ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า chage to ROMAN letter
TIPITAKA Volume 24 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 16 : Sutta. Aṅ. (5): dasaka-ekādasakanipātā
                 Suttantapitake anguttaranikayassa
                      pancamo bhago
                       ---------
                       dasakanipato
           namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa.
                      Pathamapannasako
                    anisamsavaggo pathamo
     [1]   Evamme   sutam  .  ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   athakho  ayasma  anando
yena    bhagava    tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva
ekamantam   nisidi   ekamantam  nisinno  kho  ayasma  anando  bhagavantam
etadavoca   kimatthiyani   bhante   kusalani   silani   kimanisamsaniti  .
Avippatisaratthani  kho  ananda  kusalani silani avippatisaranisamsani 1-.
Avippatisaro  pana bhante kimatthiyo kimanisamsoti. Avippatisaro kho ananda
pamujjattho  pamujjanisamso  2-  .  pamujjam  3-  pana  bhante  kimatthiyam
kimanisamsanti  .  pamujjam  kho  ananda  pitattham  pitanisamsam  4-. Piti pana
bhante   kimatthiya   kimanisamsati   .   piti   kho  ananda  passaddhattha
passaddhanisamsa  5-. Passaddhi pana bhante  kimatthiya kimanisamsati. Passaddhi
@Footnote:1-2-4-5 Ma. Yu. itisaddo atthi .     3 pamojjantipi patho.
Kho ananda sukhattha sukhanisamsa 1-. Sukham pana bhante kimatthiyam kimanisamsanti.
Sukham   kho  ananda  samadhattham  samadhanisamsam  2-  .  samadhi  pana  bhante
kimatthiyo   kimanisamsoti   .  samadhi  kho  ananda  yathabhutananadassanattho
yathabhutananadassananisamso  3-  .  yathabhutananadassanam  pana  bhante  kimatthiyam
kimanisamsanti    .   yathabhutananadassanam   kho   ananda   nibbidaviragattham
nibbidaviraganisamsam   4-   .   nibbidavirago   pana   bhante  kimatthiyo
kimanisamsoti   .   nibbidavirago   kho   ananda   vimuttinanadassanattho
vimuttinanadassananisamso    5-   iti   kho   ananda   kusalani   silani
avippatisaratthani    avippatisaranisamsani    avippatisaro    pamujjattho
pamujjanisamso    pamujjam    pitattham    pitanisamsam    piti    passaddhattha
passaddhanisamsa    passaddhi    sukhattha    sukhanisamsa    sukham    samadhattham
samadhanisamsam    samadhi    yathabhutananadassanattho   yathabhutananadassananisamso
yathabhutananadassanam   nibbidaviragattham   nibbidaviraganisamsam   nibbidavirago
vimuttinanadassanattho       vimuttinanadassananisamso       iti       kho
ananda kusalani silani anupubbena arahattaya 6- purentiti.
     [2]   Silavato   bhikkhave   silasampannassa   na   cetanaya  karaniyam
avippatisaro   me   uppajjatuti   dhammata  esa  bhikkhave  yam  silavato
silasampannassa   avippatisaro   uppajjati   avippatisarissa   bhikkhave   na
cetanaya   karaniyam   pamujjam   me  uppajjatuti  dhammata  esa  bhikkhave
yam    avippatisarissa    pamujjam    uppajjati   pamuditassa   bhikkhave   na
@Footnote:1-2-3-4-5 Ma. Yu. itisaddo atthi .    6 Ma. Yu. aggaya.
Cetanaya   karaniyam   piti   me  uppajjatuti  dhammata  esa  bhikkhave  yam
pamuditassa   piti   uppajjati   pitimanassa   bhikkhave   na  cetanaya  karaniyam
kayo   me   passambhatuti   dhammata   esa   bhikkhave   yam   pitimanassa
kayo    passambhati   passaddhakayassa   bhikkhave   na   cetanaya   karaniyam
sukham   vediyamiti   dhammata   esa   bhikkhave   yam   passaddhakayo  sukham
vediyati    sukhino    bhikkhave    na    cetanaya   karaniyam   cittam   me
samadhiyatuti   dhammata   esa   bhikkhave   yam   sukhino   cittam  samadhiyati
samahitassa   bhikkhave   na  cetanaya  karaniyam  yathabhutam  janami  passamiti
dhammata   esa   bhikkhave   yam   samahito   yathabhutam   janati  passati
yathabhutam   bhikkhave   janato   passato  na  cetanaya  karaniyam  nibbindami
virajjamiti    dhammata   esa   bhikkhave   yam   yathabhutam   janam   passam
nibbindati   virajjati   nibbinnassa   1-  bhikkhave  virattassa  na  cetanaya
karaniyam   vimuttinanadassanam   sacchikaromiti   dhammata   esa   bhikkhave  yam
nibbinno  2-  viratto  vimuttinanadassanam  sacchikaroti   iti  kho  bhikkhave
nibbidavirago        vimuttinanadassanattho       vimuttinanadassananisamso
yathabhutananadassanam     nibbidaviragattham     nibbidaviraganisamsam     samadhi
yathabhutananadassanattho     yathabhutananadassananisamso     sukham     samadhattham
samadhanisamsam  passaddhi  sukhattha  sukhanisamsa  piti passaddhattha passaddhanisamsa
pamujjam   pitattham   pitanisamsam   avippatisaro  pamujjattho  pamujjanisamso
kusalani       silani       avippatisaratthani      avippatisaranisamsani
@Footnote: 1 Yu. nibbindassa .   2 Yu. nibbindo.
Iti    kho   bhikkhave   dhamma   dhamme   abhisandenti   dhamma   dhamme
paripurenti apara param gamanayati.
     [3]    Dussilassa    bhikkhave    silavipannassa    hatupaniso   hoti
avippatisaro   avippatisare   asati  avippatisaravipannassa  hatupanisam  hoti
pamujjam    pamujje   asati   pamujjavipannassa   hatupanisa   hoti   piti
pitiya    asati   pitivipannassa   hatupanisa   hoti   passaddhi   passaddhiya
asati   passaddhivipannassa   hatupanisam   hoti  sukham  sukhe  asati  sukhavipannassa
hatupaniso   hoti  sammasamadhi  sammasamadhimhi  asati  sammasamadhivipannassa
hatupanisam     hoti     yathabhutananadassanam     yathabhutananadassane    asati
yathabhutananadassanavipannassa      hatupaniso      hoti      nibbidavirago
nibbidavirage     asati     nibbidaviragavipannassa     hatupanisam    hoti
vimuttinanadassanam    seyyathapi    bhikkhave    rukkho   sakhapalasavipanno
tassa   pappatikapi   na   paripurim   gacchati  tacopi  pheggupi  saropi  na
paripurim  gacchati  evameva  kho  bhikkhave  dussilassa  silavipannassa hatupaniso
hoti     avippatisaro    avippatisare    asati    avippatisaravipannassa
hatupanisam hoti pamujjam .pe. Vimuttinanadassanam 1-.
     {3.1}    Silavato    bhikkhave    silasampannassa    upanisasampanno
hoti     avippatisaro    avippatisare    sati    avippatisarasampannassa
upanisasampannam    hoti    pamujjam    pamujje   sati   pamujjasampannassa
upanisasampanna     hoti     piti     pitiya     sati     pitisampannassa
upanisasampanna       hoti       passaddhi       passaddhiya       sati
@Footnote: 1 Po. itisaddo atthi.
Passaddhisampannassa     upanisasampannam     hoti     sukham     sukhe    sati
sukhasampannassa         upanisasampanno        hoti        sammasamadhi
sammasamadhimhi       sati      sammasamadhisampannassa      upanisasampannam
hoti         yathabhutananadassanam        yathabhutananadassane        sati
yathabhutananadassanasampannassa            upanisasampanno           hoti
nibbidavirago      nibbidavirage      sati     nibbidaviragasampannassa
upanisasampannam    hoti   vimuttinanadassanam   seyyathapi   bhikkhave   rukkho
sakhapalasasampanno    tassa    pappatikapi    paripurim   gacchati   tacopi
pheggupi   saropi   paripurim   gacchati   evameva  kho  bhikkhave  silavato
silasampannassa    upanisasampanno    hoti    avippatisaro   avippatisare
sati    avippatisarasampannassa    upanisasampannam   hoti   pamujjam   .pe.
Vimuttinanadassananti.
     [4]  Tatra  kho  ayasma  sariputto  bhikkhu  amantesi dussilassa
avuso   silavipannassa   hatupaniso   hoti   avippatisaro   avippatisare
asati   avippatisaravipannassa   hatupanisam   hoti   pamujjam  pamujje  asati
pamujjavipannassa   hatupanisa   hoti   piti   pitiya   asati   pitivipannamssa
hatupanisa    hoti    passaddhi    passaddhiya    asati    passaddhivipannassa
hatupanisam    hoti   sukham   sukhe   asati   sukhavipannassa   hatupaniso   hoti
sammasamadhi    sammasamadhimhi    asati    sammasamadhivipannassa   hatupanisam
hoti    yathabhutananadassanam    yathabhutananadassane    asati   yathabhutanana-
dassanavipannassa   hatupaniso   hoti  nibbidavirago  nibbidavirage  asati
Nibbidaviragavipannassa    hatupanisam    hoti   vimuttinanadassanam   seyyathapi
avuso   rukkho   sakhapalasavipanno   tassa   pappatikapi   na  paripurim
gacchati  tacopi  pheggupi  saropi  na  paripurim gacchati evameva kho avuso
dussilassa   silavipannassa   hatupaniso   hoti   avippatisaro  avippatisare
asati     avippatisaravipannassa    hatupanisam    hoti    pamujjam    .pe.
Vimuttinanadassanam.
     {4.1}    Silavato    avuso    silasampannassa    upanisasampanno
hoti     avippatisaro    avippatisare    sati    avippatisarasampannassa
upanisasampannam    hoti    pamujjam    pamujje   sati   pamujjasampannassa
upanisasampanna   hoti   piti   pitiya  sati  pitisampannassa  upanisasampanna
hoti    passaddhi    passaddhiya   sati   passaddhisampannassa   upanisasampannam
hoti   sukham  sukhe  sati  sukhasampannassa  upanisasampanno  hoti  sammasamadhi
sammasamadhimhi    sati    sammasamadhisampannassa    upanisasampannam    hoti
yathabhutananadassanam     yathabhutananadassane     sati     yathabhutananadassana-
sampannassa    upanisasampanno    hoti   nibbidavirago   nibbidavirage
sati    nibbidaviragasampannassa    upanisasampannam   hoti   vimuttinanadassanam
seyyathapi   avuso   rukkho   sakhapalasasampanno   tassa   pappatikapi
paripurim  gacchati  tacopi  pheggupi  saropi  paripurim  gacchati  evameva kho
avuso   silavato   silasampannassa   upanisasampanno   hoti  avippatisaro
avippatisare     sati    avippatisarasampannassa    upanisasampannam    hoti
pamujjam .pe. Vimuttinanadassananti.
     [5]  Tatra  kho  ayasma  anando  bhikkhu  amantesi  dussilassa
avuso   silavipannassa   hatupaniso   hoti   avippatisaro   avippatisare
asati    avippatisaravipannassa    hatupanisam    hoti    pamujjam   pamujje
asati   pamujjavipannassa  hatupanisa  hoti  piti  pitiya  asati  pitivipannassa
hatupanisa   hoti   passaddhi   passaddhiya  asati  passaddhivipannassa  hatupanisam
hoti   sukham   sukhe   asati   sukhavipannassa   hatupaniso  hoti  sammasamadhi
sammasamadhimhi     asati     sammasamadhivipannassa     hatupanisam     hoti
yathabhutananadassanam      yathabhutananadassane      asati      yathabhutanana-
dassanavipannassa    hatupaniso    hoti    nibbidavirago   nibbidavirage
asati     nibbidaviragavipannassa     hatupanisam    hoti    vimuttinanadassanam
seyyathapi    avuso   rukkho   sakhapalasavipanno   tassa   pappatikapi
na   paripurim   gacchati   tacopi   pheggupi   saropi  na  paripurim  gacchati
evameva    kho   avuso   dussilassa   silavipannassa   hatupaniso   hoti
avippatisaro    avippatisare    asati    avippatisaravipannassa   hatupanisam
hoti pamujjam .pe. Vimuttinanadassanam.
     {5.1}    Silavato    avuso    silasampannassa    upanisasampanno
hoti     avippatisaro    avippatisare    sati    avippatisarasampannassa
upanisasampannam    hoti    pamujjam    pamujje   sati   pamujjasampannassa
upanisasampanna   hoti   piti   pitiya  sati  pitisampannassa  upanisasampanna
hoti    passaddhi    passaddhiya   sati   passaddhisampannassa   upanisasampannam
hoti      sukham     sukhe     sati     sukhasampannassa     upanisasampanno
Hoti     sammasamadhi    sammasamadhimhi    sati    sammasamadhisampannassa
upanisasampannam    hoti    yathabhutananadassanam    yathabhutananadassane    sati
yathabhutananadassanasampannassa     upanisasampanno    hoti    nibbidavirago
nibbidavirage    sati    nibbidaviragasampannassa    upanisasampannam   hoti
vimuttinanadassanam    seyyathapi    avuso   rukkho   sakhapalasasampanno
tassa   pappatikapi   paripurim   gacchati  tacopi  pheggupi  saropi  paripurim
gacchati   evameva   kho  avuso  silavato  silasampannassa  upanisasampanno
hoti     avippatisaro    avippatisare    sati    avippatisarasampannassa
upanisasampannam hoti pamujjam .pe. Vimuttinanadassananti.
     [6]   Athakho   ayasma   anando   yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva  bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno
kho   ayasma   anando   bhagavantam  etadavoca  siya  nu  kho  bhante
bhikkhuno   tatharupo   samadhipatilabho   yatha   neva   pathaviyam   pathavisanni
assa    na    apasmim   aposanni   assa   na   tejasmim   tejosanni
assa    na    vayasmim    vayosanni   assa   na   akasanancayatane
akasanancayatanasanni        assa        na       vinnanancayatane
vinnanancayatanasanni         assa        na        akincannayatane
akincannayatanasanni       assa       na      nevasannanasannayatane
nevasannanasannayatanasanni         assa         na        idhaloke
idhalokasanni      assa     na     paraloke     paralokasanni     assa
sanni   ca   pana   assati   .   siya   ananda   bhikkhuno   tatharupo
Samadhipatilabho   yatha   neva   pathaviyam   pathavisanni   assa   na  apasmim
aposanni    assa    na   tejasmim   tejosanni   assa   na   vayasmim
vayosanni    assa    na   akasanancayatane   akasanancayatanasanni
assa      na      vinnanancayatane     vinnanancayatanasanni     assa
na      akincannayatane      akincannayatanasanni      assa      na
nevasannanasannayatane nevasannanasannayatanasanni
assa   na   idhaloke   idhalokasanni   assa   na  paraloke  paralokasanni
assa sanni ca pana assati.
     {6.1}  Yathakatham  pana  bhante siya bhikkhuno tatharupo samadhipatilabho
yatha   neva  pathaviyam  pathavisanni  assa  na  apasmim  aposanni  assa  na
tejasmim    tejosanni    assa   na   vayasmim   vayosanni   assa   na
akasanancayatane       akasanancayatanasanni       assa       na
vinnanancayatane         vinnanancayatanasanni        assa        na
akincannayatane         akincannayatanasanni        assa        na
nevasannanasannayatane nevasannanasannayatanasanni
assa   na   idhaloke   idhalokasanni   assa   na  paraloke  paralokasanni
assa sanni ca pana assati.
     {6.2}  Idhananda  bhikkhu  evamsanni  hoti  etam  santam  etam panitam
yadidam    sabbasankharasamatho    sabbupadhipatinissaggo    tanhakkhayo   virago
nirodho   nibbananti   evam   kho   ananda   siya  bhikkhuno  tatharupo
samadhipatilabho   yatha   neva   pathaviyam   pathavisanni   assa   na  apasmim
aposanni     assa     na     tejasmim     tejosanni    assa    na
Vayasmim       vayosanni      assa      na      akasanancayatane
akasanancayatanasanni        assa        na       vinnanancayatane
vinnanancayatanasanni         assa        na        akincannayatane
akincannayatanasanni       assa       na      nevasannanasannayatane
nevasannanasannayatanasanni     assa     na    idhaloke    idhalokasanni
assa na paraloke paralokasanni assa sanni ca pana assati.
     [7]    Athakho   ayasma   anando   yenayasma   sariputto
tenupasankami   upasankamitva   ayasmata   sariputtena   saddhim   sammodi
sammodaniyam   katham   saraniyam   vitisaretva   ekamantam  nisidi  ekamantam
nisinno   kho   ayasma   anando   ayasmantam  sariputtam  etadavoca
siya   nu   kho   avuso  sariputta  bhikkhuno  tatharupo  samadhipatilabho
yatha   neva   pathaviyam   pathavisanni   assa  na  apasmim  aposanni  assa
na    tejasmim    tejosanni   assa   na   vayasmim   vayosanni   assa
na       akasanancayatane       akasanancayatanasanni       assa
na         vinnanancayatane        vinnanancayatanasanni        assa
na         akincannayatane        akincannayatanasanni        assa
na         nevasannanasannayatane         nevasannanasannayatanasanni
assa   na   idhaloke   idhalokasanni   assa   na  paraloke  paralokasanni
assa sanni ca pana assati.
     {7.1}  Siya  avuso  ananda  bhikkhuno  tatharupo samadhipatilabho
yatha  neva  pathaviyam  pathavisanni  assa  .pe. Na paraloke paralokasanni assa
Sanni  ca  pana  assati  .  yathakatham  panavuso  sariputta  siya  bhikkhuno
tatharupo   samadhipatilabho   yatha  neva  pathaviyam  pathavisanni  assa  .pe.
Na    paraloke   paralokasanni   assa   sanni   ca   pana   assati  .
Ekamidaham  avuso  ananda  samayam  idheva  savatthiyam  viharami andhavanasmim
tatthaham   tatharupam   samadhim   samapajjim   yatha   neva  pathaviyam  pathavisanni
ahosim   na   apasmim   aposanni   ahosim   na   tejasmim   tejosanni
ahosim    na   vayasmim   vayosanni   ahosim   na   akasanancayatane
akasanancayatanasanni        ahosim       na       vinnanancayatane
vinnanancayatanasanni        ahosim        na        akincannayatane
akincannayatanasanni       ahosim      na      nevasannanasannayatane
nevasannanasannayatanasanni     ahosim    na    idhaloke    idhalokasanni
ahosim na paraloke paralokasanni ahosim sanni ca pana ahosinti.
     {7.2}  Kimsanni  panayasma  sariputto  tasmim  samaye  ahositi .
Bhavanirodho   nibbanam  bhavanirodho  nibbananti  kho  me  avuso  annava
sanna    uppajjati   annava   sanna   nirujjhati   seyyathapi   avuso
sakalikaggissa   jhayamanassa   annava   acci   uppajjati   annava  acci
nirujjhati   evameva   kho  me  avuso  bhavanirodho  nibbanam  bhavanirodho
nibbananti    annava   sanna   uppajjati   annava   sanna   nirujjhati
bhavanirodho nibbananti 1- sanni ca panaham avuso tasmim samaye ahosinti.
     [8]   Saddho   bhikkhave  bhikkhu  hoti  no  ca  silava  evam  so
@Footnote: 1 Po. Yu. itisaddo natthi.
Tenangena   aparipuro   hoti   tena   tam   angam  paripuretabbam  kintaham
saddho   assam   silava  cati  yato  ca  kho  bhikkhave  bhikkhu  saddho  ca
hoti  silava  ca  evam  so  tenangena  paripuro hoti  saddho ca bhikkhave
bhikkhu  hoti  silava  ca  no  ca  bahussuto  .pe.  bahussuto  ca  no ca
dhammakathiko  dhammakathiko  ca  no  ca  parisavacaro  parisavacaro  ca  no ca
visarado  parisaya  dhammam  deseti  visarado  ca  parisaya  dhammam  deseti
no   ca   vinayadharo   vinayadharo  ca  no  ca  arannako  pantasenasano
arannako   ca  pantasenasano  no  ca  catunnam  jhananam  abhicetasikanam
ditthadhammasukhaviharanam     nikamalabhi    hoti    akicchalabhi    akasiralabhi
catunnanca       jhananam       abhicetasikanam      ditthadhammasukhaviharanam
nikamalabhi   hoti   akicchalabhi   akasiralabhi   no   ca  asavanam  khaya
anasavam   cetovimuttim   pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna
sacchikatva   upasampajja   viharati  evam  so  tenangena  aparipuro  hoti
tena  tam  angam  paripuretabbam  kintaham saddho ca assam silava ca bahussuto ca
dhammakathiko   ca  parisavacaro  ca  visarado  ca  parisaya  dhammam  deseyyam
vinayadharo    ca   arannako   ca   pantasenasano   catunnanca   jhananam
abhicetasikanam    ditthadhammasukhaviharanam    nikamalabhi   assam   akicchalabhi
akasiralabhi    asavananca   khaya   anasavam   cetovimuttim   pannavimuttim
dittheva     dhamme     sayam     abhinna     sacchikatva     upasampajja
vihareyyanti  yato  ca  kho  bhikkhave  bhikkhu  saddho  ca  hoti  silava  ca
Bahussuto   ca   dhammakathiko   ca  parisavacaro  ca  visarado  ca  parisaya
dhammam   deseti   vinayadharo  ca  arannako  ca  pantasenasano  catunnanca
jhananam    abhicetasikanam    ditthadhammasukhaviharanam    nikamalabhi    hoti
akicchalabhi    akasiralabhi    asavananca   khaya   anasavam   cetovimuttim
pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja
viharati  evam  so tenangena paripuro hoti imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi
samannagato bhikkhu samantapasadiko ca hoti sabbakaraparipuro cati.
     [9]  Saddho  [1]-  bhikkhave bhikkhu hoti no ca silava [2]- silava
ca   no   ca   bahussuto  bahussuto  ca  no  ca  dhammakathiko  dhammakathiko
ca   no   ca  parisavacaro  parisavacaro  ca  no  ca  visarado  parisaya
dhammam  deseti  visarado  ca  parisaya  dhammam  deseti  no  ca  vinayadharo
vinayadharo   ca   no   ca   arannako   pantasenasano   arannako  ca
pantasenasano   no   ca   ye  te  santa  vimokkha  atikkamma  rupe
aruppa   te   kayena   phusitva  viharati  ye  te  santa  vimokkha
atikkamma   rupe   aruppa  te  ca  kayena  phusitva  viharati  no  ca
asavanam   khaya   anasavam   cetovimuttim   pannavimuttim  dittheva  dhamme
sayam   abhinna   sacchikatva   upasampajja   viharati  evam  so  tenangena
aparipuro   hoti   tena   tam   angam   paripuretabbam  kintaham  saddho  ca
assam  silava  ca  bahussuto  ca  dhammakathiko  ca  parisavacaro  ca visarado
ca  parisaya  dhammam  deseyyam  vinayadharo  ca  arannako  ca pantasenasano
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. casaddo dissati .  2 Ma. Yu. peyyalo atthi.
Ye  te  santa  vimokkha  atikkamma  rupe  aruppa  te  ca  kayena
phusitva  vihareyyam  asavananca  khaya  anasavam  cetovimuttim  pannavimuttim
dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva   upasampajja  vihareyyanti
yato  ca  kho  bhikkhave  bhikkhu  saddho  ca  hoti  silava  ca bahussuto ca
dhammakathiko   ca   parisavacaro  ca  visarado  ca  parisaya  dhammam  deseti
vinayadharo  ca  arannako  ca  pantasenasano  ye  te  santa  vimokkha
atikkamma  rupe  aruppa  te  ca  kayena  phusitva  viharati asavananca
khaya   anasavam  cetovimuttim  pannavimuttim  dittheva  dhamme  sayam  abhinna
sacchikatva   upasampajja   viharati   evam  so  tenangena  paripuro  hoti
imehi  kho  bhikkhave  dasahi  dhammehi  samannagato  bhikkhu  samantapasadiko
ca hoti sabbakaraparipuro cati.
     [10]   Saddho   bhikkhave   bhikkhu   hoti   no  ca  silava  evam
so   tenangena  aparipuro  hoti  tena  tam  angam  paripuretabbam  kintaham
saddho   ca   assam  silava  cati  yato  ca  kho  bhikkhave  bhikkhu  saddho
ca   hoti  silava  ca  evam  so  tenangena  paripuro  hoti  saddho  ca
bhikkhave  bhikkhu  hoti  silava  ca  no  ca  bahussuto  bahussuto  ca no ca
dhammakathiko   dhammakathiko   ca   no   ca   parisavacaro   parisavacaro  ca
no   ca   visarado   parisaya   dhammam   deseti  visarado  ca  parisaya
dhammam   deseti   no   ca  vinayadharo  vinayadharo  ca  no  ca  anekavihitam
pubbenivasam  anussarati  seyyathidam  ekampi  jatim  dvepi  jatiyo  .pe.
Iti     sakaram    sauddesam    anekavihitam    pubbenivasam    anussarati
anekavihitanca    pubbenivasam    anussarati    seyyathidam   ekampi   jatim
dvepi  jatiyo  .pe.  iti  sakaram  sauddesam  anekavihitam  pubbenivasam
anussarati  no  ca  dibbena  cakkhuna  visuddhena  atikkantamanusakena .pe.
Yathakammupage    satte   pajanati   dibbena   ca   cakkhuna   visuddhena
atikkantamanusakena   .pe.   yathakammupage   satte   pajanati  no  ca
asavanam   khaya   .pe.   sacchikatva   upasampajja   viharati  evam  so
tenangena   aparipuro   hoti   tena   tam   angam  paripuretabbam  kintaham
saddho   ca  assam  silava  ca  bahussuto  ca  dhammakathiko  ca  parisavacaro
ca   visarado  ca  parisaya  dhammam  deseyyam  vinayadharo  ca  anekavihitanca
pubbenivasam  anussareyyam  seyyathidam  ekampi  jatim  dvepi jatiyo .pe.
Iti   sakaram   sauddesam  anekavihitam  pubbenivasam  anussareyyam  dibbena
ca   cakkhuna  visuddhena  atikkantamanusakena  .pe.  yathakammupage  satte
pajaneyyam  asavananca  khaya  .pe.  sacchikatva  upasampajja vihareyyanti
yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti silava ca bahussuto  ca dhammakathiko ca
parisavacaro  ca visarado ca parisaya dhammam deseti vinayadharo ca anekavihitanca
pubbenivasam  anussarati  seyyathidam  ekampi  jatim  dvepi  jatiyo  .pe.
Iti   sakaram  sauddesam  anekavihitam  pubbenivasam  anussarati  dibbena  ca
cakkhuna     visuddhena     atikkantamanusakena    .pe.    yathakammupage
satte        pajanati       asavananca       khaya       anasavam
Cetovimuttim   pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja   viharati   evam   so   tenangena   paripuro   hoti  imehi
kho   bhikkhave   dasahi   dhammehi  samannagato  bhikkhu  samantapasadiko  ca
hoti sabbakaraparipuro cati.
                    Anisamsavaggo pathamo.
                        Tassuddanam
         kimatthiyam 1- cetana silam     upanisa anandapancamam
         samadhi sariputto ca          saddho santena vijjayati.
                     ------------
                    Nathakaranavaggo dutiyo
     [11]    Pancangasamannagato   bhikkhave   bhikkhu   pancangasamannagatam
senasanam   sevamano   bhajamano   nacirasseva  asavanam  khaya  anasavam
cetovimuttim   pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja   vihareyya   kathanca  bhikkhave  bhikkhu  pancangasamannagato  hoti
idha   bhikkhave   bhikkhu   saddho   hoti  saddahati  tathagatassa  bodhim  itipi
so   bhagava   araham  sammasambuddho  vijjacaranasampanno  sugato  lokavidu
anuttaro    purisadammasarathi    sattha   devamanussanam   buddho   bhagavati
appabadho   hoti   appatanko   samavepakiniya  gahaniya  samannagato
natisitaya  naccunhaya  majjhimaya  padhanakkhamaya  asatho  hoti  amayavi
yathabhutam   attanam   avikatta   satthari  va  vinnusu  va  sabrahmacarisu
@Footnote: 1 Ma.    kimatthiyam cetana ca        tayo upanisapi ca
@        samadhi sariputto ca        jhanam santena vijjayati.
Araddhaviriyo   viharati   akusalanam   dhammanam  pahanaya  kusalanam  dhammanam
upasampadaya   thamava   dalhaparakkamo   anikkhittadhuro   kusalesu  dhammesu
pannava  hoti  udayatthagaminiya  pannaya  samannagato ariyaya nibbedhikaya
sammadukkhakkhayagaminiya   evam   kho   bhikkhave  bhikkhu  pancangasamannagato
hoti.
     {11.1}  Kathanca  bhikkhave  senasanam  pancangasamannagatam  hoti  idha
bhikkhave   senasanam  natiduram  hoti  naccasannam  gamanagamanasampannam  diva
appakinnam    rattim   appasaddam   appanigghosam   appadamsamakasavatatapasirimsapa-
samphassam  tasmim  kho  pana  senasane viharantassa appakasireneva uppajjanti
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkhara     tasmim    kho    pana
senasane  thera  bhikkhu  viharanti bahussuta agatagama dhammadhara vinayadhara
matikadhara  te  kalena  kalam  upasankamitva  paripucchati  paripanhati  idam
bhante  katham  imassa  ko atthoti tassa te ayasmanto avivatanceva vivaranti
anuttanikatanca  uttanikaronti  anekavihitesu  ca  kankhatthaniyesu  dhammesu
kankham  pativinodenti  evam  kho bhikkhave senasanam pancangasamannagatam hoti.
Pancangasamannagato   kho   bhikkhave   bhikkhu   pancangasamannagatam  senasanam
sevamano  bhajamano nacirasseva asavanam khaya .pe. Sacchikatva upasampajja
vihareyyati.
     [12]    Pancangavippahino    bhikkhave   bhikkhu   pancangasamannagato
Imasmim   dhammavinaye   kevali   vusitava   uttamapurisoti   vuccati   kathanca
bhikkhave  bhikkhu  pancangavippahino  hoti  idha  bhikkhave  bhikkhuno kamacchando
pahino  hoti  byapado  pahino  hoti  thinamiddham pahinam hoti uddhaccakukkuccam
pahinam  hoti  vicikiccha  pahina hoti evam kho bhikkhave bhikkhu pancangavippahino
hoti.
     {12.1}  Kathanca  bhikkhave bhikkhu pancangasamannagato hoti idha bhikkhave
bhikkhu  asekhena  silakkhandhena  samannagato  hoti  asekhena samadhikkhandhena
samannagato  hoti  asekhena  pannakkhandhena  samannagato  hoti asekhena
vimuttikkhandhena   samannagato   hoti   asekhena  vimuttinanadassanakkhandhena
samannagato  hoti  evam  kho  bhikkhave  bhikkhu  pancangasamannagato hoti.
Pancangavippahino    kho    bhikkhave   bhikkhu   pancangasamannagato   imasmim
dhammavinaye kevali vusitava uttamapurisoti vuccatiti 1-.
         Kamacchando ca byapado    thinamiddhanca bhikkhuno
         uddhaccam vicikiccha ca             sabbasova na vijjati
         asekhena ca silena                  asekhena samadhina
         vimuttiya ca sampanno          nanena ca tathavidho
         sa ve pancangasampanno       pancangani 2- vivajjayam
         sa 3- ve imasmim dhammavinaye    kevali iti vuccatiti 4-.
     [13]  Dasayimani  bhikkhave  samyojanani katamani dasa pancorambhagiyani
samyojanani        pancuddhambhagiyani        samyojanani        katamani
@Footnote: 1 Po. Ma. itisaddo natthi .  2 Po. Ma. Yu. panca ange. 3 Ma. Yu. sa veti pathadvayam
@natthi. 4 Ma. itisaddo natthi.
Pancorambhagiyani   samyojanani   sakkayaditthi  vicikiccha  silabbataparamaso
kamacchando     byapado    imani    pancorambhagiyani    samyojanani
katamani   pancuddhambhagiyani   samsojanani   ruparago   aruparago  mano
uddhaccam   avijja   imani   pancuddhambhagiyani   samyojanani  imani  kho
bhikkhave dasa samyojananiti 1-.
     [14]   Yassakassaci   bhikkhave  bhikkhussa  va  bhikkhuniya  va  panca
cetokhila   2-  appahina  panca  cetaso  vinibandha  asamucchinana  tassa
ya   ratti   va  divaso  va  agacchati  haniyeva  patikankha  kusalesu
dhammesu   no   vuddhi   katamassa   panca   cetokhila   appahina  honti
idha   bhikkhave  bhikkhu  satthari  kankhati  vicikicchati  nadhimuccati  na  sampasidati
yo   so   bhikkhave   bhikkhu   satthari   kankhati  vicikicchati  nadhimuccati  na
sampasidati   tassa   cittam   na   namati  atappaya  anuyogaya  sataccaya
padhanaya   yassa   cittam   na   namati  atappaya  anuyogaya  sataccaya
padhanaya evamassayam pathamo cetokhilo appahino hoti.
     {14.1}  Puna  caparam bhikkhave bhikkhu dhamme kankhati .pe. Sanghe kankhati
sikkhaya   kankhati   sabrahmacarisu   kupito  hoti  anattamano  ahatacitto
khilajato  yo  so  bhikkhave  bhikkhu  sabrahmacarisu  kupito hoti anattamano
ahatacitto   khilajato   tassa   cittam  na  namati  atappaya  anuyogaya
sataccaya  padhanaya  yassa  cittam na namati atappaya anuyogaya sataccaya
padhanaya   evamassayam  pancamo  cetokhilo  appahino  hoti  .  imassa
@Footnote: 1 Ma. itisaddo natthi. 2 Ma. cetokhila. ito param idisameva.
Panca cetokhila appahina honti.
     {14.2}  Katamassa  panca  cetaso  vinibandha asamucchinna honti idha
bhikkhave   bhikkhu   kamesu   avitarago  hoti  avigatacchando  avigatapemo
avigatapipaso  avigataparilaho  avigatatanho  yo  so bhikkhave bhikkhu kamesu
avitarago  hoti  avigatacchando  avigatapemo  avigatapipaso avigataparilaho
avigatatanho   tassa   cittam  na  namati  atappaya  anuyogaya  sataccaya
padhanaya  yassa  cittam  na  namati atappaya anuyogaya sataccaya padhanaya
evamassayam pathamo cetaso vinibandho asamucchinno hoti.
     {14.3}  Puna caparam bhikkhave bhikkhu kaye avitarago hoti .pe. Rupe
avitarago   hoti  yavadattham  udaravadehakam  bhunjitva  seyyasukham  passasukham
middhasukham   anuyutto   viharati   annataram   devanikayam  panidhaya  brahmacariyam
carati  iminaham  silena  va  vatena va tapena va brahmacariyena va devo
va   bhavissami   devannataro   vati  yo  so  bhikkhave  bhikkhu  annataram
devanikayam  panidhaya  brahmacariyam  carati  iminaham  silena  va  vatena  va
tapena  va  brahmacariyena  va  devo  va  bhavissami  devannataro vati
tassa   cittam   na   namati   atappaya  anuyogaya  sataccaya  padhanaya
yassa   cittam   na   namati   atappaya  anuyogaya  sataccaya  padhanaya
evamassayam    pancamo   cetaso   vinibandho   asamucchinno   hoti  .
Imassa   panca   cetaso   vinibandha  asamucchinna  honti  .  yassakassaci
bhikkhave  bhikkhussa  va  bhikkhuniya  va ime panca cetokhila appahina ime
@Footnote: 1 Ma. bhavissati.
Panca   cetaso   vinibandha   asamucchinna  tassa  ya  ratti  va  divaso
va   agacchati   haniyeva   patikankha   kusalesu   dhammesu  no  vuddhi
seyyathapi   bhikkhave   kalapakkhe  candassa  ya  ratti  va  divaso  va
agacchati    hayateva   vannena   hayati   mandalena   hayati   abhaya
hayati   arohaparinahena   evameva  kho  bhikkhave  yassakassaci  bhikkhussa
va   bhikkhuniya   va   ime   panca  cetokhila  appahina  ime  panca
cetaso   vinibandha   asamucchinna   tassa   ya  ratti  va  divaso  va
agacchati haniyeva patikankha kusalesu dhammesu no vuddhi.
     {14.4}  Yassakassaci  bhikkhave  bhikkhussa  va  bhikkhuniya  va  panca
cetokhila  pahina  panca  cetaso  vinibandha  samucchinna  tassa  ya ratti
va  divaso  va  agacchati  vuddhiyeva  patikankha  kusalesu  dhammesu  no
parihani   katamassa  panca  cetokhila  pahina  honti  idha  bhikkhave  bhikkhu
satthari  na  kankhati  na  vicikicchati  adhimuccati  sampasidati  yo  so  bhikkhave
bhikkhu  satthari  na  kankhati  na  vicikicchati  adhimuccati  sampasidati  tassa  cittam
namati   atappaya   anuyogaya  sataccaya  padhanaya  yassa  cittam  namati
atappaya    anuyogaya   sataccaya   padhanaya   evamassayam   pathamo
cetokhilo pahino hoti.
     {14.5}   Puna   caparam  bhikkhave  bhikkhu  dhamme  na  kankhati  .pe.
Sanghe   na   kankhati   sikkhaya   na   kankhati   sabrahmacarisu  na  kupito
hoti   attamano   na   ahatacitto   na   khilajato  yo  so  bhikkhave
bhikkhu   sabrahmacarisu   na   kupito  hoti  attamano  na  ahatacitto  na
Khilajato    tassa   cittam   namati   atappaya   anuyogaya   sataccaya
padhanaya    yassa   cittam   namati   atappaya   anuyogaya   sataccaya
padhanaya   evamassayam   pancamo   cetokhilo  pahino  hoti  .  imassa
panca cetokhila pahina honti.
     {14.6}    Katamassa    panca   cetaso   vinibandha   susamucchinna
honti   idha   bhikkhave   bhikkhu   kamesu   vitarago  hoti  vigatacchando
vigatapemo   vigatapipaso   vigataparilaho   vigatatanho  yo  so  bhikkhave
bhikkhu   kamesu   vitarago   hoti  vigatacchando  vigatapemo  vigatapipaso
vigataparilaho   vigatatanho   tassa   cittam   namati  atappaya  anuyogaya
sataccaya    padhanaya   yassa   cittam   namati   atappaya   anuyogaya
sataccaya  padhanaya  evamassayam  pathamo  cetaso  vinibandho susamucchinno
hoti.
     {14.7}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  kaye  vitarago hoti .pe.
Rupe   vitarago  hoti  na  yavadattham  udaravadehakam  bhunjitva  seyyasukham
passasukham   middhasukham   anuyutto   viharati  na  annataram  devanikayam  panidhaya
brahmacariyam  carati  iminaham  silena  va vatena va tapena va brahmacariyena
va  devo  va  bhavissami  devannataro  vati  yo  so bhikkhave bhikkhu na
annataram   devanikayam   panidhaya   brahmacariyam  carati  iminaham  silena  va
vatena  va  tapena  va brahmacariyena va devo va bhavissami devannataro
vati   tassa   cittam  namati  atappaya  anuyogaya  sataccaya  padhanaya
yassa    cittam   namati   atappaya   anuyogaya   sataccaya   padhanaya
evamassayam   pancamo  cetaso  vinibandho  susamucchinno  hoti  .  imassa
Panca cetaso vinibandha susamucchinna honti.
     {14.8}  Yassakassaci  bhikkhave  bhikkhussa  va  bhikkhuniya  va  ime
panca   cetokhila   pahina  ime  panca  cetaso  vinibandha  susamucchinna
tassa  ya  ratti  va  divaso  va  agacchati vuddhiyeva patikankha kusalesu
dhammesu  no  parihani  seyyathapi  bhikkhave  junhapakkhe  candassa ya ratti
va   divaso   va   agacchati   vaddhateva   vannena   vaddhati  mandalena
vaddhati   abhaya   vaddhati   arohaparinahena   evameva   kho  bhikkhave
yassakassaci  bhikkhussa  va  bhikkhuniya  va  ime  panca  cetokhila  pahina
ime   panca   cetaso   vinibandha   susamucchinna  tassa  ya  ratti  va
divaso   va   agacchati   vuddhiyeva   patikankha  kusalesu  dhammesu  no
parihaniti.
     [15]  Yavata  bhikkhave  satta  apada  va dvipada va catuppada
va   bahuppada  va  rupino  va  arupino  va  sannino  va  asannino
va   nevasanninasannino   va   tathagato   tesam   aggamakkhayati  araham
sammasambuddho   evameva  kho  bhikkhave  yekeci  kusala  dhamma  sabbe
te   appamadamulaka  appamadasamosarana  appamado  tesam  aggamakkhayati
seyyathapi  bhikkhave  yanikanici  jangalanam  pananam  padajatani  sabbani
tani   hatthipade  samodhanam  gacchanti  hatthipadam  tesam  aggamakkhati  yadidam
mahantattena  evameva  kho  bhikkhave  yekeci  kusala  dhamma sabbe te
appamadamulaka       appamadasamosarana       appamado       tesam
aggamakkhayati      seyyathapi     bhikkhave     kutagarassa     yakaci
Gopanasiyo    sabba    ta    kutangama    kutaninna    kutasamosarana
kutam   1-  tasam  aggamakkhayati  evameva  kho  bhikkhave  yekeci  kusala
dhamma   sabbe   te   appamadamulaka   appamadasamosarana   appamado
tesam  aggamakkhayati  seyyathapi  bhikkhave  yekeci  mulagandha kalanusariyam
tesam  aggamakkhayati  evameva  kho  bhikkhave  .pe.  seyyathapi  bhikkhave
yekeci   saragandha   lohitacandanam   tesam  aggamakkhayati  evameva  kho
bhikkhave   .pe.  seyyathapi  bhikkhave  yekeci  pupphagandha  vassikam  tesam
aggamakkhayati  evameva  kho  bhikkhave  .pe.  seyyathapi bhikkhave yekeci
kuddarajano   sabbe   te   ranno   cakkavattissa   anuyanta  vattanti
raja   tesam   cakkavatti  aggamakkhayati  evameva  kho  bhikkhave  .pe.
Seyyathapi  bhikkhave  yakaci  tarakarupanam  pabha  sabba  ta candappabhaya
kalam   nagghanti   solasim  candappabha  tasam  aggamakkhayati  evameva  kho
bhikkhave   .pe.   seyyathapi  bhikkhave  saradasamaye  viddhe  vigatavalahake
deve   adicco   nabham   abbhussakkamano   sabbam   akasagatam   tamagatam
abhivihacca  bhasate  ca  tapate  ca  virocati ca evameva kho bhikkhave .pe.
Seyyathapi   bhikkhave   yakaci   mahanadiyo   seyyathidam   ganga  yamuna
aciravati   sarabhu  mahi  sabba  ta  samuddangama  samuddaninna  samuddapona
samuddapabbhara  mahasamuddo  tasam  aggamakkhayati  evameva  kho  bhikkhave
yekeci   kusala  dhamma  sabbe  te  appamadamulaka  appamadasamosarana
appamado tesam aggamakkhayatiti.
@Footnote: 1 Ma. kuto.
     [16]   Dasayime   bhikkhave   puggala   ahuneyya   pahuneyya
dakkhineyya   anjalikaraniya   anuttaram  punnakkhettam  lokassa  katame  dasa
tathagato    araham   sammasambuddho   paccekasambuddho   ubhatobhagavimutto
pannavimutto    kayasakkhi    ditthippatto    saddhavimutto   dhammanusari
saddhanusari   gotrabhu   ime   kho  bhikkhave  dasa  puggala  ahuneyya
.pe. Anuttaram punnakkhettam lokassati.
     [17]   Sanatha   bhikkhave   viharatha  ma  anatha  dukkham  bhikkhave
anatho   viharati   dasayime   bhikkhave   nathakarana   dhamma  katame  dasa
idha    bhikkhave    bhikkhu   silava   hoti   patimokkhasamvarasamvuto   viharati
acaragocarasampanno    anumattesu    vajjesu    bhayadassavi   samadaya
sikkhati   sikkhapadesu   yampi   bhikkhave   bhikkhu   silava   hoti   .pe.
Samadaya sikkhati sikkhapadesu ayampi dhammo nathakarano.
     {17.1}   Puna   caparam   bhikkhave  bhikkhu  bahussuto  hoti  sutadharo
sutasannicayo    ye    te    dhamma    adikalyana    majjhekalyana
pariyosanakalyana     sattham     sabyanjanam    kevalaparipunnam    parisuddham
brahmacariyam   abhivadanti   tatharupassa   dhamma   bahussuta   honti  dhata
vacasa    paricita    manasanupekkhita    ditthiya    suppatividdha   yampi
bhikkhave    bhikkhu    bahussuto    hoti   .pe.   ditthiya   suppatividdha
ayampi dhammo nathakarano.
     {17.2}  Puna  caparam bhikkhave bhikkhu kalyanamitto hoti kalyanasahayo
kalyanasampavanko    yampi    bhikkhave    bhikkhu    kalyanamitto    hoti
kalyanasahayo    kalyanasampavanko    ayampi   dhammo   nathakarano  .
Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu suvaco hoti sovacassakaranehi dhammehi samannagato
khamo   padakkhinaggahi   anusasanim   yampi   bhikkhave   bhikkhu  suvaco  hoti
sovacassakaranehi     dhammehi     samannagato     khamo    padakkhinaggahi
anusasanim ayampi dhammo nathakarano.
     {17.3} Puna caparam bhikkhave bhikkhu yani tani sabrahmacarinam uccavacani
kimkaraniyani  tattha  dakkho hoti analaso tatrupayaya vimamsaya samannagato alam
katum  alam  samvidhatum yampi bhikkhave bhikkhu yani tani sabrahmacarinam uccavacani
kimkaraniyani .pe. Alam katum alam samvidhatum ayampi dhammo nathakarano.
     {17.4}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu dhammakamo hoti piyasamudaharo
abhidhamme   abhivinaye   ularapamujjo   yampi  bhikkhave  bhikkhu  dhammakamo
hoti  piyasamudaharo  abhidhamme  abhivinaye  ularapamujjo  ayampi  dhammo
nathakarano.
     {17.5}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  araddhaviriyo viharati akusalanam
dhammanam  pahanaya  kusalanam  dhammanam  upasampadaya  thamava  dalhaparakkamo
anikkhittadhuro   kusalesu   dhammesu   yampi   bhikkhave  bhikkhu  araddhaviriyo
viharati   akusalanam   dhammanam   pahanaya   kusalanam  dhammanam  upasampadaya
thamava   dalhaparakkamo   anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesu  ayampi  dhammo
nathakarano.
     {17.6} Puna caparam bhikkhave bhikkhu santuttho hoti itaritaracivarapindapata-
senasanagilanapaccayabhesajjaparikkharena   yampi   bhikkhave  bhikkhu  santuttho
hoti itaritaracivarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharena
ayampi   dhammo   nathakarano   .    puna   caparam  bhikkhave  bhikkhu  satima
Hoti  paramena  satinepakkena  samannagato  cirakatampi  cirabhasitampi  sarita
anussarita   yampi   bhikkhave  bhikkhu  satima  hoti  paramena  satinepakkena
samannagato   cirakatampi   cirabhasitampi  sarita  anussarita  ayampi  dhammo
nathakarano.
     {17.7}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  pannava hoti udayatthagaminiya
pannaya    samannagato   ariyaya   nibbedhikaya   sammadukkhakkhayagaminiya
yampi    bhikkhave    bhikkhu   pannava   hoti   udayatthagaminiya   pannaya
samannagato    ariyaya    nibbedhikaya   sammadukkhakkhayagaminiya   ayampi
dhammo   nathakarano   .   sanatha  bhikkhave  viharatha  ma  anatha  dukkham
bhikkhave anatho viharati ime kho bhikkhave dasa nathakarana dhammati.
     [18]   Sanatha   bhikkhave   viharatha  ma  anatha  dukkham  bhikkhave
anatho   viharati   dasayime   bhikkhave   nathakarana   dhamma  katame  dasa
idha  bhikkhave  bhikkhu  silava  hoti  .pe.  samadaya  sikkhati  sikkhapadesu
silava   vatayam  bhikkhu  patimokkhasamvarasamvuto  viharati  acaragocarasampanno
anumattesu  vajjesu  bhayadassavi  samadaya  sikkhati  sikkhapadesuti  therapi
nam   bhikkhu   vattabbam   anusasitabbam   mannanti   majjhimapi   bhikkhu  navapi
bhikkhu    vattabbam    anusasitabbam    mannanti    tassa    theranukampitassa
majjhimanukampitassa       navanukampitassa       vuddhiyeva      patikankha
kusalesu dhammesu no parihani ayampi dhammo nathakarano.
     {18.1}   Puna   caparam   bhikkhave   bhikkhu  bahussuto  hoti  .pe.
Ditthiya     suppatividdha     bahussuto     vatayam     bhikkhu    sutadharo
sutasannicayo    ye    te    dhamma    adikalyana    majjhekalyana
Pariyosanakalyana     sattham     sabyanjanam    kevalaparipunnam    parisuddham
brahmacariyam   abhivadanti   tatharupassa   dhamma   bahussuta   honti  dhata
vacasa    paricita   manasanupekkhita   ditthiya   suppatividdhati   therapi
nam   bhikkhu   vattabbam   anusasitabbam   mannanti   majjhimapi   bhikkhu  navapi
bhikkhu    vattabbam    anusasitabbam    mannanti    tassa    theranukampitassa
majjhimanukampitassa    navanukampitassa    vuddhiyeva    patikankha   kusalesu
dhammesu no parihani ayampi dhammo nathakarano.
     {18.2}  Puna  caparam bhikkhave bhikkhu kalyanamitto hoti kalyanasahayo
kalyanasampavanko     kalyanamitto    vatayam    bhikkhu    kalyanasahayo
kalyanasampavankoti   therapi   nam   bhikkhu  vattabbam  anusasitabbam  mannanti
majjhimapi   bhikkhu   navapi   bhikkhu   vattabbam  anusasitabbam  mannanti  tassa
theranukampitassa      majjhimanukampitassa     navanukampitassa     vuddhiyeva
patikankha kusalesu dhammesu no parihani ayampi dhammo nathakarano.
     {18.3} Puna caparam bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sovacassakaranehi dhammehi
samannagato   khamo   padakkhinaggahi   anusasanim   suvaco   vatayam   bhikkhu
sovacassakaranehi   dhammehi  samannagato  khamo  padakkhinaggahi  anusasaninti
therapi   nam   bhikkhu   vattabbam   anusasitabbam   mannanti  majjhimapi  bhikkhu
navapi   bhikkhu   vattabbam   anusasitabbam   mannanti  tassa  theranukampitassa
majjhimanukampitassa    navanukampitassa    vuddhiyeva    patikankha   kusalesu
dhammesu no parihani ayampi dhammo nathakarano.
     {18.4}   Puna   caparam  bhikkhave  bhikkhu  yani  tani  sabrahmacarinam
Uccavacani   kimkaraniyani   tattha   dakkho   hoti   analaso  tatrupayaya
vimamsaya  samannagato  alam  katum  alam  samvidhatum  yani  tani sabrahmacarinam
uccavacani    kimkaraniyani    tattha    dakkho   vatayam   bhikkhu   analaso
tatrupayaya   vimamsaya  samannagato  alam  katum  alam  samvidhatunti  therapi
nam   bhikkhu   vattabbam   anusasitabbam   mannanti   majjhimapi   bhikkhu  navapi
bhikkhu    vattabbam    anusasitabbam    mannanti    tassa    theranukampitassa
majjhimanukampitassa    navanukampitassa    vuddhiyeva    patikankha   kusalesu
dhammesu no parihani ayampi dhammo nathakarano.
     {18.5}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu dhammakamo hoti piyasamudaharo
abhidhamme  abhivinaye  ularapamujjo  dhammakamo vatayam bhikkhu piyasamudaharo
abhidhamme  abhivinaye  ularapamujjoti  therapi nam bhikkhu vattabbam anusasitabbam
mannanti   majjhimapi   bhikkhu  navapi  bhikkhu  vattabbam  anusasitabbam  mannanti
tassa    theranukampitassa   majjhimanukampitassa   navanukampitassa   vuddhiyeva
patikankha kusalesu dhammesu no parihani ayampi dhammo nathakarano.
     {18.6}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  araddhaviriyo viharati akusalanam
dhammanam  pahanaya  kusalanam  dhammanam  upasampadaya  thamava  dalhaparakkamo
anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesu  araddhaviriyo vatayam bhikkhu viharati akusalanam
dhammanam  pahanaya  kusalanam  dhammanam  upasampadaya  thamava  dalhaparakkamo
anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesuti  therapi  nam  bhikkhu  vattabbam anusasitabbam
mannanti    majjhimapi    bhikkhu    navapi   bhikkhu   vattabbam   anusasitabbam
Mannanti    tassa    theranukampitassa   majjhimanukampitassa   navanukampitassa
vuddhiyeva   patikankha   kusalesu   dhammesu  no  parihani  ayampi  dhammo
nathakarano.
     {18.7}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  santuttho  hoti itaritaracivara-
pindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharena   santuttho   vatayam  bhikkhu
itaritaracivarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharenati   therapi   nam
bhikkhu   vattabbam   anusasitabbam   mannanti   majjhimapi  bhikkhu  navapi  bhikkhu
vattabbam   anusasitabbam  mannanti  tassa  theranukampitassa  majjhimanukampitassa
navanukampitassa  vuddhiyeva  patikankha  kusalesu  dhammesu no parihani ayampi
dhammo nathakarano.
     {18.8}  Puna  caparam bhikkhave bhikkhu satima hoti paramena satinepakkena
samannagato   cirakatampi   cirabhasitampi  sarita  anussarita  satima  vatayam
bhikkhu  paramena  satinepakkena  samannagato  cirakatampi  cirabhasitampi  sarita
anussaritati  therapi  nam  bhikkhu  vattabbam  anusasitabbam  mannanti  majjhimapi
bhikkhu  navapi  bhikkhu  vattabbam  anusasitabbam  mannanti  tassa theranukampitassa
majjhimanukampitassa    navanukampitassa    vuddhiyeva    patikankha   kusalesu
dhammesu no parihani ayampi dhammo nathakarano.
     {18.9}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  pannava hoti udayatthagaminiya
pannaya    samannagato   ariyaya   nibbedhikaya   sammadukkhakkhayagaminiya
pannava    vatayam    bhikkhu    udayatthagaminiya    pannaya   samannagato
ariyaya    nibbedhikaya   sammadukkhakkhayagaminiyati   therapi   nam   bhikkhu
vattabbam       anusasitabbam       mannanti       majjhimapi       bhikkhu
Navapi   bhikkhu   vattabbam   anusasitabbam   mannanti  tassa  theranukampitassa
majjhimanukampitassa    navanukampitassa    vuddhiyeva    patikankha   kusalesu
dhammesu   no  parihani  ayampi  dhammo  nathakarano  .  sanatha  bhikkhave
viharatha  ma  anatha  dukkham  bhikkhave  anatho viharati ime kho bhikkhave dasa
nathakarana dhammati.
     [19] Dasayime bhikkhave ariyavasa ye ariya avasimsu va avasanti va
avasissanti  va  katame  dasa  idha  bhikkhave   bhikkhu pancangavippahino hoti
chalangasamannagato    ekarakkho    caturapasseno    panunnapaccekasacco
samavayasatthesano    anavilasankappo   passaddhakayasankharo   suvimuttacitto
suvimuttapanno  ime  kho  bhikkhave  dasa  ariyavasa ye ariya avasimsu va
avasanti va avasissanti vati.
     [20]   Ekam   samayam   bhagava   kurusu  viharati  kammasadhammam  nama
kurunam   nigamo   tatra   kho   bhagava   bhikkhu  amantesi  .pe.  bhagava
etadavoca   dasayime   bhikkhave   ariyavasa   ye  ariya  avasimsu  va
avasanti   va   avasissanti   va   katame   dasa  idha  bhikkhave  bhikkhu
pancangavippahino   hoti   chalangasamannagato   ekarakkho  caturapasseno
panunnapaccekasacco          samavayasatthesano          anavilasankappo
passaddhakayasankharo     suvimuttacitto    suvimuttapanno    .     kathanca
bhikkhave  bhikkhu  pancangavippahino  hoti  idha  bhikkhave  bhikkhuno kamacchando
Pahino  hoti  byapado  pahino  hoti  thinamiddham pahinam hoti uddhaccakukkuccam
pahinam  hoti  vicikiccha pahina hoti evam  kho bhikkhave bhikkhu pancangavippahino
hoti.
     {20.1}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu chalangasamannagato hoti idha bhikkhave
bhikkhu  cakkhuna  rupam  disva  neva sumano hoti na dummano upekkhako viharati
sato  sampajano  sotena  saddam  sutva  .pe.  ghanena  gandham ghayitva
jivhaya  rasam  sayitva  kayena  photthabbam  phusitva  manasa dhammam vinnaya
neva  sumano  hoti  na  dummano  upekkhako  viharati sato sampajano evam
kho bhikkhave bhikkhu chalangasamannagato hoti.
     {20.2}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu ekarakkho hoti idha bhikkhave bhikkhu
satarakkhena  cetasa  samannagato hoti evam kho bhikkhave bhikkhu ekarakkho
hoti.
     {20.3}  Kathanca bhikkhave bhikkhu caturapasseno hoti idha bhikkhave bhikkhu
sankhayekam  patisevati sankhayekam adhivaseti sankhayekam parivajjeti sankhayekam
vinodeti evam kho bhikkhave bhikkhu caturapasseno hoti.
     {20.4}  Kathanca  bhikkhave bhikkhu panunnapaccekasacco hoti idha bhikkhave
bhikkhuno   yani   tani   puthusamanabrahmananam  puthupaccekasaccani  seyyathidam
sassato   lokoti   va  asassato  lokoti  va  antava  lokoti  va
anantava   lokoti   va   tam  jivam  tam  sariranti  va  annam  jivam  annam
sariranti   va   hoti   tathagato  parammaranati  va  na  hoti  tathagato
parammaranati  va  hoti  ca  na  ca  hoti  tathagato parammaranati va neva
Hoti   na   na   hoti   tathagato   parammaranati   va   sabbani  tani
nunnani    honti    panunnani   cattani   vantani   muttani   pahinani
patinissatthani evam kho bhikkhave bhikkhu panunnapaccekasacco hoti.
     {20.5}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  samavayasatthesano hoti idha bhikkhave
bhikkhuno  kamesana  pahina  hoti  bhavesana  pahina hoti brahmacariyesana
patippassaddha evam kho bhikkhave bhikkhu samavayasatthesano hoti.
     {20.6}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  anavilasankappo hoti idha bhikkhave
bhikkhuno   kamasankappo   pahino   hoti  byapadasankappo  pahino  hoti
vihimsasankappo  pahino  hoti  evam  kho  bhikkhave  bhikkhu  anavilasankappo
hoti.
     {20.7}   Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  passaddhakayasankharo  hoti  idha
bhikkhave   bhikkhu   sukhassa   ca   pahana   dukkhassa  ca  pahana  pubbeva
somanassadomanassanam     atthangama    adukkhamasukham    upekkhasatiparisuddhim
catuttham  jhanam  upasampajja viharati evam kho bhikkhave bhikkhu passaddhakayasankharo
hoti.
     {20.8}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  suvimuttacitto  hoti  idha bhikkhave
bhikkhuno  raga  cittam  vimuttam  hoti  dosa  cittam  vimuttam  hoti  moha
cittam vimuttam hoti evam kho bhikkhave bhikkhu suvimuttacitto hoti.
     {20.9}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  suvimuttapanno  hoti  idha bhikkhave
bhikkhu   rago   me  pahino  ucchinnamulo  talavatthukato  anabhavam  gato
ayatimanuppadadhammoti  pajanati  doso  me  pahino  .pe.  moho  me
Pahino  ucchinnamulo  talavatthukato  anabhavam  gato  ayatimanuppadadhammoti
pajanati evam kho bhikkhave bhikkhu suvimuttapanno hoti.
     {20.10} Ye hi keci bhikkhave atitamaddhanam ariya ariyavase avasimsu
sabbe te imeva dasa ariyavase avasimsu ye hi keci bhikkhave anagatamaddhanam
ariya  ariyavase avasissanti sabbe te imeva dasa ariyavase avasissanti
ye  hi  keci bhikkhave etarahi ariya ariyavase avasanti sabbe te imeva
dasa ariyavase avasanti ime kho bhikkhave dasa ariyavasa ye ariya avasimsu
va avasanti va avasissanti vati.
                    Nathakaranavaggo dutiyo.
                        Tassuddanam
         senasana ca anga ca        samyojanakhilena ca
         appamado ahuneyyo     dve natha dvevasena cati.
                      ----------
                     Mahavaggo tatiyo
     [21]   Siho   bhikkhave  migaraja  sayanhasamayam  asaya  nikkhamati
asaya    nikkhamitva    vijambhati    vijambhitva    samanta    catuddisa
anuviloketi   samanta   catuddisa  1-  anuviloketva  tikkhattum  sihanadam
nadati  tikkhattum  sihanadam  naditva  gocaraya  pakkamati  tam  kissa hetu maham
khuddake   pane  visamagate  sanghatam  apadesinti  sihoti  kho  bhikkhave
tathagatassetam   adhivacanam   arahato   sammasambuddhassa   yam   kho  bhikkhave
@Footnote: 1 Ma. catuddisam.
Tathagato parisaya dhammam deseti idamassa hoti sihanadasmim.
     {21.1}  Dasayimani  bhikkhave  tathagatassa  tathagatabalani yehi balehi
samannagato   tathagato  asabhanthanam  patijanati  parisasu  sihanadam  nadati
brahmacakkam  pavatteti  katamani  dasa  idha bhikkhave tathagato thananca thanato
atthananca   atthanato   yathabhutam   pajanati   yampi  bhikkhave  tathagato
thananca   thanato   atthananca   atthanato   yathabhutam  pajanati  idampi
bhikkhave   tathagatassa   tathagatabalam   hoti   yam   balam  agamma  tathagato
asabhanthanam patijanati parisasu sihanadam nadati brahmacakkam pavatteti.
     {21.2}   Puna  caparam  bhikkhave  tathagato  atitanagatapaccuppannanam
kammasamadananam  thanaso  hetuso  vipakam  yathabhutam pajanati yampi bhikkhave
tathagato   atitanagatapaccuppannanam   kammasamadananam   thanaso  hetuso
vipakam  yathabhutam  pajanati  idampi  bhikkhave  tathagatassa  tathagatabalam  hoti
yam   balam   agamma  tathagato  asabhanthanam  patijanati  parisasu  sihanadam
nadati brahmacakkam pavatteti.
     {21.3}   Puna   caparam   bhikkhave  tathagato  sabbatthagaminim  patipadam
yathabhutam   pajanati   yampi   bhikkhave   tathagato   sabbatthagaminim  patipadam
yathabhutam   pajanati   idampi   bhikkhave  tathagatassa  tathagatabalam  hoti  yam
balam     agamma     tathagato    asabhanthanam    patijanati    parisasu
sihanadam nadati brahmacakkam pavatteti.
     {21.4}   Puna   caparam  bhikkhave  tathagato  anekadhatum  nanadhatum
lokam    yathabhutam    pajanati   yampi   bhikkhave   tathagato   anekadhatum
nanadhatum   lokam   yathabhutam   pajanati   idampi   bhikkhave   tathagatassa
Tathagatabalam   hoti   yam  balam  agamma  tathagato  asabhanthanam  patijanati
parisasu sihanadam nadati brahmacakkam pavatteti.
     {21.5}   Puna  caparam  bhikkhave  tathagato  sattanam  nanadhimuttikatam
yathabhutam   pajanati   yampi   bhikkhave  tathagato  sattanam  nanadhimuttikatam
yathabhutam  pajanati  idampi  bhikkhave  tathagatassa  tathagatabalam  hoti  yam balam
agamma   tathagato   asabhanthanam   patijanati   parisasu  sihanadam  nadati
brahmacakkam pavatteti.
     {21.6}   Puna  caparam  bhikkhave  tathagato  parasattanam  parapuggalanam
indriyaparopariyattam    yathabhutam    pajanati   yampi   bhikkhave   tathagato
parasattanam    parapuggalanam    indriyaparopariyattam    yathabhutam    pajanati
idampi  bhikkhave  tathagatassa  tathagatabalam  hoti  yam  balam  agamma tathagato
asabhanthanam patijanati parisasu sihanadam nadati brahmacakkam pavatteti.
     {21.7}  Puna  caparam  bhikkhave  tathagato jhanavimokkhasamadhisamapattinam
sankilesam  vodanam  vutthanam  yathabhutam  pajanati  yampi  bhikkhave  tathagato
jhanavimokkhasamadhisamapattinam    sankilesam    vodanam    vutthanam   yathabhutam
pajanati  idampi  bhikkhave  tathagatassa  tathagatabalam  hoti  yam  balam agamma
tathagato   asabhanthanam   patijanati  parisasu  sihanadam  nadati  brahmacakkam
pavatteti.
     {21.8} Puna caparam bhikkhave tathagato anekavihitam pubbenivasam anussarati
seyyathidam ekampi jatim dvepi jatiyo tissopi jatiyo catassopi jatiyo pancapi
jatiyo  dasapi  jatiyo  visampi jatiyo timsampi jatiyo cattalisampi jatiyo
pannasampi    jatiyo    jatisatampi    jatisahassampi   jatisatasahassampi
Anekepi  samvattakappe  anekepi  vivattakappe  anekepi samvattavivattakappe
amutrasim  evamnamo  evamgotto  evamvanno  evamaharo evamsukhadukkha-
patisamvedi  evamayupariyanto  so  tato  cuto  amutra udapadim tatrapasim
evamnamo   evamgotto   evamvanno  evamaharo  evamsukhadukkhapatisamvedi
evamayupariyanto  so  tato  cuto  idhupapannoti  iti  sakaram  sauddesam
anekavihitam   pubbenivasam  anussarati  yampi  bhikkhave  tathagato  anekavihitam
pubbenivasam  anussarati  seyyathidam  ekampi  jatim  dvepi  jatiyo  .pe.
Iti  sakaram  sauddesam  anekavihitam  pubbenivasam  anussarati idampi bhikkhave
tathagatassa   tathagatabalam   hoti  yam  balam  agamma  tathagato  asabhanthanam
patijanati parisasu sihanadam nadati brahmacakkam pavatteti.
     {21.9}  Puna  caparam  bhikkhave  tathagato  dibbena cakkhuna visuddhena
atikkantamanusakena    satte   passati   cavamane   upapajjamane   hine
panite   suvanne   dubbanne   sugate   duggate   yathakammupage   satte
pajanati   ime   vata   bhonto   satta   kayaduccaritena  samannagata
vaciduccaritena    samannagata    manoduccaritena    samannagata   ariyanam
upavadaka       micchaditthika       micchaditthikammasamadana      te
kayassa    bheda    parammarana    apayam    duggatim    vinipatam   nirayam
upapanna   ime   va  pana  bhonto  satta  kayasucaritena  samannagata
vacisucaritena     samannagata    manosucaritena    samannagata    ariyanam
anupavadaka       sammaditthika      sammaditthikammasamadana      te
kayassa  bheda  parammarana  sugatim  saggam  lokam  upapannati  iti  dibbena
Cakkhuna    visuddhena    atikkantamanusakena   satte   passati   cavamane
upapajjamane    hine   panite   suvanne   dubbanne   sugate   duggate
yathakammupage  satte  pajanati  yampi  bhikkhave  tathagato dibbena cakkhuna
visuddhena   atikkantamanusakena   .pe.   yathakammupage  satte  pajanati
idampi  bhikkhave  tathagatassa  tathagatabalam  hoti  yam  balam  agamma tathagato
asabhanthanam patijanati parisasu sihanadam nadati brahmacakkam pavatteti.
     {21.10} Puna caparam bhikkhave tathagato asavanam khaya anasavam cetovimuttim
pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja
viharati   yampi  bhikkhave  tathagato  asavanam  khaya  anasavam  cetovimuttim
pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja
viharati   idampi  bhikkhave  tathagatassa  tathagatabalam  hoti  yam  balam  agamma
tathagato   asabhanthanam   patijanati  parisasu  sihanadam  nadati  brahmacakkam
pavatteti  .  imani  kho  bhikkhave  [1]-  tathagatassa tathagatabalani yehi
balehi    samannagato    tathagato   asabhanthanam   patijanati   parisasu
sihanadam nadati brahmacakkam pavattetiti.
     [22]   Athakho   ayasma   anando  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi  .  ekamantam
nisinnam   kho  ayasmantam  anandam  bhagava  etadavoca  ye  te  ananda
dhamma    tesam    tesam   adhimuttipadanam   abhinnasacchikiriyaya   samvattanti
visarado  aham  ananda  tattha  patijanami  tesam  tesam  tatha  tatha dhammam
@Footnote: 1 Ma. dasati dissati.
Desetum   yatha  yatha  patipanno  santam  va  atthiti  nassati  1-  asantam
va   natthiti   nassati   hinam   va   hinanti  nassati  panitam  va  panitanti
nassati   sauttaram   va   sauttaranti   nassati   anuttaram  va  anuttaranti
nassati   yatha   yatha   va   pana  tam  natayyam  2-  va  datthayyam  va
sacchikatayyam   va   tatha   tatha   nassati   va  dakkhati  va  sacchi  va
karissatiti    thanametam    vijjati    etadanuttariyam    ananda   nananam
yadidam   tattha   tattha   yathabhutananam   etasma   caham   ananda  nana
annam nanam uttaritaram va panitataram va natthiti vadami.
     {22.1}   Dasayimani   ananda   tathagatassa   tathagatabalani  yehi
balehi    samannagato    tathagato   asabhanthanam   patijanati   parisasu
sihanadam   nadati  brahmacakkam  pavatteti  katamani  dasa  idhananda  tathagato
thananca   thanato  atthananca  atthanato  yathabhutam  pajanati  yampananda
tathagato   thananca   thanato  atthananca  atthanato  yathabhutam  pajanati
idampananda   tathagatassa   tathagatabalam  hoti  yam  balam  agamma  tathagato
asabhanthanam patijanati parisasu sihanadam nadati brahmacakkam pavatteti
     {22.2}   puna  caparam  ananda  tathagato  atitanagatapaccuppannanam
kammasamadananam  thanaso  hetuso  vipakam  yathabhutam  pajanati  yampananda
.pe.  idampananda  .pe.  puna  caparam  ananda  tathagato  sabbatthagaminim
patipadam   yathabhutam  pajanati  yampananda  .pe.  idampananda  .pe.  puna
caparam  ananda  tathagato  anekadhatum  nanadhatum  lokam  yathabhutam pajanati
@Footnote: 1 Po. sabbattha nayatiti dissati .   2 Po. Ma. nateyyam va dattheyyam va
@sacchikareyyam va.
Yampananda   .pe.   idampananda  .pe.  puna  caparam  ananda  tathagato
sattanam    nanadhimuttikatam    yathabhutam    pajanati   yampananda   .pe.
Idampananda    .pe.    puna   caparam   ananda   tathagato   parasattanam
parapuggalanam   indriyaparopariyattam   yathabhutam  pajanati  yampananda  .pe.
Idampananda   .pe.   puna  caparam  ananda  tathagato  jhanavimokkhasamadhi-
samapattinam   sankilesam  vodanam  vutthanam  yathabhutam  pajanati  yampananda
.pe.   idampananda   .pe.  puna  caparam  ananda  tathagato  anekavihitam
pubbenivasam  anussarati  seyyathidam  ekampi  jatim  dvepi  jatiyo  .pe.
Iti   sakaram   sauddesam  anekavihitam  pubbenivasam  anussarati  yampananda
.pe.  idampananda  .pe.  puna  caparam  ananda tathagato dibbena cakkhuna
visuddhena   atikkantamanusakena   .pe.   yathakammupage  satte  pajanati
yampananda .pe. Idampananda .pe.
     {22.3}  Puna  caparam  ananda  tathagato  asavanam  khaya  anasavam
cetovimuttim   pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja   viharati   yampananda   tathagato   asavanam   khaya  anasavam
cetovimuttim   pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja   viharati   idampananda   tathagatassa   tathagatabalam   hoti   yam
balam   agamma   tathagato   asabhanthanam   patijanati   parisasu  sihanadam
nadati   brahmacakkam   pavatteti   imani   kho   ananda  dasa  tathagatassa
tathagatabalani    yehi    balehi   samannagato   tathagato   asabhanthanam
Patijanati parisasu sihanadam nadati brahmacakkam pavattetiti.
     [23]   Atthi  bhikkhave  dhamma  kayena  pahatabba  no  vacaya
atthi  bhikkhave  dhamma  vacaya  pahatabba  no  kayena  atthi  bhikkhave
dhamma  neva  kayena  pahatabba  no  vacaya  pannaya  disva  disva
pahatabba  katame  ca  bhikkhave  dhamma  kayena  pahatabba  no vacaya
idha  bhikkhave  bhikkhu  akusalam  apanno  hoti  kancideva  1- desam kayena
tamenam   anuvicca   vinnu  sabrahmacari  evamahamsu  ayasma  kho  akusalam
apanno   kancideva   desam   kayena   sadhu   vatayasma  kayaduccaritam
pahaya   kayasucaritam   bhavetuti   so   anuvicca   vinnuhi   sabrahmacarihi
vuccamano   kayaduccaritam   pahaya   kayasucaritam   bhaveti  ime  vuccanti
bhikkhave dhamma kayena pahatabba no vacaya.
     {23.1}  Katame  ca  bhikkhave dhamma vacaya pahatabba no kayena
idha  bhikkhave  bhikkhu  akusalam  apanno  hoti kancideva desam vacaya tamenam
anuvicca  vinnu  sabrahmacari  evamahamsu  ayasma  kho  akusalam  apanno
kancideva  desam  vacaya  sadhu  vatayasma  vaciduccaritam  pahaya  vacisucaritam
bhavetuti   so   anuvicca   vinnuhi  sabrahmacarihi  vuccamano  vaciduccaritam
pahaya  vacisucaritam  bhaveti  ime vuccanti bhikkhave dhamma vacaya pahatabba
no kayena.
     {23.2}  Katame  ca  bhikkhave  dhamma  neva kayena pahatabba no
vacaya   pannaya   disva   disva   pahatabba  lobho  bhikkhave  neva
kayena  pahatabbo  no  vacaya  pannaya  disva  disva  pahatabbo.
@Footnote: 1 Po. Ma. kinci.
Doso  bhikkhave  ...  moho  bhikkhave ... Kodho bhikkhave ... Upanaho
bhikkhave ... Makkho bhikkhave ... Palaso bhikkhave ... Macchariyam bhikkhave ...
Neva kayena pahatabbam no vacaya pannaya disva disva pahatabbam.
     {23.3} Papika bhikkhave issa neva kayena pahatabba no vacaya
pannaya  disva  disva  pahatabba  katama  ca bhikkhave papika issa idha
bhikkhave  ijjhati  gahapatissa  va  gahapatiputtassa  va  dhanena  va  dhannena
va  rajatena  va  jatarupena  va  tatrannatarassa  dasassa va upavasassa
va   evam   hoti   ahovatimassa  gahapatissa  va  gahapatiputtassa  va  na
ijjheyya  dhanena  va  dhannena va rajatena va jatarupena vati samano va
pana   brahmano   va   labhi   hoti  civarapindapatasenasanagilanapaccaya-
bhesajjaparikkharanam   tatrannatarassa   samanassa   va   brahmanassa   va
evam  hoti  aho  vata  ayamayasma  na labhi assa civarapindapatasenasana-
gilanapaccayabhesajjaparikkharananti   ayam  vuccati  bhikkhave  papika  issa
papika  bhikkhave  issa  neva  kayena  pahatabba  no vacaya pannaya
disva disva pahatabba.
     {23.4}  Papika  bhikkhave  iccha  neva  kayena  pahatabba no
vacaya  pannaya  disva  disva  pahatabba  katama  ca  bhikkhave papika
iccha  idha  bhikkhave  ekacco  assaddho  samano saddhoti mam janeyyunti
icchati   dussilo   samano  silavati  mam  janeyyunti  icchati  appassuto
samano   bahussutoti   mam   janeyyunti  icchati  sanganikaramo  samano
Pavivittoti   mam   janeyyunti   icchati   kusito  samano  araddhaviriyoti
mam    janeyyunti    icchati    mutthassati   samano   upatthitassatiti   mam
janeyyunti   icchati   asamahito   samano  samahitoti  mam  janeyyunti
icchati    duppanno    samano    pannavati   mam   janeyyunti   icchati
akhinasavo    samano    khinasavoti    mam   janeyyunti   icchati   ayam
vuccati  bhikkhave  papika  iccha  papika  bhikkhave  iccha  neva kayena
pahatabba   no   vacaya   pannaya   disva   disva   pahatabba .
Tance   bhikkhave   bhikkhum  lobho  abhibhuyya  iriyati  doso  moho  kodho
upanaho   makkho   palaso   macchariyam  papika  issa  papika  iccha
abhibhuyya   iriyati   so   evamassa   veditabbo   na  ayamayasma  tatha
pajanati   yatha   pajanato   lobho   na   hoti   tathahimam  ayasmantam
lobho   abhibhuyya   iriyati   na   ayamayasma   tatha   pajanati   yatha
pajanato   doso   na  hoti  moho  kodho  upanaho  makkho  palaso
macchariyam  papika  issa  papika  iccha  na  hoti  tathahimam  ayasmantam
papika iccha abhibhuyya iriyati.
     {23.5}  Tance  bhikkhave bhikkhum lobho nabhibhuyya iriyati doso moho
kodho  upanaho  makkho  palaso  macchariyam  papika issa papika iccha
nabhibhuyya  iriyati  so  evamassa  veditabbo  tatha  ayamayasma pajanati
yatha  pajanato  lobho  na  hoti  tathahimam  ayasmantam  lobho  nabhibhuyya
iriyati  tatha  ayamayasma  pajanati  yatha pajanato doso na hoti moho
Kodho   upanaho   makkho   palaso  macchariyam  papika  issa  papika
iccha   na   hoti   tathahimam   ayasmantam   papika   iccha  nabhibhuyya
iriyatiti.
     [24]  Ekam  samayam  ayasma  mahacundo  cetisu  viharati sahajatiyam
tatra  kho  ayasma  mahacundo  bhikkhu  amantesi  avuso  bhikkhavoti.
Avusoti   kho  bhikkhu  ayasmato  mahacundassa  paccassosum  .  ayasma
mahacundo   etadavoca   nanavadam   avuso  bhikkhu  vadamano  janamimam
dhammam   passamimam   dhammanti   tance   avuso   bhikkhum   lobho  abhibhuyya
titthati  doso  moho  kodho  upanaho  makkho  palaso macchariyam papika
issa   papika   iccha   abhibhuyya  titthati   so  evamassa  veditabbo
na   ayamayasma   tatha   pajanati   yatha  pajanato  lobho  na  hoti
tathahimam   ayasmantam   lobho   abhibhuyya   titthati  na  ayamayasma  tatha
pajanati   yatha   pajanato  doso  na  hoti  moho  kodho  upanaho
makkho   palaso   macchariyam   papika  issa  papika  iccha  na  hoti
tathahimam ayasmantam papika iccha abhibhuyya titthati.
     {24.1}   Bhavanavadam   avuso  bhikkhu  vadamano  bhavitakayomhi
bhavitasilo   bhavitacitto   bhavitapannoti   tance  avuso  bhikkhum  lobho
abhibhuyya   titthati   doso   moho   kodho   upanaho  makkho  palaso
macchariyam   papika   issa   papika   iccha   abhibhuyya   titthati   so
evamassa   veditabbo  na  ayamayasma  tatha  pajanati  yatha  pajanato
Lobho   na   hoti   tathahimam   ayasmantam   lobho  abhibhuyya  titthati  na
ayamayasma   tatha  pajanati  yatha  pajanato  doso  na  hoti  moho
kodho   upanaho   makkho   palaso  macchariyam  papika  issa  papika
iccha   na   hoti   tathahimam   ayasmantam   papika   iccha   abhibhuyya
titthati.
     {24.2}   Nanavadanca   avuso  bhikkhu  vadamano  bhavanavadanca
janamimam    dhammam    passamimam    dhammam    bhavitakayomhi    bhavitasilo
bhavitacitto   bhavitapannoti   tance   avuso   bhikkhum   lobho  abhibhuyya
titthati  doso  moho  kodho  upanaho  makkho  palaso macchariyam papika
issa   papika   iccha   abhibhuyya   titthati  so  evamassa  veditabbo
na   ayamayasma   tatha   pajanati   tatha  pajanato  lobho  na  hoti
tathahimam   ayasmantam   lobho   abhibhuyya   titthati  na  ayamayasma  tatha
pajanati   yatha   pajanato  doso  na  hoti  moho  kodho  upanaho
makkho   palaso   macchariyam   papika  issa  papika  iccha  na  hoti
tathahimam ayasmantam papika iccha abhibhuyya titthati
     {24.3}  seyyathapi  avuso  puriso  daliddova  samano addhavadam
vadeyya  adhanova  samano  dhanavadam  vadeyya  abhogavava samano bhogavadam
vadeyya  so  kismincideva  dhanakaraniye  samuppanne  na sakkuneyya upanihatum
dhanam  va  dhannam  va  rajatam va jatarupam va tamenam evam janeyyum daliddova
ayamayasma   samano   addhavadam  vadeti  adhanova  ayamayasma  samano
dhanavadam  1-  vadeti  abhogavava  ayamayasma samano bhogavadam 2- vadeti
@Footnote: 1 Ma. dhanavavadam .    2 Ma. bhogavavadam.
Tam   kissa   hetu   tatha   hi   ayamayasma   kismincideva   dhanakaraniye
samuppanne   na   sakkoti   upanihatum   dhanam  va  dhannam  va  rajatam  va
jatarupam   vati   evameva   kho  avuso  nanavadanca  bhikkhu  vadamano
bhavanavadanca    janamimam    dhammam   passamimam   dhammam   bhavitakayomhi
bhavitasilo   bhavitacitto   bhavitapannoti   tance  avuso  bhikkhum  lobho
abhibhuyya   titthati   doso   moho   kodho   upanaho  makkho  palaso
macchariyam  papika  issa  papika  iccha  abhibhuyya  titthati  so evamassa
veditabbo    na    ayamayasma    tatha   pajanati   yatha   pajanato
lobho   na   hoti   tathahimam   ayasmantam   lobho  abhibhuyya  titthati  na
ayamayasma   tatha  pajanati  yatha  pajanato  doso  na  hoti  moho
kodho   upanaho   makkho   palaso  macchariyam  papika  issa  papika
iccha   na   hoti   tathahimam   ayasmantam   papika   iccha   abhibhuyya
titthati.
     {24.4}   Nanavadam   avuso   bhikkhu  vadamano  janamimam  dhammam
passamimam   dhammanti   tance   avuso   bhikkhum  lobho  nabhibhuyya  titthati
doso  moho  kodho  upanaho  makkho  palaso  macchariyam papika issa
papika   iccha   nabhibhuyya   titthati   so  evamassa  veditabbo  tatha
ayamayasma   pajanati   yatha   pajanato   lobho   na  hoti  tathahimam
ayasmantam   lobho   nabhibhuyya   titthati   tatha   ayamayasma  pajanati
yatha   pajanato   doso   na   hoti  moho  kodho  upanaho  makkho
palaso   macchariyam   papika  issa  papika  iccha  na  hoti  tathahimam
Ayasmantam papika iccha nabhibhuyya titthati.
     {24.5}   Bhavanavadam   avuso  bhikkhu  vadamano  bhavitakayomhi
bhavitasilo   bhavitacitto   bhavitapannoti   tance  avuso  bhikkhum  lobho
nabhibhuyya  titthati  doso  moho  kodho  upanaho makkho palaso macchariyam
papika   issa   papika   iccha   nabhibhuyya   titthati  so  evamassa
veditabbo  tatha  ayamayasma  pajanati  yatha  pajanato  lobho na hoti
tathahimam  ayasmantam  lobho  nabhibhuyya  titthati  tatha ayamayasma pajanati
yatha  pajanato  doso  na  hoti  moho  kodho upanaho makkho palaso
macchariyam  papika  issa  papika  iccha  na  hoti  tathahimam  ayasmantam
papika iccha nabhibhuyya titthati.
     {24.6}   Nanavadanca   avuso  bhikkhu  vadamano  bhavanavadanca
janamimam  dhammam  passamimam  dhammam  bhavitakayomhi  bhavitasilo  bhavitacitto
bhavitapannoti   tance   avuso  bhikkhum  lobho  nabhibhuyya  titthati  doso
moho  kodho  upanaho  makkho  palaso  macchariyam papika issa papika
iccha   nabhibhuyya  titthati  so  evamassa  veditabbo  tatha  ayamayasma
pajanati  yatha  pajanato  lobho  na  hoti  tathahimam  ayasmantam  lobho
nabhibhuyya   titthati  tatha  ayamayasma  pajanati  yatha  pajanato  doso
na   hoti   moho  kodho  upanaho  makkho  palaso  macchariyam  papika
issa   papika  iccha  na  hoti  tathahimam  ayasmantam  papika  iccha
nabhibhuyya   titthati    seyyathapi   avuso   puriso   addhova   samano
Addhavadam  vadeyya  dhanavava  samano  dhanavadam  vadeyya  bhogavava samano
bhogavadam   vadeyya  so  kismincideva  dhanakaraniye  samuppanne  sakkuneyya
upanihatum   dhanam  va  dhannam  va  rajatam  va  jatarupam  va  tamenam  evam
janeyyum   addhova   ayamayasma   samano   addhavadam  vadeti  dhanavava
ayamayasma   samano   dhanavadam  vadeti  bhogavava  ayamayasma  samano
bhogavadam   vadeti   tam  kissa  hetu  tatha  hi  ayamayasma  kismincideva
dhanakaraniye   samuppanne   sakkoti   upanihatum   dhanam   va   dhannam   va
rajatam   va  jatarupam  vati   evameva  kho  avuso  nanavadanca  bhikkhu
vadamano     bhavanavadanca    janamimam    dhammam    passamimam    dhammam
bhavitakayomhi     bhavitasilo    bhavitacitto    bhavitapannoti    tance
avuso  bhikkhum  lobho  nabhibhuyya  titthati  doso  moho  kodho upanaho
makkho   palaso   macchariyam   papika  issa  papika  iccha  nabhibhuyya
titthati   so   evamassa  veditabbo  tatha  ayamayasma  pajanati  yatha
pajanato   lobho   na   hoti   tathahimam   ayasmantam  lobho  nabhibhuyya
titthati   tatha  ayamayasma  pajanati  yatha  pajanato  doso  na  hoti
moho   kodho   upanaho   makkho   palaso  macchariyam  papika  issa
papika   iccha   na   hoti   tathahimam   ayasmantam   papika   iccha
nabhibhuyya titthatiti.
     [25]  Dasayimani  bhikkhave  kasinayatanani katamani dasa pathavikasinameko
sanjanati   uddham   adho   tiriyam   advayam   appamanam   apokasinameko
sanjanati   ...   tejokasinameko   sanjanati  ...  vayokasinameko
Sanjanati    ...    nilakasinameko   sanjanati   ...   pitakasinameko
sanjanati   ...   lohitakasinameko  sanjanati  ...  odatakasinameko
sanjanati   ...  akasakasinameko  sanjanati  ...  vinnanakasinameko
sanjanati    uddham    adho   tiriyam   advayam   appamanam   imani   kho
bhikkhave dasa kasinayatananiti.
     [26]   Ekam   samayam   ayasma   mahakaccano  avantisu  viharati
kuraraghare  pavatte  pabbate  .  athakho  kali  upasika  kuraragharika  1-
yenayasma    mahakaccano    tenupasankami   upasankamitva   ayasmantam
mahakaccanam   abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam  nisinna  kho
kali    upasika    kuraragharika   ayasmantam   mahakaccanam   etadavoca
vuttamidam bhante bhagavata kumaripanhesu
                atthassa patti hadayassa santi
                jetvana senam piyasatarupam
                ekoha 2- jhayi 3- sukhamanubodhim
                tasma janena na karomi sakkhim
                sakkhi na sampajjati kenaci meti.
Imassa   nu  kho  bhante  bhagavata  sankhittena  bhasitassa  katham  vittharena
attho   datthabboti   .   pathavikasinasamapattiparama   kho   bhagini   eke
samanabrahmana  atthabhinibbattesum yavata kho bhagini pathavikasinasamapattiparamata
@Footnote: 1 Po. Ma. kuragharika .  2 Ma. Yu. ekoham. Po. ekaham .  3 Ma. jhayam.
Tadabhinnasi    bhagava    tadabhinnaya   bhagava   adimaddasa   adinavamaddasa
nissaranamaddasa     maggamaggananadassanamaddasa     tassa     adidassanahetu
adinavadassanahetu       nissaranadassanahetu       maggamaggananadassanahetu
atthassa   patti   hadayassa   santi  vidita  hoti  apokasinasamapattiparama
kho bhagini ... Tejokasinasamapattiparama kho bhagini ... Vayokasinasamapattiparama
kho  bhagini  ... Nilakasinasamapattiparama kho bhagini ... Pitakasinasamapattiparama
kho bhagini ... Lohitakasinasamapattiparama kho bhagini ... Odatakasinasamapattiparama
kho bhagini ... Akasakasinasamapattiparama kho bhagini ... Vinnanakasinasamapattiparama
kho  bhagini  eke  samanabrahmana  atthabhinibbattesum  yavata  kho  bhagini
vinnanakasinasamapattiparamata    tadabhinnasi    bhagava   tadabhinnaya   bhagava
adimaddasa    adinavamaddasa    nissaranamaddasa    maggamaggananadassanamaddasa
tassa      adidassanahetu      adinavadassanahetu      nissaranadassanahetu
maggamaggananadassanahetu   atthassa   patti   hadayassa  santi  vidita  hoti
iti kho bhagini yantam vuttam bhagavata kumaripanhesu
                atthassa patti hadayassa santi
                jetvana senam piyasatarupam
                ekoha jhayi sukhamanubodhim
                tasma janena na karomi sakkhim
                sakkhi na sampajjati kenaci meti.
Imassa  kho  bhagini  bhagavata  sankhittena  bhasitassa  evam vittharena attho
datthabboti.
     [27]  Ekam  samayam  bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa
arame    .   athakho   sambahula   bhikkhu   pubbanhasamayam   nivasetva
pattacivaramadaya   savatthiyam   pindaya   pavisimsu   athakho   tesam   bhikkhunam
etadahosi   atippago   kho   tava   savatthiyam   pindaya  caritum  yannuna
mayam   yena  annatitthiyanam  paribbajakanam  aramo  tenupasankameyyamati
athakho    te   bhikkhu   yena   annatitthiyanam   paribbajakanam   aramo
tenupasankamimsu   upasankamitva   tehi   annatitthiyehi  paribbajakehi  saddhim
sammodimsu sammodaniyam katham saraniyam vitisaretva ekamantam nisidimsu.
     {27.1} Ekamantam nisinne kho te bhikkhu te annatitthiya paribbajaka
etadavocum   samano  avuso  gotamo  savakanam  evam dhammam deseti etha
tumhe   bhikkhave   sabbam   dhammam   abhijanatha   sabbam   dhammam   abhinnaya
abhinnaya   viharathati   mayampi   kho   avuso   savakanam   evam  dhammam
desema   etha   tumhe   avuso  sabbam  dhammam  abhijanatha  sabbam  dhammam
abhinnaya   abhinnaya   viharathati   idha  no  avuso  ko  viseso  ko
adhippayaso   kimnanakaranam   samanassa  va  gotamassa  amhakam  va  yadidam
dhammadesanaya va dhammadesanam anusasaniya va anusasaninti.
     {27.2}     Athakho     te     bhikkhu    tesam    annatitthiyanam
paribbajakanam      bhasitam      neva      abhinandimsu      nappatikkosimsu
anabhinanditva       appatikkositva       utthayasana       pakkamimsu
Bhagavato    santike    etassa    bhasitassa    attham    ajanissamati
athakho    te    bhikkhu    savatthiyam    pindaya    caritva   pacchabhattam
pindapatapatikkanta     yena    bhagava    tenupasankamimsu    upasankamitva
bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidimsu   ekamantam   nisinna   kho
te   bhikkhu   bhagavantam   etadavocum    idha   mayam   bhante   pubbanhasamayam
nivasetva     pattacivaramadaya     savatthiyam     pindaya    pavisimha
tesam   no  bhante  amhakam  etadahosi  atippago  kho  tava  savatthiyam
pindaya    caritum    yannuna   mayam   yena   annatitthiyanam   paribbajakanam
aramo  tenupasankameyyamati  athakho  mayam  bhante  yena  annatitthiyanam
paribbajakanam     aramo    tenupasankamimha    upasankamitva    tehi
annatitthiyehi     paribbajakehi     saddhim     sammodimha    sammodaniyam
katham    saraniyam    vitisaretva    ekamantam    nisidimha    ekamantam
nisinne kho bhante annatitthiya paribbajaka amhe etadavocum
     {27.3}  samano  avuso  gotamo  savakanam  evam  dhammam deseti
etha   tumhe   bhikkhave  sabbam  dhammam  abhijanatha  sabbam  dhammam  abhinnaya
abhinnaya  viharathati  mayampi  kho  avuso  savakanam  evam  dhammam desema
etha   tumhe   avuso  sabbam  dhammam  abhijanatha  sabbam  dhammam  abhinnaya
abhinnaya  viharathati  idha  no  avuso  ko  viseso  ko  adhippayaso
kim    nanakaranam    samanassa    va   gotamassa   amhakam   va   yadidam
dhammadesanaya    va    dhammadesanam    anusasaniya    va   anusasaninti
athakho     mayam     bhante     tesam     annatitthiyanam    paribbajakanam
Bhasitam     neva     abhinandimha     nappatikkosimha     anabhinanditva
appatikkositva     utthayasana     pakkamimha    bhagavato    santike
etassa bhasitassa attham ajanissamati.
     {27.4}  Evamvadino  bhikkhave  annatitthiya  paribbajaka evamassu
vacaniya  eko  avuso  panho  eko  uddeso ekam veyyakaranam dve
panha  dve  uddesa  dve  veyyakaranani  tayo panha tayo uddesa
tini   veyyakaranani   cattaro   panha   cattaro  uddesa  cattari
veyyakaranani   panca  panha  panca  uddesa  panca  veyyakaranani  cha
panha  cha  uddesa  cha  veyyakaranani  satta panha satta uddesa satta
veyyakaranani  attha  panha  attha  uddesa  attha  veyyakaranani  nava
panha  nava  uddesa  nava  veyyakaranani  dasa  panha dasa uddesa dasa
veyyakarananiti    evam   puttha   bhikkhave   annatitthiya   paribbajaka
neva   1-   sampadayissanti   uttarimpi   vighatam  apajjissanti  tam  kissa
hetu   yathatam   bhikkhave  avisayasmim  nahantam  bhikkhave  passami  sadevake
loke   samarake  sabrahmake  sassamanabrahmaniya  pajaya  sadevamanussaya
yo   imesam   panhanam   veyyakaranena   cittam   aradheyya   annatra
tathagatena  va  tathagatasavakena  va  ito va pana sutva  eko panho
eko  uddeso  ekam  veyyakarananti  iti  kho   panetam  vuttam kincetam
paticca    vuttam    ekadhamme    bhikkhave    bhikkhu    sammanibbindamano
@Footnote: 1 Ma. Yu. naceva.
Sammavirajjamano         sammavimuccamano        sammapariyantadassavi
sammatthabhisamecca    1-    dittheva    dhamme    dukkhassantakaro   hoti
katamasmim    ekadhamme   sabbe   satta   aharatthitika   imasmim   kho
bhikkhave    ekadhamme    bhikkhu    sammanibbindamano   sammavirajjamano
sammavimuccamano         sammapariyantadassavi        sammatthabhisamecca
dittheva   dhamme  dukkhassantakaro  hoti  eko  panho  eko  uddeso
ekam  veyyakarananti  iti  yantam  vuttam  idametam paticca vuttam  dve panha
dve  uddesa  dve  veyyakarananiti  iti  kho  panetam  vuttam  kincetam
paticca   vuttam   dvisu   bhikkhave   dhammesu   [2]-   sammanibbindamano
sammavirajjamano         sammavimuccamano        sammapariyantadassavi
sammatthabhisamecca    dittheva   dhamme   dukkhassantakaro   hoti   katamesu
dvisu   name  ca  rupe  ca  imesu  kho  bhikkhave  dvisu  dhammesu  bhikkhu
sammanibbindamano         sammavirajjamano         sammavimuccamano
sammapariyantadassavi       sammatthabhisamecca       dittheva      dhamme
dukkhassantakaro  hoti  dve  panha  dve  uddesa dve veyyakarananiti
iti  yantam  vuttam  idametam  paticca  vuttam     tayo  panha tayo uddesa
tini   veyyakarananiti   iti   kho  panetam  vuttam  kincetam  paticca  vuttam
tisu   bhikkhave   dhammesu   bhikkhu   sammanibbindamano   sammavirajjamano
sammavimuccamano         sammapariyantadassavi        sammatthabhisamecca
dittheva    dhamme    dukkhassantakaro    hoti    katamesu    tisu    tisu
@Footnote: 1 Po. Ma. samattham abhisamecca. evam sabbattha natabbam. 2 Ma. Yu. etthantare
@bhikkhuti atthi.
Vedanasu   imesu  kho  bhikkhave  tisu  dhammesu  bhikkhu  sammanibbindamano
sammavirajjamano         sammavimuccamano        sammapariyantadassavi
sammatthabhisamecca   dittheva   dhamme  dukkhassantakaro  hoti  tayo  panha
tayo  uddesa  tini  veyyakarananiti  iti  yantam  vuttam  idametam  paticca
vuttam    cattaro  panha  cattaro  uddesa  cattari  veyyakarananiti
iti  kho  panetam   vuttam  kincetam  paticca vuttam catusu bhikkhave dhammesu bhikkhu
sammanibbindamano         sammavirajjamano         sammavimuccamano
sammapariyantadassavi   sammatthabhisamecca   dittheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti  katamesu  catusu catusu aharesu imesu kho bhikkhave catusu dhammesu bhikkhu
sammanibbindamano         sammavirajjamano         sammavimuccamano
sammapariyantadassavi   sammatthabhisamecca   dittheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti   cattaro   panha  cattaro  uddesa  cattari  veyyakarananiti
iti   yantam  vuttam  idametam  paticca  vuttam  panca  panha  panca  uddesa
panca   veyyakarananiti   iti  kho  panetam  vuttam  kincetam  paticca  vuttam
pancasu   bhikkhave   dhammesu   bhikkhu  sammanibbindamano  sammavirajjamano
sammavimuccamano    sammapariyantadassavi    sammatthabhisamecca    dittheva
dhamme   dukkhassantakaro  hoti  katamesu  pancasu  pancasu  upadanakkhandhesu
imesu    kho   bhikkhave   pancasu   dhammesu   bhikkhu   sammanibbindamano
sammavirajjamano         sammavimuccamano        sammapariyantadassavi
sammatthabhisamecca        dittheva        dhamme        dukkhassantakaro
Hoti    panca    panha    panca    uddesa   panca   veyyakarananiti
iti   yantam  vuttam  idametam  paticca  vuttam   cha  panha  cha  uddesa  cha
veyyakarananiti   iti   kho  panetam  vuttam  kincetam  paticca  vuttam  chasu
bhikkhave     dhammesu    bhikkhu    sammanibbindamano    sammavirajjamano
sammavimuccamano         sammapariyantadassavi        sammatthabhisamecca
dittheva   dhamme   dukkhassantakaro  hoti  katamesu  chasu  chasu  ajjhattikesu
ayatanesu  imesu  kho  bhikkhave  chasu  dhammesu  bhikkhu  sammanibbindamano
sammavirajjamano         sammavimuccamano        sammapariyantadassavi
sammatthabhisamecca   dittheva   dhamme   dukkhassantakaro   hoti  cha  panha
cha  uddesa  cha  veyyakarananiti  iti  yantam  vuttam  idametam paticca vuttam
satta  panha  satta  uddesa  satta  veyyakarananiti  iti  kho  panetam
vuttam    kincetam    paticca   vuttam   sattasu   bhikkhave   dhammesu   bhikkhu
sammanibbindamano         sammavirajjamano         sammavimuccamano
sammapariyantadassavi   sammatthabhisamecca   dittheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti  katamesu  sattasu  sattasu  vinnanatthitisu  imesu  kho  bhikkhave sattasu
dhammesu   bhikkhu   sammanibbindamano  sammavirajjamano  sammavimuccamano
sammapariyantadassavi   sammatthabhisamecca   dittheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti   satta  panha  satta  uddesa  satta  veyyakarananiti  iti  yantam
vuttam   idametam   paticca   vuttam   attha   panha  attha  uddesa  attha
veyyakarananiti   iti  kho  panetam  vuttam  kincetam  paticca  vuttam  atthasu
Bhikkhave     dhammesu    bhikkhu    sammanibbindamano    sammavirajjamano
sammavimuccamano    sammapariyantadassavi    sammatthabhisamecca    dittheva
dhamme   dukkhassantakaro   hoti   katamesu   atthasu   atthasu  lokadhammesu
imesu    kho   bhikkhave   atthasu   dhammesu   bhikkhu   sammanibbindamano
sammavirajjamano         sammavimuccamano        sammapariyantadassavi
sammatthabhisamecca   dittheva   dhamme  dukkhassantakaro  hoti  attha  panha
attha  uddesa  attha  veyyakarananiti  iti  yantam  vuttam  idametam paticca
vuttam  nava  panha  nava  uddesa  nava  veyyakarananiti  iti  kho panetam
vuttam  kincetam  paticca  vuttam navasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammanibbindamano
sammavirajjamano         sammavimuccamano        sammapariyantadassavi
sammatthabhisamecca    dittheva   dhamme   dukkhassantakaro   hoti   katamesu
navasu   navasu   sattavasesu  imesu  kho  bhikkhave  navasu  dhammesu  bhikkhu
sammanibbindamano         sammavirajjamano         sammavimuccamano
sammapariyantadassavi   sammatthabhismecca   dittheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti   nava   panha   nava   uddesa  nava  veyyakarananiti  iti  yantam
vuttam   idametam   paticca   vuttam   dasa   panha   dasa   uddesa   dasa
veyyakarananiti   iti   kho  panetam  vuttam  kincetam  paticca  vuttam  dasasu
bhikkhave     dhammesu    bhikkhu    sammanibbindamano    sammavirajjamano
sammavimuccamano    sammapariyantadassavi    sammatthabhisamecca    dittheva
dhamme   dukkhassantakaro   hoti   katamesu   dasasu  dasasu  akusalakammapathesu
Imesu    kho    bhikkhave   dasasu   dhammesu   bhikkhu   sammanibbindamano
sammavirajjamano         sammavimuccamano        sammapariyantadassavi
sammatthabhisamecca   dittheva   dhamme   dukkhassantakaro  hoti  dasa  panha
dasa uddesa dasa veyyakarananiti iti yantam vuttam idametam paticca vuttanti.
     [28]  Ekam  samayam  bhagava  kajangalayam  viharati  veluvane. Athakho
sambahula   kajangala   upasaka   yena  kajangala  bhikkhuni  tenupasankamimsu
upasankamitva    kajangalam    bhikkhunim    abhivadetva   ekamantam   nisidimsu
ekamantam nisinna kho kajangala upasaka kajangalam bhikkhunim etadavocum
     {28.1}  vuttamidam  ayye  bhagavata mahapanhesu eko panho eko
uddeso  ekam veyyakaranam dve panha dve uddesa dve veyyakaranani
tayo   panha   tayo   uddesa  tini  veyyakaranani  cattaro  panha
cattaro   *-   uddesa  cattari  veyyakaranani  panca  panha  panca
uddesa    panca    veyyakaranani   cha   panha   cha   uddesa   cha
veyyakaranani   satta   panha   satta   uddesa  satta  veyyakaranani
attha   panha   attha  uddesa  attha  veyyakaranani  nava  panha  nava
uddesa   nava   veyyakaranani   dasa   panha   dasa   uddesa   dasa
veyyakarananiti   imassa  nu  kho  ayye  bhagavata  sankhittena  bhasitassa
katham vittharena attho datthabboti.
     {28.2}   Na   kho   panetam   avuso   bhagavato   sammukha  sutam
sammukha    patiggahitam    napi    manobhavaniyanam   bhikkhunam   sammukha   sutam
sammukha     patiggahitam    apica    yathamettha    khayati    tam    sunatha
@Footnote:* mikar—kr khagoe cattaro peDna cattaro
Sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti   .   evam   ayyeti  kho  kajangala
upasaka kajangalaya bhikkhuniya paccassosum.
     {28.3}  Kajangala  bhikkhuni etadavoca eko panho eko uddeso
ekam  veyyakarananti  iti  kho  panetam  vuttam bhagavata kincetam paticca vuttam
ekadhamme    avuso    bhikkhu    sammanibbindamano   sammavirajjamano
sammavimuccamano    sammapariyantadassavi    sammatthabhisamecca    dittheva
dhamme  dukkhassantakaro hoti katamasmim ekadhamme sabbe satta aharatthitika
imasmim  kho  avuso  ekadhamme bhikkhu sammanibbindamano sammavirajjamano
sammavimuccamano    sammapariyantadassavi    sammatthabhisamecca    dittheva
dhamme   dukkhassantakaro   hoti   eko  panho  eko  uddeso  ekam
veyyakarananti iti yantam vuttam bhagavata idametam paticca vuttam
     {28.4}  dve  panha dve uddesa dve veyyakarananiti iti kho
panetam  vuttam  bhagavata  kincetam  paticca  vuttam  dvisu avuso dhammesu bhikkhu
sammanibbindamano         sammavirajjamano         sammavimuccamano
sammapariyantadassavi   sammatthabhisamecca   dittheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti  katamesu  dvisu  name  ca  rupe ca imesu kho avuso dvisu dhammesu
bhikkhu     sammanibbindamano     sammavirajjamano     sammavimuccamano
sammapariyantadassavi   sammatthabhisamecca   dittheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti  dve  panha  dve  uddesa  dve veyyakarananiti iti yantam vuttam
bhagavata idametam paticca vuttam
     {28.5}   tayo   panha   tayo  uddesa  tini  veyyakarananiti
Kho  panetam  vuttam  bhagavata  kincetam  paticca  vuttam  tisu  avuso dhammesu
bhikkhu     sammanibbindamano     sammavirajjamano     sammavimuccamano
sammapariyantadassavi   sammatthabhisamecca   dittheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti  katamesu  tisu  tisu  vedanasu  imesu  kho avuso tisu dhammesu bhikkhu
sammanibbindamano         sammavirajjamano         sammavimuccamano
sammapariyantadassavi   sammatthabhisamecca   dittheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti   tayo   panha  tayo  uddesa  tini  veyyakarananiti  iti  yantam
vuttam bhagavata idametam paticca vuttam
     {28.6} cattaro panha cattaro uddesa cattari veyyakarananiti
iti   kho  panetam  vuttam  bhagavata  kincetam  paticca  vuttam  catusu  avuso
dhammesu       bhikkhu       sammasubhavitacitto      sammapariyantadassavi
sammatthabhisamecca    dittheva   dhamme   dukkhassantakaro   hoti   katamesu
catusu   catusu   satipatthanesu  imesu  kho  avuso  catusu  dhammesu  bhikkhu
sammasubhavitacitto        sammapariyantadassavi        sammatthabhisamecca
dittheva   dhamme   dukkhassantakaro   hoti   cattaro   panha  cattaro
uddesa   cattari  veyyakarananiti  iti  yantam  vuttam  bhagavata  idametam
paticca vuttam
     {28.7}  panca  panha  panca  uddesa  panca veyyakarananiti iti
kho  panetam  vuttam bhagavata kincetam paticca vuttam pancasu avuso dhammesu bhikkhu
sammasubhavitacitto    sammapariyantadassavi    sammatthabhisamecca   dittheva
dhamme dukkhassantakaro hoti katamesu pancasu pancasu indriyesu ... Katamesu chasu
Chasu  nissaraniyasu  dhatusu  ...  katamesu  sattasu  sattasu bojjhangesu ...
Katamesu   atthasu   atthasu   ariyesu   atthangikesu  maggesu  imesu  kho
avuso   atthasu  dhammesu  bhikkhu  sammasubhavitacitto  sammapariyantadassavi
sammatthabhisamecca   dittheva   dhamme  dukkhassantakaro  hoti  attha  panha
attha   uddesa   attha   veyyakarananiti   iti   yantam  vuttam  bhagavata
idametam paticca vuttam
     {28.8}   nava   panha   nava   uddesa   nava  veyyakarananiti
iti   kho  panetam  vuttam  bhagavata  kincetam  paticca  vuttam  navasu  avuso
dhammesu        bhikkhu       sammanibbindamano       sammavirajjamano
sammavimuccamano         sammapariyantadassavi        sammatthabhisamecca
dittheva    dhamme    dukkhassantakaro    hoti    katamesu   navasu   navasu
sattavasesu  imesu  kho  avuso  navasu dhammesu bhikkhu sammanibbindamano
sammavirajjamano         sammavimuccamano        sammapariyantadassavi
sammatthabhisamecca   dittheva   dhamme   dukkhassantakaro  hoti  nava  panha
nava  uddesa  nava  veyyakarananiti  iti  yantam  vuttam  bhagavata  idametam
paticca vuttam
     {28.9}  dasa  panha  dasa  uddesa  dasa veyyakarananiti iti kho
panetam  vuttam  bhagavata  kincetam  paticca  vuttam  dasasu avuso dhammesu bhikkhu
sammasubhavitacitto    sammapariyantadassavi    sammatthabhisamecca   dittheva
dhamme  dukkhassantakaro  hoti  katamesu  dasasu  dasasu  kusalakammapathesu imesu
kho   avuso   dasasu   dhammesu  sammasubhavitacitto  sammapariyantadassavi
sammatthabhisamecca   dittheva   dhamme   dukkhassantakaro  hoti  dasa  panha
Dasa  uddesa  dasa  veyyakarananiti  iti  yantam  vuttam  bhagavata  idametam
paticca  vuttam   iti  kho  avuso  yantam  vuttam bhagavata [1]- mahapanhesu
eko  panho  eko  uddeso  ekam  veyyakaranam .pe. Dasa panha dasa
uddesa  dasa  veyyakarananiti  iti  2-  imassa kho aham avuso bhagavata
sankhittena  bhasitassa  evam  vittharena  attham  ajanami akankhamana ca
pana  tumhe  avuso  bhagavantanneva  upasankamitva etamattham paripuccheyyatha
yatha no [3]- bhagava byakaroti tatha nam dhareyyathati.
     {28.10} Evam ayyeti kho kajangala upasaka kajangalaya bhikkhuniya
bhasitam    abhinanditva    anumoditva   utthayasana   kajangalam   bhikkhunim
abhivadetva  padakkhinam  katva  yena  bhagava  tenupasankamimsu  upasankamitva
bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidimsu  ekamantam  nisinna kho kajangala
upasaka   yavatako   ahosi  kajangalaya  bhikkhuniya  saddhim  kathasallapo
tam  sabbam  bhagavato  arocesum  .  sadhu  sadhu gahapatayo pandita gahapatayo
kajangala  bhikkhuni  mahapanna  gahapatayo  kajangala  bhikkhuni  sacepi  tumhe
gahapatayo  mam  upasankamitva  etamattham  puccheyyatha  ahampicetam  evameva
byakareyyam  yathatam  kajangalaya  bhikkhuniya byakatam eso ceva tassa attho
evanca nam dhareyyathati.
     [29]  Yavata  bhikkhave  kasikosala  yavata  ranno  pasenadissa
kosalassa    vijitam    raja   tattha   pasenadi   kosalo   aggamakkhayati
@Footnote: 1 Ma. sankhittena bhasitasu mahapanhasu .  2 Ma. Yu. ayam saddo natthi. 3 Ma. nam.
Rannopi   kho   bhikkhave  pasenadissa  kosalassa  attheva  annathattam  atthi
viparinamo   evam  passam  bhikkhave  sutava  ariyasavako  tasmimpi  nibbindati
tasmim nibbindanto agge virajjati pageva hinasmim
     {29.1}   yavata   bhikkhave  candimasuriya  pariharanti  disa  bhanti
virocamana    tava    sahassadhaloko   tasmim   sahassadhaloke   sahassam
candanam    sahassam    suriyanam    sahassam    sinerupabbatarajanam    sahassam
jambudipanam    sahassam    amaragoyananam    sahassam    uttarakurunam   sahassam
pubbavidehanam   cattari   mahasamuddasahassani   cattari  maharajasahassani
sahassam    catummaharajikanam    sahassam    tavatimsanam   sahassam   yamanam
sahassam    tusitanam   [1]-   sahassam   brahmalokanam   yavata   bhikkhave
sahassalokadhatu   mahabrahma   tattha   aggamakkhayati  mahabrahmunopi  kho
bhikkhave  attheva  annathattam  atthi  viparinamo  evam  passam bhikkhave sutava
ariyasavako   tasmimpi   nibbindati   tasmim   nibbindanto   agge  virajjati
pageva hinasmim.
     {29.2}  Hoti so bhikkhave samayo yam ayam loko samvattati samvattamane
bhikkhave  loke  yebhuyyena  satta  abhassaravattanika  bhavanti  te  tattha
honti  manomaya  pitibhakkha  sayampabha  antalikkhe  cara  subhatthayino  ciram
dighamaddhanam   titthanti   samvattamane   bhikkhave  loke  abhassara  deva
aggamakkhayati   abhassaranampi  kho   bhikkhave  devanam  attheva  annathattam
atthi   viparinamo   evam   passam   bhikkhave  sutava  ariyasavako  tasmimpi
@Footnote: 1 Po. sahassam nimmanaratinam sahassam paranimmitavasavattinam.
Nibbindati tasmim nibbindanto agge virajjati pageva hinasminti.
     {29.3}    Dasayimani    bhikkhave   kasinayatanani   katamani   dasa
pathavikasinameko    sanjanati   uddham   adho   tiriyam   advayam   appamanam
apokasinameko   sanjanati   ...   tejokasinameko  sanjanati  ...
Vayokasinameko   sanjanati   ...   nilakasinameko   sanjanati   ...
Pitakasinameko   sanjanati   ...   lohitakasinameko   sanjanati   ...
Odatakasinameko   sanjanati  ...  akasakasinameko  sanjanati  ...
Vinnanakasinameko     sanjanati     uddham     adho    tiriyam    advayam
appamanam    imani    kho    bhikkhave   dasa   kasinayatanani   etadaggam
bhikkhave    imesam    dasannam    kasinayatananam   yadidam   vinnanakasinameko
sanjanati   uddham   adho   tiriyam   advayam  appamanam  evamsanninopi  kho
bhikkhave   santi   satta   evamsanninampi   kho  bhikkhave  sattanam  attheva
annathattam   atthi   viparinamo  evam  passam  bhikkhave  sutava  ariyasavako
tasmimpi nibbindati tasmim nibbindanto agge virajjati pageva hinasmim.
     {29.4}    Atthimani   bhikkhave   abhibhayatanani   katamani   attha
ajjhattam    rupasanni    eko    bahiddha    rupani   passati   parittani
suvannadubbannani    tani    abhibhuyya    janami    passamiti   evamsanni
hoti   idam   pathamam   abhibhayatanam   ajjhattam    rupasanni   eko  bahiddha
rupani    passati    appamanani    suvannadubbannani    tani    abhibhuyya
janami   passamiti   evamsanni   hoti  idam  dutiyam  abhibhayatanam   ajjhattam
arupasanni   eko   bahiddha   rupani  passati  parittani  suvannadubbannani
Tani  abhibhuyya  janami  passamiti  evamsanni  hoti  idam  tatiyam abhibhayatanam
ajjhattam    arupasanni   eko   bahiddha   rupani   passati   appamanani
suvannadubbannani    tani    abhibhuyya    janami    passamiti   evamsanni
hoti   idam   catuttham   abhibhayatanam    ajjhattam  arupasanni  eko  bahiddha
rupani    passati    nilani    nilavannani    nilanidassanani   nilanibhasani
seyyathapi    nama    ummarapuppham    1-   nilam   nilavannam   nilanidassanam
nilanibhasam   seyyathapi  vapana  tam  vattham  baranaseyyakam  ubhatobhagavimattham
nilam    nilavannam    nilanidassanam    nilanibhasam    evamevam   2-   ajjhattam
arupasanni    eko    bahiddha    rupani   passati   nilani   nilavannani
nilanidassanani    nilanibhasani    tani    abhibhuyya    janami   passamiti
evamsanni    hoti    idam    pancamam   abhibhayatanam    ajjhattam   arupasanni
eko   bahiddha   rupani   passati   pitani   pitavannani   pitanidassanani
pitanibhasani     seyyathapi    nama    kannikarapuppham    pitam    pitavannam
pitanidassanam   pitanibhasam   seyyatha   vapana   tam   vattham   baranaseyyakam
ubhatobhagavimattham    pitam    pitavannam    pitanidassanam   pitanibhasam   evamevam
ajjhattam    arupasanni    eko    bahiddha    rupani    passati   pitani
pitavannani      pitanidassanani      pitanibhasani      tani     abhibhuyya
janami   passamiti   evamsanni   hoti   idam  chattham  abhibhayatanam  ajjhattam
arupasanni   eko   bahiddha   rupani  passati  lohitakani  lohitakavannani
lohitakanidassanani        lohitakanibhasani       seyyathapi       nama
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. ummapuppham .  2 Po. Ma. evameva.
Bandhajivakapuppham   1-   lohitakam  lohitakavannam  lohitakanidassanam  lohitakanibhasam
seyyatha   vapana   tam   vattham  baranaseyyakam  ubhatobhagavimattham  lohitakam
lohitakavannam     lohitakanidassanam    lohitakanibhasam    evamevam    ajjhattam
arupasanni   eko   bahiddha   rupani  passati  lohitakani  lohitakavannani
lohitakanidassanani   lohitakanibhasani   tani   abhibhuyya  janami  passamiti
evamsanni   hoti   idam   sattamam  abhibhayatanam   ajjhattam  arupasanni  eko
bahiddha   rupani   passati   odatani  odatavannani  odatanidassanani
odatanibhasani  seyyathapi  nama  osadhitaraka  odata  odatavanna
odatanidassana  odatanibhasa  seyyatha  vapana  tam vattham baranaseyyakam
ubhatobhagavimattham   odatam   odatavannam   odatanidassanam   odatanibhasam
evamevam  ajjhattam  arupasanni  eko  bahiddha  rupani  passati  odatani
odatavannani    odatanidassanani    odatanibhasani   tani   abhibhuyya
janami    passamiti    evamsanni    hoti    idam   atthamam   abhibhayatanam
imani   kho   bhikkhave  attha  abhibhayatanani  etadaggam  bhikkhave  imesam
atthannam   abhibhayatananam   yadidam   ajjhattam   arupasanni   eko   bahiddha
rupani     passati     odatani    odatavannani    odatanidassanani
odatanibhasani    tani    abhibhuyya    janami    passamiti   evamsanni
hoti   evamsanninopi   kho   bhikkhave   santi   satta  evamsanninampi  kho
bhikkhave     sattanam     attheva     annathattam     atthi    viparinamo
@Footnote: 1 Ma. Yu. bandhujivakapuppham.
Evam   passam   bhikkhave   sutava   ariyasavako   tasmimpi  nibbindati  tasmim
nibbindanto agge virajjati pageva hinasmim.
     {29.5}  Catasso  ima  bhikkhave  patipada  katama  catasso dukkha
patipada   dandhabhinna   dukkha   patipada   khippabhinna   sukha  patipada
dandhabhinna   sukha   patipada  khippabhinna  ima  kho  bhikkhave  catasso
patipada  etadaggam  bhikkhave  imasam  catunnam  patipadanam  yadidam sukha patipada
khippabhinna  evampatipannapi  kho  bhikkhave  santi  satta  evampatipannanampi
kho  bhikkhave  sattanam  attheva  annathattam  atthi  viparinamo  evam  passam
bhikkhave   sutava   ariyasavako   tasmimpi   nibbindati   tasmim  nibbindanto
agge virajjati pageva hinasmim.
     {29.6}  Catasso  ima  bhikkhave sanna katama catasso parittameko
sanjanati    mahaggatameko    sanjanati    appamanameko   sanjanati
natthi   kinciti   akincannayatanameko   sanjanati   ima  kho  bhikkhave
catasso  sanna   etadaggam  bhikkhave  imasam  catunnam  sannanam  yadidam natthi
kinciti   akincannayatanameko   sanjanati   evamsanninopi  kho  bhikkhave
santi  satta  evamsanninampi  kho  bhikkhave  sattanam  attheva annathattam atthi
viparinamo  evam  passam  bhikkhave  sutava ariyasavako tasmimpi nibbindati tasmim
nibbindanto agge virajjati pageva hinasmim.
     {29.7}   Etadaggam   bhikkhave  bahirakanam  ditthigatanam  yadidam  no
cassam  no  ca  me  siya  na  bhavissami  na  me  bhavissatiti  evamditthino
Bhikkhave  etam  patikankham  ya  cayam  tassa  1-  bhave  appatikulyata sa
cassa   na  bhavissati  ya  cayam  tassa  bhavanirodhe  patikulyata  sa  cassa
na  bhavissatiti  evamditthinopi  kho  bhikkhave  santi  satta evam ditthinampi kho
bhikkhave   sattanam   attheva   annathattam   atthi  viparinamo  evam  passam
bhikkhave   sutava   ariyasavako   tasmimpi   nibbindati   tasmim  nibbindanto
agge virajjati pageva hinasmim.
     {29.8}  Santi  bhikkhave  eke  samanabrahmana paramayakkhavisuddhim 2-
pannapenti   etadaggam   bhikkhave   paramayakkhavisuddhim   pannapentanam   yadidam
sabbaso      akincannayatanam     samatikkamma     nevasannanasannayatanam
upasampajja   viharati  te  tadabhinnaya  tassa  sacchikiriyaya  dhammam  desenti
evamvadinopi  kho  bhikkhave  santi  satta evamvadinampi kho bhikkhave sattanam
attheva  annathattam  atthi  viparinamo evam passam bhikkhave sutava ariyasavako
tasmimpi nibbindati tasmim nibbindanto agge virajjati pageva hinasmim.
     {29.9}  Santi  bhikkhave  eke samanabrahmana paramaditthadhammanibbanam
pannapenti   etadaggam  bhikkhave  paramaditthadhammanibbanam  pannapentanam  yadidam
channam   phassayatananam   samudayanca   atthangamanca   assadanca   adinavanca
nissarananca   yathabhutam   viditva   anupada  vimokkho  evamvadim  kho  mam
bhikkhave  evamakkhayim  eke  samanabrahmana  asata  tuccha musa abhutena
abbhacikkhanti    na    samano    gotamo   kamanam   parinnam   pannapeti
@Footnote: 1 Ma. Yu. ayam patho natthi .  2 Ma. Yu. paramatthavisuddhim pannapenti.
Na    rupanam   parinnam   pannapeti   na   vedananam   parinnam   pannapetiti
kamanancaham     bhikkhave    parinnam    pannapemi    rupananca    parinnam
pannapemi     vedanananca     parinnam    pannapemi    dittheva    dhamme
nicchato nibbuto sitibhuto anupada parinibbanam pannapemiti.
     [30]  Ekam  samayam  bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa
arame  .  tena  kho  pana  samayena raja pasenadi kosalo uyyodhikaya
nivatto  hoti  jitasangamo  laddhadhippayo  athakho raja pasenadi kosalo
yenaramo  tena  payasi  yavatika  yanassa bhumi yanena gantva yana
paccorohitva pattikova aramam pavisi.
     Tena  kho  pana  samayena  sambahula  bhikkhu  abbhokase cankamanti.
Athakho   raja   pasenadi   kosalo   yena   te   bhikkhu   tenupasankami
upasankamitva  te  bhikkhu  etadavoca  kaham  nu  kho  bhante bhagava etarahi
viharati   araham   sammasambuddho   dassanakama   hi  mayam  bhante  bhagavantam
arahantam   sammasambuddhanti   .   eso  maharaja  viharo  samvutadvaro
tena    appasaddo    upasankamitva    ataramano   alindam   pavisitva
ukkasitva aggalam akotehi vivarissati te bhagava dvaranti.
     {30.1} Athakho raja pasenadi kosalo yena so viharo samvutadvaro
tena  appasaddo  upasankamitva  ataramano  alindam pavisitva ukkasitva
aggalam  akotesi  .  vivari bhagava dvaram. Athakho raja pasenadi kosalo
viharam   pavisitva  bhagavato  padesu  sirasa  nipatitva  bhagavato  padani
Mukhena   ca   paricumbati   panihi   ca   parisambahati   namanca   saveti
rajaham bhante pasenadi kosalo rajaham bhante pasenadi kosaloti.
     {30.2}  Kampana  tvam  maharaja atthavasam sampassamano imasmim sarire
evarupam  paramanipaccakaram  karosi  mettupaharam  upadamsesiti  .  katannutam kho
aham   bhante   kataveditam   sampassamano  bhagavati  evarupam  paramanipaccakaram
karomi    mettupaharam    upadamsemi   bhagava   hi   bhante   bahujanahitaya
patipanno   bahujanasukhaya   bahujanahitaya   ariyanaye   patitthapita   yadidam
kalyanadhammataya    kusaladhammataya   yampi   bhante   bhagava   bahujanahitaya
patipanno   bahujanasukhaya   bahujanahitaya   ariyanaye   patitthapita   yadidam
kalyanadhammataya   kusaladhammataya   idampi   kho   aham   bhante   atthavasam
sampassamano   bhagavati   evarupam   paramanipaccakaram   karomi   mettupaharam
upadamsemi.
     {30.3}   Puna  caparam  bhante  bhagava  silava  buddhasilo  ariyasilo
kusalasilo  kusalasilena  samannagato  yampi  bhante  bhagava  silava buddhasilo
ariyasilo   kusalasilo   kusalasilena  samannagato  idampi  kho  aham  bhante
atthavasam    sampassamano    bhagavati    evarupam   paramanipaccakaram   karomi
mettupaharam upadamsemi.
     {30.4}    Puna   caparam   bhante   bhagava   digharattam   arannako
arannavanapatthani   pantani   senasanani  patisevati  yampi  bhante  bhagava
digharattam     arannako     arannavanapatthani     pantani    senasanani
patisevati  idampi  kho  aham  bhante  atthavasam  sampassamano bhagavati evarupam
paramanipaccakaram  karomi  mettupaharam  upadamsemi  .  puna caparam bhante bhagava
Santuttho itaritaracivarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharena
yampi   bhante  bhagava  santuttho  itaritaracivarapindapatasenasanagilanapaccaya-
bhesajjaparikkharena  idampi  kho  aham  bhante atthavasam sampassamano bhagavati
evarupam paramanipaccakaram karomi mettupaharam upadamsemi.
     {30.5} Puna caparam bhante bhagava ahuneyyo pahuneyyo dakkhineyyo
anjalikaraniyo   anuttaram   punnakkhettam   lokassa   yampi   bhante  bhagava
ahuneyyo  pahuneyyo  dakkhineyyo  anjalikaraniyo  anuttaram punnakkhettam
lokassa  idampi  kho  aham  bhante  atthavasam  sampassamano  bhagavati evarupam
paramanipaccakaram karomi mettupaharam upadamsemi.
     {30.6}   Puna   caparam  bhante  bhagava  yayam  katha  abhisallekhika
cetovivaranasappaya       seyyathidam      appicchakatha      santutthikatha
pavivekakatha     asamsaggakatha    viriyarambhakatha    silakatha    samadhikatha
pannakatha    vimuttikatha    vimuttinanadassanakatha    evarupaya    kathaya
nikamalabhi   akicchalabhi   akasiralabhi   yampi  bhante  bhagava  yayam  katha
abhisallekhika    cetovivaranasappaya    seyyathidam   appicchakatha   .pe.
Vimuttinanadassanakatha    evarupaya    kathaya    nikamalabhi    akicchalabhi
akasiralabhi  idampi  kho  aham  bhante  atthavasam sampassamano bhagavati evarupam
paramanipaccakaram karomi mettupaharam upadamsemi.
     {30.7}  Puna  caparam  bhante  bhagava  catunnam jhananam abhicetasikanam
ditthadhammasukhaviharanam       nikamalabhi       akicchalabhi      akasiralabhi
yampi     bhante     bhagava     catunnam     jhananam     abhicetasikanam
Ditthadhammasukhaviharanam   nikamalabhi   akicchalabhi   akasiralabhi   idampi  kho
aham   bhante   atthavasam   sampassamano   bhagavati  evarupam  paramanipaccakaram
karomi mettupaharam upadamsemi.
     {30.8}  Puna  caparam  bhante bhagava anekavihitam pubbenivasam anussarati
seyyathidam  ekampi  jatim  dvepi jatiyo tissopi jatiyo catassopi jatiyo
pancapi  jatiyo  dasapi  jatiyo  visampi jatiyo timsampi jatiyo cattalisampi
jatiyo   pannasampi  jatiyo  jatisatampi  jatisahassampi  jatisatasahassampi
anekepi  samvattakappe  anekepi  vivattakappe  anekepi samvattavivattakappe
amutrasim     evamnamo     evamgotto    evamvanno    evamaharo
evamsukhadukkhapatisamvedi    evamayupariyanto    so   tato   cuto   amutra
udapadim   tatrapasim   evamnamo  evamgotto  evamvanno  evamaharo
evamsukhadukkhapatisamvedi   evamayupariyanto   so   tato  cuto  idhuppannoti
iti   sakaram   sauddesam   anekavihitam   pubbenivasam   anussarati   yampi
bhante    bhagava    anekavihitam    pubbenivasam    anussarati    seyyathidam
ekampi   jatim   dvepi   jatiyo   .pe.   iti   sakaram   sauddesam
anekavihitam    pubbenivasam    anussarati    idampi    kho   aham   bhante
atthavasam    sampassamano    bhagavati    evarupam   paramanipaccakaram   karomi
mettupaharam upadamsemi.
     {30.9}   Puna  caparam  bhante  bhagava  dibbena  cakkhuna  visuddhena
atikkantamanusakena     satte     passati     cavamane    upapajjamane
hine    panite   suvanne   dubbanne   sugate   duggate   yathakammupage
satte    pajanati    ime    vata   bhonto   satta   kayaduccaritena
Samannagata   vaciduccaritena   samannagata   manoduccaritena   samannagata
ariyanam      upavadaka      micchaditthika     micchaditthikammasamadana
te   kayassa   bheda   parammarana   apayam   duggatim   vinipatam   nirayam
upapanna   ime   va  pana  bhonto  satta  kayasucaritena  samannagata
vacisucaritena     samannagata    manosucaritena    samannagata    ariyanam
anupavadaka    sammaditthika    sammaditthikammasamadana   te   kayassa
bheda   parammarana   sugatim   saggam   lokam   upapannati   iti   dibbena
cakkhuna    visuddhena    atikkantamanusakena   satte   passati   cavamane
upapajjamane    hine   panite   suvanne   dubbanne   sugate   duggate
yathakammupage   satte  pajanati  yampi  bhante  bhagava  dibbena  cakkhuna
visuddhena   atikkantamanusakena   .pe.   yathakammupage  satte  pajanati
idampi   kho   aham   bhante   atthavasam   sampassamano   bhagavati  evarupam
paramanipaccakaram karomi mettupaharam upadamsemi.
     {30.10} Puna caparam bhante bhagava asavanam khaya anasavam cetovimuttim
pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja
viharati   yampi   bhante   bhagava   asavanam  khaya  anasavam  cetovimuttim
pannavimuttim   .pe.   sacchikatva   upasampajja  viharati  idampi  kho  aham
bhante   atthavasam   sampassamano  bhagavati  evarupam  paramanipaccakaram  karomi
mettupaharam   upadamsemi   .   handadani  mayam  bhante  gacchama  bahukicca
mayam   bahukaraniyati   .   yassadani   tvam   maharaja  kalam  mannasiti .
Athakho   raja   pasenadi  kosalo  utthayasana  bhagavantam  abhivadetva
Padakkhinam katva pakkamiti.
                     Mahavaggo tatiyo.
                        Tassuddanam
         sihadhimuttikayena         cundo 1- kasinena ca
         kali dve mahapanha    kosalehi apare dveti.
                     ------------
                    Upalivaggo catuttho
     [31]   Athakho   ayasma   upali   yena   bhagava  tenupasankami
upasankamitva    bhagavantam    abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam
nisinno   kho   ayasma   upali   bhagavantam   etadavoca  kati  nu  kho
bhante  atthavase  paticca  tathagatena savakanam sikkhapadam pannattam patimokkham
udditthanti.
     {31.1}  Dasa  kho  upali  atthavase  paticca  tathagatena savakanam
sikkhapadam   pannattam   patimokkham   uddittham   katame   dasa  sanghasutthutaya
sanghaphasutaya    dummankunam    puggalanam    niggahaya   pesalanam   bhikkhunam
phasuviharaya     ditthadhammikanam    asavanam    samvaraya    samparayikanam
asavanam   patighataya   appasannanam   pasadaya  pasannanam  bhiyyobhavaya
saddhammatthitiya   vinayanuggahaya   ime   kho   upali   dasa   atthavase
paticca    tathagatena    savakanam    sikkhapadam    pannattam    patimokkham
udditthanti  .  kati  nu  kho  bhante  patimokkhatthapanati. Dasa kho upali
patimokkhatthapana   katame   dasa   parajiko   tassam   parisayam  nisinno
@Footnote: 1 Ma. Yu. cundena.
Hoti   parajikakatha   vippakata   hoti   anupasampanno   tassam  parisayam
nisinno   hoti   anupasampannakatha   vippakata  hoti  sikkham  paccakkhatako
tassam    parisayam   nisinno   hoti   sikkham   paccakkhatakakatha   vippakata
hoti   pandako   tassam   parisayam   nisinno  hoti  pandakakatha  vippakata
hoti   bhikkhunidusako   tassam   parisayam   nisinno   hoti   bhikkhunidusakakatha
vippakata hoti ime kho upali dasa patimokkhatthapanati.
     [32]  Katihi  nu  kho  bhante dhammehi samannagato bhikkhu ubbahikaya
sammannitabboti   .   dasahi   kho   upali   dhammehi  samannagato  bhikkhu
ubbahikaya   sammannitabbo   katamehi   dasahi   idhupali   bhikkhu   silava
hoti   patimokkhasamvarasamvuto   viharati   acaragocarasampanno   anumattesu
vajjesu   bhayadassavi   samadaya   sikkhati   sikkhapadesu  bahussuto  hoti
sutadharo   sutasannicayo   ye   te  dhamma  adikalyana  majjhekalyana
pariyosanakalyana     sattham     sabyanjanam    kevalaparipunnam    parisuddham
brahmacariyam   abhivadanti   tatharupassa   dhamma   bahussuta   honti  dhata
vacasa    paricita    manasanupekkhita   ditthiya   suppatividdha   ubhayani
kho   panassa   patimokkhani   vittharena  svagatani  honti  suvibhattani
suppavattani   1-  suvinicchitani  suttaso  anubyanjanaso  vinaye  kho  pana
thito  hoti  asamhiro  patibalo  hoti ubho atthapaccatthike sannapetum [2]-
nijjhapetum      pekkhatum      pasadetum     adhikaranasamuppadavupasamakusalo
hoti    adhikaranam    janati    adhikaranasamudayam    janati   adhikarananirodham
@Footnote: 1 sabbattha potthake supavattiniti dissati .  2 Ma. pannapetum.
Janati    adhikarananirodhagaminipatipadam    janati    imehi   kho   upali
dasahi dhammehi samannagato bhikkhu ubbahikaya sammannitabboti.
     [33]   Katihi   nu   kho  bhante  dhammehi  samannagatena  bhikkhuna
upasampadetabbanti   .   dasahi   kho   upali   dhammehi   samannagatena
bhikkhuna    upasampadetabbam   katamehi   dasahi   idhupali   bhikkhu   silava
hoti   patimokkhasamvarasamvuto   viharati   acaragocarasampanno   anumattesu
vajjesu   bhayadassavi   samadaya   sikkhati   sikkhapadesu  bahussuto  hoti
sutadharo   sutasannicayo   ye   te  dhamma  adikalyana  majjhekalyana
pariyosanakalyana     sattham     sabyanjanam    kevalaparipunnam    parisuddham
brahmacariyam   abhivadanti   tatharupassa   dhamma   bahussuta   honti  dhata
vacasa   paricita   manasanupekkhita   ditthiya   suppatividdha   patimokkham
kho   panassa   vittharena   svagatam  hoti  suvibhattam  suppavattam  suvinicchitam
suttaso    anubyanjanaso    patibalo    hoti   gilanam   upatthatum   va
upatthapetum  va  patibalo  hoti  anabhiratim vupakasetum va vupakasapetum va
patibalo   hoti   uppannam   kukkuccam   dhammato  vinodetum  patibalo  hoti
uppannam  ditthigatam  dhammato  vivecetum  patibalo  hoti  adhisile  samadapetum
patibalo    hoti   adhicitte   samadapetum   patibalo   hoti   adhipannaya
samadapetum   imehi   kho  upali  dasahi  dhammehi  samannagatena  bhikkhuna
upasampadetabbanti.
     [34]   Katihi   nu   kho  bhante  dhammehi  samannagatena  bhikkhuna
Nissayo  databbo  .pe.  samanero  1-  upatthapetabboti. Dasahi kho
upali   dhammehi   samannagatena   bhikkhuna   samanero  upatthapetabbo
katamehi   dasahi   idhupali  bhikkhu  silava  hoti  .pe.  samadaya  sikkhati
sikkhapadesu   bahussuto   hoti  .pe.  ditthiya  suppatividdha  patimokkham
kho   panassa   vittharena   svagatam  hoti  suvibhattam  suppavattam  suvinicchitam
suttaso     anubyanjanaso     patibalo     hoti    gilanam    upatthatum
va   upatthapetum   va   patibalo   hoti   anabhiratim   vupakasetum   va
vupakasapetum   va  patibalo  hoti  uppannam  kukkuccam  dhammato  vinodetum
patibalo   hoti   uppannam   ditthigatam   dhammato  vivecetum  patibalo  hoti
adhisile   2-  samadapetum  patibalo  hoti  adhicitte  samadapetum  patibalo
hoti   adhipannaya   samadapetum   imehi   kho   upali   dasahi  dhammehi
samannagatena bhikkhuna samanero 3- upatthapetabboti.
     [35]  Sanghabhedo  sanghabhedoti  bhante  vuccati  kittavata  nu kho
bhante   sangho   bhinno   hotiti   .   idhupali  bhikkhu  adhammam  dhammoti
dipenti    dhammam    adhammoti    dipenti    avinayam   vinayoti   dipenti
vinayam    avinayoti    dipenti    abhasitam   alapitam   tathagatena   bhasitam
lapitam    tathagatenati   dipenti   bhasitam   lapitam   tathagatena   abhasitam
alapitam    tathagatenati    dipenti    anacinnam    tathagatena   acinnam
tathagatenati   dipenti   acinnam   tathagatena   anacinnam  tathagatenati
dipenti      appannattam      tathagatena     pannattam     tathagatenati
@Footnote: 1 Ma. samanerotiadini padani na pakatani honti .  2 Ma. adhisile adhicitte
@adhipannaya samadapetum .  3 Ma. nissayo databboti. Ma. samanerasuttam puna araddham
@hoti.
Dipenti    pannattam    tathagatena   appannattam   tathagatenati   dipenti
te  imehi  dasahi  vatthuhi  avakassanti  pavakassanti 1- avenikakammani 2-
karonti    avenikapatimokkham   uddissanti   ettavata   kho   upali
sangho bhinno hotiti.
     [36]   Sanghasamaggi   sanghasamaggiti   bhante   vuccati  kittavata
nu   kho   bhante   sangho   samaggo  hotiti  .  idhupali  bhikkhu  adhammam
adhammoti    dipenti    dhammam    dhammoti   dipenti   avinayam   avinayoti
dipenti    vinayam    vinayoti    dipenti   abhasitam   alapitam   tathagatena
abhasitam   alapitam   tathagatenati   dipenti   bhasitam   lapitam   tathagatena
bhasitam     lapitam    tathagatenati    dipenti    anacinnam    tathagatena
anacinnam    tathagatenati    dipenti    acinnam   tathagatena   acinnam
tathagatenati     dipenti     appannattam     tathagatena     appannattam
tathagatenati   dipenti   pannattam   tathagatena   pannattam   tathagatenati
dipenti   te   imehi   dasahi   vatthuhi   na  avakassanti  na  pavakassanti
na    avenikakammani    karonti   na   avenikapatimokkham   uddissanti
ettavata kho upali sangho samaggo hotiti.
     [37]   Athakho   ayasma   anando  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva    bhagavantam    abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam
nisinno   kho   ayasma   anando   bhagavantam   etadavoca  sanghabhedo
sanghabhedoti   bhante  vuccati  kittavata  nu  kho  bhante  sangho  bhinno
@Footnote: 1 Ma. apakassanti. Yu. avakassanti .  2 Ma. Yu. avenikammani.
Hotiti    .    idhananda    bhikkhu   adhammam   dhammoti   dipenti   dhammam
adhammoti    dipenti    avinayam    vinayoti   dipenti   vinayam   avinayoti
dipenti   abhasitam   alapitam   tathagatena   bhasitam   lapitam   tathagatenati
dipenti   bhasitam   lapitam   tathagatena   abhasitam   alapitam   tathagatenati
dipenti    anacinnam    tathagatena    acinnam   tathagatenati   dipenti
acinnam    tathagatena   anacinnam   tathagatenati   dipenti   appannattam
tathagatena    pannattam    tathagatenati   dipenti   pannattam   tathagatena
appannattam    tathagatenati    dipenti    te   imehi   dasahi   vatthuhi
avakassanti   pavakassanti   avenikakammani   karonti   avenikapatimokkham
uddissanti ettavata kho ananda sangho bhinno hotiti.
     [38]  Samaggam  pana  bhante  sangham  bhetva  1-  kim so pasavatiti.
Kappatthiyam   2-  ananda  kibbisam  pasavatiti  .  kim  pana  bhante  kappatthiyam
kibbisanti. Kappam ananda nirayamhi paccatiti.
         Apayiko nerayiko        kappattho sanghabhedako
         vaggarato adhammattho     yogakkhemato dhamsati
         sangham samaggam bhetvana    kappam nirayamhi paccatiti.
     [39]   Sanghasamaggi   sanghasamaggiti   bhante   vuccati  kittavata
nu   kho   bhante   sangho  samaggo  hotiti  .  idhananda  bhikkhu  adhammam
adhammoti    dipenti    dhammam    dhammoti   dipenti   avinayam   avinayoti
@Footnote: 1 Po. bhindetva. Ma. bhinditva. 2 Po. Ma. kappatthikam.
Dipenti    vinayam    vinayoti    dipenti   abhasitam   alapitam   tathagatena
abhasitam   alapitam   tathagatenati   dipenti   bhasitam   lapitam   tathagatena
bhasitam     lapitam    tathagatenati    dipenti    anacinnam    tathagatena
anacinnam    tathagatenati    dipenti    acinnam   tathagatena   acinnam
tathagatenati     dipenti     appannattam     tathagatena     appannattam
tathagatenati   dipenti   pannattam   tathagatena   pannattam   tathagatenati
dipenti   te   imehi   dasahi   vatthuhi   na  avakassanti  na  pavakassanti
na    avenikakammani    karonti   na   avenikapatimokkham   uddissanti
ettavata kho ananda sangho samaggo hotiti.
     [40]  Bhinnam  pana  bhante  sangham  samaggam  katva  kim so pasavatiti.
Brahmam  ananda  punnam  pasavatiti  .  kim  pana  bhante  brahmam  punnanti .
Kappam ananda saggamhi modatiti.
         Sukha samghassa samaggi        samagganancanuggaho
         samaggarato dhammattho       yogakkhema na dhamsati
         sangham samaggam katvana        kappam saggamhi modatiti.
                    Upalivaggo catuttho.
                        Tassuddanam
         upali pana ubbaho        upasampadanissayena 1- ca
         samanero ca dve bheda    anandehi apare dve 2-.
@Footnote: 1 Ma. upasampadanissaya .   2 Ma. Yu. dveti.
                    Akkosavaggo pancamo
     [41]   Athakho   ayasma   upali   yena   bhagava  tenupasankami
upasankamitva    bhagavantam    abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam
nisinno   kho   ayasma   upali   bhagavantam   etadavoca  ko  nu  kho
bhante   hetu   ko   paccayo   yena   sanghe   bhandanakalahaviggahavivada
uppajjanti   bhikkhu   na   phasu   viharantiti   .   idhupali  bhikkhu  adhammam
dhammoti    dipenti    dhammam    adhammoti    dipenti   avinayam   vinayoti
dipenti    vinayam    avinayoti   dipenti   abhasitam   alapitam   tathagatena
bhasitam    lapitam    tathagatenati   dipenti   bhasitam   lapitam   tathagatena
abhasitam    alapitam    tathagatenati    dipenti    anacinnam   tathagatena
acinnam    tathagatenati    dipenti    acinnam   tathagatena   anacinnam
tathagatenati      dipenti      appannattam     tathagatena     pannattam
tathagatenati      dipenti      pannattam     tathagatena     appannattam
tathagatenati  dipenti  ayam  kho  upali  hetu  ayam  paccayo yena sanghe
bhandanakalahaviggahavivada uppajjanti bhikkhu na phasu viharantiti.
     [42]   Kati  nu  kho  bhante  vivadamulaniti  .  dasa  kho  upali
vivadamulani   katamani   dasa   idhupali   bhikkhu  adhammam  dhammoti  dipenti
dhammam   adhammoti   dipenti   avinayam   vinayoti  dipenti  vinayam  avinayoti
dipenti   abhasitam   alapitam   tathagatena   bhasitam   lapitam   tathagatenati
Dipenti   bhasitam   lapitam   tathagatena   abhasitam   alapitam   tathagatenati
dipenti    anacinnam    tathagatena    acinnam   tathagatenati   dipenti
acinnam    tathagatena   anacinnam   tathagatenati   dipenti   appannattam
tathagatena    pannattam    tathagatenati   dipenti   pannattam   tathagatena
appannattam tathagatenati dipenti imani kho upali dasa vivadamulaniti.
     [43]  Kati nu kho bhante vivadamulaniti. Dasa kho upali vivadamulani
katamani   dasa   idhupali   bhikkhu   anapattim  apattiti  dipenti  apattim
anapattiti    dipenti   lahukam   apattim   garukapattiti   dipenti   garukam
apattim    lahukapattiti   dipenti   dutthullam   apattim   adutthullapattiti
dipenti    adutthullam    apattim    dutthullapattiti   dipenti   savasesam
apattim  avasesa  apattiti  dipenti  anavasesam  apattim savasesapattiti
dipenti   sappatikammam   apattim   appatikammapattiti   dipenti  appatikammam
apattim sappatikammapattiti dipenti imani kho upali dasa vivadamulaniti.
     [44]  Ekam  samayam  bhagava  kusinarayam  viharati  baliharane vanasande
tatra  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhu
bhagavato   paccassosum  .  bhagava  etadavoca  codakena  bhikkhave  bhikkhuna
param  codetukamena  panca  dhamme  ajjhattam  paccavekkhitva  panca  dhamme
ajjhattam   upatthapetva   paro   codetabbo   katame   panca   dhamma
Ajjhattam  paccavekkhitabba  codakena  bhikkhave  bhikkhuna  param codetukamena
evam   paccavekkhitabbam   parisuddhakayasamacaro   nu  khomhi  parisuddhenamhi
kayasamacarena    samannagato    acchiddena    appatimamsena    samvijjati
nu   kho   me   eso  dhammo  udahu  noti  no  ce  bhikkhave  bhikkhu
parisuddhakayasamacaro   hoti   parisuddhena   kayasamacarena  samannagato
acchiddena   appatimamsena  tassa  bhavanti  vattaro  ingha  tava  ayasma
kayikam sikkhassuti 1- itissa bhavanti vattaro.
     {44.1}  Puna 2- caparam bhikkhave codakena bhikkhuna param codetukamena
evam   paccavekkhitabbam   parisuddhavacisamacaro   nu   khomhi  parisuddhenamhi
vacisamacarena   samannagato   acchiddena  appatimamsena  samvijjati  nu  kho
me  eso  dhammo  udahu noti no ce bhikkhave bhikkhu parisuddhavacisamacaro
hoti   parisuddhena   vacisamacarena  samannagato  acchiddena  appatimamsena
tassa  bhavanti  vattaro  ingha  tava  ayasma  vacasikam  sikkhassuti itissa
bhavanti vattaro 2-.
     {44.2}  Puna  caparam  bhikkhave  codakena bhikkhuna param codetukamena
evam   paccavekkhitabbam   mettam  nu  kho  cittam  paccupatthitam  sabrahmacarisu
anaghatam  samvijjati  nu  kho  me eso dhammo udahu noti no ce bhikkhave
bhikkhuno    mettacittam    paccupatthitam    hoti   sabrahmacarisu   anaghatam
tassa  bhavanti  vattaro  ingha  [3]-  ayasma  sabrahmacarisu mettacittam
upatthapehiti  itissa  bhavanti  vattaro  .   puna  caparam  bhikkhave codakena
@Footnote: 1 Po. sikkhissati. 2 Ma. pana caparam ... vattaroti natthi. 3 Ma. Yu. etthantare
@tavati atthi.
Bhikkhuna  param  codetukamena  evam  paccavekkhitabbam  bahussuto  nu  khomhi
sutadharo   sutasannicayo   ye   te  dhamma  adikalyana  majjhekalyana
pariyosanakalyana   sattham  sabyanjanam  kevalaparipunnam  parisuddham  brahmacariyam
abhivadanti   tatharupassa   me   dhamma   bahussuta  honti  dhata  vacasa
paricita   manasanupekkhita   ditthiya  suppatividdha  samvijjati  nu  kho  me
eso  dhammo  udahu  noti  no ce bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo
sutasannicayo    ye    te    dhamma    adikalyana    majjhekalyana
pariyosanakalyana   sattham  sabyanjanam  kevalaparipunnam  parisuddham  brahmacariyam
abhivadanti   tatharupassa  dhamma  bahussuta  honti  dhata  vacasa  paricita
manasanupekkhita   ditthiya   suppatividdha   tassa  bhavanti  vattaro  ingha
tava ayasma agamam pariyapunasasuti itissa bhavanti vattaro.
     {44.3} Puna caparam bhikkhave codakena bhikkhuna param codetukamena evam
paccavekkhitabbam   ubhayani  kho  me  patimokkhani  vittharena  svagatani
honti   suvibhattani   suppavattani   suvinicchitani   suttaso  anubyanjanaso
samvijjati  nu  kho  me  eso  dhammo udahu noti no ce bhikkhave bhikkhuno
ubhayani    patimokkhani   vittharena   svagatani   honti   suvibhattani
suppavattani    suvinicchitani    suttaso    anubyanjanaso   idampanayasma
kattha   vuttam   bhagavatati   iti   puttho   na   sampayati   tassa  bhavanti
vattaro   ingha   tava   ayasma   vinayam   sikkhassuti   itissa  bhavanti
vattaro   .    ime   panca  dhamma  ajjhattam  paccavekkhitabba  katame
Panca  dhamma  ajjhattam  upatthapetabba  kalena  vakkhami  no  akalena
bhutena  vakkhami  no  abhutena  sanhena  vakkhami no pharusena atthasanhitena
vakkhami  no  anatthasanhitena  mettacitto  1-  vakkhami  no dosantaroti
ime   panca   dhamma   ajjhattam  upatthapetabba  .  codakena  bhikkhave
bhikkhuna  param  codetukamena  ime  panca  dhamme  ajjhattam paccavekkhitva
ime panca dhamme ajjhattam upatthapetva paro codetabboti.
     [45]   Dasayime  bhikkhave  adinava  rajantepurappavesane  katame
dasa  idha  bhikkhave  raja  mahesiya  saddhim nisinno hoti tatra bhikkhu pavisati
mahesi  tam  2-  bhikkhum  disva  sitam  patukaroti bhikkhu va mahesim disva sitam
patukaroti  tattha  ranno  evam  hoti addha imesam katam va karissanti vati
ayam bhikkhave pathamo adinavo rajantepurappavesane.
     {45.1}  Puna  caparam  bhikkhave  raja  bahukicco bahukaraniyo annataram
itthim  gantva  na  sarati  sa  tena  gabbham ganhati tattha ranno evam hoti
na   kho  idha  anno  koci  pavisati  annatra  pabbajitena  siya  nu  kho
pabbajitassa kammanti ayam bhikkhave dutiyo adinavo rajantepurappavesane.
     {45.2} Puna caparam bhikkhave ranno antepure annataram ratanam nassati tattha
ranno evam hoti na kho idha anno koci pavisati annatra pabbajitena siya nu kho
pabbajitassa  kammanti  ayam  bhikkhave tatiyo adinavo rajantepurappavesane.
@Footnote: 1 Po. mettacittena .   2 Yu. ayam patho natthi.
Puna   caparam  bhikkhave  ranno  antepure  abbhantara  guyhamanta  bahiddha
sambhedam  gacchanti  tattha  ranno  evam  hoti na kho idha ranno koci pavisati
annatra   pabbajitena   siya  nu  kho  pabbajitassa  kammanti  ayam  bhikkhave
catuttho adinavo rajantepurappavesane.
     {45.3}  Puna  caparam  bhikkhave  ranno  antepure  pita  va puttam
pattheti  putto  va  pitaram  pattheti  tesam  evam  hoti na kho idha anno
koci   pavisati   annatra  pabbajitena  siya  nu  kho  pabbajitassa  kammanti
ayam kho bhikkhave pancamo adinavo rajantepurappavesane.
     {45.4}  Puna  caparam  bhikkhave  raja nicathaniyam ucce thane thapeti
yesantam  amanapam tesam evam hoti raja kho pabbajitena samsattho siya nu kho
pabbajitassa kammanti ayam bhikkhave chattho adinavo rajantepurappavesane.
     {45.5}  Puna  caparam  bhikkhave  raja uccathaniyam nice thane thapeti
yesantam   amanapam   tesam  evam  hoti  raja  kho  pabbajitena  samsattho
siya  nu  kho  pabbajitassa  kammanti  ayam  kho  bhikkhave  sattamo adinavo
rajantepurappavesane.
     {45.6}  Puna  caparam bhikkhave raja akale senam uyyojeti yesantam
amanapam  tesam  evam  hoti  raja  kho  pabbajitena  samsattho siya nu kho
pabbajitassa kammanti ayam bhikkhave atthamo adinavo rajantepurappavesane.
     {45.7} Puna caparam bhikkhave raja kale senam uyyojetva antaramaggato
nivattapesi 1- yesantam amanapam tesam evam hoti raja kho pabbajitena samsattho siya
@Footnote: 1 Ma. Yu. nivattapeti.
Nu kho pabbajitassa kammanti ayam bhikkhave navamo adinavo rajantepurappavesane.
     {45.8}  Puna caparam bhikkhave ranno antepuram hatthisambadham assasambadham
rathasambadham  rajaniyani  rupasaddagandharasaphotthabbani  yani na pabbajitasaruppani
ayam bhikkhave dasamo adinavo rajantepurappavesane. Ime kho bhikkhave dasa adinava
rajantepurappavesaneti.
     [46] Ekam samayam bhagava sakkesu viharati kapilavatthusmim nigrodharame.
Athakho  sambahula  sakka  upasaka  tadahuposathe yena bhagava tenupasankamimsu
upasankamitva  bhagavantam  abhivadetva  ekamantam nisidimsu. Ekamantam nisinne
kho sakke upasake bhagava etadavoca apinu tumhe sakka atthangasamannagatam
uposatham  upavasathati  .  appekada  mayam  bhante atthangasamannagatam uposatham
upavasama  appekada  na  upavasamati  .  tesam  vo sakka alabha tesam
dulladdham  ye  tumhe  evam  sokasabhaye jivite maranasabhaye jivite appekada
atthangasamannagatam  uposatham  upavasatha  appekada  na  upavasatha  tam kim mannatha
sakka  idha  puriso  yena  [1]-  kammatthanena  anapajja  akusalam  divasam
addhakahapanam  nibbiseyya  dakkho  puriso utthanasampannoti alam vacanayati.
Evam bhante.
     {46.1}  Tam kim mannatha sakka idha puriso yena kammatthanena anapajja
akusalam   divasam   kahapanam   nibbiseyya   dakkho  puriso  utthanasampannoti
alam  vacanayati  .  evam  bhante  .  tam  kim  mannatha  sakka  idha puriso
yena    kammatthanena    anapajja    akusalam   divasam   dve   kahapane
@Footnote: 1 Ma. Yu. kenici.
Nibbiseyya   tayo  kahapane  nibbiseyya  cattaro  kahapane  nibbiseyya
panca    kahapane    nibbiseyya    cha    kahapane   nibbiseyya   satta
kahapane   nibbiseyya   attha   kahapane   nibbiseyya   nava   kahapane
nibbiseyya   dasa   kahapane   nibbiseyya   visam   kahapane   nibbiseyya
timsam  1-  kahapane  nibbiseyya  cattalisam  kahapane  nibbiseyya  pannasam
kahapane    nibbiseyya    kahapanasatam    nibbiseyya    dakkho    puriso
utthanasampannoti alam vacanayati. Evam bhante.
     {46.2}  Tam kim mannatha sakka api nu kho so puriso divase kahapanasatam
kahapanasahassam   nibbisamano   laddham   laddham   nikkhipanto  vassasatajivi  2-
mahantam bhogakkhandham adhigaccheyyati. Evam bhante.
     {46.3}  Tam  kim  mannatha sakka api nu kho so puriso bhogahetukam 3-
bhoganidanam  bhogadhikaranam  ekam  va  rattim ekam va divasam [4]- upaddham va
divasam  ekantasukhapatisamvedi vihareyyati. No hetam bhante. Tam kissa hetu.
Kama hi bhante anicca tuccha musa mosadhammati.
     {46.4}  Idha  pana  vo  sakka mama savako dasa vassani appamatto
atapi   pahitatto   viharanto   yatha   mayanusittham  tatha  patipajjamano
satampi  vassani  satampi  vassasatani  satampi  vassasahassani  ekantasukhapatisamvedi
vihareyya  so  ca  khvassa  sakadagami  va  anagami  va  apannakam  va
sotapanno   titthantu   sakka   dasa   vassani  idha  mama  savako  nava
vassani   attha   vassani   satta   vassani  cha  vassani  panca  vassani
cattari   vassani  tini  vassani  dve  vassani  ekam  vassam  appamatto
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. timsa. 2 Po. Ma. Yu. vassasatayuko. 3 Ma. Yu. bhogahetu.
@4 Po. Yu. upaddham va rattim.
Atapi   pahitatto   viharanto   yatha   mayanusittham  tatha  patipajjamano
satampi  vassani  satampi  vassasatani  satampi  vassasahassani  ekantasukhapatisamvedi
vihareyya  so  ca  khvassa  sakadagami  va  anagami  va  apannakam  va
sotapanno titthatu sakka ekam vassam
     {46.5}  idha  mama  savako dasa mase appamatto atapi pahitatto
viharanto   yatha   mayanusittham  tatha  patipajjamano  satampi  vassani  satampi
vassasatani   satampi   vassasahassani   ekantasukhapatisamvedi   vihareyya   so
ca   khvassa   sakadagami  va  anagami  va  apannakam  va  sotapanno
titthantu sakka dasa masa
     {46.6}  idha  mama  savako  nava mase attha mase satta mase cha
mase  panca  mase  cattaro  mase  tayo mase dve mase ekamasam
addhamasam   appamatto   atapi   pahitatto  viharanto  yatha  mayanusittham
tatha    patipajjamano    satampi    vassani    satampi   vassasatani   satampi
vassasahassani   ekantasukhapatisamvedi  vihareyya  so  ca  khvassa  sakadagami
va anagami va apannakam va sotapanno titthatu sakka addhamaso
     {46.7} idha mama savako dasa rattindive appamatto atapi pahitatto
viharanto   yatha   mayanusittham  tatha  patipajjamano  satampi  vassani  satampi
vassasatani   satampi   vassasahassani   ekantasukhapatisamvedi   vihareyya   so
ca   khvassa   sakadagami  va  anagami  va  apannakam  va  sotapanno
titthantu sakka dasa rattindiva
     {46.8}   idha   mama  savako  nava  rattindive  attha  rattindive
satta      rattindive      cha     rattindive     panca     rattindive
Cattaro   rattindive  tayo  rattindive  dve  rattindive  ekarattindivam
appamatto   atapi   pahitatto   viharanto   yatha   mayanusittham   tatha
patipajjamano   satampi   vassani   satampi   vassasatani  satampi  vassasahassani
ekantasukhapatisamvedi  vihareyya  so  ca  khvassa  sakadagami  va  anagami
va   apannakam   va   sotapanno   tesam   vo  sakka  alabha  tesam
dulladdham   ye   tumhe   evam   sokasabhaye   jivite  maranasabhaye  jivite
appekada    atthangasamannagatam    uposatham    upavasatha   appekada   na
upavasathati  .  ete  mayam  bhante  ajjatagge  atthangasamannagatam uposatham
upavasissamati.
     [47] Ekam samayam bhagava vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayam.
Athakho    mahali   licchavi   yena   bhagava   tenupasankami   upasankamitva
bhagavantam   abhivadetva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno  kho  mahali
licchavi  bhagavantam  etadavoca  ko  nu  kho bhante hetu ko paccayo papassa
kammassa   kiriyaya  papassa  kammassa  pavattiyati  .  lobho  kho  mahali
hetu   lobho   paccayo   papassa   kammassa  kiriyaya  papassa  kammassa
pavattiya  doso  kho  mahali hetu doso paccayo papassa kammassa kiriyaya
papassa  kammassa  pavattiya  moho kho mahali hetu moho paccayo papassa
kammassa  kiriyaya  papassa kammassa pavattiya ayoniso manasikaro kho mahali
hetu  ayoniso  manasikaro  paccayo  papassa  kammassa  kiriyaya  papassa
Kammassa   pavattiya   micchapanihitam  kho  mahali  cittam  hetu  micchapanihitam
cittam   paccayo   papassa  kammassa  kiriyaya  papassa  kammassa  pavattiya
ayam  kho  mahali  hetu  ayam  paccayo  papassa  kammassa  kiriyaya papassa
kammassa pavattiya.
     {47.1}  Ko  pana  bhante  hetu  ko  paccayo kalyanassa kammassa
kiriyaya  kalyanassa  kammassa  pavattiyati  .  alobho  kho  mahali  hetu
alobho   paccayo   kalyanassa   kammassa   kiriyaya  kalyanassa  kammassa
pavattiya  adoso  kho  mahali  hetu  adoso paccayo kalyanassa kammassa
kiriyaya  kalyanassa  kammassa  pavattiya  amoho  kho mahali hetu amoho
paccayo   kalyanassa   kammassa   kiriyaya  kalyanassa  kammassa  pavattiya
yoniso  manasikaro  kho mahali hetu yoniso manasikaro paccayo kalyanassa
kammassa   kiriyaya   kalyanassa   kammassa   pavattiya   sammapanihitam  kho
mahali   cittam   hetu   sammapanihitam  cittam  paccayo  kalyanassa  kammassa
kiriyaya   kalyanassa   kammassa   pavattiya  ayam  kho  mahali  hetu  ayam
paccayo kalyanassa kammassa kiriyaya kalyanassa kammassa pavattiyati.
     {47.2} Ime [1]- kho mahali dasa dhamma loke na samvijjeyyum nayidha
pannayetha    adhammacariyavisamacariyati    va    dhammacariyasamacariyati    va
yasma  ca  kho  mahali  ime  dasa dhamma loke samvijjanti tasma pannayati
adhammacariyavisamacariyati va dhammacariyasamacariyati vati.
     [48]  Dasayime  bhikkhave  dhamma  pabbajitena abhinham paccavekkhitabba
@Footnote: 1 Ma. Yu. casaddo atthi .  Po. ime hi kho.
Katame     dasa     vevanniyamhi    ajjhupagatoti    pabbajitena    abhinham
paccavekkhitabbam    parapatibaddha    me    jivikati    pabbajitena   abhinham
paccavekkhitabbam    anno    me    akappo    karaniyoti    pabbajitena
abhinham  paccavekkhitabbam  kacci  nu  kho  me  atta  silato  na  upavadatiti
pabbajitena   abhinham   paccavekkhitabbam   kacci  nu  kho  mam  anuvicca  vinnu
sabrahmacari   silato   na  upavadantiti  pabbajitena  abhinham  paccavekkhitabbam
sabbehi   me   piyehi   manapehi  nanabhavo  vinabhavoti  pabbajitena
abhinham     paccavekkhitabbam    kammassakomhi    kammadayado    kammayoni
kammabandhu   kammapatisarano  yam  kammam  karissami  kalyanam  va  papakam  va
tassa    dayado    bhavissamiti    pabbajitena   abhinham   paccavekkhitabbam
kathambhutassa     me    rattindiva    vitipatantiti    pabbajitena    abhinham
paccavekkhitabbam   kacci   nu   khoham   sunnagare  abhiramamiti  pabbajitena
abhinham    paccavekkhitabbam    atthi    nu   kho   me   uttarimanussadhamma
alamariyananadassanaviseso   adhigato   soham  pacchime  kale  sabrahmacarihi
puttho    na   manku   bhavissamiti   pabbajitena   abhinham   paccavekkhitabbam
ime kho bhikkhave dasa dhamma pabbajitena abhinham paccavekkhitabbati.
     [49]  Dasayime  bhikkhave  dhamma  pabbajitena abhinham paccavekkhitabba
sarirattha  katame  dasa  sitam  unham  jighaccha  pipasa  uccaro  passavo
kayasamvaro   vacisamvaro   ajivasamvaro   ponebbhaviko   1-   bhavasankharo
@Footnote: 1 Po. ponabbhaviko.
Ime kho bhikkhave dasa dhamma sariratthati.
     [50]  Ekam  samayam  bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa
arame   .   tena   kho   pana  samayena  sambahula  bhikkhu  pacchabhattam
pindapatapatikkanta      upatthanasalayam      sannisinna     sannipatita
bhandanajata  [1]-  vivadapanna  annamannam  mukhasattihi  [2]- vitudanti.
Athakho   bhagava  sayanhasamayam  patisallana  vutthito  yena  upatthanasala
tenupasankami  upasankamitva  pannatte  asane  nisidi  nisajja  kho  bhagava
bhikkhu  amantesi  kaya  nuttha  bhikkhave etarahi kathaya sannisinna ka capana
vo   antarakatha   vippakatati   .   idha   mayam   bhante   pacchabhattam
pindapatapatikkanta      upatthanasalayam      sannisinna     sannipatita
bhandanajata     kalahajata     vivadapanna     annamannam    mukhasattihi
vitudanta viharamati.
     {50.1}   Na   kho  panetam  bhikkhave  tumhakam  patirupam  kulaputtanam
saddha   agarasma   anagariyam   pabbajitanam   yam   tumhe   bhandanajata
kalahajata      vivadapanna     annamannam     mukhasattihi     vitudanta
vihareyyatha   dasayime   bhikkhave   dhamma   saraniya   3-   piyakarana
garukarana   sangahaya   avivadaya   samaggiya   ekibhavaya   samvattanti
katame  dasa  idha  bhikkhave  bhikkhu  silava  hoti patimokkhasamvarasamvuto viharati
acaragocarasampanno    anumattesu    vajjesu    bhayadassavi   samadaya
sikkhati  sikkhapadesu  yampi  bhikkhave  bhikkhu  silava  hoti  .pe. Samadaya
@Footnote: 1 Ma. Yu. kalahajata .  2 Po. Ma. Yu. vitudanta .  3 Ma. saraniya. sabbattha
@idisameva.
Sikkhati   sikkhapadesu   ayampi   dhammo   saraniyo  piyakarano  garukarano
sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati.
     {50.2}  Puna caparam bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo
ye  te  dhamma  adikalyana  majjhekalyana  pariyosanakalyana sattham
sabyanjanam   kevalaparipunnam   parisuddham   brahmacariyam   abhivadanti  tatharupassa
dhamma  bahussuta  honti  dhata 1- vacasa paricita manasanupekkhita ditthiya
suppatividdha   yampi   bhikkhave   bhikkhu   bahussuto  hoti  .pe.  ditthiya
suppatividdha   ayampi   dhammo  saraniyo  piyakarano  garukarano  sangahaya
avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati.
     {50.3}  Puna  caparam bhikkhave bhikkhu kalyanamitto hoti kalyanasahayo
kalyanasampavanko  yampi  bhikkhave  bhikkhu kalyanamitto [2]- kalyanasahayo
kalyanasampavanko  ayampi  dhammo  saraniyo  piyakarano garukarano sangahaya
avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati.
     {50.4} Puna caparam bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sovacassakaranehi dhammehi
samannagato  khamo  padakkhinaggahi  anusasanim  yampi  bhikkhave  bhikkhu  suvaco
hoti    sovacassakaranehi   dhammehi   samannagato   khamo   padakkhinaggahi
anusasanim   ayampi   dhammo   saraniyo   piyakarano  garukarano  sangahaya
avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati.
     {50.5}   Puna   caparam  bhikkhave  bhikkhu  yani  tani  sabrahmacarinam
uccavacani   kimkaraniyani   tattha   dakkho   hoti   analaso  tatrupayaya
vimamsaya  samannagato   alam  katum  alam  samvidhatum  yampi bhikkhave bhikkhu yani
@Footnote: 1 Ma. dhata .   2 Ma. hoti.
Tani  sabrahmacari  uccavacani  kimkaraniyani  tattha  dakkho  hoti  analaso
tatrupayaya   vimamsaya   samannagato   alam   katum  alam  samvidhatum  ayampi
dhammo  saraniyo  piyakarano  garukarano  sangahaya  avivadaya  samaggiya
ekibhavaya samvattati.
     {50.6}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu dhammakamo hoti piyasamudaharo
abhidhamme  abhivinaye  ularapamujjo  1-  yampi  bhikkhave  bhikkhu dhammakamo
hoti   piyasamudaharo   abhidhamme  abhivinaye  ularapamujjo  1-  ayampi
dhammo  saraniyo  piyakarano  garukarano  sangahaya  avivadaya  samaggiya
ekibhavaya samvattati.
     {50.7}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  araddhaviriyo viharati akusalanam
dhammanam  pahanaya  kusalanam  dhammanam  upasampadaya  thamava  dalhaparakkamo
anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesu  yampi  bhikkhave  bhikkhu araddhaviriyo viharati
akusalanam   dhammanam   pahanaya   kusalanam  dhammanam  upasampadaya  thamava
dalhaparakkamo  anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesu  ayampi  dhammo  saraniyo
piyakarano garukarano sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya samvattati.
     {50.8} Puna caparam bhikkhave bhikkhu santuttho hoti itaritaracivarapindapata-
senasanagilanapaccayabhesajjaparikkharena  yampi  bhikkhave bhikkhu santuttho hoti
itaritaracivarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharena   ayampi   dhammo
saraniyo  piyakarano  garukarano sangahaya avivadaya samaggiya ekibhavaya
samvattati.
     {50.9}  Puna  caparam bhikkhave bhikkhu satima hoti paramena satinepakkena
samannagato      cirakatampi      cirabhasitampi     sarita     anussarita
@Footnote: 1 Ma. pamojjo. sabbatthapi evam natabbam.
Yampi   bhikkhave  bhikkhu  satima  hoti  paramena  satinepakkena  samannagato
cirakatampi   cirabhasitampi   sarita   anussarita  ayampi  dhammo  saraniyo
piyakarano   garukarano   sangahaya   avivadaya   samaggiya   ekibhavaya
samvattati.
     {50.10}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu pannava hoti udayatthagaminiya
pannaya    samannagato   ariyaya   nibbedhikaya   sammadukkhakkhayagaminiya
yampi    bhikkhave    bhikkhu   pannava   hoti   udayatthagaminiya   pannaya
samannagato    ariyaya    nibbedhikaya   sammadukkhakkhayagaminiya   ayampi
dhammo  saraniyo  piyakarano  garukarano  sangahaya  avivadaya  samaggiya
ekibhavaya   samvattati   .  ime  kho  bhikkhave  dasa  dhamma  saraniya
piyakarana   garukarana   sangahaya   avivadaya   samaggiya   ekibhavaya
samvattantiti.
                   Akkosavaggo pancamo.
                        Tassuddanam
      vivada dve [1]- mulani        kusinara pavesane
      sakka mahali dhamma ca 2-     sarirattha ca bhandanati.
                  Anisamsapannasako pathamo.
                       ---------
@Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare casaddo dissati   2 Ma. sakko mahali abhinham.
                      Dutiyapannasako
                     sacittavaggo pathamo
     [51]  Ekam  samayam  bhagava savatthiyam virahati jetavane anathapindikassa
arame  .  tatra  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  bhikkhavoti. Bhadanteti
te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum . Bhagava etadavoca no ce bhikkhave bhikkhu
paracittapariyayakusalo   hoti   atha   sacittapariyayakusala  bhavissamati  1-
evanhi vo bhikkhave sikkhitabbam.
     Kathanca   bhikkhave   bhikkhu   sacittapariyayakusalo   hoti   seyyathapi
bhikkhave  itthi  va  puriso  va  daharo  yuva  mandanakajatiko  adase
va   parisuddhe   pariyodate   acche   va  udakapatte  sakam  mukhanimittam
paccavekkhamano   sace   tattha   passati  rajam  va  anganam  va  tasseva
rajassa   va   anganassa  va  pahanaya  vayamati  no  ca  tattha  passati
rajam    va    anganam    va   tenevattamano   hoti   paripunnasankappo
labha   vata  me  parisuddham  vata  meti  evameva  kho  bhikkhave  bhikkhuno
paccavekkhana   bahukara   hoti   2-   kusalesu  dhammesu  abhijjhalu  nu
kho   bahulam  viharami  anabhijjhalu  nu  kho  bahulam  viharami  byapannacitto
nu   kho   bahulam   viharami   abyapannacitto   nu   kho  bahulam  viharami
thinamiddhapariyutthito   nu  kho  bahulam  viharami  vigatathinamiddho  nu  kho  bahulam
@Footnote: 1 Ma. Yu. sabbattha sacittapariyayakusalo bhavissamiti. 2 Po. bhikkhu paccavekkhamano
@bahukaro hoti.
Viharami   uddhato   nu   kho   bahulam  viharami  anuddhato  nu  kho  bahulam
viharami   vicikiccho   nu   kho   bahulam   viharami  tinnavicikiccho  nu  kho
bahulam   viharami   kodhano   nu  kho  bahulam  viharami  akkodhano  nu  kho
bahulam   viharami  sankilitthacitto  nu  kho  bahulam  viharami  asankilitthacitto
nu   kho   bahulam   viharami   saraddhakayo   nu   kho   bahulam   viharami
asaraddhakayo   nu  kho  bahulam  viharami  kusito  nu  kho  bahulam  viharami
araddhaviriyo  nu  kho  bahulam  viharami  asamahito  nu  kho  bahulam viharami
samahito nu kho bahulam viharamiti.
     {51.1}  Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamano evam janati abhijjhalu
bahulam   viharami   byapannacitto  bahulam  viharami  thinamiddhapariyutthito  bahulam
viharami  uddhato  bahulam  viharami  vicikiccho  bahulam  viharami  kodhano bahulam
viharami   sankilitthacitto   bahulam   viharami  saraddhakayo  bahulam  viharami
kusito  bahulam  viharami  asamahito  bahulam  viharamiti  tena bhikkhave bhikkhuna
tesamyeva papakanam akusalanam dhammanam pahanaya adhimatto chando ca vayamo ca
ussaho  ca  ussolhi  1-  ca  appativani  ca sati ca sampajannanca karaniyam
seyyathapi bhikkhave adittacelo va adittasiso 2- va tasseva celassa va
sisassa   3-  va  nibbapanaya  adhimattam  chandanca  vayamanca  ussahanca
ussolhinca    appativaninca   satinca   sampajannanca   kareyya  evameva
@Footnote: 1 Ma. assolhi. ito param idisameva. 2 Po. adittasiro .  3 Po. sirassa.
Kho  bhikkhave  tena  1-  bhikkhuna  tesamyeva  papakanam  akusalanam dhammanam
pahanaya  adhimatto  chando  ca  vayamo  ca  ussaho  ca  ussolhi ca
appativani ca sati ca sampajannanca karaniyam.
     {51.2}  Sace  pana  bhikkhave  bhikkhu  paccavekkhamano evam janati
anabhijjhalu     bahulam    viharami    abyapannacitto    bahulam    viharami
vigatathinamiddho   bahulam   viharami   anuddhato  bahulam  viharami  tinnavicikiccho
bahulam  viharami  akkodhano  bahulam  viharami  asankilitthacitto  bahulam viharami
asaraddhakayo  bahulam  viharami  araddhaviriyo  bahulam viharami samahito bahulam
viharamiti  tena  bhikkhave  bhikkhuna  tesuyeva  kusalesu  dhammesu  patitthaya
uttarim 2- asavanam khayaya yogo karaniyoti.
     [52]  Tatra  kho  ayasma  sariputto  bhikkhu  amantesi avuso
bhikkhavoti   3-   .  avusoti  kho  te  bhikkhu  ayasmato  sariputtassa
paccassosum  .  ayasma  sariputto  etadavoca  no  ce  avuso bhikkhu
paracittapariyayakusalo    hoti    atha    sacittapariyayakusala   bhavissamati
evanhi vo avuso sikkhitabbam.
     Kathancavuso   bhikkhu  sacittapariyayakusalo  hoti  seyyathapi  avuso
itthi   va   puriso   va  daharo  yuva  mandanakajatiko  adase  va
parisuddhe   pariyodate   acche   va   udakapatte  4-  sakam  mukhanimittam
paccavekkhamano   sace   tattha   passati  rajam  va  anganam  va  tasseva
rajassa   va  anganassa  va  pahanaya  vayamati  no  ce  tattha  passati
@Footnote: 1 Po. tenati natthi. Ma. Yu. tena bhikkhave bhikkhuna. 2 Ma. uttari.
@3 Po. Ma. bhikkhaveti. 4 Ma. Yu. udapatte.
Rajam   va   anganam   va  tenevattamano  hoti  paripunnasankappo  labha
vata  me  parisuddham  vata  meti  evameva kho avuso bhikkhuno paccavekkhana
bahukara   hoti   kusalesu   dhammesu  abhijjhalu  nu  kho  bahulam  viharami
anabhijjhalu   nu   kho   bahulam   viharami   byapannacitto  nu  kho  bahulam
viharami   abyapannacitto   nu   kho   bahulam  viharami  thinamiddhapariyutthito
nu   kho  bahulam  viharami  vigatathinamiddho  nu  kho  bahulam  viharami  uddhato
nu   kho   bahulam   viharami  anuddhato  nu  kho  bahulam  viharami  vicikiccho
nu   kho   bahulam   viharami   tinnavicikiccho   nu   kho   bahulam   viharami
kodhano   nu   kho   bahulam  viharami  akkodhano  nu  kho  bahulam  viharami
sankikitthacitto   nu  kho  bahulam  viharami  asankilitthacitto  nu  kho  bahulam
viharami   saraddhakayo   nu   kho   bahulam   viharami  asaraddhakayo  nu
kho   bahulam   viharami   kusito   nu   kho  bahulam  viharami  araddhaviriyo
nu   kho   bahulam  viharami  asamahito  nu  kho  bahulam  viharami  samahito
nu kho bahulam viharamiti.
     {52.1}  Sace avuso bhikkhu paccavekkhamano evam janati abhijjhalu
bahulam  viharami .pe. Asamahito bahulam viharamiti tenavuso bhikkhuna tesamyeva
papakanam  akusalanam  dhammanam  pahanaya  adhimatto  chando  ca vayamo ca
ussaho  ca ussolhi ca appativani ca sati ca sampajannanca karaniyam seyyathapi
avuso  adittacelo  va adittasiso va tasseva celassa va sisassa va
Nibbapanaya   adhimattam   chandanca   vayamanca   ussahanca   ussolhinca
appativaninca   satinca   sampajannanca   kareyya   evameva  kho  avuso
tena  bhikkhuna  tesamyeva  papakanam  akusalanam  dhammanam pahanaya adhimatto
chando  ca  vayamo  ca  ussaho  ca  ussolhi  ca  appativani  ca sati
ca sampajannanca karaniyam.
     {52.2}   Sace  panavuso  bhikkhu  paccavekkhamano  evam  janati
anabhijjhalu    bahulam    viharami    .pe.   samahito   bahulam   viharamiti
tenavuso   bhikkhuna   tesuyeva   kusalesu   dhammesu   patitthaya  uttarim
asavanam khayaya yogo karaniyoti.
     [53]  Thitimpaham  bhikkhave  na  vannemi  1-  kusalesu dhammesu pageva
parihanim   vuddhinca   kho  aham  bhikkhave  vannemi  2-  kusalesu  dhammesu
no thitim no hanim.
     Kathanca   bhikkhave   hani   hoti  kusalesu  dhammesu  no  thiti  no
vuddhi   3-  idha  bhikkhave  bhikkhu  yattako  hoti  saddhaya  silena  sutena
cagena   pannaya   patibhanena   tassa   te   dhamma   neva   titthanti
no   vaddhanti   hanimetam   bhikkhave   vadami   kusalesu   dhammesu   no
thitim   no   vuddhim   evam   kho  bhikkhave  hani  hoti  kusalesu  dhammesu
no thiti no vuddhi.
     Kathanca   bhikkhave   thiti   hoti  kusalesu  dhammesu  no  hani  no
vuddhi   idha   bhikkhave   bhikkhu   yattako   hoti  saddhaya  silena  sutena
cagena   pannaya   patibhanena   tassa  te  dhamma  neva  hayanti  no
@Footnote: 1-2 sabbattha potthakesu vannayamiti dissati .  3 Yu. vuddhi. sabbattha idisameva.
Vaddhanti   thitimetam   bhikkhave   vadami   kusalesu   dhammesu   no   hanim
no   vuddhim   evam   kho   bhikkhave   thiti  hoti  kusalesu  dhammesu  no
hani no vuddhi 1-.
      Kathanca   bhikkhave   vuddhi  hoti  kusalesu  dhammesu  no  thiti  no
hani   idha   bhikkhave   bhikkhu   yattako   hoti  saddhaya  silena  sutena
cagena   pannaya   patibhanena   tassa   te   dhamma   neva   titthanti
no   hayanti   vuddhimetam   bhikkhave   vadami   kusalesu   dhammesu   no
thitim   no   hanim   evam   kho  bhikkhave  vuddhi  hoti  kusalesu  dhammesu
no   thiti   no   hani   no  ce  bhikkhave  bhikkhu  paracittapariyayakusalo
hoti   atha   sacittapariyayakusala   bhavissamati   evanhi   vo  bhikkhave
sikkhitabbam.
     Kathanca   bhikkhave   sacittapariyayakusalo   hoti  seyyathapi  bhikkhave
itthi  va  puriso  va  daharo  yuva  mandanakajatiko  2-  adase va
parisuddhe    pariyodate    acche   va   udakapatte   sakam   mukhanimittam
paccavekkhamano   sace   tattha   passati  rajam  va  anganam  va  tasseva
rajassa   va  anganassa  va  pahanaya  vayamati  no  ce  tattha  passati
rajam    va    anganam    va   tenevattamano   hoti   paripunnasankappo
labha   vata  me  parisuddham  vata  meti  evameva  kho  bhikkhave  bhikkhuno
paccavekkhana   bahukara   hoti   kusalesu   dhammesu  abhijjhalu  nu  kho
bahulam   viharami   anabhijjhalu   nu   kho   bahulam  viharami  byapannacitto
@Footnote: 1 Ma. no vuddhi no hani .  2 Yu. mandanakajatiyo. sabbattha idisameva.
Nu   kho   bahulam   viharami   abyapannacitto   nu   kho  bahulam  viharami
thinamiddhapariyutthito   nu   kho   bahulam   viharami   vigatathinamiddho   nu  kho
bahulam   viharami   uddhato   nu   kho  bahulam  viharami  anuddhato  nu  kho
bahulam   viharami   vicikiccho   nu   kho   bahulam   viharami   tinnavicikiccho
nu   kho   bahulam   viharami  kodhano  nu  kho  bahulam  viharami  akkodhano
nu   kho   bahulam   viharami   sankilitthacitto   nu   kho   bahulam  viharami
asankilitthacitto   nu   kho  bahulam  viharami  saraddhakayo  nu  kho  bahulam
viharami   asaraddhakayo   nu   kho   bahulam   viharami   kusito  nu  kho
bahulam   viharami   araddhaviriyo  nu  kho  bahulam  viharami  asamahito  1-
nu kho bahulam viharami samahito nu kho bahulam viharamiti.
     {53.1}  Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamano evam janati abhijjhalu
bahulam   viharami   byapannacitto  bahulam  viharami  thinamiddhapariyutthito  bahulam
viharami  uddhato  bahulam  viharami  vicikiccho  bahulam  viharami  kodhano bahulam
viharami   sankilitthacitto   bahulam   viharami  saraddhakayo  bahulam  viharami
kusito   bahulam   viharami   asamahito   bahulam   viharamiti  tena  bhikkhave
bhikkhuna   tesamyeva   papakanam   akusalanam  dhammanam  pahanaya  adhimatto
chando  ca  vayamo  ca  ussaho  ca  ussolhi  ca  appativani  ca sati
ca    sampajannanca   karaniyam   seyyathapi   bhikkhave   adittacelo   va
adittasiso  va  tasseva  celassa  va  sisassa  va nibbapanaya adhimattam
@Footnote: 1 Ma. samahito ... asamahito ....
Chandanca   vayamanca   ussahanca   ussolhinca   appativaninca   satinca
sampajannanca   kareyya  evameva  kho  bhikkhave  tena  bhikkhuna  tesamyeva
papakanam   akusalanam  dhammanam  pahanaya  adhimatto  chando  ca  vayamo
ca   ussaho   ca   ussolhi  ca  appativani  ca  sati  ca  sampajannanca
karaniyam.
     {53.2}  Sace  pana  bhikkhave  bhikkhu  paccavekkhamano evam janati
anabhijjhalu  bahulam  viharami  abyapannacitto  bahulam  viharami  vigatathinamiddho
bahulam   viharami  tinnavicikiccho  bahulam  viharami  akkodhano  bahulam  viharami
asankilitthacitto  bahulam  viharami  asaraddhakayo bahulam viharami araddhaviriyo
bahulam  viharami  samahito  bahulam  viharamiti  tena bhikkhave bhikkhuna tesuyeva
kusalesu dhammesu patitthaya uttarim asavanam khayaya yogo karaniyoti.
     [54]   No  ce  bhikkhave  bhikkhu  paracittapariyayakusalo  hoti  atha
sacittapariyayakusala    bhavissamati   evanhi   vo   bhikkhave   sikkhitabbam
kathanca   bhikkhave   bhikkhu   sacittapariyayakusalo  hoti  seyyathapi  bhikkhave
itthi  va  puriso  va  daharo yuva mandanakajatiko adase va parisuddhe
pariyodate   acche   va   udakapatte  sakam  mukhanimittam  paccavekkhamano
sace  tattha  passati  rajam  va  anganam va tasseva rajassa va anganassa va
pahanaya   vayamati   no   ce   tassa   passati  rajam  va  anganam  va
tenevattamano   hoti   paripunnasankappo   labha   vata   me   parisuddham
vata   meti   evameva   kho  bhikkhave  bhikkhuno  paccavekkhana  bahukara
Hoti   kusalesu   dhammesu   labhi   nu   khomhi   ajjhattam  cetosamathassa
na   nu   khomhi   labhi   ajjhattam   cetosamathassa   labhi   nu   khomhi
adhipannadhammavipassanaya   na   nu  khomhi  labhi  adhipannadhammavipassanayati
sace   bhikkhave  bhikkhu  paccavekkhamano  evam  janati  labhimhi  ajjhattam
cetosamathassa    na   labhi   adhipannadhammavipassanayati   tena   bhikkhuna
ajjhattam    cetosamathe    patitthaya    adhipannadhammavipassanaya    yogo
karaniyo.
     {54.1} So aparena samayena labhi ceva hoti ajjhattam cetosamathassa
labhi  ca  adhipannadhammavipassanaya  sace  pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamano
evam   janati   labhimhi   adhipannadhammavipassanaya   na   labhi  ajjhattam
cetosamathassati    tena    bhikkhave    bhikkhuna   adhipannadhammavipassanaya
patitthaya ajjhattam cetosamathe yogo karaniyo.
     {54.2} So aparena samayena labhi ceva hoti adhipannadhammavipassanaya
  labhi ca ajjhattam cetosamathassa    sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamano
  evam janati na labhi ajjhattam cetosamathassa na labhi
  adhipannadhammavipassanayati tena bhikkhave bhikkhuna tesamyeva kusalanam
  dhammanam patilabhaya adhimatto chando ca vayamo ca ussaho ca
  ussolhi ca appativani ca sati ca sampajannanca karaniyam seyyathapi
  bhikkhave adittacelo va adittasiso va tasseva celassa va sisassa va
  nibbapanaya adhimattam chandanca vayamanca ussahanca ussolhinca
  appativaninca   satinca   sampajannanca  kareyya  evameva  kho  bhikkhave
Tena    bhikkhuna   tesamyeva   kusalanam   patilabhaya   adhimatto   chando
ca   vayamo   ca  ussaho  ca  ussolhi  ca  appativani  ca  sati  ca
sampajannanca   karaniyam   .   so   aparena   samayena  labhi  ceva  hoti
ajjhattam      cetosamathassa     labhi     ca     adhipannadhammavipassanaya
sace   pana   bhikkhave   bhikkhu   paccavekkhamano  evam  janati  labhimhi
ajjhattam       cetosamathassa       labhi      adhipannadhammavipassanayati
tena   bhikkhave   bhikkhuna  tesuyeva  kusalesu  dhammesu  patitthaya  uttarim
asavanam khayaya yogo karaniyo.
     {54.3}   Civarampaham   1-   bhikkhave  duvidhena  vadami  sevitabbampi
asevitabbampi    pindapatampaham    bhikkhave   duvidhena   vadami   sevitabbampi
asevitabbampi    senasanampaham    bhikkhave   duvidhena   vadami   sevitabbampi
asevitabbampi    gamanigamampaham    bhikkhave   duvidhena   vadami   sevitabbampi
asevitabbampi   janapadapadesampaham   bhikkhave   duvidhena   vadami   sevitabbampi
asevitabbampi puggalampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampi.
     {54.4}  Civarampaham  bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti
iti  kho  panetam vuttam kincetam paticca vuttam tattha yam janna civaram idam kho me
civaram   sevato  akusala  dhamma  abhivaddhanti  kusala  dhamma  parihayantiti
evarupam  civaram  na  sevitabbam tattha yam janna civaram idam kho me civaram sevato
akusala   dhamma  parihayanti  kusala  dhamma  abhivaddhantiti  evarupam  civaram
sevitabbam  civarampaham  bhikkhave  duvidhena  vadami sevitabbampi asevitabbampiti iti
@Footnote: 1 Ma. civarampaham. aparampi evam natabbam.
Yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     {54.5}   Pindapatampaham   bhikkhave   duvidhena   vadami  sevitabbampi
asevitabbampiti   iti   kho   panetam   vuttam  kincetam  paticca  vuttam  tattha
yam   janna  pindapatam  idam  1-  kho  me  pindapatam  sevato  akusala
dhamma   abhivaddhanti   kusala   dhamma  parihayantiti  evarupo  pindapato
na   sevitabbo   tattha   yam  janna  pindapatam  idam  kho  me  pindapatam
sevato   akusala   dhamma   parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhantiti
evarupo    pindapato   sevitabbo   pindapatampaham   bhikkhave   duvidhena
vadami   sevitabbampi   asevitabbampiti   iti   yantam  vuttam  idametam  paticca
vuttam.
     {54.6}   Senasanampaham   bhikkhave   duvidhena  vadami  sevitabbampi
asevitabbampiti   iti  kho  panetam  vuttam  kincetam  paticca  vuttam  tattha  yam
janna   senasanam   idam   kho  me  senasanam  sevato  akusala  dhamma
abhivaddhanti  kusala  dhamma  parihayantiti  evarupam  senasanam  na  sevitabbam
tattha  yam  janna  senasanam  idam  kho me senasanam sevato akusala dhamma
parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhantiti  evarupam  senasanam  sevitabbam
senasanampaham    bhikkhave   duvidhena   vadami   sevitabbampi   asevitabbampiti
iti yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     {54.7} Gamanigamampaham bhikkhave duvidhena vadami sevitabbampi asevitabbampiti
iti  kho  panetam  vuttam  kincetam  paticca  vuttam  tattha  yam janna gamanigamam
idam  kho  me  gamanigamam   sevato akusala dhamma abhivaddhanti kusala dhamma
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. imam. ito param evam natabbam.
Parihayantiti   evarupo   gamanigamo   na   sevitabbo  tattha  yam  janna
gamanigamam  idam  kho  me  gamanigamam  sevato  akusala  dhamma  parihayanti
kusala    dhamma    abhivaddhantiti    evarupo    gamanigamo   sevitabbo
gamanigamampaham    bhikkhave   duvidhena   vadami   sevitabbampi   asevitabbampiti
iti yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     {54.8}   Janapadapadesampaham   bhikkhave  duvidhena  vadami  sevitabbampi
asevitabbampiti  iti  kho  panetam  vuttam  kincetam paticca vuttam tattha yam janna
janapadapadesam  idam  kho  me janapadapadesam sevato  akusala dhamma abhivaddhanti
kusala   dhamma   parihayantiti   evarupo   janapadapadeso  na  sevitabbo
tattha  yam  janna  janapadapadesam  idam  kho  me janapadapadesam sevato akusala
dhamma   parihayanti  kusala  dhamma  abhivaddhantiti  evarupo  janapadapadeso
sevitabbo    janapadapadesampaham   bhikkhave   duvidhena   vadami   sevitabbampi
asevitabbampiti iti yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     {54.9}   Puggalampaham   bhikkhave   duvidhena   vadami   sevitabbampi
asevitabbampiti   iti  kho  panetam  vuttam  kincetam  paticca  vuttam  tattha  yam
janna  puggalam  idam  kho  me  puggalam  sevato  akusala dhamma abhivaddhanti
kusala   dhamma   parihayantiti   evarupo  puggalo  na  sevitabbo  tattha
yam   janna   puggalam   idam   kho  me  puggalam  sevato  akusala  dhamma
parihayanti     kusala    dhamma    abhivaddhantiti    evarupo    puggalo
Sevitabbo    puggalampaham    bhikkhave    duvidhena    vadami    sevitabbampi
asevitabbampiti iti yantam vuttam idametam paticca vuttanti.
     [55]  Tatra  kho  ayasma  sariputto  bhikkhu  amantesi avuso
bhikkhavoti   1-   .  avusoti  kho  te  bhikkhu  ayasmato  sariputtassa
paccassosum   .  ayasma  sariputto  etadavoca  parihanadhammo  puggalo
parihanadhammo  puggaloti  avuso  vuccati  [2]- kittavata nu kho avuso
parihanadhammo  puggalo  vutto  bhagavata  kittavata  capana  aparihanadhammo
puggalo  vutto  bhagavatati  . Duratopi kho mayam avuso agaccheyyama 3-
ayasmato    sariputtassa   santike   etassa   bhasitassa   atthamannatum
sadhu   vatayasmantam  yeva  sariputtam  patibhatu  etassa  bhasitassa  attho
ayasmato   sariputtassa   sutva   bhikkhu  dharessantiti  .  tenahavuso
sunatha  sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti  .  evamavusoti  kho  te bhikkhu
ayasmato           sariputtassa           paccassosum         .
{55.1}  Ayasma  sariputto  etadavoca  kittavata  nu  kho  avuso
parihanadhammo   puggalo   vutto   bhagavata  idhavuso  bhikkhu  assutanceva
dhammam  na  sunati  suta  cassa  dhamma  sammoham  4-  gacchanti  ye  cassa
dhamma   pubbe  cetaso  samphutthapubba  te  cassa  na  5-  samudacaranti
avinnatanca  6-  na  vijanati  ettavata  kho  avuso  parihanadhammo
puggalo  vutto  bhagavata . Kittavata ca panavuso aparihanadhammo puggalo
vutto  bhagavata  idhavuso  bhikkhu  assutanceva  dhammam  sunati  suta  cassa
@Footnote: 1 Po. Ma. bhikkhaveti. 2 Ma. aparihanadhammo puggalo aparihanadhammo puggaloti avuso
@vuccati .  3 Ma. agacchama. 4 Ma. Yu. sammosam. 5 Yu. te ca na.
@6 Ma. avinnatanceva.
Dhamma  na  sammoham  gacchanti  ye cassa dhamma pubbe cetaso samphutthapubba
te  cassa  samudacaranti  avinnatanca  vijanati  ettavata  kho avuso
aparihanadhammo   puggalo   vutto  bhagavata  .  no  ce  avuso  bhikkhu
paracittapariyayakusalo    hoti    atha    sacittapariyayakusala   bhavissamati
evanhi vo avuso sikkhitabbam.
     {55.2}  Kathancavuso  bhikkhu  sacittapariyayakusalo  hoti  seyyathapi
avuso  itthi  va  puriso  va  daharo yuva mandanakajatiko adase va
parisuddhe  pariyodate  acche va udakapatte sakam mukhanimittam paccavekkhamano
sace  tattha  passati  rajam  va  anganam va tasseva rajassa va anganassa va
pahanaya  vayamati  no  ce tattha passati rajam va anganam va tenevattamano
hoti  paripunnasankappo  labha  vata  me  parisuddham  vata meti evameva kho
avuso   bhikkhuno   paccavekkhana   bahukara   hoti   kusalesu  dhammesu
anabhijjhalu  nu  kho  bahulam  viharami  samvijjati  nu  kho  me  eso dhammo
udahu   noti   1-   abyapannacitto  nu  kho  bahulam  viharami  samvijjati
nu  kho  me  eso  dhammo udahu noti vigatathinamiddho nu kho bahulam viharami
samvijjati  nu  kho  me  eso  dhammo  udahu  noti anuddhato nu kho bahulam
viharami  samvijjati  nu  kho  me  eso  dhammo  udahu noti tinnavicikiccho
nu  kho  bahulam  viharami  samvijjati  nu  kho  me  eso dhammo udahu noti
akkodhano  nu  kho  bahulam  viharami  samvijjati  nu  kho  me  eso dhammo
@Footnote: 1 Ma. Yu. itisaddo natthi. ito param idisameva.
Udahu   noti   asankilitthacitto   nu   kho  bahulam  viharami  samvijjati  nu
kho   me   eso   dhammo   udahu   noti  labhi  nu  khomhi  ajjhattam
dhammapamujjassa  1-  samvijjati  nu  kho  me  eso  dhammo  udahu  noti
labhi   nu  khomhi  ajjhattam  cetosamathassa  samvijjati  nu  kho  me  eso
dhammo    udahu    noti   labhi   nu   khomhi   adhipannadhammavipassanaya
samvijjati nu kho me eso dhammo udahu noti.
     {55.3}  Sace panavuso 2- bhikkhu paccavekkhamano sabbepime kusale
dhamme   attani  na  samanupassati  tenavuso  bhikkhuna  sabbesamyeva  imesam
kusalanam  dhammanam  patilabhaya  adhimatto  chando  ca  vayamo ca ussaho
ussolhi   ca   appativani  ca  sati  ca  sampajannanca  karaniyam  seyyathapi
avuso  adittacelo  va adittasiso va tasseva celassa va sisassa va
nibbapanaya   adhimattam   chandanca   vayamanca   ussahanca   ussolhinca
appativaninca  satinca  sampajannanca  kareyya  evameva  kho  avuso tena
bhikkhuna  sabbesamyeva  imesam  kusalanam  dhammanam patilabhaya adhimatto chando
ca  vayamo  ca  ussaho ca ussolhi ca appativani ca sati ca sampajannanca
karaniyam.
     {55.4} Sace panavuso bhikkhu paccavekkhamano ekacce kusale dhamme
attani   samanupassati   ekacce   kusale   dhamme  attani  na  samanupassati
tenavuso  bhikkhuna  ye  kusale  dhamme  attani  samanupassati tesu kusalesu
dhammesu   patitthaya   ye   kusale  dhamme  attani  na  samanupassati  tesam
kusalanam   dhammanam   patilabhaya   adhimatto   chando   ca   vayamo  ca
@Footnote: 1 Ma. dhammapamujjasasa. 2 Po. Ma. sace pana avuso. Yu. panasaddo natthi.
Ussaho   ca   ussolhi   ca   appativani   ca   sati  ca  sampajannanca
karaniyam  seyyathapi  avuso  adittacelo  va  adittasiso  va tasseva
celassa   va   sisassa   va  nibbapanaya  adhimattam  chandanca  vayamanca
ussahanca     ussolhinca     appativaninca     satinca    sampajannanca
kareyya  evameva  kho  avuso  tena  bhikkhuna  ye kusale dhamme attani
samanupassati  tesu  kusalesu  dhammesu  patitthaya  ye  kusale  dhamme attani
na    samanupassati    tesam    kusalanam   dhammanam   patilabhaya   adhimatto
chando  ca  vayamo  ca  ussaho  ca  ussolhi  ca appativani ca sati ca
sampajannanca  karaniyam  .  sace  panavuso  bhikkhu paccavekkhamano sabbepime
kusale  dhamme  attani  samanupassati  tenavuso  bhikkhuna  sabbesveva  1-
imesu   kusalesu   dhammesu   patitthaya  uttarim  asavanam  khayaya  yogo
karaniyoti.
     [56]   Dasayima   bhikkhave   sanna  bhavita  bahulikata  mahapphala
honti   mahanisamsa  amatogadha  amatapariyosana  katama  dasa  asubhasanna
maranasanna     ahare    patikkulasanna    sabbaloke    anabhiratasanna
aniccasanna      anicce      dukkhasanna      dukkhe     anattasanna
pahanasanna    viragasanna   nirodhasanna   ima   kho   bhikkhave   dasa
sanna   bhavita   bahulikata   mahapphala   honti  mahanisamsa  amatogadha
amatapariyosanati.
     [57]   Dasayima   bhikkhave   sanna  bhavita  bahulikata  mahapphala
@Footnote: 1 Yu. sabbesuyeva.
Honti    mahanisamsa    amatogadha    amatapariyosana    katama    dasa
aniccasanna     anattasanna    maranasanna    ahare    patikkulasanna
sabbaloke   anabhiratasanna   atthikasanna   puluvakasanna  1-  vinilakasanna
vicchiddakasanna     uddhumatakasanna     ima    kho    bhikkhave    dasa
sanna   bhavita   bahulikata   mahapphala   honti  mahanisamsa  amatogadha
amatapariyosanati.
     [58]   Sace  bhikkhave  annatitthiya  paribbajaka  evam  puccheyyum
kimmulaka   avuso   sabbe   dhamma  kimsambhava  sabbe  dhamma  kimsamudaya
sabbe   dhamma   kimsamosarana   sabbe   dhamma  kimpamukha  sabbe  dhamma
kimadhipateyya    sabbe   dhamma   kimuttara   sabbe   dhamma   kimsara
sabbe   dhamma  kimogadha  sabbe  dhamma  kimpariyosana  sabbe  dhammati
evam   puttha  tumhe  bhikkhave  tesam  annatitthiyanam  paribbajakanam  kinti
byakareyyathati   .   bhagavammulaka   no   bhante  dhamma  bhagavamnettika
bhagavampatisarana   sadhu   vata   bhante  2-  bhagavantamyeva  patibhatu  etassa
bhasitassa  attho  bhagavato  sutva  bhikkhu  dharessantiti . Tenahi bhikkhave
sunatha  sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho te bhikkhu
bhagavato   paccassosum  .  bhagava  etadavoca  sace  bhikkhave  annatitthiya
paribbajaka  evam  puccheyyum  kimmulaka  avuso  sabbe  dhamma  kimsambhava
sabbe   dhamma   kimsamudaya   sabbe  dhamma  kimsamosarana  sabbe  dhamma
@Footnote: 1 Yu. pulavakasanna. 2 Po. ayam patho natthi.
Kimpamukha    sabbe   dhamma   kimadhipateyya   sabbe   dhamma   kimuttara
sabbe   dhamma   kimsara   sabbe   dhamma   kimogadha   sabbe  dhamma
kimpariyosana   sabbe   dhammati   evam   puttha  tumhe  bhikkhave  tesam
annatitthiyanam     paribbajakanam    evam    byakareyyatha    chandamulaka
avuso   sabbe   dhamma   manasikarasambhava  sabbe  dhamma  phassasamudaya
sabbe    dhamma    vedanasamosarana    sabbe    dhamma   samadhipamukha
sabbe     dhamma     satadhipateyya    sabbe    dhamma    pannuttara
sabbe   dhamma   vimuttisara  sabbe  dhamma  amatogadha  sabbe  dhamma
nibbanapariyosana   sabbe   dhammati   evam   puttha   tumhe  bhikkhave
tesam annatitthiyanam paribbajakanam evam byakareyyathati.
     [59]  Tasma  tiha  bhikkhave  evam  sikkhitabbam yathapabbajjaparicitanca
no   cittam   bhavissati  na  ca  uppanna  papaka  akusala  dhamma  cittam
pariyadaya    thassanti    aniccasannaparicitanca    no    cittam   bhavissati
anattasannaparicitanca     no     cittam    bhavissati    asubhasannaparicitanca
no    cittam    bhavissati   adinavasannaparicitanca   no   cittam   bhavissati
lokassa   samanca   visamanca   natva   tam   sannaparicitanca   no   cittam
bhavissati   lokassa   sambhavanca   1-  vibhavanca  natva  tam  sannaparicitanca
no   cittam   bhavissati   lokassa   samudayanca   atthangamanca   natva   tam
sannaparicitanca      no     cittam     bhavissati     pahanasannaparicitanca
@Footnote: 1 Ma. bhavanca.
No    cittam    bhavissati    viragasannaparicitanca   no   cittam   bhavissati
nirodhasannaparicitanca   no   cittam   bhavissatiti   evanhi   vo   bhikkhave
sikkhitabbam   .   yato   kho   bhikkhave   bhikkhuno   yathapabbajjaparicitanca
cittam   hoti   na   ca   uppanna   papaka   akusala   dhamma   cittam
pariyadaya      titthanti      aniccasannaparicitanca      cittam     hoti
anattasannaparicitanca        cittam       hoti       asubhasannaparicitanca
cittam     hoti     adinavasannaparicitanca     cittam    hoti    lokassa
samanca     visamanca    natva    tam    sannaparicitanca    cittam    hoti
lokassa    sambhavanca    vibhavanca    tam    sannaparicitanca   cittam   hoti
lokassa     samudayanca    atthangamanca    natva    tam    sannaparicitanca
cittam   hoti   pahanasannaparicitanca   cittam   hoti   viragasannaparicitanca
cittam   hoti   nirodhasannaparicitanca   cittam   hoti  tassa  dvinnam  phalanam
annataram   phalam  patikankham  dittheva  dhamme  anna  sati  va  upadisese
anagamitati.
     [60]  Ekam  samayam  bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa
arame  .  tena  kho  pana  samayena  ayasma  girimanando abadhiko
hoti  dukkhito  balhagilano  .  athakho  ayasma  anando yena bhagava
tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi
ekamantam   nisinno   kho   ayasma   anando   bhagavantam   etadavoca
ayasma     bhante     girimanando    abadhiko    hoti    dukkhito
Balhagilano    sadhu    bhante    bhagava    yenayasma   girimanando
tenupasankamatu   anukampam   upadayati   .   sace   kho   tvam  ananda
girimanandassa   bhikkhuno   upasankamitva   1-   dasa  sanna  bhaseyyasi
thanam  kho  panetam  vijjati  yam  girimanandassa  bhikkhuno  dasa  sanna sutva
so   abadho   thanaso   patipassambheyya   katama   dasa   aniccasanna
anattasanna        asubhasanna        adinavasanna       pahanasanna
viragasanna    nirodhasanna   sabbaloke   anabhiratasanna   sabbasankharesu
aniccasanna 2- anapanasati.
     {60.1}    Katama    cananda    aniccasanna   idhananda   bhikkhu
arannagato  va  rukkhamulagato  va  sunnagaragato  va  iti  patisancikkhati
rupam  aniccam  vedana  anicca  sanna  anicca  sankhara anicca vinnanam
aniccanti   iti   imesu  pancasu  upadanakkhandhesu  aniccanupassi  viharati
ayam vuccatananda aniccasanna.
     {60.2}    Katama    cananda    anattasanna   idhananda   bhikkhu
arannagato    va    rukkhamulagato    va    sunnagaragato   va   iti
patisancikkhati   cakkhum   3-   anatta   rupam  4-  anatta  sotam  anatta
sadda   anatta   ghanam   anatta   gandha   anatta   jivha  anatta
rasa  anatta  kayo  5-  anatta  photthabba  anatta  mano  anatta
dhamma   anattati   iti   imesu   chasu   ajjhattikabahiresu   ayatanesu
anattanupassi viharati ayam vuccatananda anattasanna.
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi .  2 Ma. anicchasanna. ito param idisameva. 3 Ma. cakkhu.
@4 Ma. rupa. 5 Ma. kaya.
     {60.3}  Katama  cananda  asubhasanna  idhananda bhikkhu imameva kayam
uddhampadatala  adhokesamatthaka  tacapariyantam  purannanappakarassa 1- asucino
paccavekkhati  atthi  imasmim kaye kesa loma nakha danta taco mamsam nharu
atthi   2-  atthiminjam  vakkam  hadayam  yakanam  kilomakam  pihakam  papphasam  antam
antagunam  udariyam  karisam  pittam  semham pubbo lohitam sedo medo assu vasa
khelo  singhanika  lasika  muttanti  iti  imasmim kaye asubhanupassi viharati
ayam vuccatananda asubhasanna.
     {60.4}    Katama    cananda   adinavasanna   idhananda   bhikkhu
arannagato  va  rukkhamulagato  va  sunnagaragato  va  iti  patisancikkhati
bahudukkho  kho  ayam  kayo  bahuadinavoti  3-  iti  imasmim kaye vividha
abadha   uppajjanti   seyyathidam   cakkhurogo   sotarogo   ghanarogo
jivharogo  kayarogo  sisarogo  kannarogo  mukharogo dantarogo [4]-
kaso  saso  pinaso  daho  5-  jaro  kucchirogo  muccha  pakkhandika
sula  6-  visucika  kuttham  gando  kilaso  soso  apamaro  daddu kandu
kacchu  rakhasa  7-  vitacchika  lohitam  pittam  8-  madhumeho  amsa  pilaka
bhagandala    pittasamutthana    abadha    semhasamutthana    abadha
vatasamutthana    abadha    sannipatika    abadha    utuparinamaja
abadha  visamapariharaja  abadha  opakkamika  abadha  kammavipakaja
abadha  sitam  unham  jighaccha  pipasa  uccaro  passavoti  iti imasmim
kaye adinavanupassi viharati ayam vuccatananda adinavasanna.
@Footnote: 1 Ma. puram nanappakarassa. Yu. puram nanap ---. 2 Ma. nharu atthi.
@3 Ma. itisaddo natthi. 4 Ma. ottharogoti dissati. 5 Ma. daho. 6 Ma. Yu. sula.
@7 Ma. nakhasa. 8 Yu. lohitapittam.
     {60.5}   Katama  cananda  pahanasanna  idhananda  bhikkhu  uppannam
kamavitakkam   nadhivaseti  pajahati  vinodeti  byantikaroti  anabhavam  gameti
uppannam   byapadavitakkam   nadhivaseti   pajahati   vinodeti  byantikaroti
anabhavam   gameti   uppannam   vihimsavitakkam  nadhivaseti  pajahati  vinodeti
byantikaroti   anabhavam   gameti  uppannuppanne  papake  akusale  dhamme
nadhivaseti   pajahati   vinodeti   byantikaroti   anabhavam   gameti   ayam
vuccatananda pahanasanna.
     {60.6}  Katama  cananda viragasanna idhananda bhikkhu arannagato va
rukkhamulagato   va   sunnagaragato   va  iti  patisancikkhati  etam  santam
etam  panitam  yadidam  sabbasankharasamatho  sabbupadhipatinissaggo  tanhakkhayo  1-
virago nibbananti ayam vuccatananda viragasanna.
     {60.7}  Katama  cananda nirodhasanna idhananda bhikkhu arannagato va
rukkhamulagato   va   sunnagaragato   va  iti  patisancikkhati  etam  santam
etam  panitam  yadidam  sabbasankharasamatho  sabbupadhipatinissaggo  tanhakkhayo  1-
nirodho nibbananti ayam vuccatananda nirodhasanna.
     {60.8}  Katama  cananda  sabbaloke  anabhiratasanna idhananda bhikkhu
ye loke upayupadana 2- cetaso adhitthanabhinivesanusaya te pajahanto
viramati  na  upadiyanto  3-  ayam  vuccatananda sabbaloke anabhiratasanna.
Katama    cananda    sabbasankharesu    aniccasanna   idhananda   bhikkhu
sabbasankharehi   4-   attiyati   harayati   jigucchati   ayam   vuccatananda
@Footnote: 1 Ma. tanhakkhayo .  2 Ma. upadana. 3 Ma. anupadiyanto. 4 Ma. sabbasankharesu.
Sabbasankharesu aniccasanna.
     {60.9}    Katama    cananda   anapanasati   idhananda   bhikkhu
arannagato    va    rukkhamulagato   va   sunnagaragato   va   nisidati
pallankam   abhujitva   ujum    kayam  panidhaya  parimukham  satim  upatthapetva
so   satova   assasati   sato  1-  passasati  digham  va  assasanto  digham
assasamiti    pajanati    digham    va    passasanto   digham   passasamiti
pajanati  rassam  va  assasanto  rassam  assasamiti  pajanati  rassam  va
passasanto     rassam     passasamiti     pajanati     sabbakayapatisamvedi
assasissamiti     sikkhati    sabbakayapatisamvedi    passasissamiti    sikkhati
passambhayam   kayasankharam   assasissamiti   sikkhati   passambhayam  kayasankharam
passasissamiti   sikkhati  pitipatisamvedi  assasissamiti  sikkhati  pitipatisamvedi
passasissamiti   sikkhati   sukhapatisamvedi   assasissamiti  sikkhati  sukhapatisamvedi
passasissamiti    sikkhati    cittasankharapatisamvedi    assasissamiti   sikkhati
cittasankharapatisamvedi    passasissamiti    sikkhati   passambhayam   cittasankharam
assasissamiti   sikkhati   passambhayam   cittasankharam   passasissamiti   sikkhati
cittapatisamvedi  assasissamiti  sikkhati  cittapatisamvedi  passasissamiti sikkhati
abhippamodayam  cittam ... Samadaham cittam ... Vimocayam cittam ... Aniccanupassi
...  viraganupassi ... Nirodhanupassi ... Patinissagganupassi assasissamiti
sikkhati    patinissagganupassi   passasissamiti   sikkhati   ayam   vuccatananda
anapanasati  .  sace kho tvam ananda girimanandassa bhikkhuno upasankamitva
@Footnote: 1 Ma. satova.
Ima  dasa  sanna  bhaseyyasi  thanam  kho  panetam vijjati yam girimanandassa
bhikkhuno  ima  dasa sanna sutva so abadho thanaso patipassambheyyati.
Athakho   ayasma   anando   bhagavato   santike   ima   dasa  sanna
uggahetva    yenayasma    girimanando   tenupasankami   upasankamitva
ayasmato  girimanandassa  ima  dasa  sanna  abhasi . Athakho ayasmato
girimanandassa  ima  dasa  sanna  sutva  so abadho thanaso patipassambhi
vutthahi   1-   cayasma   girimanando   tamha  abadha  tatha  pahino
ca panayasmato girimanandassa so abadho ahositi.
                    Sacittavaggo pathamo.
                        Tassuddanam
          sacittasariputta ca            thiti ca samathena ca
          parihana dve sanna 2-   mula pabbajitabadho 3-.
                     -------------
                     Yamakavaggo dutiyo
     [61]   Purima   bhikkhave   koti   na  pannayati  avijjaya  ito
pubbe  avijja  nahosi  atha  paccha  sambhaviti  4-  evancetam  bhikkhave
vuccati   atha   ca   pana   pannayati   idappaccaya  avijjati  avijjampaham
bhikkhave   saharam   vadami   no   anaharam   ko  caharo  avijjaya
panca    nivaranatissa   vacaniyam   pancapaham   bhikkhave   nivarane   sahare
@Footnote: 1 Po. vutthahi. Yu. utthahi. 2 Ma. parihano ca dvesanna.
@3 Po. pabbajitam dhiroti. Ma. pabbajitam giriti. Yu. pabbajitagiriti.
@4 Po. Ma. samabhaviti. aparampi idisameva.
Vadami   no   anahare   ko   caharo   pancannam   nivarananam   tini
duccaritanitissa   vacaniyam   tinipaham  bhikkhave  duccaritani  saharani  vadami
no  anaharani  ko  caharo  tinnam  duccaritanam indriyasamvarotissa 1-
vacaniyam   indriyasamvarampaham   bhikkhave   saharam   vadami   no  anaharam
ko    caharo   indriyasamvarassa   asatasampajannantissa   2-   vacaniyam
asatasampajannampaham  bhikkhave  saharam  vadami  no  anaharam ko caharo
asatasampajannassa     ayoniso    manasikarotissa    vacaniyam    ayoniso
manasikarampaham   bhikkhave   saharam  vadami  no  anaharam  ko  caharo
ayoniso     manasikarassa     assaddhiyantissa    vacaniyam    assaddhiyampaham
bhikkhave   saharam   vadami   no  anaharam  ko  caharo  assaddhiyassa
assaddhammassavanantissa   vacaniyam   assaddhammassavanampaham   bhikkhave   saharam
vadami  no  anaharam ko caharo assaddhammassavanassa asappurisasamsevotissa
vacaniyam
     {61.1}  iti  kho bhikkhave asappurisasamsevo paripuro assaddhammassavanam
paripureti  assaddhammassavanam  paripuram  assaddhiyam  paripureti  assaddhiyam paripuram
ayoniso  manasikaram  paripureti  ayoniso manasikaro paripuro asatasampajannam
paripureti  asatasampajannam  paripuram  indriyasamvaram  paripureti  indriyasamvaro
paripuro  tini  duccaritani  paripureti  tini duccaritani paripurani panca nivarane
paripurenti  panca  nivarana paripura avijjam paripurenti evametissa avijjaya
aharo   hoti   evanca   paripuri   seyyathapi  bhikkhave  uparipabbate
@Footnote: 1 Ma. indriyaasamvarotissa .  2 Po. asatiasampajannantissa.
Thullaphusitake  deve  vassante  deve  galagalayante 1- tam udakam yathaninnam
pavattamanam    pabbatakandarapadarasakha    paripureti    pabbatakandarapadarasakha
paripura   kusubbhe   2-   paripurenti   kusubbha   paripura   mahasobbhe
paripurenti    mahasobbha   paripura   kunnadiyo   paripurenti   kunnadiyo
paripura   mahanadiyo   paripurenti   mahanadiyo  paripura  mahasamuddam  3-
sagaram   paripurenti   evametassa   mahasamuddassa   sagarassa   aharo
hoti evanca paripuri
     {61.2}   evameva   kho   bhikkhave   asappurisasamsevo   paripuro
assaddhammassavanam     paripureti    assaddhammassavanam    paripuram    assaddhiyam
paripureti   assaddhiyam   paripuram   ayoniso  manasikaram  paripureti  ayoniso
manasikaro     paripuro    asatasampajannam    paripureti    asatasampajannam
paripuram  indriyasamvaram  paripureti  indriyasamvaro  paripuro  tini duccaritani
paripureti   tini   duccaritani  paripurani  panca  nivarane  paripurenti  panca
nivarana   paripura  avijjam  paripurenti  evametissa  avijjaya  aharo
hoti evanca paripuri.
     {61.3}  Vijjavimuttimpaham  bhikkhave saharam vadami no anaharam ko
caharo  vijjavimuttiya  satta  bojjhangatissa  vacaniyam  sattapaham  bhikkhave
bojjhange   sahare   vadami  no  anahare  ko  caharo  sattannam
bojjhanganam   cattaro   satipatthanatissa   vacaniyam  cattaropaham  bhikkhave
satipatthane   sahare   vadami  no  anahare  ko  caharo  catunnam
satipatthananam   tini   sucaritanitissa   vacaniyam   tinipaham  bhikkhave  sucaritani
saharani   vadami   no   anaharani  ko  caharo  tinnam  sucaritanam
@Footnote: 1 Po. Ma. deve galagalayanteti ime patha natthi. Yu. galagalayante. 2 Po.
@kusambhe. Ma. kusombhe. annattha evam natabbam. 3 Po. sabbatthavaresu samuddam.
Indriyasamvarotissa   vacaniyam   indriyasamvarampaham   bhikkhave   saharam  vadami
no    anaharam    ko   caharo   indriyasamvarassa   satisampajannantissa
vacaniyam   satisampajannampaham   bhikkhave   saharam   vadami   no   anaharam
ko    caharo    satisampajannassa    yoniso   manasikarotissa   vacaniyam
yoniso   manasikarampaham   bhikkhave   saharam  vadami  no  anaharam  ko
caharo   yoniso   manasikarassa  saddhatissa  vacaniyam  saddhampaham  bhikkhave
saharam  vadami  no  anaharam  ko  caharo saddhaya saddhammassavanantissa
vacaniyam   saddhammassavanampaham  bhikkhave  saharam  vadami  no  anaharam  ko
caharo saddhammassavanassa sappurisasamsevotissa vacaniyam
     {61.4}  iti  kho  bhikkhave  sappurisasamsevo  paripuro saddhammassavanam
paripureti  saddhammassavanam  paripuram  saddham  paripureti  saddha  paripura yoniso
manasikaram  paripureti  yoniso  manasikaro  paripuro  satisampajannam  paripureti
satisampajannam   paripuram   indriyasamvaram   paripureti   indriyasamvaro   paripuro
tini    sucaritani    paripureti    tini   sucaritani   paripurani   cattaro
satipatthane  paripurenti  cattaro  satipatthana  paripura  satta bojjhange
paripurenti    satta    bojjhanga    paripura   vijjavimuttim   paripurenti
evametissa vijjavimuttiya aharo hoti evanca paripuri
     {61.5}   seyyathapi  bhikkhave  uparipabbate  thullaphusitake   deve
vassante    deve   galagalayante   tam   udakam   yathaninnam   pavattamanam
pabbatakandarapadarasakha          paripureti         pabbatakandarapadarasakha
paripura       kusubbhe       paripurenti       kusubbha       paripura
Mahasobbhe   paripurenti   mahasobbha   paripura   kunnadiyo  paripurenti
kunnadiyo    paripura    mahanadiyo    paripurenti   mahanadiyo   paripura
mahasamuddam   sagaram   paripurenti   evametassa   mahasamuddassa  sagarassa
aharo  1-  hoti  evanca paripuri evameva kho bhikkhave sappurisasamsevo
paripuro   saddhammassavanam  paripureti  saddhammassavanam  paripuram  saddham  paripureti
saddha   paripura   yoniso   manasikaram   paripureti   yoniso  manasikaro
paripuro    satisampajannam   paripureti   satisampajannam   paripuram   indriyasamvaram
paripureti    indriyasamvaro   paripuro   tini   sucaritani   paripureti   tini
sucaritani    paripurani   cattaro   satipatthane   paripurenti   cattaro
satipatthana   paripura   satta   bojjhange  paripurenti  satta  bojjhanga
paripura  vijjavimuttim  paripurenti  evametissa  vijjavimuttiya  aharo
hoti evanca paripuriti.
     [62]   Purima   bhikkhave   koti  na  pannayati  bhavatanhaya  ito
pubbe   bhavatanha   nahosi   atha  paccha  sambhaviti  evancetam  bhikkhave
vuccati  atha  ca  pana  pannayati  idappaccaya  bhavatanhati  bhavatanhampaham 2-
bhikkhave   saharam   vadami   no   anaharam  ko  caharo  bhavatanhaya
avijjatissa    vacaniyam    avijjampaham   bhikkhave   saharam   vadami   no
anaharam   ko   caharo   avijjaya   pancanivaranatissa   vacaniyam  panca
nivaranepaham  bhikkhave  3-  sahare  vadami  no anahare ko caharo
pancannam     nivarananam     tini     duccaritanitissa     vacaniyam    tinipaham
@Footnote: 1 Ma. saharo .  2 Ma. bhavatanhampaham. sabbattha idisameva .  3 Yu. pancapaham
@bhikkhave nivarane.
Bhikkhave  duccaritani  saharani  vadami  no  anaharani  ko  caharo
tinnam    duccaritanam    indriyasamvarotissa    vacaniyam    indriyasamvarampaham
bhikkhave  saharam  vadami  no  anaharam  ko  caharo  indriyasamvarassa
asatasampajannantissa    vacaniyam    asatasampajannampaham   bhikkhave   saharam
vadami   no   anaharam   ko   caharo   asatasampajannassa  ayoniso
manasikarotissa    vacaniyam   ayoniso   manasikarampaham   bhikkhave   saharam
vadami    no    anaharam    ko   caharo   ayoniso   manasikarassa
assaddhiyantissa   vacaniyam   assaddhiyampaham   bhikkhave   saharam  vadami  no
anaharam   ko   caharo   assaddhiyassa   assaddhammassavanantissa  vacaniyam
assaddhammassavanampaham   bhikkhave   saharam   vadami   no   anaharam  ko
caharo assaddhammassavanassa asappurisasamsevotissa vacaniyam
     {62.1}  iti  kho bhikkhave asappurisasamsevo paripuro assaddhammassavanam
paripureti    assaddhammassavanam   paripuram   assaddhiyam   paripureti   assaddhiyam
paripuram   ayoniso   manasikaram   paripureti  ayoniso  manasikaro  paripuro
asatasampajannam    paripureti    asatasampajannam    paripuram    indriyasamvaram
paripureti   indriyasamvaro   paripuro   tini   duccaritani   paripureti  tini
duccaritani  paripurani  panca  nivarane  paripurenti  panca  nivarana  paripura
avijjam   paripurenti   avijja  paripura  bhavatanham  paripureti  evametissa
bhavatanhaya   aharo   hoti   evanca   paripuri   seyyathapi  bhikkhave
uparipabbate  thullaphusitake  deve  vassante  deve  galagalayante tam udakam
Yathaninnam       pavattamanam       pabbatakandarapadarasakha       paripureti
pabbatakandarapadarasakha     paripura     kusubbhe    paripurenti    kusubbha
paripura   mahakusubbhe   1-  paripurenti  mahakusubbha  paripura  kunnadiyo
paripurenti    kunnadiyo   paripura   mahanadiyo   paripurenti   mahanadiyo
paripura   mahasamuddam   sagaram   paripurenti   evametassa   mahasamuddassa
sagarassa aharo hoti evanca paripuri
     {62.2}   evameva   kho   bhikkhave   asappurisasamsevo   paripuro
assaddhammassavanam     paripureti    assaddhammassavanam    paripuram    assaddhiyam
paripureti   assaddhiyam   paripuram   ayoniso  manasikaram  paripureti  ayoniso
manasikaro     paripuro    asatasampajannam    paripureti    asatasampajannam
paripuram  indriyasamvaram  paripureti  indriyasamvaro  paripuro  tini duccaritani
paripureti   tini   duccaritani  paripurani  panca  nivarane  paripurenti  panca
nivarana  paripura  avijjam  paripurenti  avijja  paripura  bhavatanham paripureti
evametissa bhavatanhaya aharo hoti evanca paripuri.
     {62.3}  Vijjavimuttimpaham  bhikkhave  saharam  vadami  no anaharam
ko   caharo   vijjavimuttiya   satta  bojjhangatissa  vacaniyam  sattapaham
bhikkhave   bojjhange   sahare  vadami  no  anahare  ko  caharo
sattannam   bojjhanganam   cattaro   satipatthanatissa  vacaniyam  cattaropaham
bhikkhave   satipatthane  sahare  vadami  no  anahare  ko  caharo
catunnam   satipatthananam   tini   sucaritanitissa   vacaniyam   tinipaham   bhikkhave
sucaritani    saharani    vadami   no   anaharani   ko   caharo
@Footnote: 1 Yu. mahasobbhe.
Tinnam   sucaritanam   indriyasamvarotissa   vacaniyam   indriyasamvarampaham  bhikkhave
saharam    vadami    no   anaharam   ko   caharo   indriyasamvarassa
satisampajannantissa     vacaniyam     satisampajannampaham    bhikkhave    saharam
vadami    no    anaharam   ko   caharo   satisampajannassa   yoniso
manasikarotissa    vacaniyam    yoniso   manasikarampaham   bhikkhave   saharam
vadami   no  anaharam  ko  caharo  yoniso  manasikarassa  saddhatissa
vacaniyam  saddhampaham  bhikkhave  saharam  vadami  no  anaharam  ko caharo
saddhaya    saddhammassavanantissa    vacaniyam    saddhammassavanampaham    bhikkhave
saharam    vadami   no   anaharam   ko   caharo   saddhammassavanassa
sappurisasamsevotissa vacaniyam
     {62.4}  iti  kho  bhikkhave  sappurisasamsevo  paripuro saddhammassavanam
paripureti  saddhammassavanam  paripuram  saddham  paripureti  saddha  paripura yoniso
manasikaram  paripureti  yoniso  manasikaro  paripuro  satisampajannam  paripureti
satisampajannam  paripuram  indriyasamvaram  paripureti  indriyasamvaro  paripuro  tini
sucaritani   paripureti   tini   sucaritani  paripurani  cattaro  satipatthane
paripurenti  cattaro  satipatthana  paripura  satta  bojjhange  paripurenti
satta    bojjhanga   paripura   vijjavimuttim   paripurenti   evametissa
vijjavimuttiya aharo hoti evanca paripuri
     {62.5} seyyathapi bhikkhave uparipabbate thullaphusitake deve vassante
deve  galagalayante  1-  tam  udakam  yathaninnam  pavattamanam  pabbatakandara-
padarasakha    paripureti    pabbatakandarapadarasakha    paripura    kusubbhe
@Footnote: 1 Ma. deve galagalayanteti ime patha natthi.
Paripurenti   kusubbha   paripura   mahakusubbhe   paripurenti   mahakusubbha
paripura  kunnadiyo  paripurenti  kunnadiyo  paripura  mahanadiyo  paripurenti
mahanadiyo    paripura    mahasamuddam   sagaram   paripurenti   evametassa
mahasamuddassa  sagarassa  aharo  hoti  evanca  paripuri  evameva kho
bhikkhave   sappurisasamsevo  paripuro  saddhammassavanam  paripureti  saddhammassavanam
paripuram  saddham  paripureti  saddha paripura yoniso manasikaram paripureti yoniso
manasikaro    paripuro    satisampajannam   paripureti   satisampajannam   paripuram
indriyasamvaram   paripureti  indriyasamvaro  paripuro  tini  sucaritani  paripureti
tini   sucaritani   paripurani  cattaro  satipatthane  paripurenti  cattaro
satipatthana   paripura   satta   bojjhange  paripurenti  satta  bojjhanga
paripura  vijjavimuttim  paripurenti  evametissa  vijjavimuttiya  aharo
hoti evanca paripuriti.
     [63]  Yekeci bhikkhave mayi nitthamgata sabbe te ditthisampanna [1]-
pancannam   idha   nittha   pancannam  idha  vihaya  nittha  katamesam  pancannam
idha  nittha  sattakkhattumparamassa  2-  kolamkolassa  ekabijissa sakadagamissa
yo  ca  dittheva  dhamme  araha imesam pancannam idha nittha katamesam pancannam
idha     vihaya    nittha    antaraparinibbayissa    upahaccaparinibbayissa
asankharaparinibbayissa         sasankharaparinibbayissa        uddhamsotassa
akanitthagamino    imesam    pancannam    idha   vihaya   nittha   yekeci
@Footnote: 1 Ma. Yu. tesam ditthisampannananti atthi .  2 Ma. Yu. sattakkhattuparamassa.
@sabbatthapi idisameva.
Bhikkhave  mayi  nitthamgata  sabbe  te  ditthisampanna  tesam  ditthisampannanam
imesam pancannam idha nittha imesam pancannam idha vihaya nitthati.
     [64]   Yekeci   bhikkhave   mayi   aveccappasanna   sabbe  te
sotapanna    tesam   sotapannanam   pancannam   idha   nittha   pancannam
idha   vihaya   nittha   katamesam  pancannam  idha  nittha  sattakkhattumparamassa
kolankolassa  ekabijissa  sakadagamissa  yo  ca  dittheva  dhamme  araha
imesam   pancannam   idha   nittha   katamesam  pancannam  idha  vihaya  nittha
antaraparinibbayissa      upahaccaparinibbayissa      asankharaparinibbayissa
sasankharaparinibbayissa    uddhamsotassa   akanitthagamino   imesam   pancannam
idha   vihaya   nittha   yekeci   bhikkhave  mayi  aveccappasanna  sabbe
te   sotapanna   tesam   sotapannanam   imesam  pancannam  idha  nittha
imesam pancannam idha vihaya nitthati.
     [65] Ekam samayam ayasma sariputto magadhesu viharati nalakagamake.
Athakho   samandakani   paribbajako  yenayasma  sariputto  tenupasankami
upasankamitva    ayasmata   sariputtena   saddhim   sammodi   sammodaniyam
katham  saraniyam  1-  vitisaretva  ekamantam  nisidi  ekamantam nisinno kho
samandakani     paribbajako     ayasmantam     sariputtam    etadavoca
kinnu   kho   avuso   sariputta  sukham  kim  dukkhanti  .  abhinibbatti  kho
@Footnote: 1 Ma. saraniyam. sabbattha evam natabbam.
Avuso    dukkha   anabhinibbatti   sukha   abhinibbattiya   avuso   sati
idam   dukkham  patikankham  sitam  unham  jighaccha  pipasa  uccaro  passavo
aggisamphasso   dandasamphasso   satthasamphasso   natipi   nam  1-  mittapi
sangamma   samagamma   rosenti   abhinibbattiya  avuso  sati  idam  dukkham
patikankham   .   anabhinibbattiya   avuso   sati   idam   sukham   patikankham
na  sitam  na  unham  na  jighaccha  na  pipasa  na  uccaro  na  passavo
na   aggisamphasso   na  dandasamphasso  na  satthasamphasso  natipi  nam  1-
mittapi   sangamma   samagamma   na   rosenti   anabhinibbattiya  avuso
sati idam sukham patikankhanti.
     [66]   Ekam   samayam   ayasma   sariputto   magadhesu   viharati
nalakagamake    .    athakho   samandakani   paribbajako   yenayasma
sariputto   tenupasankami   upasankamitva   ayasmata  sariputtena  saddhim
sammodi   sammodaniyam   katham   saraniyam   vitisaretva   ekamantam  nisidi
ekamantam   nisinno  kho  samandakani  paribbajako  ayasmantam  sariputtam
etadavoca    kinnu  kho  avuso  sariputta  imasmim  dhammavinaye  sukham  kim
dukkhanti   .   anabhirati  kho  avuso  imasmim  dhammavinaye  dukkha  abhirati
sukha   anabhiratiya   avuso   sati   idam   dukkham   patikankham  gacchantopi
sukham satam nadhigacchati thitopi ... Nisinnopi ... Sayanopi ... Gamagatopi ...
Arannagatopi  ... Rukkhamulagatopi ... Sunnagaragatopi ... Abbhokasagatopi
...   bhikkhumajjhagatopi   sukham   satam   nadhigacchati   anabhiratiya   avuso
@Footnote: 1 Po. Ma. ayam patho natthi.
Sati   idam   dukkham   patikankham   .   abhiratiya   avuso  sati  idam  sukham
patikankham  gacchantopi  sukham  satam  adhigacchati  thitopi  ...  nisinnopi ...
Sayanopi  ...  gamagatopi  ...  arannagatopi  ...  rukkhamulagatopi ...
Sunnagaragatopi   ...   abbhokasagatopi   ...   bhikkhumajjhagatopi   sukham
satam adhigacchati abhiratiya avuso sati idam sukham patikankhanti.
     [67]   Ekam   samayam   bhagava  kosalesu  carikancaramano  mahata
bhikkhusanghena   saddhim   yena   nalakapanam  nama  kosalanam  nigamo  tadavasari
tatra  sudam  bhagava  nalakapane  viharati  palasavane  tena  kho pana samayena
bhagava   tadahuposathe   bhikkhusanghaparivuto   nisinno   hoti  athakho  bhagava
bahudeva   rattim  bhikkhu  1-  dhammiya  kathaya  sandassetva  samadapetva
samuttejetva  sampahamsetva  tunhibhutam  tunhibhutam  bhikkhusangham  anuviloketva
ayasmantam  sariputtam  amantesi  vigatathinamiddho  kho  sariputta bhikkhusangho
patibhatu  tam  sariputta  bhikkhunam  dhammi  katha  pitthi  me  agilayati  tamaham
ayamissamiti   .   evam   bhanteti  kho  ayasma  sariputto  bhagavato
paccassosi.
     {67.1}  Athakho  bhagava  catugunam  sanghatim  pannapetva  dakkhinena
passena   sihaseyyam  kappesi  pade  padam  accadhaya  sato  sampajano
utthanasannam   manasikaritva   .   tatra  kho  ayasma  sariputto  bhikkhu
amantesi  avuso  bhikkhavoti  .  avusoti  kho  te  bhikkhu  ayasmato
sariputtassa  paccassosum  .  ayasma  sariputto  etadavoca  yassakassaci
avuso   saddha   natthi   kusalesu  dhammesu  hiri  natthi  ...  ottappam
@Footnote: 1 Po. Ma. bhikkhunam. ito param idisameva.
Natthi  ...  viriyam  1-  natthi  ... Panna natthi kusalesu dhammesu tassa ya
ratti  va  divaso  va  agacchati  parihaniyeva  2-  patikankha kusalesu
dhammesu   no   vuddhi   seyyathapi   avuso   kalapakkhe  candassa  ya
ratti   va  divaso  va  agacchati  hayateva  vannena  hayati  mandalena
hayati   abhaya   hayati   arohaparinahena   evameva   kho  avuso
yassakassaci   saddha  natthi  kusalesu  dhammesu  hiri  natthi  ...  ottappam
natthi  ...  viriyam  natthi  ...  panna  natthi  kusalesu  dhammesu tassa ya
ratti  va  divaso  va  agacchati  parihaniyeva  2-  patikankha kusalesu
dhammesu no vuddhi
     {67.2}   assaddho  purisapuggaloti  avuso  parihanametam  ahiriko
purisapuggaloti     avuso    parihanametam    anottappi    purisapuggaloti
avuso    parihanametam   kusito   purisapuggaloti   avuso   parihanametam
duppanno   purisapuggaloti   avuso   parihanametam  kodhano  purisapuggaloti
avuso   parihanametam   upanahi   purisapuggaloti   avuso   parihanametam
papiccho   purisapuggaloti  avuso  parihanametam  papamitto  purisapuggaloti
avuso parihanametam micchaditthiko purisapuggaloti avuso parihanametam.
     {67.3}  Yassakassaci  avuso  saddha  atthi  kusalesu  dhammesu hiri
atthi  ...  ottappam  atthi  ...  viriyam  atthi ... Panna atthi kusalesu
dhammesu   tassa   ya   ratti   va   divaso   va  agacchati  vuddhiyeva
patikankha   kusalesu   dhammesu   no   parihani   seyyathapi   avuso
junhapakkhe   candassa   ya  ratti  va  divaso  va  agacchati  vaddhateva
@Footnote: 1 Ma. viriyam. 2 Ma. Yu. haniyeva.
Vannena   vaddhati   mandalena   vaddhati  abhaya  vaddhati  arohaparinahena
evameva  kho  avuso  yassakassaci  saddha atthi kusalesu dhammesu hiri atthi
... Ottappam atthi ... Viriyam atthi ... Panna atthi kusalesu dhammesu tassa
ya  ratti  va  divaso  va agacchati vuddhiyeva patikankha kusalesu dhammesu
no   parihani   saddho   purisapuggaloti   avuso  aparihanametam  hirima
purisapuggaloti   avuso   aparihanametam  ottappi  purisapuggaloti  avuso
aparihanametam    araddhaviriyo    purisapuggaloti   avuso   aparihanametam
pannava   purisapuggaloti  avuso  aparihanametam  akkodhano  purisapuggaloti
avuso   aparihanametam   anupanahi  purisapuggaloti  avuso  aparihanametam
appiccho     purisapuggaloti    avuso    aparihanametam    kalyanamitto
purisapuggaloti    avuso    aparihanametam   sammaditthiko   purisapuggaloti
avuso aparihanametam.
     {67.4}    Athakho   bhagava   paccutthaya   ayasmantam   sariputtam
amantesi    sadhu   sadhu   sariputta   yassakassaci   sariputta   saddha
natthi  kusalesu  dhammesu hiri natthi ... Ottappam natthi ... Viriyam natthi ...
Panna   natthi   kusalesu   dhammesu   tassa  ya  ratti  va  divaso  va
agacchati  haniyeva  patikankha  kusalesu  dhammesu  no  vuddhi  seyyathapi
sariputta   kalapakkhe   candassa  ya  ratti  va  divaso  va  agacchati
hayateva    vannena    hayati    mandalena   hayati   abhaya   hayati
arohaparinahena   evameva   kho   sariputta  yassakassaci  saddha  natthi
Kusalesu dhammesu .pe. Panna natthi kusalesu dhammesu .pe.
     {67.5}  Assaddho purisapuggaloti sariputta parihanametam ahiriko ...
Anottappi kusito ... Duppanno ... Kodhano ... Upanahi ... Papiccho ...
Papamitto  ...  micchaditthiko  purisapuggaloti  sariputta  parihanametam .
Yassakassaci   sariputta  saddha  atthi  kusalesu  dhammesu  hiri  atthi  ...
Ottappam  atthi  ...  viriyam  atthi  ...  panna  atthi  kusalesu dhammesu
tassa   ya   ratti   va   divaso  va  agacchati  vuddhiyeva  patikankha
kusalesu   dhammesu   no   parihani   seyyathapi   sariputta  junhapakkhe
candassa   ya   ratti   va   divaso  va  agacchati  vaddhateva  vannena
vaddhati    mandalena    vaddhati    abhaya    vaddhati    arohaparinahena
evameva   kho   sariputta   yassakassaci  saddha  atthi  kusalesu  dhammesu
hiri  atthi  ...  ottappam  atthi  ...  viriyam  atthi  ...  panna atthi
kusalesu  dhammesu  tassa  ya  ratti  va  divaso  va  agacchati vuddhiyeva
patikankha   kusalesu   dhammesu   no  parihani    saddho  purisapuggaloti
sariputta  aparihanametam  hirima  ...  ottappi  ... Araddhaviriyo ...
Pannava ... Akkodhano ... Anupanahi ... Appiccho ... Kalyanamitto ...
Sammaditthiko purisapuggaloti sariputta aparihanametanti.
     [68]   Ekam  samayam  bhagava  nalakapane  viharati  palasavane  tena
kho   pana  samayena  bhagava  tadahuposathe  bhikkhusanghaparivuto  nisinno  hoti
athakho   bhagava   bahudeva   rattim   bhikkhu  dhammiya  kathaya  sandassetva
Samadapetva     samuttejetva    sampahamsetva    tunhibhutam    tunhibhutam
bhikkhusangham     anuviloketva     ayasmantam     sariputtam    amantesi
vigatathinamiddho    kho   sariputta   bhikkhusangho   patibhatu   tam   sariputta
bhikkhunam   dhammi   katha   pitthi   me  agilayati  tamaham  ayamissamiti .
Evam bhanteti kho ayasma sariputto bhagavato paccassosi.
     {68.1}  Athakho  bhagava  catugunam  sanghatim  pannapetva  dakkhinena
passena  sihaseyyam  kappesi  pade  padam  accadhaya 1- sato sampajano
utthanasannam   manasikaritva   .   tatra  kho  ayasma  sariputto  bhikkhu
amantesi  avuso  bhikkhavoti  .  avusoti  kho  te  bhikkhu  ayasmato
sariputtassa  paccassosum  .  ayasma  sariputto  etadavoca  yassakassaci
avuso  saddha  natthi  kusalesu dhammesu hiri natthi ... Ottappam natthi ...
Viriyam  natthi ... Panna natthi ... Sotavadhanam natthi ... Dhammadharana natthi
...  atthupaparikkha  natthi  ...  dhammanudhammapatipatti natthi ... Appamado
natthi  kusalesu  dhammesu  tassa  ya ratti va divaso va agacchati haniyeva
patikankha  kusalesu  dhammesu  no  vuddhi  seyyathapi  avuso  kalapakkhe
candassa   ya   ratti   va   divaso  va  agacchati  hayateva  vannena
hayati   mandalena   hayati  abhaya  hayati  arohaparinahena  evameva
kho    avuso   yassakassaci   saddha   natthi   kusalesu   dhammesu   hiri
natthi  ...  ottappam  natthi  ...  viriyam  natthi  ...  panna natthi ...
Sotavadhanam  natthi  ...  dhammadharana  natthi ... Atthupaparikkha natthi ...
@Footnote: 1 Po. accodhaya.
Dhammanudhammapatipatti   natthi   ...   appamado   natthi  kusalesu  dhammesu
tassa  ya  ratti  va  divaso  va  agacchati haniyeva patikankha kusalesu
dhammesu no vuddhi.
     {68.2}  Yassakassaci  avuso  saddha  atthi  kusalesu  dhammesu hiri
atthi ... Ottappam atthi ... Viriyam atthi ... Panna atthi ... Sotavadhanam
atthi ... Dhammadharana atthi ... Atthupaparikkha atthi ... Dhammanudhammapatipatti
atthi  ...  appamado atthi kusalesu dhammesu tassa ya ratti va divaso va
agacchati   vuddhiyeva   patikankha   kusalesu   dhammesu   no   parihani
seyyathapi   avuso   junhapakkhe  candassa  ya  ratti  va  divaso  va
agacchati    vaddhateva   vannena   vaddhati   mandalena   vaddhati   abhaya
vaddhati  arohaparinahena  evameva  kho  avuso  yassakassaci saddha atthi
kusalesu  dhammesu hiri atthi ... Ottappam atthi ... Viriyam atthi ... Panna
atthi  ...  sotavadhanam  atthi  ... Dhammadharana atthi ... Atthupaparikkha
atthi   ...  dhammanudhammapatipatti  atthi  ...  appamado  atthi  kusalesu
dhammesu  tassa  ya  ratti  va  divaso  va agacchati vuddhiyeva patikankha
kusalesu dhammesu no parihaniti.
     {68.3}    Athakho   bhagava   paccutthaya   ayasmantam   sariputtam
amantesi    sadhu   sadhu   sariputta   yassakassaci   sariputta   saddha
natthi   kusalesu  dhammesu  hiri  natthi  ...  ottappam  natthi  ...  viriyam
natthi   ...  panna  natthi  ...  sotavadhanam  natthi  ...  dhammadharana
natthi   ...  atthupaparikkha  natthi  ...  dhammanudhammapatipatti  natthi  ...
Appamado   natthi  kusalesu  dhammesu  tassa  ya  ratti  va  divaso  va
agacchati  haniyeva  patikankha  kusalesu  dhammesu  no  vuddhi  seyyathapi
sariputta   kalapakkhe   candassa  ya  ratti  va  divaso  va  agacchati
hayateva    vannena    hayati    mandalena   hayati   abhaya   hayati
arohaparinahena   evameva   kho   sariputta  yassakassaci  saddha  natthi
kusalesu   dhammesu   .pe.   appamado   natthi  kusalesu  dhammesu  tassa
ya   ratti   va  divaso  va  agacchati  haniyeva  patikankha  kusalesu
dhammesu no vuddhi.
     {68.4}   Yassakassaci   sariputta  saddha  atthi  kusalesu  dhammesu
hiri  atthi ... Ottappam atthi ... Viriyam atthi ... Sotavadhanam atthi ...
Dhammadharana   atthi  ...  atthupaparikkha  atthi  ...  dhammanudhammapatipatti
atthi  ...  appamado  atthi  kusalesu  dhammesu tassa ya ratti va divaso
va   agacchati   vuddhiyeva  patikankha  kusalesu  dhammesu  no  parihani
seyyathapi   sariputta  junhapakkhe  candassa  ya  ratti  va  divaso  va
agacchati    vaddhateva   vannena   vaddhati   mandalena   vaddhati   abhaya
vaddhati   arohaparinahena   evameva  kho  sariputta  yassakassaci  saddha
atthi  kusalesu  dhammesu  .pe.  appamado  atthi  kusalesu  dhammesu tassa
ya  ratti  va  divaso  va agacchati vuddhiyeva patikankha kusalesu dhammesu
no parihaniti.
     [69]  Ekam  samayam  bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa
arame   .   tena   kho   pana  samayena  sambahula  bhikkhu  pacchabhattam
Pindapatapatikkanta      upatthanasalayam      sannisinna     sannipatita
anekavihitam   tiracchanakatham  anuyutta  viharanti  seyyathidam  rajakatham  corakatham
mahamattakatham   senakatham   bhayakatham   yuddhakatham   annakatham   panakatham  vatthakatham
sayanakatham  malakatham  gandhakatham  natikatham  yanakatham  gamakatham  nigamakatham  nagarakatham
janapadakatham   itthikatham   surakatham   1-  visikhakatham  kumbhatthanakatham  pubbapetakatham
nanattakatham lokakkhayikam samuddakkhayikam iti bhavabhavakatham iti vati.
     {69.1}   Athakho   bhagava   sayanhasamayam   patisallana   vutthito
yenupatthanasala    tenupasankami    upasankamitva    pannatte   asane
nisidi  nisajja  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  kaya  nuttha bhikkhave etarahi
kathaya sannisinna ka ca pana vo antarakatha vippakatati.
     {69.2}    Idha   mayam   bhante   pacchabhattam   pindapatapatikkanta
upatthanasalayam    sannisinna    sannipatita    anekavihitam   tiracchanakatham
anuyutta  viharama  seyyathidam  rajakatham  corakatham  .pe. Iti bhavabhavakatham iti
vati  .  na  kho  panetam  bhikkhave  tumhakam  patirupam kulaputtanam saddha 2-
agarasma   anagariyam   pabbajitanam   yam  tumhe  anekavihitam  tiracchanakatham
anuyutta    vihareyyatha    seyyathidam   rajakatham   corakatham   mahamattakatham
senakatham    bhayakatham    yuddhakatham   annakatham   panakatham   vatthakatham   sayanakatham
malakatham    gandhakatham   natikatham   yanakatham   gamakatham   nigamakatham   nagarakatham
janapadakatham    itthikatham    surakatham   visikhakatham   kumbhatthanakatham   pubbapetakatham
nanattakatham   lokakkhayikam   samuddakkhayikam   iti   bhavabhavakatham   iti   va
dasayimani   bhikkhave   kathavatthuni  katamani  dasa  appicchakatha  santutthikatha
@Footnote: 1 Po. surakatham .   2 Ma. saddhaya.
Pavivekakatha     asamsaggakatha    viriyarambhakatha    silakatha    samadhikatha
pannakatha   vimuttikatha   vimuttinanadassanakatha  1-  imani  kho  bhikkhave
dasa   kathavatthuni   imesam   ce   tumhe   bhikkhave   dasannam  kathavatthunam
upadayupadaya  katham  katheyyatha  imesampi  candimasuriyanam  evammahiddhikanam
evammahanubhavanam   tejasa   tejam   pariyadiyeyyatha   ko  pana  vado
annatitthiyanam paribbajakananti.
     [70]  Ekam  samayam  bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa
arame   .   tena   kho   pana  samayena  sambahula  bhikkhu  pacchabhattam
pindapatapatikkanta      upatthanasalayam      sannisanna     sannipatita
anekavihitam   tiracchanakatham  anuyutta  viharanti  seyyathidam  rajakatham  corakatham
mahamattakatham  .pe.  iti  bhavabhavakatham iti vati. Athakho bhagava sayanhasamayam
patisallana   vutthito   yena  upatthanasala  tenupasankami  upasankamitva
pannatte  asane  nisidi  nisajja  kho  bhagava  bhikkhu amantesi kaya nuttha
bhikkhave etarahi kathaya sannisinna ka ca pana vo antarakatha vippakatati.
     {70.1}    Idha   mayam   bhante   pacchabhattam   pindapatapatikkanta
upatthanasalayam    sannisinna    sannipatita    anekavihitam   tiracchanakatham
anuyutta viharama seyyathidam rajakatham corakatham .pe. Iti bhavabhavakatham iti va.
     {70.2}   Na   kho  panetam  bhikkhave  tumhakam  patirupam  kulaputtanam
saddha    agarasma   anagariyam   pabbajitanam   yam   tumhe   anekavihitam
tiracchanakatham     anuyutta    viharama    seyyathidam    rajakatham    .pe.
@Footnote: 1 Po. Ma. vimutti ... kathati.
Iti   bhavabhavakatham   iti   va   dasayimani   bhikkhave   pasamsani  thanani
katamani   dasa   idha   bhikkhave   bhikkhu   attana   ca   appiccho  hoti
appicchakathanca     bhikkhunam    katta    hoti    appiccho    ca    bhikkhu
appicchakathanca    bhikkhunam    kattati    pasamsametam   thanam   attana   ca
santuttho    hoti    santutthikathanca   bhikkhunam   katta   hoti   santuttho
bhikkhu    santutthikathanca   bhikkhunam   kattati   pasamsametam   thanam   attana
ca   pavivitto   hoti   pavivekakathanca   bhikkhunam   katta  hoti  pavivitto
bhikkhu   pavivekakathanca   bhikkhunam   kattati   pasamsametam  thanam  attana  ca
asamsattho    hoti    asamsatthakathanca   bhikkhunam   katta   hoti   asamsattho
bhikkhu   asamsatthakathanca   bhikkhunam   kattati   pasamsametam  thanam  attana  ca
araddhaviriyo     hoti    viriyarambhakathanca    bhikkhunam    katta    hoti
araddhaviriyo    bhikkhu   viriyarambhakathanca   bhikkhunam   kattati   pasamsametam
thanam    attana    ca   silasampanno   hoti   silasampadakathanca   bhikkhunam
katta   hoti   silasampanno   bhikkhu   silasampadakathanca   bhikkhunam  kattati
pasamsametam   thanam  attana  ca  samadhisampanno  hoti  samadhisampadakathanca
bhikkhunam    katta    hoti    samadhisampanno   bhikkhu   samadhisampadakathanca
bhikkhunam    kattati    pasamsametam   thanam   attana   ca   pannasampanno
hoti    pannasampadakathanca    bhikkhunam    katta   hoti   pannasampanno
bhikkhu      pannasampadakathanca      bhikkhunam      kattati     pasamsametam
thanam    attana    ca    vimuttisampanno    hoti    vimuttisampadakathanca
Bhikkhunam    katta    hoti    vimuttisampanno   bhikkhu   vimuttisampadakathanca
bhikkhunam   kattati  pasamsametam  thanam  attana  ca  vimuttinanadassanasampanno
hoti      vimuttinanadassanasampadakathanca     bhikkhunam     katta     hoti
vimuttinanadassanasampanno        bhikkhu       vimuttinanadassanasampadakathanca
bhikkhunam    kattati    pasamsametam   thanam   imani   kho   bhikkhave   dasa
pasamsanitthananiti.
                    Yamakavaggo dutiyo.
                        Tassuddanam
         avijjatanhanittha ca    avecca dve sukhani ca
         nalakapanena dve ca 1-    vatthukatha apare dve 2-.
                       ---------
                    Akankhavaggo tatiyo
     [71]  Ekam  samayam  bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa
arame   tatra  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  bhikkhavoti  .  bhadanteti
te   bhikkhu   bhagavato   paccassosum   .  bhagava  etadavoca  sampannasila
bhikkhave    viharatha    sampannapatimokkha    patimokkhasamvarasamvuta   viharatha
acaragocarasampanna    anumattesu   vajjesu   bhayadassavino   samadaya
sikkhatha  sikkhapadesu  akankheyya  ce  bhikkhave  bhikkhu  sabrahmacarinam piyo
cassam  manapo  ca  garu  ca bhavaniyo cati silesvevassa paripurikari ajjhattam
@Footnote: 1 Ma. Yu. vutta .   2 Yu. kathavatthupare dveti.
Cetosamathamanuyutto   anirakatajjhano   vipassanaya  samannagato  bruheta
sunnagaranam
     {71.1}  akankheyya  ce  bhikkhave bhikkhu labhi assam civarapindapata-
senasanagilanapaccayabhesajjaparikkharananti     silesvevassa    paripurikari
ajjhattam   cetosamathamanuyutto   anirakatajjhano   vipassanaya  samannagato
bruheta   sunnagaranam   akankheyya   ce   bhikkhave   bhikkhu  yesaham
paribhunjami civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam
tesante  kara  mahapphala  assu mahanisamsati silesvevassa ... Bruheta
sunnagaranam  akankheyya  ce bhikkhave bhikkhu ye 1- peta natisalohita
kalakata     pasannacitta    anussaranti    tesantam    mahapphalam    assa
mahanisamsanti  silesvevassa  ...  bruheta  sunnagaranam akankheyya ce
bhikkhave    bhikkhu   santuttho   assam   itaritaracivarapindapatasenasanagilana-
paccayabhesajjaparikkharenati  silesvevassa  ...  bruheta  sunnagaranam
akankheyya  ce  bhikkhave  bhikkhu  khamo  assam  sitassa  unhassa  jighacchaya
pipasaya       damsamakasavatatapasirimsapasamphassanam      2-      duruttanam
duragatanam vacanapathanam uppannanam saririkanam vedananam dukkhanam tippanam 3- [4]-
katukanam   asatanam   amanapanam   panaharanam   adhivasakajatiko  assanti
silesvevassa  ...  bruheta  sunnagaranam akankheyya ce bhikkhave bhikkhu
aratiratisaho   assam   na   ca   mam   aratirati  saheyya  uppannam  aratiratim
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. yeme .  2 Po. siri .... Ma. ... sarisapa .... 3 Ma. tibbanam.
@4 Ma. Yu. kharananti atthi.
Abhibhuyya 1- vihareyyanti silesvevassa ... Bruheta sunnagaranam
     {71.2}  akankheyya ce bhikkhave bhikkhu bhayabheravam saho assam na ca mam
bhayabheravo   saheyya   uppannam   bhayabheravam   abhibhuyya   2-  vihareyyanti
silesvevassa  ...  bruheta  sunnagaranam akankheyya ce bhikkhave bhikkhu
catunnam   jhananam   abhicetasikanam  ditthadhammasukhaviharanam  nikamalabhi  assam
akicchalabhi   akasiralabhiti   silesvevassa   ..   bruheta  sunnagaranam
akankheyya   ce  bhikkhave  bhikkhu  asavanam  khaya  anasavam  cetovimuttim
pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja
vihareyyanti    silesvevassa   paripurikari   ajjhattam   cetosamathamanuyutto
anirakatajjhano    vipassanaya    samannagato   bruheta   sunnagaranam
sampannasila   bhikkhave   viharatha   sampannapatimokkha  patimokkhasamvarasamvuta
viharatha   acaragocarasampanna  anumattesu  vajjesu  bhayadassavi  samadaya
sikkhatha sikkhapadesuti iti yantam vuttam idametam paticca vuttanti.
     [72]  Ekam  samayam bhagava vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayam
sambahulehi  abhinnatehi  abhinnatehi  therehi  savakehi  saddhim ayasmata
ca  palena  3-  ayasmata  ca upapalena 4- ayasmata ca kakkatena 5-
ayasmata  ca  kalimbhena  ayasmata  ca  nikatena ayasmata ca katissahena
annehi   ca   abhinnatehi   abhinnatehi   therehi  savakehi  saddhim .
Tena   kho   pana   samayena   sambahula   abhinnata  abhinnata  licchavi
@Footnote: 1-2  Po. aratim abhibhuyya ratim abhibhuyya. Ma. Yu. abhibhuyya abhibhuyya.
@3 Ma. Yu. calena. 4 Ma. Yu. upacalena. 5 Po. Ma. kukkutena.
Bhadrehi   bhadrehi   yanehi   paramparaya   1-  uccasadda  mahasadda
mahavanam ajjhogahanti bhagavantam dassanaya.
     {72.1} Athakho ayasmantanam etadahosi ime kho sambahula abhinnata
abhinnata  licchavi  bhadrehi  bhadrehi  yanehi  paramparaya 1- uccasadda
mahasadda   mahavanam   ajjhogahanti   bhagavantam   dassanaya   saddakantaka
kho  pana  jhana  vutta  bhagavata  yannuna  mayam  yena gosingasalavanadayo
tenupasankameyyama   tattha   mayam   appasadda   appakinna   phasu   2-
vihareyyamati   athakho   te   ayasmanto   yena  gosingasalavanadayo
tenupasankamimsu  tattha  te  ayasmanto  appasadda  appakinna  phasu  2-
viharanti  .  athakho  bhagava  bhikkhu amantesi kaham nu kho bhikkhave palo 3-
kaham  upapalo  4-  kaham  kakkato  kaham  kalimbho  kaham nikato kaham katissaho
kaham nu kho te bhikkhave thera savaka gatati.
     {72.2} Idha bhante tesam ayasmantanam etadahosi ime kho sambahula
abhinnata  abhinnata  licchavi  bhadrehi  bhadrehi  yanehi  paramparaya 1-
uccasadda      mahasadda     mahavanam     ajjhogahanti     bhagavantam
dassanaya   saddakantaka   kho   jhana   vutta   bhagavata   yannuna  mayam
yena     gosingasalavanadayo     tenupasankameyyama     tattha     mayam
appasadda     appakinna     phasu    vihareyyamati    athakho    te
bhante     ayasmanto    yena    gosingasalavanadayo    tenupasankamimsu
tattha     te     ayasmanto     appasadda     appakinna     phasu
@Footnote: 1 Po. paripuraya. Ma. parapuraya. Yu. carapuraya .  2 Ma. appakinna phasum.
@3 Ma. Yu. calo .  4 Ma. Yu. upacalo.
Viharantiti   .   sadhu   sadhu   bhikkhave  yatha  te  mahasavaka  samma
byakaramana   byakareyyum   saddakantaka   hi   bhikkhave  jhana  vutta
maya    dasayime    bhikkhave   kantaka   katame   dasa   pavivekaramassa
sanganikaramata       kantako       asubhanimittanuyogam      anuyuttassa
subhanimittanuyogo    kantako    indriyesu    guttadvarassa   visukadassanam
kantako    brahmacariyassa    matugamupacaro    1-   kantako   pathamassa
jhanassa   saddo   kantako   dutiyassa   jhanassa   vitakkavicara  kantaka
tatiyassa  jhanassa  piti  kantaka  2- catutthassa jhanassa assasapassasa 3-
kantaka  sannavedayitanirodhasamapattiya  sanna  ca  vedana ca kantaka 4-
rago  kantako doso kantako akantaka bhikkhave viharatha [5]- akantaka 6-
nikantaka  bhikkhave  viharatha  akantaka bhikkhave arahanto [6]- akantaka 7-
nikantaka bhikkhave arahantoti.
     [73]  Dasayime  bhikkhave  dhamma  ittha  kanta  manapa  dullabha
lokasmim    katame   dasa   bhoga   ittha   kanta   manapa   dullabha
lokasmim   vanno   ittho   kanto  manapo  dullabho  lokasmim  arogyam
ittham  kantam  manapam  dullabham  lokasmim  silani itthani kantani manapani 8-
dullabhani   lokasmim   brahmacariyam   ittham   kantam  manapam  lokasmim  mitta
ittha   kanta   manapa   dullabha   lokasmim   bahusaccam   ittham  kantam
manapam   dullabham   lokasmim   panna   ittha   kanta   manapa  dullabha
@Footnote: 1 Yu. matugamopavicaro. 2 Po. Ma. Yu. piti kantako. 3 Ma. assasapassaso
@kantako. Yu. assasapassasakantako. 4 Ma. Yu. kantako. 5-6 Ma. Yu.
@etthantare nikantaka bhikkhave viharathati dissanti. 7 Ma. Yu. akantakanikantaka.
@8 Ma. silam kantam ....
Lokasmim  dhammo  ittho  kanto  manapo dullabho lokasmim [1]- satta 2-
ittha   kanta   manapa   dullabha   lokasmim  ime  kho  bhikkhave  dasa
dhamma ittha kanta manapa dullabha lokasmim 3-.
     {73.1}  Imesam  kho  bhikkhave  dasannam  dhammanam  itthanam  kantanam
manapanam   dullabhanam   lokasmim   dasa   dhamma   paripantha  alassam  4-
anutthanam   bhoganam   paripantho   amandana  avibhusana  vannassa  paripantho
asappayakiriya   arogyassa   paripantho   papamittata  silanam  paripantho
indriyaasamvaro     brahmacariyassa     paripantho    visamvadana    mittanam
paripantho     asajjhayakiriya     bahusaccassa    paripantho    assussusa
aparipuccha   pannaya   paripantho   ananuyogo   apaccavekkhana   dhammanam
paripantho  micchapatipatti  sattanam  paripantho  imesam  kho  bhikkhave  dasannam
dhammanam  itthanam  kantanam  manapanam  dullabhanam  lokasmim  ime dasa dhamma
paripantha.
     {73.2}  Imesam  kho  bhikkhave  dasannam  dhammanam  itthanam  kantanam
manapanam  dullabhanam  lokasmim  dasa  dhamma  ahara analassam utthanam 5-
bhoganam   aharo   mandana  vibhusana  vannassa  aharo  sappayakiriya
arogyassa   aharo   kalyanamittata  silanam  aharo  indriyasamvaro
brahmacariyassa      aharo     avisamvadana     mittanam     aharo
sajjhayakiriya    bahusaccassa   aharo   sussusa   paripuccha   pannaya
aharo   anuyogo   paccavekkhana   dhammanam   aharo  sammapatipatti
sattanam   aharo   imesam   kho   bhikkhave   dasannam  dhammanam  itthanam
kantanam manapanam dullabhanam lokasmim ime dasa dhamma aharati.
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. dhamma itatha .... 2 Ma. Yu. sagga. 3 Ma. ime ... lokasminti
@ime patha natthi. 4 Ma. alasyam. 5 Po. Ma. utthanam analasyam.
     [74]   Dasahi   bhikkhave  vaddhihi  vaddhamano  ariyasavako  ariyaya
vaddhiya   vaddhati   saradayi   ca   hoti   varadayi  kayassa  katamehi
dasahi     khettavatthuhi    vaddhati    dhanadhannena    vaddhati    puttadarehi
vaddhati    dasakammakaraporisehi    vaddhati   catuppadehi   vaddhati   saddhaya
vaddhati     silena     vaddhati    sutena    vaddhati    cagena    vaddhati
pannaya   vaddhati   imehi   kho   bhikkhave   dasahi   vaddhihi   vaddhamano
ariyasavako   ariyaya   vaddhiya  vaddhati  saradayi  ca  hoti  varadayi
kayassati.
                Dhanena dhannena ca yodha vaddhati
                puttehi darehi catuppadehi ca
                sa bhagava hoti yasassi pujito
                natihi mittehi athopi rajubhi.
                Saddhaya silena ca yodha vaddhati
                pannaya cagena sutena cubhayam
                so tadiso sappuriso vicakkhano
                dittheva dhamme ubhayena vaddhatiti.
     [75]    Ekam    samayam   bhagava   savatthiyam   viharati   jetavane
anathapindikassa   arame   .  athakho  ayasma  anando  pubbanhasamayam
nivasetva   pattacivaramadaya   yena   migasalaya   upasikaya  nivesanam
tenupasankami    upasankamitva   pannatte   asane   nisidi   .   athakho
migasala   upasika   yenayasma  anando  tenupasankami  upasankamitva
ayasmantam    anandam    abhivadetva    ekamantam    nisidi   ekamantam
Nisinna  kho  migasala upasika ayasmantam anandam etadavoca kathamkatha 1-
namayam   bhante   ananda   bhagavata  dhammo  desito  anneyyo  yatra
hi   nama  brahmacari  ca  abrahmacari  ca  ubho  samasamagatika  bhavissanti
abhisamparayam   pita  me  bhante  purano  brahmacari  ahosi  aracari
virato  methuna  gamadhamma  so  kalakato  bhagavata  byakato sakadagami
satto  2-  tusitam  kayam  upapannoti  pitu  piyo  3- me bhante isidatto
abrahmacari   ahosi  sadarasantuttho  sopi  kalakato  bhagavata  byakato
sakadagami   satto   tusitam   kayam  upapannoti  kathamkatha  namayam  bhante
ananda  bhagavata  dhammo  desito  anneyyo  yatra  hi  nama brahmacari
ca abrahmacari ca ubho samasamagatika bhavissanti abhisamparayanti.
     {75.1}  Evameva  kho  panetam  bhagini  bhagavata  byakatanti athakho
ayasma  anando  migasalaya  upasikaya  nivesane  pindapatam gahetva
utthayasana    pakkami    athakho    ayasma   anando   pacchabhattam
pindapatapatikkanto   yena   bhagava   tenupasankami  upasankamitva  bhagavantam
abhivadetva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno  kho ayasma anando
bhagavantam    etadavoca    idhaham    bhante    pubbanhasamayam   nivasetva
pattacivaramadaya   yena   migasalaya   upasikaya   nivesanam  tenupasankamim
upasankamitva   pannatte   asane   nisidim   athakho   bhante   migasala
upasika    yenaham    tenupasankami   upasankamitva   mam   abhivadetva
ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinna  kho  [4]-  migasala  upasika  mam
@Footnote: 1 Ma. kathamkatham. sabbattha idisameva. 2 Ma. sakadagamipatto. sabbattha idisameva.
@3 Po. sabbatthavaresu pita piyo. Ma. pitamaho. Yu. petta piyo.
@4 Ma. Yu. bhante.
Etadavoca
     {75.2}  kathamkatha  namayam  bhante  ananda bhagavata dhammo desito
anneyyo   yatra   hi   nama   brahmacari   ca  abrahmacari  ca  ubho
samasamagatika    bhavissanti   abhisamparayam   pita   me   bhante   purano
brahmacari  ahosi  aracari  virato  methuna  gamadhamma  so kalakato
bhagavata   byakato   sakadagami   satto   tusitam  kayam  upapannoti  pitu
piyo   me  bhante  isidatto  abrahmacari  ahosi  sadarasantuttho  sopi
kalakato  bhagavata  byakato  sakadagami  satto  tusitam  kayam  upapannoti
kathamkatha   namayam  bhante  ananda  bhagavata  dhammo  desito  anneyyo
yatra   hi   nama   brahmacari   ca  abrahmacari  ca  ubho  samasamagatika
bhavissanti   abhisamparayanti   evam  vutte  aham  bhante  migasalam  upasikam
etadavocam   evameva   kho  panetam  bhagini  bhagavata  byakatanti  .  ka
cananda  migasala  upasika  bala  abyatta  andhaka  andhakapanna 1-
ke ca 2- purisapuggala paropariyanane 3-
     {75.3}  dasayime  ananda  puggala  santo  samvijjamana  lokasmim
katame   dasa   idhananda   ekacco  puggalo  4-  dussilo  hoti  tanca
cetovimuttim    pannavimuttim    yathabhutam    nappajanati    yatthassa    tam
dussilyam   aparisesam  nirujjhati  tassa  savanenapi  akatam  hoti  bahusaccenapi
akatam   hoti   ditthiyapi   appatividdham   hoti   samayikampi   vimuttim  na
labhati   so  kayassa  bheda  parammarana  hanaya  pareti  no  visesaya
hanagamiyeva hoti no visesagami
     {75.4}       idha      panananda      ekacco      puggalo
dussilo       hoti       tanca       cetovimuttim       pannavimuttim
@Footnote: 1 Po. Yu. ambaka ambakapanna. Ma. ammaka ammakapanna. 2 Po. keci.
@3 Ma. Yu. purisapuggalaparopariye nane. 4 Ma. ayam patho natthi.
Yathabhutam   pajanati   yatthassa   tam   dussilyam   aparisesam  nirujjhati  tassa
savanenapi  katam  hoti  bahusaccenapi  katam  hoti  ditthiyapi  suppatividdham 1-
hoti   samayikampi   vimuttim   labhati   so   kayassa  bheda  parammarana
visesaya pareti no hanaya visesagamiyeva hoti no hanagami
     {75.5}   tatrananda  pamanika  paminanti  imassapi  teva  dhamma
aparassapi  teva  dhamma  kasma  nesam  eko  hino eko panitoti tanhi
tesam   ananda   hoti   digharattam   ahitaya  dukkhaya  tatrananda  yvayam
puggalo   dussilo   hoti   tanca   cetovimuttim   pannavimuttim   yathabhutam
pajanati   yatthassa   tam   dussilyam   aparisesam  nirujjhati  tassa  savanenapi
katam   hoti   bahusaccenapi   katam   hoti   ditthiyapi   suppatividdham  hoti
samayikampi   vimuttim   labhati   ayam   ananda   puggalo  amuna  purimena
puggalena   abhikkantataro  ca  panitataro  ca  tam  kissa  hetu  imanhi  3-
ananda   puggalam  dhammasoto  nibbahati  tadanantaram  ko  janeyya  annatara
tathagatena    tasma   tihananda   ma   puggalesu   pamanika   ahuvattha
ma   puggalesu   pamanam   ganhittha   mannati  hananda  puggalo  puggalesu
pamanam    ganhanto   ahancananda   puggalesu   pamanam   ganheyyam   yo
va panassa madiso.
     {75.6}   Idha  panananda  ekacco  puggalo  silava  hoti  tanca
cetovimuttim    pannavimuttim    yathabhutam    nappajanati    yatthassa    tam
silam   aparisesam   nirujjhati   tassa   savanenapi  akatam  hoti  bahusaccenapi
akatam     hoti     ditthiyapi     appatividdham     hoti     samayikampi
@Footnote: 1 Po. Ma. patividdham. sabbattha idisameva.
Vimuttim   na   labhati   so   kayassa  bheda  parammarana  hanaya  pareti
no  visesaya  hanagamiyeva  hoti  no visesagami idhananda 1- ekacco
puggalo    silava   hoti   tanca   cetovimuttim   pannavimuttim   yathabhutam
pajanati   yatthassa   tam   silam   aparisesam   nirujjhati   tassa   savanenapi
katam   hoti   bahusaccenapi   katam   hoti   ditthiyapi   suppatividdham  hoti
samayikampi   vimuttim   labhati  so  kayassa  bheda  parammarana  visesaya
pareti   no   hanaya  visesagamiyeva  hoti  no  hanagami  tatrananda
.pe.    ahancananda    puggalesu    pamanam    ganheyyam    yo   va
panassa madiso.
     {75.7}   Idha   panananda   ekacco  puggalo  tibbarago  hoti
tanca    cetovimuttim    pannavimuttim    yathabhutam   nappajanati   yatthassa
so  rago  apariseso  nirujjhati  tassa  savanenapi akatam hoti bahusaccenapi
akatam   hoti  ditthiyapi  appatividdham  hoti  samayikampi  vimuttim  na  labhati
so  kayassa  bheda  parammarana hanaya pareti no visesaya hanagamiyeva
hoti  no  visesagami  idha  panananda  ekacco  puggalo tibbarago hoti
tanca  cetovimuttim  pannavimuttim  yathabhutam  pajanati  yatthassa  so  rago
apariseso  nirujjhati  tassa  savanenapi  katam  hoti  bahusaccenapi  katam hoti
ditthiyapi  suppatividdham  hoti  samayikampi  vimuttim  labhati so kayassa bheda
parammarana  visesaya  pareti no hanaya visesagamiyeva hoti no hanagami
tatrananda   .pe.   ahancananda   puggalesu   pamanam   ganheyyam   yo
@Footnote: 1 Ma. Yu. idha panananda.
Va panassa madiso.
     {75.8}  Idha  panananda  ekacco  puggalo  kodhano  hoti  tanca
cetovimuttim   pannavimuttim   yathabhutam   nappajanati  yatthassa  so  kodho
apariseso   nirujjhati   tassa  savanenapi  akatam  hoti  bahusaccenapi  akatam
hoti   ditthiyapi   appatividdham  hoti  samayikampi  vimuttim  na  labhati  so
kayassa  bheda  parammarana  hanaya  pareti  no  visesaya hanagamiyeva
hoti  no  visesagami  idha  panananda  ekacco  puggalo  kodhano  hoti
tanca  cetovimuttim  pannavimuttim  yathabhutam  pajanati  yatthassa  so  kodho
apariseso  nirujjhati  tassa  savanenapi  katam  hoti  bahusaccenapi  katam hoti
ditthiyapi   suppatividdham   hoti   samayikampi  vimuttim  labhati  so  kayassa
bheda  parammarana  visesaya  pareti  no hanaya visesagamiyeva hoti no
hanagami   tatrananda   .pe.  ahancananda  puggalesu  pamanam  ganheyyam
yo va panassa madiso.
     {75.9} Idha panananda ekacco puggalo uddhato hoti tanca
     cetovimuttim pannavimuttim yathabhutam nappajanati yatthassa [1]-
     uddhaccam    aparisesam   nirujjhati   tassa   savanenapi   akatam   hoti
bahusaccenapi   akatam   hoti   ditthiyapi   appatividdham  hoti  samayikampi
vimuttim   na   labhati   so   kayassa  bheda  parammarana  hanaya  pareti
no   visesaya   hanagamiyeva   hoti   no  visesagami  idha  panananda
ekacco   puggalo   uddhato   hoti   tanca   cetovimuttim  pannavimuttim
yathabhutam   pajanati   yatthassa   tam   uddhaccam   aparisesam  nirujjhati  tassa
@Footnote: 1 Po. Ma. tam.
Savanenapi   katam   hoti   bahusaccenapi  katam  hoti  ditthiyapi  suppatividdham
hoti   samayikampi   vimuttim   labhati   so   kayassa  bheda  parammarana
visesaya   pareti   no   hanaya  visesagamiyeva  hoti  no  hanagami
tatrananda   pamanika   paminanti   imassapi   teva   dhamma  aparassapi
teva   dhamma   kasma   nesam   eko   hino   eko  panitoti  tanhi
tesam   ananda   hoti   digharattam   ahitaya  dukkhaya  tatrananda  yvayam
puggalo   uddhato   hoti   tanca   cetovimuttim   pannavimuttim   yathabhutam
nappajanati   1-   yatthassa   tam   uddhaccam   aparisesam   nirujjhati  tassa
savanenapi   katam   hoti   bahusaccenapi  katam  hoti  ditthiyapi  suppatividdham
hoti   samayikampi   vimuttim   labhati   ayam   ananda   puggalo   amuna
purimena   puggalena   abhikkantataro   ca   panitataro  ca  tam  kissa  hetu
imanhi   ananda   puggalam  dhammasoto  nibbahati  tadanantaram  ko  janeyya
annatra    tathagatena   tasma   tihananda   ma   puggalesu   pamanika
ahuvattha   ma   puggalesu   pamanam   ganhittha   mannati  hananda  puggalo
puggalesu     pamanam    ganhanto    ahancananda    puggalesu    pamanam
ganheyyam yo va panassa madiso.
     {75.10}  Ka  cananda migasala upasika bala abyatta andhaka
andhakapanna ke ca purisapuggala paropariyanane ime kho ananda dasa puggala
santo  samvijjamana lokasmim yatharupena ananda silena purano samannagato
ahosi  tatharupena  silena  isidatto  samannagato  abhavissa  nayidha purano
@Footnote: 1 Ma. Yu. pajanati.
Isidattassa   gatipi  1-  annassa  yatharupaya  ananda  pannaya  isidatto
samannagato    ahosi    tatharupaya    pannaya   purano   samannagato
abhavissa   nayidha   isidatto   puranassa   gatipi   1-  annassa  iti  kho
ananda ime puggala ubhato ekantahinati 2-.
     [76]  Tayome  bhikkhave  dhamma  loke  na samvijjeyyum na tathagato
loke    uppajjeyya    araham   sammasambuddho   na   tathagatappavedito
dhammavinayo  loke  dipeyya  3-  katame  tayo  jati  ca jara ca marananca
ime   kho  bhikkhave  tayo  dhamma  loke  na  samvijjeyyum  na  tathagato
loke    uppajjeyya    araham   sammasambuddho   na   tathagatappavedito
dhammavinayo  loke  dipeyya  yasma  ca  kho  bhikkhave  ime  tayo dhamma
loke    samvijjanti    tasma    tathagato    loke   uppajjati   araham
sammasambuddho tasma tathagatappavedito dhammavinayo loke dippati.
     {76.1}  Tayo  bhikkhave  dhamme  appahaya abhabbo jatim pahatum jaram
pahatum  maranam  pahatum  katame  tayo  ragam  appahaya  dosam appahaya moham
appahaya  ime  kho  bhikkhave  tayo  dhamme appahaya abhabbo jatim pahatum
jaram  pahatum  maranam  pahatum  tayo  4-  bhikkhave  dhamme  appahaya abhabbo
ragam   pahatum   dosam   pahatum  moham  pahatum  katame  tayo  sakkayaditthim
appahaya    vicikiccham    appahaya    silabbattaparamasam   5-   appahaya
ime  kho  bhikkhave  tayo  dhamme  appahaya  abhabbo  ragam  pahatum dosam
pahatum moham pahatum
     {76.2}     tayo    bhikkhave    dhamme    appahaya    abhabbo
@Footnote: 1 Ma. Yu. gatimpi. 2 Ma. Yu. ekangahinati. 3 Ma. Yu. dippeyya. sabbattha
@idisameva. 4 Ma. tayome. 5 silabbataparamasam. sabbattha idisameva.
Sakkayaditthim   pahatum   vicikiccham  pahatum  silabbattaparamasam  pahatum  katame
tayo   ayoniso   manasikaram  appahaya  kummaggasevanam  appahaya  cetaso
linattam   appahaya  ime  kho  bhikkhave  tayo  dhamme  appahaya  abhabbo
sakkayaditthim pahatum vicikiccham pahatum silabbattaparamasam pahatum
     {76.3}  tayo  bhikkhave dhamme appahaya abhabbo ayoniso manasikaram
pahatum  kummaggasevanam  pahatum  cetaso  linattam pahatum katame tayo mutthasaccam
appahaya   asampajannam   appahaya   cetaso   vikkhepam   appahaya  ime
kho  bhikkhave  tayo  dhamme  appahaya  abhabbo  ayoniso manasikaram pahatum
kummaggasevanam pahatum cetaso linattam pahatum
     {76.4}  tayo  bhikkhave  dhamme  appahaya abhabbo mutthasaccam pahatum
asampajannam  pahatum cetaso vikkhepam pahatum katame tayo ariyanam adassanakamyatam
appahaya   ariyadhammam   asotukamyatam   appahaya  uparambhacittatam  appahaya
ime   kho  bhikkhave  tayo  dhamme  appahaya  abhabbo  mutthasaccam  pahatum
asampajannam pahatum cetaso vikkhepam pahatum
     {76.5}   tayo   bhikkhave   dhamme   appahaya  abhabbo  ariyanam
adassanakamyatam      pahatum      ariyadhammam      asotukamyatam      pahatum
uparambhacittatam    pahatum   katame   tayo   uddhaccam   appahaya   asamvaram
appahaya  dussilyam  appahaya  ime  kho  bhikkhave  tayo  dhamme appahaya
abhabbo    ariyanam    adassanakamyatam    pahatum   ariyadhammam   asotukamyatam
pahatum    uparambhacittatam   pahatum   tayo   bhikkhave   dhamme   appahaya
abhabbo   uddhaccam   pahatum   asamvaram   pahatum   dussilyam   pahatum  katame
Tayo   assaddhiyam   appahaya   avadannutam   appahaya   kosajjam  appahaya
ime   kho   bhikkhave  tayo  dhamme  appahaya  abhabbo  uddhaccam  pahatum
asamvaram pahatum dussilyam pahatum
     {76.6}  tayo  bhikkhave  dhamme  appahaya abhabbo assaddhiyam pahatum
avadannutam   pahatum   kosajjam   pahatum  katame  tayo  anadariyam  appahaya
dovacassatam   appahaya   papamittatam  appahaya  ime  kho  bhikkhave  tayo
dhamme    appahaya    abhabbo   assaddhiyam   pahatum   avadannutam   pahatum
kosajjam pahatum
     {76.7}  tayo  bhikkhave  dhamme  appahaya abhabbo anadariyam pahatum
dovacassatam   pahatum   papamittatam  pahatum  katame  tayo  ahirikam  appahaya
anottappam  appahaya  pamadam  appahaya  ime  kho  bhikkhave  tayo dhamme
appahaya abhabbo anadariyam pahatum dovacassatam pahatum papamittatam pahatum
     {76.8}  ahirikoyam  bhikkhave  anottappi  pamatto hoti so pamatto
samano   abhabbo   anadariyam   pahatum   dovacassatam   pahatum  papamittatam
pahatum   so   papamitto  samano  abhabbo  assaddhiyam  pahatum  avadannutam
pahatum kosajjam pahatum so kusito samano abhabbo uddhaccam pahatum asamvaram pahatum
dussilyam  pahatum  so  dussilo samano abhabbo ariyanam adassanakamyatam pahatum
ariyadhammam  asotukamyatam  pahatum  uparambhacittatam  pahatum  so uparambhacitto
samano abhabbo mutthasaccam pahatum asampajannam pahatum cetaso vikkhittacittatam 1-
pahatum   so   vikkhittacitto   samano   abhabbo   ayoniso   manasikaram
pahatum   kummaggasevanam   pahatum   cetaso  linattam  pahatum  so  linacitto
@Footnote: 1 Ma. Yu. vikkhepam.
Samano  abhabbo  sakkayaditthim  pahatum  vicikiccham  pahatum  silabbattaparamasam
pahatum  so  vecikiccho  1-  samano  abhabbo  ragam  pahatum dosam pahatum
moham   pahatum  [2]-  ragam  appahaya  dosam  appahaya  moham  appahaya
abhabbo jatim pahatum jaram pahatum maranam pahatum.
     {76.9}  Tayo  bhikkhave dhamme pahaya bhabbo jatim pahatum jaram pahatum
maranam  pahatum  katame  tayo  ragam  pahaya  dosam  pahaya moham pahaya ime
kho bhikkhave tayo dhamme pahaya bhabbo jatim pahatum jaram pahatum maranam pahatum
     {76.10}  tayo  bhikkhave  dhamme  pahaya  bhabbo ragam pahatum dosam
pahatum  moham  pahatum  katame  tayo  sakkayaditthim  pahaya  vicikiccham  pahaya
silabbattaparamasam  pahaya  ime  kho  bhikkhave  tayo  dhamme pahaya bhabbo
ragam  pahatum  dosam  pahatum  moham pahatum tayo bhikkhave dhamme pahaya bhabbo
sakkayaditthim   pahatum   vicikiccham  pahatum  silabbattaparamasam  pahatum  katame
tayo  ayoniso  manasikaram  pahaya  kummaggasevanam  pahaya  cetaso  linattam
pahaya  ime  kho  bhikkhave  tayo  dhamme pahaya bhabbo sakkayaditthim pahatum
vicikiccham pahatum silabbattaparamasam pahatum
     {76.11} tayo bhikkhave dhamme pahaya bhabbo ayoniso manasikaram pahatum
kummaggasevanam   pahatum   cetaso  linattam  pahatum  katame  tayo  mutthasaccam
pahaya  asampajannam  pahaya  cetaso  vikkhepam  pahaya  ime  kho  bhikkhave
tayo   dhamme  pahaya  bhabbo  ayoniso  manasikaram  pahatum  kummaggasevanam
@Footnote: 1 Ma. Yu. vicikiccho .   2 Ma. so.
Pahatum cetaso linattam pahatum
     {76.12}  tayo  bhikkhave  dhamme  pahaya  bhabbo  mutthasaccam pahatum
asampajannam   pahatum   cetaso   vikkhepam   pahatum  katame  tayo  ariyanam
adassanakamyatam   pahaya   ariyadhammam   asotukamyatam   pahaya  uparambhacittatam
pahaya  ime  kho  bhikkhave  tayo  dhamme  pahaya  bhabbo mutthasaccam pahatum
asampajannam pahatum cetaso vikkhepam pahatum
     {76.13}  tayo  bhikkhave dhamme pahaya bhabbo ariyanam adassanakamyatam
pahatum   ariyadhammam   asotukamyatam   pahatum  uparambhacittatam  pahatum  katame
tayo  uddhaccam  pahaya  asamvaram  pahaya  dussilyam  pahaya  ime kho bhikkhave
tayo   dhamme   pahaya  bhabbo  ariyanam  adassanakamyatam  pahatum  ariyadhammam
asotukamyatam pahatum uparambhacittatam pahatum
     {76.14}  tayo  bhikkhave dhamme pahaya bhabbo uddhaccam pahatum asamvaram
pahatum  dussilyam  pahatum  katame  tayo  assaddhiyam  pahaya  avadannutam pahaya
kosajjam  pahaya  ime kho bhikkhave tayo dhamme pahaya bhabbo uddhaccam pahatum
asamvaram pahatum dussilyam pahatum
     {76.15}  tayo  bhikkhave  dhamme  pahaya  bhabbo  assaddhiyam pahatum
avadannutam   pahatum   kosajjam   pahatum   katame   tayo  anadariyam  pahaya
dovacassatam  pahaya  papamittatam  pahaya  ime  kho  bhikkhave  tayo  dhamme
pahaya bhabbo assaddhiyam pahatum avadannutam pahatum kosajjam pahatum
     {76.16}  tayo  bhikkhave  dhamme  pahaya  bhabbo  anadariyam pahatum
dovacassatam   pahatum   papamittatam   pahatum   katame  tayo  ahirikam  pahaya
anottappam    pahaya    pamadam   pahaya   ime   kho   bhikkhave   tayo
Dhamme   pahaya  bhabbo  anadariyam  pahatum  dovacassatam  pahatum  papamittatam
pahatum
     {76.17}  hirimayam  bhikkhave  ottappi  1-  appamatto  hoti so
appamatto   samano   bhabbo   anadariyam   pahatum   dovacassatam   pahatum
papamittatam  pahatum  so  kalyanamitto  samano  bhabbo  assaddhiyam  pahatum
avadannutam   pahatum   kosajjam  pahatum  so  araddhaviriyo  samano  bhabbo
uddhaccam   pahatum   asamvaram  pahatum  dussilyam  pahatum  so  silava  samano
bhabbo   ariyanam   adassanakamyatam   pahatum  ariyadhammam  asotukamyatam  pahatum
uparambhacittatam    pahatum    so    anuparambhacitto    samano   bhabbo
mutthasaccam   pahatum   asampajannam   pahatum   cetaso  vikkhepam  pahatum  so
avikkhittacitto  samano  bhabbo  ayoniso  manasikaram  pahatum kummaggasevanam
pahatum   cetaso   linattam   pahatum   so   alinacitto   samano  bhabbo
sakkayaditthim   pahatum   vicikiccham   pahatum   silabbattaparamasam  pahatum  so
avicikiccho   samano   bhabbo  ragam  pahatum  dosam  pahatum  moham  pahatum
ragam   pahaya   dosam   pahaya  moham  pahaya  bhabbo  jatim  pahatum  jaram
pahatum maranam pahatunti.
     [77]   Dasahi  bhikkhave  asaddhammehi  samannagato  kako  katamehi
dasahi   dhamsi   ca   pagabbho   ca   tintino  ca  mahagghaso  ca  luddho  ca
akaruniko  ca  dubbalo  ca  oravi  2-  ca  mutthassati  ca  necayiko  ca
imehi   kho  bhikkhave  dasahi  asaddhammehi  samannagato  kako  evameva
@Footnote: 1 Ma. ottapi. 2 Po. Ma. Yu. oravita. aparampi evam natabbam.
Kho   bhikkhave   dasahi   asaddhammehi   samannagato   papabhikkhu   katamehi
dasahi   dhamsi   ca   pagabbho   ca   tintino  ca  mahagghaso  ca  luddho  ca
akaruniko   ca   dubbalo   ca   oravi  ca  mutthassati  ca  necayiko  ca
imehi kho bhikkhave dasahi asaddhammehi samannagato papabhikkhuti.
     [78]  Dasahi  bhikkhave  asaddhammehi  samannagata  nigantha  katamehi
dasahi   assaddha   bhikkhave  nigantha  dussila  bhikkhave  nigantha  ahirika
bhikkhave   nigantha   anottappino   bhikkhave   nigantha   asappurisabhattino
bhikkhave      nigantha     attukkamsakaparavambhaka     bhikkhave     nigantha
sanditthiparamasiadhanagahiduppatinissaggino          1-         bhikkhave
nigantha    kuhaka    bhikkhave   nigantha   papiccha   bhikkhave   nigantha
micchaditthika   2-   bhikkhave   nigantha   imehi   kho   bhikkhave  dasahi
asaddhammehi samannagata niganthati.
     [79]   Dasayimani   bhikkhave   aghatavatthuni  katamani  dasa  anattham
me   acariti   aghatam   bandhati   anattham   me  caratiti  aghatam  bandhati
anattham   me   carissatiti  aghatam  bandhati  piyassa  me  manapassa  anattham
acari    .pe.   anattham   carati   .pe.   anattham   carissatiti   aghatam
bandhati    appiyassa    me   amanapassa   attham   acari   .pe.   attham
carati    .pe.    attham   carissatiti   aghatam   bandhati   atthane   ca
kuppati imani kho bhikkhave dasa aghatavatthuniti.
@Footnote: 1 Ma. Yu. sanditthiparamasa adhanaggahiduppatinissaggino. 2 Ma. papamitta.
@Po. ayam patho natthi.
     [80]   Dasayime   bhikkhave   aghatapativinaya  katame  dasa  anattham
me   acari   tam   kutettha   labbhati   aghatam   pativineti  anattham  me
carati   tam   kutettha   labbhati  aghatam  pativineti  anattham  me  carissati
tam   kutettha   labbhati   aghatam   pativineti   piyassa   me   manapassa
anattham  acari  .pe.  anattham  carati  .pe.  anattham  carissati  tam  kutettha
labbhati  aghatam  pativineti  appiyassa  me  amanapassa  attham acari .pe.
Attham  carati  .pe.  attham  carissati  tam  kutettha labbhati aghatam pativineti
atthane ca na kuppati ime kho bhikkhave dasa aghatapativinayati.
                   Akankhavaggo tatiyo.
                        Tassuddanam
        akankho kantako ittha    vaddhi ca migasalaya 1-
        abhabboceva 2- kako ca    nigantha dasa vatthuni 3-.
                    --------------
                     Theravaggo catuttho
     [81]  Ekam  samayam  bhagava  campayam  viharati  gaggaraya pokkharaniya
tire   .   athakho   ayasma  vahuno  4-  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva    bhagavantam    abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam
nisinno   kho   ayasma   vahuno  bhagavantam  etadavoca  katihi  nu  kho
bhante  dhammehi  tathagato  nissato  visamyutto  vippamutto  vimariyadikatena
@Footnote: 1 Po. Ma. yu migasalaya. 2 Po. vippamannato. Ma. tayo dhamma ca
@3 Po. nigantha neva vatthuniti. Ma. nigantha dve ca aghatati. Yu. nigantha dve
@vatthuniti. 4 Po. Ma. vahano. Yu. bahuno. sabbattha idisameva.
Cetasa viharatiti.
     {81.1}  Dasahi  kho  vahuna  dhammehi  tathagato  nissato visamyutto
vippamutto   vimariyadikatena  cetasa  viharati  katamehi  dasahi  rupena  kho
vahuna    tathagato    nissato   visamyutto   vippamutto   vimariyadikatena
cetasa  viharati  vedanaya  kho  vahuna  sannaya  kho  vahuna  sankharehi
kho   vahuna  vinnanena  kho  vahuna  jatiya  kho  vahuna  jaraya  kho
vahuna  maranena  kho  vahuna  dukkhehi  kho  vahuna  kilesehi  kho vahuna
tathagato    nissato   visamyutto   vippamutto   vimariyadikatena   cetasa
viharati  seyyathapi  vahuna  uppalam  va  padumam  va  pundarikam  va  udake
jatam  udake  samvaddham  udaka  accuggamma  titthati  1-  anupalittam  udakena
evameva  kho  vahuna  imehi  dasahi  dhammehi  tathagato nissato visamyutto
vippamutto vimariyadikatena cetasa viharatiti.
     [82]   Athakho   ayasma   anando  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi  .  ekamantam
nisinnam   kho   ayasmantam   anandam   bhagava  etadavoca  so  vatananda
bhikkhu   assaddho   samano   imasmim   dhammavinaye  vuddhim  virulhim  vepullam
apajjissatiti   netam   thanam   vijjati   so   vatananda   bhikkhu  dussilo
samano   imasmim  dhammavinaye  vuddhim  virulhim  vepullam  apajjissatiti  netam
thanam  vijjati  so  vatananda  bhikkhu  appassuto  samano imasmim dhammavinaye
vuddhim  virulhim  vepullam  apajjissatiti  netam  thanam  vijjati  so  vatananda
bhikkhu   dubbaco   samano   imasmim   dhammavinaye   vuddhim  virulhim  vepullam
@Footnote: 1 Po. ... thati. Ma. paccuggamma thitam.
Apajjissatiti   netam   thanam   vijjati   so  vatananda  bhikkhu  papamitto
samano   imasmim  dhammavinaye  vuddhim  virulhim  vepullam  apajjissatiti  netam
thanam   vijjati  so  vatananda  bhikkhu  kusito  samano  imasmim  dhammavinaye
vuddhim  virulhim  vepullam  apajjissatiti  netam  thanam  vijjati  so  vatananda
bhikkhu   mutthassati   samano   imasmim   dhammavinaye  vuddhim  virulhim  vepullam
apajjissatiti   netam   thanam   vijjati   so  vatananda  bhikkhu  asantuttho
samano   imasmim  dhammavinaye  vuddhim  virulhim  vepullam  apajjissatiti  netam
thanam  vijjati  so  vatananda  bhikkhu  papiccho  samano  imasmim dhammavinaye
vuddhim  virulhim  vepullam  apajjissatiti  netam  thanam  vijjati  so  vatananda
bhikkhu   micchaditthiko  samano  imasmim  dhammavinaye  vuddhim  virulhim  vepullam
apajjissatiti  netam  thanam  vijjati  so  vatananda  bhikkhu  imehi  kho 1-
dasahi   dhammehi   samannagato  imasmim  dhammavinaye  vuddhim  virulhim  vepullam
apajjissatiti netam thanam vijjati.
     {82.1}  So  vatananda  bhikkhu  saddho  samano  imasmim dhammavinaye
vuddhim   virulhim   vepullam  apajjissatiti  thanametam  vijjati  so  vatananda
bhikkhu   silava   samano   imasmim   dhammavinaye   vuddhim   virulhim  vepullam
apajjissatiti  thanametam  vijjati  so  vatananda  bhikkhu  bahussuto  sutadharo
samano   imasmim   dhammavinaye   vuddhim   virulhim   vepullam   apajjissatiti
thanametam  vijjati  so  vatananda  bhikkhu  suvaco  samano imasmim dhammavinaye
vuddhim   virulhim   vepullam  apajjissatiti  thanametam  vijjati  so  vatananda
bhikkhu            kalyanamitto           samano           imasmim
@Footnote: 1 Ma. khosaddo natthi.
Dhammavinaye   vuddhim   virulhim   vepullam   apajjissatiti   thanametam  vijjati
so   vatananda   bhikkhu  araddhaviriyo  samano  imasmim  dhammavinaye  vuddhim
virulhim   vepullam   apajjissatiti  thanametam  vijjati  so  vatananda  bhikkhu
upatthitasati    samano    imasmim   dhammavinaye   vuddhim   virulhim   vepullam
apajjissatiti  thanametam  vijjati  so  vatananda  bhikkhu  santuttho  samano
imasmim   dhammavinaye   vuddhim   virulhim   vepullam   apajjissatiti  thanametam
vijjati   so   vatananda   bhikkhu   appiccho  samano  imasmim  dhammavinaye
vuddhim   virulhim   vepullam  apajjissatiti  thanametam  vijjati  so  vatananda
bhikkhu   sammaditthiko  samano  imasmim  dhammavinaye  vuddhim  virulhim  vepullam
apajjissatiti   thanametam  vijjati  so  vatananda  bhikkhu  imehi  kho  1-
dasahi   dhammehi   samannagato  imasmim  dhammavinaye  vuddhim  virulhim  vepullam
apajjissatiti thanametam vijjati 2-.
     [83]   Athakho   ayasma   punniyo   yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva  bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno
kho   ayasma   punniyo   bhagavantam   etadavoca   ko  nu  kho  bhante
hetu   ko   paccayo   yena  appekada  tathagatam  dhammadesana  patibhati
appekada na patibhatiti.
     {83.1}   Saddho   ca  punniya  bhikkhu  hoti  no  ca  upasankamita
neva   tava   tathagatam   dhammadesana   patibhati   yato  ca  kho  punniya
bhikkhu      saddho     ca      hoti      upasankamita    ca     evam
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. khosaddo natthi .  2 Ma. Yu. vijjatiti.
Tathagatam    dhammadesana   patibhati   saddho   ca   punniya   bhikkhu   hoti
upasankamita   ca   no  ca  payirupasita  ...  payirupasita  ca  no  ca
paripucchita  ...  paripucchita  ca  no  ca  ohitasoto  dhammam sunati ...
Ohitasoto  ca  dhammam  sunati  no  ca  sutva  dhammam dhareti ... Sutva
ca  dhammam  dhareti  no  ca  dhatanam  1-  dhammanam  attham  upaparikkhati ...
Dhatananca   1-   dhammanam   attham   upaparikkhati   no   ca   atthamannaya
dhammamannaya     dhammanudhammapatipanno     hoti     ...    atthamannaya
dhammamannaya   dhammanudhammapatipanno   hoti   no  ca  kalyanavaco  hoti
kalyanavakkarano     poriya     vacaya    samannagato    vissatthaya
anelagalaya     atthassa    vinnapaniya    kalyanavaco    ca    hoti
kalyanavakkarano     poriya     vacaya    samannagato    vissatthaya
anelagalaya    atthassa    vinnapaniya    no   ca   sandassako   hoti
samadapako    samuttejako    sampahamsako    sabrahmacarinam   neva   tava
tathagatam dhammadesana patibhati.
     {83.2}  Yato  ca  kho  punniya  bhikkhu  saddho ca hoti upasankamita
ca   payirupasita   ca   paripucchita   ca   ohitasoto  ca  dhammam  sunati
sutva   ca   dhammam   dhareti  dhatananca  1-  dhammanam  attham  upaparikkhati
atthamannaya        dhammamannaya       dhammanudhammapatipanno       hoti
kalyanavaco    ca    hoti    kalyanavakkarano    poriya    vacaya
samannagato     vissatthaya     anelagalaya     atthassa    vinnapaniya
sandassako     ca     hoti    samadapako    samuttejako    sampahamsako
sabrahmacarinam    evam   tathagatam   dhammadesana   patibhati   imehi   kho
@Footnote: 1 Ma. dhatanam.
Punniya   dasahi  dhammehi  samannagata  ekantam  1-  tathagatam  dhammadesana
patibhatiti.
     [84]   Tatra  kho  ayasma  mahamoggallano  bhikkhu  amantesi
avuso   bhikkhavoti   2-   .   avusoti   kho  te  bhikkhu  ayasmato
mahamoggallanassa    paccassosum    .    ayasma    mahamoggallano
etadavoca  idhavuso  bhikkhu  annam  byakaroti  khina jati vusitam brahmacariyam
katam   karaniyam   naparam   itthattayati  pajanamiti  tamenam  tathagato  va
tathagatasavako      va     jhayi     samapattikusalo     paracittakusalo
paracittapariyayakusalo       samanuyunjati      samanuggahati      samanubhasati
so   tathagatena   va   tathagatasavakena  va  jhayina  samapattikusalena
paracittakusalena          paracittapariyayakusalena         samanuyunjiyamano
samanuggahiyamano     samanubhasiyamano     iranam     3-     apajjati
vicinam   4-   apajjati   anayam   apajjati  byasanam  apajjati  anayabyasanam
apajjati  tamenam  tathagato  va  tathagatasavako  va jhayi samapattikusalo
paracittakusalo    paracittapariyayakusalo   evam   cetasa   ceto   paricca
manasikaroti   kim   nu   kho   ayamayasma  annam  byakaroti  khina  jati
vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanamiti
     {84.1}   tamenam   tathagato   va   tathagatasavako   va  jhayi
samapattikusalo    paracittakusalo    paracittapariyayakusalo   evam   cetasa
ceto  paricca  pajanati  kodhano  kho  pana  ayamayasma kodhapariyutthitena
cetasa   bahulam   viharati   kodhapariyutthanam   kho   pana  tathagatappavedite
@Footnote: 1 Po. ... samannagato ekamantam patibhana tathagatam dhammadesana hotiti. Ma.
@ekantapatibhana tathagatam .... Yu. ekantam patibhanam tathagatam
@dhammadesana hotiti. 2 Ma. bhikkhaveti. idisatthane sabbattha evam natabbam.
@3 Po. Yu. irinam. Ma. irinam. 4 Yu. puvijinam.
Dhammavinaye  parihanametam  upanahi  kho  pana ayamayasma upanahapariyutthitena
cetasa   bahulam   viharati   upanahapariyutthanam  kho  pana  tathagatappavedite
dhammavinaye   parihanametam   makkhi  kho  pana  ayamayasma  makkhapariyutthitena
cetasa   bahulam   viharati   makkhapariyutthanam   kho   pana  tathagatappavedite
dhammavinaye     parihanametam     palasi     kho     pana    ayamayasma
palasapariyutthitena   cetasa   bahulam   viharati   palasapariyutthanam  kho  pana
tathagatappavedite  dhammavinaye  parihanametam  issuki  kho  pana  ayamayasma
issapariyutthitena   cetasa   bahulam   viharati   issapariyutthanam  kho  pana
tathagatappavedite  dhammavinaye  parihanametam  macchari  kho  pana  ayamayasma
maccherapariyutthitena   cetasa   bahulam  viharati  maccherapariyutthanam  kho  pana
tathagatappavedite dhammavinaye parihanametam
     {84.2}  satho  kho  pana  ayamayasma satheyyapariyutthitena cetasa
bahulam  viharati  satheyyapariyutthanam  kho  pana  tathagatappavedite  dhammavinaye
parihanametam   mayavi  kho  pana  ayamayasma  mayapariyutthitena  cetasa
bahulam   viharati   mayapariyutthanam  kho  pana  tathagatappavedite  dhammavinaye
parihanametam  papiccho  kho  pana  ayamayasma  icchapariyutthitena  cetasa
bahulam   viharati   icchapariyutthanam  kho  pana  tathagatappavedite  dhammavinaye
parihanametam  mutthassati  kho  pana  ayamayasma  uttarikaraniye oramattakena
visesadhigamena  1-  antaravosanam  apanno  antaravosanagamanam kho pana
tathagatappavedite dhammavinaye parihanametam  so vatavuso bhikkhu ime dasa dhamme
@Footnote: 1 Po. visesadhigatena.
Appahaya   imasmim   dhammavinaye   vuddhim   virulhim   vepullam  apajjissatiti
netam   thanam   vijjati   so  vatavuso  bhikkhu  ime  dasa  dhamme  pahaya
imasmim   dhammavinaye   vuddhim   virulhim   vepullam   apajjissatiti  thanametam
vijjatiti.
     [85]  Ekam  samayam  ayasma mahacundo cetisu 1- viharati sahajatiyam
tatra  kho  ayasma  mahacundo  bhikkhu  amantesi  avuso  bhikkhavoti.
Avusoti  kho  te  bhikkhu  ayasmato  mahacundassa paccassosum. Ayasma
mahacundo  etadavoca   idhavuso  bhikkhu  katthi  hoti vikatthi adhigamesu aham
pathamam   jhanam   samapajjamipi  vutthahamipi  aham  dutiyam  jhanam  samapajjamipi
vutthahamipi   aham   tatiyam   jhanam   samapajjamipi  vutthahamipi  aham  catuttham
jhanam   samapajjamipi   vutthahamipi  aham  akasanancayatanam  samapajjamipi
vutthahamipi    aham    vinnanancayatanam   samapajjamipi   vutthahamipi   aham
akincannayatanam   samapajjamipi   vutthahamipi  aham  nevasannanasannayatanam
samapajjamipi    vutthahamipi    aham    sannavedayitanirodham   samapajjamipi
vutthahamipiti   tamenam  tathagato va tathagatasavako va jhayi samapattikusalo
paracittakusalo   paracittapariyayakusalo   samanuyunjati  samanuggahati  samanubhasati
so   tathagatena   va   tathagatasavakena  va  jhayina  samapattikusalena
paracittakusalena          paracittapariyayakusalena         samanuyunjiyamano
samanuggahiyamano     samanubhasiyamano     iranam     apajjati    vicinam
apajjati   anayam   apajjati   byasanam   apajjati   anayabyasanam  apajjati
@Footnote: 1 Po. cetiyesu.
Tamenam   tathagato   va   tathagatasavako   va   jhayi   samapattikusalo
paracittakusalo    paracittapariyayakusalo   evam   cetasa   ceto   paricca
manasikaroti   kim   nu   kho   ayamayasma  katthi  hoti  vikatthi  adhigamesu
aham  pathamam  jhanam  samapajjamipi  vutthahamipi  .pe. Aham sannavedayitanirodham
samapajjamipi   vutthahamipiti   tamenam  tathagato  va  tathagatasavako  va
jhayi    samapattikusalo    paracittakusalo    paracittapariyayakusalo    evam
cetasa   ceto  paricca  pajanati  digharattam  kho  ayamayasma  khandakari
chiddakari   sabalakari   kammasakari   na   satatakari   na  satatavutti  1-
silesu  dussilo  [2]-  ayamayasma  dussilyam  kho  pana tathagatappavedite
dhammavinaye  parihanametam  assaddho  kho  pana  ayamayasma  anacaro 3-
assaddhiyam  kho  pana  tathagatappavedite  dhammavinaye  parihanametam appassuto
kho  pana  ayamayasma  anacaro  appasaccam  kho  pana  tathagatappavedite
dhammavinaye  parihanametam  dubbaco  kho  pana  ayamayasma  anacaro  3-
dovacassata    kho   pana   tathagatappavedite   dhammavinaye   parihanametam
papamitto  kho  pana  ayamayasma  papamittata  kho pana tathagatappavedite
dhammavinaye  parihanametam  kusito  kho  pana  ayamayasma  kosajjam  kho pana
tathagatappavedite  dhammavinaye  parihanametam  mutthassati  kho pana ayamayasma
mutthasaccam    kho    pana    tathagatappavedite   dhammavinaye   parihanametam
kuhako   kho  pana  ayamayasma  kuhana  4-  kho  pana  tathagatappavedite
dhammavinaye   parihanametam   dubbharo   kho   pana   ayamayasma  dubbharata
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. santatakari na santatavutti. sabbattha idisameva. 2 Ma. khosaddo
@dissati. 3 Ma. Yu. ayam patho natthi. 4 Ma. kohannam. annattha idisameva.
Kho   pana   tathagatappavedite   dhammavinaye   parihanametam  duppanno  kho
pana   ayamayasma   duppannata   kho  pana  tathagatappavedite  dhammavinaye
parihanametam    seyyathapi   avuso   sahayako  sahayakam  evam  vadeyya
yada  te  samma  dhanena  dhanakaraniyam  assa pavedeyyasi 1- mam dhanam dassami
te   dhananti   so   kismincideva  2-  dhanakaraniye  samuppanne  sahayako
sahayakam  evam  vadeyya  attho  me samma dhanena dehi me dhananti so evam
vadeyya   tenahi  samma  idha  khanahiti  so  tatra  khananto  nadhigaccheyya
so  evam  vadeyya  alikam  mam  samma avaca tucchakam mam samma avaca idha khanahiti
so   evam   vadeyya  nahantam  samma  alikam  avacam  tucchakam  avacam  tenahi
samma   idha   khanahiti   so   tatrapi  khananto  nadhigaccheyya  so  evam
vadeyya   alikam   mam  samma  avaca  tucchakam  mam  samma  avaca  idha  khanahiti
so   evam   vadeyya  nahantam  samma  alikam  avacam  tucchakam  avacam  tenahi
samma   idha   khanahiti   so   tatrapi  khananto  nadhigaccheyya  so  evam
vadeyya   alikam   mam  samma  avaca  tucchakam  mam  samma  avaca  idha  khanahiti
so   evam   vadeyya   nahantam  samma  alikam  avacam  tucchakam  avacam  apica
ahameva  ummadam  papunim  cetaso  vipariyayanti   evameva  kho  avuso
bhikkhu   katthi   hoti   vikatthi  adhigamesu  aham  pathamam  jhanam  samapajjamipi
vutthahamipi     aham     dutiyam     jhanam     samapajjamipi    vutthahamipi
aham    tatiyam   jhanam   samapajjamipi   vutthahamipi   aham   catuttham   jhanam
@Footnote: 1 Ma. yaceyyasi. Yu. yacissasi. 2 Po. kismimpi.
Samapajjamipi    vutthahamipi    aham    akasanancayatanam   samapajjamipi
vutthahamipi    aham    vinnanancayatanam   samapajjamipi   vutthahamipi   aham
akincannayatanam   samapajjamipi   vutthahamipi  aham  nevasannanasannayatanam
samapajjamipi    vutthahamipi    aham    sannavedayitanirodham   samapajjamipi
vutthahamipiti    tamenam    tathagato   va   tathagatasavako   va   jhayi
samapattikusalo     paracittakusalo     paracittapariyayakusalo     samanuyunjati
samanuggahati   samanubhasati   so   tathagatena   va  tathagatasavakena  va
jhayina     samapattikusalena     paracittakusalena    paracittapariyayakusalena
samanuyunjiyamano      samanuggahiyamano      samanubhasiyamano      iranam
apajjati    vicinam    apajjati    anayam   apajjati   byasanam   apajjati
anayabyasanam   apajjati   tamenam   tathagato   va   tathagatasavako   va
jhayi       samapattikusalo      paracittakusalo      paracittapariyayakusalo
evam  cetasa  ceto  paricca  manasikaroti  kim  nu  kho  ayamayasma katthi
hoti  vikatthi  adhigamesu  aham  pathamam  jhanam  samapajjamipi vutthahamipi .pe.
Aham     sannavedayitanirodham     samapajjamipi     vutthahamipiti    tamenam
tathagato   va  tathagatasavako  va  jhayi  samapattikusalo  paracittakusalo
paracittapariyayakusalo  evam  cetasa  ceto  paricca  pajanati digharattam kho
ayamayasma   khandakari   chiddakari  sabalakari  kammasakari  na  satatakari
na    satatavutti   silesu   dussilo   ayamayasma   dussilyam   kho   pana
tathagatappavedite    dhammavinaye    parihanametam    assaddho   kho   pana
ayamayasma    assaddhiyam    kho    pana   tathagatappavedite   dhammavinaye
Parihanametam   appassuto   kho   pana  ayamayasma  anacaro  appasaccam
kho   pana   tathagatappavedite   dhammavinaye   parihanametam   dubbaco  kho
pana   ayamayasma   dovacassata  kho  pana  tathagatappavedite  dhammavinaye
parihanametam   papamitto   kho   pana   ayamayasma   papamittata   kho
pana   tathagatappavedite   dhammavinaye   parihanametam   kusito   kho   pana
ayamayasma  kosajjam  kho  pana  tathagatappavedite  dhammavinaye parihanametam
mutthassati   kho  pana  ayamayasma  mutthasaccam  kho  pana  tathagatappavedite
dhammavinaye   parihanametam   kuhako   kho   pana  ayamayasma  kuhana  kho
pana   tathagatappavedite   dhammavinaye   parihanametam   dubbharo   kho  pana
ayamayasma    dubbharata    kho    pana   tathagatappavedite   dhammavinaye
parihanametam   duppanno   kho   pana   ayamayasma  duppannata  kho  pana
tathagatappavedite  dhammavinaye  parihanametam   so  vatavuso bhikkhu ime dasa
dhamme  appahaya  imasmim  dhammavinaye  vuddhim  virulhim  vepullam apajjissatiti
netam  thanam  vijjati  so  vatavuso  bhikkhu  ime  dasa dhamme pahaya imasmim
dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjissatiti thanametam vijjatiti.
     [86]  Ekam  samayam  ayasma mahakassapo rajagahe viharati veluvane
kalandakanivape   tatra   kho   ayasma   mahakassapo  bhikkhu  amantesi
avuso  bhikkhavoti  .  avusoti  kho  te  bhikkhu ayasmato mahakassapassa
paccassosum   .   ayasma   mahakassapo   etadavoca   idhavuso  bhikkhu
Annam   byakaroti   khina   jati  vusitam  brahmacariyam  katam  karaniyam  naparam
itthattayati   pajanamiti   tamenam   tathagato  va  tathagatasavako  va
jhayi   samapattikusalo   paracittakusalo   paracittapariyayakusalo   samanuyunjati
samanuggahati   samanubhasati   so   tathagatena   va  tathagatasavakena  va
jhayina     samapattikusalena     paracittakusalena    paracittapariyayakusalena
samanuyunjiyamano      samanuggahiyamano      samanubhasiyamano      iranam
apajjati    vicinam    apajjati    anayam   apajjati   byasanam   apajjati
anayabyasanam   apajjati   tamenam   tathagato   va   tathagatasavako   va
jhayi    samapattikusalo    paracittakusalo    paracittapariyayakusalo    evam
cetasa   ceto   paricca   manasikaroti   kim  nu  kho  ayamayasma  annam
byakaroti    khina   jati   vusitam   brahmacariyam   katam   karaniyam   naparam
itthattayati pajanamiti
     {86.1} tamenam tathagato va tathagatasavako va jhayi samapattikusalo
paracittakusalo  paracittapariyayakusalo  evam  cetasa  ceto paricca pajanati
adhimaniko   kho   pana   ayamayasma  adhimanasacco  appatte  pattasanni
akate   katasanni   anadhigate   adhigatasanni   adhimanena  annam  byakaroti
khina  jati  vusitam  brahmacariyam  katam  karaniyam naparam itthattayati pajanamiti
tamenam   tathagato   va   tathagatasavako   va   jhayi   samapattikusalo
paracittakusalo    paracittapariyayakusalo   evam   cetasa   ceto   paricca
manasikaroti   kim  nu  kho  ayamayasma  nissaya  adhimaniko  adhimanasacco
appatte     pattasanni    akate    katasanni    anadhigate    adhigatasanni
Adhimanena   annam   byakaroti   khina   jati   vusitam   brahmacariyam  katam
karaniyam naparam itthattayati pajanamiti
     {86.2} tamenam tathagato va tathagatasavako va jhayi samapattikusalo
paracittakusalo  paracittapariyayakusalo  evam  cetasa  ceto paricca pajanati
bahussuto  kho  pana  ayamayasma  sutadharo  sutasannicayo  ye  te  dhamma
adikalyana    majjhekalyana   pariyosanakalyana   sattham   sabyanjanam
kevalaparipunnam    parisuddham   brahmacariyam   abhivadanti   tatharupassa   dhamma
bahussuta   [1]-   dhata   vacasa   paricita   manasanupekkhita  ditthiya
suppatividdha   tasma   ayamayasma   adhimaniko  adhimanasacco  appatte
pattasanni   akate   katasanni   anadhigate   adhigatasanni   adhimanena  annam
byakaroti  khina  jati  vusitam  brahmacariyam  katam karaniyam naparam itthattayati
pajanamiti
     {86.3} tamenam tathagato va tathagatasavako va jhayi samapattikusalo
paracittakusalo  paracittapariyayakusalo  evam  cetasa  ceto paricca pajanati
abhijjhalu   kho   pana   ayamayasma   abhijjhapariyutthitena  cetasa  bahulam
viharati    abhijjhapariyutthanam   kho   pana   tathagatappavedite   dhammavinaye
parihanametam   byapanno   kho   pana   ayamayasma  byapadapariyutthitena
cetasa   bahulam   viharati  byapadapariyutthanam  kho  pana  tathagatappavedite
dhammavinaye    parihanametam    thinamiddhi    2-   kho   pana   ayamayasma
thinamiddhapariyutthitena   cetasa   bahulam  viharati  thinamiddhapariyutthanam  kho  pana
tathagatappavedite  dhammavinaye  parihanametam  uddhato  kho  pana ayamayasma
@Footnote: 1 Ma. honti .  2 Ma. thinamiddho. Yu. thinamiddho.
Uddhaccapariyutthitena    cetasa   bahulam   viharati   uddhaccapariyutthanam   kho
pana   tathagatappavedite   dhammavinaye   parihanametam   vicikiccho  kho  pana
ayamayasma      vicikicchapariyutthitena     cetasa     bahulam     viharati
vicikicchapariyutthanam   kho  pana  tathagatappavedite  dhammavinaye  parihanametam
kammaramo   kho   pana   ayamayasma  kammarato  kammaramatam  anuyutto
kammaramata   kho   pana   tathagatappavedite   dhammavinaye   parihanametam
bhassaramo   kho   pana   ayamayasma  bhassarato  bhassaramatam  anuyutto
bhassaramata   kho   pana   tathagatappavedite   dhammavinaye   parihanametam
niddaramo   kho   pana  ayamayasma  niddarato  niddaramatam  anuyutto
niddaramata   kho   pana   tathagatappavedite   dhammavinaye   parihanametam
sanganikaramo   kho   pana   ayamayasma   sanganikarato  sanganikaramatam
anuyutto   sanganikaramata   kho   pana   tathagatappavedite   dhammavinaye
parihanametam  mutthassati  kho  pana  ayamayasma  uttarikaraniye oramattakena
visesadhigamena   antaravosanam   apanno  antaravosanagamanam  kho  pana
tathagatappavedite  dhammavinaye  parihanametam  so  vatavuso  bhikkhu ime dasa
dhamme  appahaya  imasmim  dhammavinaye  vuddhim  virulhim  vepullam apajjissatiti
netam  thanam  vijjati  so  vatavuso  bhikkhu  ime  dasa dhamme pahaya imasmim
dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjissatiti thanametam vijjatiti.
     [87]  Tatra  kho  bhagava  kalakabhikkhum  1- arabbha bhikkhu amantesi
bhikkhavoti   .   bhadanteti   te   bhikkhu  bhagavato  paccassosum  .  bhagava
etadavoca   idha   bhikkhave   bhikkhu   adhikaraniko   hoti   adhikaranasamathassa
na   vannavadi   yampi   bhikkhave  bhikkhu  adhikaraniko  hoti  adhikaranasamathassa
na   vannavadi   ayampi   dhammo  na  piyataya  na  garutaya  na  bhavanaya
na samannaya na ekibhavaya samvattati.
     {87.1}   Puna   caparam   bhikkhave   bhikkhu   na  sikkhakamo  hoti
sikkhasamadanassa    2-   na   vannavadi   yampi   bhikkhave   bhikkhu   na
sikkhakamo     hoti    sikkhasamadanassa    na    vannavadi    ayampi
dhammo   na   piyataya   na   garutaya   na  bhavanaya  na  samannaya  na
ekibhavaya samvattati.
     {87.2}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  papiccho  hoti icchavinayassa
na   vannavadi   yampi  bhikkhave  bhikkhu  papiccho  hoti  icchavinayassa  na
vannavadi   ayampi   dhammo   na  piyataya  na  garutaya  na  bhavanaya  na
samannaya na ekibhavaya samvattati.
     {87.3}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  kodhano  hoti kodhavinayassa na
vannavadi  yampi  bhikkhave  bhikkhu  kodhano  hoti  kodhavinayassa  na vannavadi
ayampi   dhammo   na  piyataya  na  garutaya  na  bhavanaya  na  samannaya
na ekibhavaya samvattati.
     {87.4}   Puna   caparam   bhikkhave  bhikkhu  makkhi  hoti  makkhavinayassa
na   vannavadi   yampi   bhikkhave   bhikkhu   makkhi   hoti  makkhavinayassa  na
vannavadi   ayampi   dhammo   na  piyataya  na  garutaya  na  bhavanaya  na
samannaya  na  ekibhavaya  samvattati  .   puna  caparam  bhikkhave bhikkhu satho
@Footnote: 1 Ma. kalankatam bhikkhum. Yu. kalakam bhikkhum.
@2 Ma. sikkhakamassa. sabbattha idisameva.
Hoti   satheyyavinayassa   na   vannavadi   yampi   bhikkhave   bhikkhu  satho
hoti   satheyyavinayassa   na   vannavadi   ayampi   dhammo   na  piyataya
na garutaya na bhavanaya na samannaya na ekibhavaya samvattati.
     {87.5}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  mayavi hoti mayavinayassa na
vannavadi   yampi   bhikkhave   bhikkhu   mayavi   hoti   mayavinayassa  na
vannavadi   ayampi   dhammo   na  piyataya  na  garutaya  na  bhavanaya  na
samannaya na ekibhavaya samvattati.
     {87.6}   Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  dhammanam  na  nisamakajatiko
hoti   dhammanisantiya   na   vannavadi  yampi  bhikkhave  bhikkhu  dhammanam  na
nisamakajatiko    1-    hoti   dhammanisantiya   na   vannavadi   ayampi
dhammo   na   piyataya   na   garutaya   na  bhavanaya  na  samannaya  na
ekibhavaya samvattati.
     {87.7}   Puna   caparam   bhikkhave   bhikkhu   na  patisallano  hoti
patisallanassa   na   vannavadi   yampi   bhikkhave   bhikkhu  na  patisallano
hoti   patisallanassa   na   vannavadi   ayampi   dhammo  na  piyataya  na
garutaya na bhavanaya na samannaya na ekibhavaya samvattati.
     {87.8}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  sabrahmacarinam na patisantharako
hoti  patisantharakassa  2-  na  vannavadi  yampi bhikkhave bhikkhu sabrahmacarinam
na  patisantharako  hoti  patisantharakassa  na  vannavadi  ayampi  dhammo  na
piyataya na garutaya na bhavanaya na samannaya na ekibhavaya samvattati.
     {87.9} Evarupassa bhikkhave bhikkhuno kincapi evam iccha uppajjeyya aho
@Footnote: 1 Yu. nisamakajatiyo. sabbattha idisameva. 2 Po. patisantharako hoti
@patisantharakassa. sabbattha idisameva.
Vata  mam  sabrahmacari  sakkareyyum  garukareyyum  maneyyum  pujeyyunti athakho
nam  sabrahmacari  neva  sakkaronti  na  garukaronti  na manenti na pujenti
tam   kissa   hetu   tathahissa  bhikkhave  vinnu  sabrahmacari  te  papake
akusale    dhamme    appahine    samanupassanti     seyyathapi   bhikkhave
assamulhakassa   kincapi   evam   iccha   uppajjeyya   aho   vata  mam
manussa      ajaniyatthane     ca     thapeyyum     ajaniyabhojananca
bhojeyyum   ajaniyaparimajjananca   parimajjeyyunti   athakho   tam   manussa
na   ceva   ajaniyatthane  thapenti  na  ca  ajaniyabhojanam  bhojenti
na   ca   ajaniyaparimajjanam   parimajjanti   tam   kissa   hetu   tathahissa
bhikkhave   vinnu   manussa   tani   satheyyani  kuteyyani  jimheyyani
vankeyyani  appahinani  samanupassanti  evameva  kho  bhikkhave  evarupassa
bhikkhuno  kincapi  evam  iccha  uppajjeyya  aho  vata  mam  sabrahmacari
sakkareyyum   garukareyyum   maneyyum   pujeyyunti  athakho  nam  sabrahmacari
neva  sakkaronti  na  garukaronti  na  manenti  na  pujenti tam kissa hetu
tathahissa   bhikkhave   vinnu   sabrahmacari  te  papake  akusale  dhamme
appahine  samanupassanti  .   idha  pana  bhikkhave  bhikkhu  na adhikaraniko hoti
adhikaranasamathassa    vannavadi    yampi   bhikkhave   bhikkhu   na   adhikaraniko
hoti     adhikaranasamathassa     vannavadi     ayampi    dhammo    piyataya
garutaya bhavanaya samannaya ekibhavaya samvattati.
     {87.10}    Puna   caparam   bhikkhave   bhikkhu   sikkhakamo   hoti
sikkhasamadanassa    vannavadi    yampi    bhikkhave   bhikkhu   sikkhakamo
Hoti   sikkhasamadanassa   vannavadi   ayampi   dhammo  piyataya  garutaya
bhavanaya samannaya ekibhavaya samvattati.
     {87.11}   Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu appiccho hoti icchavinayassa
vannavadi  yampi  bhikkhave  bhikkhu  appiccho  hoti  icchavinayassa  vannavadi
ayampi dhammo .pe. Ekibhavaya samvattati.
     {87.12}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  akkodhano hoti kodhavinayassa
vannavadi  yampi  bhikkhave  bhikkhu  akkodhano  hoti  kodhavinayassa  vannavadi
ayampi dhammo .pe. Ekibhavaya samvattati.
     {87.13}   Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  amakkhi  hoti  makkhavinayassa
vannavadi   yampi   bhikkhave   bhikkhu  amakkhi  hoti  makkhavinayassa  vannavadi
ayampi  dhammo  .pe.  ekibhavaya  samvattati  .  puna  caparam bhikkhave bhikkhu
asatho   hoti   satheyyavinayassa  vannavadi  yampi  bhikkhave  bhikkhu  asatho
hoti   satheyyavinayassa   vannavadi   ayampi  dhammo  .pe.  ekibhavaya
samvattati.
     {87.14}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  amayavi hoti mayavinayassa
vannavadi  yampi  bhikkhave  bhikkhu  amayavi  hoti  mayavinayassa  vannavadi
ayampi dhammo .pe. Ekibhavaya samvattati.
     {87.15}   Puna   caparam   bhikkhave  bhikkhu  dhammanam  nisamakajatiko
hoti    dhammanisantiya    vannavadi    yampi   bhikkhave   bhikkhu   dhammanam
nisamakajatiko    hoti    dhammanisantiya    vannavadi    ayampi   dhammo
.pe. Ekibhavaya samvattati.
     {87.16}    Puna   caparam   bhikkhave   bhikkhu   patisallano   hoti
patisallanassa     vannavadi    yampi    bhikkhave    bhikkhu    patisallano
hoti     patisallanassa     vannavadi     ayampi     dhammo     .pe.
Ekibhavaya samvattati.
     {87.17}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  sabrahmacarinam  patisantharako
hoti   patisantharakassa   vannavadi   yampi   bhikkhave  bhikkhu  sabrahmacarinam
patisantharako    hoti    patisantharakassa    vannavadi    ayampi   dhammo
piyataya garutaya bhavanaya samannaya ekibhavaya samvattati.
     {87.18}  Evarupassa  bhikkhave  bhikkhuno  kincapi  na  evam iccha
uppajjeyya  aho  vata  mam  sabrahmacari  sakkareyyum  garukareyyum maneyyum
pujeyyunti   athakho   nam   sabrahmacari  sakkaronti  garukaronti  manenti
pujenti   tam   kissa   hetu  tathahissa  bhikkhave  vinnu  sabrahmacari  te
papake   akusale   dhamme   pahine   samanupassanti   seyyathapi  bhikkhave
bhaddassa   assajaniyassa   kincapi  na  evam  iccha  uppajjeyya  aho
vata   mam   manussa   ajaniyatthane   ca   thapeyyum   ajaniyabhojananca
bhojeyyum   ajaniyaparimajjananca   parimajjeyyunti   athakho   nam   manussa
ajaniyatthane     ca     thapenti     ajaniyabhojananca     bhojenti
ajaniyaparimajjananca   parimajjanti   tam   kissa   hetu  tathahissa  bhikkhave
vinnu   manussa  tani  satheyyani  kuteyyani  jimheyyani  vankeyyani
pahinani samanupassanti
     {87.19}   evameva  kho  bhikkhave  evarupassa  bhikkhuno  kincapi
na   evam   iccha  uppajjeyya  aho  vata  mam  sabrahmacari  sakkareyyum
garukareyyum   maneyyum   pujeyyunti   athakho  nam  sabrahmacari  sakkaronti
garukaronti  manenti  pujenti  tam  kissa  hetu  tathahissa  bhikkhave  vinnu
sabrahmacari te papake akusale dhamme pahine samanupassantiti.
     [88]   Yo   so  bhikkhave  bhikkhu  akkosakaparibhasako  ariyupavadi
sabrahmacarinam   atthanametam   anavakaso  1-  yam  so  dasannam  byasananam
annatarannataram   byasanam   na   nigaccheyya   2-  katamesam  dasannam  anadhigatam
nadhigacchati   adhigata   parihayati   saddhammassa  na  vodayanti  saddhammesu
va   adhimaniko   hoti   anabhirato   va   brahmacariyam   carati  annataram
va  sankilittham  apattim  apajjati  galham  va  rogatakam  phusati  ummadam
va   papunati   cittakkhepam   sammulho   kalam  karoti  kayassa  bheda
parammarana   apayam  duggatim  vinipatam  nirayam  upapajjati  yo  so  bhikkhave
bhikkhu    akkosakaparibhasako    ariyupavadi    sabrahmacarinam   atthanametam
anavakaso   1-   yam   so   imesam   dasannam   byasananam  annatarannataram
byasanam na nigaccheyyati 2-.
     [89]   Athakho  kokaliko  3-  bhikkhu  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva    bhagavantam    abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam
nisinno   kho   kokaliko  bhikkhu  bhagavantam  etadavoca  papiccha  bhante
sariputtamoggallana   papikanam   icchanam   vasangatati   .  ma  hevam
kokalika  ma  hevam  kokalika  pasadehi kokalika sariputtamoggallanesu
cittam pesala sariputtamoggallanati.
     {89.1}   Dutiyampi   kho   kokaliko  bhikkhu  bhagavantam  etadavoca
kincapi   me   bhante  bhagava  saddhayiko  paccayiko  athakho  papicchava
sariputtamoggallana   papikanam   icchanam   vasangatati   .  ma  hevam
kokalika  ma  hevam  kokalika  pasadehi kokalika sariputtamoggallanesu
@Footnote: 1 Ma. thanametam avakaso .  2 Ma. ... byasananam annataram bayasanam nigaccheyya.
@Yu. annataram .... 3 Po. kokaliyo bhikkhu. sabbattha evam natabbam.
Cittam pesala sariputtamoggallanati.
     {89.2}   Tatiyampi   kho   kokaliko  bhikkhu  bhagavantam  etadavoca
kincapi  kho  me  bhante  bhagava  saddhayiko  paccayiko athakho papicchava
sariputtamoggallana   papikanam   icchanam   vasangatati   .  ma  hevam
kokalika  ma  hevam  kokalika  pasadehi kokalika sariputtamoggallanesu
cittam pesala sariputtamoggallanati.
     {89.3}  Athakho kokaliko bhikkhu utthayasana bhagavantam abhivadetva
padakkhinam   katva   pakkami   acirapakkantassa   ca   kokalikassa  bhikkhuno
sasapamattihi   pilakahi   sabbo   kayo   phuttho   ahosi  sasapamattiyo
hutva   muggamattiyo   ahesum   muggamattiyo  hutva  kalayamattiyo  1-
ahesum   kalayamattiyo   hutva   kolatthimattiyo  ahesum  kolatthimattiyo
hutva    kolamattiyo    ahesum   kolamattiyo   hutva   amalakamattiyo
ahesum   amalakamattiyo  hutva  [2]-  veluvasalatukamattiyo  3-  ahesum
veluvasalatukamattiyo   hutva   villamattiyo   ahesum  villamattiyo  hutva
pabhijjimsu    pubbanca    lohitanca    paggharimsu    svassudam   kaddalipattesu
seti macchova visakalikato 4-.
     {89.4}   Athakho  tudipaccekabrahma  5-  yena  kokaliko  bhikkhu
tenupasankami    upasankamitva    vehase    thatva    kokalikam   bhikkhum
etadavoca     pasadehi    kokalika    sariputtamoggallanesu    cittam
pesala   sariputtamoggallanati   .   kosi   tvam   avusoti  .  aham
tudipaccekabrahmati   .  nanu  tvam  avuso  bhagavata  anagami  byakato
atha  kincarahi  idhagato  passa  yavanca  te  idam  aparaddhanti  .  athakho
@Footnote: 1 Po. kalayamattiyo. Ma. Yu. kalayamattiyo. 2 Ma. tindukmattiyo ahesum
@tindukamattiyo hutva. 3 Ma. Yu. beluvasilatkamattiyo. 4 Po. visakalekato.
@Ma. Yu. visagilito. 5 Ma. tulupaccekabrahma. Yu. tudupaccekabrahma.
Tudipaccekabrahma kokalikam bhikkhum gathaya 1- ajjhabhasi
         purisassa hi jatassa        kudhari jayate mukhe
         yaya chindati attanam     balo dubbhasitam bhanam.
         Yo nindiyam pasamsati         tam va nindati yo pasamsiyo
         vicinati mukhena so kalim    kalina tena sukham na vindati.
                Appamatto ayam kali
                yo akkhesu dhanaparajayo
                (sabbassapi sahapi attana)
                ayameva mahattaro 2- kali
                yo sugatesu manam padosaye 3-.
                Satam sahassanam nirabbudanam
                chattimsati panca ca abbudani
                yamariyagarahi nirayam upeti
                vacam mananca 4- panidhaya papakanti.
     {89.5}  Athakho  kokaliko bhikkhu tenevabadhena kalamakasi kalakato
ca    kokaliko   bhikkhu   padumanirayam   upapajjati   sariputtamoggallanesu
cittam   aghatetva  .  athakho  brahma  sahampati  abhikkantaya  rattiya
abhikkantavanno  kevalakappam  jetavanam  obhasetva yena bhagava tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   atthasi   ekamantam
thito    kho    brahma    sahampati   bhagavantam   etadavoca   kokaliko
@Footnote: 1 Ma. gathahi. 2 Po. mahantataro. 3 Po. Ma. padusaye. 4 Po. vacamananca.
Bhante  bhikkhu  kalakato  kalakato  ca  bhante  kokaliko  bhikkhu padumanirayam
upapanno    sariputtamoggallanesu    cittam   aghatetvati   idamavoca
brahma   sahampati   idam  vatva  bhagavantam  abhivadetva  padakkhinam  katva
tatthevantaradhayi.
     {89.6}  Athakho  bhagava  tassa  rattiya accayena bhikkhu amantesi
imam  bhikkhave  rattim  brahma  sahampati  abhikkantaya rattiya abhikkantavanno
kevalakappam  jetavanam  obhasetva  yenaham  tenupasankami  upasankamitva mam
abhivadetva  ekamantam  atthasi  ekamantam  thito  kho  bhikkhave  brahma
sahampati  mam  etadavoca  kokaliko  bhante  bhikkhu  kalakato  kalakato ca
bhante   kokaliko   bhikkhu   padumanirayam  upapanno  sariputtamoggallanesu
cittam   aghatetvati  idamavoca  bhikkhave  brahma  sahampati  idam  vatva
mam abhivadetva padakkhinam katva tatthevantaradhayiti.
     Evam  vutte  annataro bhikkhu bhagavantam etadavoca kivadigham nu kho bhante
padumaniraye   ayuppamananti  .  digham  kho  bhikkhu  padumaniraye  ayuppamanam
tam  na  sukaram  sankhatum  ettakani vassaniti va ettakani vassasataniti va
ettakani vassasahassaniti va ettakani vassasatasahassaniti vati.
     {89.7}  Sakka  pana  bhante  upama  1- katunti. Sakka bhikkhuti
bhagava  avoca  seyyathapi  bhikkhave  visatikhariko  kosalako tilavaho tato
puriso    vassasatasahassassa    accayena    ekamekam    tilam   uddhareyya
khippataram    kho    so    bhikkhu    visatikhariko    kosalako   tilavaho
@Footnote: 1 Ma. .. upamam.
Imina   upakkamena   parikkhayam   pariyadanam  gaccheyya  na  tveva  eko
abbudo   nirayo   seyyathapi   bhikkhu  visati  abbuda  niraya  evameko
nirabbudo   nirayo  seyyathapi  bhikkhu  visati  nirabbuda  niraya  evameko
ababbo  1-  nirayo  seyyathapi  bhikkhu  visati  ababba  niraya evameko
ahaho   nirayo   seyyathapi   bhikkhu   visati   ahaha  niraya  evameko
atato   nirayo   seyyathapi   bhikkhu   visati   atata  niraya  evameko
kumudo   nirayo   seyyathapi   bhikkhu   visati   kumuda  niraya  evameko
sogandhiko  nirayo  seyyathapi  bhikkhu  visati  sogandhika  niraya evameko
uppalo  2-  nirayo  seyyathapi  bhikkhu uppala niraya evameko pundariko
nirayo   seyyathapi   bhikkhu   visati  pundarika  niraya  evameko  padumo
nirayo   padumam   kho   pana   bhikkhu   nirayam   kokaliko  bhikkhu  upapanno
sariputtamoggallanesu   cittam   aghatetvati   idamavoca   bhagava  idam
vatvana sugato athaparam etadavoca sattha
         purisassa hi jatassa       kudhari jayate mukhe
         yaya chindati attanam    balo dubbhasitam bhanam.
         Yo nindiyam pasamsati         tam va nindati yo pasamsiyo
         vicinati mukhena so kalim    kalina tena sukham na vindati.
         Appamatto ayam kali       yo akkhesu dhanaparajayo
                (sabbassapi sahapi attana)
                 ayameva mahattaro kali
@Footnote: 1 Ma. Yu. abubo. 2 Ma. Yu. uppalako.
                 Yo sugatesu manam padosaye.
                 Satam sahassanam nirabbudanam
                 chattimsati panca ca abbudani
                 yamariyagarahi nirayam upeti
                 vacam mananca panidhaya papakanti.
     [90]   Athakho   ayasma  sariputto  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi  .  ekamantam
nisinnam   kho   ayasmantam   sariputtam   bhagava  etadavoca  kati  nu  kho
sariputta   khinasavassa   bhikkhuno   balani   yehi   balehi   samannagato
khinasavo bhikkhu asavanam khayam patijanati khina me asavati.
     {90.1}   Dasa  bhante  khinasavassa  bhikkhuno  balani  yehi  balehi
samannagato   khinasavo   bhikkhu   asavanam   khayam  patijanati  khina  me
asavati   .  katamani  dasa  idha  bhante  khinasavassa  bhikkhuno  aniccato
sabbe   sankhara  yathabhutam  sammappannaya  sudittha  honti  yampi  bhante
khinasavassa   bhikkhuno  aniccato  sabbe  sankhara  yathabhutam  sammappannaya
sudittha  honti  idampi  bhante  khinasavassa  bhikkhuno  balam  hoti  yam  balam
agamma khinasavo bhikkhu asavanam khayam patijanati khina me asavati.
     {90.2}  Puna  caparam  bhante  khinasavassa  bhikkhuno  angarakasupama
kama    yathabhutam    sammappannaya    sudittha   honti   yampi   bhante
khinasavassa   bhikkhuno   angarakasupama   kama   yathabhutam  sammappannaya
Sudittha   honti   idampi   bhante   khinasavassa  bhikkhuno  balam  hoti  yam
balam   agamma   khinasavo   bhikkhu  asavanam  khayam  patijanati  khina  me
asavati.
     {90.3}  Puna  caparam  bhante  khinasavassa  bhikkhuno  vivekaninnam cittam
hoti   vivekaponam   vivekapabbharam   vivekattham   nekkhammabhiratam  byantibhutam
sabbaso   asavatthaniyehi   dhammehi   yampi  bhante  khinasavassa  bhikkhuno
vivekaninnam  cittam  hoti  vivekaponam  vivekapabbharam vivekattham nekkhammabhiratam
byantibhutam    sabbaso    asavatthaniyehi    dhammehi    idampi    bhante
khinasavassa   bhikkhuno   balam   hoti   yam   balam  agamma  khinasavo  bhikkhu
asavanam khayam patijanati khina me asavati.
     {90.4}  Puna  caparam bhante khinasavassa bhikkhuno cattaro satipatthana
bhavita   honti  subhavita  yampi  bhante  khinasavassa  bhikkhuno  cattaro
satipatthana   bhavita   honti   subhavita   idampi   bhante  khinasavassa
bhikkhuno   balam   hoti  yam  balam  agamma  khinasavo  bhikkhu  asavanam  khayam
patijanati khina me asavati.
     {90.5}  Puna caparam bhante khinasavassa bhikkhuno cattaro sammappadhana
bhavita   honti   subhavita   ...   cattaro   iddhippada   bhavita
honti   subhavita   ...  pancindriyani  panca  balani  bhavitani  honti
subhavitani  ...  satta  bojjhanga  bhavita  honti subhavita ... Ariyo
atthangiko   maggo   bhavito  hoti  subhavito  yampi  bhante  khinasavassa
bhikkhuno   ariyo   atthangiko   maggo  bhavito  hoti  subhavito  idampi
bhante   khinasavassa   bhikkhuno   balam   hoti  yam  balam  agamma  khinasavo
Bhikkhu   asavanam   khayam   patijanati   khina   me  asavati  .  imani
kho  bhante  dasa  khinasavassa  bhikkhuno  balani  yehi  balehi  samannagato
khinasavo bhikkhu asavanam khayam patijanati khina me asavati.
                    Theravaggo catuttho.
                        Tassuddanam
         vahuno canando ca 1-    punniyo ca byakaranam
         katthi annadhikaranam        kokaliko ca balani ca 2-.
                     ------------
                    Upasakavaggo pancamo
     [91]  Ekam  samayam  bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa
arame   .   athakho  anathapindiko  gahapati  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi  .  ekamantam
nisinnam   kho   anathapindikam   gahapatim  bhagava  etadavoca  dasayime  gahapati
kamabhogino   santo   samvijjamana   lokasmim   katame  dasa  idha  gahapati
ekacco   kamabhogi   adhammena   bhoge  pariyesati  sahasena  adhammena
bhoge  pariyesitva  sahasena  na  attanam sukheti [3]- pineti na samvibhajati
na   punnani   karoti   idha  pana  gahapati  ekacco  kamabhogi  adhammena
bhoge   pariyesati   sahasena   adhammena  bhoge  pariyesitva  sahasena
attanam   sukheti   pineti   na   samvibhajati   na   punnani   karoti   idha
@Footnote: 1 Ma. vahananando punniyo byakaranam katthi maniko na piyakko sakokali khinasavabalena
@cati. 2 Ma. Yu. cati. 3 Ma. na saddo atthi.
Pana   gahapati  ekacco  kamabhogi  adhammena  bhoge  pariyesati  sahasena
adhammena  bhoge  pariyesitva  sahasena  attanam  sukheti  pineti samvibhajati
punnani   karoti    idha  pana  gahapati  ekacco  kamabhogi  dhammadhammena
bhoge  pariyesati  sahasenapi  asahasenapi dhammadhammena bhoge pariyesitva
sahasenapi  asahasenapi  na  attanam  sukheti  pineti na samvibhajati na punnani
karoti   idha  pana  gahapati ekacco kamabhogi dhammadhammena bhoge pariyesati
sahasenapi   asahasenapi   dhammadhammena  bhoge  pariyesitva  sahasenapi
asahasenapi   attanam   sukheti  pineti  na  samvibhajati  na  punnani  karoti
idha   pana   gahapati  ekacco  kamabhogi  dhammadhammena  bhoge  pariyesati
sahasenapi   asahasenapi   dhammadhammena  bhoge  pariyesitva  sahasenapi
asahasenapi    attanam    sukheti   pineti   samvibhajati   punnani   karoti
idha  pana  gahapati  ekacco  kamabhogi  dhammena bhoge pariyesati asahasena
dhammena   bhoge   pariyesitva   asahasena  na  attanam  sukheti  pineti
na  samvibhajati  na  punnani  karoti   idha  pana  gahapati  ekacco  kamabhogi
dhammena   bhoge   pariyesati   asahasena   dhammena  bhoge  pariyesitva
asahasena   attanam   sukheti   pineti  na  samvibhajati  na  punnani  karoti
idha   pana   gahapati   ekacco   kamabhogi   dhammena   bhoge  pariyesati
asahasena    dhammena    bhoge    pariyesitva    asahasena   attanam
sukheti   pineti   samvibhajati   punnani   karoti   te   ca  bhoge  gadhito
mucchito     ajjhapanno     1-     anadinavadassavi    anissaranapanno
@Footnote: 1 Ma. ajjhopanno.
Paribhunjati    idha   pana   gahapati   ekacco  kamabhogi  dhammena  bhoge
pariyesati    asahasena    dhammena    bhoge   pariyesitva   asahasena
attanam   sukheti   pineti   samvibhajati   punnani   karoti  te  ca  bhoge
agadhito    amucchito    anajjhapanno    adinavadassavi    nissaranapanno
paribhunjati    tatra  gahapati  yvayam  kamabhogi  adhammena  bhoge  pariyesati
sahasena   adhammena  bhoge  pariyesitva  sahasena  na  attanam  sukheti
pineti   na   samvibhajati   na  punnani  karoti  ayam  gahapati  kamabhogi  tihi
thanehi   garayho   adhammena   bhoge   pariyesati  sahasenati  imina
pathamena  thanena  garayho  na  attanam  sukheti  pinetiti  imina dutiyena
thanena   garayho   na  samvibhajati  na  punnani  karotiti  imina  tatiyena
thanena  garayho  ayam  gahapati  kamabhogi  imehi  tihi  thanehi garayho
tatra   gahapati   yvayam  kamabhogi  adhammena  bhoge  pariyesati  sahasena
adhammena   bhoge   pariyesitva   sahasena   attanam   sukheti   pineti
na   samvibhajati  na  punnani  karoti  ayam  gahapati  kamabhogi  dvihi  thanehi
garayho  ekena  thanena  pasamso adhammena bhoge pariyesati sahasenati
imina   pathamena   thanena   garayho  attanam  sukheti  pinetiti  imina
ekena   thanena   pasamso   na  samvibhajati  na  punnani  karotiti  imina
dutiyena  thanena  garayho  ayam  gahapati  kamabhogi  imehi  dvihi thanehi
garayho imina ekena thanena pasamso
     {91.12}  tatra  gahapati  yvayam kamabhogi adhammena bhoge pariyesati
Sahasena   adhammena   bhoge   pariyesitva   sahasena  attanam  sukheti
pineti   samvibhajati   punnani   karoti   ayam   gahapati   kamabhogi  ekena
thanena   garayho  dvihi  thanehi  pasamso  adhammena  bhoge  pariyesati
sahasenati  imina  ekena  thanena  garayho  attanam  sukheti pinetiti
imina   pathamena   thanena   pasamso  samvibhajati  punnani  karotiti  imina
dutiyena   thanena   pasamso   ayam   gahapati   kamabhogi  imina  ekena
thanena garayho imehi dvihi thanehi pasamso
     {91.13}   tatra  gahapati  yvayam  kamabhogi  dhammadhammena  bhoge
pariyesati   sahasenapi   asahasenapi   dhammadhammena  bhoge  pariyesitva
sahasenapi  asahasenapi  na  attanam  sukheti  pineti na samvibhajati na punnani
karoti  ayam  gahapati kamabhogi ekena thanena pasamso tihi thanehi garayho
dhammena  bhoge  pariyesati  asahasenati  imina  ekena thanena pasamso
adhammena  bhoge  pariyesati  sahasenati imina pathamena thane garayho na
attanam  sukheti  pinetiti  imina  dutiyena  thanena  garayho  na samvibhajati
na   punnani   karotiti  imina  tatiyena  thanena  garayho  ayam  gahapati
kamabhogi   imina   pathamena   thanena   pasamso   imehi  tihi  thanehi
garayho
     {91.14} tatra gahapati yvayam kamabhogi dhammadhammena bhoge pariyesati
sahasenapi   asahasenapi   dhammadhammena  bhoge  pariyesitva  sahasenapi
asahasenapi    attanam   sukheti   pineti   na   samvibhajati   na   punnani
karoti   ayam   gahapati  kamabhogi  dvihi  thanehi  pasamso  dvihi  thanehi
Garayho   dhammena   bhoge   pariyesati   asahasenati  imina  pathamena
thanena  pasamso  adhammena  bhoge  sahasenati  imina  pathamena thanena
garayho   attanam   sukheti  pinetiti  imina  dutiyena  thanena  pasamso
na   samvibhajati   na  punnani  karotiti  imina  dutiyena  thanena  garayho
ayam   gahapati   kamabhogi   imehi  dvihi  thanehi  pasamso  imehi  dvihi
thanehi garayho
     {91.15}   tatra  gahapati  yvayam  kamabhogi  dhammadhammena  bhoge
pariyesati   sahasenapi   asahasenapi   dhammadhammena  bhoge  pariyesitva
sahasenapi   asahasenapi   attanam   sukheti   pineti   samvibhajati  punnani
karoti   ayam  gahapati  kamabhogi  tihi  thanehi  pasamso  ekena  thanena
garayho   dhammena   bhoge   pariyesati   asahasenati  imina  pathamena
thanena  pasamso  adhammena  bhoge  pariyesati  sahasenati imina ekena
thanena   garayho   attanam  sukheti  pinetiti  imina  dutiyena  thanena
pasamso   samvibhajati   punnani  karotiti  imina  tatiyena  thanena  pasamso
ayam   gahapati   kamabhogi  imehi  tihi  thanehi  pasamso  imina  ekena
thanena garayho
     {91.16}   tatra   gahapati   yvayam   kamabhogi   dhammena  bhoge
pariyesati   asahasena   dhammena   bhoge   pariyesitva   asahasena  na
attanam   sukheti   pineti   na   samvibhajati   na   punnani   karoti   ayam
gahapati   kamabhogi   ekena  thanena  pasamso  dvihi  thanehi  garayho
dhammena  bhoge  pariyesati  asahasenati  imina  ekena thanena pasamso
na   attanam   sukheti   pinetiti  imina  pathamena  thanena  garayho  na
Samvibhajati   na  punnani  karotiti  imina  dutiyena  thanena  garayho  ayam
gahapati   kamabhogi   imina   ekena   thanena   pasamso  imehi  dvihi
thanehi garayho
     {91.17}   tatra   gahapati   yvayam   kamabhogi   dhammena  bhoge
pariyesati    asahasena    dhammena    bhoge   pariyesitva   asahasena
attanam   sukheti   pineti  na  samvibhajati  na  punnani  karoti  ayam  gahapati
kamabhogi   dvihi  thanehi  pasamso  ekena  thanena  garayho  dhammena
bhoge  pariyesati  asahasenati  imina  pathamena  thanena pasamso attanam
sukheti  pinetiti  imina  dutiyena  thanena  pasamso  na samvibhajati na punnani
karotiti   imina   ekena   thanena   garayho  ayam  gahapati  kamabhogi
imehi dvihi thanehi pasamso imina ekena thanena garayho
     {91.18}  tatra  gahapati  yvayam  kamabhogi dhammena bhoge pariyesati
asahasena   dhammena   bhoge   pariyesitva  asahasena  attanam  sukheti
pineti   samvibhajati   punnani   karoti   te   ca  bhoge  gadhito  mucchito
ajjhapanno     anadinavadassavi     anissaranapanno    paribhunjati    ayam
gahapati   kamabhogi   tihi   thanehi  pasamso  ekena  thanena  garayho
dhammena  bhoge  pariyesati  asahasenati  imina  pathamena thanena pasamso
attanam   sukheti   pinetiti   imina  dutiyena  thanena  pasamso  samvibhajati
punnani   karotiti   imina   tatiyena  thanena  pasamso  te  ca  bhoge
gadhito     mucchito    ajjhapanno    anadinavadassavi    anissaranapanno
Paribhunjatiti   imina   ekena  thanena  garayho  ayam  gahapati  kamabhogi
imehi tihi thanehi pasamso imina ekena thanena garayho
     {91.19}  tatra  gahapati  yvayam  kamabhogi dhammena bhoge pariyesati
asahasena  dhammena  bhoge  pariyesitva  asahasena attanam sukheti pineti
samvibhajati  punnani  karoti  te  ca  bhoge  agadhito amucchito anajjhapanno
adinavadassavi    nissaranapanno    paribhunjati    ayam   gahapati   kamabhogi
catuhi  thanehi  pasamso  dhammena  bhoge  pariyesati  asahasenati  imina
pathamena   thanena   pasamso   attanam  sukheti  pinetiti  imina  dutiyena
thanena   pasamso   samvibhajati  punnani  karotiti  imina  tatiyena  thanena
pasamso  te  ca  bhoge  agadhito  amucchito  anajjhapanno adinavadassavi
nissaranapanno    paribhunjatiti    imina    catutthena    thanena   pasamso
ayam gahapati kamabhogi imehi catuhi thanehi pasamso
     {91.20}  ime  kho  gahapati  dasa  kamabhogino santo samvijjamana
lokasmim  imesam  kho  gahapati  dasannam  kamabhoginam  yvayam kamabhogi dhammena
bhoge   pariyesati   asahasena  dhammena  bhoge  pariyesitva  asahasena
attanam  sukheti  pineti  samvibhajati  punnani  karoti  te  ca bhoge agadhito
amucchito    anajjhapanno    adinavadassavi    nissaranapanno   paribhunjati
ayam  imesam  dasannam  kamabhoginam  aggo ca settho ca pamokkho ca uttamo
ca  pavaro  ca  seyyathapi  gahapati  gava  khiram  khiramha dadhi dadhimha navanitam
navanitamha   sappi  sappimha  sappimando  tattha  aggamakkhayati   evameva
Kho  gahapati  imesam  dasannam  kamabhoginam  yvayam  kamabhogi  dhammena bhoge
pariyesati   asahasena  dhammena  bhoge  pariyesitva  asahasena  attanam
sukheti  pineti  samvibhajati  punnani  karoti  te  ca bhoge agadhito amucchito
anajjhapanno       adinavadassavi       nissaranapanno       paribhunjati
ayam   imesam  dasannam  kamabhoginam  aggo  ca  settho  ca  pamokkho  ca
uttamo ca pavaro cati.
     [92]   Athakho   anathapindiko  gahapati  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi  .  ekamantam
nisinnam    kho    anathapindikam    gahapatim    bhagava    etadavoca   yato
kho   gahapati   ariyasavakassa   panca  bhayani  verani  vupasantani  honti
catuhi  [1]-  sotapattiyangehi  samannagato  hoti  ariyo  cassa  nayo
pannaya   sudittho   hoti   suppatividdho   so   akankhamano  attanava
attanam    byakareyya    khinanirayomhi   khinatiracchanayoni   khinapittivisayo
khinapayaduggativinipato     sotapannohamasmi    avinipatadhammo    niyato
sambodhiparayanoti.
     {92.1}   Katamani   panca   bhayani   verani  vupasantani  honti
yam   gahapati   panatipati   panatipatapaccaya  ditthadhammikampi  bhayam  veram
pasavati   samparayikampi   bhayam   veram  pasavati  cetasikampi  dukkham  domanassam
patisamvedeti   panatipata  pativirato  neva  ditthadhammikam  2-  bhayam  veram
pasavati   na  samparayikam  bhayam  veram  pasavati  na  cetasikam  dukkham  domanassam
patisamvedeti   panatipata   pativiratassa   evantam   bhayam  veram  vupasantam
@Footnote: 1 Ma. casaddo dissati. 2 Ma. sabbatthavaresu ditthadhammikampi ...
@samparayikampi ... cetasikampi.
Hoti  yam  gahapati  adinnadayi ... Kamesu micchacari ... Musavadi ...
Suramerayamajjapamadatthayi   suramerayamajjapamadatthanapaccaya  ditthadhammikampi
bhayam   veram   pasavati   samparayikampi   bhayam   veram   pasavati   cetasikampi
dukkham    domanassam   patisamvedeti   suramerayamajjapamadatthana   pativirato
neva   ditthadhammikam  bhayam  veram  pasavati  na  samparayikam  bhayam  veram  pasavati
na   cetasikam   dukkham   domanassam  patisamvedeti  suramerayamajjapamadatthana
pativiratassa   evantam   bhayam   veram  vupasantam  hoti  imani  panca  bhayani
verani vupasantani honti.
     {92.2}   Katamehi   catuhi   sotapattiyangehi  samannagato  hoti
idha    gahapati    ariyasavako   buddhe   aveccappasadena   samannagato
hoti   itipi   so   bhagava   araham   sammasambuddho  vijjacaranasampanno
sugato   lokavidu  anuttaro  purisadammasarathi  sattha  devamanussanam  buddho
bhagavati   dhamme   aveccappasadena   samannagato   hoti   svakkhato
bhagavata   dhammo  sanditthiko  akaliko  ehipassiko  opanayiko  paccattam
veditabbo    vinnuhiti   sanghe   aveccappasadena   samannagato   hoti
supatipanno   bhagavato   savakasangho   ujupatipanno   bhagavato  savakasangho
nayapatipanno  bhagavato  savakasangho  samicipatipanno  bhagavato  savakasangho
yadidam  cattari  purisayugani  attha  purisapuggala  esa  bhagavato savakasangho
ahuneyyo     pahuneyyo    dakkhineyyo    anjalikaraniyo    anuttaram
punnakkhettam    lokassati    ariyakantehi   silehi   samannagato   hoti
akhandehi   acchiddehi   asabalehi  akammasehi  bhujjissehi  vinnupasatthehi
Aparamatthehi    samadhisamvattanikehi    imehi    catuhi   sotapattiyangehi
samannagato hoti.
     {92.3}   Katamo   cassa  ariyo  nayo  pannaya  sudittho  hoti
suppatividdho    idha    gahapati    ariyasavako   iti   patisancikkhati   iti
imasmim    sati    idam   hoti   imassuppada   idam   uppajjati   imasmim
asati  idam  na  hoti  imassa  nirodha  idam  nirujjhati  yadidam avijjapaccaya
sankhara     sankharapaccaya     vinnanam     vinnanapaccaya    namarupam
namarupapaccaya     salayatanam    salatanapaccaya    phasso    phassapaccaya
vedana      vedanapaccaya     tanha     tanhapaccaya     upadanam
upadanapaccaya    bhavo    bhavapaccaya   jati   jatipaccaya   jaramaranam
sokaparidevadukkhadomanassupayasa    sambhavanti    evametassa    kevalassa
dukkhakkhandhassa   samudayo   hoti   avijjaya   tveva   asesaviraganirodha
sankharanirodho     sankharanirodha     vinnananirodho     vinnananirodha
namarupanirodho     namarupanirodha    salayatananirodho    salayatananirodha
phassanirodho   phassanirodha   vedananirodho  vedananirodha  tanhanirodho
tanhanirodha   upadananirodho   upadananirodha  bhavanirodho  bhavanirodha
jatinirodho    jatinirodha   jaramaranam   sokaparidevadukkhadomanassupayasa
nirujjhanti  evametassa  kevalassa  dukkhakkhandhassa  nirodho  hoti  ayancassa
ariyo  nayo  pannaya  sudittho  hoti  suppatividdho  .  yato kho gahapati
ariyasavakassa   imani  panca  bhayani  verani  vupasantani  honti  imehi
catuhi    sotapattiyangehi    samannagato    hoti    ayancassa   ariyo
Nayo    pannaya   sudittho   hoti   suppatividdho   so   akankhamano
attanava     attanam    byakareyya    khinanirayomhi    khinatiracchanayoni
khinapittivisayo         khinapayaduggativinipato         sotapannohamasmi
avinipatadhammo niyato sambodhiparayanoti.
     [93]  Ekam  samayam  bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa
arame  .  athakho  anathapindiko  gahapati  divadivassa  savatthiya nikkhami
bhagavantam  dassanaya  athakho  anathapindikassa  gahapatissa  etadahosi  akalo
kho   tava   bhagavantam   dassanaya   patisallino  bhagava  manobhavaniyanampi
bhikkhunam   akalo   dassanaya   patisallina  manobhavaniya  bhikkhu  yannunaham
yena annatitthiyanam paribbajakanam aramo tenupasankameyyanti
     {93.1}   athakho   anathapindiko   gahapati   yena   annatitthiyanam
paribbajakanam   aramo   tenupasankami   .   tena   kho  pana  samayena
annatitthiya      paribbajaka     sangamma     samagamma     unnadino
uccasadda    mahasadda    1-   anekavihitam   tiracchanakatham   kathenta
nisinna    honti    addasamsu    kho   te   annatitthiya   paribbajaka
anathapindikam    gahapatim    duratova    agacchantam    disvana    annamannam
santhapesum   appasadda   bhonto   hontu  ma  bhonto  saddamakattha  ayam
anathapindiko   gahapati   [2]-   agacchati   samanassa  gotamassa  savako
yavata   kho   pana   samanassa   gotamassa   savaka  gihi  odatavasana
savatthiyam    pativasanti   ayam   tesam   annataro   anathapindiko   gahapati
@Footnote: 1 Ma. uccasaddamahasadda .  2 Ma. aramanti dissati.
Appasaddakama   kho  pana  te  ayasmanto  appasaddavinita  appasaddassa
vannavadino   appeva   nama   appasaddam   parisam  viditva  upasankamitabbam
manneyyati athakho te [1]- paribbajaka tunhi ahesum.
     {93.2}  Athakho  anathapindiko  gahapati yena te [2]- paribbajaka
tenupasankami   upasankamitva   tehi   annatitthiyehi   paribbajakehi  saddhim
sammodi   sammodaniyam   katham  saraniyam  vitisaretva  ekamantam  nisidi .
Ekamantam   nisinnam   kho   anathapindikam   te   annatitthiya  paribbajaka
etadavocum   vadehi   gahapati   kimditthiko   samano  gotamoti  .  na  kho
aham   bhante   bhagavato   sabbam   ditthim   janamiti  .  idani  kira  tvam
gahapati    na    samanassa    gotamassa   sabbam   ditthim   janasi   vadehi
gahapati    kimditthika   bhikkhuti   .   bhikkhunampi  kho  aham  bhante  na  sabbam
ditthim janamiti.
     {93.3}  Iti  kira  tvam  gahapati  na  samanassa  gotamassa sabbam ditthim
janasi   napi   bhikkhunam  sabbam  ditthim  janasi  vadehi  gahapati  kimditthikosi
tuvanti  .  etam  kho  bhante  amhehi na dukkaram byakatum yamditthika mayanti
ingha  tava  ayasmanto  yathasakani  ditthigatani  byakarontu  pacchapetam
amhehi na dukkaram bhavissati byakatum yamditthika mayanti.
     {93.4}   Evam   vutte   annataro   paribbajako   anathapindikam
gahapatim    etadavoca   sassato   loko   idameva   saccam   moghamannanti
evamditthiko    aham    gahapatiti    .    annataropi   kho   paribbajako
anathapindikam   gahapatim   etadavoca   asassato   loko   idameva   saccam
moghamannanti     evamditthiko     aham     gahapatiti     .    annataropi
@Footnote: 1-2 Ma. annatitthiyati dissati.
Kho   paribbajako   anathapindikam   gahapatim   etadavoca   antava  loko
...  anantava  loko ... Tam jivam tam sariram ... Annam jivam annam sariram ...
Hoti  tathagato  parammarana  ...  na  hoti  tathagato  parammarana  ...
Hoti  ca  na  ca  hoti  tathagato  parammarana  ... Neva hoti na na hoti
tathagato    parammarana    idameva    saccam   moghamannanti   evamditthiko
aham gahapatiti.
     {93.5}   Evam   vutte  anathapindiko  gahapati  te  paribbajake
etadavoca    yvayam   bhante   ayasma   evamaha   sassato   loko
idameva    saccam    moghamannanti   evamditthiko   aham   gahapatiti   imassa
ayamayasmato     ditthi    attano    va    ayoniso    manasikarahetu
uppanna   paraghosapaccaya   1-   va   sa  kho  panesa  ditthi  bhuta
sankhata   cetayita   paticcasamuppanna   yam  kho  pana  kinci  bhutam  sankhatam
cetayitam    paticcasamuppannam   tadaniccam   yadaniccam   tam   dukkham   yam   dukkham
tadeva 2- so ayasma allino tadeva so ayasma ajjhupagato
     {93.6}  yopayam bhante ayasma evamaha asassato loko idameva
saccam   moghamannanti   evamditthiko  aham  gahapatiti  imassapi  ayamayasmato
ditthi   attano   va  ayoniso  manasikarahetu  uppanna  paraghosapaccaya
va  sa  kho  panesa  ditthi  bhuta  sankhata  cetayita  paticcasamuppanna
yam   kho   pana   kinci   bhutam   sankhatam  cetayitam  paticcasamuppannam  tadaniccam
yadaniccam  tam  dukkham  yam  dukkham  tadeva  so  ayasma  allino  tadeva so
ayasma   ajjhupagato   yopayam   bhante   ayasma  evamaha  antava
@Footnote: 1 Po. Ma. sabbatthavaresu parato ghosapaccaya. 2 Po. Ma. tadeveso.
Loko  ...  anantava  loko  ...  tam jivam tam sariram ... Annam jivam annam
sariram ... Hoti tathagato parammarana ... Na hoti tathagato parammarana ...
Hoti  ca  na  ca  hoti  tathagato  parammarana  ... Neva hoti na na hoti
tathagato    parammarana    idameva    saccam   moghamannanti   evamditthiko
aham   gahapatiti   imassapi   ayamayasmato  ditthi  attano  va  ayoniso
manasikarahetu    uppanna   paraghosapaccaya   va   sa   kho   panesa
ditthi   bhuta   sankhata   cetayita  paticcasamuppanna  yam  kho  pana  kinci
bhutam   sankhatam   cetayitam   paticcasamuppannam   tadaniccam   yadaniccam   tam  dukkham
yam dukkham tadeva so ayasma allino tadeva so ayasma ajjhupagatoti.
     {93.7}   Evam   vutte   te  paribbajaka  anathapindikam  gahapatim
etadavocum   byakatani   kho   gahapati   amhehi  sabbeheva  yathasakani
ditthigatani   vadehi   gahapati   kimditthikosi  tuvanti  .  yam  kho  pana  1-
bhante   kinci   bhutam   sankhatam  cetayitam  paticcasamuppannam  tadaniccam  yadaniccam
tam   dukkham   yam   dukkham  tam  netam  mama  nesohamasmi  na  meso  attati
evamditthiko   kho  aham  bhanteti  .  yam  kho  gahapati  kinci  bhutam  sankhatam
cetayitam    paticcasamuppannam   tadaniccam   yadaniccam   tam   dukkham   yam   dukkham
tadeva tvam gahapati allino tadeva tvam gahapati ajjhupagatoti.
     {93.8}   Yam   kho   pana   bhante   kinci  bhutam  sankhatam  cetayitam
paticcasamuppannam   tadaniccam   yadaniccam   tam  dukkham  yam  dukkham  tam  netam  mama
nesohamasmi   na   meso   attati   evametam   yathabhutam  sammappannaya
@Footnote: 1 Ma. Yu. panasaddo natthi.
Sudittham tassa ca uttarim 1- nissaranam yathabhutam pajanamiti.
     {93.9}   Evam   vutte   te  paribbajaka  tunhibhuta  mankubhuta
pattakkhandha    adhomukha    pajjhayanta   appatibhana   nisidimsu   athakho
anathapindiko  gahapati  te  paribbajake  tunhibhute  mankubhute  pattakkhandhe
adhomukhe  pajjhayante  appatibhane  viditva  utthayasana  yena  bhagava
tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi
ekamantam   nisinno   kho  anathapindiko  gahapati  yavatako  ahosi  tehi
annatitthiyehi   paribbajakehi   saddhim   kathasallapo   tam  sabbam  bhagavato
arocesi. Sadhu sadhu gahapati evam kho te gahapati moghapurisa kalena kalam
sahadhammena    suniggahitam   niggahetabbati   athakho   bhagava   anathapindikam
gahapatim dhammiya kathaya sandassesi samadapesi samuttejesi sampahamsesi.
     {93.10}  Athakho  anathapindiko  gahapati  bhagavata  dhammiya  kathaya
sandassito   samadapito   samuttejito  sampahamsito  utthayasana  bhagavantam
abhivadetva  padakkhinam  katva  pakkami  .  athakho  bhagava  acirapakkante
anathapindike  gahapatimhi  bhikkhu  amantesi  yopi  kho  bhikkhave  bhikkhu 2-
digharattam  avedhidhammo  imasmim  dhammavinaye  sopi  evamevam 3- annatitthiye
paribbajake  sahadhammena  suniggahitam  niggaheyya  4-  yathatam anathapindikena
gahapatina niggahitati.
     [94]  Ekam  samayam  bhagava  campayam  viharati  gaggaraya pokkharaniya
tire   .   athakho   vajjiyamahito   gahapati  divadivassa  campaya  nikkhami
@Footnote: 1 Po. Ma. uttari. 2 Ma. Yu. bhikkhu vassasatupasampanno imasmim dhammavinaye.
@3 Po. Ma. evameva. sabbattha idisameva. 4 Po. Ma. Yu. nigganheyya.
@sabbattha idisameva.
Bhagavantam    dassanaya    athakho   vajjiyamahitassa   gahapatissa   etadahosi
akalo    kho    tava    bhagavantam    dassanaya    patisallino   bhagava
manobhavaniyanam  1-  bhikkhunam  akalo  dassanaya  patisallina  manobhavaniya
bhikkhu    yannunaham    yena    annatitthiyanam    paribbajakanam   aramo
tenupasankameyyanti   athakho   vajjiyamahito   gahapati  yena  annatitthiyanam
paribbajakanam aramo tenupasankami.
     {94.1}  Tena  kho  pana  samayena annatitthiya paribbajaka sangamma
samagamma   unnadino   uccasadda  mahasadda  anekavihitam  tiracchanakatham
kathenta   nisinna  honti  addasamsu  kho  te  annatitthiya  paribbajaka
vajjiyamahitam   gahapatim   duratova  agacchantam  disvana  annamannam  santhapesum
appasadda  bhonto  hontu  ma  bhonto  saddamakattha  ayam  vajjiyamahito
gahapati  agacchati  samanassa  gotamassa  savako  yavata  kho  pana samanassa
gotamassa   savaka   gihi   odatavasana  campayam  pativasanti  ayam  tesam
annataro  vajjiyamahito  gahapati  appasaddakama  kho  pana te ayasmanto
appasaddavinita   appasaddassa   vannavadino   appeva   nama   appasaddam
parisam  viditva  upasankamitabbam  manneyyati  athakho  te [2]- paribbajaka
tunhi ahesum.
     {94.2}  Athakho  vajjiyamahito  gahapati  yena  [3]-  paribbajaka
tenupasankami   upasankamitva   tehi   annatitthiyehi   paribbajakehi  saddhim
sammodi   sammodaniyam   katham  saraniyam  vitisaretva  ekamantam  nisidi .
Ekamantam  nisinnam  kho vajjiyamahitam gahapatim te [4]- paribbajaka etadavocum
@Footnote: 1 Ma. Yu. ... nampi. 2-3-4 annatitthiya.
Saccam   kira   gahapati   samano  gotamo  sabbam  tapam  garahati  sabbam  tapassim
lukhajivim  ekamsena  upakkosati  upavadatiti  .  na  kho  bhante bhagava sabbam
tapam   garahati  napi  sabbam  tapassim  lukhajivim  ekamsena  upakkosati  upavadati
garayham   kho  bhante  bhagava  garahati  pasamsiyam  1-  pasamsati  garayham  kho
pana  bhante  bhagava  garahanto  pasamsiyam  pasamsanto  vibhajavadi  2- bhagava na
so bhagava ettha ekamsavaditi 3-.
     {94.3}  Evam  vutte  annataro  paribbajako  vajjiyamahitam gahapatim
etadavoca   agamehi  tvam  gahapati  yassa  tvam  samanassa  gotamassa  vannam
bhasasi  so  4-  samano  gotamo  venayiko  appannattikoti. Etthapaham
bhante   ayasmante  vakkhami  sahadhammena  idam  kusalanti  bhante  bhagavata
pannattam   idam   akusalanti   bhante   bhagavata   pannattam  iti  kusalakusalam
bhagava   pannayamano   5-   sappannattiko   na  so  bhagava  venayiko
appannattikoti  .  evam  vutte  [6]-  paribbajaka  tunhibhuta mankubhuta
pattakkhandha adhomukha pajjhayanta appatibhana nisidimsu.
     {94.4}  Athakho  vajjiyamahito  gahapati  te  paribbajake tunhibhute
mankubhute   pattakkhandhe   adhomukhe   pajjhayante   appatibhane  viditva
utthayasana    yena    bhagava   tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam
abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam  nisinno  kho  vajjiyamahito
gahapati   yavatako   ahosi   tehi   annatitthiyehi   paribbajakehi  saddhim
kathasallapo   tam   sabbam  bhagavato  arocesi  .   sadhu  sadhu  gahapati
@Footnote: 1 Ma. pasamsitabbam. 2 Po. Ma. Yu. vibhajavado. 3 Po. Ma. Yu. ekamsavadoti.
@4 Ma. ayam patho natthi. 5 pannapayamanotipi patho. 6 Ma. Yu. te.
Evam  kho  te  gahapati  moghapurisa  kalena  kalam  sahadhammena  suniggahitam
niggahetabba   naham   gahapati  sabbam  tapam  tapitabbanti  vadami  na  panaham
gahapati  sabbam  tapam  na  tapitabbanti  vadami  naham  gahapati  sabbam  samadanam
samaditabbanti  vadami  na  panaham  gahapati  [1]- samadanam na samaditabbanti
vadami   naham   gahapati   sabbam   padhanam  padahitabbanti  vadami  na  panaham
gahapati   sabbam   padhanam   na   padahitabbanti   vadami  naham  gahapati  sabbam
patinissaggam  patinissajjitabboti  2- vadami na panaham gahapati [1]- patinissaggam
na    patinissajjitabboti    vadami    naham    gahapati    sabbam    vimuttim
vimuccitabbati  3-  vadami na panaham gahapati sabbam vimuttim na vimuccitabbati 3-
vadami    yanhi   gahapati   tapam   tapato   akusala   dhamma   abhivaddhanti
kusala   dhamma   parihayanti  evarupam  tapam  na  tapitabbanti  vadami  yanca
khvassa   gahapati   tapam   tapato   akusala   dhamma   parihayanti  kusala
dhamma abhivaddhanti evarupam tapam tapitabbanti vadami
     {94.5}  yanhi  gahapati  samadanam  samadayato  4-  akusala dhamma
abhivaddhanti  kusala  dhamma  parihayanti  evarupam  samadanam na samaditabbanti
vadami  yanca  khvassa  gahapati  samadanam  samadayato  4-  akusala dhamma
parihayanti   kusala  dhamma  abhivaddhanti  evarupam  samadanam  samaditabbanti
vadami   yanhi   gahapati   padhanam   padahato   akusala  dhamma  abhivaddhanti
kusala  dhamma  parihayanti  evarupam  padhanam  na  padahitabbanti  vadami yanca
khvassa  gahapati  padhanam  padahato  akusala  dhamma parihayanti kusala dhamma
@Footnote: 1 sabbanti padam bhattham manne. 2 Ma. Yu. sabbo patinissaggo
@patinissajjitabboti. ito param eseva nayo.
@3 sabba vimutti vimuccitabbatipi patho. 4 samadiyatotipi patho.
Abhivaddhanti    evarupam    padhanam   padahitabbanti   vadami   yanhi   gahapati
patinissaggam   patinissajjato   akusala   dhamma  abhivaddhanti  kusala  dhamma
parihayanti    evarupo    patinissaggo   na   patinissajjitabboti   vadami
yanca   khvassa   gahapati   patinissaggam   patinissajjato   akusala   dhamma
parihayanti    kusala    dhamma    abhivaddhanti    evarupo   patinissaggo
patinissajjitabboti vadami
     {94.6}  yanhi  gahapati  vimuttim  vimuccato akusala dhamma abhivaddhanti
kusala   dhamma   parihayanti  evarupa  vimutti  na  vimuccitabbati  vadami
yanca   khvassa   gahapati   vimuttim  vimuccato  akusala  dhamma  parihayanti
kusala   dhamma  abhivaddhanti  evarupa  vimutti  vimuccitabbati  vadamiti .
Athakho   vajjiyamahito   gahapati   bhagavata   dhammiya   kathaya  sandassito
samadapito  samuttejito  sampahamsito  utthayasana  bhagavantam  abhivadetva
padakkhinam  katva  pakkami  .  athakho  bhagava  acirapakkante  vajjiyamahite
gahapatimhi  bhikkhu  amantesi  yopi  kho  1-  bhikkhu  digharattam  apparajakkho
imasmim  dhammavinaye  sopi  evamevam  annatitthiye  paribbajake  sahadhammena
suniggahitam niggaheyya yathatam vajjiyamahitena gahapatina niggahitati.
     [95]   Athakho   uttiyo  paribbajako  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   bhagavata   saddhim   sammodi   sammodaniyam   katham   saraniyam
vitisaretva    ekamantam   nisidi   ekamantam   nisinno   kho   uttiyo
paribbajako  bhagavantam  etadavoca  kim  nu  kho  bho  gotama sassato loko
@Footnote: 1 Po. Yu. so. Ma. so bhikkhave bhikkhu.
Idameva  saccam  moghamannanti  .  [1]-  abyakatam  kho  etam uttiya maya
sassato loko idameva saccam moghamannanti.
     {95.1}   Kim  pana  bho  gotama  asassato  loko  idameva  saccam
moghamannanti   .   etampi   kho   uttiya   abyakatam   maya  asassato
loko idameva saccam moghamannanti.
     {95.2}  Kim  nu kho bho gotama antava loko ... Anantava loko
...  tam  jivam  tam  sariram  ...  annam  jivam annam sariram ... Hoti tathagato
parammarana  ...  na  hoti  tathagato  parammarana ... Hoti ca na ca hoti
tathagato   parammarana   ...   neva   hoti   na   na  hoti  tathagato
parammarana   idameva   saccam   moghamannanti   .   etampi   kho  uttiya
abyakatam   maya   neva   hoti   na   na   hoti  tathagato  parammarana
idameva saccam moghamannanti.
     {95.3}  Kim  nu  kho  bho  gotama  sassato  loko  idameva saccam
moghamannanti   iti   puttho   samano   abyakatam   kho   etam   uttiya
maya   sassato   loko   idameva   saccam  moghamannanti  vadesi  kim  pana
bho   gotama   asassato   loko   idameva   saccam   moghamannanti   iti
puttho  samano  etampi  kho  uttiya  abyakatam  maya  asassato  loko
idameva  saccam  moghamannanti  vadesi  kim  nu  kho bho gotama antava loko
... Anantava loko ... Tam jivam tam sariram ... Annam jivam annam sariram ... Hoti
tathagato  parammarana  ... Na hoti tathagato parammarana ... Hoti ca na ca
hoti  tathagato  parammarana ... Neva hoti na na hoti tathagato parammarana
@Footnote: 1 Po. yanti dissati.
Idameva   saccam   moghamannanti   iti   puttho   samano   etampi   kho
uttiya  abyakatam  maya  neva  hoti  na  na  hoti  tathagato  parammarana
idameva   saccam   moghamannanti   vadesi   atha  kincarahi  bhota  gotamena
byakatanti.
     {95.4}   Abhinna   kho   aham  uttiya  savakanam  dhammam  desemi
sattanam    visuddhiya    sokaparidevanam    samatikkamaya   dukkhadomanassanam
atthangamaya  nayassa  adhigamaya  nibbanassa  sacchikiriyayati  .  yam panetam
bhavam   gotamo   abhinna   savakanam   dhammam  desesi  sattanam  visuddhiya
sokaparidevanam    samatikkamaya   dukkhadomanassanam   atthangamaya   nayassa
adhigamaya  nibbanassa sacchikiriyaya sabbo va 1- tena loko niyyassati 2-
upaddho va tibhago va 3- evam vutte bhagava tunhi ahosi.
     {95.5}  Athakho  ayasmato  anandassa etadahosi maheva 4- kho
uttiyo  paribbajako  papakam  ditthigatam  patilabhi  5-  sabbam  samukkamsikam vata
me  samano  gotamo panham puttho samsadeti no visajjeti nuna na 6- visahatiti
tadassa  uttiyassa  paribbajakassa digharattam ahitaya dukkhayati athakho ayasma
anando   uttiyam  paribbajakam  etadavoca  tenahavuso  uttiya  upamante
karissami   upamayamidhekacce   vinnu  purisa  bhasitassa  attham  ajananti
seyyathapi  avuso  uttiya  ranno  paccantimam  nagaram  tam  dalhaddalam  7-
dalhapakaratoranam   ekadvaram   tatrassa   dovariko   pandito  byatto
medhavi  annatanam  nivareta  8-  natanam paveseta so tassa nagarassa
samanta  anupariyayapatham  [9]-  anukkamamano  na passeyya pakarasandhim va
@Footnote: 1 Yu. ca. 2 Po. Yu. niyyissati. Ma. niyati. ito param evam natabbam.
@3 Po. upaddho vati bho gotama vadehiti. Ma. Yu. tibhago. 4 Ma. Yu. mahevam.
@5 Po. Yu. patilabhati. 6 Ma. Yu. na nuna. 7 Ma. nagaram dalhuddhapam. Yu. nagaram
@dalhuddapam. 8 Po. nivaretva natanam pavesetva. 9 Ma. anukkamati
@anupariyayapatham iti dissati.
Pakaravivaram    va    antamaso   vilaranissakanamattampi   1-   no   ca
khvassa   evam  nanam  hoti  ettaka  pana  imam  nagaram  pavisanti  va
nikkhamanti vati.
     {95.6}  Atha  khvassa  evamettha  hoti  ye kho keci olarika
pana   imam   nagaram   pavisanti  va  nikkhamanti  va  sabbe  te  imina
dvarena  pavisanti  va  nikkhamanti  vati  evameva  kho  avuso  uttiya
na   tathagatassa   evam  ussukkatam  2-  hoti  sabbo  va  tena  loko
niyyassati upaddho va tibhago vati.
     {95.7}  Athakho  evamettha tathagatassa hoti ye kho keci lokamha
niyyimsu  va  niyyanti  va  niyyassanti va sabbe te panca nivarane pahaya
cetaso    upakkilese    pannaya   dubbalikarane   catusu   satipatthanesu
supatitthitacitta  satta  bojjhange  yathabhutam  bhavetva evamete lokamha
niyyimsu  va  niyyanti  va  niyyassanti vati. Yadeva kho tvam avuso 3-
uttiya   bhagavantam   imam   4-   panham   apucchi  tadevetam  panham  bhagavantam
annena pariyayena apucchi 5- tasma te tam bhagava na byakasiti.
     [96]  Ekam  samayam  ayasma  anando  [6]- rattiya paccusasamayam
paccutthaya  yena  tapoda  tenupasankami  gattani  parisincitum  tapodaya 7-
gattani    parisincitva   paccuttaritva   ekacivaro   atthasi   gattani
@Footnote: 1 Ma. bilaranikkhamanamattampi. 2 Po. Ma. ussukkam. 3 Po. yadeva khvettha
@avuso imam panham apuccha. 4 Ma. Yu. ayam patho natthi. 5 Po. apuccha.
@6 Ma. Yu. rajagahe viharati tapodarame athakho ayasma anandoti atthi. 7 Po. Ma.
@tapode.
Pubbapayamano   .   kokanudopi   kho  paribbajako  rattiya  paccusasamayam
paccutthaya   yena   tapoda   tenupasankami   gattani  parisincitum  addasa
kho   kokanudo   paribbajako   ayasmantam  anandam  duratova  agacchantam
disvana  ayasmantam  anandam etadavoca kvettha 1- avusoti. Ahamavuso
bhikkhuti  .  katame avuso bhikkhuti 2-. Samana avuso sakyaputtiyati 3-.
Puccheyyama   mayam  ayasmantam  kincideva  desam  sace  ayasma  okasam
karoti   panhassa  veyyakaranayati  pucchavuso  sutva  vedissamati  kim
nu    kho    bho    sassato    loko   idameva   saccam   moghamannanti
evamditthiko  4-  bhavanti . Na kho aham avuso evamditthiko sassato loko
idameva saccam moghamannanti.
     {96.1} Kim nu kho 5- bho asassato loko idameva saccam moghamannanti
evamditthiko  bhavanti  .  na  kho  aham avuso evamditthiko asassato loko
idameva  saccam  moghamannanti . Kim nu kho bho antava loko ... Anantava
loko  ...  tam jivam tam sariram ... Annam jivam annam sariram ... Hoti tathagato
parammarana  ...  na  hoti  tathagato  parammarana ... Hoti ca na ca hoti
tathagato  parammarana  ...  neva  hoti  na  na hoti tathagato parammarana
idameva  saccam  moghamannanti  evamditthiko  bhavanti  .  na  kho aham avuso
evamditthiko   neva   hoti  na  na  hoti  tathagato  parammarana  idameva
saccam   moghamannanti   .   tenahi   bhavam   na   janati  na  passatiti .
Na   kho   aham   avuso   na  janami  na  passami  janamiham  avuso
@Footnote: 1 Yu. kavattha. 2 Po. Ma. Yu. katamesam avuso bhikkhunanti. 3 Po. Ma. Yu.
@samananam avuso sakyaputtiyananti. 4 Po. Ma. Yu. evamditthi. sabbattha
@idisameva. 5 Ma. Yu. kim pana bho.
Passamiti.
     {96.2}  Kim  nu  kho  bho sassato loko idameva saccam moghamannanti
evamditthiko  bhavanti  iti  puttho  samano  na kho aham avuso evamditthiko
sassato  loko  idameva  saccam  moghamannanti  vadesi  kim  nu  kho 1- bho
asassato   loko   idameva   saccam   moghamannanti   evamditthiko  bhavanti
puttho  samano  na  kho  aham avuso evamditthiko asassato loko idameva
saccam  moghamannanti  vadesi  kim  nu  kho  bho antava loko ... Anantava
loko  ...  tam jivam tam sariram ... Annam jivam annam sariram ... Hoti tathagato
parammarana  ...  na  hoti  tathagato  parammarana ... Hoti ca na ca hoti
tathagato  parammarana  ...  neva  hoti  na  na hoti tathagato parammarana
idameva   saccam   moghamannanti  evamditthiko  bhavanti  iti  puttho  samano
na  kho  aham  avuso  evamditthiko  neva  hoti  na  na  hoti  tathagato
parammarana    idameva    saccam    moghamannanti    vadesi   tenahi   bhavam
na   janati   na  passatiti  iti  puttho  samano  na  kho  aham  avuso
na janami na passami janamaham avuso passamiti vadesi.
     {96.3}  Yathakatham  panavuso  imassa  bhasitassa  attho  datthabboti
sassato   loko  idameva  saccam  moghamannanti  kho  avuso  ditthigatametam
asassato    loko    idameva    saccam    moghamannanti   kho   avuso
ditthigatametam  antava  loko  ...  anantava  loko  ...  tam  jivam  tam
sariram  ...  annam  jivam  annam sariram ... Hoti tathagato parammarana ... Na
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. kim pana.
Hoti   tathagato   parammarana   ...  hoti  ca  na  ca  hoti  tathagato
parammarana  ...  neva  hoti  na  na  hoti  tathagato parammarana idameva
saccam    moghamannanti   kho   avuso   ditthigatametam   yavata   avuso
ditthigata  yavata  ditthitthana  adhitthanam  pariyutthanam  [1]-  samugghato
tamaham   janami   tamaham   passami   tamaham   jananto   janamiti   tamaham
passanto   passamiti   kyaham   vakkhami   na   janami   na   passamiti
janamaham avuso passamiti.
     {96.4}   Ko  nama  ayasma  kathanca  panayasmantam  sabrahmacari
sanjanantiti  .  anandoti  kho  me  avuso  namam  anandoti  ca pana
mam  sabrahmacari  sanjanantiti  .  mahacariyena  kira  bho saddhim mantayamana
na  janimha  2-  ayasma  anandoti  .  sace  hi mayam sanjaneyyama
ayamayasma   anandoti  ettakampi  no  nappatibhaseyya  3-  khamatu  ca
me ayasma anandoti.
     [97]  Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  bhikkhu ahuneyyo 4-
pahuneyyo   dakkhineyyo   anjalikaraniyo  anuttaram  punnakkhettam  lokassa
katamehi   dasahi   idha  bhikkhave  bhikkhu  silava  hoti  patimokkhasamvarasamvuto
viharati   acaragocarasampanno  anumattesu  vajjesu  bhayadassavi  samadaya
sikkhati    sikkhapadesu   bahussuto   hoti   sutadharo   sutasannicayo   ye
te   dhamma   adikalyana   majjhekalyana  pariyosanakalyana  sattham
sabyanjanam   kevalaparipunnam   parisuddham   brahmacariyam   abhivadanti  tatharupassa
dhamma  bahussuta  honti  dhata  vacasa  paricita  manasanupekkhita ditthiya
@Footnote: 1 Po. samutthanam. Ma. ditthitthanam ditthiadhitthanam ditthipariyutthanam
@ditthisamutthanam ditthisamugghato. Yu. ditthithana ... adhitthana ...
@pariyutthana ... samutthana ... samugghato .  2 Ma. Yu. janimha.
@3 nappatibhaseyyunti bhavitabbam. 4 Ma. Yu. hotiti atthi.
Suppatividdha    kalyanamitto   hoti   kalyanasahayo   kalyanasampavanko
sammaditthiko   hoti   sammadassanena   samannagato  anekavihitam  iddhividham
paccanubhoti   ekopi   hutva   bahudha   hoti   bahudhapi  hutva  eko
hoti    avibhavam    tirobhavam    tirokuddam    tiropakaram   tiropabbatam
asajjamano  gacchati  seyyathapi  akase  pathaviyapi ummujjanimmujjam karoti
seyyathapi udake udakepi abhijjamane gacchati
     {97.1}  seyyathapi  pathaviyam  akasepi pallankena kamati seyyathapi
pakkhi  sakuno  imepi  candimasuriye  evammahiddhike  evammahanubhave panina
paramasati  parimajjati  yava  brahmalokapi  kayena  ca  1-  vasam  vatteti
dibbaya    sotadhatuya   visuddhaya   atikkantamanusikaya   ubho   sadde
sunati  dibbe  ca  manuse  ca ye dure santike ca parasattanam parapuggalanam
cetasa   ceto   paricca  pajanati  saragam  va  cittam  saragam  cittanti
pajanati   vitaragam  va  cittam  vitaragam  cittanti  pajanati  sadosam  va
cittam ... Vitadosam va cittam ... Samoham va cittam ... Vitamoham va cittam ...
Sankhittam  va  cittam  ...  vikkhittam va cittam ... Mahaggatam va cittam ...
Amahaggatam  va cittam 2- ... Sauttaram va cittam ... Anuttaram va cittam ...
Samahitam  va  cittam ... Asamahitam va 3- cittam ... Vimuttam va cittam ...
Avimuttam va cittam avimuttam cittanti 4- pajanati
     {97.2} anekavihitam pubbenivasam anussarati seyyathidam ekampi jatim dvepi
jatiyo  tissopi  jatiyo  catassopi  jatiyo pancapi jatiyo dasapi jatiyo
@Footnote: 1 Ma. Yu. casaddo natthi. 2 Po. Yu. amahaggatam ... mahaggatam .... 3 Po. Yu.
@asamahitam ... samahitam .... 4 Po. Yu. avimuttam ... vimuttam ....
Visampi   jatiyo   timsampi   jatiyo   cattalisampi   jatiyo  pannasampi
jatiyo     jatisatampi    jatisahassampi    jatisatasahassampi    anekepi
samvattakappe    anekepi    vivattakappe    anekepi   samvattavivattakappe
amutrasim     evamnamo     evamgotto    evamvanno    evamaharo
evamsukhadukkhapatisamvedi    evamayupariyanto    so   tato   cuto   amutra
udapadim    tatrapasim    1-    evamnamo    evamgotto    evamvanno
evamaharo      evamsukhadukkhapatisamvedi      evamayupariyanto      so
tato   cuto   idhuppannoti   2-   iti   sakaram  sauddesam  anekavihitam
pubbenivasam anussarati
     {97.3}   dibbena  cakkhuna  visuddhena  atikkantamanusakena  satte
passati   cavamane   upapajjamane   hine   panite   suvanne   dubbanne
sugate  duggate  yathakammupage  satte  pajanati  ime vata [3]- bhonto
satta    kayaduccaritena    samannagata    vaciduccaritena    samannagata
manoduccaritena    samannagata    ariyanam    upavadaka    micchaditthika
micchaditthikammasamadana    te   kayassa   bheda   parammarana   apayam
duggatim   vinipatam   nirayam   upapanna   ime   va  pana  bhonto  satta
kayasucaritena    samannagata   vacisucaritena   samannagata   manosucaritena
samannagata  ariyanam  anupavadaka  sammaditthika  sammaditthikammasamadana
te   kayassa   bheda   parammarana  sugatim  saggam  lokam  upapannati  iti
dibbena  cakkhuna  visuddhena  atikkantamanusakena  satte  passati  cavamane
upapajjamane    hine   panite   suvanne   dubbanne   sugate   duggate
yathakammupage   satte   pajanati  asavanam  khaya  anasavam  cetovimuttim
@Footnote: 1 Po. Yu. tatrapasi. 2 Ma. idhupapannoti. Po. Yu. idhupapannoti.
@3 Ma. etthantare khosaddo dissati.
Pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja
viharati   imehi   kho   bhikkhave   dasahi   dhammehi   samannagato   bhikkhu
ahuneyyo   hoti   pahuneyyo   dakkhineyyo   anjalikaraniyo  anuttaram
punnakkhettam lokassati.
     [98]   Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  thero  bhikkhu  yassam
yassam   disayam   viharati   phasuyeva  viharati  katamehi  dasahi  thero  hoti
rattannu   cirapabbajito   silava   hoti   samadaya   sikkhati  sikkhapadesu
bahussuto   hoti   sutadharo  sutasannicayo  ye  te  dhamma  adikalyana
majjhekalyana    pariyosanakalyana   sattham   sabyanjanam   kevalaparipunnam
parisuddham   brahmacariyam   abhivadanti   tatharupassa  dhamma  bahussuta  honti
dhata   vacasa   paricita  manasanupekkhita  ditthiya  suppatividdha  ubhayani
kho     panassa     patimokkhani    vittharena    svagatani    honti
suvibhattani    suppavattani    1-   vinicchitani   suttaso   anubyanjanaso
adhikaranasamuppadavupasamakusalo    hoti   dhammakamo   hoti   piyasamudaharo
abhidhamme     abhivinaye     ularapamujjo    2-    santuttho    hoti
itaritaracivarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharena
pasadiko   hoti   abhikkantapatikkante   3-  susamvuto  antaragharepi  4-
nisajjaya   catunnam   jhananam   abhicetasikanam   5-  ditthadhammasukhaviharanam
nikamalabhi    hoti    akicchalabhi    akasiralabhi    asavananca    khaya
anasavam   cetovimuttim   pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna
sacchikatva   upasampajja   viharati   imehi   kho  bhikkhave  dasahi  dhammehi
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. supavattini. 2 Po. Ma. ularapamojjo. 3 Po. atikkantapatikkanto.
@4 pisaddo natthi. 5 Po. Yu. abhicetasikanam.
Samannagato thero bhikkhu yassam yassam disayam viharati phasuyeva viharatiti.
     [99]  Athakho ayasma upali yena bhagava tenupasankami upasankamitva
bhagavantam    abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam   nisinno   kho
ayasma  upali  bhagavantam  etadavoca icchamaham bhante arannavanapatthani 1-
pantani  senasanani  patisevitunti  .  durabhisambhavani  hi  2-  kho upali
arannavanapatthani    pantani    senasanani   dukkaram   pavivekam   durabhiramam
ekatte   haranti   manne   mano  vanani  samadhim  alabhamanassa  bhikkhuno
yo  kho  upali  evam  vadeyya  aham  samadhim  alabhamano arannavanapatthani
pantani   senasanani  patisevissamiti  tassetam  patikankham  samsidissati  va
uppilavissati 3- va
     {99.1}   seyyathapi   upali   mahaudakarahado  atha  agaccheyya
hatthinago   sattaratano   va   addhattharatano  4-  va  tassa  evamassa
yannunaham      imam      udakarahadam     ogahetva     kannasandhovikampi
khiddam    kileyyam    pitthisandhovikampi    khiddam    kileyyam   kannasandhovikampi
khiddam    kilitva    pitthisandhovikampi    khiddam   kilitva   nhatva   5-
ca   pivitva   ca   paccuttaritva   yena   kamam  pakkameyyanti  so  tam
udakarahadam   ogahetva   kannasandhovikampi  khiddam  kileyya  pitthisandhovikampi
khiddam    kileyya    kannasandhovikampi    khiddam    kilitva   pitthisandhovikampi
khiddam    kilitva   nhatva   ca   pivitva   ca   paccuttaritva   yena
kamam  pakkameyya  tam  kissa  hetu  maha  upali  6-  attabhavo gambhire
gadham vindati
     {99.2}  atha  agaccheyya  saso  va  bilaro va tassa evamassa
@Footnote: 1 Po. Yu. aranne vanapatkani. sabbattha idisameva. 2 Yu. hisaddo natthi.
@3 Ma. sabbattha varesu uplavissati. 4 Po. addhatthttararatano. Yu. addharatano.
@5 Ma. sabbattha varesu nhatva. 6 Si. Yu. maha hupala.
Ko   caham  ko  ca  hatthinago  yannunaham  imam  udakarahadam  ogahetva
kannasandhovikampi    khiddam    kileyyam    pitthisandhovikampi    khiddam   kileyyam
kannasandhovikampi    khiddam    kilitva    pitthisandhovikampi    khiddam   kilitva
nhatva  ca  pivitva  ca  paccuttaritva  yena  kamam pakkameyyanti so tam
udakarahadam   sahasa  appatisankhaya  1-  tassetam  patikankham  samsidissati  va
uppilavissati  va  tam  kissa  hetu  paritto  upali 2- attabhavo gambhire
gadham  na vindati evameva kho upali yo evam vadeyya aham samadhim alabhamano
arannavanapatthani    pantani    senasanani    patisevissamiti    tassetam
patikankham   samsidissati   va   uppilavissati   3-  va  seyyathapi  upali
daharo   kumaro   mando   uttanaseyyako   sakena  muttakarisena  kilati
tam   kim  mannasi  upali  nanvayam  kevala  paripura  balakhiddati  4- .
Evam bhante.
     {99.3}  Sa  kho  so  upali kumaro aparena samayena vuddhimanvaya
indriyanam   paripakamanvaya   yani   tani  5-  kumarakanam  kilapanakani
bhavanti  seyyathidam  vankakam  6-  ghatikam  mokkhacikam  pingulikam  7-  pattalhakam
rathakam  dhanukam  tehi  kilati  tam  kim  mannasi  upali  nanvayam  khidda purimaya
khiddaya abhikkantatara ca panitatara cati. Evam bhante.
     {99.4}  Sa  kho  so  upali kumaro aparena samayena vuddhimanvaya
indriyanam   paripakamanvaya   pancahi   kamagunehi   samappito  samangibhuto
paricareti  cakkhuvinneyyehi  rupehi  itthehi  kantehi  manapehi piyarupehi
@Footnote: 1 Po. Ma. appatisankha. etthantare ca pakkhandeyyati dissati. 2 Yu. hupali.
@3 Ma. upalvissati vati. 4 Po. balakilati. 5 Ma. yani kanici.
@6 Po. Yu. vankam. 7 Po. vatulakam. Ma. Yu. cingulakam.
Kamupasanhitehi  rajaniyehi  sotavinneyyehi  saddehi  ... Ghanavinneyyehi
gandhehi  ...  jivhavinneyyehi  rasehi ... Kayavinneyyehi photthabbehi
itthehi    kantehi    manapehi   piyarupehi   kamupasanhitehi   rajaniyehi
tam    kim    mannasi    upali    nanvayam    khidda   purimahi   khiddahi
abhikkantatara ca panitatara cati. Evam bhante.
     {99.5}  Idha  kho pana [1]- upali tathagato loke uppajjati araham
sammasambuddho     vijjacaranasampanno    sugato    lokavidu    anuttaro
purisadammasarathi   sattha   devamanussanam   buddho  bhagava  so  imam  lokam
sadevakam    samarakam    sabrahmakam    sassamanabrahmanim   pajam   sadevamanussam
sayam   abhinna   sacchikatva   pavedeti  so  dhammam  deseti  adikalyanam
majjhekalyanam    pariyosanakalyanam    sattham    sabyanjanam   kevalaparipunnam
parisuddham  brahmacariyam  pakaseti  tam  dhammam  sunati  gahapati  va gahapatiputto
va  annatarasmim  va  kule  paccha  jato  so  tam dhammam sutva tathagate
saddham  patilabhati  so  tena  saddhapatilabhena  samannagato  iti patisancikkhati
sambadho  gharavaso  rajapatho  abbhokaso  pabbaja  nayidam  sukaram agaram
ajjhavasata    ekantaparipunnam    ekantaparisuddham   sankhalikhitam   brahmacariyam
caritum  yannunaham  kesamassum  oharetva  kasayani vatthani acchadetva
agarasma anagariyam pabbajeyyanti
     {99.6}  so  aparena  samayena  appam va bhogakkhandham pahaya mahantam
va   bhogakkhandham   pahaya   appam  va  natiparivattam  pahaya  mahantam  va
natiparivattam      pahaya     kesamassum     oharetva     kasayani
@Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare voti atthi.
Vatthani   acchadetva   agarasma   anagariyam   pabbajati   so   evam
pabbajito     samano    bhikkhunam    sikkhasajivasamapanno    panatipatam
pahaya   panatipata   pativirato   hoti   nihitadando  nihitasattho  lajji
dayapanno     sabbapanabhutahitanukampi    viharati    adinnadanam    pahaya
adinnadana   pativirato   hoti   dinnadayi   dinnapatikankhi   athenena
sucibhutena   attana   viharati   abrahmacariyam   pahaya   brahmacari   hoti
aracari virato methuna gamadhamma
     {99.7}  musavadam  pahaya  musavada  pativirato  hoti  saccavadi
saccasandho   theto  paccayiko  avisamvadako  lokassa  pisunam  vacam  pahaya
pisunaya  vacaya  pativirato  hoti  na  ito  sutva  amutra 1- akkhata
imesam  bhedaya  amutra  va  sutva  na imesam akkhata amusam bhedaya iti
bhinnanam  va  sandhata  sahitanam  va anuppadata samaggaramo samaggarato
samagganandi  samaggakaranim  vacam  bhasita  hoti  pharusam  vacam  pahaya pharusaya
vacaya  pativirato  hoti  ya sa vaca kannasukha pemaniya 2- hadayangama
pori  bahujanakanta  bahujanamanapa  tatharupim  vacam bhasita hoti samphappalapam
pahaya   samphappalapa   pativirato   hoti   kalavadi  bhutavadi  atthavadi
dhammavadi   vinayavadi  nidhanavatim  vacam  bhasita  hoti  kalena  sapadesam
pariyantavatim atthasanhitam
     {99.8}  so  bijagamabhutagamasamarambha  pativirato hoti ekabhattiko
hoti    rattuparato    virato    vikalabhojana   naccagitavaditavisukadassana
pativirato         hoti        malagandhavilepanadharanamandanavibhusanatthana
pativirato         hoti         uccasayanamahasayana        pativirato
@Footnote: 1 Ma. ito sutva na amutra. 2 Ma. pemaniya.
Hoti    jataruparajatapatiggahana    pativirato   hoti   amakadhannapatiggahana
pativirato  hoti  amakamamsapatiggahana  pativirato  hoti  itthikumaripatiggahana
pativirato   hoti   dasidasapatiggahana  pativirato  hoti  ajelakapatiggahana
pativirato      hoti      kukkutasukarapatiggahana      pativirato     hoti
hatthigavassavalavapatiggahana   1-   pativirato   hoti  khettavatthupatiggahana
pativirato   hoti   duteyyapahinagamananuyoga   pativirato  hoti  kayavikkaya
pativirato   hoti   tulakutakamsakutamanakuta  pativirato  hoti  ukkotanavanca-
nikatisaviyoga 2- pativirato hoti chedanavadhabandhaviparamosaalopasahasa 3-
pativirato hoti
     {99.9} so santuttho hoti kayapariharikena civarena kucchipariharikena
pindapatena   yena   yeneva  pakkamati  samadayeva  pakkamati  seyyathapi
nama  pakkhi  sakuno  yena  yeneva  deti 4- sapattabharova deti evameva
bhikkhu    santuttho   hoti   kayapariharikena   civarena   kucchipariharikena
pindapatena   yena  yeneva  pakkamati  samadayeva  pakkamati  so  imina
ariyena silakkhandhena samannagato ajjhattam anavajjasukham patisamvedeti.
     So  cakkhuna  rupam  disva  na  nimittaggahi  hoti nanubyanjanaggahi
yatvadhikaranamenam    cakkhundriyam    asamvutam    viharantam    abhijjhadomanassa
papaka  akusala  dhamma  anvassaveyyum  tassa  samvaraya  patipajjati rakkhati
cakkhundriyam  cakkhundriye  samvaram  apajjati sotena saddam sutva ... Ghanena
gandham  ghayitva  ... Jivhaya rasam sayitva ... Kayena photthabbam phusitva
...   manasa   dhammam  vinnaya  na  nimittaggahi  hoti  nanubyanjanaggahi
@Footnote: 1 Ma. Yu. ... gavassa .... 2 Ma. Yu. saciyoga. 3 Ma. Yu. chedanavadhabandhanaviparamosa
@alopasahasakara. 4 Po. sandeti.
Yatvadhikaranamenam     manindriyam    asamvutam    viharantam    abhijjhadomanassa
papaka   akusala   dhamma   anvassaveyyum   tassa   samvaraya  patipajjati
rakkhati   manindriyam   manindriye   samvaram   apajjati  so  imina  ariyena
indriyasamvarena      samannagato     ajjhattam     abyasekasukham     1-
patisamvedeti.
     So   abhikkante   patikkante   sampajanakari   hoti   alokite
vilokite   sampajanakari   hoti   samminjite   pasarite   sampajanakari
hoti    sanghatipattacivaradharane    sampajanakari   hoti   asite   pite
khayite     sayite     sampajanakari     hoti    uccarapassavakamme
sampajanakari   hoti   gate   thite  nisinne  sutte  jagarite  bhasite
tunhibhave   sampajanakari   hoti  so  imina  ca  ariyena  silakkhandhena
samannagato  imina  ca  ariyena  indriyasamvarena  samannagato  imina  ca
ariyena    satisampajannena    samannagato    vivittam    senasanam   bhajati
arannam   rukkhamulam   pabbatam   kandaram   giriguham  susanam  vanapattham  abbhokasam
palalapunjam   so  arannagato  va  rukkhamulagato  va  sunnagaragato  va
nisidati pallankam abhujitva ujum kayam panidhaya parimukham satim upatthapetva
     {99.10}  so  abhijjham  loke  pahaya vigatabhijjhena cetasa viharati
abhijjhaya  cittam  parisodheti  byapadapadosam  pahaya abyapannacitto viharati
sabbapanabhutahitanukampi    byapadapadosa    cittam   parisodheti   thinamiddham
pahaya   vigatathinamiddho   viharati  alokasanni  sato  sampajano  thinamiddha
cittam   parisodheti   uddhaccakukkuccam   pahaya   anuddhato  viharati  ajjhattam
@Footnote: 1 Po. abyapajjham sukham.
Vupasantacitto    uddhaccakukkucca   cittam   parisodheti   vicikiccham   pahaya
tinnavicikiccho   viharati   akathamkathi   kusalesu   dhammesu   vicikicchaya  cittam
parisodheti.
     So  ime  panca  nivarane  pahaya  cetaso 1- upakkilese pannaya
dubbalikarane   vivicceva   kamehi   vivicca   akusalehi  dhammehi  savitakkam
savicaram  vivekajam  pitisukham  pathamam  jhanam  upasampajja  viharati  tam  kim  mannasi
upali    nanvayam    viharo   purimehi   viharehi   abhikkantataro   ca
panitataro cati. Evam bhante.
     {99.11}   Imampi   kho   upali   mama   savaka  attani  dhammam
sampassamana     2-     arannavanapatthani     pantani     senasanani
patisevanti    no   ca   kho   tava   anuppattasadattha   viharanti   puna
ca   param   upali   bhikkhu   vitakkavicaranam   vupasama  ...  dutiyam  jhanam
upasampajja   viharati   tam   kim  mannasi  upali  nanvayam  viharo  purimehi
viharehi abhikkantataro ca panitataro cati. Evam bhante.
     {99.12}  Imampi  kho upali mama savaka attani dhammam sampassamana
arannavanapatthani   pantani   senasanani  patisevanti  no  ca  kho  tava
anuppattasadattha  viharanti  puna  caparam  upali  bhikkhu pitiya ca viraga ...
Tatiyam  jhanam  upasampajja  viharati  tam  kim  mannasi  upali  nanvayam  viharo
purimehi viharehi abhikkantataro ca panitataro cati. Evam bhante.
     {99.13}   Imampi   kho   upali   mama   savaka  attani  dhammam
sampassamana        arannavanapatthani       pantani       senasanani
patisevanti      no      ca      kho      tava     anuppattasadattha
@Footnote: 1 Po. cetasa. 2 Po. sabbattha varesu samphassamana.
Viharanti   puna   caparam   upali  bhikkhu  sukhassa  ca  pahana  ...  catuttham
jhanam   upasampajja   viharati   tam   kim   mannasi  upali  nanvayam  viharo
purimehi viharehi abhikkantataro ca panitataro cati. Evam bhante.
     {99.14}  Imampi  kho  mama  savaka  attani  dhammam  sampassamana
arannavanapatthani   pantani   senasanani  patisevanti  no  ca  kho  tava
anuppattasadattha   viharanti  puna  caparam  upali  bhikkhu  sabbaso  rupasannanam
samatikkama    patighasannanam    atthangama    nanattasannanam   amanasikara
ananto   akasoti   akasanancayatanam   upasampajja   viharati   tam  kim
mannasi   upali   nanvayam  viharo  purimehi  viharehi  abhikkantataro  ca
panitataro cati. Evam bhante.
     {99.15}  Imampi  kho upali mama savaka attani dhammam sampassamana
arannavanapatthani   pantani   senasanani  patisevanti  no  ca  kho  tava
anuppattasadattha    viharanti    puna    caparam    upali   bhikkhu   sabbaso
akasanancayatanam    samatikkamma   anantam   vinnananti   vinnanancayatanam
upasampajja   viharati   ...   sabbaso  vinnanancayatanam  samatikkamma  natthi
kinciti     akincannayatanam    upasampajja    viharati    ...    sabbaso
akincannayatanam        samatikkamma        santametam       panitametanti
nevasannanasannayatanam   upasampajja   viharati   tam   kim   mannasi   upali
nanvayam  viharo  purimehi  viharehi  abhikkantataro  ca  panitataro cati.
Evam bhante.
     {99.16}   Imampi   kho   upali   mama   savaka  attani  dhammam
sampassamana        arannavanapatthani       pantani       senasanani
Patisevanti   no   ca   kho  tava  anuppattasadattha  viharanti  puna  caparam
upali     bhikkhu     sabbaso     nevasannanasannayatanam     samatikkamma
sannavedayitanirodham    upasampajja    viharati    pannaya    cassa   disva
asava   parikkhina   honti   tam   kim  mannasi  upali  nanvayam  viharo
purimehi viharehi abhikkantataro ca panitataro cati. Evam bhante.
     {99.17}  Imampi  kho upali mama savaka attani dhammam sampassamana
arannavanapatthani   pantani   senasanani  patisevanti  no  ca  kho  tava
anuppattasadattha  viharanti  ingha  tvam  upali  sanghe  viharahi  sanghe te
viharato phasu bhavissatiti.
     [100]   Dasayime   bhikkhave   dhamme  appahaya  abhabbo  arahattam
sacchikatum   katame  dasa  ragam  dosam  moham  kodham  upanaham  makkham  palasam
issam  macchariyam  manam  ime  kho  bhikkhave  dasa  dhamme  appahaya abhabbo
arahattam   sacchikatunti  1-  .  dasayime  bhikkhave  dhamme  pahaya  bhabbo
arahattam   sacchikatum   katame   dasa   ragam   dosam  moham  kodham  upanaham
makkham   palasam   issam   macchariyam  manam  ime  kho  bhikkhave  dasa  dhamme
pahaya bhabbo arahattam sacchikatunti.
                  Upasakavaggo 2- pancamo.
                        Tassuddanam
       kamabhogi 3- veram 4- ditthi    vajjiyauttiya ubho
       kokanudo ahuniyo              thero upali abhabo 5-.
                   Dutiyapannasako dutiyo.
@Footnote: 1 Ma. Yu. itisaddo natthi .  2 Po. upalivaggo. 3 Po. Ma. kosavedaditthiva
@vappaupattim gato. parakokanudo ahuniyo thero upali amenacati. 4 Ma. bhayam.
@vajjiyamahitutti. 5 Ma. Yu. abhabbo.
                      Tatiyapannasako
                   samanasannavaggo pathamo
     [101]  Tisso  [1]-  bhikkhave  samanasanna bhavita bahulikata satta
dhamme   paripurenti  katama  tisso  vevanniyamhi  ajjhupagato  parapatibaddha
me  jivika  anno  me  akappo  karaniyoti  ima  kho  bhikkhave tisso
samanasanna    bhavita   bahulikata   satta   dhamme   paripurenti   katame
satta   niccam   satatakari  hoti  satatavutti  2-  silesu  anabhijjhalu  hoti
abyapajjho  hoti  anatimani  hoti  sikkhakamo  hoti  iccatthantissa 3-
hoti  jivitaparikkharesu  araddhaviriyo  [4]-  viharati  ima  kho  bhikkhave
tisso samanasanna bhavita bahulikata ime satta dhamme paripurentiti.
     [102]   Sattime  bhikkhave  bojjhanga  bhavita  bahulikata  tisso
vijja   paripurenti  katame  satta  satisambojjhango  dhammavicayasambojjhango
viriyasambojjhango         pitisambojjhango         passaddhisambojjhango
samadhisambojjhango   upekkhasambojjhango   ime   kho   bhikkhave  satta
bojjhanga   bhavita   bahulikata   tisso   vijja   paripurenti   katama
tisso  idha  bhikkhave  bhikkhu  anekavihitam  pubbenivasam  anussarati  seyyathidam
@Footnote: 1 Ma. ima. 2 Ma. santatakari hoti santavutti. niccanti natthi.
@3 Po. icchatthantissa. Ma. idamatthamtissa. Yu. idamatantissa. 4 Ma. Yu. ca.
Ekampi  jatim  dvepi  jatiyo  .pe.  iti  sakaram sauddesam anekavihitam
pubbenivasam   anussarati   dibbena  cakkhuna  visuddhena  atikkantamanusakena
.pe.  yathakammupage  satte  pajanati  asavanam  khaya .pe. Sacchikatva
upasampajja  viharati  ime  kho  bhikkhave  satta bojjhanga bhavita bahulikata
ima tisso vijja paripurentiti.
     [103]  Micchattam  bhikkhave  agamma  viradhana  hoti no aradhana
kathanca   bhikkhave   micchattam   agamma   viradhana  hoti  no  aradhana
micchaditthikassa    bhikkhave    micchasankappo    pahoti   micchasankappassa
micchavaca  pahoti  micchavacassa  micchakammanto  pahoti micchakammantassa
micchaajivo     pahoti     micchaajivassa    micchavayamo    pahoti
micchavayamassa   micchasati   pahoti   micchasatissa   micchasamadhi  pahoti
micchasamadhissa   micchananam   pahoti   micchananissa   1-   micchavimutti
pahoti evam kho bhikkhave micchattam agamma viradhana hoti no aradhana.
     [104]  Sammattam  bhikkhave  agamma  aradhana  hoti no viradhana
kathanca   bhikkhave   sammattam   agamma   aradhana  hoti  no  viradhana
sammaditthikassa    bhikkhave    sammasankappo    pahoti   sammasankappassa
sammavaca  pahoti  sammavacassa  sammakammanto  pahoti sammakammantassa
sammaajivo     pahoti     sammaajivassa    sammavayamo    pahoti
sammavayamassa   sammasati   pahoti   sammasatissa   sammasamadhi  pahoti
@Footnote: 1 Po. Yu. micchananassa. sabbattha idisameva.
Sammasamadhissa   sammananam   pahoti   sammananissa   1-   sammavimutti
pahoti evam kho bhikkhave sammattam agamma aradhana hoti no viradhanati.
     {104.1}  Micchaditthikassa  bhikkhave  purisapuggalassa  micchasankappassa
micchavacassa     micchakammantassa     micchaajivassa    micchavayamassa
micchasatissa    micchasamadhissa   micchananissa   micchavimuttissa   yanceva
kayakammam  yathaditthisamattam  samadinnam  yanca  vacikammam  ...  yanca manokammam
yathaditthisamattam  samadinnam  ya  ca  cetana  ya  ca  patthana yo ca panidhi
ye   ca  sankhara  sabbe  te  dhamma  anitthaya  akantaya  amanapaya
ahitaya   dukkhaya   samvattanti   tam  kissa  hetu  ditthi  hi  2-  bhikkhave
papika    seyyathapi    bhikkhave    nimbabijam   va   kosatakibijam   va
tittakalabubijam    va   allaya   pathaviya   nikkhittam   yanceva   pathavirasam
upadiyati     yanca    aporasam    upadiyati    sabbantam    tittakattaya
katukattaya   asatattaya   samvattati   tam   kissa   hetu  bijamhi  bhikkhave
papakam    evameva    kho    bhikkhave    micchaditthikassa   purisapuggalassa
micchasankappassa     micchavacassa    micchakammantassa    micchavayamassa
micchasatissa      micchasamadhissa      micchananissa      micchavimuttissa
yanceva  kayakammam  yathaditthisamattam  samadinnam  yanca  vacikammam  ...  yanca
manokammam   yathaditthisamattam  samadinnam  ya  ca  cetana  ya  ca  patthana
yo  ca  panidhi  ye  ca  sankhara  sabbe  te  dhamma anitthaya akantaya
amanapaya   ahitaya   dukkhaya   samvattanti   tam   kissa  hetu  ditthi  hi
@Footnote: 1 Po. Yu. sammananassa. sabbattha idisameva. 2 Ma. sabbavaresuhissa.
Bhikkhave papika.
     {104.2}  Sammaditthikassa  bhikkhave  purisapuggalassa  sammasankappassa
sammavacassa     sammakammantassa     sammaajivassa    sammavayamassa
sammasatissa      sammasamadhissa      sammananissa      sammavimuttissa
yanceva    kayakammam    yathaditthisamattam    samadinnam    yanca    vacikammam
yathaditthisamattam    samadinnam    ...   yanca   manokammam   yathaditthisamattam
samadinnam  ya  ca  cetana  ya  ca  patthana yo ca panidhi ye ca sankhara
sabbe  te  dhamma  itthaya  kantaya  manapaya  hitaya  sukhaya samvattanti
tam  kissa  hetu  ditthi  hi  bhikkhave  bhaddika  seyyathapi  bhikkhave ucchubijam
va  salibijam  va  muddikabijam  va  1-  allaya pathaviya nikkhittam yanca 2-
pathavirasam   upadiyati   yanca   aporasam   upadiyati   sabbantam  satattaya
madhurattaya asecanakattaya samvattati tam kissa hetu bijamhi bhikkhave bhaddikam 3-
     {104.3}   evameva  kho  bhikkhave  sammaditthikassa  purisapuggalassa
sammasankappassa     sammavacassa     sammakammantassa    sammaajivassa
sammavayamassa      sammasatissa      sammasamadhissa     sammananissa
sammavimuttissa   yanceva   kayakammam   yathaditthisamattam   samadinnam   yanca
vacikammam  ...  yanca  manokammam  yathaditthisamattam  samadinnam  ya ca cetana
ya  ca  patthana  yo  ca  panidhi ye ca sankhara sabbe te dhamma itthaya
kantaya   manapaya  hitaya  sukhaya  samvattanti  tam  kissa  hetu  ditthi  hi
bhikkhave bhaddikati.
     [105]  Avijja  bhikkhave  pubbangama akusalanam dhammanam samapattiya
@Footnote: 1 Ma. muddikabija. 2 Ma. yanceva. 3 Ma. Yu. bhaddakam.
Anvadeva    ahirikam    anottappam   avijjagatassa   bhikkhave   aviddasuno
micchaditthi  pahoti  micchaditthikassa  micchasankappo  pahoti micchasankappassa
micchavaca     pahoti     micchavacassa     micchakammanto     pahoti
micchakammantassa   micchaajivo   pahoti   micchaajivassa  micchavayamo
pahoti   micchavayamassa   micchasati   pahoti   micchasatissa  micchasamadhi
pahoti      micchasamadhissa     micchananam     pahoti     micchananissa
micchavimutti pahoti.
     {105.1}    Vijja    bhikkhave   pubbangama   kusalanam   dhammanam
samapattiya   anvadeva   hirottappam   vijjagatassa   bhikkhave   viddasuno
sammaditthi     pahoti     sammaditthikassa     sammasankappo     pahoti
sammasankappassa    sammavaca   pahoti   sammavacassa   sammakammanto
pahoti     sammakammantassa    sammaajivo    pahoti    sammaajivassa
sammavayamo   pahoti   sammavayamassa  sammasati  pahoti  sammasatissa
sammasamadhi   pahoti   sammasamadhissa   sammananam  pahoti  sammananissa
sammavimutti pahoti.
     [106]  Dasayimani  bhikkhave  nijjaravatthuni katamani dasa sammaditthikassa
bhikkhave  micchaditthi  nijjinna  hoti  ye  ca  micchaditthipaccaya  aneke
papaka   akusala   dhamma   sambhavanti   te   cassa   nijjinna  honti
sammaditthipaccaya ca aneke kusala dhamma bhavanaparipurim gacchanti.
     {106.1}   Sammasankappassa   bhikkhave   micchasankappo  nijjinno
hoti    ye    ca   micchasankappapaccaya   aneke   papaka   akusala
Dhamma   sambhavanti   te   cassa   nijjinna  honti  sammasankappapaccaya
ca aneke kusala dhamma bhavanaparipurim gacchanti.
     {106.2}  Sammavacassa  bhikkhave  micchavaca  nijjinna hoti ye
ca  micchavacapaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma  sambhavanti  te
cassa   nijjinna  honti  sammavacapaccaya  ca  aneke  kusala  dhamma
bhavanaparipurim gacchanti.
     {106.3}  Sammakammantassa  bhikkhave  micchakammanto nijjinno hoti
ye  ca  micchakammantapaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma sambhavanti
te   cassa   nijjinna  honti  sammakammantapaccaya  ca  aneke  kusala
dhamma bhavanaparipurim gacchanti.
     {106.4}    Sammaajivassa   bhikkhave   micchaajivo   nijjinno
hoti   ye   ca   micchaajivapaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma
sambhavanti     te    cassa    nijjinna    honti    sammaajivapaccaya
ca aneke kusala dhamma bhavanaparipurim gacchanti.
     {106.5}   Sammavayamassa   bhikkhave   micchavayamo  nijjinno
hoti   ye   ca  micchavayamapaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma
sambhavanti  te  cassa  nijjinna  honti  sammavayamapaccaya  ca  aneke
kusala dhamma bhavanaparipurim gacchanti.
     {106.6}   Sammasatissa  bhikkhave  micchasati  nijjinna  hoti  ye
ca   micchasatipaccaya   aneke  papaka  akusala  dhamma  sambhavanti  te
cassa   nijjinna   honti   sammasatipaccaya  ca  aneke  kusala  dhamma
bhavanaparipurim gacchanti.
     {106.7}    Sammasamadhissa    bhikkhave   micchasamadhi   nijjinno
hoti   ye   ca   micchasamadhipaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma
Sambhavanti    te    cassa   nijjinna   honti   sammasamadhipaccaya   ca
aneke kusala dhamma bhavanaparipurim gacchanti.
     {106.8}   Sammananissa   bhikkhave   micchananam   nijjinnam  hoti
ye   ca  micchananapaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma  sambhavanti
te  cassa  nijjinna  honti  sammananapaccaya  ca  aneke kusala dhamma
bhavanaparipurim gacchanti.
     {106.9}   Sammavimuttissa  bhikkhave  micchavimutti  nijjinna  hoti
ye  ca  micchavimuttipaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma  sambhavanti
te   cassa   nijjinna   honti  sammavimuttipaccaya  ca  aneke  kusala
dhamma bhavanaparipurim gacchanti. Imani kho bhikkhave dasa nijjaravatthuniti.
     [107]  Atthi  bhikkhave  dakkhinesu  janapadesu  dhovanam 1- nama tattha
hoti   annampi   panampi   khajjampi  bhojjampi  2-  seyyampi  peyyampi
naccampi  gitampi  vaditampi  atthetam  bhikkhave  dhovanam  netam  natthiti vadami
tanca  kho  etam  bhikkhave  dhovanam  hinam gammam pothujjanikam anariyam anatthasanhitam
na  nibbidaya  na  viragaya  na  nirodhaya  na  upasamaya  na  abhinnaya na
sambodhaya na nibbanaya samvattati
     {107.1}   ahanca   kho  bhikkhave  ariyam  dhovanam  desissami  3-
yam     dhovanam    ekantanibbidaya    viragaya    nirodhaya    upasamaya
abhinnaya    sambodhaya    nibbanaya   samvattati   yam   dhovanam   agamma
jatidhamma     satta    jatiya    parimuccanti    jaradhamma    satta
jaraya     parimuccanti    maranadhamma    satta    maranena    parimuccanti
@Footnote: 1 Po. sabbavaresu dhopanam. 2 Po. bhojanampi. 3 Ma. desessami. ito
@param evam natabbam.
Sokaparidevadukkhadomanassupayasadhamma       satta      sokaparidevadukkha-
domanassupayasehi    parimuccanti    tam    sunatha   sadhukam   manasikarotha
bhasissamiti. Evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     {107.2}  Bhagava  etadavoca  katamanca  tam bhikkhave ariyam dhovanam 1-
ekantanibbidaya   viragaya   nirodhaya   upasamaya  abhinnaya  sambodhaya
nibbanaya   samvattati   yam   dhovanam  agamma  jatidhamma  satta  jatiya
parimuccanti   jaradhamma   satta   jaraya  parimuccanti  maranadhamma  satta
maranena     parimuccanti    sokaparidevadukkhadomanassupayasadhamma    satta
sokaparidevadukkhadomanassupayasehi parimuccanti.
     {107.3}  Sammaditthikassa  bhikkhave micchaditthi niddhota hoti ye ca
micchaditthipaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma  sambhavanti  te cassa
niddhota   hoti   sammaditthipaccaya   [2]-   aneke   kusala  dhamma
bhavanaparipurim gacchanti.
     {107.4}  Sammasankappassa  bhikkhave  micchasankappo niddhoto hoti
... Sammavacassa bhikkhave micchavaca niddhota hoti ... Sammakammantassa
bhikkhave   micchakammanto  niddhoto  hoti  ...  sammaajivassa  bhikkhave
micchaajivo  niddhoto  hoti ... Sammavayamassa bhikkhave micchavayamo
niddhoto   hoti  ...  sammasatissa  bhikkhave  micchasati  niddhota  hoti
...  sammasamadhissa bhikkhave micchasamadhi niddhoto hoti ... Sammananissa
bhikkhave  micchananam  niddhotam hoti ... Sammavimuttissa bhikkhave micchavimutti
niddhota   hoti  ye  ca  micchavimuttipaccaya  aneke  papaka  akusala
dhamma   sambhavanti   te   cassa   niddhota   honti  sammavimuttipaccaya
@Footnote: 1 Ma. Yu. yam dhovanam. 2 Ma. Yu. ca.
Ca aneke kusala dhamma bhavanaparipurim gacchanti.
     {107.5}  Idam  kho  tam bhikkhave ariyam dhovanam [1]- ekantanibbidaya
viragaya    nirodhaya    upasamaya   abhinnaya   sambodhaya   nibbanaya
samvattati   yam   dhovanam   agamma  jatidhamma  satta  jatiya  parimuccanti
jaradhamma   satta   jaraya   parimuccanti   maranadhamma   satta  maranena
parimuccanti         sokaparidevadukkhadomanassupayasadhamma         satta
sokaparidevadukkhadomanassupayasehi parimuccantiti.
     [108]   Tikicchaka   bhikkhave  virecanam  denti  pittasamutthananampi
abadhanam    patighataya   semhasamutthananampi   abadhanam   patighataya
vatasamutthananampi  abadhanam  patighataya  atthetam  bhikkhave virecanam netam
natthiti vadami tanca kho etam bhikkhave virecanam sampajjatipi vipajjatipi
     {108.1} ahanca kho bhikkhave ariyam virecanam desissami yam virecanam [2]-
sampajjatiyeva  no  vipajjati  yam  virecanam agamma jatidhamma satta jatiya
parimuccanti   jaradhamma   satta   jaraya  parimuccanti  maranadhamma  satta
maranena     parimuccanti    sokaparidevadukkhadomanassupayasadhamma    satta
sokaparidevadukkhadomanassupayasehi  parimuccanti  tam  sunatha sadhukam manasikarotha
bhasissamiti. Evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum.
     {108.2}  Bhagava etadavoca katamanca tam bhikkhave ariyam virecanam [3]-
sampajjatiyeva  no  vipajjati  yam  virecanam agamma jatidhamma satta jatiya
parimuccanti  jaradhamma  satta  jaraya parimuccanti maranadhamma satta maranena
@Footnote: 1 Yu. yam dhovanam. 2 Po. tam. 3 Ma. Yu. yam virecanam.
Parimuccanti         sokaparidevadukkhadomanassupayasadhamma         satta
sokaparidevadukkhadomanassupayasehi parimuccanti.
     {108.3}  Sammaditthikassa  bhikkhave  micchaditthi  virita  1-  hoti
ye   ca  micchaditthipaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma  sambhavanti
te  cassa  virita  honti  sammaditthipaccaya  ca  aneke  kusala  dhamma
bhavanaparipurim gacchanti.
     {108.4}  Sammasankappassa bhikkhave micchasankappo virito hoti ...
Sammavacassa  bhikkhave  micchavaca  virita  hoti  ...  sammakammantassa
bhikkhave   micchakammanto   virito   hoti  ...  sammaajivassa  bhikkhave
micchaajivo  virito  hoti  ...  sammavayamassa bhikkhave micchavayamo
virito  hoti  ...  sammasatissa  bhikkhave  micchasati  virita  hoti  ...
Sammasamadhissa   bhikkhave  micchasamadhi  virito  hoti  ...  sammananissa
bhikkhave  micchananam  viritam  hoti  ... Sammavimuttissa bhikkhave micchavimutti
virita  hoti  ye  ca  micchavimuttipaccaya  aneke papaka akusala dhamma
sambhavanti  te  cassa  virita  honti  sammavimuttipaccaya ca aneke kusala
dhamma bhavanaparipurim gacchanti.
     {108.5}  Idam kho tam bhikkhave ariyam virecanam yam virecanam sampajjatiyeva
no  vipajjati  yam  virecanam  agamma  jatidhamma  satta jatiya parimuccanti
jaradhamma   satta   jaraya   parimuccanti   maranadhamma   satta  maranena
parimuccanti         sokaparidevadukkhadomanassupayasadhamma         satta
sokaparidevadukkhadomanassupayasehi parimuccantiti.
     [109]   Tikicchaka   bhikkhave   vamanam   denti  pittasamutthananampi
@Footnote: 1 Ma. Yu. sabbavaresu viritta.
Abadhanam    patighataya   semhasamutthananampi   abadhanam   patighataya
vatasamutthananampi  abadhanam  patighataya  atthetam  bhikkhave  vamanam  netam
natthiti vadami tanca kho etam bhikkhave vamanam sampajjatipi vipajjatipi
     {109.1}  ahanca  kho tam 1- bhikkhave ariyam vamanam desissami yam vamanam
sampajjatiyeva  no  vipajjati  yam  vamanam  agamma  jatidhamma satta jatiya
parimuccanti  jaradhamma  satta  jaraya parimuccanti maranadhamma satta maranena
parimuccanti   sokaparidevadukkhadomanassupayasadhamma   satta   sokaparideva-
dukkhadomanassupayasehi  parimuccanti  tam  sunatha  ...  katamanca tam bhikkhave
ariyam  vamanam  [2]-  sampajjatiyeva  no vipajjati yam vamanam agamma jatidhamma
satta   jatiya  parimuccanti  .pe.  sokaparidevadukkhadomanassupayasadhamma
satta    sokaparidevadukkhadomanassupayasehi   parimuccanti   sammaditthikassa
bhikkhave   micchaditthi   vanta  hoti  ye  ca  micchaditthipaccaya  aneke
papaka  akusala  dhamma sambhavanti te cassa vanta honti sammaditthipaccaya
ca aneke kusala dhamma bhavanaparipurim gacchanti.
     {109.2}  Sammasankappassa bhikkhave micchasankappo vanto hoti ...
Sammavacassa  bhikkhave  micchavaca  vanta  hoti  ...  sammakammantassa
bhikkhave   micchakammanto   vanto   hoti  ...  sammaajivassa  bhikkhave
micchaajivo  vanto  hoti  ...  sammavayamassa bhikkhave micchavayamo
vanto hoti ... Sammasatissa bhikkhave micchasati vanta hoti ... Sammasamadhissa
bhikkhave micchasamadhi vanto hoti ... Sammananissa bhikkhave micchananam vantam
@Footnote: 1 Ma. Yu. ayam patho natthi .  2 Ma. Yu. yam vamanam.
Hoti ...
     {109.3}  Sammavimuttissa  bhikkhave  micchavimutti vanta hoti ye ca
micchavimuttipaccaya   aneke   papaka   akusala  dhamma  sambhavanti  te
cassa   vanta   honti   sammavimuttipaccaya  ca  aneke  kusala  dhamma
bhavanaparipurim   gacchanti  .  idam  kho  tam  bhikkhave  ariyam  vamanam  [1]-
sampajjatiyeva   no   vipajjati   yam   vamanam   agamma  jatidhamma  satta
jatiya   parimuccanti   jaradhamma  satta  jaraya  parimuccanti  maranadhamma
satta     maranena    parimuccanti    sokaparidevadukkhadomanassupayasadhamma
satta sokaparidevadukkhadomanassupayasehi parimuccantiti.
     [110]   Dasayime   bhikkhave  niddhamaniya  2-  dhamma  katame  dasa
sammaditthikassa    bhikkhave    micchaditthi    niddhanta   hoti   ye   ca
micchaditthipaccaya   aneke   papaka   akusala   dhamma  sambhavanti  te
cassa   niddhanta   honti  sammaditthipaccaya  ca  aneke  kusala  dhamma
bhavanaparipurim    gacchanti    sammasankappassa   bhikkhave   micchasankappo
niddhanto   hoti   ...   sammavacassa  bhikkhave  micchavaca  niddhanta
hoti    ...    sammakammantassa   bhikkhave   micchakammanto   niddhanto
hoti   ...   sammaajivassa   bhikkhave   micchaajivo  niddhanto  hoti
...   sammavayamassa   bhikkhave  micchavayamo  niddhanto  hoti  ...
Sammasatissa   bhikkhave   micchasati  niddhanta  hoti  ...  sammasamadhissa
bhikkhave   micchasamadhi   niddhanto   hoti   ...  sammananissa  bhikkhave
micchananam   niddhantam   hoti  ...  sammavimuttissa  bhikkhave  micchavimutti
niddhanta    hoti    ye   ca   micchavimuttipaccaya   aneke   papaka
@Footnote: 1 Ma. Yu. yam vamanam. 2 Ma. niddhamaniya.
Akusala     dhamma    sambhavanti    te    cassa    niddhanta    honti
sammavimuttipaccaya    ca    aneke    kusala   dhamma   bhavanaparipurim
gacchanti ime kho bhikkhave dasa niddhamaniya dhammati.
     [111]   Athakho   annataro   bhikkhu   yena   bhagava  tenupasankami
upasankamitva  bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno
kho   so  bhikkhu  bhagavantam  etadavoca  asekho  asekhoti  bhante  vuccati
kittavata  nu  kho  bhante  bhikkhu asekho hotiti. Idha bhikkhu 1- asekhaya
sammaditthiya  samannagato  hoti  asekhena  sammasankappena  samannagato
hoti  asekhaya  sammavacaya  samannagato hoti asekhena sammakammantena
samannagato  hoti  asekhena  sammaajivena  samannagato  hoti asekhena
sammavayamena   samannagato  hoti  asekhaya  sammasatiya  samannagato
hoti  asekhena  sammasamadhina  samannagato  hoti asekhena sammananena
samannagato  hoti  asekhaya  sammavimuttiya  samannagato  hoti evam kho
bhikkhu 2- asekho hotiti.
     [112]  Dasayime  bhikkhave  asekhiya  dhamma  katame  dasa  asekha
sammaditthi   asekho   sammasankappo   asekha   sammavaca   asekho
sammakammanto    asekho    sammaajivo    asekho    sammavayamo
asekha   sammasati   asekho   sammasamadhi  asekham  sammananam  asekha
sammavimutti ime kho bhikkhave dasa asekhiya dhammati.
                  Samanasannavaggo pathamo.
@Footnote: 1-2 Ma. Yu. amenditam.
                        Tassuddanam
          samanasanna bojjhanga      micchattam upavijjaya
          vijjanam dhovanatikiccha        niddhamena dve cati 1-.
                      -----------
                   Paccorohanivaggo dutiyo
     [113]   Adhammo   ca   bhikkhave  veditabbo  anattho  ca  dhammo
ca   veditabbo   attho   ca   adhammanca   viditva   anatthanca  dhammanca
viditva   atthanca   yatha   dhammo   yatha   attho   tatha  patipajjitabbam
katamo  ca  bhikkhave  adhammo  ca  anattho  ca  micchaditthi  micchasankappo
micchavaca   micchakammanto   micchaajivo   micchavayamo   micchasati
micchasamadhi   micchananam   micchavimutti   ayam   vuccati  bhikkhave  adhammo
ca   anattho  ca  katamo  ca  bhikkhave  dhammo  ca  attho  ca  sammaditthi
sammasankappo      sammavaca      sammakammanto      sammaajivo
sammavayamo    sammasati    sammasamadhi    sammananam    sammavimutti
ayam  vuccati  bhikkhave  dhammo  ca  attho  ca adhammo ca bhikkhave veditabbo
anattho   ca   dhammo   ca   veditabbo   attho  ca  adhammanca  viditva
anatthanca   dhammanca   viditva   atthanca   yatha   dhammo   yatha  attho
tatha patipajjitabbanti iti yantam vuttam idametam paticca vuttanti.
     [114]   Adhammo   ca   bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca  anattho
ca   veditabbo   attho   ca   adhammanca   viditva   dhammanca  anatthanca
@Footnote: 1 Ma.   sanna bojjhanga micchattam    bijam vijjaya nijjaram
@       dhovanam tikiccha vamanam                 niddhamanam dve asekhati.
Viditva   atthanca   yatha   dhammo   yatha   attho   tatha  patipajjitabbam
katamo  ca  bhikkhave  adhammo  katamo  ca  dhammo  katamo ca anattho katamo
ca   attho   micchaditthi   bhikkhave  adhammo  sammaditthi  dhammo  ye  ca
micchaditthipaccaya    aneke    papaka    akusala   dhamma   sambhavanti
ayam    anattho    sammaditthipaccaya    ca    aneke   kusala   dhamma
bhavanaparipurim gacchanti ayam attho.
     {114.1}    Micchasankappo   bhikkhave   adhammo   sammasankappo
dhammo   ye  ca  micchasankappapaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma
sambhavanti  ayam  anattho  sammasankappapaccaya  ca  aneke  kusala  dhamma
bhavanaparipurim gacchanti ayam attho.
     {114.2}  Micchavaca  bhikkhave  adhammo sammavaca dhammo ye ca
micchavacapaccaya  aneke  papaka  akusala dhamma sambhavanti ayam anattho
sammavacapaccaya   ca  aneke  kusala  dhamma  bhavanaparipurim  gacchanti
ayam attho.
     {114.3}  Micchakammanto  bhikkhave  adhammo  sammakammanto dhammo
ye  ca  micchakammantapaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma sambhavanti
ayam  anattho  sammakammantapaccaya  ca aneke kusala dhamma bhavanaparipurim
gacchanti ayam attho.
     {114.4}  Micchaajivo  bhikkhave  adhammo sammaajivo dhammo ye
ca  micchaajivapaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma  sambhavanti  ayam
anattho   sammaajivapaccaya  ca  aneke  kusala  dhamma  bhavanaparipurim
gacchanti ayam attho.
     {114.5}    Micchavayamo   bhikkhave   adhammo   sammavayamo
dhammo            ye           ca           micchavayamapaccaya
Aneke    papaka    akusala    dhamma    sambhavanti    ayam   anattho
sammavayamapaccaya    ca    aneke   kusala   dhamma   bhavanaparipurim
gacchanti ayam attho.
     {114.6}   Micchasati   bhikkhave   adhammo  sammasati  dhammo  ye
ca   micchasatipaccaya   aneke  papaka  akusala  dhamma  sambhavanti  ayam
anattho   sammasatipaccaya   ca   aneke  kusala  dhamma  bhavanaparipurim
gacchanti ayam attho.
     {114.7}     Micchasamadhi    bhikkhave    adhammo    sammasamadhi
dhammo   ye   ca  micchasamadhipaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma
sambhavanti    ayam   anattho   sammasamadhipaccaya   ca   aneke   kusala
dhamma bhavanaparipurim gacchanti ayam attho.
     {114.8}   Micchananam  bhikkhave  adhammo  sammananam  dhammo  ye
ca   micchananapaccaya   aneke   papaka   akusala   dhamma  sambhavanti
ayam  anattho   sammananapaccaya  ca  aneke kusala dhamma bhavanaparipurim
gacchanti ayam attho.
     {114.9}  Micchavimutti  bhikkhave  adhammo sammavimutti dhammo ye ca
micchavimuttipaccaya   aneke   papaka   akusala  dhamma  sambhavanti  ayam
anattho   sammavimuttipaccaya  ca  aneke  kusala  dhamma  bhavanaparipurim
gacchanti ayam attho.
     {114.10}  Adhammo  ca  bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca  anattho
ca   veditabbo   attho   ca   adhammanca   viditva   dhammanca  anatthanca
viditva   atthanca   yatha   dhammo   yatha  attho  tatha  patipajjitabbanti
iti yantam vuttam idametam paticca vuttanti.
     [115]   Adhammo   ca   bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca  anattho
Ca   veditabbo   attho   ca   adhammanca   viditva   dhammanca  anatthanca
viditva   atthanca   yatha   dhammo   yatha  attho  tatha  patipajjitabbanti
idamavoca bhagava idam vatvana sugato utthayasana viharam pavisi.
     {115.1}  Athakho  tesam  bhikkhunam  acirapakkantassa bhagavato etadahosi
idam  kho  no  avuso  bhagava  sankhittena  uddesam uddisitva vittharena
attham   avibhajitva   utthayasana  viharam  pavittho  adhammo  ca  bhikkhave
veditabbo  dhammo  ca  anattho  ca  veditabbo attho ca adhammanca viditva
dhammanca   anatthanca  viditva  atthanca  yatha  dhammo  yatha  attho  tatha
patipajjitabbanti   ko   nu   kho  imassa  bhagavata  sankhittena  uddesassa
udditthassa vittharena attham avibhattassa vittharena attham vibhajeyyati
     {115.2}  athakho tesam bhikkhunam etadahosi ayam kho ayasma anando
satthuceva  samvannito  sambhavito ca vinnunam sabrahmacarinam pahoti ayasma 1-
anando  imassa  bhagavata  sankhittena  uddesassa  udditthassa  vittharena
attham   avibhattassa   vittharena   attham  vibhajitum  yannuna  mayam  yenayasma
anando    tenupasankameyyama    upasankamitva    ayasmantam   anandam
etamattham   puccheyyama   yatha   no   ayasma  anando  byakarissati
tatha   nam   dharessamati   athakho   te  bhikkhu  yenayasma  anando
tenupasankamimsu   upasankamitva   ayasmata   anandena   saddhim  sammodimsu
sammodaniyam   katham   saraniyam   vitisaretva  ekamantam  nisidimsu  ekamantam
@Footnote: 1 Ma. Yu. cayasma.
Nisinna  kho  te  bhikkhu ayasmantam anandam etadavocum idam kho 1- avuso
ananda   bhagava   sankhittena   uddesam   uddisitva   vittharena  attham
avibhajitva  utthayasana  viharam  pavittho  adhammo  ca bhikkhave veditabbo
dhammo  ca  anattho  ca  veditabbo  attho  ca  adhammanca viditva dhammanca
anatthanca viditva atthanca yatha dhammo yatha attho tatha patipajjitabbanti
     {115.3}   tesam  no  avuso  amhakam  acirapakkantassa  bhagavato
etadahosi  idam  kho  no  avuso  bhagava  sankhittena uddesam uddisitva
vittharena   attham   avibhajitva   utthayasana  viharam  pavittho  adhammo
ca  bhikkhave  veditabbo  dhammo ca anattho ca veditabbo attho ca adhammanca
viditva  dhammanca  anatthanca  viditva  atthanca  yatha  dhammo  yatha attho
tatha  patipajjitabbanti  ko  nu  kho  imassa  bhagavata sankhittena uddesassa
udditthassa vittharena attham avibhattassa vittharena attham vibhajeyyati
     {115.4}  tesam  no  avuso amhakam etadahosi ayam kho ayasma
anando   satthuceva   samvannito   sambhavito   ca  vinnunam  sabrahmacarinam
pahoti   ayasma   anando   imassa   bhagavata  sankhittena  uddesassa
udditthassa  vittharena  attham  avibhattassa  vittharena  attham  vibhajitum yannuna
mayam   yenayasma  anando  tenupasankamissama  upasankamitva  ayasmantam
anandam etamattham puccheyyama yatha no ayasma anando byakarissati tatha
@Footnote: 1 Ma. Yu. kho no.
Nam dhareyyamati 1- vibhajatayasma anandoti.
     {115.5} Seyyathapi avuso puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam
sarapariyesanam  caramano  mahato  rukkhassa titthato saravato atikkammeva mulam
atikkamma   2-  khandham  sakhapalase  saram  pariyesitabbam  manneyya  evam
sampadamidam  ayasmantanam  satthari  sammukhibhute  tam  bhagavantam  atisitva amhe
etamattham  patipucchitabbam  mannatha  so  3-  avuso  bhagava  janam  janati
passam  passati  cakkhubhuto  nanabhuto  dhammabhuto  brahmabhuto  vatta  pavatta
atthassa  ninneta  amatassa  data  dhammasami tathagato so ceva panetassa
kalo  ahosi  yam  tumhe  bhagavantamyeva upasankamitva etamattham puccheyyatha
yatha no 4- bhagava byakareyya 5- tatha nam dhareyyathati.
     {115.6}  Addhavuso  ananda  bhagava  janam  janati passam passati
cakkhubhuto   nanabhuto   dhammabhuto   brahmabhuto   vatta  pavatta  atthassa
ninneta  amatassa  data  dhammasami  tathagato  so ceva panetassa kalo
ahosi  yam  mayam  bhagavantamyeva  upasankamitva  etamattham  puccheyyama  yatha
no   bhagava  byakareyya  tatha  nam  dhareyyama  apicayasma  anando
satthuceva   samvannito   sambhavito   ca   vinnunam   sabrahmacarinam   pahoti
ayasma   anando  imassa  bhagavata  sankhittena  uddesassa  udditthassa
vittharena   attham   avibhattassa   vittharena  attham  vibhajitum  vibhajitayasma
anando agarukatvati.
     {115.7}     Tenahavuso     sunatha     sadhukam     manasikarotha
bhasissamiti    .     evamavusoti    kho    te   bhikkhu   ayasmato
@Footnote: 1 Ma. Yu. dharessamati. 2 Po. atikkammeva. 3 Ma. Yu. so havuso.
@4 Ma. Yu. vo. 5 Po. byakarissati.
Anandassa  paccassosum  .  ayasma  1-  anando  etadavoca  yam  kho
no   avuso  bhagava  sankhittena  uddesam  uddisitva  vittharena  attham
avibhajitva  utthayasana  viharam  pavittho  adhammo  ca bhikkhave veditabbo
dhammo  ca  anattho  ca  veditabbo  attho  ca  adhammanca viditva dhammanca
anatthanca viditva atthanca yatha dhammo yatha attho tatha patipajjitabbanti.
     {115.8}  Katamo cavuso adhammo katamo ca dhammo katamo ca anattho
ca  katamo  ca  attho  micchaditthi  avuso  adhammo sammaditthi dhammo ye
ca   micchaditthipaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma  sambhavanti  ayam
anattho   sammaditthipaccaya   ca  aneke  kusala  dhamma  bhavanaparipurim
gacchanti ayam attho
     {115.9} micchasankappo avuso adhammo sammasankappo dhammo ...
Micchavaca  avuso  adhammo  sammavaca  dhammo  ...  micchakammanto
avuso   adhammo   sammakammanto  dhammo  ...  micchaajivo  avuso
adhammo   sammaajivo   dhammo  ...  micchavayamo  avuso  adhammo
sammavayamo  dhammo  ...  micchasamadhi  avuso  adhammo  sammasamadhi
dhammo  ... Micchananam avuso adhammo sammananam dhammo ... Micchavimutti
avuso   adhammo   sammavimutti   dhammo   ye   ca  micchavimuttipaccaya
aneke    papaka    akusala    dhamma    sambhavanti    ayam   anattho
sammavimuttipaccaya   ca  aneke  kusala  dhamma  bhavanaparipurim  gacchanti
ayam attho
     {115.10}  yam kho no avuso bhagava sankhittena uddesam uddisitva
@Footnote: 1 Ma. athayasama.
Vittharena   attham   avibhajitva   utthayasana  viharam  pavittho  adhammo
ca   bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca  anattho  ca  veditabbo  attho  ca
adhammanca    viditva    dhammanca   anatthanca   viditva   atthanca   yatha
dhammo   yatha   attho  tatha  patipajjitabbanti  imassa  kho  aham  avuso
bhagavata  sankhittena  uddesassa  udditthassa  vittharena  attham  avibhattassa
evam  vittharena  attham  ajanami  akankhamana  ca  pana tumhe avuso
bhagavantamyeva  upasankamitva  etamattham  puccheyyatha  yatha  no  1- bhagava
byakareyya tatha nam dhareyyathati.
     {115.11}  Evamavusoti  kho  te  bhikkhu  ayasmato  anandassa
bhasitam    abhinanditva    anumoditva    utthayasana    yena   bhagava
tenupasankamimsu   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva  ekamantam  nisidimsu
ekamantam nisinna kho te bhikkhu bhagavantam etadavocum
     {115.12}  yam  kho  no  bhante  2-  bhagava  sankhittena uddesam
uddisitva    vittharena    attham    avibhajitva   utthayasana   viharam
pavittho  adhammo  ca  bhikkhave  veditabbo  dhammo ca anattho ca veditabbo
attho   ca   adhammanca   viditva   dhammanca  anatthanca  viditva  atthanca
yatha dhammo yatha attho tatha patipajjitabbanti
     {115.13}   tesam  no  bhante  amhakam  acirapakkantassa  bhagavato
etadahosi  idam  kho  no  avuso  bhagava  sankhittena uddesam uddisitva
vittharena  attham  avibhajitva  utthayasana  viharam  pavittho  adhammo  ca
bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca  anattho  ca veditabbo attho ca adhammanca
viditva            dhammanca           anatthanca           viditva
@Footnote: 1 Ma. Yu. yatha vo bhagava byakaroti. 2 Ma. ayam patho natthi.
Atthanca   yatha   dhammo   yatha   attho   tatha   patipajjitabbanti   ko
nu    kho    imassa    bhagavata    sankhittena   uddesassa   udditthassa
vittharena attham avibhattassa vittharena attham vibhajeyyati
     {115.14}  tesam  no  bhante amhakam etadahosi ayam kho ayasma
anando   satthuceva   samvannito   sambhavito   ca  vinnunam  sabrahmacarinam
pahoti   ayasma   anando   imassa   bhagavata  sankhittena  uddesassa
udditthassa   vittharena   attham   avibhattassa   vittharena   attham  vibhajitum
yannuna   mayam   yenayasma   anando  tenupasankameyyama  upasankamitva
ayasmantam  anandam  etamattham  puccheyyama  yatha  no ayasma anando
byakarissati tatha nam dhareyyamati 1-
     {115.15}  athakho mayam bhante yenayasma anando tenupasankamimha
upasankamitva   ayasmantam   anandam   etamattham   apucchimha  tesam  no
bhante  ayasmata  anandena  imehi  akarehi  imehi  padehi  imehi
byanjanehi attho suvibhattoti.
     {115.16}  Sadhu sadhu bhikkhave pandito bhikkhave anando mahapanno
bhikkhave   anando   mam  cepi  tumhe  bhikkhave  upasankamitva  etamattham
puccheyyatha   ahampicetam   evameva   byakareyyam   yathatam   anandena
byakatam eso ceva tassa attho evanca nam dhareyyathati.
     [116]  Athakho  ajino  2-  paribbajako yena bhagava tenupasankami
upasankamitva   bhagavata   saddhim   sammodi   sammodaniyam   katham   saraniyam
@Footnote: 1 Ma. Yu. dharessamati .  2 Ma. Yu. ajito.
Vitisaretva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno  kho [1]- paribbajako
bhagavantam   etadavoca   amhakam  bho  gotama  pandito  nama  sabrahmacari
tena    pancamattani    cittatthanasatani    [2]-   yehi   annatitthiya
uparaddhava jananti uparaddhasmati.
     {116.1}  Athakho bhagava bhikkhu amantesi dharetha no tumhe bhikkhave
panditavatthuniti  .  etassa  bhagava  kalo  etassa  sugata kalo yam bhagava
bhaseyya  bhagavato  sutva  bhikkhu  dharessantiti  .  tenahi bhikkhave sunatha
sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho te bhikkhu bhagavato
paccassosum  .  bhagava  etadavoca idha bhikkhave ekacco adhammikena vadena
adhammikam   vadam   abhinigganhati   abhinippileti   tena  ca  adhammikam  parisam
ranjeti   tena   sa   adhammika  parisa  uccasadda  mahasadda  hoti
pandito vata bho pandito vata bhoti
     {116.2}  idha  pana  bhikkhave  ekacco  adhammikena vadena dhammikam
vadam   abhinigganhati   abhinippileti   tena   ca  adhammikam  parisam  ranjeti
tena   sa   adhammika   parisa  uccasadda  mahasadda  hoti  pandito
vata bho pandito vata bhoti
     {116.3}  idha  pana  bhikkhave ekacco adhammikena vadena dhammikanca
vadam   adhammikanca   vadam  abhinigganhati  abhinippileti  tena  ca  adhammikam
parisam  ranjeti  tena  sa  adhammika  parisa  uccasadda mahasadda hoti
pandito vata bho pandito vata bhoti
     {116.4}  idha pana bhikkhave ekacco dhammikena vadena adhammikam vadam
@Footnote: 1 Ma. Yu. ajito. Po. ajino .  2 Ma. Yu. etthantare cintitaniti atthi.
Abhinigganhati   abhinippileti   tena   ca   adhammikam  parisam  ranjeti  tena
sa   adhammika   parisa   uccasadda   mahasadda  hoti  pandito  vata
bho pandito vata bhoti
     {116.5}  idha  pana bhikkhave ekacco dhammikena vadena dhammikam vadam
abhinigganhati   abhinippileti  tena  ca  dhammikam  parisam  ranjeti  tena  sa
dhammika   parisa   uccasadda   mahasadda   hoti   pandito  vata  bho
pandito vata bhoti
     {116.6} adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca anattho ca veditabbo
attho  ca  adhammanca  viditva  dhammanca  anatthanca  viditva  atthanca yatha
dhammo yatha attho tatha patipajjitabbanti
     {116.7} katamo ca bhikkhave adhammo katamo ca dhammo katamo ca anattho
katamo  ca  attho  micchaditthi  bhikkhave  adhammo  sammaditthi dhammo ye ca
micchaditthipaccaya   aneke   papaka   akusala   dhamma  sambhavanti  ayam
anattho   sammaditthipaccaya   ca  aneke  kusala  dhamma  bhavanaparipurim
gacchanti ayam attho
     {116.8} micchasankappo bhikkhave adhammo sammasankappo dhammo ...
Micchavaca  bhikkhave  adhammo  sammavaca  dhammo  ...  micchakammanto
bhikkhave  adhammo  sammakammanto dhammo ... Micchaajivo bhikkhave adhammo
sammaajivo  dhammo  ...  micchavayamo bhikkhave adhammo sammavayamo
dhammo ... Micchasati bhikkhave adhammo ... Sammasati dhammo micchasamadhi bhikkhave
adhammo  sammasamadhi  dhammo  ...  micchananam bhikkhave adhammo sammananam
Dhammo ...
     {116.9}  Micchavimutti  bhikkhave  adhammo  sammavimutti  dhammo ye
ca   micchavimuttipaccaya   aneke   papaka   akusala  dhamma  sambhavanti
ayam    anattho    sammavimuttipaccaya    ca   aneke   kusala   dhamma
bhavanaparipurim gacchanti ayam attho
     {116.10}  adhammo  ca  bhikkhave  veditabbo  dhammo ca anattho ca
veditabbo   attho   ca  adhammanca  viditva  dhammanca  anatthanca  viditva
atthanca   yatha   dhammo  yatha  attho  tatha  patipajjitabbanti  iti  yantam
vuttam idametam paticca vuttanti.
     [117]  Athakho  sagaravo  1-  brahmano yena bhagava tenupasankami
upasankamitva   bhagavata   saddhim   sammodi   sammodaniyam   katham   saraniyam
vitisaretva   ekamantam   nisidi   ekamantam   nisinno   kho   sagaravo
brahmano   bhagavantam   etadavoca  kim  nu  kho  bho  gotama  orimam  tiram
kim  parimam  tiranti  .  micchaditthi  kho  brahmana  orimam  tiram sammaditthi
parimam   tiram   micchasankappo   orimam  tiram  sammasankappo  parimam  tiram
micchavaca   orimam   tiram   sammavaca   parimam   tiram  micchakammanto
orimam   tiram   sammakammanto   parimam   tiram  micchaajivo  orimam  tiram
sammaajivo   parimam   tiram  micchavayamo  orimam  tiram  sammavayamo
parimam   tiram  micchasati  orimam  tiram  sammasati  parimam  tiram  micchasamadhi
orimam    tiram   sammasamadhi   parimam   tiram   micchananam   orimam   tiram
sammananam    parimam    tiram   micchavimutti   orimam   tiram   sammavimutti
parimam     tiram     2-     idam    kho    brahmana    orimam    tiram
@Footnote: 1 Ma. Yu. sangaravo .  2 Ma. tiranti.
Idam parimam tiranti.
         Appaka te manussesu       ye jana paragamino
         athayam itara paja            tiramevanudhavati.
         Ye ca kho sammadakkhate     dhamme dhammanuvattino
         te jana paramessanti     maccudheyyam suduttaram.
         Kanham dhammam vippahaya      sukkam bhavetha pandito
         oka anokkamagamma     viveke yattha duramam.
         Tatrabhiratimiccheyya          hitva kame akincano
         pariyodapeyya attanam      cittaklesehi pandito.
         Yesam sambodhiyangesu          samma cittam subhavitam
         adanapatinissagge        anupadaya ye rata
         khinasava jutimanto        te loke parinibbutati.
     [118]   Orimanca  vo  bhikkhave  tiram  desissami  parimanca  tiram
tam   sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho
te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamanca  bhikkhave
orimam  tiram  katamanca  parimam  tiram  micchaditthi  bhikkhave  1-  orimam  tiram
sammaditthi   parimam   tiram  .pe.  micchavimutti  orimam  tiram  sammavimutti
parimam tiram idam kho bhikkhave orimam tiram idam parimam tiranti.
         Appaka te manussesu       ye jana paragamino
         athayam itara paja            tiramevanudhavati.
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi.
         Ye ca kho sammadakkhate     dhamme dhammanuvattino
         te jana paramessanti     maccudheyyam suduttaram.
         Kanham dhammam vippahaya      sukkam bhavetha pandito
         oka anokamagamma       viveke yattha duramam.
         Tatrabhiratimiccheyya          hitva kame akincano
         pariyodapeyya attanam      cittaklesehi pandito.
         Yesam sambodhiyangesu          samma cittam subhavitam
         adanapatinissagge        anupadaya ye rata
         khinasava jutimanto         te loke parinibbutati.
     [119]  Tena  kho  pana  samayena janussoni brahmano tadahuposathe
sisanhato   navam   khomayugam   nivattho   allakusamutthim   adaya   bhagavato
avidure   ekamantam   thito   hoti  .  addasa  kho  bhagava  janussonim
brahmanam   tadahuposathe   sisanhatam   navam   khomayugam  nivattham  allakusamutthim
adaya    avidure   ekamantam   thitam   disvana   janussonim   brahmanam
etadavoca  kim  nu  tvam  brahmana  tadahuposathe  sisanhato  navam  khomayugam
nivattho   allakusamutthim   adaya   ekamantam   thito   kim  nu  ajja  1-
brahmanakulassati. Paccorohani bho gotama ajja brahmanakulassati.
     {119.1}  Yathakatham  pana brahmana brahmananam paccorohani hotiti.
Idha  bho  gotama  brahmana  tadahuposathe  sisanhata navam khomayugam nivattha
allena gomayena pathavim opunjitva 2- haritehi kusehi pattharitva antara ca
@Footnote: 1 Ma. nvajja. Yu. kim nu kho ajja. 2 Po. omunjetva.
Velam  antara  ca  agyagaram  seyyam  kappenti  te  tam  rattim  tikkhattum
paccutthaya    panjalika    aggim    namassanti    paccorohama    bhavantam
paccorohama   bhavantanti   pahutena   ca   sappitelena   navanitena  aggim
santappenti  tassa  ca  rattiya  accayena  panitena khadaniyena bhojaniyena
brahmane   santappenti   evam   bho  gotama  brahmananam  paccorohani
hotiti.
     {119.2}  Annatha  kho  brahmana  brahmananam paccorohani [1]-
annatha  ca  pana  ariyassa  vinaye  paccorohani  hotiti  .  yathakatham  pana
bho  gotama  ariyassa  vinaye  paccorohani  hoti  sadhu  me  bhavam gotamo
tathadhammam   desetu   yatha   ariyassa   vinaye   paccorohani  hotiti .
Tenahi    brahmana    sunahi    sadhukam   manasikarohi   bhasissamiti  .
Evam bhoti kho janussoni brahmano bhagavato paccassosi.
     {119.3}   Bhagava   etadavoca  idha  brahmana  ariyasavako  iti
patisancikkhati   micchaditthiya   kho   papako  vipako  dittheceva  dhamme
abhisamparayancati  so  iti  patisankhaya  micchaditthim  pajahati  micchaditthiya
paccorohati
     {119.4}   micchasankappassa   kho   papako  vipako  dittheceva
dhamme    abhisamparayancati    so    iti    patisankhaya   micchasankappam
pajahati    micchasankappa    paccorohati   micchavacaya   kho   papako
vipako   dittheceva   dhamme   abhisamparayancati  so   iti  patisankhaya
micchavacam    pajahati    micchavacaya    paccorohati    micchakammantassa
kho    papako    vipako    dittheceva    dhamme    abhisamparayancati
so     iti    patisankhaya    micchakammantam    pajahati    micchakammanta
@Footnote: 1 Ma. etthantare hotiti atthi.
Paccorohati   micchaajivassa   kho  papako  vipako  dittheceva  dhamme
abhisamparayancati    so    iti    patisankhaya    micchaajivam    pajahati
micchaajiva   paccorohati   micchavayamassa   kho   papako   vipako
dittheceva  dhamme  abhisamparayancati  so  iti  patisankhaya  micchavayamam
pajahati   micchavayama  paccorohati  micchasatiya  kho  papako  vipako
dittheceva   dhamme   abhisamparayancati   so  iti  patisankhaya  micchasatim
pajahati    micchasatiya    paccorohati    micchasamadhissa   kho   papako
vipako   dittheceva   dhamme   abhisamparayancati   so  iti  patisankhaya
micchasamadhim    pajahati    micchasamadhimha    paccorohati   micchananassa
kho   papako   vipako  dittheceva  dhamme  abhisamparayancati  so  iti
patisankhaya    micchananam    pajahati    micchanana    1-   paccorohati
micchavimuttiya     kho     papako    vipako    dittheceva    dhamme
abhisamparayancati    so    iti    patisankhaya    micchavimuttim    pajahati
micchavimuttiya   paccorohati   evam   kho   brahmana   ariyassa  vinaye
paccorohani hotiti.
     {119.5}    Annatha   bho   gotama   brahmananam   paccorohani
annatha   capana   ariyassa   vinaye  paccorohani  hoti  imissa  ca  bho
gotama    ariyassa   vinaye   paccorohaniya   brahmananam   paccorohani
kallam  na  agghati  solasim  abhikkantam  bho  gotama  .pe.  upasakam  mam bhavam
gotamo dharetu ajjatagge panupetam saranagatanti.
     [120]  Ariyam  vo  bhikkhave  paccorohanim desissami tam sunatha ...
Katama   ca   bhikkhave   ariya   paccorohani  idha  bhikkhave  ariyasavako
@Footnote: 1 Ma. micchananamha.
Iti   patisancikkhati   micchaditthiya   kho   papako   vipako  dittheceva
dhamme   abhisamparayancati   so   iti   patisankhaya   micchaditthim  pajahati
micchaditthiya   paccorohati   micchasankappassa   kho  ...  micchavacaya
kho ... Micchakammantassa kho ... Micchaajivassa kho ... Micchavayamassa
kho  ...  micchasatiya  kho  ...  micchasamadhissa kho ... Micchananassa
kho   ...   micchavimuttiya   kho  papako  vipako  dittheceva  dhamme
abhisamparayancati    so    iti    patisankhaya    micchavimuttim    pajahati
micchavimuttiya paccorohati ayam vuccati bhikkhave ariya paccorohaniti.
     [121]  Suriyassa  bhikkhave  udayato  etam pubbangamam etam pubbanimittam
yadidam  arunuttam  1-  evameva  kho bhikkhave kusalanam dhammanam etam pubbangamam
etam    pubbanimittam    yadidam    sammaditthi    sammaditthikassa    bhikkhave
sammasankappo     pahoti     sammasankappassa    sammavaca    pahoti
sammavacassa   sammakammanto   pahoti   sammakammantassa   sammaajivo
pahoti    sammaajivassa    sammavayamo    pahoti    sammavayamassa
sammasati   pahoti   sammasatissa   sammasamadhi   pahoti   sammasamadhissa
sammananam pahoti sammananissa sammavimutti pahoti 2-.
     [122]   Dasayime   bhikkhave  dhamma  bhavita  bahulikata  asavanam
khayaya   samvattanti   katame  dasa  sammaditthi  sammasankappo  sammavaca
sammakammanto   sammaajivo   sammavayamo   sammasati   sammasamadhi
@Footnote: 1 Yu. arunaggam. Po. Ma. arunuggam. 2 Ma. Yu. pahotiti.
Sammananam   sammavimutti   ime   kho   bhikkhave   dasa  dhamma  bhavita
bahulikata asavanam khayaya samvattantiti.
                  Paccorohanivaggo dutiyo.
                         [1]-
                      ----------
                    Parisuddhivaggo tatiyo
     [123]  Dasayime bhikkhave dhamma parisuddha pariyodata na annatra 2-
sugatavinaya    katame    dasa   sammaditthi   sammasankappo   sammavaca
sammakammanto   sammaajivo   sammavayamo   sammasati   sammasamadhi
sammananam   sammavimutti   ime   kho   bhikkhave  dasa  dhamma  parisuddha
pariyodata na annatra sugatavinayati.
     [124]   Dasayime   bhikkhave   dhamma   anuppanna  uppajjanti  na
annatra   3-   sugatavinaya  katame  dasa  sammaditthi  .pe.  sammavimutti
ime   kho   bhikkhave   dasa  dhamma  anuppanna  uppajjanti  na  annatra
sugatavinayati.
     [125]  Dasayime  bhikkhave  dhamma  mahapphala  mahanisamsa na annatra
sugatavinaya    katame    dasa   sammaditthi   .pe.   sammavimutti   ime
@Footnote: 1 Yu.                  tassuddanam
@       tayo adhamma ajito         sagaravo ca orimam
@       dve ceva paccorohani     pubbangamam avuso 4- cati.
@2-3 Ma. nannatra .  4 Ma. asavakkhayoti.
Kho bhikkhave dasa dhamma mahapphala mahanisamsa na annatra sugatavinayati.
     [126]   Dasayime   bhikkhave   dhamma  ragavinayapariyosana  honti
dosavinayapariyosana     honti     mohavinayapariyosana    honti    na
annatra   sugatavinaya   katame   dasa   sammaditthi   .pe.   sammavimutti
ime    kho    bhikkhave    dasa   dhamma   ragavinayapariyosana   honti
dosavinayapariyosana     honti     mohavinayapariyosana    honti    na
annatra sugatavinayati.
     [127]  Dasayime  bhikkhave dhamma ekantanibbidaya viragaya nirodhaya
upasamaya   abhinnaya   sambodhaya   nibbanaya   samvattanti   na  annatra
sugatavinayati    katame   dasa   sammaditthi   .pe.   sammavimutti   ime
kho  bhikkhave  dasa  dhamma  ekantanibbidaya  viragaya  nirodhaya upasamaya
abhinnaya sambodhaya nibbanaya samvattanti na annatra sugatavinayati.
     [128]   Dasayime  bhikkhave  dhamma  bhavita  bahulikata  anuppanna
uppajjanti   na   annatra   sugatavinaya   katame  dasa  sammaditthi  .pe.
Sammavimutti   ime   kho   bhikkhave   dasa   dhamma   bhavita  bahulikata
anuppanna uppajjanti na annatra sugatavinayati.
     [129]   Dasayime   bhikkhave  dhamma  bhavita  bahulikata  mahapphala
honti    mahanisamsa    na    annatra    sugatavinayati    katame    dasa
sammaditthi  .pe.  sammavimutti  ime  kho  bhikkhave  dasa  dhamma bhavita
bahulikata mahapphala honti mahanisamsa na annatra sugatavinayati.
     [130] Dasayime bhikkhave dhamma bhavita bahulikata ragavinayapariyosana
honti    dosavinayapariyosana    honti    mohavinayapariyosana   honti
na   annatra   sugatavinaya   katame  dasa  sammaditthi  .pe.  sammavimutti
ime  kho  bhikkhave  dasa  dhamma  bhavita  bahulikata  ragavinayapariyosana
honti    dosavinayapariyosana    honti   mohavinayapariyosana   honti
na annatra sugatavinayati.
     [131]  Dasayime  bhikkhave  dhamma bhavita bahulikata ekantanibbidaya
viragaya    nirodhaya    upasamaya   abhinnaya   sambodhaya   nibbanaya
samvattanti   na   annatra   sugatavinaya   katame   dasa  sammaditthi  .pe.
Sammavimutti   ime   kho   bhikkhave   dasa   dhamma   bhavita  bahulikata
ekantanibbidaya   viragaya   nirodhaya   upasamaya  abhinnaya  sambodhaya
nibbanaya samvattanti na annatra sugatavinayati.
     [132]   Dasayime   bhikkhave   micchatta   katame  dasa  micchaditthi
micchasankappo      micchavaca      micchakammanto      micchaajivo
micchavayamo    micchasati    micchasamadhi    micchananam    micchavimutti
ime kho bhikkhave dasa micchattati.
     [133]   Dasayime   bhikkhave   sammatta   katame  dasa  sammaditthi
sammasankappo      sammavaca      sammakammanto      sammaajivo
sammavayamo   sammasati   sammasamadhi   sammananam  sammavimutti  ime
Kho bhikkhave dasa sammattati.
                   Parisuddhivaggo tatiyo.
                     ------------
                     Sadhuvaggo catuttho
     [134]  Sadhunca  vo  bhikkhave  desissami  1- asadhunca tam sunatha
sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho te bhikkhu bhagavato
paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamanca  bhikkhave  asadhum   micchaditthi
micchasankappo      micchavaca      micchakammanto      micchaajivo
micchavayamo   micchasati   micchasamadhi   micchananam   micchavimutti  idam
vuccati  bhikkhave  asadhum . Katamanca bhikkhave sadhum sammaditthi sammasankappo
sammavaca      sammakammanto      sammaajivo      sammavayamo
sammasati    sammasamadhi    sammananam    sammavimutti    idam    vuccati
bhikkhave sadhunti.
     [135]   Ariyadhammanca   vo   bhikkhave   desissami  anariyadhammanca
tam  sunatha  sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti . Evam bhanteti kho te bhikkhu
bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave  anariyo
dhammo   micchaditthi   .pe.  micchavimutti  ayam  vuccati  bhikkhave  anariyo
dhammo   .   katamo   ca   bhikkhave   ariyo  dhammo  sammaditthi  .pe.
Sammavimutti ayam vuccati bhikkhave ariyo dhammoti.
     [136]   Kusalanca   vo   bhikkhave  desissami  akusalanca  2-  tam
@Footnote: 1 Ma. sabbavaresu desessami. 2 Ma. akusalanca vo ... kusalanca.
Sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho  te
bhikkhu   bhagavato   paccassosum   .   bhagava  etadavoca  katamanca  bhikkhave
akusalam  micchaditthi  .pe.  micchavimutti  idam  vuccati  bhikkhave  akusalam .
Katamanca     bhikkhave     kusalam     sammaditthi    .pe.    sammavimutti
idam vuccati bhikkhave kusalanti.
     [137]   Atthanca  vo  bhikkhave  desissami  anatthanca  tam  sunatha
sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti   .   evam  bhanteti  kho  te  bhikkhu
bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave  anattho
micchaditthi   .pe.   micchavimutti   ayam   vuccati   bhikkhave  anattho .
Katamo   ca   bhikkhave   attho   sammaditthi   .pe.   sammavimutti  ayam
vuccati bhikkhave atthoti.
     [138]   Dhammanca  vo  bhikkhave  desissami  adhammanca  tam  sunatha
sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti   .   evam  bhanteti  kho  te  bhikkhu
bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave  adhammo
micchaditthi   .pe.   micchavimutti   ayam   vuccati   bhikkhave  adhammo .
Katamo   ca   bhikkhave   dhammo   sammaditthi   .pe.   sammavimutti  ayam
vuccati bhikkhave dhammoti.
     [139]   Sasavanca   vo   bhikkhave  dhammam  desissami  anasavanca
tam   sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho
te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamo ca bhikkhave
Sasavo   dhammo   micchaditthi  .pe.  micchavimutti  ayam  vuccati  bhikkhave
sasavo  dhammo  .  katamo  ca  bhikkhave anasavo dhammo sammaditthi .pe.
Sammavimutti ayam vuccati bhikkhave anasavo dhammoti.
     [140]   Savajjanca   vo  bhikkhave  dhammam  desissami  anavajjanca
tam   sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho
te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamo ca bhikkhave
savajjo    dhammo    micchaditthi   .pe.   micchavimutti   ayam   vuccati
bhikkhave   savajjo   dhammo   .  katamo  ca  bhikkhave  anavajjo  dhammo
sammaditthi    .pe.   sammavimutti   ayam   vuccati   bhikkhave   anavajjo
dhammoti.
     [141]   Tapaniyanca   vo   bhikkhave  dhammam  desissami  atapaniyanca
tam   sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho
te   bhikkhu   bhagavato   paccassosum   .   bhagava  etadavoca  katamo  ca
bhikkhave    tapaniyo    dhammo   micchaditthi   .pe.   micchavimutti   ayam
vuccati  bhikkhave  tapaniyo  dhammo  .  katamo  ca  bhikkhave atapaniyo dhammo
sammaditthi    .pe.   sammavimutti   ayam   vuccati   bhikkhave   atapaniyo
dhammoti.
     [142]  Acayagaminca  vo  bhikkhave  dhammam desissami apacayagaminca
tam    sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti   .   evam   bhanteti
kho   te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamo  ca
Bhikkhave   acayagami   dhammo   micchaditthi   .pe.   micchavimutti   ayam
vuccati   bhikkhave  acayagami  dhammo  .  katamo  ca  bhikkhave  apacayagami
dhammo    sammaditthi    .pe.    sammavimutti   ayam   vuccati   bhikkhave
apacayagami dhammoti.
     [143]   Dukkhudrayanca  vo  bhikkhave  dhammam  desissami  sukhudrayanca
tam   sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho
te   bhikkhu   bhagavato   paccassosum   .   bhagava  etadavoca  katamo  ca
bhikkhave   dukkhudrayo   dhammo   micchaditthi   .pe.   micchavimutti   ayam
vuccati   bhikkhave   dukkhudrayo  dhammo  .  katamo  ca  bhikkhave  sukhudrayo
dhammo    sammaditthi    .pe.    sammavimutti   ayam   vuccati   bhikkhave
sukhudrayo dhammoti.
     [144]  Dukkhavipakanca  vo  bhikkhave  dhammam  desissami sukhavipakanca
tam    sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti   .   evam   bhanteti
kho   te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamo  ca
bhikkhave   dukkhavipako   dhammo   micchaditthi   .pe.   micchavimutti  ayam
vuccati  bhikkhave  dukkhavipako  dhammo  .  katamo  ca  bhikkhave  sukhavipako
dhammo    sammaditthi    .pe.    sammavimutti   ayam   vuccati   bhikkhave
sukhavipako dhammoti.
                    Sadhuvaggo catuttho.
                      -----------
                   Ariyamaggavaggo pancamo
     [145]  Ariyamagganca  vo  bhikkhave  dhammam  desissami anariyamagganca
tam    sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti   .   evam   bhanteti
kho   te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamo  ca
bhikkhave    anariyo    maggo   micchaditthi   .pe.   micchavimutti   ayam
vuccati  bhikkhave  anariyo  maggo  .  katamo  ca  bhikkhave  ariyo  maggo
sammaditthi .pe. Sammavimutti ayam vuccati bhikkhave ariyo maggoti.
     [146]  Kanhamagganca  vo  bhikkhave dhammam desissami sukkamagganca 1-
tam  sunatha  sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho  te
bhikkhu    bhagavato    paccassosum   .   bhagava   etadavoca   katamo   ca
bhikkhave   kanhamaggo   micchaditthi   .pe.   micchavimutti   ayam   vuccati
bhikkhave   kanhamaggo   .   katamo   ca   bhikkhave   sukko  maggo  2-
sammaditthi .pe. Sammavimutti ayam vuccati bhikkhave sukko maggoti.
     [147]  Saddhammanca  vo  bhikkhave  [3]-  desissami  asaddhammanca
tam  sunatha  sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho  te
bhikkhu   bhagavato   paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave
asaddhammo   micchaditthi   .pe.   micchavimutti   ayam   vuccati   bhikkhave
asaddhammo   .   katamo   ca   bhikkhave   saddhammo   sammaditthi  .pe.
Sammavimutti ayam vuccati bhikkhave saddhammoti.
     [148]  Sappurisadhammanca  vo  bhikkhave  desissami  asappurisadhammanca
@Footnote: 1 Yu. sukkamagganca ... kanhamagganca. 2 Ma. sabbavaresu sukkamaggo.
@3 Po. Ma. dhammanti atthi.
Tam  sunatha  sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho  te
bhikkhu   bhagavato   paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave
asappurisadhammo   micchaditthi   .pe.   micchavimutti  ayam  vuccati  bhikkhave
asappurisadhammo  .  katamo  ca  bhikkhave  sappurisa  dhammo sammaditthi .pe.
Sammavimutti ayam vuccati bhikkhave sappurisadhammoti.
     [149]   Uppadetabbanca   vo   bhikkhave   dhammam  desissami  na
uppadetabbanca    tam   sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .
Evam  bhanteti  kho  te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum . Bhagava etadavoca
katamo   ca   bhikkhave   na   uppadetabbo   dhammo  micchaditthi  .pe.
Micchavimutti   ayam   vuccati   bhikkhave   na   uppadetabbo   dhammo .
Katamo    ca    bhikkhave   uppadetabbo   dhammo   sammaditthi   .pe.
Sammavimutti ayam vuccati bhikkhave uppadetabbo dhammoti.
     [150]   Asevitabbanca   vo   bhikkhave   dhammam   desissami  na
asevitabbanca   tam   sunatha   sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti  .  evam
bhanteti   kho   te   bhikkhu  bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca
katamo   ca   bhikkhave   na   asevitabbo   dhammo   micchaditthi  .pe.
Micchavimutti   ayam  vuccati  bhikkhave  na  asevitabbo  dhammo  .  katamo
ca   bhikkhave   asevitabbo   dhammo   sammaditthi   .pe.  sammavimutti
ayam vuccati bhikkhave asevitabbo dhammoti.
     [151]   Bhavetabbanca   vo   bhikkhave   dhammam   desissami   na
Bhavetabbanca   tam   sunatha   sadhukam   manasikarotha  bhasissamiti  .  evam
bhanteti   kho   te   bhikkhu  bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca
katamo  ca  bhikkhave  na  bhavetabbo  dhammo micchaditthi .pe. Micchavimutti
ayam   vuccati   bhikkhave  na  bhavetabbo  dhammo  .  katamo  ca  bhikkhave
bhavetabbo   dhammo   sammaditthi   .pe.   sammavimutti   ayam   vuccati
bhikkhave bhavetabbo dhammoti.
     [152]    Bahulikatabbanca    vo    bhikkhave   dhammam   desissami
na   bahulikatabbanca   tam   sunatha   sadhukam   manasikarotha  bhasissamiti .
Evam  bhanteti  kho  te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum . Bhagava etadavoca
katamo   ca   bhikkhave   na   bahulikatabbo   dhammo   micchaditthi  .pe.
Micchavimutti   ayam  vuccati  bhikkhave  na  bahulikatabbo  dhammo  .  katamo
ca   bhikkhave   bahulikatabbo   dhammo   sammaditthi   .pe.  sammavimutti
ayam vuccati bhikkhave bahulikatabbo dhammoti.
     [153]   Anussaritabbanca   vo   bhikkhave   dhammam   desissami  na
anusasaritabbanca    tam    sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .
Evam  bhanteti  kho  te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum . Bhagava etadavoca
katamo   ca   bhikkhave   na   anussaritabbo   dhammo   micchaditthi  .pe.
Micchavimutti   ayam  vuccati  bhikkhave  na  anussaritabbo  dhammo  .  katamo
ca   bhikkhave   anussaritabbo   dhammo   sammaditthi   .pe.  sammavimutti
ayam vuccati bhikkhave anussaritabbo dhammoti.
     [154]   Sacchikatabbanca   vo   bhikkhave   dhammam   desissami  na
sacchikatabbanca    tam    sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .
Evam  bhanteti  kho  te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum . Bhagava etadavoca
katamo   ca   bhikkhave   na   sacchikatabbo   dhammo   micchaditthi  .pe.
Micchavimutti   ayam  vuccati  bhikkhave  na  sacchikatabbo  dhammo  .  katamo
ca   bhikkhave   sacchikatabbo   dhammo   sammaditthi   .pe.  sammavimutti
ayam vuccati bhikkhave sacchikatabbo dhammoti.
                  Ariyamaggavaggo pancamo.
                   Tatiyapannasako tatiyo.
                     ------------
                      Catutthapannasako
                     puggalavaggo pathamo
     [155]  Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato puggalo na sevitabbo
katamehi   dasahi   micchaditthiko  hoti  micchasankappo  hoti  micchavaco
hoti    micchakammanto    hoti   micchaajivo   hoti   micchavayamo
hoti  micchasati  hoti  micchasamadhi  hoti  micchanani  hoti  micchavimutti
hoti imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannagato puggalo na sevitabbo.
     {155.1}  Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato puggalo sevitabbo
katamehi   dasahi   sammaditthiko  hoti  sammasankappo  hoti  sammavaco
hoti   sammakammanto   hoti  sammaajivo  hoti  sammavayamo  hoti
sammasati  hoti  sammasamadhi  hoti  sammanani  hoti  sammavimutti  hoti
imehi  kho  bhikkhave  dasahi  dhammehi  samannagato  puggalo sevitabboti.
(chuttaradiyaddhasatadisuttam    peyyalavasena    ganitabbam)    dasahi   bhikkhave
dhammehi   samannagato   puggalo   na   bhajitabbo  ...  bhajitabbo  ...
Na   payirupasitabbo   ...   payirupasitabbo   ...   na   pujjo   1-
hoti   ...   pujjo   hoti   ...  na  pasamso  hoti  ...  pasamso
hoti   ...   agaravo   hoti  ...  sagaravo  hoti  appatikkho  2-
hoti  ...  sappatikkho  2- hoti ... Na aradhako hoti ... Aradhako
hoti  ...  na  visujjhati  ...  visujjhati  ...  manam nadhibhoti ... Manam
adhibhoti   ...   pannaya  na  vaddhati  ...  pannaya  vaddhati  ...  bahum
@Footnote: 1 Po. sabbavaresu pajja. 2 Ma. appatisso ... sappatisso.
Apunnam  pasavati  ...  bahum  punnam  pasavati  .  katamehi  dasahi sammaditthiko
hoti    sammasankappo    hoti    sammavaco   hoti   sammakammanto
hoti   sammaajivo   hoti   sammavayamo   hoti   sammasati   hoti
sammasamadhi    hoti   sammanani   hoti   sammavimutti   hoti   imehi
kho bhikkhave dasahi dhammehi samannagato puggalo bahum punnam pasavatiti.
                    Puggalavaggo pathamo.
                      -----------
                   Janussonivaggo dutiyo
     [156]    Tena   kho   pana   samayena   janussoni   brahmano
tadahuposathe   sisanhato   navam   khomayugam  nivattho  allakusamutthim  adaya
bhagavato  avidure  ekamantam  thito  hoti . Addasa kho bhagava janussonim
brahmanam   tadahuposathe   sisanhatam   navam   khomayugam  nivattham  allakusamutthim
adaya   ekamantam   thitam   disvana   janussonim   brahmanam  etadavoca
kim   nu   tvam  brahmana  tadahuposathe  sisanhato  navam  khomayugam  nivattho
allakusamutthim  adaya  ekamantam  thito  kim nu kho ajja brahmanakulassati.
Paccorohani bho gotama ajja brahmanakulassati.
     {156.1}   Yathakatham   pana   brahmana   brahmananam  paccorohani
hotiti   .   idha  bho  gotama  brahmana  tadahuposathe  sisanhata  navam
khomayugam  nivattha  allena  gomayena  pathavim  opunjitva  haritehi  kusehi
pattharitva antara ca velam antara ca agyagaram seyyam kappenti te tam rattim
Tikkhattum   paccutthaya   panjalika   aggim  namassanti  paccorohama  bhavantam
paccorohama   bhavantanti   pahutena   ca   sappitelena   navanitena  aggim
santappenti    tassa   ca   rattiya   accayena   panitena   khadaniyena
bhojaniyena  brahmane  santappenti  evam  kho  bho  gotama  brahmananam
paccorohani   hotiti   annatha   kho   brahmananam   paccorohani  hoti
annatha   ca   pana   ariyassa   vinaye   paccorohani   hotiti   yathakatham
pana  bho  gotama  ariyassa  vinaye  paccorohani  hoti  sadhu  vata me bhavam
gotamo tatha dhammam desetu yatha ariyassa vinaye paccorohani hotiti.
     {156.2}  Tenahi  brahmana sunahi sadhukam manasikarohi bhasissamiti.
Evam  bhoti  kho  janussoni  brahmano  bhagavato  paccassosi  .  bhagava
etadavoca  idha  brahmana  ariyasavako  iti  patisancikkhati  panatipatassa
kho   papako   vipako  dittheceva  dhamme  abhisamparayancati  so  iti
patisankhaya     panatipatam     pajahati     panatipata    paccorohati
adinnadanassa  kho  papako  vipako  dittheceva dhamme abhisamparayancati
so   iti   patisankhaya   adinnadanam  pajahati  adinnadana  paccorohati
kamesu   micchacarassa   kho   papako   vipako   dittheceva   dhamme
abhisamparayancati    so    iti    patisankhaya    kamesu    micchacaram
pajahati kamesu micchacara paccorohati
     {156.3}  musavadassa  kho  papako  vipako  dittheceva  dhamme
abhisamparayancati   so   iti   patisankhaya  musavadam  pajahati  musavada
paccorohati   pisunaya   vacaya   kho   papako   vipako   dittheceva
Dhamme   abhisamparayancati   so   iti   patisankhaya  pisunam  vacam  pajahati
pisunaya   vacaya  paccorohati  pharusaya  vacaya  kho  papako  vipako
dittheceva   dhamme  abhisamparayancati  so  iti  patisankhaya  pharusam  vacam
pajahati   pharusaya   vacaya   paccorohati   samphappalapassa  kho  papako
vipako   dittheceva   dhamme   abhisamparayancati   so  iti  patisankhaya
samphappalapam pajahati samphappalapa paccorohati
     {156.4}   abhijjhaya   kho  papako  vipako  dittheceva  dhamme
abhisamparayancati   so   iti   patisankhaya   abhijjham   pajahati   abhijjhaya
paccorohati   byapadassa   kho   papako   vipako  dittheceva  dhamme
abhisamparayancati   so   iti   patisankhaya  byapadam  pajahati  byapada
paccorohati   micchaditthiya   kho   papako  vipako  dittheceva  dhamme
abhisamparayancati     so    iti    patisankhaya    micchaditthim    pajahati
micchaditthiya   paccorohati   evam   kho   brahmana   ariyassa   vinaye
paccorohani hotiti.
     {156.5}  Annatha  [1]-  bho  gotama  brahmananam  paccorohani
hoti  annatha  ca  pana  ariyassa  vinaye  paccorohani hoti imissa ca bho
gotama    ariyassa   vinaye   paccorohaniya   brahmananam   paccorohani
kallam   nagghati   solasim   abhikkantam   bho   gotama  .pe.  upasakam  mam
bhavam gotamo dharetu ajjatagge panupetam saranangatanti.
     [157]   Ariyam  vo  bhikkhave  paccorohanim  desissami  tam  sunatha
sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho te bhikkhu bhagavato
@Footnote: 1 Ma. Yu. khosaddo dissati.
Paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katama  ca  bhikkhave ariya paccorohani
idha   bhikkhave   ariyasavako   iti   patisancikkhati   panatipatassa   kho
papako  vipako  dittheceva  dhamme  abhisamparayancati so iti patisankhaya
panatipatam    pajahati    panatipata    paccorohati    adinnadanassa
kho   papako   vipako  dittheceva  dhamme  abhisamparayancati  so  iti
patisankhaya     adinnadanam     pajahati     adinnadana    paccorohati
kamesu   micchacarassa   kho   papako   vipako   dittheceva   dhamme
abhisamparayancati    so    iti    patisankhaya    kamesu    micchacaram
pajahati kamesu micchacara paccorohati
     {157.1}  musavadassa  kho  papako  vipako  dittheceva  dhamme
abhisamparayancati     so     iti    patisankhaya    musavadam    pajahati
musavada  paccorohati  pisunaya  vacaya  kho papako vipako dittheceva
dhamme   abhisamparayancati   so   iti   patisankhaya  pisunam  vacam  pajahati
pisunaya   vacaya  paccorohati  pharusaya  vacaya  kho  papako  vipako
dittheceva   dhamme  abhisamparayancati  so  iti  patisankhaya  pharusam  vacam
pajahati   pharusaya   vacaya   paccorohati   samphappalapassa  kho  papako
vipako   dittheceva   dhamme   abhisamparayancati   so  iti  patisankhaya
samphappalapam    pajahati    samphappalapa    paccorohati   abhijjhaya   kho
papako   vipako   dittheceva   dhamme   abhisamparayancati   so   iti
patisankhaya    abhijjham    pajahati    abhijjhaya   paccorohati   byapadassa
kho   papako   vipako  dittheceva  dhamme  abhisamparayancati  so  iti
Patisankhaya   byapadam   pajahati   byapada   paccorohati  micchaditthiya
kho   papako   vipako  dittheceva  dhamme  abhisamparayancati  so  iti
patisankhaya    micchaditthim    pajahati    micchaditthiya   paccorohati   ayam
vuccati bhikkhave ariya paccorohaniti.
     [158]   Athakho  sagaravo  brahmano  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   bhagavata   saddhim   sammodi   sammodaniyam   katham   saraniyam
vitisaretva   ekamantam   nisidi   ekamantam   nisinno   kho   sagaravo
brahmano   bhagavantam   etadavoca  kim  nu  kho  bho  gotama  orimam  tiram
kim parimam tiranti.
     {158.1}  Panatipato  kho  brahmana  orimam  tiram panatipata
veramani    parimam    tiram    adinnadanam   orimam   tiram   adinnadana
veramani   parimam   tiram   kamesu   micchacaro   orimam   tiram  kamesu
micchacara   veramani   parimam  tiram  musavado  orimam  tiram  musavada
veramani   parimam   tiram   pisuna   vaca  orimam  tiram  pisunaya  vacaya
veramani   parimam   tiram   pharusa   vaca  orimam  tiram  pharusaya  vacaya
veramani    parimam    tiram   samphappalapo   orimam   tiram   samphappalapa
veramani   parimam   tiram   abhijjha   orimam   tiram  anabhijjha  parimam  tiram
byapado   orimam   tiram   abyapado  paramam  tiram  micchaditthi  orimam
tiram   sammaditthi   parimam   tiram   idam   kho   brahmana   orimam   tiram
idam parimam tiranti.
     Appaka te manussesu           ye jana paragamino
         Athayam itara paja            tiramevanudhavati.
         Ye ca kho sammadakkhate     dhamme dhammanuvattino
         te jana paramessanti      maccudheyyam suduttaram.
         Kanham dhammam vippahaya      sukkam bhavetha pandito
         oka anokamagamma       viveke yattha duramam.
         Tatrabhiratimiccheyya          hitva kame akincano
         pariyodapeyya attanam      cittaklesehi pandito.
         Yesam sambodhiyangesu          samma cittam subhavitam
         adanapatinissagge        anupadaya ye rata
         khinasava jutimanto        te loke parinibbutati.
     [159]   Orimanca  vo  bhikkhave  tiram  desissami  parimanca  tiram
tam   sunatha   .pe.   katamanca   bhikkhave   orimam  tiram  katamanca  parimam
tiram   panatipato   kho   bhikkhave  orimam  tiram  panatipata  veramani
parimam   tiram   adinnadanam   orimam  tiram  adinnadana  veramani  parimam
tiram   kamesu   micchacaro  orimam  tiram  kamesu  micchacara  veramani
parimam   tiram   musavado   orimam   tiram   musavada   veramani  parimam
tiram   pisuna   vaca   orimam   tiram  pisunaya  vacaya  veramani  parimam
tiram  pharusa  vaca  orimam  tiram  pharusaya  vacaya  veramani  parimam  tiram
samphappalapo   orimam  tiram  samphappalapa  veramani  parimam  tiram  abhijjha
orimam  tiram  anabhijjha  parimam  tiram  byapado  orimam  tiram  abyapado
Parimam   tiram   micchaditthi   orimam   tiram   sammaditthi  parimam  tiram  idam
kho bhikkhave orimam tiram idam parimam tiranti.
         Appaka te manussesu       ye jana paragamino
         athayam itara paja            tiramevanudhavati.
         Ye ca kho sammadakkhate     dhamme dhammanuvattino
         te jana paramessanti      maccudheyyam suduttaram.
         Kanham dhammam vippahaya      sukkam bhavetha pandito
         oka anokamagamma       viveke yattha duramam.
         Tatrabhiratimiccheyya          hitva kame akincano
         pariyodapeyya attanam      cittaklesehi pandito.
         Yesam sambodhiyangesu          samma cittam subhavitam
         adanapatinissagge        anupadaya ye rata
         khinasava jutimanto         te loke parinibbutati.
     [160]  Adhammo  ca  bhikkhave  veditabbo  anattho  ca  dhammo  ca
veditabbo    attho    ca    adhammanca   viditva   anatthanca   dhammanca
viditva atthanca yatha dhammo yatha attho tatha patipajjitabbam.
     Katamo   ca   bhikkhave   adhammo   ca   anattho  ca  panatipato
adinnadanam  kamesu  micchacaro  musavado  pisuna vaca pharusa vaca
samphappalapo   abhijjha   byapado   micchaditthi   ayam  vuccati  bhikkhave
Adhammo  ca  anattho  ca  .  katamo  ca  bhikkhave  dhammo  ca  attho  ca
panatipata   veramani   adinnadana   veramani   kamesu  micchacara
veramani  musavada  veramani  pisunaya  vacaya  veramani  pharusaya vacaya
veramani   samphappalapa   veramani   anabhijjha   abyapado   sammaditthi
ayam  vuccati  bhikkhave  dhammo  ca attho ca. Adhammo ca bhikkhave veditabbo
anattho   ca   dhammo   ca   veditabbo   attho  ca  adhammanca  viditva
anatthanca   dhammanca   viditva   atthanca   yatha   dhammo   yatha  attho
tatha patipajjitabbanti iti yantam vuttam idametam paticca vuttanti.
     [161]  Adhammo  ca  bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca  anattho  ca
veditabbo   attho   ca  adhammanca  viditva  dhammanca  anatthanca  viditva
atthanca   yatha   dhammo   yatha  attho  tatha  patipajjitabbanti  idamavoca
bhagava idam vatvana sugato utthayasana viharam pavisi.
     {161.1}  Athakho  tesam  bhikkhunam  acirapakkantassa bhagavato etadahosi
idam  kho  no  avuso  bhagava  sankhittena  uddesam uddisitva vittharena
attham   avibhajitva   utthayasana  viharam  pavittho  adhammo  ca  bhikkhave
veditabbo   dhammo   ca   anattho  ca  veditabbo  attho  ca  adhammanca
viditva  dhammanca  anatthanca  viditva  atthanca  yatha  dhammo  yatha attho
tatha  patipajjitabbanti  ko  nu  kho  imassa  bhagavata sankhittena uddesassa
udditthassa   vittharena  attham  avibhattassa  vittharena  attham  vibhajeyyati
Athakho tesam bhikkhunam etadahosi
     {161.2}  ayam  kho  ayasma  mahakaccano  satthu ceva samvannito
sambhavito  ca  vinnunam  sabrahmacarinam  pahoti  ayasma  1- mahakaccano
imassa   bhagavata   sankhittena   uddesassa  udditthassa  vittharena  attham
avibhattassa  vittharena  attham  vibhajitum  yannuna mayam yenayasma mahakaccano
tenupasankameyyama   upasankamitva   ayasmantam   mahakaccanam   etamattham
puccheyyama   yatha  no  ayasma  mahakaccano  byakarissati  tatha  nam
dharessamati  atha  kho  te bhikkhu yenayasma mahakaccano tenupasankamimsu
upasankamitva   ayasmata   mahakaccanena   saddhim  sammodimsu  sammodaniyam
katham   saraniyam  vitisaretva  ekamantam  nisidimsu  ekamantam  nisinna  kho
te bhikkhu ayasmantam mahakaccanam etadavocum
     {161.3}  idam  kho  no avuso kaccana bhagava sankhittena uddesam
uddisitva    vittharena    attham    avibhajitva   utthayasana   viharam
pavittho  adhammo  ca  bhikkhave  veditabbo  dhammo ca anattho ca veditabbo
attho    ca    adhammanca    viditva    dhammanca    anatthanca   viditva
atthanca   yatha   dhammo   yatha   attho   tatha   patipajjitabbanti  tesam
no   avuso   amhakam   acirapakkantassa  bhagavato  etadahosi  idam  kho
no   avuso  bhagava  sankhittena  uddesam  uddisitva  vittharena  attham
avibhajitva  utthayasana  viharam  pavittho  adhammo  ca bhikkhave veditabbo
dhammo   ca   anattho   ca   veditabbo   attho  ca  adhammanca  viditva
dhammanca   anatthanca   viditva   atthanca   yatha   dhammo   yatha  attho
@Footnote: 1 Ma. cayasma.
Tatha  patipajjitabbanti  ko  nu  kho  imassa  bhagavata sankhittena uddesassa
udditthassa vittharena attham avibhattassa vittharena attham vibhajeyyati
     {161.4}  tesam  no  avuso amhakam etadahosi ayam kho ayasma
mahakaccano  satthu  ceva  samvannito  sambhavito  ca  vinnunam sabrahmacarinam
pahoti   ayasma  mahakaccano  imassa  bhagavata  sankhittena  uddesassa
udditthassa  vittharena  attham  avibhattassa  vittharena  attham  vibhajitum yannuna
mayam    yenayasma    mahakaccano   tenupasankameyyama   upasankamitva
ayasmantam   mahakaccanam   etamattham   puccheyyama  yatha  no  ayasma
mahakaccano   byakarissati  tatha  nam  dharessamati  vibhajatayasma  1-
mahakaccanoti seyyathapi avuso puriso saratthiko saragavesi sarapariyesanam
caramano  mahato  rukkhassa  titthato  saravato  atikkammeva  mulam atikkamma
khandham   sakhapalase   saram   pariyesitabbam   manneyya   evam  sampadamidam
ayasmantanam  satthari  sammukhibhute  tam  bhagavantam  atisitva  amhe etamattham
patipucchitabbam  mannatha  2-  so  hi  avuso  bhagava  janam  janati  passam
passati   cakkhubhuto   nanabhuto   dhammabhuto   brahmabhuto   vatta  pavatta
atthassa   ninneta   amatassa   data   dhammasami  tathagato  so  ceva
panetassa  kalo  ahosi  yam  tumhe  bhagavantamyeva  upasankamitva etamattham
puccheyyatha 3- yatha no 4- bhagava byakareyya tatha nam dhareyyathati
     {161.5}  addhavuso  5- kaccana bhagava janam janati passam passati
cakkhubhuto  nanabhuto  dhammabhuto  brahmabhuto vatta pavatta atthassa ninneta
@Footnote: 1 Po. Ma. vibhajatu ayasma. 2 Po. manneyyatha. Yu. mannetha.
@3 Ma. patipuccheyyatha. 4 Ma. vo.. 5 Ma. addha avuso.
Amatassa  data  dhammasami  tathagato  so  ceva  panetassa  kalo ahosi
yam   mayam   bhagavantamyeva  upasankamitva  etamattham  puccheyyama  yatha  no
bhagava   byakareyya   tatha  nam  dhareyyama  apicayasma  mahakaccano
satthuceva   samvannito   sambhavito   ca   vinnunam   sabrahmacarinam   pahoti
ayasma  mahakaccano  imassa  bhagavata  sankhittena uddesassa udditthassa
vittharena   attham   avibhattassa   vittharena  attham  vibhajitum  vibhajatayasma
mahakaccano agarukatvati 1-.
     {161.6}  Tenahavuso  sunatha  sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti.
Evamavusoti  kho  te  bhikkhu  ayasmato  mahakaccanassa  paccassosum .
Ayasma   2-  mahakaccano  etadavoca  yam  kho  no  avuso  bhagava
sankhittena    uddesam    uddisitva    vittharena    attham   avibhajitva
utthayasana   viharam  pavittho  adhammo  ca  bhikkhave  veditabbo  dhammo
ca   anattho   ca   veditabbo   attho  ca  adhammanca  viditva  dhammanca
anatthanca    viditva   atthanca   yatha   dhammo   yatha   attho   tatha
patipajjitabbanti
     {161.7}  katamo  cavuso  adhammo  katamo  ca  dhammo  katamo ca
anattho    katamo    ca    attho    panatipato   avuso   adhammo
panatipata     veramani    dhammo    ye    ca    panatipatapaccaya
aneke  papaka  akusala  dhamma  sambhavanti  ayam  anattho  panatipata
veramanipaccaya   ca   aneke   kusala   dhamma  bhavanaparipurim  gacchanti
ayam   attho   .  adinnadanam  avuso  adhammo  adinnadana  veramani
dhammo   ye   ca  adinnadanapaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma
@Footnote: 1 Po. Ma. agarum karitvati. Yu. agarukaritva. 2 athayasuma.
Sambhavanti   ayam   anattho   adinnadana   veramanipaccaya   ca  aneke
kusala   dhamma   bhavanaparipurim   gacchanti   ayam   attho   .  kamesu
micchacaro  avuso  adhammo  kamesu  micchacara veramani dhammo ye ca
kamesu   micchacarapaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma  sambhavanti
ayam   anattho  kamesu  micchacara  veramanipaccaya  ca  aneke  kusala
dhamma bhavanaparipurim gacchanti ayam attho.
     {161.8}  Musavado  avuso  adhammo  musavada veramani dhammo
ye   ca   musavadapaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma  sambhavanti
ayam   anattho   musavada   veramanipaccaya  ca  aneke  kusala  dhamma
bhavanaparipurim  gacchanti  ayam  attho  .  pisuna  vaca  avuso adhammo
pisunaya  vacaya  veramani  dhammo  ye  ca  pisuna  vacapaccaya aneke
papaka   akusala   dhamma   sambhavanti   ayam  anattho  pisunaya  vacaya
veramanipaccaya   ca   aneke   kusala   dhamma  bhavanaparipurim  gacchanti
ayam  attho  .  pharusa  vaca  avuso  adhammo pharusaya vacaya veramani
dhammo   ye   ca   pharusavacapaccaya  aneke  papaka  akusala  dhamma
sambhavanti  ayam  anattho  pharusaya  vacaya veramanipaccaya ca aneke kusala
dhamma   bhavanaparipurim  gacchanti  ayam  attho  .  samphappalapo  avuso
adhammo   samphappalapa   veramani   dhammo   ye  ca  samphappalapapaccaya
aneke  papaka  akusala  dhamma  sambhavanti  ayam  anattho  samphappalapa
veramanipaccaya   ca   aneke   kusala   dhamma  bhavanaparipurim  gacchanti
Ayam attho.
     {161.9}   Abhijjha   avuso   adhammo   anabhijjha  dhammo  ye
ca   abhijjhapaccaya   aneke   papaka  akusala  dhamma  sambhavanti  ayam
anattho   anabhijjhapaccaya   ca   aneke  kusala  dhamma  bhavanaparipurim
gacchanti   ayam   attho   .   byapado  avuso  adhammo  abyapado
dhammo   ye   ca   byapadapaccaya   aneke  papaka  akusala  dhamma
sambhavanti   ayam   anattho  abyapadapaccaya  ca  aneke  kusala  dhamma
bhavanaparipurim   gacchanti   ayam  attho  .  micchaditthi  avuso  adhammo
sammaditthi  dhammo  ye  ca  micchaditthipaccaya  aneke  papaka  akusala
dhamma    sambhavanti    ayam   anattho   sammaditthipaccaya   ca   aneke
kusala dhamma bhavanaparipurim gacchanti ayam attho.
     {161.10}  Yam kho no avuso bhagava sankhittena uddesam uddisitva
vittharena  attham  avibhajitva  utthayasana  viharam  pavittho  adhammo  ca
bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca  anattho  ca veditabbo attho ca adhammanca
viditva  dhammanca  anatthanca  viditva  atthanca  yatha  dhammo  yatha attho
tatha  patipajjitabbanti  imassapi  1-  kho  aham  avuso bhagavata sankhittena
uddesassa  udditthassa  vittharena  attham  avibhajitva evam vittharena attham
ajanami  akankhamana  capana  tumhe  avuso bhagavantamyeva upasankamitva
etamattham puccheyyatha yatha no 2- bhagava byakareyya tatha nam dhareyyathati.
     {161.11} Evamavusotikho te bhikkhu ayasmato mahakaccanassa bhasitam
abhinanditva anumoditva utthayasana yena bhagava tenupasankamimsu upasankamitva
@Footnote: 1 Ma. Yu. imassa. 2 Ma. Yu. vo.
Bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidimsu   ekamantam   nisinna   kho
te  bhikkhu  bhagavantam  etadavocum  yam  kho  no  bhante  bhagava  sankhittena
uddesam    uddisitva    vittharena   attham   avibhajitva   utthayasana
viharam   pavittho   adhammo  ca  bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca  anattho
ca   veditabbo   attho   ca   adhammanca   viditva   dhammanca  anatthanca
viditva atthanca yatha dhammo yatha attho tatha patipajjitabbanti
     {161.12}   tesam  no  bhante  amhakam  acirapakkantassa  bhagavato
etadahosi  idam  kho  no  avuso  bhagava  sankhittena uddesam uddisitva
vittharena  attham  avibhajitva  utthayasana  viharam  pavittho  adhammo  ca
bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca  anattho  ca veditabbo attho ca adhammanca
viditva  dhammanca  anatthanca  viditva  atthanca  yatha  dhammo  yatha attho
tatha  patipajjitabbanti  ko  nu  kho  imassa  bhagavata sankhittena uddesassa
udditthassa vittharena attham vibhajeyyati
     {161.13}  tesam  no  bhante amhakam etadahosi ayam kho ayasma
mahakaccano  satthu  ceva  samvannito  sambhavito  ca  vinnunam sabrahmacarinam
pahoti   ayasma  mahakaccano  imassa  bhagavata  sankhittena  uddesassa
udditthassa  vittharena  attham  avibhattassa  vittharena  attham  vibhajitum yannuna
mayam  yenayasma  mahakaccano tenupasankameyyama upasankamitva ayasmantam
mahakaccanam   etamattham  puccheyyama  yatha  no  ayasma  mahakaccano
byakarissati   tatha  nam  dharessamati  athakho  mayam  bhante  yenayasma
Mahakaccano   tenupasankamimha   upasankamitva   ayasmantam  mahakaccanam
etamattham   pucchimha  1-  tesam  no  bhante  ayasmata  mahakaccanena
imehi akarehi imehi padehi imehi byanjanehi attho suvibhattoti.
     {161.14}  Sadhu  sadhu  bhikkhave  pandito  bhikkhave  mahakaccano
mahapanno  bhikkhave  mahakaccano  mam  cepi  tumhe bhikkhave upasankamitva
etamattham puccheyyatha ahampicetam evameva byakareyyam yathatam mahakaccanena
byakatam esoceva tassa 2- attho evanca nam dhareyyathati.
     [162] Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca anattho ca veditabbo
attho   ca   adhammanca   viditva   dhammanca  anatthanca  viditva  atthanca
yatha   dhammo   yatha  attho  tatha  patipajjitabbanti  katamo  ca  bhikkhave
adhammo  katamo  ca  dhammo katamo ca anattho katamo ca attho panatipato
bhikkhave  adhammo  panatipata  veramani  dhammo ye ca panatipatapaccaya
aneke  papaka  akusala  dhamma  sambhavanti  ayam  anattho  panatipata
veramanipaccaya   ca   aneke   kusala   dhamma  bhavanaparipurim  gacchanti
ayam attho.
     {162.1}   Adinnadanam  bhikkhave  adhammo  adinnadana  veramani
dhammo  ...  kamesu  micchacaro  bhikkhave  adhammo kamesu micchacara
veramani  dhammo  ... Musavado bhikkhave adhammo musavada veramani dhammo
...  pisuna  vaca  bhikkhave adhammo pisunaya vacaya veramani dhammo ...
Pharusavaca bhikkhave adhammo pharusaya vacaya veramani dhammo ... Samphappalapo
@Footnote: 1 Ma. apucchimha. 2 Po. esocevetassa.
Bhikkhave  adhammo  samphappalapa  veramani  dhammo  ...  abhijjha  bhikkhave
adhammo  anabhijjha  dhammo  ...  byapado  bhikkhave adhammo abyapado
dhammo   ...  micchaditthi  bhikkhave  adhammo  sammaditthi  dhammo  ye  ca
micchaditthipaccaya   aneke   papaka   akusala   dhamma  sambhavanti  ayam
anattho   sammaditthipaccaya   ca  aneke  kusala  dhamma  bhavanaparipurim
gacchanti   ayam   attho  .  adhammo  ca  bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca
anattho   ca   veditabbo   attho   ca   adhammanca   viditva   dhammanca
anatthanca    viditva   atthanca   yatha   dhammo   yatha   attho   tatha
patipajjitabbanti iti yantam vuttam idametam paticca vuttanti.
     [163]  Panatipatampaham  1-  bhikkhave  tividham  vadami  lobhahetukampi
dosahetukampi   mohahetukampi   adinnadanampaham   bhikkhave   tividham   vadami
lobhahetukampi    dosahetukampi    mohahetukampi   kamesu   micchacarampaham
bhikkhave    tividham   vadami   lobhahetukampi   dosahetukampi   mohahetukampi
musavadampaham    bhikkhave    tividham   vadami   lobhahetukampi   dosahetukampi
mohahetukampi    pisunavacampaham   bhikkhave   tividham   vadami   lobhahetukampi
dosahetukampi    mohahetukampi    pharusavacampaham   bhikkhave   tividham   vadami
lobhahetukampi  dosahetukampi  mohahetukampi  samphappalapampaham  bhikkhave  tividham
vadami  lobhahetukampi  dosahetukampi  mohahetukampi  abhijjhampaham bhikkhave tividham
vadami   lobhahetukampi  dosahetukampi  mohahetukampi  byapadampaham  bhikkhave
tividham   vadami   lobhahetukampi  dosahetukampi  mohahetukampi  micchaditthimpaham
@Footnote: 1 Po. panatipatam caham. Ma. sabbavaresu ... patampaham.
Bhikkhave    tividham   vadami   lobhahetukampi   dosahetukampi   mohahetukampi
iti   kho   bhikkhave  lobho  kammanidanasambhavo  doso  kammanidanasambhavo
moho    kammanidanasambhavo   lobhakkhaya   kammanidanasankhayo   dosakkhaya
kammanidanasankhayo mohakkhaya kammanidanasankhayoti.
     [164]  Saparikkamano  ayam  bhikkhave  dhammo nayam dhammo aparikkamano
kathanca   bhikkhave   saparikkamano   ayam  dhammo  nayam  dhammo  aparikkamano
panatipatissa    bhikkhave    panatipata   veramani   parikkamanam   hoti
adinnadayissa  bhikkhave  adinnadana  veramani  parikkamanam  hoti  kamesu
micchacarissa   bhikkhave   kamesu  micchacara  veramani  parikkamanam  hoti
musavadissa  bhikkhave  musavada  veramani  parikkamanam  hoti  pisunavacassa
bhikkhave   pisunaya   vacaya   veramani   parikkamanam   hoti   pharusavacassa
bhikkhave   pharusaya   vacaya   veramani   parikkamanam  hoti  samphappalapissa
bhikkhave   samphappalapa   veramani  parikkamanam  hoti  abhijjhalussa  bhikkhave
anabhijjha   parikkamanam   hoti   byapannassa   1-   bhikkhave  abyapado
parikkamanam    hoti    micchaditthikassa    bhikkhave   sammaditthi   parikkamanam
hoti  evam  kho  bhikkhave  parikkamanam  hoti  evam kho bhikkhave saparikkamano
[2]- Nayam dhammo aparikkamanoti.
     [165]  Ekam  samayam  bhagava  pavayam viharati cundassa kammaraputtassa
ambavane   .   athakho  cundo  kammaraputto  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva     bhagavantam     abhivadetva    ekamantam    nisidi   .
@Footnote: 1 Ma. byapannacittassa. 2 Ma. Yu. ayam dhammoti atthi.
Ekamantam   nisinnam   kho   cundam   kammaraputtam  bhagava  etadavoca  kassa
no  tvam  cunda  soceyyani rocesiti. Brahmana bhante pacchabhumaka 1-
kamandaluka     sevalamalaka    2-    aggiparicarika    udakorohaka
soceyyani pannapenti 3- tesaham [4]- rocemiti.
     {165.1}  Yathakatham  pana  cunda  brahmana  pacchabhumaka kamandaluka
sevalamalaka  aggiparicarika  udakorohaka  soceyyani pannapentiti.
Idha    bhante    brahmana   pacchabhumaka   kamandaluka   sevalamalaka
aggiparicarika  udakorohaka  te  savake 5- evam samadapenti ehi tvam
ambho  purisa  sakalasseva  6-  utthahanto  sayanamha  pathavim amaseyyasi
no   ce   pathavim   amaseyyasi  allagomayani  amaseyyasi  no  ce
allagomayani   amaseyyasi   haritani   tinani  amaseyyasi  no  ce
haritani   tinani   amaseyyasi   aggim   paricareyyasi  no  ce  aggim
paricareyyasi   panjaliko   adiccam   namasseyyasi   no  ce  panjaliko
adiccam   namasseyyasi   sayatatiyakam   udakam  oroheyyasiti  evam  kho
bhante     brahmana     pacchabhumaka     kamandaluka    sevalamalaka
aggiparicarika    udakorohaka    soceyyani    pannapenti   tesaham
soceyyani rocemiti.
     {165.2}  Annatha  kho  cunda  brahmana  pacchabhumaka kamandaluka
sevalamalaka   aggiparicarika   udakorohaka  soceyyani  pannapenti
annatha  ca  pana  ariyassa  vinaye  soceyyam  hotiti. Yathakatham pana bhante
ariyassa  vinaye  soceyyam  hoti sadhu me bhante bhagava tatha dhammam desetu
yatha  ariyassa  vinaye  soceyyam  hotiti  .  tenahi  cunda  sunahi sadhukam
@Footnote: 1 Po. pacchabhumika. 2 Ma. sevalamalika. 3 pannapentipi patho.
@4 Po. Ma. Yu. soceyyaniti atthi. 5 Ma. Yu. savakam. 6 kalasseva itipi patho.
Manasikarohi   bhasissamiti   .  evam  bhanteti  kho  cundo  kammaraputto
bhagavato   paccassosi   .  bhagava  etadavoca  tividham  kho  cunda  kayena
asoceyyam   hoti   catubbidham   vacaya   asoceyyam  hoti  tividham  manasa
asoceyyam hoti.
     Kathanca  cunda  tividham  kayena  asoceyyam  hoti  idha cunda ekacco
panatipati    hoti    luddho   1-   lohitapani   hatapahate   nivittho
adayapanno   panabhutesu  adinnadayi  hoti  yantam  parassa  paravittupakaranam
gamagatam    va    arannagatam    va   adinnam   theyyasankhatam   adata
hoti   kamesu   micchacari   hoti   ya  ta  maturakkhita  piturakkhita
bhaturakkhita   bhaginirakkhita   natirakkhita   [2]-  dhammarakkhita  sasamika
saparidanda   antamaso   malagunaparikkhitapi   3-   tatharupasu   carittam
apajjita hoti evam cunda tividham kayena asoceyyam hoti.
     Kathanca  cunda  catubbidham  vacaya  asoceyyam hoti idha cunda ekacco
musavadi   hoti   sabhaggato   4-  va  parisaggato  va  natimajjhaggato
va   pugamajjhaggato   va  rajakulamajjhaggato  va  abhinito  sakkhim  puttho
ehi  bho  purisa  yam  janasi  tam  vadehiti  so  ajanam  va  aha  5-
janamiti   janam  va  aha  na  janamiti  apassam  va  aha  passamiti
passam   va   aha   na   passamiti   iti  attahetu  va  parahetu  va
amisakincikkhahetu    va    sampajanamusa   bhasita   hoti   pisunavaco
hoti  ito  sutva  amutra  akkhata  imesam  bhedaya  amutra va sutva
@Footnote: 1 Ma. Yu. luddo. 2 Ma. gottarakkhita. 3 Po. malagula ... Ma. Yu. malagula ....
@4 Yu. sabhagato va. 5 Po. Yu. sabbattha ahati natthi.
Imesam  akkhata  amusam  bhedaya  iti  samagganam  va bhetta bhinnanam 1-
va   anuppadata   vaggaramo   vaggarato   vagganandi  vaggakaranim  vacam
bhasita   hoti   pharusavaco   hoti  ya  sa  vaca  andaka  kakkasa
parakatuka   parabhisajjani   kodhasamanta  asamadhisamvattanika  tatharupim  vacam
bhasita   hoti   samphappalapi   hoti   akalavadi  abhutavadi  anatthavadi
adhammavadi  avinayavadi  anidhanavatim  vacam  bhasita hoti akalena anapadesam
apariyantavatim  anatthasanhitam  evam  kho  cunda  catubbidham  vacaya  asoceyyam
hoti.
     Kathanca cunda tividham manasa asoceyyam hoti idha cunda ekacco abhijjhalu
hoti  yantam  parassa  paravittupakaranam  tam  abhijjhita  hoti aho vata yam parassa
tam   mama  assati  byapannacitto  hoti  padutthamanasankappo  ime  satta
hannantu   va   bhijjantu  va  ucchijjantu  va  vinassantu  va  ma  va
ahesunti   2-   micchaditthiko  hoti  viparittadassano  natthi  dinnam  natthi
yittham   natthi   hutam   natthi   sukatadukkatanam  kammanam  phalam  vipako  natthi
ayam  loko  natthi  paro  loko  natthi  mata  natthi  pita  natthi satta
opapatika      natthi      loke      samanabrahmana     sammaggata
sammapatipanna    ye   imanca   lokam   paranca   lokam   sayam   abhinna
sacchikatva pavedentiti evam kho cunda tividham manasa asoceyyam hoti.
     {165.3}   Ime   kho   cunda  dasa  akusalakammapatha  imehi  kho
cunda    dasahi    akusalehi    kammapathehi    samannagato    sakalasseva
@Footnote: 1 Po. bhedita. 2 Po. Yu. ahesum iti vati.
Utthahanto   sayanamha  pathavim  cepi  amasati  asuciyeva  hoti  no  cepi
pathavim   amasati   asuciyeva   hoti   allani   cepi  gomayani  amasati
asuciyeva  hoti  no  cepi  allani  gomayani  amasati  asuciyeva  hoti
haritani   cepi   tinani   amasati  asuciyeva  hoti  no  cepi  haritani
tinani   amasati  asuciyeva  hoti  aggim  cepi  paricarati  asuciyeva  hoti
no   cepi   aggim   paricarati  asuciyeva  hoti  panjaliko  cepi  adiccam
namassati  asuciyeva  hoti  no  ce  panjaliko  adiccam  namassati asuciyeva
hoti   sayatatiyakam   cepi  udakam  orohati  asuciyeva  hoti  no  cepi
sayatatiyakam  udakam  orohati  asuciyeva  hoti  tam  kissa  hetu  ime cunda
dasa   akusalakammapatha   asuciceva  1-  asucikarana  ca  imesam  pana  cunda
dasannam    akusalanam    kammapathanam   samannagamanahetu   nirayo   pannayati
tiracchanayoni   pannayati   pittivisayo   pannayati   ya   va  panannapi
kaci duggati 2- hoti.
     {165.4}  Tividham  kho  cunda kayena soceyyam hoti catubbidham vacaya
soceyyam   hoti  tividham  manasa  soceyyam  hoti  .  kathanca  cunda  tividham
kayena   soceyyam   hoti   idha   cunda  ekacco  panatipatam  pahaya
panatipata      pativirato      hoti      nihitadando     nihitasattho
lajji         byapanno         sabbapanabhutahitanukampi        viharati
adinnadanam   pahaya   adinnadana   pativirato   hoti   yantam   parassa
paravittupakaranam   gamagatam   va   arannagatam  va  tam  adinnam  theyyasankhatam
anadata   hoti   kamesu   micchacaram   pahaya  kamesu  micchacara
@Footnote: 1 Ma. Yu. asuciyeva honti. 2 Ma. Yu. duggatiyo. hotiti patho natthi.
Pativirato  hoti  ya  ta  maturakkhita piturakkhita bhaturakkhita bhaginirakkhita
natirakkhita     dhammarakkhita     sasamika     saparidanda     antamaso
malagunaparikkhitapi   tatharupasu   na   carittam   apajjita  hoti  evam
kho cunda tividham kayena soceyyam hoti.
     {165.5}  Kathanca  cunda  catubbidham  vacaya soceyyam hoti idha cunda
ekacco   musavadam  pahaya  musavada  pativirato  hoti  sabhaggato  va
parisaggato  va  natimajjhaggato  va  pugamajjhaggato  va rajakulamajjhaggato
va  abhinito  sakkhim  puttho ehi bho purisa yam janasi tam vadehiti so ajanam
va  aha  na  janamiti  janam  va  aha  janamiti  apassam va aha na
passamiti  passam  va  aha  passamiti  iti  attahetu  va  parahetu  va
amisakincikkhahetu   va   na   sampajanamusa  bhasita  hoti  pisunam  vacam
pahaya  pisunaya  vacaya  pativirato  hoti  na ito sutva amutra akkhata
imesam  bhedaya  amutra  va  sutva  na imesam akkhata amusam bhedaya iti
bhinnanam  va  sandhata  sahitanam  va anuppadata samaggaramo samaggarato
samagganandi  samaggakarani  vacam  bhasita  hoti  pharusam  vacam  pahaya pharusaya
vacaya   pativirato  hoti  ya  sa  vaca  nela  kannasukha  pemaniya
hadayangama  pori  bahujanakanta  bahujanamanapa  tatharupim  vacam bhasita hoti
samphappalapam    pahaya    samphappalapa    pativirato    hoti   kalavadi
bhutavadi     atthavadi     dhammavadi     vinayaadi    nidhanavatim    vacam
bhasita   hoti   kalena   sapadesam  pariyantavatim  atthasanhitam  evam  kho
Cunda catubbidham vacaya soceyyam hoti.
     {165.6}  Kathanca  cunda  tividham  manasa  soceyyam  hoti  idha cunda
ekacco   anabhijjhalu  hoti  yantam  parassa  paravittupakaranam  tam  anabhijjhita
hoti   aho   vata  yam  parassa  tam  mama  assati  abyapannacitto  hoti
appadutthamanasankappo   ime   satta   avera  1-  abyapajjha  anigha
sukhi   attanam   pariharantuti   sammaditthiko  hoti  aviparittadassano  atthi
dinnam  atthi  yittham  atthi  hutam  atthi  sukatadukkatanam  kammanam  phalam vipako
atthi  ayam  loko  atthi  paro  loko atthi mata atthi pita atthi satta
opapatika   atthi   loke   samanabrahmana  sammaggata  sammapatipanna
ye   imanca  lokam  paranca  lokam  sayam  abhinna  sacchikatva  pavedentiti
evam kho cunda tividham manasa soceyyam hoti.
     {165.7}  Ime  kho  cunda dasa kusalakammapatha imehi kho cunda dasahi
kusalehi   kammapathehi   samannagato   kalasseva   utthahanto   sayanamha
pathavim  cepi  amasati  suciyeva  hoti  no cepi pathavim amasati suciyeva hoti
allani   cepi   gomayani  amasati  suciyeva  hoti  no  cepi  allani
gomayani  amasati  suciyeva  hoti  haritani  cepi  tinani amasati suciyeva
hoti  no  cepi  haritani  tinani amasati suciyeva hoti aggim cepi paricarati
suciyeva  hoti  no  cepi  aggim  paricarati  suciyeva  hoti  panjaliko cepi
adiccam   namassati   suciyeva   hoti   no   cepi   panjaliko   adiccam
@Footnote: 1 Ma. avera hontu.
Namassati   suciyeva   hoti   sayatatiyakam   cepi  udakam  orohati  suciyeva
hoti   no   cepi   sayatatiyakam   udakam   orohati   suciyeva  hoti  tam
kissa   hetu  ime  cunda  dasa  kusalakammapatha  suciceva  honti  sucikarana
ca   imesanca   pana   cunda  dasannam  kusalanam  kammapathanam  samannagamahetu
deva    pannayanti    manussa    pannayanti    ya   va   panannapi
kaci  sugati 1- hoti. Evam vutte cundo kammaraputto bhagavantam etadavoca
abhikkantam  bhante  .pe.  upasakam  mam  bhante  bhagava  dharetu ajjatagge
panupetam saranam gatanti.
     [166]  Athakho  janussoni  brahmano  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   bhagavata   saddhim   sammodi   sammodaniyam   katham   saraniyam
vitisaretva   ekamantam   nisidi   ekamantam   nisinno   kho  janussoni
brahmano   bhagavantam   etadavoca   mayamassu   bho   gotama   brahmana
nama  danani  dema  saddhani  karoma  idam  danam petanam natisalohitanam
upakappatu     idam     danam    peta    natisalohita    paribhunjantuti
kacci   tam   bho   gotama   danam   petanam   natisalohitanam  upakappati
kacci   te   peta   natisalohita  tam  danam  paribhunjantiti  .  thane
kho brahmana upakappati no atthaneti.
     {166.1}  Katamam  [2]-  bho  gotama  thanam  katamam  atthananti .
Idha    brahmana   ekacco   panatipati   hoti   adinnadayi   hoti
kamesu  micchacari  hoti  musavadi  hoti  pisunavaco  hoti  pharusavaco
hoti    samphappalapi   hoti   abhijjhalu   hoti   byapannacitto   hoti
@Footnote: 1 Ma. Yu. sugatiyoti. hotiti patho natthi. 2 Ma. pana. Yu. katamanca pana.
Micchaditthiko   hoti   so  kayassa  bheda  parammarana  nirayam  upapajjati
yo  nerayikanam  sattanam  aharo  tena so tattha yapeti tena so tattha
titthati idam 1- kho brahmana atthanam yattha thitassa tam danam na upakappati
     {166.2}    idha    pana    brahmana    ekacco   panatipati
hoti   .pe.   micchaditthiko   hoti   so  kayassa  bheda  parammarana
tiracchanayonim   upapajjati   yo   tiracchanayonikanam   sattanam   aharo
tena  so  tattha  yapeti  tena  so  tattha  titthati  idampi kho brahmana
atthanam   yattha   thitassa   tam   danam  na  upakappati  idha  2-  brahmana
ekacco    panatipata   pativirato   hoti   adinnadana   pativirato
hoti  kamesu  micchacara  pativirato  hoti  musavada  pativirato  hoti
pisunaya   vacaya   pativirato   hoti  pharusaya  vacaya  pativirato  hoti
samphappalapa    pativirato   hoti   anabhijjhalu   hoti   abyapannacitto
hoti   sammaditthiko   hoti  so  kayassa  bheda  parammarana  manussanam
sahabyatam   upapajjati  yo  manussanam  aharo  tena  so  tattha  yapeti
tena   so  tattha  titthati  idampi  kho  brahmana  atthanam  yattha  thitassa
tam danam na upakappati
     {166.3}  idha  pana  brahmana  ekacco  panatipata  pativirato
hoti  .pe.  sammaditthiko  hoti  so  kayassa bheda parammarana devanam
sahabyatam  upapajjati  yo  devanam  aharo  tena  so tattha yapeti tena
so   tattha   titthati   idampi   kho   brahmana   atthanam  yattha  thitassa
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. idampi kho. 2 Ma. Yu. idha pana.
Tam danam na upakappati
     {166.4}   idha   brahmana  ekacco  panatipati  hoti  .pe.
Micchaditthiko    hoti   so   kayassa   bheda   parammarana   pittivisayam
upapajjati   yo  pittivisayikanam  1-  sattanam  aharo  tena  so  tattha
yapeti  tena  so  tattha  titthati  yam  va  panassa  ito  anuppavecchanti
mittamacca   2-   va  natisalohita  va  tena  so  tattha  yapeti
tena   so   tattha   titthati  idampi  kho  brahmana  thanam  yattha  thitassa
tam danam upakappatiti.
     {166.5}  Sace  pana  bho gotama so peto natisalohito tam thanam
anupapanno   hoti   ko  tam  danam  paribhunjatiti  .  annepissa  brahmana
peta   natisalohita   tam   thanam   upapanna   honti  te  tam  danam
paribhunjantiti  .  sace  pana  bho  gotama  soceva peto natisalohito tam
thanam  anupapanno  hoti  annepissa  peta  natisalohita  3-  tam thanam
anupapanna honti ko tam danam paribhunjatiti.
     {166.6}  Atthanam  kho  etam  brahmana  anavakaso  yantam  thanam
vivittam   assa   imina  dighena  addhuna  yadidam  petehi  natisalohitehi
apica   brahmana   dayakopi   anipphaloti   .  atthanepi  bhavam  gotamo
parikappam   vadatiti   .   atthanepi  kho  aham  brahmana  parikappam  vadami
idha  brahmana  ekacco  panatipati  hoti  adinnadayi  hoti  kamesu
micchacari   hoti   musavadi  hoti  pisunavaco  hoti  pharusavaco  hoti
samphappalapi   hoti  abhijjhalu  hoti  byapannacitto  hoti  micchaditthiko
hoti   so   data  hoti  samanassa  va  brahmanassa  va  annam  panam
@Footnote: 1 Ma. Yu. pettivisayikanam. 2 Po. Yu. mitta va amacca va. 3 Ma. nati
@salohita peta.
Vattham  yanam  malagandham  1-  vilepanam  seyyavasatham  padipeyyam so kayassa
bheda   parammarana   hatthinam   sahabyatam   upapajjati   so   tattha   labhi
hoti annassa panassa malananalankarassa
     {166.7}  yam  kho  brahmana  idha panatipati adinnadayi kamesu
micchacari   musavadi   pisunavaco   pharusavaco   samphappalapi  abhijjhalu
byapannacitto   micchaditthiko   tena   so  kayassa  bheda  parammarana
hatthinam   sahabyatam  upapajjati  yanca  kho  so  data  hoti  samanassa  va
brahmanassa   va   annam   panam   vattham   yanam   malagandham   vilepanam
seyyavasatham   padipeyyam  tena  so  tattha  labhi  hoti  annassa  panassa
malananalankarassa
     {166.8}   idha   pana   brahmana   ekacco  panatipati  hoti
adinnadayi  hoti  kamesu  micchacari  hoti  musavadi  hoti pisunavaco
hoti  pharusavaco  hoti  samphappalapi  hoti  abhijjhalu hoti byapannacitto
hoti  micchaditthiko  hoti  so  data  hoti  samanassa  va  brahmanassa
va  annam  panam  vattham  yanam  malagandham  vilepanam  seyyavasatham padipeyyam
so  kayassa  bheda  parammarana  assanam  sahabyatam  upapajjati  ... Gunnam
sahabyatam  upapajjati  ...  kukkuranam  sahabyatam  upapajjati  so  tattha  labhi
hoti annassa panassa malananalankarassa
     {166.9}   yam   kho   brahmana   idha  panatipati  adinnadayi
kamesu   micchacari   musavadi   pisunavaco   pharusavaco   samphappalapi
abhijjhalu    byapannacitto    micchaditthiko    tena    so    kayassa
bheda     parammarana     kukkuranam     sahabyatam     upapajjati    yanca
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. malagandhavilepanam seyyavasathapadipeyyam.
Kho   so   data   hoti  samanassa  va  brahmanassa  va  annam  panam
vattham   yanam   malagandham   vilepanam   seyyavasatham  padipeyyam  tena  so
tattha labhi hoti annassa panassa malananalankarassa
     {166.10}   idha   brahmana   ekacco  panatipata  pativirato
hoti   adinnadana   pativirato   hoti  kamesu  micchacara  pativirato
hoti   musavada   pativirato   hoti  pisunaya  vacaya  pativirato  hoti
pharusaya   vacaya   pativirato   hoti   samphappalapa   pativirato   hoti
anabhijjhalu   hoti   abyapannacitto   hoti   sammaditthiko   hoti  so
data   hoti  samanassa  va  brahmanassa  va  annam  panam  vattham  yanam
malagandham   vilepanam   seyyavasatham   padipeyyam   so   kayassa   bheda
parammarana   manussanam   sahabyatam   upapajjati   so   tattha   labhi  hoti
manusakanam pancannam kamagunanam
     {166.11}   yam   kho   brahmana   idha  panatipata  pativirato
hoti   adinnadana   pativirato   hoti  kamesu  micchacara  pativirato
hoti   musavada   pativirato   hoti  pisunaya  vacaya  pativirato  hoti
pharusaya   vacaya   pativirato   hoti   samphappalapa   pativirato   hoti
anabhijjhalu    hoti    abyapannacitto    hoti    sammaditthiko   hoti
tena   so   kayassa   bheda  parammarana  manussanam  sahabyatam  upapajjati
yanca   kho   so   data  hoti  samanassa  va  brahmanassa  va  annam
panam   vattham   yanam   malagandham  vilepanam  seyyavasatham  padipeyyam  tena
so   tattha   labhi   hoti   manusakanam  pancannam  kamagunanam   idha  pana
Brahmana  ekacco  panatipata  pativirato  hoti  .pe.  sammaditthiko
hoti   so   data   hoti   samanassa   va   brahmanassa   va  annam
panam   vattham   yanam   malagandham   vilepanam  seyyavasatham  padipeyyam  so
kayassa   bheda   parammarana   devanam   sahabyatam  upapajjati  so  tattha
labhi hoti dibbanam pancannam kamagunanam
     {166.12}  yam  kho  brahmana  idha  panatipata  pativirato hoti
.pe.  sammaditthiko  hoti  tena  so  kayassa bheda parammarana devanam
sahabyatam  upapajjati  yanca  kho  so  data  hoti samanassa va brahmanassa
va  annam  panam  vattham  yanam  malagandham  vilepanam  seyyavasatham padipeyyam
tena   so   tattha   labhi   hoti   dibbanam  pancannam  kamagunanam  apica
brahmana dayakopi anipphaloti.
     {166.13}  Acchariyam  bho  gotama  abbhutam  bho gotama yavancidam bho
gotama  alameva  danani  datum  alam  saddhani katum yatra hi nama dayakopi
anipphaloti   .   evametam   brahmana   evametam   brahmana  dayakopi
brahmana   anipphaloti   .   abhikkantam  bho  gotama  .pe.  upasakam  mam
bhavam gotamo dharetu ajjatagge panupetam saranam gatanti.
                   Janussonivaggo dutiyo.
                      -----------
                     Sundaravaggo tatiyo
     [167]   Sadhunca  vo  bhikkhave  desissami  asadhunca  tam  sunatha
Sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho te bhikkhu bhagavato
paccassosum   .   bhagava   etadavoca   katamanca   bhikkhave   asadhum  1-
panatipato   adinnanadanam   kamesu   micchacaro  musavado  pisuna
vaca   pharusa   vaca   samphappalapo  abhijjha  byapado  micchaditthi
idam  vuccati  bhikkhave  asadhum 1-. Katamanca bhikkhave sadhum 2- panatipata
veramani    adinnadana    veramani    kamesu   micchacara   veramani
musavada   veramani   pisunaya   vacaya   veramani   pharusaya   vacaya
veramani   samphappalapa   veramani   anabhijjha   abyapado   sammaditthi
idam vuccati bhikkhave sadhunti 3-.
     [168]   Ariyadhammanca  vo  bhikkhave  desissami  anariyadhammanca  tam
sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho  te
bhikkhu   bhagavato   paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave
anariyo    dhammo    panatipato   .pe.   micchaditthi   ayam   vuccati
bhikkhave   anariyo   dhammo   .   katamo   ca   bhikkhave  ariyo  dhammo
panatipata    veramani   .pe.   sammaditthi   ayam   vuccati   bhikkhave
ariyo dhammoti.
     [169]   Kusalanca  vo  bhikkhave  desissami  akusalanca  tam  sunatha
sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti   .   evam  bhanteti  kho  te  bhikkhu
bhagavato   paccassosum   .   bhagava  etadavoca  katamanca  bhikkhave  akusalam
panatipato   .pe.   micchaditthi   idam   vuccati   bhikkhave  akusalam .
@Footnote: 1-2 Po. Ma. asadhu ... sadhu. 3 Po. Ma. sadhuti.
Katamanca   bhikkhave   kusalam   panatipata   veramani   .pe.  sammaditthi
idam vuccati bhikkhave kusalanti.
     [170]   Atthanca  vo  bhikkhave  desissami  anatthanca  tam  sunatha
sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti   .   evam  bhanteti  kho  te  bhikkhu
bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave  anattho
panatipato   .pe.   micchaditthi   ayam   vuccati  bhikkhave  anattho .
Katamo   ca   bhikkhave  attho  panatipata  veramani  .pe.  sammaditthi
ayam vuccati bhikkhave atthoti.
     [171]   Dhammanca  vo  bhikkhave  desissami  adhammanca  tam  sunatha
sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti   .   evam  bhanteti  kho  te  bhikkhu
bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave  adhammo
panatipato   .pe.   micchaditthi   ayam   vuccati  bhikkhave  adhammo .
Katamo   ca   bhikkhave  dhammo  panatipata  veramani  .pe.  sammaditthi
ayam vuccati bhikkhave dhammoti.
     [172]  Sasavanca  vo  bhikkhave  [1]-  desissami  anasavanca tam
sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho  te
bhikkhu   bhagavato   paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave
sasavo    dhammo    panatipato   .pe.   micchaditthi   ayam   vuccati
bhikkhave   sasavo   dhammo   .   katamo  ca  bhikkhave  anasavo  dhammo
panatipata    veramani   .pe.   sammaditthi   ayam   vuccati   bhikkhave
@Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare dhammanti atthi.
Anasavo dhammoti.
     [173]  Savajjanca  vo  bhikkhave  [1]-  desissami anavajjanca tam
sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho  te
bhikkhu   bhagavato   paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave
savajjo    dhammo   panatipato   .pe.   micchaditthi   ayam   vuccati
bhikkhave   savajjo   dhammo   .  katamo  ca  bhikkhave  anavajjo  dhammo
panatipata    veramani   .pe.   sammaditthi   ayam   vuccati   bhikkhave
anavajjo dhammoti.
     [174]  Tapaniyanca  vo  bhikkhave  dhammam  desissami  atapaniyanca  tam
sunatha  .pe.  katamo  ca  bhikkhave  tapaniyo  dhammo  panatipato .pe.
Micchaditthi  ayam  vuccati  bhikkhave  tapaniyo  dhammo  .  katamo  ca bhikkhave
atapaniyo    dhammo    panatipata    veramani    .pe.    sammaditthi
ayam vuccati bhikkhave atapaniyo dhammoti.
     [175]  Acayagaminca  vo  bhikkhave  dhammam desissami apacayagaminca
tam  sunatha  sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti . Evam bhanteti kho te bhikkhu
bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamo  ca bhikkhave acayagami
dhammo  panatipato  .pe.  micchaditthi  ayam  vuccati  bhikkhave acayagami
dhammo  .  katamo ca bhikkhave apacayagami dhammo panatipata veramani .pe.
Sammaditthi ayam vuccati bhikkhave apacayagami dhammoti.
@Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare dhammanti desessami.
     [176]   Dukkhudrayanca  vo  bhikkhave  dhammam  desissami  sukhudrayanca
tam   sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho
te   bhikkhu   bhagavato   paccassosum   .   bhagava  etadavoca  katamo  ca
bhikkhave   dukkhudrayo   dhammo   panatipato   .pe.   micchaditthi  ayam
vuccati   bhikkhave   dukkhudrayo  dhammo  .  katamo  ca  bhikkhave  sukhudrayo
dhammo    panatipata    veramani   .pe.   sammaditthi   ayam   vuccati
bhikkhave sukhudrayo dhammoti.
     [177]  Dukkhavipakanca  vo  bhikkhave  dhammam  desissami sukhavipakanca
tam  sunatha  sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti . Evam bhanteti kho te bhikkhu
bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamo ca bhikkhave dukkhavipako
dhammo  panatipato  .pe.  micchaditthi  ayam  vuccati bhikkhave dukkhavipako
dhammo  .  katamo ca bhikkhave sukhavipako dhammo panatipata veramani .pe.
Sammaditthi ayam vuccati bhikkhave sukhavipako dhammoti.
                   Sundaravaggo 1- tatiyo.
                    ---------------
                    Setthavaggo catuttho
     [178]   Ariyamagganca   vo   bhikkhave   desissami  anariyamagganca
tam  sunatha  .pe.  katamo  ca  bhikkhave anariyo maggo panatipato .pe.
Micchaditthi    ayam    vuccati   bhikkhave   anariyo   maggo   .   katamo
@Footnote: 1 Ma. sadhuvaggo tatiyo. Yu. sadhuvaggo atthamo.
Ca    bhikkhave    ariyo    maggo    panatipata    veramani   .pe.
Sammaditthi ayam vuccati bhikkhave ariyo maggoti.
     [179]   Kanhamagganca   vo  bhikkhave  desissami  sukkamagganca  tam
sunatha  .pe.  katamo  ca  bhikkhave  kanho  maggo  panatipato  .pe.
Micchaditthi    ayam    vuccati    bhikkhave   kanho   maggo   .   katamo
ca   bhikkhave   sukko  maggo  panatipata  veramani  .pe.  sammaditthi
ayam vuccati bhikkhave sukko maggoti.
     [180]   Saddhammanca   vo   bhikkhave  desissami  asaddhammanca  tam
sunatha   .pe.   katamo   ca  bhikkhave  asaddhammo  panatipato  .pe.
Micchaditthi   ayam   vuccati   bhikkhave  asaddhammo  .  katamo  ca  bhikkhave
saddhammo   panatipata   veramani   .pe.   sammaditthi   ayam   vuccati
bhikkhave saddhammoti.
     [181]  Sappurisadhammanca  vo  bhikkhave  desissami  asappurisadhammanca
tam  sunatha  .pe.  katamo  ca  bhikkhave asappurisadhammo panatipato .pe.
Micchaditthi  ayam  vuccati  bhikkhave  asappurisadhammo  .  katamo  ca  bhikkhave
sappurisadhammo   panatipata   veramani   .pe.  sammaditthi  ayam  vuccati
bhikkhave sappurisadhammoti.
     [182]   Uppadetabbanca   vo   bhikkhave   dhammam  desissami  na
uppadetabbanca    tam    sunatha    .pe.   katamo   ca   bhikkhave   na
Uppadetabbo   dhammo   panatipato   .pe.  micchaditthi  ayam  vuccati
bhikkhave  na  uppadetabbo  dhammo  .  katamo  ca bhikkhave uppadetabbo
dhammo    panatipata    veramani   .pe.   sammaditthi   ayam   vuccati
bhikkhave uppadetabbo dhammoti.
     [183]   Asevitabbanca   vo   bhikkhave   dhammam   desissami  na
asevitabbanca  tam  sunatha  .pe.  katamo  ca  bhikkhave  na  asevitabbo
dhammo    panatipato    .pe.   micchaditthi   ayam   vuccati   bhikkhave
na   asevitabbo  dhammo  .  katamo  ca  bhikkhave  asevitabbo  dhammo
panatipata    veramani   .pe.   sammaditthi   ayam   vuccati   bhikkhave
asevitabbo dhammoti.
     [184]   Bhavetabbanca   vo   bhikkhave   dhammam   desissami   na
bhavetabbanca    tam    sunatha    .pe.    katamo    ca   bhikkhave   na
bhavetabbo   dhammo   panatipato   .pe.   micchaditthi   ayam  vuccati
bhikkhave  na  bhavetabbo  dhammo  .  katamo ca bhikkhave bhavetabbo dhammo
panatipata    veramani   .pe.   sammaditthi   ayam   vuccati   bhikkhave
bhavetabbo dhammoti.
     [185]   Bahulikatabbanca   vo   bhikkhave   dhammam   desissami  na
bahulikatabbanca  tam  sunatha  .pe.  katamo  ca  bhikkhave  na  bahulikatabbo
dhammo   panatipato   .pe.   micchaditthi   ayam   vuccati  bhikkhave  na
bahulikatabbo   dhammo   .   katamo   ca  bhikkhave  bahulikatabbo  dhammo
Panatipata    veramani   .pe.   sammaditthi   ayam   vuccati   bhikkhave
bahulikatabbo dhammoti.
     [186]   Anussaritabbanca  vo  bhikkhave  dhammam  desissami  na  1-
anussaritabbanca    tam    sunatha    .pe.    katamo   ca   bhikkhave   na
anussaritabbo    dhammo    panatipato    .pe.    micchaditthi    ayam
vuccati   bhikkhave   na   anussaritabbo   dhammo   .  katamo  ca  bhikkhave
anussaritabbo    dhammo    panatipata   veramani   .pe.   sammaditthi
ayam vuccati bhikkhave anussaritabbo dhammoti.
     [187]   Sacchikatabbanca   vo   bhikkhave   dhammam   desissami  na
sacchikatabbanca    tam    sunatha    .pe.    katamo   ca   bhikkhave   na
sacchikatabbo    dhammo    panatipato    .pe.    micchaditthi    ayam
vuccati   bhikkhave   na   sacchikatabbo   dhammo   .  katamo  ca  bhikkhave
sacchikatabbo    dhammo    panatipata   veramani   .pe.   sammaditthi
ayam vuccati bhikkhave sacchikatabbo dhammoti.
                  Setthavaggo catuttho 2-.
                      -----------
                Sevitabbasevitabbavaggo pancamo
     [188]   Dasahi   bhikkhave   dhammehi   samannagato   puggalo   na
sevitabbo     katamehi    dasahi    panatipati    hoti    adinnadayi
hoti   kamesu   micchacari   hoti   musavadi  hoti  pisunavaco  hoti
@Footnote: 1 Po. Ma. nanussaritabbam. 2 Ma. Yu. ariyamaggavaggo navamo.
Pharusavaco    1-    hoti    samphappalapi    hoti    abhijjhalu   hoti
byapannacitto    hoti   micchaditthiko   hoti   imehi   kho   bhikkhave
dasahi dhammehi samannagato puggalo na sevitabbo.
     {188.1}  Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato puggalo sevitabbo
katamehi   dasahi   panatipata  pativirato  hoti  adinnadana  pativirato
hoti  kamesu  micchacara  pativirato  hoti  musavada  pativirato  hoti
pisunaya   vacaya   pativirato   hoti  pharusaya  vacaya  pativirato  hoti
samphappalapa    pativirato   hoti   anabhijjhalu   hoti   abyapannacitto
hoti  sammaditthiko  hoti imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannagato 2-
sevitabboti 3-.
     {188.2}   [idha   dvisatadisuttam  peyyalavasena  ganitabbam]  dasahi
bhikkhave  dhammehi  samannagato  puggalo  na  bhajitabbo ... Bhajitabbo ...
Na  payirupasitabbo  ...  payirupasitabbo  ... Na pujjo hoti ... Pujjo
hoti ... Na pasamso hoti ... Pasamso hoti ... Agaravo hoti ... Sagaravo 4-
hoti  ...  appatikkho  hoti  ...  sappatikkho  hoti ... Na aradhako
hoti ... Aradhako hoti ... Na visujjhati visujjhati manam nadhibhoti ... Manam
adhibhoti  ...  pannaya  na  vaddhati  ...  pannaya vaddhati ... Bahum apunnam
pasavati  ...  bahum  punnam  pasavati  katamehi  dasahi  panatipata  pativirato
hoti   adinnadana   pativirato   hoti  kamesu  micchacara  pativirato
hoti   musavada   pativirato   hoti  pisunaya  vacaya  pativirato  hoti
pharusaya  vacaya  pativirato  hoti  samphappalapa pativirato hoti anabhijjhalu
@Footnote: 1 Yu. pharusavaco. 2 Ma. Yu. etthantare puggaloti dissati. 3 Ma. Yu. itisaddo
@natthi. 4 Ma. garavo.
Hoti   abyapannacitto  hoti  sammaditthiko  hoti  imehi  kho  bhikkhave
dasahi dhammehi samannagato puggalo bahum punnam pasavatiti.
              Sevitabbasevitabbavaggo 1- pancamo.
                  Catutthapannasako catuttho.
                     -------------
@Footnote: 1 Yu. puggalavaggo dasamo.
                      Pancamapannasako
                     pathamavaggo pathamo
     [189]   Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  yathabhatam  nikkhitto
evam  niraye  katamehi  dasahi  idha  bhikkhave  ekacco  panatipati  hoti
luddho   lohitapani   hatapahate   nivittho   adayapanno   sabbapanabhutesu
adinnadayi    hoti    yantam    parassa   paravittupakaranam   gamagatam   va
arannagatam    va    adinnam   theyyasankhatam   adata   hoti   kamesu
micchacari   hoti   ya   ta   maturakkhita   piturakkhita   bhaturakkhita
bhaginirakkhita     natirakkhita     dhammarakkhita    sasamika    saparidanda
antamaso malagunaparikkhitapi tatharupasu carittam apajjita hoti
     {189.1}  musavadi  hoti  sabhaggato  va  parisaggato  va  nati
majjhaggato   va   pugamajjhaggato   va   rajakulamajjhaggato  va  abhinito
sakkhim  puttho  ehi  bho  purisa  yam janasi tam vadehiti so ajanam va aha
janamiti  janam  va  aha  na  janamiti  apassam va aha passamiti passam
va  aha  na  passamiti  iti  attahetu va parahetu va amisakincikkhahetu
va  sampajanamusa  bhasita  hoti  pisunavaco  hoti  ito  sutva amutra
akkhata   imesam  bhedaya  amutra  va  sutva  imesam  akkhata  amusam
bhedaya  iti  samagganam  va  bhetta bhinnanam va anuppadata vaggaramo
Vaggarato    vagganandi   vaggakaranim   vacam   bhasita   hoti   pharusavaco
hoti   ya   sa   vaca   andaka   kakkasa   parakatuka  parabhisajjani
kodhasamanta    asamadhisamvattanika    tatharupim    vacam   bhasita   hoti
samphappalapi    hoti   akalavadi   anatthavadi   adhammavadi   avinayavadi
anidhanavatim   vacam   bhasita   hoti   kalena   anapadesam   apariyantavatim
anatthasanhitam abhijjhalu hoti yantam parassa paravittupakaranam tam
     {189.2}  abhijjhita  hoti  aho  vata  yam  parassa  tam mama assati
byapannacitto   hoti   padutthamanasankappo   ime   satta  hannantu  va
vajjhantu   va  ucchijjantu  va  vinassantu  va  ma  va  ahesunti  1-
micchaditthiko   hoti   viparittadassano   natthi   dinnam  natthi  yittham  natthi
hutam  natthi  sukatadukkatanam  kammanam  phalam  vipako  natthi  ayam  loko natthi
paro  loko  natthi  mata  natthi  pita  natthi  satta  opapatika natthi
loke    samanabrahmana    sammaggata    sammapatipanna   ye   imanca
lokam   paranca   lokam   sayam   abhinna   sacchikatva  pavedentiti  imehi
kho bhikkhave dasahi dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye.
     {189.3}  Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  yathabhatam nikkhitto
evam  sagge  katamehi  dasahi  idha  bhikkhave  ekacco  panatipatam pahaya
panatipata   pativirato  hoti  nihitadando  nihitasattho  lajji  dayapanno
sabbapanabhutahitanukampi    viharati    adinnadanam    pahaya   adinnadana
pativirato  hoti  yantam  parassa  paravittupakaranam  gamagatam  va  arannagatam va
@Footnote: 1 Po. Yu. ahesum iti vati.
Adinnam  1-  theyyasankhatam  na  adata  hoti  kamesu micchacaram pahaya
kamesu  micchacara  pativirato  hoti  ya  ta  maturakkhita  piturakkhita
bhaturakkhita     bhaginirakkhita    natirakkhita    dhammarakkhita    sasamika
saparidanda    antamaso   malagunaparikkhitapi   tatharupasu   na   carittam
apajjita hoti
     {189.4}  musavadam  pahaya  musavada  pativirato  hoti sabhaggato
va    parisaggato    va    natimajjhaggato   va   pugamajjhaggato   va
rajakulamajjhaggato   va   abhinito   sakkhim   puttho  ehi  bho  purisa  yam
janasi  tam  vadehiti  so  ajanam  va  aha  na janamiti janam va aha
janamiti   apassam  va  aha  na  passamiti  passam  va  aha  passamiti
iti  attahetu  va  parahetu  va  amisakincikkhahetu  va na sampajanamusa
bhasita   hoti  pisunavacam  pahaya  pisunaya  vacaya  pativirato  hoti  na
ito  sutva  amutra  akkhata  imesam bhedaya amutra va sutva na imesam
akkhata   amusam   bhedaya   iti  bhinnanam  va  sandhata  sahitanam  va
anuppadata     samaggaramo    samaggarato    samagganandi    samaggakaranim
vacam   bhasita   hoti  pharusam  vacam  pahaya  pharusaya  vacaya  pativirato
hoti   ya   sa   vaca   nela   kannasukha   pemaniya   hadayangama
pori    bahujanakanta   bahujanamanapa   tatharupim   vacam   bhasita   hoti
samphappalapam    pahaya    samphappalapa    pativirato    hoti   kalavadi
bhutavadi   atthavadi   dhammavadi   vinayavadi   nidhanavatim   vacam   bhasita
hoti    kalena    sapadesam    pariyantavatim    atthasanhitam    anabhijjhalu
@Footnote: 1 Ma. Yu. na tam adinnam theyyasankhatam adata hoti.
Hoti yantam parassa paravittupakaranam tam
     {189.5}  anabhijjhita  hoti  aho  vata  yam  parassa tam mama assati
abyapannacitto   hoti   appadutthamanasankappo   ime   satta   avera
abyapajjha   anigha   sukhi   attanam   pariharantuti   sammaditthiko  hoti
aviparittadassano  atthi  dinnam  atthi  yittham  atthi  hutam  atthi sukatadukkatanam
kammanam  phalam  vipako  atthi ayam loko atthi paro loko atthi mata atthi
pita  atthi  satta  opapatika  atthi  loke  samanabrahmana sammaggata
sammapatipanna  ye  imanca  lokam  paranca  lokam  sayam  abhinna sacchikatva
pavedentiti   imehi  kho  bhikkhave  dasahi  dhammehi  samannagato  yathabhatam
nikkhitto evam saggeti.
     [190]  Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  matugamo  yathabhatam
nikkhitto   evam   niraye   katamehi   dasahi   panatipati  hoti  .pe.
Micchaditthiko   hoti   imehi  kho  bhikkhave  dasahi  dhammehi  samannagato
matugamo  yathabhatam  nikkhitto  evam  niraye  .  dasahi  bhikkhave  dhammehi
samannagato  matugamo  yathabhatam  nikkhitto  evam  sagge  katamehi  dasahi
panatipata   pativirato  hoti  .pe.  sammaditthiko  hoti  imehi  kho
bhikkhave   dasahi   dhammehi   samannagato   matugamo  yathabhatam  nikkhitto
evam saggeti.
     [191]   Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannagata  upasika  yathabhatam
nikkhitta   evam   niraye   katamehi   dasahi  panatipatini  hoti  .pe.
Micchaditthika   hoti   imehi  kho  bhikkhave  dasahi  dhammehi  samannagata
upasika   yathabhatam  nikkhitta  evam  niraye  .  dasahi  bhikkhave  dhammehi
samannagata   upasika  yathabhatam  nikkhitta  evam  sagge  katamehi  dasahi
panatipata   pativirata   hoti   .pe.   sammaditthika   hoti  imehi
kho   bhikkhave  dasahi  dhammehi  samannagata  upasika  yathabhatam  nikkhitta
evam saggeti.
     [192]  Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannagata  upasika avisarada
agaram    ajjhavasati    katamehi   dasahi   panatipatini   hoti   .pe.
Micchaditthika   hoti   imehi  kho  bhikkhave  dasahi  dhammehi  samannagata
upasika   avisarada   agaram   ajjhavasati  .  dasahi  bhikkhave  dhammehi
samannagata   upasika   visarada   agaram   ajjhavasati  katamehi  dasahi
panatipata   pativirata   hoti   .pe.   sammaditthika   hoti  imehi
kho   bhikkhave   dasahi  dhammehi  samannagata  upasika  visarada  agaram
ajjhavasatiti.
     [193]  Samsappatipariyayam  1-  vo bhikkhave dhammapariyayam desissami tam
sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho  te
bhikkhu   bhagavato   paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave
samsappatipariyayo  dhammapariyayo  kammassaka  bhikkhave  satta  kammadayada
kammayoni    kammabandhu    kammapatisarana   yam   kammam   karonti   kalyanam
va   papakam  va  tassa  dayada  bhavanti  .   idha  bhikkhave  ekacco
@Footnote: 1 Po. samsappatiyapariyayam. Ma. Yu. sabbattha samsappaniyapariyayam.
Panatipati   hoti   luddho  lohitapani  hatapahate  nivittho  adayapanno
sabbapanabhutesu   so   samsappati   kayena   samsappati   vacaya   samsappati
manasa   tassa   jimham   kayakammam  hoti  jimham  vacikammam  jimham  manokammam
jimha     gati     jimha     1-     upapatti    jimhagatikassa    kho
panaham   bhikkhave   jimhupapattikassa   dvinnam   gatinam  annataram  gatim  vadami
ye   va   ekantadukkha  niraya  ya  va  samsappajatika  tiracchanayoni
katama   ca   sa   bhikkhave   samsappajatika  tiracchanayoni  ahi  vicchika
satapadi   nakula   bilara   musika   uluka   ye  va  panannepi  keci
tiracchanayonika   satta   manusse  disva  samsappanti  iti  kho  bhikkhave
bhuta   bhutassa   upapatti  hoti  yam  karoti  tena  upapajjati  upapannamenam
phassa phusanti evamaham bhikkhave kammadayada sattati vadami.
     {193.1}  Idha pana bhikkhave ekacco adinnadayi hoti ... Kamesu
micchacari  hoti ... Musavadi hoti ... Pisunavaco hoti ... Pharusavaco
hoti  ...  samphappalapi  hoti  ...  abhijjhalu hoti ... Byapannacitto
hoti  ...  micchaditthiko  hoti  viparittadassano  natthi  dinnam  natthi yittham
natthi  hutam  natthi  sukatadukkatanam  kammanam  phalam  vipako  natthi  ayam loko
natthi  paro  loko  natthi  mata  natthi  pita  natthi  satta opapatika
natthi    loke    samanabrahmana    sammaggata    sammapatipanna   ye
imanca   lokam  paranca  lokam  sayam  abhinna  sacchikatva  pavedentiti  so
samsappati   kayena   samsappati   vacaya   samsappati   manasa   tassa  jimham
@Footnote: 1 Po. Yu. jimhupapati. Ma. jimhupapati.
Kayakammam    hoti    jimham   vacikammam   jimham   manokammam   jimha   gati
jimhupapatti    jimhagatikassa    kho    panaham    bhikkhave   jimhupapattikassa
dvinnam   gatinam   annataram   gatim   vadami  ye  va  ekantadukkha  niraya
ya   va   samsappajatika   tiracchanayoni   katama   ca   sa   bhikkhave
samsappajatika   tiracchanayoni   ahi   vicchika   satapadi   nakula  bilara
musika   uluka   ye   va   panannepi   keci  tiracchanayonika  satta
manusse   disva   samsappanti   iti  kho  bhikkhave  bhuta  bhutassa  upapatti
hoti   yam  karoti  tena  upapajjati  upapannamenam  phassa  phusanti  evamaham
bhikkhave kammadayada sattati vadami.
     {193.2}   Kammassaka   bhikkhave  satta  kammadayada  kammayoni
kammabandhu   kammapatisarana   yam  kammam  karonti  kalyanam  va  papakam  va
tassa  dayada  bhavanti  .  idha  bhikkhave  ekacco  panatipatam  pahaya
panatipata    pativirato    hoti    nihitadando    nihitasattho    lajji
dayapanno     sabbapanabhutahitanukampi    viharati    so    na    samsappati
kayena   na   samsappati   vacaya   na  samsappati  manasa  tassa  uju  1-
kayakammam   hoti   uju   vacikammam   uju   manokammam  uju  gati  ujupapatti
ujugatikassa    kho    panaham    bhikkhave   ujupapattikassa   dvinnam   gatinam
annataram   gatim   vadami   ye   ca   ekantasukha   satta   2-   yani
va     pana     tani     uccakulani     khattiyamahasalakulani    va
brahmanamahasalakulani            va           gahapatimahasalakulani
va     addhani     mahaddhanani     mahabhogani     bahutajataruparajatani
bahutavittupakaranani     bahutadhanadhannani    iti    kho    bhikkhave    bhuta
@Footnote: 1 Ma. Yu. ujum. 2 Ma. Yu. sagga.
Bhutassa   upapatti   hoti   yam   karoti   tena   upapajjati   upapannamenam
phassa phusanti evamaham bhikkhave kammadayada sattati vadami.
     {193.3} Idha pana bhikkhave ekacco adinnadanam pahaya adinnadana
pativirato hoti ... Kamesu micchacaram pahaya kamesu micchacara pativirato
hoti  ... Musavadam pahaya musavada pativirato hoti ... Pisunavacam pahaya
pisunaya  vacaya  pativirato  hoti  ...  pharusavacam pahaya pharusaya vacaya
pativirato  hoti  ... Samphappalapam pahaya samphappalapa pativirato hoti ...
Anabhijjhalu  hoti  ...  abyapannacitto  hoti  ...  sammaditthiko hoti
aviparittadassano  atthi  dinnam  atthi  yittham  atthi  hutam  atthi sukatadukkatanam
kammanam   phalam   vipako   atthi  ayam  loko  atthi  paro  loko  atthi
mata   atthi   pita   atthi  satta  opapatika  atthi  samanabrahmana
sammaggata  sammapatipanna  ye  imanca  lokam  paranca  lokam  sayam abhinna
sacchikatva  pavedentiti  so  na  samsappati  kayena  na  samsappati  vacaya
na   samsappati   manasa   tassa   uju  kayakammam  hoti  uju  vacikammam  uju
manokammam   uju   gati   ujupapatti   ujugatikassa   kho   panaham   bhikkhave
ujupapattikassa  dvinnam  gatinam  annataram  gatim  vadami  ye  va  ekantasukha
satta   yani   va   pana  tani  uccakulani  khattiyamahasalakulani  va
brahmanamahasalakulani       va       gahapatimahasalakulani       va
addhani        mahaddhanani       mahabhogani       bahutajataruparajatani
bahutavittupakaranani     bahutadhanadhannani    iti    kho    bhikkhave    bhuta
Bhutassa   upapatti   hoti   yam   karoti   tena   upapajjati   upapannamenam
phassa   phusanti   evamaham   bhikkhave   kammadayada  sattati  vadami .
Kammassaka    bhikkhave    satta    kammadayada   kammayoni   kammabandhu
kammapatisarana   yam   kammam   karonti   kalyanam   va  papakam  va  tassa
dayada bhavanti. Ayam kho bhikkhave samsappatipariyayo dhammapariyayoti.
     [194]   Naham  bhikkhave  sancetanikanam  kammanam  katanam  upacitanam
appatisamviditva   1-   byantibhavam   vadami   tanca  kho  dittheva  dhamme
upapajje  2-  va  apare va pariyaye na tvevaham bhikkhave sancetanikanam
kammanam    katanam   upacitanam   appatisamviditva   dukkhassantakiriyam   vadami
tatra     bhikkhave    tividham    3-    kayakammantasandosabyapatti    4-
akusalasancetanika    dukkhudraya    dukkhavipaka    hoti   catubbidham   5-
vacikammantasandosabyapatti         akusalasancetanika         dukkhudraya
dukkhavipaka        hoti       tividham       manokammantasandosabyapatti
akusalasancetanika  dukkhudraya dukkhavipaka hoti.
     Kathanca  bhikkhave  tividham  kayakammantasandosabyapatti akusalasancetanika
dukkhudraya   dukkhavipaka   hoti   idha   bhikkhave  ekacco  panatipati
hoti     luddho     lohitapani    hatapahate    nivittho    adayapanno
sabbapanabhutesu    adinnadayi    hoti    yantam   parassa   paravittupakaranam
gamagatam   va   arannagatam   va   adinnam  theyyasankhatam  adata  hoti
kamesu  micchacari  hoti  ya  ta  maturakkhata  piturakkhita bhaturakkhita
bhaginirakkhita   natirakkhita   dhammarakkhita  sasamika  saparidanda  antamaso
@Footnote: 1 Po. Ma. apatisamveditva. 2 Po. Ma. Yu. apapajjam. 3-5 Po. Ma. Yu. sabbattha
@tividha catubbidha. 4 Po. sabbattha ... sadosabyapatti.
Malagunaparikkhitapi   tatharupasu   carittam   apajjita  hoti  evam  kho
bhikkhave      tividham     kayakammantasandosabyapatti     akusalasancetanika
dukkhudraya dukkhavipaka hoti.
     {194.1}   Kathanca   bhikkhave   catubbidham  vacikammantasandosabyapatti
akusalasancetanika  dukkhudraya  dukkhavipaka  hoti  idha  bhikkhave  ekacco
musavadi   hoti   sabhaggato   va  parisaggato  va  natimajjhaggato  va
pugamajjhaggato   va   rajakulamajjhaggato   va   abhinito   sakkhim   puttho
ehi  bho  purisa  yam  janasi  tam  vadehiti  so ajanam va aha janamiti
janam  va  aha  na  janamiti  apassam  va aha passamiti passam va aha
na   passamiti  iti  attahetu  va  parahetu  va  amisakincikkhahetu  va
sampajanamusa   bhasita   hoti   pisunavaco  hoti  ito  sutva  amutra
akkhata   imesam  bhedaya  amutra  va  sutva  imesam  akkhata  amusam
bhedaya   iti   samagganam   va   bhetta   bhinnanam   va  anuppadata
vaggaramo   vaggarato   vagganandi   vaggakaranim   vacam   bhasita   hoti
pharusavaco  hoti  ya  sa  vaca  andaka kakkasa parakatuka parabhisajjani
kodhasamanta    asamadhisamvattanika    tatharupim    vacam   bhasita   hoti
samphappalapi    hoti    akalavadi   abhutavadi   anatthavadi   adhammavadi
avinayavadi  anidhanavatim  vacam  bhasita  hoti kalena anapadesam apariyantavatim
anatthasanhitam   evam   kho   bhikkhave   catubbidham  vacikammantasandosabyapatti
akusalasancetanika dukkhudraya dukkhavipaka hoti.
     {194.2}   Kathanca   bhikkhave   tividham   manokammantasandosabyapatti
akusalasancetanika  dukkhudraya  dukkhavipaka  hoti  idha  bhikkhave  ekacco
abhijjhalu   hoti   yantam   parassa   paravittupakaranam   tam   abhijjhita  hoti
aho   vata   yam   parassa   tam   mama   assati   byapannacitto   hoti
padutthamanasankappo    ime    satta    hannantu    va   vajjhantu   va
ucchijjantu  va  vinassantu  va  ma  va  ahesunti  micchaditthiko  hoti
viparittadassano  natthi  dinnam  natthi  yittham  natthi  hutam  natthi  sukatadukkatanam
kammanam   phalam   vipako   natthi  ayam  loko  natthi  paro  loko  natthi
mata    natthi    pita   natthi   satta   opapatika   natthi   loke
samanabrahmana      sammaggata      sammapatipanna     ye     imanca
lokam paranca lokam sayam abhinna sacchikatva pavedentiti
     {194.3}   evam  kho  bhikkhave  tividham  manokammantasandosabyapatti
akusalasancetanika    dukkhudraya   dukkhavipaka   hoti   tividhakayakammanta-
sandosabyapattiakusalasancetanikahetu   va   bhikkhave   satta   kayassa
bheda    parammarana    apayam    duggatim   vinipatam   nirayam   upapajjanti
catubbidhavacikammantasandosabyapattiakusalasancetanikahetu
va   bhikkhave   satta   kayassa   bheda   parammarana   apayam  duggatim
vinipatam      nirayam      upapajjanti     tividhamanokammantasandosabyapatti-
akusalasancetanikahetu  va  bhikkhave  satta  kayassa  bheda  parammarana
apayam    duggatim    vinipatam   nirayam   upapajjanti   seyyathapi   bhikkhave
apannako   mani   uddham   khitto  yena  yeneva  patitthati  supatitthitamyeva
Patitthati
     {194.4}  evameva  kho  bhikkhave tividhakayakammantasandosabyapatti-
akusalasancetanikahetu   va   satta   apayam   duggatim   vinipatam  nirayam
upapajjanti catubbidhavacikammantasandosabyapattiakusalasancetanikahetu
va   satta  kayassa  bheda  parammarana  apayam  duggatim  vinipatam  nirayam
upapajjanti tividhamanokammantasandosabyapattiakusalasancetanikahetu
va   satta  kayassa  bheda  parammarana  apayam  duggatim  vinipatam  nirayam
upapajjanti.
     {194.5}  Naham  bhikkhave  sancetanikanam  kammanam  katanam upacitanam
appatisamviditva  byantibhavam  vadami  tanca  kho  dittheva  dhamme  upapajje
va  apare  va  pariyaye  na  tvevaham  bhikkhave  sancetanikanam kammanam
katanam   upacitanam  appatisamviditva  dukkhassantakiriyam  vadami  tatra  bhikkhave
tividham   kayakammantasampatti   kusalasancetanika  sukhudraya  sukhavipaka  hoti
catubbidham    vacikammantasampatti    kusalasancetanika   sukhudraya   sukhavipaka
hoti     tividham     manokammantasampatti     kusalasancetanika    sukhudraya
sukhavipaka hoti.
     Kathanca    bhikkhave    tividham   kayakammantasampatti   kusalasancetanika
sukhudraya   sukhavipaka   hoti   idha   bhikkhave   ekacco   panatipatam
pahaya   panatipata   pativirato   hoti   nihitadando  nihitasattho  lajji
dayapanno     sabbapanabhutahitanukampi    viharati    adinnadanam    pahaya
adinnadana   pativirato   hoti   yantam   parassa  paravittupakaranam  gamagatam
va   arannagatam  va  adinnam  theyyasankhatam  na  adata  hoti  kamesu
micchacaram   pahaya   kamesu   micchacara   pativirato  hoti  ya  ta
Maturakkhita    piturakkhita    bhaturakkhita    bhaginirakkhita    natirakkhita
dhammarakkhita    sasamika    saparidanda    antamaso   malagunaparikkhitapi
tatharupasu   na   carittam   apajjita  hoti  evam  kho  bhikkhave  tividham
kayakammantasampatti kusalasancetanika sukhudraya sukhavipaka hoti.
     Kathanca    bhikkhave   catubbidham   vacikammantasampatti   kusalasancetanika
sukhudraya   sukhavipaka   hoti  idha  bhikkhave  ekacco  musavadam  pahaya
musavada  pativirato  hoti  sabhaggato  va  parisaggato va natimajjhaggato
va   pugamajjhaggato   va  rajakulamajjhaggato  va  abhinito  sakkhim  puttho
ehi  bho  purisa  yam  janasi  tam vadehiti so ajanam va aha na janamiti
janam  va  aha  janamiti  apassam  va  aha na passamiti passam va aha
passamiti   iti   attahetu   va   parahetu  va  amisakincikkhahetu  va
na   sampajanamusa   bhasita   hoti  pisunavacam  pahaya  pisunaya  vacaya
pativirato   hoti   na   ito  sutva  amutra  akkhata  imesam  bhedaya
amutra  va  sutva  na  imesam  akkhata  amusam  bhedaya iti bhinnanam va
sandhata    sahitanam    va    anuppadata   samaggaramo   samaggarato
samagganandi   samaggakaranim   vacam   bhasita   hoti   pharusam   vacam  pahaya
pharusaya   vacaya   pativirato  hoti  ya  sa  vaca  nela  kannasukha
pemaniya    hadayangama    pori   bahujanakanta   bahujanamanapa   tatharupim
vacam   bhasita   hoti   samphappalapam   pahaya   samphappalapa  pativirato
hoti     kalavadi     bhutavadi     atthavadi    dhammavadi    vinayavadi
Nidhanavatim    vacam    bhasita   hoti   kalena   sapadesam   pariyantavatim
atthasanhitam     evam    kho    bhikkhave    catubbidham    vacikammantasampatti
kusalasancetanika sukhudraya sukhavipaka hoti.
     Kathanca    bhikkhave    tividham   manokammantasampatti   kusalasancetanika
sukhudraya    sukhavipaka   hoti   idha   bhikkhave   ekacco   anabhijjhalu
hoti   yantam   parassa   paravittupakaranam   tam  anabhijjhita  hoti  aho  vata
yam     parassa     tam     mama    assati    abyapannacitto    hoti
appadutthamanasankappo    ime    satta   avera   abyapajjha   anigha
sukhi    attanam    pariharantuti    sammaditthiko   hoti   aviparittadassano
atthi   dinnam  atthi  yittham  atthi  hutam  .pe.  ye  imanca  lokam  paranca
lokam   sayam  abhinna  sacchikatva  pavedentiti  evam  kho  bhikkhave  tividham
manokammantasampatti    kusalasancetanika    sukhudraya    sukhavipaka   hoti
tividhakayakammantasampattikusalasancetanikahetu     va     bhikkhave    satta
kayassa   bheda   parammarana   sugatim  saggam  lokam  upapajjanti  catubbidha-
vacikammantasampattikusalasancetanikahetu   va   bhikkhave   satta   kayassa
bheda  parammarana  sugatim  saggam  lokam  upapajjanti tividhamanokammantasampatti-
kusalasancetanikahetu   va  bhikkhave  satta  kayassa  bheda  parammarana
sugatim    saggam    lokam    upapajjanti   seyyathapi   bhikkhave   apannako
mani   uddham   khitto   yena  yeneva  patitthati  supatitthitamyeva  patitthati
evameva   kho   bhikkhave  tividhakayakammantasampattikusalasancetanikahetu  va
Satta   kayassa   bheda   parammarana   sugatim   saggam  lokam  upapajjanti
catubbidhavacikammantasampattikusalasancetanikahetu     va    satta    kayassa
bheda   parammarana   sugatim   saggam   lokam  upapajjanti  tividhamanokammanta-
sampattikusalasancetanikahetu   va   satta   kayassa  bheda  parammarana
sugatim saggam lokam upapajjanti.
     [195]   Naham  bhikkhave  sancetanikanam  kammanam  katanam  upacitanam
appatisamviditva    byantibhavam    vadami   tanca   kho   dittheva   dhamme
upapajje  va  apare  va  pariyaye  na  tvevaham bhikkhave sancetanikanam
kammanam    katanam   upacitanam   appatisamviditva   dukkhassantakiriyam   vadami
tatra    bhikkhave   tividham   kayakammantasandosabyapatti   akusalasancetanika
dukkhudraya    dukkhavipaka    hoti   catubbidham   vacikammantasandosabyapatti
akusalasancetanika   dukkhudraya   dukkhavipaka   hoti  tividham  manokammanta-
sandosabyapatti akusalasancetanika dukkhudraya dukkhavipaka hoti.
     {195.1}   Kathanca   bhikkhave   tividham   kayakammantasandosabyapatti
akusalasancetanika  dukkhudraya  dukkhavipaka  hoti  .pe. Evam kho bhikkhave
tividham     kayakammantasandosabyapatti     akusalasancetanika    dukkhudraya
dukkhavipaka hoti.
     {195.2}   Kathanca   bhikkhave   catubbidham  vacikammantasandosabyapatti
akusalasancetanika  dukkhudraya  dukkhavipaka  hoti  .pe. Evam kho bhikkhave
catubbidham     vacikammantasandosabyapatti    akusalasancetanika    dukkhudraya
Dukkhavipaka hoti.
     {195.3}   Kathanca   bhikkhave   tividham   manokammantasandosabyapatti
akusalasancetanika  dukkhudraya  dukkhavipaka  hoti  .pe. Evam kho bhikkhave
tividham     manokammantasandosabyapatti     akusalasancetanika    dukkhudraya
dukkhavipaka    hoti   tividhakayakammantasandosabyapattiakusalasancetanikahetu
va  bhikkhave  satta  kayassa  bheda  parammarana  apayam  duggatim vinipatam
nirayam    upapajjanti   catubbidhavacikammantasandosabyapattiakusalasancetanikahetu
va      .pe.      tividhamanokammantasandosabyapattiakusalasancetanikahetu
va  bhikkhave  satta  kayassa  bheda  parammarana  apayam  duggatim vinipatam
nirayam   upapajjanti   .   naham   bhikkhave  sancetanikanam  kammanam  katanam
upacitanam  appatisamviditva  byantibhavam  vadami  tanca  kho  dittheva  dhamme
upapajje  va  apare  va  pariyaye  na  tvevaham bhikkhave sancetanikanam
kammanam    katanam   upacitanam   appatisamviditva   dukkhassantakiriyam   vadami
tatra   bhikkhave   tividham   kayakammantasampatti   kusalasancetanika  sukhudraya
sukhavipaka     hoti    catubbidham    vacikammantasampatti    kusalasancetanika
sukhudraya   sukhavipaka   hoti  tividham  manokammantasampatti  kusalasancetanika
sukhudraya sukhavipaka hoti.
     {195.4}  Kathanca  bhikkhave tividham kayakammantasampatti kusalasancetanika
sukhudraya  sukhavipaka hoti .pe. Evam kho bhikkhave tividham kayakammantasampatti
kusalasancetanika sukhudraya sukhavipaka hoti.
     {195.5}     Kathanca    bhikkhave    catubbidham    vacikammantasampatti
kusalasancetanika  sukhudraya  sukhavipaka  hoti  .pe.  evam  kho  bhikkhave
catubbidham vacikammantasampatti hoti.
     {195.6}     Kathanca     bhikkhave    tividham    manokammantasampatti
kusalasancetanika    sukhudraya   sukhavipaka   hoti   .pe.   evam   kho
bhikkhave     tividham    manokammantasampatti    kusalasancetanika    sukhudraya
sukhavipaka     hoti    tividhakayakammantasampattikusalasancetanikahetu    va
bhikkhave  satta  kayassa  bheda  parammarana  sugatim  saggam lokam upapajjanti
catubbidhavacikammantasampattikusalasancetanikahetu         va         .pe.
Tividhamanokammantasampattikusalasancetanikahetu         va         bhikkhave
satta kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjanti.
     [196]   Naham  bhikkhave  sancetanikanam  kammanam  katanam  upacitanam
appatisamviditva  byantibhavam  vadami  tanca  kho  dittheva  dhamme  upapajje
va  apare  va  pariyaye  na  tvevaham  bhikkhave  sancetanikanam kammanam
katanam   upacitanam   appatisamviditva   dukkhassantakiriyam   vadami  sakho  so
bhikkhave    ariyasavako    evamvigatabhijjho   vigatabyapado   asammulho
sampajano   patissato   mettasahagatena   cetasa   ekam  disam  pharitva
viharati  tatha  dutiyam  tatha  tatiyam  tatha  catuttham  iti uddhamadho tiriyam sabbadhi
sabbattataya   1-   sabbavantam  lokam  mettasahagatena  cetasa  vipulena
@Footnote: 1 Yu. sabbatthataya.
Mahaggatena   appamanena   averena  abyapajjhena  pharitva  viharati  so
evam  pajanati  pubbe  kho  me  idam  cittam  parittam  hoti  1- abhavitam
etarahi   pana   me  idam  cittam  appamanam  subhavitam  yam  kho  pana  kinci
pamanakatam   kammam   na   tam  tatravasissati  na  tam  tatravatitthati  2-  tam
kim  mannatha bhikkhave daharatagge ce [3]- ayam kumaro mettacetovimuttim 4-
bhaveyya  apinu  kho  papakammam  kareyyati. No hetam bhante. Akarontam
kho  pana  papakammam  apinu  kho  dukkham  phuseyyati  .  no  hetam  bhante
akarontanhi bhante papakammam kuto dukkham phusissatiti.
     {196.1}   Bhavetabba  kho  panayam  bhikkhave  mettacetovimutti
itthiya  va  purisena  va  itthiya  va bhikkhave purisassa va nayam kayo
adaya  gamaniyo  cittantaro  ayam  bhikkhave  macco  so  evam  pajanati
yam  kho  me  idam  5-  kinci  pubbe  imina  karajakayena  papakammam katam
sabbantam  idha  vedaniyam  na  tam [6]- anubhavissatiti evam bhavita kho bhikkhave
mettacetovimutti    anagamitaya   samvattati   idha   pannassa   bhikkhuno
uttarim vimuttim appativijjhatoti.
     {196.2}    Karunasahagatena   cetasa   muditasahagatena   cetasa
upekkhasahagatena  cetasa  ekam  disam  pharitva  viharati  tatha  dutiyam tatha
tatiyam  tatha  catuttham  iti  uddhamadho  tiriyam  sabbadhi  sabbattataya sabbavantam
lokam   upekkhasahagatena   cetasa   vipulena   mahaggatena   appamanena
averena   abyapajjhena   pharitva  viharati  so  evam  pajanati  pubbe
kho  me  idam  cittam  parittam  hoti  abhavitam  etarahi  pana  me idam cittam
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. ahosi. 2 Ma. tatravatitthatiti. 3 Po. Ma. Yu. so.
@4 Po. Ma. sabbavaresu mettam cetovimuttinti dissati. 5 Yu. idha. 6 Po. Ma. Yu.
@etthantare anuganti dissati.
Appamanam   subhavitam   yam   kho   pana   kinci   pamanakatam   kammam  na  tam
tatravasissati    na    tam    tatravatitthati   tam   kim   mannatha   bhikkhave
daharatagge  ce  ayam  kumaro  upekkhacetovimuttim  bhaveyya  apinu  kho
papakammam  kareyyati  .  no  hetam  bhante. Akarontam kho pana papakammam
apinu  kho  dukkham  phuseyyati  .  no  hetam  bhante  akarontanhi  bhante
papakammam kuto dukkham phusissatiti.
     {196.3}  Bhavetabba  kho  panayam  bhikkhave  upekkhacetovimutti
itthiya  va  purisena  va  itthiya  va bhikkhave purisassa va nayam kayo
adaya  gamaniyo  cittantaro  ayam bhikkhave macco so evam pajanati yam kho
me  idam  1-  kinci  pubbe  imina  karajakayena  papakammam  katam sabbantam
idha vedaniyam na tam anubhavissatiti evam bhavita kho bhikkhave upekkhacetovimutti
anagamitaya samvattati idha pannassa bhikkhuno uttarim vimuttim appativijjhatoti.
     [197]   Athakho  annataro  brahmano  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   bhagavata   saddhim   sammodi   sammodaniyam   katham   saraniyam
vitisaretva   ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno  kho  so  brahmano
bhagavantam  etadavoca  ko nu kho bho gotama hetu ko paccayo yenamidhekacce
satta   kayassa   bheda   parammarana   apayam   duggatim  vinipatam  nirayam
upapajjantiti      .     adhammacariyavisamacariyahetu     kho     brahmana
evamidhekacce    satta   kayassa   bheda   parammarana  apayam  duggatim
vinipatam   nirayam   upapajjantiti   .   ko   pana  bho  gotama  hetu  ko
@Footnote: 1 Yu. idha.
Paccayo  yenamidhekacce  satta  kayassa  bheda  parammarana  sugatim  saggam
lokam  upapajjantiti  .  dhammacariyasamacariyahetu  kho brahmana evamidhekacce
satta kayassa bheda paramamarana sugatim saggam lokam upapajjanti.
     {197.1}  Na  kho  aham imassa bhoto gotamassa sankhittena bhasitassa
vittharena  attham  ajanami  sadhu  me  bhavam  gotamo tatha dhammam desetu
yathaham  imassa  bhoto  gotamassa  sankhittena  bhasitassa  vittharena  attham
ajaneyyanti    .   tenahi   brahmana   sunahi   sadhukam   manasikarohi
bhasissamiti  .  evam  bhoti  kho  so  brahmano  bhagavato paccassosi.
Bhagava   etadavoca   tividham  kho  brahmana  kayena  adhammacariyavisamacariya
hoti   catubbidham   vacaya   adhammacariyavisamacariya   hoti   tividham   manasa
adhammacariyavisamacariya hoti.
    Kathanca   brahmana   tividham  kayena  adhammacariyavisamacariya  1-  hoti
.pe. Evam kho brahmana tividham kayena adhammacariyavisamacariya hoti.
     Kathanca    brahmana    catubbidham    vacaya    adhammacariyavisamacariya
hoti  .pe.  evam  kho  brahmana  catubbidham  vacaya adhammacariyavisamacariya
hoti.
     Kathanca  brahmana  tividham  manasa  adhammacariyavisamacariya  hoti  .pe.
Evam    kho    brahmana   tividham   manasa   adhammacariyavisamacariya   hoti
evam   adhammacariyavisamacariyahetu   kho   brahmana  evamidhekacce  satta
kayassa  bheda  parammarana  apayam  duggatim  vinipatam  nirayam  upapajjanti.
@Footnote: 1 Ma. adhammacariya visamacariya.
Tividham   kho   brahmana   kayena  dhammacariyasamacariya  1-  hoti  catubbidham
vacaya    dhammacariyasamacariya   hoti   tividham   manasa   dhammacariyasamacariya
hoti   kathanca  brahmana  tividham  kayena  dhammacariyasamacariya  hoti  .pe.
Evam    kho    brahmana    tividham   kayena   dhammacariyasamacariya   hoti
kathanca   brahmana   catubbidham   vacaya   dhammacariyasamacariya  hoti  .pe.
Evam    kho   brahmana   catubbidham   vacaya   dhammacariyasamacariya   hoti
kathanca    brahmana   tividham   manasa   dhammacariyasamacariya   hoti   .pe.
Evam   kho   brahmana   tividham   manasa   dhammacariyasamacariya  hoti  evam
dhammacariyasamacariyahetu   kho   brahmana   evamidhekacce  satta  kayassa
bheda   parammarana   sugatim  saggam  lokam  upapajjantiti  .  abhikkantam  bho
gotama  .pe.  upasakam  mam  bhavam  gotamo  dharetu  ajjatagge  panupetam
saranangatanti.
                   Pathamavaggo 2- pathamo.
                           ----------
                     Dutiyavaggo dutiyo
     [198]   Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  yathabhatam  nikkhitto
evam   niraye   katamehi   dasahi   panatipati  hoti  adinnadayi  hoti
kamesu  micchacari  hoti  musavadi  hoti  pisunavaco  hoti  pharusavaco
hoti   samphappalapi   3-   hoti  abhijjhalu  hoti  byapannacitto  hoti
micchaditthiko    hoti    imehi    kho    bhikkhave    dasahi    dhammehi
@Footnote: 1 dhammacariyasamacariyatipi patho. 2 Po. Ma. Yu. karajakayavaggo. 3 Po. samphappalapo.
Samannagato  yathabhatam  nikkhitto  evam  niraye  .  dasahi  bhikkhave dhammehi
samannagato  yathabhatam  nikkhitto  evam  sagge  katamehi dasahi panatipata
pativirato   hoti   adinnadana   pativirato  hoti  kamesu  micchacara
pativirato  hoti  musavada  pativirato hoti pisunaya vacaya pativirato hoti
pharusaya  vacaya  pativirato  hoti  samphappalapa pativirato hoti anabhijjhalu
hoti   abyapannacitto  hoti  sammaditthiko  hoti  imehi  kho  bhikkhave
dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam saggeti.
     [199]  Visatiya  bhikkhave  dhammehi  samannagato  yathabhatam nikkhitto
evam   niraye  katamehi  visatiya  attana  ca  panatipati  hoti  paranca
panatipate   samadapeti   attana   ca   adinnadayi   hoti   paranca
adinnadane  samadapeti  attana  ca  kamesu  micchacari  hoti  paranca
kamesu   micchacare   samadapeti  attana  ca  musavadi  hoti  paranca
musavade   samadapeti   attana  ca  pisunavaco  hoti  paranca  pisunaya
vacaya   samadapeti   attana   ca   pharusavaco  hoti  paranca  pharusaya
vacaya    samadapeti    attana    ca    samphappalapi   hoti   paranca
samphappalape    samadapeti    attana   ca   abhijjhalu   hoti   paranca
abhijjhaya    samadapeti   attana   ca   byapannacitto   hoti   paranca
byapade    samadapeti   attana   ca   micchaditthiko   hoti   paranca
micchaditthiya      samadapeti     imehi    kho    bhikkhave    visatiya
Dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye.
     {199.1}  Visatiya  bhikkhave  dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto
evam  sagge  katamehi  visatiya  attana  ca  panatipata pativirato hoti
paranca   panatipata  veramaniya  samadapeti  attana  ca  adinnadana
pativirato   hoti   paranca  adinnadana  veramaniya  samadapeti  attana
ca   kamesu  micchacara  pativirato  hoti  paranca  kamesu  micchacara
veramaniya   samadapeti  attana  ca  musavada  pativirato  hoti  paranca
musavada   veramaniya   samadapeti   attana   ca   pisunaya   vacaya
pativirato   hoti   paranca   pisunaya   vacaya   veramaniya   samadapeti
attana   ca   pharusaya   vacaya   pativirato   hoti   paranca   pharusaya
vacaya   veramaniya   samadapeti   attana  ca  samphappalapa  pativirato
hoti    paranca   samphappalapa   veramaniya   samadapeti   attana   ca
anabhijjhalu     hoti     paranca    anabhijjhaya    samadapeti    attana
ca     abyapannacitto    hoti    paranca    abyapade    samadapeti
attana   ca   sammaditthiko   hoti   paranca   sammaditthiya  samadapeti
imehi   kho  bhikkhave  visatiya  dhammehi  samannagato  yathabhatam  nikkhitto
evam saggeti.
     [200]  Timsaya  bhikkhave  dhammehi  samannagato  yathabhatam  nikkhitto
evam   niraye   katamehi  timsaya  attana  ca  panatipati  hoti  paranca
panatipate    samadapeti    panatipate    ca    samanunno    hoti
Attana   ca   adinnadayi   hoti   paranca   adinnadane   samadapeti
adinnadane   ca   samanunno   hoti   attana  ca  kamesu  micchacari
hoti   paranca   kamesu   micchacare  samadapeti  kamesu  micchacare
ca   samanunno   hoti   attana  ca  musavadi  hoti  paranca  musavade
samadapeti   musavade   ca   samanunno   hoti  attana  ca  pisunavaco
hoti   paranca   pisunaya   vacaya   samadapeti   pisunaya   ca  vacaya
samanunno   hoti   attana   ca   pharusavaco   hoti   paranca   pharusaya
vacaya   samadapeti   pharusaya   ca   vacaya  samanunno  hoti  attana
ca   samphappalapi   hoti  paranca  samphappalape  samadapeti  samphappalape
ca   samanunno   hoti   attana   ca  abhijjhalu  hoti  paranca  abhijjhaya
samadapeti   abhijjhaya   ca  samanunno  hoti  attana  ca  byapannacitto
hoti   paranca   byapade   samadapeti  byapade  ca  samanunno  hoti
attana   ca   micchaditthiko  hoti  paranca  micchaditthiya  ca  samadapeti
micchaditthiya  ca  samanunno  hoti  imehi  kho  bhikkhave  timsaya  dhammehi
samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye.
     {200.1}  Timsaya  bhikkhave  dhammehi  samannagato yathabhatam nikkhitto
evam   sagge   katamehi   timsaya   attana  ca  panatipata  pativirato
hoti    paranca   panatipata   veramaniya   samadapeti   panatipata
veramaniya   ca   samanunno   hoti  attana  ca  adinnadana  pativirato
hoti    paranca   adinnadana   veramaniya   samadapeti   adinnadana
Veramaniya   ca   samanunno   hoti   attana   ca  kamesu  micchacara
pativirato   hoti   paranca   kamesu  micchacara  veramaniya  samadapeti
kamesu   micchacara   veramaniya   ca   samanunno   hoti  attana  ca
musavada  pativirato  hoti  paranca  musavada  veramaniya  ca samadapeti
musavada   veramaniya   ca   samanunno   hoti   attana   ca  pisunaya
vacaya  pativirato  hoti  paranca  pisunaya  vacaya  veramaniya samadapeti
pisunaya   vacaya  veramaniya  ca  samanunno  hoti  attana  ca  pharusaya
vacaya  pativirato  hoti  paranca  pharusaya  vacaya  veramaniya samadapeti
pharusaya  ca  vacaya  veramaniya  samanunno  hoti attana ca samphappalapa
pativirato    hoti    paranca    samphappalapa    veramaniya   samadapeti
samphappalapa   veramaniya   ca  samanunno  hoti  attana  ca  anabhijjhalu
hoti    paranca    anabhijjhaya   samadapeti   anabhijjhaya   ca   samanunno
hoti    attana    ca   abyapannacitto   hoti   paranca   abyapade
samadapeti   abyapade  ca  samanunno  hoti  attana  ca  sammaditthiko
hoti      paranca      sammaditthiya      samadapeti     sammaditthiya
ca   samanunno  hoti  imehi  kho  bhikkhave  timsaya  dhammehi  samannagato
yathabhatam nikkhitto evam saggeti.
     [201]  Cattalisaya  1-  bhikkhave  dhammehi  samannagato  yathabhatam
nikkhitto   evam  niraye  katamehi  cattalisaya  attana  ca  panatipati
hoti   paranca   panatipate   samadapeti   panatipate  ca  samanunno
@Footnote: 1 Yu. cattalisaya.
Hoti   panatipatassa   ca   vannam   bhasati   attana   ca  adinnadayi
hoti   paranca   adinnadane   samadapeti   adinnadane  ca  samanunno
hoti    adinnadanassa    ca   vannam   bhasati   attana   ca   kamesu
micchacari   hoti   paranca   kamesu   micchacare  samadapeti  kamesu
micchacare   ca   samanunno   hoti   kamesu   micchacarassa  ca  vannam
bhasati   attana   ca   musavadi   hoti  paranca  musavade  samadapeti
musavade    ca   samanunno   hoti   musavadassa   ca   vannam   bhasati
attana   ca   pisunavaco   hoti   paranca  pisunaya  vacaya  samadapeti
pisunaya   ca   vacaya   samanunno   hoti   pisunaya  ca  vacaya  vannam
bhasati   attana   ca   pharusavaco   hoti   paranca   pharusaya   vacaya
samadapeti    pharusaya   ca   vacaya   samanunno   hoti   pharusaya   ca
vacaya    vannam   bhasati   attana   ca   samphappalapi   hoti   paranca
samphappalape    samadapeti    samphappalape    ca    samanunno    hoti
samphappalapassa    ca   vannam   bhasati   attana   ca   abhijjhalu   hoti
paranca    abhijjhaya    samadapeti    abhijjhaya    ca   samanunno   hoti
abhijjhaya    ca   vannam   bhasati   attana   ca   byapannacitto   hoti
paranca    byapade    samadapeti   byapade   ca   samanunno   hoti
byapadassa   ca   vannam   bhasati   attana   ca  micchaditthi  1-  hoti
paranca   micchaditthiya   samadapeti   micchaditthiya   ca  samanunno  hoti
micchaditthiya  ca  vannam  bhasati  imehi  kho  bhikkhave cattalisaya dhammehi
@Footnote: 1 Ma. Yu. micchaditthiko hoti.
Samannagato yathabhatam nikkhitto evam niraye.
     {201.1}   Cattalisaya   bhikkhave  dhammehi  samannagato  yathabhatam
nikkhitto  evam  sagge  katamehi  cattalisaya  attana  ca  panatipata
veramaniya  pativirato  hoti  paranca  panatipata  veramaniya  samadapeti
panatipata   veramaniya  ca  samanunno  hoti  panatipata  veramaniya
ca   vannam   bhasati   attana  ca  adinnadana  pativirato  hoti  paranca
adinnadana   veramaniya   samadapeti   adinnadana   veramaniya   ca
samanunno   hoti   adinnadana   veramaniya  ca  vannam  bhasati  attana
ca   kamesu  micchacara  pativirato  hoti  paranca  kamesu  micchacara
veramaniya   samadapeti   kamesu  micchacara  veramaniya  ca  samanunno
hoti   kamesu   micchacara  veramaniya  ca  vannam  bhasati  attana  ca
musavada   pativirato   hoti  paranca  musavada  veramaniya  samadapeti
musavada   veramaniya   ca   samanunno   hoti   musavada  veramaniya
ca   vannam   bhasati   attana   ca   pisunaya   vacaya  pativirato  hoti
paranca   pisunaya   vacaya   veramaniya   samadapeti   pisunaya  vacaya
veramaniya   ca  samanunno  hoti  pisunaya  vacaya  veramaniya  ca  vannam
bhasati    attana   ca   pharusaya   vacaya   pativirato   hoti   paranca
pharusaya   vacaya   veramaniya  samadapeti  pharusaya  vacaya  veramaniya
ca   samanunno   hoti   pharusaya   vacaya  veramaniya  ca  vannam  bhasati
attana   ca   samphappalapa   pativirato   hoti   paranca   samphappalapa
Veramaniya   ca   samadapeti   samphappalapa   veramaniya   ca  samanunno
hoti    samphappalapa   veramaniya   ca   vannam   bhasati   attana   ca
anabhijjhalu    hoti    paranca    anabhijjhaya    samadapeti    anabhijjhaya
ca   samanunno   hoti   anabhijjhaya   ca   vannam   bhasati   attana   ca
abyapannacitto   hoti   paranca   abyapade   samadapeti  abyapade
ca    samanunno    hoti   abyapadassa   ca   vannam   bhasati   attana
ca   sammaditthiko  hoti  paranca  sammaditthiya  samadapeti  sammaditthiya
ca  samanunno  hoti  sammaditthiya  ca  vannam  bhasati  imehi  kho bhikkhave
cattalisaya dhammehi samannagato yathabhatam nikkhitto evam saggeti.
     [202]  Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  khatam  upahatam attanam
pariharati  ...  akkhatam  anupahatam attanam pariharati ... Visatiya bhikkhave ...
Timsaya   bhikkhave  ...  cattalisaya  bhikkhave  dhammehi  samannagato  khatam
upahatam  attanam  pariharati  ...  akkhatam  anupahatam  attanam  pariharati .pe.
Imehi  kho  bhikkhave  cattalisaya  dhammehi  samannagato  akkhatam  anupahatam
attanam pariharatiti.
                    Dutiyavaggo dutiyo.
                      ----------
                     Tatiyavaggo tatiyo
     [203]  Dasahi bhikkhave dhammehi samannagato idhekacco kayassa bheda
parammarana   apayam   duggatim  vinipatam  nirayam  upapajjati  ...  idhekacco
kayassa  bheda  parammarana  sugatim  saggam  lokam  upapajjati  ...  visatiya
bhikkhave  ... Timsaya bhikkhave ... Cattalisaya bhikkhave dhammehi samannagato
idhekacco   kayassa   bheda  parammarana  apayam  duggatim  vinipatam  nirayam
upapajjati  ...  idhekacco  kayassa  bheda  parammarana  sugatim saggam lokam
upapajjati  .pe.  dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  balo veditabbo
...  pandito  veditabbo  ... Visatiya bhikkhave ... Timsaya bhikkhave ...
Cattalisaya   bhikkhave   dhammehi   samannagato  balo  veditabbo  ...
Pandito    veditabbo   imehi   kho   bhikkhave   cattalisaya   dhammehi
samannagato pandito veditabbo.
               Tatiyavaggo tatiyo.
(imesu catutthapancamesu vaggesu suttaganana peyyalavasena veditabba)
     [204]  Ragassa  bhikkhave  abhinnaya  dasa dhamma bhavetabba katame
dasa    asubhasanna    maranasanna   ahare   patikkulasanna   sabbaloke
anabhiratasanna  1-  aniccasanna  anicce  dukkhasanna  dukkhe  anattasanna
pahanasanna   viragasanna   nirodhasanna   ragassa   bhikkhave   abhinnaya
ime dasa dhamma bhavetabbati.
     [205]  Ragassa  bhikkhave  abhinnaya  dasa dhamma bhavetabba katame
@Footnote: 1 Ma. anabhiratisanna.
Dasa   aniccasanna   anattasanna   ahare   patikkulasanna   sabbaloke
anabhiratasanna        atthikasanna       puluvakasanna       vinilakasanna
vipubbakasanna       vicchiddakasanna       uddhumatakasanna      ragassa
bhikkhave abhinnaya ime dasa dhamma bhavetabbati.
     [206]   Ragassa   bhikkhave   abhinnaya  dasa  dhamma  bhavetabba
katame   dasa   sammaditthi   sammasankappo   sammavaca  sammakammanto
sammaajivo    sammavayamo    sammasati    sammasamadhi   sammananam
sammavimutti ragassa bhikkhave abhinnaya ime dasa dhamma bhavetabbati.
     [207]  Ragassa bhikkhave parinnaya parikkhayaya pahanaya khayaya vayaya
viragaya  nirodhaya  upasamaya cagaya patinissaggaya dasa dhamma bhavetabba
.pe.   dosassa   mohassa   kodhassa   upanahassa   makkhassa   palasassa
issaya   macchariyassa  mayaya  satheyyassa  thambhassa  sarambhassa  manassa
atimanassa   madassa  pamadassa  abhinnaya  parinnaya  parikkhayaya  pahanaya
khayaya   vayaya   viragaya   nirodhaya  upasamaya  cagaya  patinissaggaya
ime dasa dhamma bhavetabbati.
                  Pancamapannasako pancamo.
                   Dasakanipato nitthito.
                       ---------
                Suttantapitake anguttaranikayassa
                     ekadasakanipato
                       ---------
            namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa
                    nissayavaggo pathamo
     [208]  1  Evamme  1- sutam. Ekam samayam bhagava savatthiyam viharati
jetavane  anathapindikassa  arame  .  athakho  ayasma  anando yena
bhagava   tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva  ekamantam
nisidi   ekamantam  nisinno  kho  ayasma  anando  bhagavantam  etadavoca
kimatthiyani   bhante  kusalani  silani  kimanisamsaniti  .  avippatisaratthani
kho ananda kusalani silani avippatisaranisamsani.
     {208.1}   Avippatisaro  pana  bhante  kimatthiyo  kimanisamsoti .
Avippatisaro   kho   ananda   pamujjattho  pamujjanisamso  .  pamujjam
pana   bhante   kimatthiyam   kimanisamsanti  .  pamujjam  kho  ananda  pitattham
pitanisamsam   .   piti   pana  bhante  kimatthiya  kimanisamsati  .  piti  kho
ananda    passaddhattha    passaddhanisamsa   .   passaddhi   pana   bhante
kimatthiya    kimanisamsati    .    passaddhi    kho    ananda   sukhattha
sukhanisamsa   .   sukham   pana  bhante  kimatthiyam  kimanisamsanti  .  sukham  kho
ananda   samadhattham   samadhanisamsam   .   samadhi   pana  bhante  kimatthiyo
kimanisamsoti    .    samadhi    kho    ananda    yathabhutananadassanattho
@Footnote: 1 Yu. evamme sutam ... arameti natthi.
Yathabhutananadassananisamso     .     yathabhutananadassanam     pana    bhante
kimatthiyam     kimanisamsanti     .    yathabhutananadassanam    kho    ananda
nibbidattham    nibbidanisamsam    .    nibbida    pana    bhante   kimatthiya
kimanisamsati   .   nibbida   kho  ananda  viragattha  viraganisamsa .
Virago   pana  bhante  kimatthiyo  kimanisamsoti  .  virago  kho  ananda
vimuttinanadassanattho    vimuttinanadassananisamsoti    iti    kho   ananda
kusalani       silani       avippatisaratthani      avippatisaranisamsani
avippatisaro     pamujjattho     pamujjanisamso     pamujjam    pitattham
pitanisamsam    piti    passaddhattha    passaddhanisamsa    passaddhi   sukhattha
sukhanisamsa   sukham   samadhattham   samadhanisamsam  samadhi  yathabhutananadassanattho
yathabhutananadassananisamso          yathabhutananadassanam          nibbidattham
nibbidanisamsam      nibbida     viragattha     viraganisamsa     virago
vimuttinanadassanattho       vimuttinanadassananisamso       iti       kho
ananda kusalani silani anupubbena arahattaya paripurentiti.
     [209]  2  Silavato  bhikkhave  silasampannassa  na  cetanaya  karaniyam
avippatisaro   me   uppajjatuti   dhammata  esa  bhikkhave  yam  silavato
silasampannassa   avippatisaro   uppajjati   avippatisarissa   1-  bhikkhave
na   cetasa  karaniyam  pamujjam  me  uppajjatuti  dhammata  esa  bhikkhave
yam   avippatisarissa  pamujjam  uppajjati  pamuditassa  bhikkhave  na  cetanaya
karaniyam   piti   me   uppajjatuti  dhammata  esa  bhikkhave  yam  pamuditassa
piti   uppajjati   pitimanassa   bhikkhave   na   cetanaya   karaniyam   kayo
@Footnote: 1 Po. Ma. avippatisarassa.
Me   passambhatuti   dhammata   esa   bhikkhave   yam   pitimanassa   kayo
passambhati   passaddhakayassa   1-   bhikkhave   na   cetanaya  karaniyam  sukham
vediyamiti   dhammata   esa   bhikkhave  yam  passaddhakayo  sukham  vediyati
sukhino   bhikkhave   na  cetanaya  karaniyam  cittam  me  samadhiyatuti  dhammata
esa   bhikkhave   yam   sukhino   cittam   samadhiyati   samahitassa  bhikkhave
na   cetanaya   karaniyam   yathabhutam   pajanami  passamiti  dhammata  esa
bhikkhave   yam   samahito   yathabhutam   pajanati  passati  yathabhutam  bhikkhave
janato  2-  passato  na  cetanaya  karaniyam  nibbindamiti  dhammata esa
bhikkhave   yam   yathabhutam   janam   passam   nibbindati   nibbinnassa  bhikkhave
na  cetanaya  karaniyam  virajjamiti  dhammata  esa  bhikkhave  yam  nibbinno
virajjati   virattassa   bhikkhave   na   cetanaya   karaniyam  vimuttinanadassanam
sacchikaromiti   dhammata   esa   bhikkhave   yam  viratto  vimuttinanadassanam
sacchikaroti    iti    kho    bhikkhave    virago    vimuttinanadassanattho
vimuttinanadassananisamso      nibbida      viragattha      viraganisamsa
yathabhutananadassanam         nibbidattham        nibbidanisamsam        samadhi
yathabhutananadassanattho           yathabhutananadassananisamso          sukham
samadhattham     samadhanisamsam     passaddhi    sukhattha    sukhanisamsa    piti
passaddhattha    3-    passaddhanisamsa    pamujjam    pitattham    pitanisamsam
avippatisaro     pamujjattho     pamujjanisamso     kusalani    silani
avippatisaratthani  avippatisaranisamsani  iti  kho  bhikkhave  dhamma  [4]-
@Footnote: 1 Po. passaddhikayassa. 2 Po. janata passata. 3 Po. passaddhittha.
@4 Yu. casaddo atthi.
Dhamme   abhisandenti   1-   dhamma  [2]-  dhamme  paripurenti  apara
paragamanayati.
     [210]   3   Dussilassa   bhikkhave   silavipannassa  hatupaniso  hoti
avippatisaro    avippatisare    asati    avippatisaravipannassa   hatupanisam
hoti   pamujjam   pamujje   asati   pamujjavipannassa   hatupanisa   hoti
piti   pitiya   asati   pitivipannassa  hatupanisa  hoti  passaddhi  passaddhiya
asati   passaddhivipannassa   hatupanisam   hoti  sukham  sukhe  asati  sukhavipannassa
hatupaniso   hoti  sammasamadhi  sammasamadhimhi  asati  sammasamadhivipannassa
hatupanisam     hoti     yathabhutananadassanam     yathabhutananadassane    asati
yathabhutananadassanavipannassa     hatupanisa    hoti    nibbida    nibbidaya
asati    nibbidavipannassa   hatupaniso   hoti   virago   virage   asati
viragavipannassa   hatupanisam   hoti   vimuttinanadassanam   seyyathapi  bhikkhave
rukkho   sakhapalasavipanno   tassa  pappatikapi  3-  na  paripurim  gacchati
tacopi   pheggupi   saropi  na  paripurim  gacchati  evameva  kho  bhikkhave
dussilassa   silavipannassa   hatupaniso   hoti   avippatisaro  avippatisare
asati  avippatisaravipannassa  hatupanisam  hoti  .pe.  vimuttinanadassanam 4-.
Silavato   bhikkhave   silasampannassa   upanisasampanno   hoti  avippatisaro
avippatisare   sati   avippatisarasampannassa  upanisasampannam  hoti  pamujjam
pamujje   sati   pamujjasampannassa   upanisasampanna   hoti  piti  pitiya
sati   pitisampannassa   upanisasampanna   hoti   passaddhi   passaddhiya  sati
passaddhisampannassa   upanisasampannam   hoti   sukham  sukhe  sati  sukhasampannassa
@Footnote: 1 Po. abhisankhapavadenti. 2 Yu. casaddo atthi. 3 Ma. Yu. sabbattha papatikapiti
@dissati. 4 Po. vimuttinanadassananti.
Upanisasampanno  hoti  sammasamadhi sammasamadhimhi sati sammasamadhisampannassa
upanisasampannam    hoti    yathabhutananadassanam    yathabhutananadassane    sati
yathabhutananadassanasampannassa   upanisasampanna   hoti   nibbida   nibbidaya
sati   nibbidasampannassa   upanisasampanno   hoti   virago  virage  sati
viragasampannassa    upanisasampannam    hoti   vimuttinanadassanam   seyyathapi
bhikkhave   rukkho  sakhapalasasampanno  tassa  pappatikapi  paripurim  gacchati
tacopi  pheggupi  saropi  paripurim  gacchati  evameva  kho bhikkhave silavato
silasampannassa   upanisasampanno   hoti   avippatisaro  avippatisare  sati
avippatisarasampannassa upanisasampannam hoti .pe. Vimuttinanadassananti.
     [211]   4   Tatra  kho  ayasma  sariputto  bhikkhu  amantesi
avuso  bhikkhavoti  .  avusoti  kho  te  bhikkhu  ayasmato sariputtassa
paccassosum   .   ayasma   sariputto   etadavoca  dussilassa  avuso
silavipannassa    hatupaniso    hoti   avippatisaro   avippatisare   asati
avippatisaravipannassa    hatupanisam    hoti    pamujjam    pamujje   asati
pamujjavipannassa   hatupanisa   hoti   piti   pitiya   asati   pitivipannassa
hatupanisa    hoti    passaddhi    passaddhiya    asati    passaddhivipannassa
hatupanisam    hoti   sukham   sukhe   asati   sukhavipannassa   hatupaniso   hoti
sammasamadhi       sammasamadhimhi       asati      sammasamadhivipannassa
hatupanisam        hoti       yathabhutananadassanam       yathabhutananadassane
asati         yathabhutananadassanavipannassa        hatupanisa        hoti
Nibbida   nibbidaya   asati   nibbidavipannassa   hatupaniso  hoti  virago
virage    asati    viragavipannassa    hatupanisam   hoti   vimuttinanadassanam
seyyathapi   avuso   rukkho   sakhapalasavipanno  tassa  pappatikapi  na
paripurim  gacchati  tacopi  pheggupi  saropi  na  paripurim  gacchati  evameva
kho   avuso   dussilassa   silavipannassa   hatupaniso  hoti  avippatisaro
avippatisare    asati    avippatisaravipannassa   hatupanisam   hoti   .pe.
Vimuttinanadassanam   .   silavato   avuso   silasampannassa  upanisasampanno
hoti     avippatisaro    avippatisare    sati    avippatisarasampannassa
upanisasampannam    hoti    pamujjam    pamujje    sati   pamujjasampannassa
upanisasampanno   hoti   piti   pitiya  sati  pitisampannassa  upanisasampanna
hoti    passaddhi    passaddhiya   sati   passaddhisampannassa   upanisasampannam
hoti   sukham  sukhe  sati  sukhasampannassa  upanisasampanno  hoti  sammasamadhi
sammasamadhimhi    sati    sammasamadhisampannassa    upanisasampannam    hoti
yathabhutananadassanam   yathabhutananadassane   sati   yathabhutananadassanasampannassa
upanisasampanna    hoti    nibbida   nibbidaya   sati   nibbidasampannassa
upanisasampanno    hoti    virago    virage    sati   viragasampannassa
upanisasampannam     hoti     vimuttinanadassanam     seyyathapi     avuso
rukkho    sakhapalasasampanno    tassa    pappatikapi   paripurim   gacchati
tacopi   pheggupi   saropi   paripurim   gacchati   evameva  kho  avuso
silavato     silasampannassa     upanisasampanno     hoti    avippatisaro
Avippatisare       sati       avippatisarasampannassa      upanisasampannam
hoti .pe. Vimuttinanadassananti.
     [212] 5 Tatra kho ayasma anando bhikkhu amantesi .pe. Dussilassa
avuso   silavipannassa   hatupaniso   hoti   avippatisaro   avippatisare
asati   avippatisaravipannassa   hatupanisam   hoti   pamujjam  pamujje  asati
pamujjavipannassa   hatupanisa   hoti   piti   pitiya   asati   pitivipannassa
hatupanisa   hoti   passaddhi   passaddhiya  asati  passaddhivipannassa  hatupanisam
hoti   sukham   sukhe   asati   sukhavipannassa   hatupaniso  hoti  sammasamadhi
sammasamadhimhi   asati   sammasamadhivipannassa   hatupanisam   hoti  yathabhuta-
nanadassanam     yathabhutananadassane    asati    yathabhutananadassanavipannassa
hatupanisa   hoti   nibbida   nibbidaya  asati  nibbidavipannassa  hatupaniso
hoti  virago  virage  asati viragavipannassa hatupanisam hoti vimuttinanadassanam
seyyathapi   avuso   rukkho   sakhapalasavipanno  tassa  pappatikapi  na
paripurim  gacchati  tacopi  pheggupi  saropi  na  paripurim  gacchati  evameva
kho   avuso   dussilassa   silavipannassa   hatupaniso  hoti  avippatisaro
avippatisare    asati   avippatisaravipannassa    hatupanisam   hoti   .pe.
Vimuttinanadassanam.
     {212.1}    Silavato    avuso   silasampannassa   upanisasampanno
hoti     avippatisaro    avippatisare    sati    avippatisarasampannassa
upanisasampannam    hoti    pamujjam    pamujje   sati   pamujjasampannassa
upanisasampanna     hoti     piti     pitiya     sati     pitisampannassa
Upanisasampanna    hoti   passaddhi   passaddhiya   sati   passaddhisampannassa
upanisasampannam   hoti   sukham   sukhe   sati   sukhasampannassa  upanisasampanno
hoti     sammasamadhi    sammasamadhimhi    sati    sammasamadhisampannassa
upanisasampannam    hoti    yabhabhutananadassanam    yathabhutananadassane    sati
yathabhutananadassanasampannassa      upanisasampanna      hoti      nibbida
nibbidaya    sati    nibbidasampannassa   upanisasampanno   hoti   virago
virage   sati   viragasampannassa   upanisasampannam   hoti  vimuttinanadassanam
seyyathapi    [1]-   rukkho   sakhapalasasampanno   tassa   pappatikapi
paripurim  gacchati  tacopi  pheggupi  saropi  paripurim  gacchati  evameva kho
avuso   silavato   silasampannassa   upanisasampanno   hoti  avippatisaro
avippatisare   sati   avippatisarasampannassa   upanisasampannam  hoti  .pe.
Vimuttinanadassananti.
     [213]  6  Yo  so  bhikkhave  bhikkhu akkosakaparibhasako ariyupavadi
sabrahmacarinam   atthanametam   anavakaso  yam  so  ekadasannam  byasananam
annataram    byasanam    na   nigaccheyya   katamesam   ekadasannam   anadhigatam
nadhigacchati   adhigata   parihayati   saddhammassa   na  vodayati  saddhammesu
va   adhimaniko   hoti   anabhirato   va   brahmacariyam   carati  annataram
va   sankilittham  apattim  apajjati  sikkham  va  paccakkhaya  hinayavattati
galham   va   rogatangam   phusati   ummadam   va  papunati  cittakkhepam
sammulho   kalam   karoti   kayassa   bheda  parammarana  apayam  duggatim
@Footnote: 1 Po. Ma. avuso.
Vinipatam   nirayam   upapajjati  yo  so  bhikkhave  bhikkhu  akkosakaparibhasako
ariyupavadi   sabrahmacarinam   atthanametam   anavakaso   yam   so  imesam
ekadasannam byasananam annataram byasanam na nigaccheyyati.
     [214]  7  Athakho  ayasma  anando  yena  bhagava tenupasankami
upasankamitva  bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno
kho  ayasma  anando  bhagavantam  etadavoca  siya nu kho bhante bhikkhuno
tatharupo   samadhipatilabho   yatha   neva   pathaviyam   pathavisanni  assa  na
apasmim   aposanni   assa  na  tejasmim  tejosanni  assa  na  vayasmim
vayosanni    assa    na   akasanancayatane   akasanancayatanasanni
assa     na    vinnanancayatane    vinnanancayatanasanni    assa    na
akincannayatane         akincannayatanasanni        assa        na
nevasannanasannayatane nevasannanasannayatanasanni
assa  na  idhaloke  idhalokasanni  assa  na  paraloke  paralokasanni  assa
yamidam   1-  dittham  sutam  mutam  vinnatam  pattam  pariyesitam  anuvicaritam  manasa
tatrapi na sanni assa sanni ca pana assati.
     {214.1}  Siya  ananda  bhikkhuno  tatharupo  samadhipatilabho yatha
neva  pathaviyam  pathavisanni  assa  na  apasmim  aposanni  assa  na tejasmim
tejosanni  assa  na  vayasmim  vayosanni  assa  na  akasanancayatane
akasanancayatanasanni   assa   na   vinnanancayatane  vinnanancayatana-
sanni      assa     na     akincannayatane     akincannayatanasanni
@Footnote: 1 Ma. Yu. yampidam. ito param idisameva.
Assa     na     nevasannanasannayatane     nevasannanasannayatanasanni
assa  na  idhaloke  idhalokasanni  assa  na  paraloke  paralokasanni  assa
yamidam  dittham  sutam  mutam  vinnatam  pattam  pariyesitam  anuvicaritam manasa tatrapi
na sanni assa sanni ca pana assati.
     {214.2}  Yathakatham pana bhante siya bhikkhuno tatharupo samadhipatilabho
yatha  neva  pathaviyam  pathavisanni  assa na apasmim aposanni assa na tejasmim
tejosanni  assa  na  vayasmim  vayosanni  assa  na  akasanancayatane
akasanancayatanasanni   assa   na   vinnanancayatane  vinnanancayatana-
sanni    assa   na   akincannayatane   akincannayatanasanni  assa  na
nevasannanasannayatane     nevasannanasannayatanasanni     assa     na
idhaloke  idhalokasanni  assa  na  paraloke  paralokasanni  assa yamidam dittham
sutam  mutam  vinnatam  pattam  pariyesitam  anuvicaritam  manasa  tatrapi  na  sanni
assa  sanni  ca  pana  assati  .  idhananda  bhikkhu  evamsanni  hoti etam
santam    etam    panitam    yadidam    sabbasamkharasamatho   sabbupadhipatinissaggo
tanhakkhayo   virago   nirodho   nibbananti   evam  kho  ananda  siya
bhikkhuno   tatharupo  samadhipatilabho  yatha  neva  pathaviyam  pathavisanni  assa
na  apasmim  aposanni  assa  na  tejasmim  tejosanni  assa  na vayasmim
vayosanni    assa    na   akasanancayatane   akasanancayatanasanni
assa         na        vinnanancayatane        vinnanancayatanasanni
Assa      na      akincannayatane     akincannayatanasanni     assa
na         nevasannanasannayatane         nevasannanasannayatanasanni
assa   na   idhaloke   idhalokasanni   assa   na  paraloke  paralokasanni
assa  yamidam  dittham  sutam  mutam  vinnatam  pattam  pariyesitam  anuvicaritam  manasa
tatrapi na sanni assa sanni ca pana assati.
     {214.3}  Athakho  ayasma  anando  bhagavato bhasitam abhinanditva
anumoditva   utthayasana   bhagavantam   abhivadetva   padakkhinam   katva
yenayasma    sariputto    tenupasankami    upasankamitva    ayasmata
sariputtena   saddhim   sammodi   sammodaniyam  katham  saraniyam  vitisaretva
ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno  kho  ayasma  anando  ayasmantam
sariputtam  etadavoca  siya  nu  kho  avuso  sariputta bhikkhuno tatharupo
samadhipatilabho   yatha   neva   pathaviyam   pathavisanni   assa  .pe.  yamidam
dittham   sutam   mutam   vinnatam  pattam  pariyesitam  anuvicaritam  manasa  tatrapi
na   sanni   assa   sanni  ca  pana  assati  .  siya  avuso  ananda
bhikkhuno   tatharupo   samadhipatilabho   yatha   neva   pathaviyam   pathavisanni
assa  .pe.  yamidam  dittham  sutam  mutam  vinnatam  pattam  pariyesitam  anuvicaritam
manasa   tatrapi   na   sanni   assa   sanni   ca   pana   assati  .
Yathakatham   panavuso   sariputta  siya  bhikkhuno  tatharupo  samadhipatilabho
yatha   neva   pathaviyam   pathavisanni   assa  .pe.  yamidam  dittham  sutam  mutam
vinnatam    pattam   pariyesitam   anuvicaritam   manasa   tatrapi   na   sanni
Assa sanni ca pana assati.
     {214.4}  Idhavuso  ananda  bhikkhu  evamsanni  hoti  etam  santam
etam   panitam   yadidam   sabbasankharasamatho   sabbupadhipatinissaggo  tanhakkhayo
virago  nirodho  nibbananti  evam  kho  avuso  ananda  siya bhikkhuno
tatharupo   samadhipatilabho   yatha  neva  pathaviyam  pathavisanni  assa  .pe.
Yamidam  dittham  sutam  mutam  vinnatam  pattam  pariyesitam  anuvicaritam manasa tatrapi
na   sanni   assa  sanni  ca  pana  assati  .  acchariyam  avuso  abbhutam
avuso  yatra  hi  nama  satthu ca 1- savakassa ca atthena attham byanjanena
byanjanam   samsandissati   samessati   na  vigayhissati  2-  yadidam  aggapadasmim
idanaham   avuso   bhagavantam   upasankamitva  etamattham  apucchim  bhagavapi
me   [3]-   etehi  padehi  etehi  byanjanehi  etamattham  byakasi
seyyathapi   ayasma   sariputto   acchariyam   avuso  abbhutam  avuso
yatra  hi  nama  satthu  ca  savakassa  ca  atthena attham byanjanena byanjanam
samsandissati samessati na vigayhissati yadidam aggapadasminti.
     [215]  8  Athakho  ayasma  anando  yena  bhagava tenupasankami
upasankamitva    bhagavantam    abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam
nisinno   kho   ayasma  anando  bhagavantam  etadavoca  siya  nu  kho
bhante   bhikkhuno  tatharupo  samadhipatilabho  yatha  na  cakkhum  manasikareyya
na   rupam   manasikareyya   na   sotam  manasikareyya  na  saddam  manasikareyya
@Footnote: 1 Ma. ceva. 2 Po. viganhissati. Yu. viggahissati. 3 Ma. etehi akkharehi.
Na   ghanam   manasikareyya   na  gandham  manasikareyya  na  jivham  manasikareyya
na   rasam  manasikareyya  na  kayam  manasikareyya  na  photthabbam  manasikareyya
na   pathavim   manasikareyya   na  apam  manasikareyya  na  tejam  manasikareyya
na    vayam    manasikareyya   na   akasanancayatanam   manasikareyya   na
vinnanancayatanam    manasikareyya    na    akincannayatanam    manasikareyya
na    nevasannanasannayatanam   manasikareyya   na   idhalokam   manasikareyya
na   paralokam   manasikareyya   yamidam   dittham   sutam   mutam   vinnatam  pattam
pariyesitam   anuvicaritam   manasa   tampi   na   manasikareyya  manasi  ca  pana
kareyyati.
     {215.1}   Siya   ananda   bhikkhuno   tatharupo  samadhipatilabho
yatha  na  cakkhum  manasikareyya  na  rupam  manasikareyya  na  sotam manasikareyya
na   saddam   manasikareyya   na  ghanam  manasikareyya  na  gandham  manasikareyya
na   jivham   manasikareyya   na   rasam  manasikareyya  na  kayam  manasikareyya
na  photthabbam  manasikareyya  na  pathavim  manasikareyya  na  apam  manasikareyya
na   tejam   manasikareyya   na  vayam  manasikareyya  na  akasanancayatanam
manasikareyya       na       vinnanancayatanam      manasikareyya      na
akincannayatanam       manasikareyya      na      nevasannanasannayatanam
manasikareyya   na   idhalokam  manasikareyya  na  paralokam  manasikareyya  yamidam
dittham   sutam   mutam  vinnatam  pattam  pariyesitam  anuvicaritam  manasa  tampi  na
manasikareyya  manasi  ca  pana  kareyyati  .   yathakatham  pana  bhante  siya
bhikkhuno    tatharupo   samadhipatilabho   yatha   na   cakkhum   manasikareyya
na   rupam   manasikareyya   .pe.  yamidam  dittham  sutam  mutam  vinnatam  pattam
Pariyesitam   anuvicaritam   manasa   tampi   na   manasikareyya  manasi  ca  pana
kareyyati   .   idhananda   bhikkhu  evam  manasikaroti  etam  santam  etam
panitam     yadidam    sabbasankharasamatho    sabbupadhipatinissaggo    tanhakkhayo
virago  nirodho  nibbananti  evam  kho  ananda  siya bhikkhuno tatharupo
samadhipatilabho   yatha   na   cakkhum   manasikareyya   na  rupam  manasikareyya
na   sotam   manasikareyya   na  saddam  manasikareyya  na  ghanam  manasikareyya
na   gandham   manasikareyya   na   jivham  manasikareyya  na  rasam  manasikareyya
na  kayam  manasikareyya  na  photthabbam  manasikareyya  na  pathavim  manasikareyya
na   apam   manasikareyya   na  tejam  manasikareyya  na  vayam  manasikareyya
na      akasanancayatanam     manasikareyya     na     vinnanancayatanam
manasikareyya       na       akincannayatanam      manasikareyya      na
nevasannanasannayatanam     manasikareyya    na    idhalokam    manasikareyya
na  paralokam  manasikareyya  yamidam  dittham  sutam  mutam  vinnatam pattam pariyesitam
anuvicaritam manasa tampi na manasikareyya manasi ca pana kareyyati.
     [216]  9 Ekam samayam bhagava nadike 1- viharati injakavasathe 2-.
Athakho   ayasma  sandho  3-  yena  bhagava  tenupasankami  upasankamitva
bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi   .   ekamantam  nisinnam  kho
ayasmantam  sandham  bhagava  etadavoca  ajaniyajhayitam  kho  sandha jhaya 4-
ma  khalungajhayitam  5-  kathanca  sandha  6-  khalungajhayitam  hoti assakhalungo
@Footnote: 1 Ma. Yu. natike. 2 Ma. Yu. ginjakavasathe. 3 Po. Ma. saddho. ito
@param evameva natabbam. 4 Po. jhayitam. Yu. jhayatha. 5 Ma. Yu. khalunkajhayitam.
@6 Ma. ayam patho natthi.
Hi  sandha  doniya  bandho  1-  yavasassam  yavasassanti  2-  jhayati tam kissa
hetu   na   hi   sandha  assakhalungassa  doniya  bandhassa  evam  hoti  kim
nu  kho  mam  ajja assadammasarathi karanam karessati kimassaham 3- patikaromiti
so  doniya  bandho  yavasassam  yavasassanti  2-  jhayati evameva kho sandha
idhekacco   purisakhalungo   arannagatopi   rukkhamulagatopi   sunnagaragatopi
kamaragapariyutthitena   cetasa   viharati  kamaragaparetena  uppannassa  ca
kamaragassa  nissaranam  yathabhutam  nappajanati so kamaragam yeva anantaram 4-
karitva   jhayati   pajjhayati   nijjhayati  avajjhayati  byapadapariyutthitena
cetasa    viharati   ..   thinamiddhapariyutthitena   cetasa   viharati   ...
Uddhaccakukkuccapariyutthitena   cetasa   viharati   ...  vicikicchapariyutthitena
cetasa   viharati   vicikicchaparetena  uppannaya  ca  vicikicchaya  nissaranam
yathabhutam  nappajanati  so  vicikicchamyeva  anantaram  karitva jhayati pajjhayati
nijjhayati   avajjhayati   so  pathavimpi  nissaya  jhayati  apampi  nissaya
jhayati    tejampi    nissaya    jhayati    vayampi   nissaya   jhayati
akasanancayatanampi      nissaya      jhayati      vinnanancayatanampi
nissaya      jhayati      akincannayatanampi      nissaya      jhayati
nevasannanasannayatanampi       nissaya       jhayati       idhalokampi
nissaya    jhayati   paralokampi   nissaya   jhayati   yamidam   dittham   sutam
mutam   vinnatam   pattam   pariyesitam   anuvicaritam   manasa   tampi   nissaya
jhayati    evam    kho   sandha   purisakhalungajhayitam   hoti   .    kathanca
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. baddho. sabbattha eseva nayo. 2 Po. yavasassam varasassanti ...
@Ma. Yu. yavasam yavasanti. 3 Po. katamasasaham. 4 Ma. Yu. antaram karitva.
Sandha   ajaniyajhayitam   hoti   bhadro  hi  sandha  assajaniyo  doniya
bandho   na   yavasassam   yavasassanti   jhayati   tam   kissa  hetu  bhadrassa
hi   sandha   assajaniyassa   doniya  bandhassa  evam  hoti  kim  nu  kho
mam   ajja   assadammasarathi   karanam   karessati   kimassaham  patikaromiti
so   doniya   bandho   na   yavasassam   yavasassanti   jhayati  bhadro  hi
sandha  assajaniyo  yatha  inam  yathabandham  yatha  jani yatha kali 1- evam
patodassa    ajjhoharanam    samanupassati   evameva   kho   sandha   bhadro
purisajaniyo     arannagatopi    rukkhamulagatopi    sunnagaragatopi    na
kamaragapariyutthitena   cetasa   viharati  kamaragaparetena  uppannassa  ca
kamaragassa    nissaranam   yathabhutam   pajanati   na   byapadapariyutthitena
cetasa  viharati  ...  na  thinamiddhapariyutthitena  cetasa  viharati  ...  na
uddhaccakukkuccapariyutthitena  cetasa  viharati  ...  na  vicikicchapariyutthitena
cetasa   viharati   na   vicikicchaparetena   uppannaya   ca   vicikicchaya
nissaranam  yathabhutam  pajanati  so  neva  pathavim  nissaya  jhayati  na  apam
nissaya   jhayati  na  tejam  nissaya  jhayati  na  vayam nissaya jhayati  na
akasanancayatanam      nissaya     jhayati     na     vinnanancayatanam
nissaya     jhayati    na    akincannayatanam    nissaya    jhayati   na
nevasannanasannayatanam   nissaya   jhayati   na  idhalokam  nissaya  jhayati
na   paralokam   nissaya   jhayati   yamidam  dittham  sutam  mutam  vinnatam  pattam
pariyesitam   anuvicaritam   manasa   tampi  nissaya  na  jhayati  jhayati  capana
@Footnote: 1 Ma. Yu. yatha janim yatha thalim.
Evamjhayincapana   sandha   bhadram   purisajaniyam  sainda  deva  sabrahmaka
sapajapatika arakava namassanti
          namo te purisajanna       namo te purisuttama
          yassa tenabhijanama        yampi nissaya jhayatiti 1-.
     [2]-  Evam  vutte  ayasma  sandho bhagavantam etadavoca katham jhayi
pana   bhante   bhadro   purisajaniyo  jhayati  so  neva  pathavim  nissaya
jhayati    na   apam   nissaya   jhayati   na   tejam   nissaya   jhayati
na   vayam   nissaya   jhayati   na   akasanancayatanam  nissaya  jhayati
na     vinnanancayatanam     nissaya    jhayati    na    akincannayatanam
nissaya    jhayati    na    nevasannanasannayatanam    nissaya    jhayati
na   idhalokam   nissaya   jhayati   na   paralokam   nissaya  jhayati  yamidam
dittham   sutam   mutam   vinnatam   pattam   pariyesitam  anuvicaritam  manasa  tampi
nissaya   na   jhayati   jhayati   capana   katham   jhayincapana  bhante  bhadram
purisajaniyam    sainda    deva   sabrahmaka   sapajapatika   arakava
namassanti
          namo te purisajanna      namo te purisuttama
          yassa tenabhijanama       yampi nissaya jhayatiti 3-.
     Idha   sandha   bhadrassa  purisajaniyassa  pathaviya  pathavisanna  vibhuta
hoti    apasmim   aposanna   vibhuta   hoti   tejasmim   tejosanna
vibhuta   hoti   vayasmim  vayosanna  vibhuta  hoti  akasanancayatane
@Footnote: 1-3 Ma. Yu. jhayasiti. 2 Po. evam kho saddha ajaniyajhayitam hoti.
Akasanancayatanasanna       vibhuta      hoti      vinnanancayatane
vinnanancayatanasanna       vibhuta       hoti       akincannayatane
akincanayatanasanna      vibhuta      hoti     nevasannanasannayatane
nevasannanasannayatanasanna    vibhuta   hoti   idhaloke   idhalokasanna
vibhuta  hoti  paraloke  paralokasanna  vibhuta  hoti  yamidam  dittham sutam mutam
vinnatam   pattam   pariyesitam   anuvicaritam   manasa  tatrapi  sanna  vibhuta
hoti   evamjhayi  kho  sandha  bhadro  purisajaniyo  neva  pathavim  nissaya
jhayati   na  apam  nissaya  jhayati  na  tejam  nissaya  jhayati  na  vayam
nissaya    jhayati    na    akasanancayatanam    nissaya   jhayati   na
vinnanancayatanam    nissaya    jhayati    na   akincannayatanam   nissaya
jhayati    na   nevasannanasannayatanam   nissaya   jhayati   na   idhalokam
nissaya   jhayati   na   paralokam   nissaya   jhayati   yamidam   dittham  sutam
mutam   vinnatam   pattam   pariyesitam   anuvicaritam  manasa  tampi  nissaya  na
jhayati    jhayati    capana   evamjhayincapana   sandha   bhadram   purisajaniyam
sainda deva sabrahmaka sapajapatika arakava namassanti
          namo te purisajanna      namo te purisuttama
          yassa tenabhijanama       yampi nissaya jhayatiti 1-.
     [217]   10  Ekam  samayam  bhagava  rajagahe  viharati  moranivape
paribbajakarame  .  tatra  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  bhikkhavoti .
@Footnote: 1 Ma. Yu. jhayasiti.
Bhadanteti   te   bhikkhu  bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca  tihi
bhikkhave  dhammehi  samannagato  bhikkhu  accantanittho hoti accantayogakkhemi
accantabrahmacari      accantapariyosano     settho     devamanussanam
katamehi   tihi   asekkhena  1-  silakkhandhena  asekkhena  samadhikkhandhena
asekkhena  pannakkhandhena  imehi  kho  bhikkhave  tihi dhammehi samannagato
bhikkhu    accantanittho    hoti    accantayogakkhemi    accantabrahmacari
accantapariyosano settho devamanussanam.
     {217.1}   Aparehipi   bhikkhave  tihi  dhammehi  samannagato  bhikkhu
accantanittho       hoti      accantayogakkhemi      accantabrahmacari
accantapariyosano      settho     devamanussanam     katamehi     tihi
iddhipatihariyena      adesanapatihariyena      anusasanipatihariyena
imehi   kho   bhikkhave   tihi  dhammehi  samannagato  bhikkhu  accantanittho
hoti     accantayogakkhemi     accantabrahmacari     accantapariyosano
settho devamanussanam.
     {217.2}   Aparehipi   bhikkhave  tihi  dhammehi  samannagato  bhikkhu
accantanittho       hoti      accantayogakkhemi      accantabrahmacari
accantapariyosano   settho   devamanussanam  katamehi  tihi  sammaditthiya
sammananena   sammavimuttiya   imehi   kho   bhikkhave   tihi   dhammehi
samannagato     bhikkhu     accantanittho     hoti     accantayogakkhemi
accantabrahmacari accantapariyosano settho devamanussanam.
@Footnote: 1 Ma. Yu. sabbattha varesu  asekhena.
     {217.3}  Dvihi  bhikkhave  dhammehi  samannagato bhikkhu accantanittho
hoti   accantayogakkhemi   accantabrahmacari  accantapariyosano  settho
devamanussanam  katamehi  dvihi  vijjaya  caranena  imehi  kho bhikkhave dvihi
dhammehi   samannagato   bhikkhu   accantanittho   hoti   accantayogakkhemi
accantabrahmacari      accantapariyosano     settho     devamanussanam
brahmunapesa bhikkhave sanankumarena gatha bhasita
       khattiyo settho janetasmim      ye gottapatisarino
       vijjacaranasampanno           so settho devamanuseti.
     {217.4} Sa kho panesa bhikkhave [1]- sanankumarena gatha sugita no duggita
[2]-  Subhasita  no  dubbhasita  atthasanhita  no anatthasanhita anumata
maya aham bhikkhave evam vadami
       khattiyo settho janetasmim      ye gottapatisarino
       vijjacaranasampanno           so settho devamanuseti.
                  Nissayavaggo 3- pathamo.
                      Tassuddanam 4-
       kimatthiya 5- cetana tayo       upanisa byasanena 6- ca
       sannamanasikaro sekkho      moranivapanena ca 7-.
@Footnote: 1 Yu. brahmuna. 2 Ma. gatha bhasita .... 3 nissayavaggotipi patho.
@4 tatruddanantipi patho. 5 Po. kimatthi. 6 Po. byasane. 7 Ma. dve sanna
@manasikaro saddho moranivapakanti. Yu. sannamanasikara sekho moranivapanena cati.
                     Dutiyavaggo dutiyo
     [218]   11   Ekam  samayam  bhagava  sakkesu  viharati  kapilavatthusmim
nigrodharame   .   tena  kho  pana  samayena  sambahula  bhikkhu  bhagavato
civarakammam    karonti    nitthitacivaro    bhagava   temasaccayena   carikam
pakkamissatiti   .  assosi  kho  mahanamo  sakko  sambahula  kira  bhikkhu
bhagavato   civarakammam  karonti  nitthitacivaro  bhagava  temasaccayena  carikam
pakkamissatiti   athakho   mahanamo   sakko   yena   bhagava  tenupasankami
upasankamitva    bhagavantam    abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam
nisinno   kho   mahanamo  sakko  bhagavantam  etadavoca  sutametam  bhante
sambahula   kira   bhikkhu  bhagavato  civarakammam  karonti  nitthitacivaro  bhagava
temasaccayena   carikam   pakkamissatiti  tesam  no  bhante  nanaviharehi
viharatam kena viharena vihatabbanti.
     {218.1}  Sadhu  sadhu  mahanama  etam  kho   mahanama  tumhakam
patirupam   kulaputtanam   yam   tumhe   tathagatam   upasankamitva  puccheyyatha
tesam   no  bhante  nanaviharehi  viharatam  kena  viharena  vihatabbanti
saddho  kho  mahanama aradhako hoti no asaddho araddhaviriyo aradhako
hoti  no  kusito  upatthitasati  aradhako  hoti  no  mutthassati samahito
aradhako   hoti   no   asamahito   pannava   aradhako  hoti  no
duppanno  imesu  kho  tvam  mahanama  pancasu  dhammesu patitthaya cha dhamme
uttarim  bhaveyyasi  idha  tvam  mahanama  tathagatam anussareyyasi itipi so
Bhagava    araham   sammasambuddho   vijjacaranasampanno   sugato   lokavidu
anuttaro   purisadammasarathi   sattha  devamanussanam  buddho  bhagavati  yasmim
mahanama   samaye   ariyasavako   tathagatam   anussarati   nevassa   tasmim
samaye   ragapariyutthitam   cittam   hoti   na   dosapariyutthitam   cittam  hoti
na   mohapariyutthitam   cittam   hoti   ujugatamevassa   tasmim   samaye  cittam
hoti   tathagatam   arabbha  ujugatacitto  kho  pana  mahanama  ariyasavako
labhati    atthavedam    labhati    dhammavedam   labhati   dhammupasanhitam   pamujjam
pamuditassa   piti   jayati   pitimanassa   kayo   passambhati   passaddhakayo
sukham    vediyati    sukhino   cittam   samadhiyati   ayam   vuccati   mahanama
ariyasavako    visamagataya   pajaya   samappatto   viharati   sabyapajjhaya
pajaya abyapajjho viharati dhammasotasamapanno buddhanussatim bhaveti.
     Puna   caparam   tvam   mahanama   dhammam  anussareyyasi  svakkhato
bhagavata   dhammo   sanditthiko   akaliko   ehipassiko  opanayiko  1-
paccattam   veditabbo   vinnuhiti   yasmim   mahanama   samaye  ariyasavako
dhammam   anussarati   nevassa  tasmim  samaye  ragapariyutthitam  cittam  hoti  na
dosapariyutthitam   cittam  hoti  na  mohapariyutthitam  cittam  hoti  ujugatamevassa
tasmim  samaye  cittam  hoti  dhammam  arabbha  ujugatacitto  kho pana mahanama
ariyasavako   labhati   atthavedam   labhati   dhammavedam   labhati   dhammupasanhitam
pamujjam    pamuditassa    piti    jayati    pitimanassa   kayo   passambhati
passaddhakayo      sukham     vediyati     sukhino     cittam     samadhiyati
@Footnote: 1 Ma. opaneyyiko.
Ayam   vuccati   mahanama   ariyasavako   visamagataya   pajaya  samappatto
viharati   sabyapajjhaya   pajaya   abyapajjho  viharati  dhammasotasamapanno
dhammanussatim bhaveti.
     {218.2}  Puna  caparam  tvam mahanama sangham anussareyyasi supatipanno
bhagavato   savakasangho   ujupatipanno  bhagavato  savakasangho  nayapatipanno
bhagavato  savakasangho  samicipatipanno  bhagavato  savakasangho  yadidam cattari
purisayugani   attha  purisapuggala  esa  bhagavato  savakasangho  ahuneyyo
pahuneyyo     dakkhineyyo    anjalikaraniyo    anuttaram    punnakkhettam
lokassati  yasmim  mahanama  samaye  ariyasavako  sangham  anussarati nevassa
tasmim   samaye  ragapariyutthitam  cittam  hoti  na  dosapariyutthitam  cittam  hoti
na   mohapariyutthitam  cittam  hoti  ujugatamevassa  tasmim  samaye  cittam  hoti
sangham   arabbha   ujugatacitto   kho   pana  mahanama  ariyasavako  labhati
atthavedam   labhati   dhammavedam   labhati   dhammupasanhitam   pamujjam   pamuditassa
piti   jayati   pitimanassa   kayo  passambhati  passaddhakayo  sukham  vediyati
sukhino   cittam  samadhiyati  ayam  vuccati  mahanama  ariyasavako  visamagataya
pajaya    samappatto    viharati    sabyapajjhaya    pajaya   abyapajjho
viharati dhammasotasamapanno sanghanussatim bhaveti.
     {218.3} Puna caparam tvam mahanama attano silani anussareyyasi akhandani
acchiddani  asabalani  akammasani  bhujissani  vinnupasatthani  aparamatthani
samadhisamvattanikaniti  1-  yasmim  mahanama  samaye ariyasavako silam anussarati
@Footnote: 1 Ma. itisaddo natthi.
Nevassa   tasmim   samaye   ragapariyutthitam   cittam  hoti  na  dosapariyutthitam
cittam   hoti   na   mohapariyutthitam   cittam   hoti   ujugatamevassa   tasmim
samaye   cittam   hoti   silam   arabbha  ujugatacitto  kho  pana  mahanama
ariyasavako   labhati   atthavedam   labhati   dhammavedam   labhati   dhammupasanhitam
pamujjam    pamuditassa    piti    jayati    pitimanassa   kayo   passambhati
passaddhakayo  sukham  vediyati  sukhino  cittam  samadhiyati  ayam vuccati mahanama
ariyasavako    visamagataya   pajaya   samappatto   viharati   sabyapajjhaya
pajaya abyapajjho viharati dhammasotasamapanno silanussatim bhaveti.
     {218.4}  Puna  caparam  tvam  mahanama  attano cagam anussareyyasi
labha   vata  me  suladdham  vata  me  yoham  maccheramalapariyutthitaya  pajaya
vigatamalamaccherena  cetasa  agaram  ajjhavasami  muttacago  payatapani 1-
vossaggarato   yacayogo   danasamvibhagaratoti   yasmim   mahanama  samaye
ariyasavako  cagam  anussarati  nevassa  tasmim  samaye  ragapariyutthitam  cittam
hoti   na   dosapariyutthitam   cittam   hoti  na  mohapariyutthitam  cittam  hoti
ujugatamevassa  tasmim  samaye  cittam  hoti  cagam  arabbha  ujugatacitto kho
pana   mahanama   ariyasavako   labhati   atthavedam  labhati  dhammavedam  labhati
dhammupasanhitam    pamujjam    pamuditassa   piti   jayati   pitimanassa   kayo
passambhati   passaddhakayo   sukham   vediyati   sukhino  cittam  samadhiyati  ayam
vuccati   mahanama   ariyasavako   visamagataya  pajaya  samappatto  viharati
sabyapajjhaya     pajaya    abyapajjho    viharati    dhammasotasamapanno
@Footnote: 1 Po. Ma. payatapani.
Caganussatim bhaveti.
     {218.5}  Puna  caparam  tvam  mahanama  devata anussareyyasi santi
deva  catummaharajika  santi  deva  tavatimsa santi deva yama santi
deva  tusita  santi  deva  nimmanaratino santi deva paranimmitavasavattino
santi  deva  brahmakayika  santi  deva  taduttari 1- yatharupaya saddhaya
samannagata  ta  devata  ito cuta tattha uppanna 2- mayhampi tatharupa
saddha  samvijjati  yatharupena silena samannagata ta devata ito cuta tattha
uppanna  mayhampi  tatharupam  silam  samvijjati  yatharupena  sutena samannagata
ta   devata   ito   cuta   tattha   uppanna  mayhampi  tatharupam  sutam
samvijjati   yatharupena   cagena   samannagata  ta  devata  ito  cuta
tattha    uppanna   mayhampi   tatharupo   cago   samvijjati   yatharupaya
pannaya   samannagata   ta   devata   ito   cuta   tattha  uppanna
mayhampi    tatharupa    panna    samvijjatiti   yasmim   mahanama   samaye
ariyasavako   attano   ca   tasanca  devatanam  saddhanca  silanca  sutanca
caganca   pannanca  anussarati  nevassa  tasmim  samaye  ragapariyutthitam  cittam
hoti   na   dosapariyutthitam   cittam   hoti  na  mohapariyutthitam  cittam  hoti
ujugatamevassa   tasmim  samaye  cittam  hoti  devata  arabbha  ujugatacitto
kho   pana   mahanama   ariyasavako   labhati   atthavedam  labhati  dhammavedam
labhati    dhammupasanhitam    pamujjam    pamuditassa   piti   jayati   pitimanassa
kayo   passambhati   passaddhakayo  sukham  vediyati  sukhino  cittam  samadhiyati
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. tatuttari. 2 Po. Yu. upapanna. Ma. tatthupapanna. sabbattha
@evam natabbam.
Ayam   vuccati   mahanama   ariyasavako   visamagataya   pajaya  samappatto
viharati   sabyapajjhaya   pajaya   abyapajjho  viharati  dhammasotasamapanno
devatanussatim bhavetiti.
     [219]   12   Ekam  samayam  bhagava  sakkesu  viharati  kapilavatthusmim
nigrodharame  .  tena kho pana samayena mahanamo sakko gilana vutthito
hoti   aciravutthito   gelanna   .  tena  kho  pana  samayena  sambahula
bhikkhu   bhagavato   civarakammam  karonti  nitthitacivaro  bhagava  temasaccayena
carikam   pakkamissatiti   .   assosi   kho  mahanamo  sakko  sambahula
kira    bhikkhu    bhagavato    civarakammam    karonti   nitthitacivaro   bhagava
temasaccayena   carikam   pakkamissatiti   athakho  mahanamo  sakko  yena
bhagava   tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva  ekamantam
nisidi   ekamantam   nisinno  kho  mahanamo  sakko  bhagavantam  etadavoca
sutametam   bhante   sambahula   kira   bhikkhu   bhagavato  civarakammam  karonti
nitthitacivaro   bhagava   temasaccayena   carikam   pakkamissatiti  tesam  no
bhante nanaviharehi viharatam kena viharena vihatabbanti.
     {219.1}  Sadhu  sadhu  mahanama etam kho mahanama tumhakam patirupam
kulaputtanam   yam   tumhe  tathagatam  upasankamitva  puccheyyatha  tesam  no
bhante  nanaviharehi  viharatam  kena  viharena  vihatabbanti  saddho  kho
mahanama  aradhako  hoti  no  asaddho  araddhaviriyo  aradhako hoti
no  kusito  upatthitasati  aradhako hoti no mutthassati samahito aradhako
Hoti   no   asamahito   pannava   aradhako   hoti   no  duppanno
imesu  kho  tvam  mahanama  pancasu  dhammesu  patitthaya  cha  dhamme uttarim
bhaveyyasi   idha   tvam   mahanama  tathagatam  anussareyyasi  itipi  so
bhagava   .pe.   sattha  devamanussanam  buddho  bhagavati  yasmim  mahanama
samaye    ariyasavako    tathagatam   anussarati   nevassa   tasmim   samaye
ragapariyutthitam    cittam    hoti   na   dosapariyutthitam   cittam   hoti   na
mohapariyutthitam   cittam   hoti   ujugatamevassa   tasmim  samaye  cittam  hoti
tathagatam   arabbha   ujugatacitto  kho  pana  mahanama  ariyasavako  labhati
atthavedam   labhati   dhammavedam   labhati   dhammupasanhitam   pamujjam   pamuditassa
piti    jayati    pitimanassa    kayo    passambhati   passaddhakayo   sukham
vediyati   sukhino  cittam  samadhiyati  imam  kho  tvam  mahanama  buddhanussatim
gacchantopi   bhaveyyasi   thitopi   bhaveyyasi   nisinnopi  bhaveyyasi
sayanopi     bhaveyyasi     kammantam     adhitthahantopi    bhaveyyasi
puttasambadhasayanam ajjhavasantopi bhaveyyasi.
     {219.2}  Puna  caparam  tvam mahanama dhammam anussareyyasi ... Sangham
anussareyyasi  ...  attano  silani  anussareyyasi  ... Attano cagam
anussareyyasi  ...  devata anussareyyasi santi deva catummaharajika
santi  deva ... Taduttari yatharupaya saddhaya samannagata ta devata ito
cuta tattha uppanna mayhampi tatharupa saddha samvijjati yatharupena silena ...
Sutena  ... Cagena ... Pannaya samannagata ta devata ito cuta tattha
Uppanna    mayhampi   tatharupa   panna   samvijjatiti   yasmim   mahanama
samaye   ariyasavako   attano   ca  tasanca  devatanam  saddhanca  silanca
sutanca    caganca    pannanca    anussarati    nevassa    tasmim   samaye
ragapariyutthitam    cittam    hoti   na   dosapariyutthitam   cittam   hoti   na
mohapariyutthitam   cittam   hoti   ujugatamevassa   tasmim  samaye  cittam  hoti
devata   arabbha   ujugatacitto  kho  pana  mahanama  ariyasavako  labhati
atthavedam   labhati   dhammavedam   labhati   dhammupasanhitam   pamujjam   pamuditassa
piti   jayati   pitimanassa   kayo  passambhati  passaddhakayo  sukham  vediyati
sukhino   cittam   samadhiyati   imam   kho   tvam   mahanama   devatanussatim
gacchantopi   bhaveyyasi   thitopi   bhaveyyasi   nisinnopi  bhaveyyasi
sayanopi     bhaveyyasi     kammantam     adhitthahantopi    bhaveyyasi
puttasambadhasayanam ajjhavasantopi bhaveyyasiti.
     [220]   13   Ekam  samayam  bhagava  sakkesu  viharati  kapilavatthusmim
nigrodharame  .  tena  kho  pana  samayena  bhagava  savatthiyam vassavasam
upagantukamo   hoti   .   assosi   kho  nandiyo  sakko  bhagava  kira
savatthiyam    vassavasam    upagantukamoti   athakho   nandiyassa   sakkassa
etadahosi    yannunahampi    savatthiyam   vassavasam   upagaccheyyam   tattha
kammantanceva    adhitthahissami    bhagavantanca   lacchami   kalena   kalam
dassanayati  .   athakho  bhagava  savatthiyam  vassavasam  upagacchi  1- .
Nandiyopi  kho  sakko  savatthiyam  vassavasam  upagacchi  tattha kammantanceva
@Footnote: 1 Po. Yu. upaganchi.
Adhitthaya  1-  bhagavantanca  lacchati  2- kalena kalam dassanaya. Tena kho
pana   samayena  sambahula  bhikkhu  bhagavato  civarakammam  karonti  nitthitacivaro
bhagava   temasaccayena   carikam  pakkamissatiti  .  assosi  kho  nandiyo
sakko   sambahula   kira  bhikkhu  bhagavato  civarakammam  karonti  nitthitacivaro
bhagava   temasaccayena   carikam   pakkamissatiti   athakho  nandiyo  sakko
yena    bhagava    tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva
ekamantam   nisidi   ekamantam   nisinno   kho   nandiyo  sakko  bhagavantam
etadavoca   sutametam   bhante   sambahula  kira  bhikkhu  bhagavato  civarakammam
karonti    nitthitacivaro   bhagava   temasaccayena   carikam   pakkamissatiti
tesam no bhante nanaviharehi viharatam kena viharena vihatabbanti.
     {220.1}   Sadhu   sadhu   nandiya   etam   kho  nandiya  tumhakam
patirupam   kulaputtanam   yam   tumhe   tathagatam   upasankamitva  puccheyyatha
tesam   no  bhante  nanaviharehi  viharatam  kena  viharena  vihatabbanti
saddho   kho  nandiya  aradhako  hoti  no  asaddho  silava  aradhako
hoti  no  dussilo  araddhaviriyo  aradhako hoti no kusito  upatthitasati
aradhako   hoti   no   mutthassati   samahito   aradhako  hoti  no
asamahito   pannava  aradhako  hoti  no  duppanno  imesu  kho  te
nandiya    chasu   dhammesu   patitthaya   pancasu   dhammesu   ajjhattam   sati
upatthapetabba    3-    idha   tvam   nandiya   tathagatam   anussareyyasi
itipi   so   bhagava   araham   sammasambuddho  vijjacaranasampanno  sugato
@Footnote: 1 Ma. Yu. adhitthasi. 2 Ma. Yu. labhi. 3 Ma. sabbattha varesu upatthapetabba.
Lokavidu  anuttaro  purisadammasarathi  sattha  devamanussanam  buddho  bhagavati
iti kho te nandiya tathagatam arabbha ajjhattam sati upatthapetabba.
     {220.2}  Puna  caparam  tvam  nandiya dhammam anussareyyasi svakkhato
bhagavata  dhammo  sanditthiko  akaliko  ehipassiko  opanayiko  paccattam
veditabbo  vinnuhiti  iti  kho  te  nandiya  dhammam  arabbha  ajjhattam  sati
upatthapetabba.
     {220.3}   Puna  caparam  tvam  nandiya  kalyanamitte  anussareyyasi
labha  vata  me  suladdham  vata  me  yassa  [1]- kalyanamitta anukampaka
atthakama  ovadaka  anusasakati  iti  kho  te  nandiya  kalyanamitte
arabbha ajjhattam sati upatthapetabba.
     {220.4}  Puna  caparam  tvam  nandiya  attano  cagam  anussareyyasi
labha   vata  me  suladdham  vata  me  yoham  maccheramalapariyutthitaya  pajaya
vigatamalamaccherena   cetasa   agaram   ajjhavasami  muttacago  payatapani
vossaggarato  yacayogo  danasamvibhagaratoti  iti  kho  te  nandiya  cagam
arabbha ajjhattam sati upatthapetabba.
     {220.5}  Puna  caparam tvam nandiya devata anussareyyasi ya ta 2-
devata   atikkammeva  kabalikarabhakkhanam  3-  devatanam  sahabyatam  annataram
manomayam  kayam  upapanna  ta  karaniyam  attano  na samanupassanti katassa va
paticcayam   seyyathapi   nandiya   bhikkhu   asamayavimutto   akaraniyam  attano
na   samanupassati   katassa  va  paticcayam  evameva  kho  nandiya  ya  ta
@Footnote: 1 Ma. Yu. mesaddo dissati. 2 Ma. ayam patho natthi. 3 Ma. kabalikaraharabhakkhanam.
Devata    atikkammeva   kabalikarabhakkhanam   devanam   sahabyatam   annataram
manomayam  kayam  upapanna  ta  karaniyam  attano  na samanupassanti katassa va
paticcayanti  iti  kho te nandiya devata arabbha ajjhattam sati upatthapetabba
imehi  kho  nandiya  ekadasahi  dhammehi samannagato ariyasavako pajahateva
papake  akusale  dhamme  na  upadiyati  seyyathapi nandiya kumbho nikkujjo
no  vantam  paccamasati  1-  seyyathapi  nandiya tina aggi mutto dahanneva
gacchati  no  daddham  paccudavattati  evameva  kho  nandiya imehi ekadasahi
dhammehi  samannagato  ariyasavako  pajahateva  papake  akusale  dhamme na
upadiyatiti.
     [221]  14  Athakho  ayasma  subhuti  saddhena  bhikkhuna saddhim yena
bhagava   tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva  ekamantam
nisidi   .   ekamantam  nisinnam  kho  ayasmantam  subhutim  bhagava  etadavoca
ko  nama  ayam  subhuti  bhikkhuti  .  saddho namayam bhante bhikkhu saddhassa 2-
upasakassa    putto   saddha   agarasma   anagariyam   pabbajitoti  .
Kacci   panayam   subhuti  saddho  bhikkhu  saddhassa  upasakassa  putto  saddha
agarasma    anagariyam    pabbajito    sandissati   saddhapadanesuti  .
Etassa   bhagava   kalo   etassa   sugata   kalo   bhagava   saddhassa
saddhapadanani   bhaseyya   idanaham   janissami  yadi  va  ayam  bhikkhu
sandissati  saddhapadanesu  yadi  va  noti  .  tenahi  subhuti sunahi sadhukam
manasikarohi  bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho  ayasma  subhuti bhagavato
@Footnote: 1 Ma. Yu. paccavamati. 2 Ma. sudattassa. ito param evam natabbam.
Paccassosi   .   bhagava   etadavoca   idha   subhuti  bhikkhu  silava  hoti
patimokkhasamvarasamvuto     viharati     acaragocarasampanno     anumattesu
vajjesu   bhayadassavi   samadaya  sikkhati  sikkhapadesu  yampi  subhuti  bhikkhu
silava   hoti   .pe.   samadaya   sikkhati   sikkhapadesu  idampi  subhuti
saddhassa saddhapadanam hoti.
     {221.1}  Puna  caparam subhuti bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo
ye  te  dhamma  adikalyana  majjhekalyana  pariyosanakalyana sattham
sabyanjanam   kevalaparipunnam   parisuddham   brahmacariyam   abhivadanti  tatharupassa
dhamma  bahussuta  honti  dhata  vacasa  paricita  manasanupekkhita ditthiya
suppatividdha   yampi   subhuti   bhikkhu   bahussuto   hoti   .pe.  ditthiya
suppatividdha idampi subhuti saddhassa saddhapadanam hoti.
     {221.2}  Puna  caparam  subhuti bhikkhu kalyanamitto hoti kalyanasahayo
kalyanasampavanko  yampi  subhuti  bhikkhu  kalyanamitto  hoti  kalyanasahayo
kalyanasampavanko idampi 1- saddhassa saddhapadanam hoti.
     {221.3}  Puna  caparam  subhuti  bhikkhu  suvaco  hoti  sovacassakaranehi
dhammehi   samannagato   khamo   padakkhinaggahi   anusasanim   yampi   subhuti
bhikkhu    suvaco   hoti   sovacassakaranehi   dhammehi   samannagato  khamo
padakkhinaggahi anusasanim idampi subhuti saddhassa saddhapadanam hoti.
     {221.4}  Puna caparam subhuti bhikkhu yani tani sabrahmacarinam uccavacani
kimkaraniyani    tattha    dakkho   hoti   analaso   tatrupayaya   vimamsaya
@Footnote: 1 Ma. etthantare subhutiti dissati.
Samannagato   alam   katum  alam  samvidhatum  yampi  subhuti  bhikkhu  yani  tani
sabrahmacarinam   .pe.   alam  katum  alam  samvidhatum  idampi  subhuti  saddhassa
saddhapadanam hoti.
     {221.5}  Puna  caparam  subhuti  bhikkhu  dhammakamo hoti piyasamudaharo
abhidhamme  abhivinaye  ularapamujjo  yampi  subhuti  bhikkhu  dhammakamo  hoti
piyasamudaharo    abhidhamme   abhivinaye   ularapamujjo   idampi   subhuti
saddhassa saddhapadanam hoti.
     {221.6}  Puna  caparam  subhuti  bhikkhu  araddhaviriyo  viharati akusalanam
dhammanam  pahanaya  kusalanam  dhammanam  upasampadaya  thamava  dalhaparakkamo
anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesu yampi subhuti bhikkhu araddhaviriyo viharati .pe.
Idampi subhuti saddhassa saddhapadanam hoti.
     {221.7}  Puna  caparam  subhuti  bhikkhu  catunnam  jhananam abhicetasikanam
ditthadhammasukhaviharanam     nikamalabhi    hoti    akicchalabhi    akasiralabhi
yampi   subhuti   bhikkhu  catunnam  jhananam  abhicetasikanam  ditthadhammasuviharanam
nikamalabhi    hoti   akicchalabhi   akasiralabhi   idampi   subhuti   saddhassa
saddhapadanam hoti.
     {221.8}  Puna  caparam  subhuti  bhikkhu anekavihitam pubbenivasam anussarati
seyyathidam   ekampi   jatim  dvepi  jatiyo  tissopi  jatiyo  catassopi
jatiyo  pancapi  jatiyo  dasapi  jatiyo  visampi  jatiyo  timsampi jatiyo
cattalisampi   jatiyo   pannasampi   jatiyo   jatisatampi  jatisahassampi
jatisatasahassampi    anekepi    samvattakappe    anekepi    vivattakappe
Anekepi    samvattavivattakappe    amutrasim    evamnamo    evamgotto
evamvanno   evamaharo   evamsukhadukkhapatisamvedi   evamayupariyanto  so
tatocuto  amutra  udapadim  tatrapasim  evamnamo  evamgotto evamvanno
evamaharo   evamsukhadukkhapatisamvedi   evamayupariyanto  so  tato  cuto
idhuppannoti   iti  sakaram  sauddesam  anekavihitam  pubbenivasam  anussarati
yampi    subhuti   bhikkhu   anekavihitam   pubbenivasam   anussarati   seyyathidam
ekampi  jatim  dvepi  jatiyo  .pe.  iti  sakaram sauddesam anekavihitam
pubbenivasam anussarati idampi subhuti saddhassa saddhapadanam hoti.
     {221.9}   Puna   caparam  subhuti  bhikkhu  dibbena  cakkhuna  visuddhena
atikkantamanusakena    satte   passati   cavamane   upapajjamane   hine
panite   suvanne   dubbanne   sugate   duggate   yathakammupage   satte
pajanati   ime   vata   bhonto   satta   kayaduccaritena  samannagata
vaciduccaritena    samannagata    manoduccaritena    samannagata   ariyanam
upavadaka    micchaditthika    micchaditthikammasamadana    te   kayassa
bheda  parammarana  apayam  duggatim  vinipatam  nirayam  upapanna ime va pana
bhonto   satta   kayasucaritena  samannagata  vacisucaritena  samannagata
manosucaritena    samannagata    ariyanam    anupavadaka    sammaditthika
sammaditthikammasamadana     te     kayassa     bheda     parammarana
sugatim   saggam   lokam   upapannati   iti   dibbena   cakkhuna   visuddhena
atikkantamanusakena     satte     passati     cavamane    upapajjamane
hine    panite   suvanne   dubbanne   sugate   duggate   yathakammupage
Satte  pajanati  yampi  subhuti  bhikkhu  dibbena  cakkhuna  visuddhena  .pe.
Yathakammupage satte pajanati idampi subhuti saddhassa saddhapadanam hoti.
     {221.10}  Puna caparam subhuti bhikkhu asavanam khaya anasavam cetovimuttim
pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja
viharati  yampi  subhuti  bhikkhu  asavanam  khaya  .pe.  sacchikatva upasampajja
viharati idampi subhuti saddhassa saddhapadanam hotiti.
     Evam  vutte  ayasma  subhuti  bhagavantam  etadavoca yanimani bhante
bhagavata   saddhassa   saddhapadanani   bhasitani   samvijjanti  tani  imassa
bhikkhuno  ayanca  bhikkhu  etesu  sandissati  ayam  bhante  bhikkhu silava hoti
patimokkhasamvarasamvuto   viharati   acaragocarasampanno  anumattesu  vajjesu
bhayadassavi   samadaya  sikkhati  sikkhapadesu  ayam  bhante  bhikkhu  bahussuto
hoti  sutadharo  sutasannicayo  ye  te  dhamma adikalyana majjhekalyana
pariyosanakalyana     sattham     sabyanjanam    kevalaparipunnam    parisuddham
brahmacariyam   abhivadanti   tatharupassa   dhamma   bahussuta   honti  dhata
vacasa   paricita   manasanupekkhita   ditthiya   suppatividdha  ayam  bhante
bhikkhu     kalyanamitto    [1]-    kalyanasahayo    kalyanasampavanko
ayam  bhante  bhikkhu  suvaco  [2]-  sovacassakaranehi  dhammehi  samannagato
khamo     padakkhinaggahi    anusasanim    ayam    bhante    bhikkhu    yani
@Footnote: 1-2 Ma. Yu. hoti.
Tani   sabrahmacarinam   uccavacani   kimkaraniyani   tattha   dakkho   hoti
analaso   tatrupayaya   vimamsaya   samannagato  alam  katum  alam  samvidhatum
ayam  bhante  bhikkhu  dhammakamo  hoti  piyasamudaharo  abhidhamme  abhivinaye
ularapamujjo   ayam   bhante   bhikkhu   araddhaviriyo   viharati   thamava
dalhaparakkamo   anikkhittadhuro   kusalesu   dhammesu   ayam   bhante   bhikkhu
catunnam    jhananam    abhicetasikanam    ditthadhammasukhaviharanam   nikamalabhi
hoti    akicchalabhi    akasiralabhi    ayam    bhante   bhikkhu   anekavihitam
pubbenivasam  anussarati  seyyathidam  ekampi  jatim  dvepi  jatiyo  .pe.
Iti   sakaram  sauddesam  anekavihitam  pubbenivasam  anussarati  ayam  bhante
bhikkhu  dibbena  cakkhuna  visuddhena  atikkantamanusakena .pe. Yathakammupage
satte  pajanati  ayam  bhante  bhikkhu  asavanam  khaya  .pe.  sacchikatva
upasampajja   viharati   yanimani  bhante  bhagavata  saddhassa  saddhapadanani
bhasitani   samvijjanti   tani   imassa   bhikkhuno   ayanca  bhikkhu  etesu
sandissatiti   .   sadhu  sadhu  subhuti  tenahi  tvam  subhuti  imina  saddhena
bhikkhuna  saddhim  vihareyyasi  yada  ca  tvam  subhuti  akankheyyasi tathagatam
dassanaya   imina  ca  saddhena  bhikkhuna  saddhim  upasankameyyasi  tathagatam
dassanayati.
     [222]  15  Mettaya bhikkhave cetovimuttiya asevitaya bhavitaya
bahulikataya   yanikataya   vatthukataya  anutthitaya  paricitaya  susamaraddhaya
ekadasanisamsa    patikankha    katame   ekadasa   sukham   supati   sukham
Patibujjhati   na   papakam  supinam  passati  manussanam  piyo  hoti  amanussanam
piyo  hoti  devata rakkhanti nassa aggi va visam va sattham va kamati tuvattam
cittam   samadhiyati   mukhavanno  vippasidati  asammulho  kalam  karoti  uttarim
appativijjhanto   brahmalokupago  hoti  mettaya  bhikkhave  cetovimuttiya
asevitaya   bhavitaya   bahulikataya   yanikataya  vatthukataya  anutthitaya
paricitaya susamaraddhaya ime ekadasanisamsa patikankhati.
     [223]   16  Ekam  samayam  ayasma  anando  vesaliyam  viharati
veluvagamake  .  tena  kho  pana  samayena dasamo 1- gahapati atthakanagaro
pataliputtam   anuppatto   hoti   kenacideva   karaniyena   athakho  dasamo
gahapati   atthakanagaro   yena   kukkutaramo   yena   annataro   bhikkhu
tenupasankami   upasankamitva   tam  bhikkhum  etadavoca  kaham  nu  kho  bhante
ayasma   anando   etarahi   viharati   dassanakama   hi  mayam  bhante
ayasmantam  anandanti  .  eso  gahapati  ayasma  anando  vesaliyam
viharati veluvagamaketi.
     {223.1}   Athakho   dasamo   gahapati   atthakanagaro  pataliputte
tam   karaniyam  tiretva  yena  vesaliveluvagamako  yenayasma  anando
tenupasankami   upasankamitva  ayasmantam  anandam  abhivadetva  ekamantam
nisidi   ekamantam  nisinno  kho  dasamo  gahapati  atthakanagaro  ayasmantam
anandam  etadavoca  atthi  nu  kho  bhante  ananda tena bhagavata janata
passata   arahata   sammasambuddhena   ekadhammo   sammadakkhato   yattha
@Footnote: 1 Po. asamo. sabbattha idisameva.
Bhikkhuno   appamattassa   atapino   pahitattassa   viharato  avimuttam  va
cittam   vimuccati   aparikkhina  va  asava  parikkhayam  gacchanti  ananuppattam
va   anuttaram  yogakkhemam  anupapunatiti  .  atthi  [1]-  gahapati  tena
bhagavata    janata    passata   arahata   sammasambuddhena   ekadhammo
sammadakkhato    yattha   bhikkhuno   appamattassa   atapino   pahitattassa
viharato  avimuttam  va  cittam  vimuccati  aparikkhina  va  asava  parikkhayam
gacchanti ananuppattam va anuttaram yogakkhemam anupapunatiti.
     {223.2}  Katamo  pana bhante ananda tena bhagavata janata passata
arahata   sammasambuddhena   ekadhammo   sammadakkhato   yattha   bhikkhuno
appamattassa  atapino  pahitattassa  viharato  avimuttam  va  cittam vimuccati
aparikkhina   va   asava   parikkhayam  gacchanti  ananuppattam  va  anuttaram
yogakkhemam   anupapunatiti   .   idha   gahapati  bhikkhu  vivicceva  kamehi
vivicca   akusalehi   dhammehi   savitakkam   savicaram  vivekajam  pitisukham  pathamam
jhanam   upasampajja   viharati  so  iti  patisancikkhati  idam  2-  kho  pathamam
jhanam    abhisankhatam    abhisancetayitam   yam   kho   pana   kinci   abhisankhatam
abhisancetayitam   tadaniccam   nirodhadhammanti   pajanati   so   tattha   thito
asavanam   khayam   papunati  no  ce  asavanam  khayam  papunati  teneva
dhammaragena   taya   dhammanandiya   pancannam   orambhagiyanam  samyojananam
parikkhaya  opapatiko  hoti  tattha parinibbayi anavattidhammo tasma loka
ayam  3-  kho gahapati tena bhagavata janata passata arahata sammasambuddhena
@Footnote: 1 Ma. khosaddo dissati. 2 Ma. Yu. idampi. 3 Ma. Yu. ayampi.
Ekadhammo    sammadakkhato   yattha   bhikkhuno   appamattassa   atapino
pahitattassa   viharato   avimuttam   va   cittam   vimuccati  aparikkhina  va
asava    parikkhayam   gacchanti   ananuppattam   va   anuttaram   yogakkhemam
anupapunati.
     Puna   caparam   gahapati   bhikkhu   vitakkavicaranam   vupasama   ajjhattam
sampasadanam   cetaso   ekodibhavam   avitakkam   avicaram  samadhijam  pitisukham
dutiyam   jhanam  ...  tatiyam  jhanam  ...  catuttham  jhanam  upasampajja  viharati
so    iti    patisancikkhati    idampi   kho   catuttham   jhanam   abhisankhatam
abhisancetayitam   yam   kho   pana   kinci  abhisankhatam  abhisancetayitam  tadaniccam
nirodhadhammanti   pajanati   so   tattha   thito  asavanam  khayam  papunati
no   ce   asavanam   khayam   papunati   teneva   dhammaragena   taya
dhammanandiya     pancannam     orambhagiyanam     samyojananam    parikkhaya
opapatiko   hoti   tattha   parinibbayi  anavattidhammo  tasma  loka
ayampi    kho   gahapati   tena   bhagavata   janata   passata   arahata
sammasambuddhena     ekadhammo     sammadakkhato     yattha     bhikkhuno
appamattassa   atapino   pahitattassa   viharato   avimuttam   va   cittam
vimuccati   aparikkhina   va   asava  parikkhayam  gacchanti  ananuppattam  va
anuttaram yogakkhemam anupapunati.
     {223.3}   Puna   caparam   gahapati  bhikkhu  mettasahagatena  cetasa
ekam  disam  pharitva  viharati  tatha  dutiyam  tatha  tatiyam  tatha  catuttham  iti
Uddhamadho   tiriyam  sabbadhi  sabbattataya  sabbavantam  lokam  mettasahagatena
cetasa   vipulena   mahaggatena   appamanena   averena   abyapajjhena
pharitva   viharati  so  iti  patisancikkhati  ayampi  kho  mettacetovimutti
abhisankhata  abhisancetayita  yam  [1]-  pana  kinci  abhisankhatam abhisancetayitam
tadaniccam   nirodhadhammanti   pajanati   so   tattha   thito  asavanam  khayam
papunati   no   ce   asavanam   khayam  papunati  teneva  dhammaragena
taya    dhammanandiya   pancannam   orambhagiyanam   samyojananam   parikkhaya
opapatiko   hoti   tattha   parinibbayi   anavattidhammo  tasma  loka
ayampi    kho   gahapati   tena   bhagavata   janata   passata   arahata
sammasambuddhena     ekadhammo     sammadakkhato     yattha     bhikkhuno
appamattassa   atapino   pahitattassa   viharato   avimuttam   va   cittam
vimuccati   aparikkhina   va   asava  parikkhayam  gacchanti  ananuppattam  va
anuttaram yogakkhemam anupapunati.
     {223.4}  Puna  ca  param  gahapati  bhikkhu karunasahagatena cetasa ...
Muditasahagatena   cetasa   ...   upekkhasahagatena  cetasa  ekam  disam
pharitva   viharati  tatha  dutiyam  tatha  tatiyam  tatha  catuttham  iti  uddhamadho
tiriyam   sabbadhi  sabbattataya  sabbavantam  lokam  upekkhasahagatena  cetasa
vipulena   mahaggatena   appamanena   averena   abyapajjhena   pharitva
viharati  so  iti  patisancikkhati  ayampi  kho upekkhacetovimutti abhisankhata
abhisancetayita   yam   kho   pana  kinci  abhisankhatam  abhisancetayitam  tadaniccam
@Footnote: 1 sabbavaresu khosaddo dissati.
Nirodhadhammanti   pajanati   so   tattha   thito  asavanam  khayam  papunati
no  ce  asavanam  khayam  papunati  teneva dhammaragena taya dhammanandiya
pancannam   orambhagiyanam  samyojananam  parikkhaya  opapatiko  hoti  tattha
parinibbayi   anavattidhammo   tasma   loka  ayampi  kho  gahapati  tena
bhagavata    janata    passata   arahata   sammasambuddhena   ekadhammo
sammadakkhato    yattha   bhikkhuno   appamattassa   atapino   pahitattassa
viharato  avimuttam  va  cittam  vimuccati  aparikkhina  va  asava  parikkhayam
gacchanti ananuppattam va anuttaram yogakkhemam anupapunati.
     {223.5}  Puna  caparam  gahapati  bhikkhu  sabbaso rupasannanam samatikkama
patighasannanam     atthangama    nanattasannanam    amanasikara    ananto
akasoti    akasanancayatanam    upasampajja    viharati    so    iti
patisancikkhati    ayampi    kho    akasanancayatanasamapatti   abhisankhata
abhisancetayita   yam   kho   pana  kinci  abhisankhatam  abhisancetayitam  tadaniccam
nirodhadhammanti   pajanati   so   tattha   thito  asavanam  khayam  papunati
no  ce  asavanam  khayam  papunati  teneva dhammaragena taya dhammanandiya
pancannam    orambhagiyanam   samyojananam   parikkhaya   opapatiko   hoti
tattha   parinibbayi   anavattidhammo   tasma  loka  ayampi  kho  gahapati
tena   bhagavata   janata  passata  arahata  sammasambuddhena  ekadhammo
sammadakkhato    yattha   bhikkhuno   appamattassa   atapino   pahitattassa
viharato  avimuttam  va cittam vimuccati aparikkhina va asava parikkhayam gacchanti
Ananuppattam va anuttaram yogakkhemam anupapunati.
     {223.6}   Puna  caparam  gahapati  bhikkhu  sabbaso  akasanancayatanam
samatikkamma     anantam     vinnananti     vinnanancayatanam    upasampajja
viharati     sabbaso    vinnanancayatanam    samatikkamma    natthi    kinciti
akincannayatanam     upasampajja    viharati    so    iti    patisancikkhati
ayampi    kho    akincannayatanasamapatti    abhisankhata   abhisancetayita
yam   kho   pana   kinci   abhisankhatam  abhisancetayitam  tadaniccam  nirodhadhammanti
pajanati  so  tattha  thito  asavanam  khayam  papunati  no  ce asavanam
khayam   papunati   teneva   dhammaragena   taya   dhammanandiya   pancannam
orambhagiyanam    samyojananam    parikkhaya    opapatiko   hoti   tattha
parinibbayi    anavattidhammo    tasma   loka   ayampi   kho   gahapati
tena   bhagavata   janata  passata  arahata  sammasambuddhena  ekadhammo
sammadakkhato    yattha   bhikkhuno   appamattassa   atapino   pahitattassa
viharato  avimuttam  va  cittam  vimuccati  aparikkhina  va  asava  parikkhayam
gacchanti ananuppattam va anuttaram yogakkhemam anupapunatiti.
     {223.7}  Evam  vutte  dasamo  gahapati  atthakanagaro  ayasmantam
anandam   etadavoca   seyyathapi  bhante  ananda  puriso  ekam  nidhimukham
gavesanto  sakideva ekadasa nidhimukhani adhigaccheyya evameva kho aham bhante
ekam  amatadvaram  gavesanto  sakideva  ekadasannam  amatadvaranam  alattham
savanaya   seyyathapi  bhante  purisassa  agaram  ekadasadvaram  so  tasmim
Agare  aditte  ekamekena  1-  dvarena  sakkuneyya attanam sotthim
katum    evameva   kho  aham  bhante  imesam  ekadasannam  amatadvaranam
ekamekena   1-   amatadvarena   sakkunissami   attanam  sotthim  katum
ime  hi  nama  bhante  annatitthiya  acariyassa  acariyadhanam pariyesissanti
kim  panaham  ayasmato  anandassa  pujam  karissamiti  athakho  dasamo gahapati
atthakanagaro   vesalikanca   pataliputtakanca  bhikkhusangham  sannipatapetva
panitena    khadaniyena   bhojaniyena   sahattha   santappesi   sampavaresi
ekamekanca    bhikkhum    paccekadussayugena    acchadesi    ayasmantanca
anandam ticivarena ayasmato ca anandassa pancasatam viharam karapesiti.
     [224]  17  Ekadasahi  bhikkhave  angehi  samannagato gopalako
abhabbo  goganam  pariharitum  phatikatum  2-  katamehi  ekadasahi idha bhikkhave
gopalako   na   rupannu   hoti   na   lakkhanakusalo  hoti  na  asatikam
sateta  3-  hoti  na  vanam  paticchadeta  hoti  na  dhumam  katta hoti
na   tittham  janati  na  pitam  janati  na  vithim  janati  na  gocarakusalo
hoti  anavasesadohi  [4]-  hoti  ye  te usabha gopitaro goparinayaka
te   na  atirekapujaya  pujeta  hoti  imehi  kho  bhikkhave  ekadasahi
angehi   samannagato   gopalako   abhabbo  goganam  pariharitum  phatikatum
evameva  kho  bhikkhave  ekadasahi  dhammehi  samannagato  bhikkhu  abhabbo
imasmim  dhammavinaye  vuddhim  virulhim  vepullam  apajjitum  katamehi  ekadasahi
idha   bhikkhave   bhikkhu   na   rupannu   hoti   na  lakkhanakusalo  hoti  na
@Footnote: 1 Ma. ekamekenapi. 2 Ma. sabbavaresu phatim katum. 3 Po. sabbavaresu
@sadeta. Ma. hareta. 4 Ma. casaddo atthi. sabbattha idisameva.
Asatikam  sateta  hoti  na  vanam  paticchadeta hoti na dhumam katta hoti
na  tittham  janati  na  pitam  janati  na  vithim janati na gocarakusalo hoti
anavasesadohi   hoti   ye   te   bhikkhu   thera  rattannu  cirapabbajita
sanghapitaro sanghaparinayaka te na atirekapujaya pujeta hoti.
     {224.1}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  na  rupannu  hoti  idha  bhikkhave
bhikkhu   yankinci   rupam   [1]-   cattari  ca  2-  mahabhutani  catunnanca
mahabhutanam   upadayarupanti   yathabhutam   nappajanati  evam  kho  bhikkhave
bhikkhu na rupannu hoti.
     {224.2}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  na lakkhanakusalo hoti idha bhikkhave
bhikkhu     kammalakkhano    balo    kammalakkhano    panditoti    yathabhutam
nappajanati evam kho bhikkhave bhikkhu na lakkhanakusalo hoti.
     {224.3}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  na  asatikam sateta hoti idha
bhikkhave  bhikkhu  uppannam  kamavitakkam  adhivaseti  na  pajahati  na  vinodeti
na  byantikaroti  na  anabhavam  gameti  uppannam byapadavitakkam ... Uppannam
vihimsavitakkam   ...  uppannuppanne  papake  akusale  dhamme  adhivaseti
na  pajahati  na  vinodeti  na  byantikaroti  na  anabhavam  gameti  evam kho
bhikkhave bhikkhu na asatikam sateta hoti.
     {224.4}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  na  vanam  paticchadeta hoti idha
bhikkhave  bhikkhu  cakkhuna  rupam  disva  nimittaggahi  hoti  anubyanjanaggahi
yatvadhikaranamenam   cakkhundriyam  asamvutam  viharantam  abhijjhadomanassa  papaka
@Footnote: 1 Ma. sabbam tam rupam .  2 Po. Ma. casaddo natthi.
Akusala   dhamma   anvassaveyyum   tassa   samvaraya   na   patipajjati  na
rakkhati  cakkhundriyam  cakkhundriye  na  samvaram  apajjati  1-  sotena  saddam
sutva ... Ghanena gandham ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... Kayena
photthabbam   phusitva   ...   manasa   dhammam  vinnaya  nimittaggahi  hoti
anubyanjanaggahi     yatvadhikaranamenam     manindriyam    asamvutam    viharantam
abhijjhadomanassa    papaka   akusala   dhamma   anvassaveyyum   tassa
samvaraya   na   patipajjati   na   rakkhati   manindriyam  manindriye  na  samvaram
apajjati evam kho bhikkhave bhikkhu na vanam paticchadeta hoti.
     {224.5}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  na  dhumam katta hoti idha bhikkhave
bhikkhu   na   yathasutam   yathapariyattam   dhammam  vittharena  paresam  deseta
hoti evam kho bhikkhave bhikkhu na dhumam katta hoti.
     {224.6}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  na  tittham  janati  idha bhikkhave
bhikkhu   ye   te   bhikkhu   bahussuta   agatagama  dhammadhara  vinayadhara
matikadhara   te   kalena   kalam   upasankamitva   na   paripucchati  na
paripanhati  idam  bhante  katham  imassa  ko  atthoti  tassa  te ayasmanto
avivatanceva    na    vivaranti    anuttanikatanca    na    uttanikaronti
anekavihitesu   [2]-   kankhatthaniyesu  dhammesu  kankham  na  pativinodenti
evam kho bhikkhave bhikkhu na tittham janati.
     {224.7}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  na pitam janati idha bhikkhave bhikkhu
tathagatappavedite  dhammavinaye  desiyamane  na  labhati  atthavedam  na  labhati
@Footnote: 1 Ma. ... samvaram napajjati. aparampi evam natabbam. 2 Ma. Yu. casaddo dissati.
Dhammavedam   na   labhati   dhammupasanhitam  pamujjam  evam  kho  bhikkhave  bhikkhu
pitam na janati 1-.
     {224.8}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  na  vithim  janati  idha  bhikkhave
bhikkhu   ariyam  atthangikam  maggam  yathabhutam  nappajanati  evam  kho  bhikkhave
bhikkhu na vithim janati.
     {224.9}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  na gocarakusalo hoti idha bhikkhave
bhikkhu   cattaro  satipatthane  yathabhutam  nappajanati  evam  kho  bhikkhave
bhikkhu na gocarakusalo hoti.
     {224.10}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  anavasesadohi hoti idha bhikkhave
bhikkhu   saddha   gahapatika   abhihatthum   pavarenti  civarapindapatasenasana-
gilanapaccayabhesajjaparikkharena   2-   tatra   bhikkhave  3-  bhikkhu  mattam
na janati patiggahanaya evam kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohi hoti.
     {224.11}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  ye  te  bhikkhu thera rattannu
cirapabbajita   sanghapitaro  sanghaparinayaka  te  na  atirekapujaya  pujeta
hoti  idha  bhikkhave  bhikkhu  ye  te  bhikkhu  thera  rattannu  cirapabbajita
sanghapitaro   sanghaparinayaka   tesu  na  mettam  kayakammam  paccupatthapeti
aviceva  4-  raho  ca  na  mettam  vacikammam  ...  na  mettam manokammam
paccupatthapeti aviceva raho ca evam kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhu thera
rattannu  cirapabbajita  sanghapitaro sanghaparinayaka  te na 5-  atirekapujaya
pujeta   hoti   imehi  kho  bhikkhave  ekadasahi  dhammehi  samannagato
@Footnote: 1 Ma. Yu. na pitam janati .  2 Ma. civara ... parikkharehi. sabbattha idisameva.
@3 Ma. Yu. alapanamidam natthi. 4 Po. Ma. sabbavaresu aviceva. 5 Ma. na te.
Bhikkhu abhabbo imasmim dhammavinaye vuddhim virulhim vepullam apajjitum.
     {224.12}  Ekadasahi  bhikkhave  angehi  samannagato  gopalako
bhabbo   goganam   pariharitum   phatikatum  katamehi  ekadasahi  idha  bhikkhave
gopalako   rupannu  hoti  lakkhanakusalo  hoti  asatikam  sateta  hoti
vanam  paticchadeta  hoti  dhumam  katta  hoti  tittham  janati  pitam janati
vithim   janati  gocarakusalo  hoti  savasesadohi  hoti  ye  te  usabha
gopitaro   goparinayaka  te  atirekapujaya  pujeta  hoti  imehi  kho
bhikkhave   ekadasahi   angehi   samannagato  gopalako  bhabbo  goganam
pariharitum  phatikatum  evameva  kho  bhikkhave ekadasahi dhammehi samannagato
bhikkhu   bhabbo   imasmim   dhammavinaye   vuddhim   virulhim  vepullam  apajjitum
katamehi  ekadasahi  idha  [1]-  bhikkhu  rupannu  hoti  lakkhanakusalo  hoti
asatikam   sateta   hoti   vanam   paticchadeta   hoti   dhumam  katta
hoti    tittham   janati   pitam   janati   vithim   janati   gocarakusalo
hoti  savasesadohi  hoti  ye  te  bhikkhu  thera  rattannu  cirapabbajita
sanghapitaro   sanghaparinayaka   te   atirekapujaya  pujeta  hoti  kathanca
bhikkhave   bhikkhu   rupannu   hoti   idha   bhikkhave   bhikkhu   yankanci  rupam
cattari    ca    mahabhutani    catunnanca    mahabhutanam   upadayarupanti
yathabhutam pajanati evam kho bhikkhave bhikkhu rupannu hoti.
     {224.13}      Kathanca      bhikkhave     bhikkhu     lakkhanakusalo
hoti    idha    bhikkhave    bhikkhu    kammalakkhano   balo   kammalakkhano
panditoti     yathabhutam    pajanati    evam    kho    bhikkhave    bhikkhu
@Footnote: 1 Ma. Yu. bhikkhave.
Lakkhanakusalo  hoti  .  kathanca  bhikkhave  bhikkhu  asatikam  sateta  hoti
idha   bhikkhave  bhikkhu  uppannam  kamavitakkam  nadhivaseti  pajahati  vinodeti
byantikaroti   anabhavam   gameti   uppannam  byapadavitakkam  ...  uppannam
vihimsavitakkam  ...  uppannuppanne  papake  akusale  dhamme  nadhivaseti
pajahati   vinodeti   byantikaroti   anabhavam   gameti  evam  kho  bhikkhave
bhikkhu asatikam sateta hoti.
     {224.14}  Kathanca bhikkhave bhikkhu vanam paticchadeta hoti idha bhikkhave
bhikkhu   cakkhuna   rupam   disva  na  nimittaggahi  hoti  nanubyanjanaggahi
yatvadhikaranamenam    cakkhundriyam    asamvutam    viharantam    abhijjhadomanassa
papaka   akusala   dhamma   anvassaveyyum   tassa   samvaraya  patipajjati
rakkhati  cakkhundriyam  cakkhundriye  samvaram  apajjati sotena saddam sutva ...
Ghanena  gandham  ghayitva ... Jivhaya rasam sayitva ... Kayena photthabbam
phusitva  ...  manasa  dhammam vinnaya na nimittaggahi hoti nanubyanjanaggahi
yatvadhikaranamenam   manindriyam   asamvutam  viharantam  abhijjhadomanassa  papaka
akusala  dhamma  anvassaveyyum  tassa  samvaraya  patipajjati rakkhati manindriyam
manindriye samvaram apajjati evam kho bhikkhave bhikkhu vanam paticchadeta hoti.
     {224.15}  Kathanca  bhikkhave bhikkhu dhumam katta hoti idha bhikkhave bhikkhu
yathasutam yathapariyattam dhammam vittharena paresam deseta hoti evam kho bhikkhave
bhikkhu  dhumam  katta  hoti . Kathanca bhikkhave bhikkhu tittham janati idha bhikkhave
bhikkhu  ye  te  bhikkhu bahussuta agatagama dhammadhara vinayadhara matikadhara
Te  kalena  kalam  upasankamitva  paripucchati  [1]- idam bhante katham imassa
ko  atthoti  tassa  te  ayasmanto  avivatanceva vivaranti anuttanikatanca
uttanikaronti   anekavihitesu   [2]-   kankhatthaniyesu   dhammesu  kankham
vinodenti 3- pativinodenti evam kho bhikkhave bhikkhu tittham janati.
     {224.16}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  pitam  janati idha bhikkhave bhikkhu
tathagatappavedite    dhammavinaye   desiyamane   labhati   atthavedam   labhati
dhammavedam  labhati  dhammupasanhitam pamujjam evam kho bhikkhave bhikkhu pitam janati.
Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  vithim  janati  idha  bhikkhave  bhikkhu  ariyam atthangikam
maggam   yathabhutam  pajanati  evam  kho  bhikkhave  bhikkhu  vithim  pajanati .
Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  gocarakusalo  hoti  idha  bhikkhave  bhikkhu  cattaro
satipatthane   yathabhutam  pajanati  evam  kho  bhikkhave  bhikkhu  gocarakusalo
hoti.
     {224.17}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  savasesadohi hoti idha bhikkhave
bhikkhu   saddha   gahapatika   abhihatthum   pavarenti  civarapindapatasenasana-
gilanapaccayabhesajjaparikkharena     tatra     bhikkhu     mattam    janati
patiggahanaya evam kho bhikkhave bhikkhu savasesadohi hoti.
     {224.18}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  ye  te  bhikkhu thera rattannu
cirapabbajita   sanghapitaro   sanghaparinayaka   te   atirekapujaya  pujeta
hoti  idha  bhikkhave  bhikkhu  ye  te  bhikkhu 4- thera rattannu cirapabbajita
sanghapitaro   sanghaparinayaka   tesu   mettam   kayakammam   paccupatthapeti
aviceva  raho  ca  mettam  vacikammam  ... Mettam manokammam paccupatthapeti
aviceva raho ca evam
@Footnote: 1 Po. Ma. paripanhati. 2 Ma. casaddo. 3 Ma. Yu. ayam patho natthi.
@4 Ma. ayam patho natthi.
Kho  bhikkhave  bhikkhu  ye  te  bhikkhu thera rattannu cirapabbajita sanghapitaro
sanghaparinayaka   te  atirekapujaya  pujeta  hoti  imehi  kho  bhikkhave
ekadasahi  dhammehi  samannagato  bhikkhu  bhabbo  imasmim  dhammavinaye  vuddhim
virulhim vepullam apajjitunti.
     [225]  18  Athakho  sambahula  bhikkhu  yena  bhagava  tenupasankamimsu
upasankamitva    bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidimsu   ekamantam
nisinna   kho   te   bhikkhu  bhagavantam  etadavocum  siya  nu  kho  bhante
bhikkhuno   tatharupo   samadhipatilabho   yatha   neva   pathaviyam   pathavisanni
assa    na    apasmim   aposanni   assa   na   tejasmim   tejosanni
assa    na    vayasmim    vayosanni   assa   na   akasanancayatane
akasanancayatanasanni        assa        na       vinnanancayatane
vinnanancayatanasanni         assa        na        akincannayatane
akincannayatanasanni       assa       na      nevasannanasannayatane
nevasannanasannayatanasanni     assa     na    idhaloke    idhalokasanni
assa   na  paraloke  paralokasanni  assa  yamidam  dittham  sutam  mutam  vinnatam
pattam   pariyesitam   anuvicaritam   manasa   tatrapi   na  sanni  assa  sanni
ca pana assati.
     {225.1}  Siya  bhikkhave  bhikkhuno  tatharupo  samadhipatilabho yatha
neva   pathaviyam   pathavisanni  assa  .pe.  yamidam  dittham  sutam  mutam  vinnatam
pattam   pariyesitam   anuvicaritam   manasa   tatrapi   na  sanni  assa  sanni
ca   pana   assati   .  yathakatham  pana  bhante  siya  bhikkhuno  tatharupo
Samadhipatilabho   yatha   neva   pathaviyam   pathavisanni   assa  .pe.  yamidam
dittham   sutam   mutam   vinnatam  pattam  pariyesitam  anuvicaritam  manasa  tatrapi
na sanni assa sanni ca pana assati.
     {225.2}  Idha  bhikkhave  bhikkhu  evamsanni  hoti  etam  santam etam
panitam   yadidam   sabbasankharasamatho   sabbupadhipatinissaggo   tanhakkhayo   1-
virago  nirodho  nibbananti  evam kho siya bhikkhave 2- bhikkhuno tatharupo
samadhipatilabho   yatha   neva   pathaviyam   pathavisanni   assa   na  apasmim
aposanni  assa  na  tejasmim  tejosanni  assa  na  vayasmim  vayosanni
assa    na    akasanancayatane   akasanancayatanasanni   assa   na
vinnanancayatane    vinnanancayatanasanni   assa   na   akincannayatane
akincannayatanasanni       assa       na      nevasannanasannayatane
nevasannanasannayatanasanni   assa   na   idhaloke   idhalokasanni   assa
na   paraloke  paralokasanni  assa  yamidam  dittham  sutam  mutam  vinnatam  pattam
pariyesitam anuvicaritam manasa tatrapi na sanni assa sanni ca pana assati.
     [226]   19  Tatra  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  bhikkhavoti .
Bhadanteti   te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca  siya
nu  kho  bhikkhave  bhikkhuno  tatharupo  samadhipatilabho  yatha  neva  pathaviyam
pathavisanni    assa    na    apasmim   aposanni   assa   na   tejasmim
@Footnote: 1 Ma. sabbavaresu tanhakkhayo. 2 Ma. Yu. bhikkhave siya.
Tejosanni  assa  na  vayasmim  vayosanni  assa  na  akasanancayatane
akasanancayatanasanni        assa        na       vinnanancayatane
vinnanancayatanasanni         assa        na        akincannayatane
akincannayatanasanni       assa       na      nevasannanasannayatane
nevasannanasannayatanasanni     assa     na    idhaloke    idhalokasanni
assa   na  paraloke  paralokasanni  assa  yamidam  dittham  sutam  mutam  vinnatam
pattam  pariyesitam  anuvicaritam  manasa  tatrapi  na  sanni  assa  sanni ca pana
assati  .  bhagavammulaka  no  bhante  dhamma  bhagavamnettika  bhagavampatisarana
sadhu   vata   bhante   bhagavantamyeva   patibhatu  etassa  bhasitassa  attho
bhagavato  sutva  bhikkhu  dharessantiti  .  tenahi  bhikkhave  sunatha  sadhukam
manasikarotha  bhasissamiti. Evam bhanteti kho te bhikkhu bhagavato paccassosum.
Bhagava   etadavoca   siya   bhikkhave  bhikkhuno  tatharupo  samadhipatilabho
yatha  neva  pathaviyam  pathavisanni  assa  .pe.  yamidam  dittham sutam mutam vinnatam
pattam pariyesitam anuvicaritam manasa tatrapi na sanni assa sanni ca pana assati.
     {226.1}  Yathakatham pana bhante siya bhikkhuno tatharupo samadhipatilabho
yatha  neva  pathaviyam  pathavisanni  assa  .pe.  yamidam  dittham sutam mutam vinnatam
pattam  pariyesitam  anuvicaritam  manasa  tatrapi  na  sanni  assa  sanni ca pana
assati.
     {226.2}  Idha  bhikkhave  bhikkhu evamsanni hoti etam santam etam panitam
yadidam  sabbasankharasamatho  sabbupadhipatinissaggo  tanhakkhayo  virago  nirodho
Nibbananti  evam  kho  bhikkhave  siya  bhikkhuno  tatharupo  samadhipatilabho
yatha   neva  pathaviyam  pathavisanni  assa  na  apasmim  aposanni  assa  na
tejasmim    tejosanni    assa    na    vayasmim    vayosanni    assa
na        akasanancayatane       akasanancayatanasanni      assa
na         vinnanancayatane        vinnanancayatanasanni        assa
na         akincannayatane        akincannayatanasanni        assa
na         nevasannanasannayatane         nevasannanasannayatanasanni
assa   na   idhaloke   idhalokasanni   assa   na  paraloke  paralokasanni
assa   yamidam   dittham   sutam   mutam   vinnatam   pattam  pariyesitam  anuvicaritam
manasa tatrapi na sanni assa sanni ca pana assati.
     [227] 20 Athakho sambahula bhikkhu yenayasma sariputto tenupasankamimsu
upasankamitva   ayasmata   sariputtena   saddhim   sammodimsu   sammodaniyam
katham   saraniyam  vitisaretva  ekamantam  nisidimsu  ekamantam  nisinna  kho
te   bhikkhu   ayasmantam   sariputtam  etadavocum  siya  nu  kho  avuso
sariputta   bhikkhuno   tatharupo   samadhipatilabho   yatha   neva   pathaviyam
pathavisanni   assa  na  apasmim  aposanni  assa  na  tejasmim  tejosanni
assa    na    vayasmim    vayosanni   assa   na   akasanancayatane
akasanancayatanasanni         assa       na       vinnanancayatane
vinnanancayatanasanni        assa         na        akincannayatane
akincannayatanasanni       assa       na      nevasannanasannayatane
nevasannanasannayatanasanni   assa   na   idhaloke   idhalokasanni   assa
Na   paraloke   paralokasanni   assa   yamidam   dittham   sutam  mutam  vinnatam
pattam   pariyesitam   anuvicaritam   manasa   tatrapi   na  sanni  assa  sanni
ca pana assati.
     {227.1}   Siya   avuso   bhikkhuno   tatharupo  samadhipatilabho
yatha   neva   pathaviyam   pathavisanni   assa  .pe.  yamidam  dittham  sutam  mutam
vinnatam    pattam   pariyesitam   anuvicaritam   manasa   tatrapi   na   sanni
assa   sanni   ca  pana  assati  .  yathakatham  panavuso  sariputta  siya
bhikkhuno   tatharupo   samadhipatilabho   yatha   neva   pathaviyam   pathavisanni
assa  .pe.  yamidam  dittham  sutam  mutam  vinnatam  pattam  pariyesitam  anuvicaritam
manasa tatrapi na sanni assa sanni ca pana assati.
     {227.2}   Idha   avuso  bhikkhu  evam  sanni  hoti  etam  santam
etam      panitam     yadidam     sabbasankharasamatho     sabbupadhipatinissaggo
tanhakkhayo   virago   nirodho   nibbananti   evam  kho  avuso  siya
bhikkhuno   tatharupo   samadhipatilabho   yatha   neva   pathaviyam   pathavisanni
assa    na    apasmim   aposanni   assa   na   tejasmim   tejosanni
assa    na    vayasmim    vayosanni   assa   na   akasanancayatane
akasanancayatanasanni        assa        na       vinnanancayatane
vinnanancayatanasanni         assa        na        akincannayatane
akincannayatanasanni       assa       na      nevasannanasannayatane
nevasannanasannayatanasanni     assa     na    idhaloke    idhalokasanni
assa   na  paraloke  paralokasanni  assa  yamidam  dittham  sutam  mutam  vinnatam
pattam   pariyesitam   anuvicaritam   manasa   tatrapi   na  sanni  assa  sanni
ca pana assati.
     [228]   21  Tatra  kho  ayasma  sariputto  bhikkhu  amantesi
siya   nu   kho   avuso   bhikkhuno   tatharupo   samadhipatilabho  yatha
neva     pathaviyam     pathavisanni    assa    na    apasmim    aposanni
assa    na    tejasmim   tejosanni   assa   na   vayasmim   vayosanni
assa       na       akasanancayatane       akasanancayatanasanni
assa         na        vinnanancayatane        vinnanancayatanasanni
assa         na        akincannayatane        akincannayatanasanni
assa     na     nevasannanasannayatane     nevasannanasannayatanasanni
assa   na   idhaloke   idhalokasanni   assa   na  paraloke  paralokasanni
assa    yamidam    dittham    sutam    mutam    vinnatam    pattam    pariyesitam
anuvicaritam    manasa    tatrapi    na   sanni   assa   sanni   ca   pana
assati   .   duratopi   kho   mayam  avuso  agaccheyyama  ayasmato
sariputtassa      santike      etassa      bhasitassa     atthamannatum
sadhu    vatayasmantamyeva    sariputtam    patibhatu    etassa   bhasitassa
attho    ayasmato   sariputtassa   sutva   bhikkhu   dharessantiti  .
Tenahavuso   tam   1-   sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti .
Evamavusoti   kho   te  bhikkhu  ayasmato  sariputtassa  paccassosum .
Ayasma   sariputto   etadavoca   siya   avuso  bhikkhuno  tatharupo
samadhipatilabho   yatha   neva   pathaviyam   pathavisanni   assa  .pe.  yamidam
dittham    sutam    mutam    vinnatam   pattam   pariyesitam   anuvicaritam   manasa
tatrapi   na   sanni   assa   sanni   ca   pana   assati  .  yathakatham
panavuso    sariputta    siya    bhikkhuno   tatharupo   samadhipatilabho
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. ayam patho natthi.
Yatha   neva   pathaviyam   pathavisanni   assa  .pe.  yamidam  dittham  sutam  mutam
vinnatam    pattam   pariyesitam   anuvicaritam   manasa   tatrapi   na   sanni
assa sanni ca pana assati.
     {228.1}   Idha   avuso   bhikkhu   evamsanni  hoti  etam  santam
etam      panitam     yadidam     sabbasankharasamatho     sabbupadhipatinissaggo
tanhakkhayo   virago   nirodho   nibbananti  evampi  1-  kho  avuso
siya    bhikkhuno    tatharupo    samadhipatilabho   yatha   neva   pathaviyam
pathavisanni     assa     na     apasmim     aposanni     assa    na
tejasmim    tejosanni    assa    na    vayasmim    vayosanni    assa
na akasanancayatane akasanancayatanasanni
assa         na        vinnanancayatane        vinnanancayatanasanni
assa      na      akincannayatane     akincannayatanasanni     assa
na         nevasannanasannayatane         nevasannanasannayatanasanni
assa   na   idhaloke   idhalokasanni   assa   na  paraloke  paralokasanni
assa   yamidam   dittham   sutam   mutam   vinnatam   pattam  pariyesitam  anuvicaritam
manasa tatrapi na sanni assa sanni ca pana assati.
                    Dutiyavaggo dutiyo.
                       Tassuddanam
     dve mahanama ca nandiyena      subhutina ca metta
     dasamo gopalako                    cattaro ca samadhinoti 2-
@Footnote: 1 Ma. evam kho. 2 Ma. dve vutta mahanamena   nandiyena subhutina
@ metta atthako gopalo  cattaro ca samadhinati
@ Yu. dve mahanama nandiyena  subhutina ca metta
@ dasamo ceva gopalo     cattaro ca samadhinoti.
                 Pannasakasangahita suttanta
     [229]  22  Ekadasahi  bhikkhave  angehi  samannagato  gopalako
abhabbo   goganam   pariharitum  phatikatum  katamehi  ekadasahi  idha  bhikkhave
gopalako   na   rupannu   hoti   na   lakkhanakusalo  hoti  na  asatikam
sateta   hoti   na   vanam  paticchadeta  hoti  na  dhumam  katta  hoti
na   tittham  janati  na  pitam  janati  na  vithim  janati  na  gocarakusalo
hoti   anavasesadohi   hoti   ye  te  usabha  gopitaro  goparinayaka
te   na  atirekapujaya  pujeta  hoti  imehi  kho  bhikkhave  ekadasahi
angehi   samannagato   gopalako   abhabbo  goganam  pariharitum  phatikatum
evameva    kho   bhikkhave   ekadasahi   dhammehi   samannagato   bhikkhu
abhabbo   cakkhusmim   aniccanupassi   viharitum   .pe.   abhabbo   cakkhusmim
dukkhanupassi    viharitum    abhabbo    cakkhusmim    anattanupassi    viharitum
abhabbo   cakkhusmim   khayanupassi   viharitum   abhabbo   cakkhusmim  vayanupassi
viharitum   abhabbo   cakkhusmim   viraganupassi   viharitum   abhabbo   cakkhusmim
nirodhanupassi     viharitum     abhabbo     cakkhusmim     patinissagganupassi
viharitum   abhabbo   sotasmim   ghanasmim   jivhaya  kayasmim  manasmim  rupesu
saddesu    gandhesu    rasesu    photthabbesu    dhammesu   cakkhuvinnane
sotavinnane      ghanavinnane      jivhavinnane      kayavinnane
manovinnane       cakkhusamphasse      sotasamphasse      ghanasamphasse
Jivhasamphasse      kayasamphasse     manosamphasse     cakkhusamphassajaya
vedanaya    sotasamphassajaya    vedanaya    ghanasamphassajaya   vedanaya
jivhasamphassajaya       vedanaya       kayasamphassajaya      vedanaya
manosamphassajaya        vedanaya        rupasannaya       saddasannaya
gandhasannaya       rasasannaya       photthabbasannaya       dhammasannaya
rupasancetanaya     saddasancetanaya    gandhasancetanaya    rasasancetanaya
photthabbasancetanaya     dhammasancetanaya     rupatanhaya     saddatanhaya
gandhatanhaya       rasatanhaya       photthabbatanhaya       dhammatanhaya
rupavitakke    saddavitakke    gandhavitakke   rasavitakke   photthabbavitakke
dhammavitakke     rupavicare    saddavicare    gandhavicare    rasavicare
photthabbavicare    dhammavicare    aniccanupassi    viharitum   dukkhanupassi
viharitum    anattanupassi    viharitum    khayanupassi    viharitum    vayanupassi
viharitum   viraganupassi   viharitum   nirodhanupassi  viharitum  patinissagganupassi
viharitunti.
     [230]  23  Ekadasahi  bhikkhave  angehi  samannagato gopalako
bhabbo   goganam   pariharitum   phatikatum  katamehi  ekadasahi  idha  bhikkhave
gopalako  rupannu  hoti  .pe.  evameva kho bhikkhave ekadasahi dhammehi
samannagato   bhikkhu   bhabbova   cakkhusmim   aniccanupassi   viharitum  .pe.
Patinissagganupassi   viharitunti   .  ragassa  bhikkhave  abhinnaya  ekadasa
dhamma    bhavetabba    katame    ekadasa    pathamajjhanam   dutiyajjhanam
Tatiyajjhanam     catutthajjhanam     mettacetovimutti     karunacetovimutti
muditacetovimutti        upekkhacetovimutti        akasanancayatanam
vinnanancayatanam     akincannayatanam    ragassa    bhikkhave    abhinnaya
ime ekadasa dhamma bhavetabbati 1-.
     [231]    24   Ragassa   bhikkhave   abhinnaya   2-   parinnaya
parikkhayaya   pahanaya   khayaya   vayaya   viragaya   nirodhaya  cagaya
patinissaggaya    ime    ekadasa    dhamma    bhavetabba    dosassa
mohassa     kodhassa     upanahassa    makkhassa    palasassa    issaya
macchariyassa    mayaya    satheyyassa    thambhassa   sarambhassa   manassa
madassa    pamadassa    abhinnaya    parinnaya    parikkhayaya    pahanaya
khayaya   vayaya   viragaya   nirodhaya   cagaya   patinissaggaya   ime
ekadasa    dhamma   bhavetabbati   idamavoca   bhagava   .   attamana
te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti.
          Navasuttasahassani             bhiyyo pancasatani ca
          sattapannasasuttanta     anguttarasamayutati.
                  Ekadasakanipato nitthito.
                              -----------
@Footnote: 1 Ma. itisaddo natthi .  2 Ma. ayam patho natthi.


             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 24 page 1-393. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=24&item=1&items=231&modeTY=2              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=24&item=1&items=231&modeTY=2&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=24&item=1&items=231&modeTY=2              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=24&item=1&items=231&modeTY=2              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=24&i=1              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=7151              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=7151              Contents of The Tipitaka Volume 24 http://84000.org/tipitaka/read/?index_24

แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า chage to ROMAN letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :