā anekaṃsiko dhammo desito paññatto . Anantavā lokoti kho poṭṭhapāda mayā anekaṃsiko dhammo desito paññatto . taṃ jīvaṃ taṃ sarīranti kho poṭṭhapāda mayā anekaṃsiko dhammo desito paññatto . aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīranti kho poṭṭhapāda mayā anekaṃsiko dhammo desito paññatto . hoti tathāgato paraṃ maraṇāti kho poṭṭhapāda mayā .pe. na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti kho poṭṭhapāda mayā .pe. Hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇāti kho poṭṭhapāda mayā .pe. neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇāti kho poṭṭhapāda mayā anekaṃsiko dhammo desito paññatto. {297.2} Kasmā cete poṭṭhapāda mayā anekaṃsikā dhammā desitā paññattā . na hete poṭṭhapāda atthasañhitā na dhammasañhitā na ādibrahmacariyakā na nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattanti tasmā ete mayā anekaṃsikā dhammā desitā paññattā. [298] Katame ca poṭṭhapāda mayā ekaṃsikā dhammā desitā

--------------------------------------------------------------------------------------------- page237.

Paññattā . idaṃ dukkhanti kho poṭṭhapāda mayā ekaṃsiko dhammo desito paññatto . ayaṃ dukkhasamudayoti kho poṭṭhapāda mayā ekaṃsiko dhammo desito paññatto . ayaṃ dukkhanirodhoti kho poṭṭhapāda mayā ekaṃsiko dhammo desito paññatto . ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadāti kho poṭṭhapāda mayā ekaṃsiko dhammo desito paññatto. {298.1} Kasmā cete poṭṭhapāda mayā ekaṃsikā dhammā desitā paññattā . ete poṭṭhapāda mayā atthasañhitā ete dhammasañhitā ete ādibrahmacariyakā ete nibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattanti tasmā ete mayā ekaṃsikā dhammā desitā paññattā. [299] Santi kho poṭṭhapāda ete samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino ekantasukhī attā hoti arogo parammaraṇāti tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi saccaṃ kira tumhe āyasmanto evaṃvādino evaṃdiṭṭhino ekantasukhī attā hoti arogo parammaraṇāti . te ce me evaṃ puṭṭhā āmāti paṭijānanti tyāhaṃ evaṃ vadāmi apica pana tumhe āyasmanto ekantasukhaṃ lokaṃ jānaṃ passaṃ viharathāti . iti puṭṭhā noti vadanti tyāhaṃ evaṃ vadāmi apica pana tumhe āyasmanto ekaṃ vā rattiṃ ekaṃ vā divasaṃ upaḍḍhaṃ vā rattiṃ upaḍḍhaṃ vā divasaṃ ekantasukhiṃ attānaṃ sampajānathāti . Iti puṭṭhā noti vadanti tyāhaṃ evaṃ vadāmi apica pana tumhe

--------------------------------------------------------------------------------------------- page238.

Āyasmanto jānātha ayaṃ maggo ayaṃ paṭipadā ekantasukhassa lokassa sacchikiriyāyāti . iti puṭṭhā noti vadanti tyāhaṃ evaṃ vadāmi apica pana tumhe āyasmanto yā tā devatā ekantasukhaṃ lokaṃ upapannā tāsaṃ bhāsamānānaṃ saddaṃ suṇātha supaṭipannattha mārisā ujupaṭipannattha mārisā ekantasukhassa lokassa sacchikiriyāya mayaṃpi hi mārisā evaṃpaṭipannā ekantasukhaṃ lokaṃ upapannāti . iti puṭṭhā noti vadanti. Taṃ kiṃ maññasi poṭṭhapāda nanu evaṃ sante tesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ appāṭihirikataṃ bhāsitaṃ sampajjatīti . addhā kho bhante evaṃ sante tesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ appāṭihirikataṃ bhāsitaṃ sampajjatīti. [300] Seyyathāpi poṭṭhapāda puriso evaṃ vadeyya ahaṃ yā imasmiṃ janapade janapadakalyāṇī taṃ icchāmi taṃ kāmemīti tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ ambho purisa yaṃ tvaṃ janapadakalyāṇiṃ icchasi kāmesi jānāsi taṃ janapadakalyāṇiṃ khattiyiṃ vā brāhmaṇiṃ vā vessiṃ vā suddiṃ vāti . iti puṭṭho noti vadeyya tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ ambho purisa yaṃ tvaṃ janapadakalyāṇiṃ icchasi kāmesi jānāsi taṃ janapadakalyāṇiṃ evaṃnāmā vā evaṃgottā vā dīghā vā rassā vā majjhimā vā kaṇhā vā sāmā vā maṅguracchavi vāti asukasmiṃ gāme vā nigame vā nagare vāti . iti puṭṭho noti vadeyya tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ ambho purisa yaṃ tvaṃ na jānāsi na passasi taṃ tvaṃ icchasi kāmesīti . iti puṭṭho āmāti vadeyya . taṃ kiṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page239.

Maññasi poṭṭhapāda nanu evaṃ sante tassa purisassa appāṭihirikataṃ bhāsitaṃ sampajjatīti . addhā kho bhante evaṃ sante tassa purisassa appāṭihirikataṃ bhāsitaṃ sampajjatīti . evameva kho poṭṭhapāda ye te samaṇabrāhmaṇā evaṃvādino evaṃdiṭṭhino ekantasukhī attā hoti arogo parammaraṇāti tyāhaṃ upasaṅkamitvā evaṃ vadāmi saccaṃ kira tumhe āyasmanto evaṃvādino evaṃdiṭṭhino ekantasukhī attā hoti arogo parammaraṇāti . te ce me evaṃ puṭṭhā āmāti paṭijānanti tyāhaṃ evaṃ vadāmi apica pana tumhe āyasmanto ekantasukhaṃ lokaṃ jānaṃ passaṃ viharathāti. {300.1} Iti puṭṭhā noti vadanti tyāhaṃ evaṃ vadāmi apica pana tumhe āyasmanto ekaṃ vā rattiṃ ekaṃ vā divasaṃ upaḍḍhaṃ vā rattiṃ upaḍḍhaṃ vā divasaṃ ekantasukhiṃ attānaṃ sampajānathāti . iti puṭṭhā noti vadanti tyāhaṃ evaṃ vadāmi apica pana tumhe āyasmanto jānātha ayaṃ maggo ayaṃ paṭipadā ekantasukhassa lokassa sacchikiriyāyāti. Iti puṭṭhā noti vadanti tyāhaṃ evaṃ vadāmi apica pana tumhe āyasmanto yā tā devatā ekantasukhaṃ lokaṃ upapannā tāsaṃ bhāsamānānaṃ saddaṃ suṇātha supaṭipannattha mārisā ujupaṭipannattha mārisā ekantasukhassa lokassa sacchikiriyāya mayaṃpi hi mārisā evaṃpaṭipannā ekantasukhaṃ lokaṃ upapannāti . iti puṭṭhā noti vadanti . taṃ kiṃ maññasi poṭṭhapāda nanu evaṃ sante tesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ appāṭihirikataṃ

--------------------------------------------------------------------------------------------- page240.

Bhāsitaṃ sampajjatīti . addhā kho bhante evaṃ sante tesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ appāṭihirikataṃ bhāsitaṃ sampajjatīti.


             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 9 page 1-240. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=9&item=1&items=385&pagebreak=1              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=9&item=1&items=385&pagebreak=1&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=9&item=1&items=385&pagebreak=1              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=9&item=1&items=385&pagebreak=1              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=9&i=1              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=4&A=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=4&A=1              Contents of The Tipitaka Volume 9 http://84000.org/tipitaka/read/?index_9

ไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ENGLISH letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :