ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า chage to ENGLISH letter
TIPITAKA Volume 24 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 16 : Sutta. Aṅ. (5): dasaka-ekādasakanipātā
                 Suttantapiṭake aṅguttaranikāyassa
                      pañcamo bhāgo
                       ---------
                       dasakanipāto
           namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa.
                      Paṭhamapaṇṇāsako
                    ānisaṃsavaggo paṭhamo
     [1]   Evamme   sutaṃ  .  ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  sāvatthiyaṃ  viharati
jetavane   anāthapiṇḍikassa   ārāme   .   athakho  āyasmā  ānando
yena    bhagavā    tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā
ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ  nisinno  kho  āyasmā  ānando  bhagavantaṃ
etadavoca   kimatthiyāni   bhante   kusalāni   sīlāni   kimānisaṃsānīti  .
Avippaṭisāratthāni  kho  ānanda  kusalāni sīlāni avippaṭisārānisaṃsāni 1-.
Avippaṭisāro  pana bhante kimatthiyo kimānisaṃsoti. Avippaṭisāro kho ānanda
pāmujjattho  pāmujjānisaṃso  2-  .  pāmujjaṃ  3-  pana  bhante  kimatthiyaṃ
kimānisaṃsanti  .  pāmujjaṃ  kho  ānanda  pītatthaṃ  pītānisaṃsaṃ  4-. Pīti pana
bhante   kimatthiyā   kimānisaṃsāti   .   pīti   kho  ānanda  passaddhatthā
passaddhānisaṃsā  5-. Passaddhi pana bhante  kimatthiyā kimānisaṃsāti. Passaddhi
@Footnote:1-2-4-5 Ma. Yu. itisaddo atthi .     3 pāmojjantipi pāṭho.
Kho ānanda sukhatthā sukhānisaṃsā 1-. Sukhaṃ pana bhante kimatthiyaṃ kimānisaṃsanti.
Sukhaṃ   kho  ānanda  samādhatthaṃ  samādhānisaṃsaṃ  2-  .  samādhi  pana  bhante
kimatthiyo   kimānisaṃsoti   .  samādhi  kho  ānanda  yathābhūtañāṇadassanattho
yathābhūtañāṇadassanānisaṃso  3-  .  yathābhūtañāṇadassanaṃ  pana  bhante  kimatthiyaṃ
kimānisaṃsanti    .   yathābhūtañāṇadassanaṃ   kho   ānanda   nibbidāvirāgatthaṃ
nibbidāvirāgānisaṃsaṃ   4-   .   nibbidāvirāgo   pana   bhante  kimatthiyo
kimānisaṃsoti   .   nibbidāvirāgo   kho   ānanda   vimuttiñāṇadassanattho
vimuttiñāṇadassanānisaṃso    5-   iti   kho   ānanda   kusalāni   sīlāni
avippaṭisāratthāni    avippaṭisārānisaṃsāni    avippaṭisāro    pāmujjattho
pāmujjānisaṃso    pāmujjaṃ    pītatthaṃ    pītānisaṃsaṃ    pīti    passaddhatthā
passaddhānisaṃsā    passaddhi    sukhatthā    sukhānisaṃsā    sukhaṃ    samādhatthaṃ
samādhānisaṃsaṃ    samādhi    yathābhūtañāṇadassanattho   yathābhūtañāṇadassanānisaṃso
yathābhūtañāṇadassanaṃ   nibbidāvirāgatthaṃ   nibbidāvirāgānisaṃsaṃ   nibbidāvirāgo
vimuttiñāṇadassanattho       vimuttiñāṇadassanānisaṃso       iti       kho
ānanda kusalāni sīlāni anupubbena arahattāya 6- pūrentīti.
     [2]   Sīlavato   bhikkhave   sīlasampannassa   na   cetanāya  karaṇīyaṃ
avippaṭisāro   me   uppajjatūti   dhammatā  esā  bhikkhave  yaṃ  sīlavato
sīlasampannassa   avippaṭisāro   uppajjati   avippaṭisārissa   bhikkhave   na
cetanāya   karaṇīyaṃ   pāmujjaṃ   me  uppajjatūti  dhammatā  esā  bhikkhave
yaṃ    avippaṭisārissa    pāmujjaṃ    uppajjati   pamuditassa   bhikkhave   na
@Footnote:1-2-3-4-5 Ma. Yu. itisaddo atthi .    6 Ma. Yu. aggāya.
Cetanāya   karaṇīyaṃ   pīti   me  uppajjatūti  dhammatā  esā  bhikkhave  yaṃ
pamuditassa   pīti   uppajjati   pītimanassa   bhikkhave   na  cetanāya  karaṇīyaṃ
kāyo   me   passambhatūti   dhammatā   esā   bhikkhave   yaṃ   pītimanassa
kāyo    passambhati   passaddhakāyassa   bhikkhave   na   cetanāya   karaṇīyaṃ
sukhaṃ   vediyāmīti   dhammatā   esā   bhikkhave   yaṃ   passaddhakāyo  sukhaṃ
vediyati    sukhino    bhikkhave    na    cetanāya   karaṇīyaṃ   cittaṃ   me
samādhiyatūti   dhammatā   esā   bhikkhave   yaṃ   sukhino   cittaṃ  samādhiyati
samāhitassa   bhikkhave   na  cetanāya  karaṇīyaṃ  yathābhūtaṃ  jānāmi  passāmīti
dhammatā   esā   bhikkhave   yaṃ   samāhito   yathābhūtaṃ   jānāti  passati
yathābhūtaṃ   bhikkhave   jānato   passato  na  cetanāya  karaṇīyaṃ  nibbindāmi
virajjāmīti    dhammatā   esā   bhikkhave   yaṃ   yathābhūtaṃ   jānaṃ   passaṃ
nibbindati   virajjati   nibbinnassa   1-  bhikkhave  virattassa  na  cetanāya
karaṇīyaṃ   vimuttiñāṇadassanaṃ   sacchikaromīti   dhammatā   esā   bhikkhave  yaṃ
nibbinno  2-  viratto  vimuttiñāṇadassanaṃ  sacchikaroti   iti  kho  bhikkhave
nibbidāvirāgo        vimuttiñāṇadassanattho       vimuttiñāṇadassanānisaṃso
yathābhūtañāṇadassanaṃ     nibbidāvirāgatthaṃ     nibbidāvirāgānisaṃsaṃ     samādhi
yathābhūtañāṇadassanattho     yathābhūtañāṇadassanānisaṃso     sukhaṃ     samādhatthaṃ
samādhānisaṃsaṃ  passaddhi  sukhatthā  sukhānisaṃsā  pīti passaddhatthā passaddhānisaṃsā
pāmujjaṃ   pītatthaṃ   pītānisaṃsaṃ   avippaṭisāro  pāmujjattho  pāmujjānisaṃso
kusalāni       sīlāni       avippaṭisāratthāni      avippaṭisārānisaṃsāni
@Footnote: 1 Yu. nibbindassa .   2 Yu. nibbindo.
Iti    kho   bhikkhave   dhammā   dhamme   abhisandenti   dhammā   dhamme
paripūrenti apārā pāraṃ gamanāyāti.
     [3]    Dussīlassa    bhikkhave    sīlavipannassa    hatūpaniso   hoti
avippaṭisāro   avippaṭisāre   asati  avippaṭisāravipannassa  hatūpanisaṃ  hoti
pāmujjaṃ    pāmujje   asati   pāmujjavipannassa   hatūpanisā   hoti   pīti
pītiyā    asati   pītivipannassa   hatūpanisā   hoti   passaddhi   passaddhiyā
asati   passaddhivipannassa   hatūpanisaṃ   hoti  sukhaṃ  sukhe  asati  sukhavipannassa
hatūpaniso   hoti  sammāsamādhi  sammāsamādhimhi  asati  sammāsamādhivipannassa
hatūpanisaṃ     hoti     yathābhūtañāṇadassanaṃ     yathābhūtañāṇadassane    asati
yathābhūtañāṇadassanavipannassa      hatūpaniso      hoti      nibbidāvirāgo
nibbidāvirāge     asati     nibbidāvirāgavipannassa     hatūpanisaṃ    hoti
vimuttiñāṇadassanaṃ    seyyathāpi    bhikkhave    rukkho   sākhāpalāsavipanno
tassa   pappaṭikāpi   na   pāripūriṃ   gacchati  tacopi  pheggupi  sāropi  na
pāripūriṃ  gacchati  evameva  kho  bhikkhave  dussīlassa  sīlavipannassa hatūpaniso
hoti     avippaṭisāro    avippaṭisāre    asati    avippaṭisāravipannassa
hatūpanisaṃ hoti pāmujjaṃ .pe. Vimuttiñāṇadassanaṃ 1-.
     {3.1}    Sīlavato    bhikkhave    sīlasampannassa    upanisasampanno
hoti     avippaṭisāro    avippaṭisāre    sati    avippaṭisārasampannassa
upanisasampannaṃ    hoti    pāmujjaṃ    pāmujje   sati   pāmujjasampannassa
upanisasampannā     hoti     pīti     pītiyā     sati     pītisampannassa
upanisasampannā       hoti       passaddhi       passaddhiyā       sati
@Footnote: 1 Po. itisaddo atthi.
Passaddhisampannassa     upanisasampannaṃ     hoti     sukhaṃ     sukhe    sati
sukhasampannassa         upanisasampanno        hoti        sammāsamādhi
sammāsamādhimhi       sati      sammāsamādhisampannassa      upanisasampannaṃ
hoti         yathābhūtañāṇadassanaṃ        yathābhūtañāṇadassane        sati
yathābhūtañāṇadassanasampannassa            upanisasampanno           hoti
nibbidāvirāgo      nibbidāvirāge      sati     nibbidāvirāgasampannassa
upanisasampannaṃ    hoti   vimuttiñāṇadassanaṃ   seyyathāpi   bhikkhave   rukkho
sākhāpalāsasampanno    tassa    pappaṭikāpi    pāripūriṃ   gacchati   tacopi
pheggupi   sāropi   pāripūriṃ   gacchati   evameva  kho  bhikkhave  sīlavato
sīlasampannassa    upanisasampanno    hoti    avippaṭisāro   avippaṭisāre
sati    avippaṭisārasampannassa    upanisasampannaṃ   hoti   pāmujjaṃ   .pe.
Vimuttiñāṇadassananti.
     [4]  Tatra  kho  āyasmā  sārīputto  bhikkhū  āmantesi dussīlassa
āvuso   sīlavipannassa   hatūpaniso   hoti   avippaṭisāro   avippaṭisāre
asati   avippaṭisāravipannassa   hatūpanisaṃ   hoti   pāmujjaṃ  pāmujje  asati
pāmujjavipannassa   hatūpanisā   hoti   pīti   pītiyā   asati   pītivipannaṃssa
hatūpanisā    hoti    passaddhi    passaddhiyā    asati    passaddhivipannassa
hatūpanisaṃ    hoti   sukhaṃ   sukhe   asati   sukhavipannassa   hatūpaniso   hoti
sammāsamādhi    sammāsamādhimhi    asati    sammāsamādhivipannassa   hatūpanisaṃ
hoti    yathābhūtañāṇadassanaṃ    yathābhūtañāṇadassane    asati   yathābhūtañāṇa-
dassanavipannassa   hatūpaniso   hoti  nibbidāvirāgo  nibbidāvirāge  asati
Nibbidāvirāgavipannassa    hatūpanisaṃ    hoti   vimuttiñāṇadassanaṃ   seyyathāpi
āvuso   rukkho   sākhāpalāsavipanno   tassa   pappaṭikāpi   na  pāripūriṃ
gacchati  tacopi  pheggupi  sāropi  na  pāripūriṃ gacchati evameva kho āvuso
dussīlassa   sīlavipannassa   hatūpaniso   hoti   avippaṭisāro  avippaṭisāre
asati     avippaṭisāravipannassa    hatūpanisaṃ    hoti    pāmujjaṃ    .pe.
Vimuttiñāṇadassanaṃ.
     {4.1}    Sīlavato    āvuso    sīlasampannassa    upanisasampanno
hoti     avippaṭisāro    avippaṭisāre    sati    avippaṭisārasampannassa
upanisasampannaṃ    hoti    pāmujjaṃ    pāmujje   sati   pāmujjasampannassa
upanisasampannā   hoti   pīti   pītiyā  sati  pītisampannassa  upanisasampannā
hoti    passaddhi    passaddhiyā   sati   passaddhisampannassa   upanisasampannaṃ
hoti   sukhaṃ  sukhe  sati  sukhasampannassa  upanisasampanno  hoti  sammāsamādhi
sammāsamādhimhi    sati    sammāsamādhisampannassa    upanisasampannaṃ    hoti
yathābhūtañāṇadassanaṃ     yathābhūtañāṇadassane     sati     yathābhūtañāṇadassana-
sampannassa    upanisasampanno    hoti   nibbidāvirāgo   nibbidāvirāge
sati    nibbidāvirāgasampannassa    upanisasampannaṃ   hoti   vimuttiñāṇadassanaṃ
seyyathāpi   āvuso   rukkho   sākhāpalāsasampanno   tassa   pappaṭikāpi
pāripūriṃ  gacchati  tacopi  pheggupi  sāropi  pāripūriṃ  gacchati  evameva kho
āvuso   sīlavato   sīlasampannassa   upanisasampanno   hoti  avippaṭisāro
avippaṭisāre     sati    avippaṭisārasampannassa    upanisasampannaṃ    hoti
pāmujjaṃ .pe. Vimuttiñāṇadassananti.
     [5]  Tatra  kho  āyasmā  ānando  bhikkhū  āmantesi  dussīlassa
āvuso   sīlavipannassa   hatūpaniso   hoti   avippaṭisāro   avippaṭisāre
asati    avippaṭisāravipannassa    hatūpanisaṃ    hoti    pāmujjaṃ   pāmujje
asati   pāmujjavipannassa  hatūpanisā  hoti  pīti  pītiyā  asati  pītivipannassa
hatūpanisā   hoti   passaddhi   passaddhiyā  asati  passaddhivipannassa  hatūpanisaṃ
hoti   sukhaṃ   sukhe   asati   sukhavipannassa   hatūpaniso  hoti  sammāsamādhi
sammāsamādhimhi     asati     sammāsamādhivipannassa     hatūpanisaṃ     hoti
yathābhūtañāṇadassanaṃ      yathābhūtañāṇadassane      asati      yathābhūtañāṇa-
dassanavipannassa    hatūpaniso    hoti    nibbidāvirāgo   nibbidāvirāge
asati     nibbidāvirāgavipannassa     hatūpanisaṃ    hoti    vimuttiñāṇadassanaṃ
seyyathāpi    āvuso   rukkho   sākhāpalāsavipanno   tassa   pappaṭikāpi
na   pāripūriṃ   gacchati   tacopi   pheggupi   sāropi  na  pāripūriṃ  gacchati
evameva    kho   āvuso   dussīlassa   sīlavipannassa   hatūpaniso   hoti
avippaṭisāro    avippaṭisāre    asati    avippaṭisāravipannassa   hatūpanisaṃ
hoti pāmujjaṃ .pe. Vimuttiñāṇadassanaṃ.
     {5.1}    Sīlavato    āvuso    sīlasampannassa    upanisasampanno
hoti     avippaṭisāro    avippaṭisāre    sati    avippaṭisārasampannassa
upanisasampannaṃ    hoti    pāmujjaṃ    pāmujje   sati   pāmujjasampannassa
upanisasampannā   hoti   pīti   pītiyā  sati  pītisampannassa  upanisasampannā
hoti    passaddhi    passaddhiyā   sati   passaddhisampannassa   upanisasampannaṃ
hoti      sukhaṃ     sukhe     sati     sukhasampannassa     upanisasampanno
Hoti     sammāsamādhi    sammāsamādhimhi    sati    sammāsamādhisampannassa
upanisasampannaṃ    hoti    yathābhūtañāṇadassanaṃ    yathābhūtañāṇadassane    sati
yathābhūtañāṇadassanasampannassa     upanisasampanno    hoti    nibbidāvirāgo
nibbidāvirāge    sati    nibbidāvirāgasampannassa    upanisasampannaṃ   hoti
vimuttiñāṇadassanaṃ    seyyathāpi    āvuso   rukkho   sākhāpalāsasampanno
tassa   pappaṭikāpi   pāripūriṃ   gacchati  tacopi  pheggupi  sāropi  pāripūriṃ
gacchati   evameva   kho  āvuso  sīlavato  sīlasampannassa  upanisasampanno
hoti     avippaṭisāro    avippaṭisāre    sati    avippaṭisārasampannassa
upanisasampannaṃ hoti pāmujjaṃ .pe. Vimuttiñāṇadassananti.
     [6]   Athakho   āyasmā   ānando   yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā  bhagavantaṃ  abhivādetvā  ekamantaṃ  nisīdi  ekamantaṃ  nisinno
kho   āyasmā   ānando   bhagavantaṃ  etadavoca  siyā  nu  kho  bhante
bhikkhuno   tathārūpo   samādhipaṭilābho   yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī
assa    na    āpasmiṃ   āposaññī   assa   na   tejasmiṃ   tejosaññī
assa    na    vāyasmiṃ    vāyosaññī   assa   na   ākāsānañcāyatane
ākāsānañcāyatanasaññī        assa        na       viññāṇañcāyatane
viññāṇañcāyatanasaññī         assa        na        ākiñcaññāyatane
ākiñcaññāyatanasaññī       assa       na      nevasaññānāsaññāyatane
nevasaññānāsaññāyatanasaññī         assa         na        idhaloke
idhalokasaññī      assa     na     paraloke     paralokasaññī     assa
saññī   ca   pana   assāti   .   siyā   ānanda   bhikkhuno   tathārūpo
Samādhipaṭilābho   yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī   assa   na  āpasmiṃ
āposaññī    assa    na   tejasmiṃ   tejosaññī   assa   na   vāyasmiṃ
vāyosaññī    assa    na   ākāsānañcāyatane   ākāsānañcāyatanasaññī
assa      na      viññāṇañcāyatane     viññāṇañcāyatanasaññī     assa
na      ākiñcaññāyatane      ākiñcaññāyatanasaññī      assa      na
nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī
assa   na   idhaloke   idhalokasaññī   assa   na  paraloke  paralokasaññī
assa saññī ca pana assāti.
     {6.1}  Yathākathaṃ  pana  bhante siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho
yathā   neva  paṭhaviyaṃ  paṭhavīsaññī  assa  na  āpasmiṃ  āposaññī  assa  na
tejasmiṃ    tejosaññī    assa   na   vāyasmiṃ   vāyosaññī   assa   na
ākāsānañcāyatane       ākāsānañcāyatanasaññī       assa       na
viññāṇañcāyatane         viññāṇañcāyatanasaññī        assa        na
ākiñcaññāyatane         ākiñcaññāyatanasaññī        assa        na
nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī
assa   na   idhaloke   idhalokasaññī   assa   na  paraloke  paralokasaññī
assa saññī ca pana assāti.
     {6.2}  Idhānanda  bhikkhu  evaṃsaññī  hoti  etaṃ  santaṃ  etaṃ paṇītaṃ
yadidaṃ    sabbasaṅkhārasamatho    sabbūpadhipaṭinissaggo    taṇhakkhayo   virāgo
nirodho   nibbānanti   evaṃ   kho   ānanda   siyā  bhikkhuno  tathārūpo
samādhipaṭilābho   yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī   assa   na  āpasmiṃ
āposaññī     assa     na     tejasmiṃ     tejosaññī    assa    na
Vāyasmiṃ       vāyosaññī      assa      na      ākāsānañcāyatane
ākāsānañcāyatanasaññī        assa        na       viññāṇañcāyatane
viññāṇañcāyatanasaññī         assa        na        ākiñcaññāyatane
ākiñcaññāyatanasaññī       assa       na      nevasaññānāsaññāyatane
nevasaññānāsaññāyatanasaññī     assa     na    idhaloke    idhalokasaññī
assa na paraloke paralokasaññī assa saññī ca pana assāti.
     [7]    Athakho   āyasmā   ānando   yenāyasmā   sārīputto
tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   āyasmatā   sārīputtena   saddhiṃ   sammodi
sammodanīyaṃ   kathaṃ   sārāṇīyaṃ   vītisāretvā   ekamantaṃ  nisīdi  ekamantaṃ
nisinno   kho   āyasmā   ānando   āyasmantaṃ  sārīputtaṃ  etadavoca
siyā   nu   kho   āvuso  sārīputta  bhikkhuno  tathārūpo  samādhipaṭilābho
yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī   assa  na  āpasmiṃ  āposaññī  assa
na    tejasmiṃ    tejosaññī   assa   na   vāyasmiṃ   vāyosaññī   assa
na       ākāsānañcāyatane       ākāsānañcāyatanasaññī       assa
na         viññāṇañcāyatane        viññāṇañcāyatanasaññī        assa
na         ākiñcaññāyatane        ākiñcaññāyatanasaññī        assa
na         nevasaññānāsaññāyatane         nevasaññānāsaññāyatanasaññī
assa   na   idhaloke   idhalokasaññī   assa   na  paraloke  paralokasaññī
assa saññī ca pana assāti.
     {7.1}  Siyā  āvuso  ānanda  bhikkhuno  tathārūpo samādhipaṭilābho
yathā  neva  paṭhaviyaṃ  paṭhavīsaññī  assa  .pe. Na paraloke paralokasaññī assa
Saññī  ca  pana  assāti  .  yathākathaṃ  panāvuso  sārīputta  siyā  bhikkhuno
tathārūpo   samādhipaṭilābho   yathā  neva  paṭhaviyaṃ  paṭhavīsaññī  assa  .pe.
Na    paraloke   paralokasaññī   assa   saññī   ca   pana   assāti  .
Ekamidāhaṃ  āvuso  ānanda  samayaṃ  idheva  sāvatthiyaṃ  viharāmi andhavanasmiṃ
tatthāhaṃ   tathārūpaṃ   samādhiṃ   samāpajjiṃ   yathā   neva  paṭhaviyaṃ  paṭhavīsaññī
ahosiṃ   na   āpasmiṃ   āposaññī   ahosiṃ   na   tejasmiṃ   tejosaññī
ahosiṃ    na   vāyasmiṃ   vāyosaññī   ahosiṃ   na   ākāsānañcāyatane
ākāsānañcāyatanasaññī        ahosiṃ       na       viññāṇañcāyatane
viññāṇañcāyatanasaññī        ahosiṃ        na        ākiñcaññāyatane
ākiñcaññāyatanasaññī       ahosiṃ      na      nevasaññānāsaññāyatane
nevasaññānāsaññāyatanasaññī     ahosiṃ    na    idhaloke    idhalokasaññī
ahosiṃ na paraloke paralokasaññī ahosiṃ saññī ca pana ahosinti.
     {7.2}  Kiṃsaññī  panāyasmā  sārīputto  tasmiṃ  samaye  ahosīti .
Bhavanirodho   nibbānaṃ  bhavanirodho  nibbānanti  kho  me  āvuso  aññāva
saññā    uppajjati   aññāva   saññā   nirujjhati   seyyathāpi   āvuso
sakalikaggissa   jhāyamānassa   aññāva   acci   uppajjati   aññāva  acci
nirujjhati   evameva   kho  me  āvuso  bhavanirodho  nibbānaṃ  bhavanirodho
nibbānanti    aññāva   saññā   uppajjati   aññāva   saññā   nirujjhati
bhavanirodho nibbānanti 1- saññī ca panāhaṃ āvuso tasmiṃ samaye ahosinti.
     [8]   Saddho   bhikkhave  bhikkhu  hoti  no  ca  sīlavā  evaṃ  so
@Footnote: 1 Po. Yu. itisaddo natthi.
Tenaṅgena   aparipūro   hoti   tena   taṃ   aṅgaṃ  paripūretabbaṃ  kintāhaṃ
saddho   assaṃ   sīlavā  cāti  yato  ca  kho  bhikkhave  bhikkhu  saddho  ca
hoti  sīlavā  ca  evaṃ  so  tenaṅgena  paripūro hoti  saddho ca bhikkhave
bhikkhu  hoti  sīlavā  ca  no  ca  bahussuto  .pe.  bahussuto  ca  no ca
dhammakathiko  dhammakathiko  ca  no  ca  parisāvacaro  parisāvacaro  ca  no ca
visārado  parisāya  dhammaṃ  deseti  visārado  ca  parisāya  dhammaṃ  deseti
no   ca   vinayadharo   vinayadharo  ca  no  ca  āraññako  pantasenāsano
āraññako   ca  pantasenāsano  no  ca  catunnaṃ  jhānānaṃ  ābhicetasikānaṃ
diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ     nikāmalābhī    hoti    akicchalābhī    akasiralābhī
catunnañca       jhānānaṃ       ābhicetasikānaṃ      diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ
nikāmalābhī   hoti   akicchalābhī   akasiralābhī   no   ca  āsavānaṃ  khayā
anāsavaṃ   cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ   abhiññā
sacchikatvā   upasampajja   viharati  evaṃ  so  tenaṅgena  aparipūro  hoti
tena  taṃ  aṅgaṃ  paripūretabbaṃ  kintāhaṃ saddho ca assaṃ sīlavā ca bahussuto ca
dhammakathiko   ca  parisāvacaro  ca  visārado  ca  parisāya  dhammaṃ  deseyyaṃ
vinayadharo    ca   āraññako   ca   pantasenāsano   catunnañca   jhānānaṃ
ābhicetasikānaṃ    diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ    nikāmalābhī   assaṃ   akicchalābhī
akasiralābhī    āsavānañca   khayā   anāsavaṃ   cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ
diṭṭheva     dhamme     sayaṃ     abhiññā     sacchikatvā     upasampajja
vihareyyanti  yato  ca  kho  bhikkhave  bhikkhu  saddho  ca  hoti  sīlavā  ca
Bahussuto   ca   dhammakathiko   ca  parisāvacaro  ca  visārado  ca  parisāya
dhammaṃ   deseti   vinayadharo  ca  āraññako  ca  pantasenāsano  catunnañca
jhānānaṃ    ābhicetasikānaṃ    diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ    nikāmalābhī    hoti
akicchalābhī    akasiralābhī    āsavānañca   khayā   anāsavaṃ   cetovimuttiṃ
paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā  upasampajja
viharati  evaṃ  so tenaṅgena paripūro hoti imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi
samannāgato bhikkhu samantapāsādiko ca hoti sabbākāraparipūro cāti.
     [9]  Saddho  [1]-  bhikkhave bhikkhu hoti no ca sīlavā [2]- sīlavā
ca   no   ca   bahussuto  bahussuto  ca  no  ca  dhammakathiko  dhammakathiko
ca   no   ca  parisāvacaro  parisāvacaro  ca  no  ca  visārado  parisāya
dhammaṃ  deseti  visārado  ca  parisāya  dhammaṃ  deseti  no  ca  vinayadharo
vinayadharo   ca   no   ca   āraññako   pantasenāsano   āraññako  ca
pantasenāsano   no   ca   ye  te  santā  vimokkhā  atikkamma  rūpe
āruppā   te   kāyena   phusitvā  viharati  ye  te  santā  vimokkhā
atikkamma   rūpe   āruppā  te  ca  kāyena  phusitvā  viharati  no  ca
āsavānaṃ   khayā   anāsavaṃ   cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ  diṭṭheva  dhamme
sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā   upasampajja   viharati  evaṃ  so  tenaṅgena
aparipūro   hoti   tena   taṃ   aṅgaṃ   paripūretabbaṃ  kintāhaṃ  saddho  ca
assaṃ  sīlavā  ca  bahussuto  ca  dhammakathiko  ca  parisāvacaro  ca visārado
ca  parisāya  dhammaṃ  deseyyaṃ  vinayadharo  ca  āraññako  ca pantasenāsano
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. casaddo dissati .  2 Ma. Yu. peyyālo atthi.
Ye  te  santā  vimokkhā  atikkamma  rūpe  āruppā  te  ca  kāyena
phusitvā  vihareyyaṃ  āsavānañca  khayā  anāsavaṃ  cetovimuttiṃ  paññāvimuttiṃ
diṭṭheva   dhamme   sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā   upasampajja  vihareyyanti
yato  ca  kho  bhikkhave  bhikkhu  saddho  ca  hoti  sīlavā  ca bahussuto ca
dhammakathiko   ca   parisāvacaro  ca  visārado  ca  parisāya  dhammaṃ  deseti
vinayadharo  ca  āraññako  ca  pantasenāsano  ye  te  santā  vimokkhā
atikkamma  rūpe  āruppā  te  ca  kāyena  phusitvā  viharati āsavānañca
khayā   anāsavaṃ  cetovimuttiṃ  paññāvimuttiṃ  diṭṭheva  dhamme  sayaṃ  abhiññā
sacchikatvā   upasampajja   viharati   evaṃ  so  tenaṅgena  paripūro  hoti
imehi  kho  bhikkhave  dasahi  dhammehi  samannāgato  bhikkhu  samantapāsādiko
ca hoti sabbākāraparipūro cāti.
     [10]   Saddho   bhikkhave   bhikkhu   hoti   no  ca  sīlavā  evaṃ
so   tenaṅgena  aparipūro  hoti  tena  taṃ  aṅgaṃ  paripūretabbaṃ  kintāhaṃ
saddho   ca   assaṃ  sīlavā  cāti  yato  ca  kho  bhikkhave  bhikkhu  saddho
ca   hoti  sīlavā  ca  evaṃ  so  tenaṅgena  paripūro  hoti  saddho  ca
bhikkhave  bhikkhu  hoti  sīlavā  ca  no  ca  bahussuto  bahussuto  ca no ca
dhammakathiko   dhammakathiko   ca   no   ca   parisāvacaro   parisāvacaro  ca
no   ca   visārado   parisāya   dhammaṃ   deseti  visārado  ca  parisāya
dhammaṃ   deseti   no   ca  vinayadharo  vinayadharo  ca  no  ca  anekavihitaṃ
pubbenivāsaṃ  anussarati  seyyathīdaṃ  ekampi  jātiṃ  dvepi  jātiyo  .pe.
Iti     sākāraṃ    sauddesaṃ    anekavihitaṃ    pubbenivāsaṃ    anussarati
anekavihitañca    pubbenivāsaṃ    anussarati    seyyathīdaṃ   ekampi   jātiṃ
dvepi  jātiyo  .pe.  iti  sākāraṃ  sauddesaṃ  anekavihitaṃ  pubbenivāsaṃ
anussarati  no  ca  dibbena  cakkhunā  visuddhena  atikkantamānusakena .pe.
Yathākammūpage    satte   pajānāti   dibbena   ca   cakkhunā   visuddhena
atikkantamānusakena   .pe.   yathākammūpage   satte   pajānāti  no  ca
āsavānaṃ   khayā   .pe.   sacchikatvā   upasampajja   viharati  evaṃ  so
tenaṅgena   aparipūro   hoti   tena   taṃ   aṅgaṃ  paripūretabbaṃ  kintāhaṃ
saddho   ca  assaṃ  sīlavā  ca  bahussuto  ca  dhammakathiko  ca  parisāvacaro
ca   visārado  ca  parisāya  dhammaṃ  deseyyaṃ  vinayadharo  ca  anekavihitañca
pubbenivāsaṃ  anussareyyaṃ  seyyathīdaṃ  ekampi  jātiṃ  dvepi jātiyo .pe.
Iti   sākāraṃ   sauddesaṃ  anekavihitaṃ  pubbenivāsaṃ  anussareyyaṃ  dibbena
ca   cakkhunā  visuddhena  atikkantamānusakena  .pe.  yathākammūpage  satte
pajāneyyaṃ  āsavānañca  khayā  .pe.  sacchikatvā  upasampajja vihareyyanti
yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti sīlavā ca bahussuto  ca dhammakathiko ca
parisāvacaro  ca visārado ca parisāya dhammaṃ deseti vinayadharo ca anekavihitañca
pubbenivāsaṃ  anussarati  seyyathīdaṃ  ekampi  jātiṃ  dvepi  jātiyo  .pe.
Iti   sākāraṃ  sauddesaṃ  anekavihitaṃ  pubbenivāsaṃ  anussarati  dibbena  ca
cakkhunā     visuddhena     atikkantamānusakena    .pe.    yathākammūpage
satte        pajānāti       āsavānañca       khayā       anāsavaṃ
Cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ  abhiññā  sacchikatvā
upasampajja   viharati   evaṃ   so   tenaṅgena   paripūro   hoti  imehi
kho   bhikkhave   dasahi   dhammehi  samannāgato  bhikkhu  samantapāsādiko  ca
hoti sabbākāraparipūro cāti.
                    Ānisaṃsavaggo paṭhamo.
                        Tassuddānaṃ
         kimatthiyaṃ 1- cetanā sīlaṃ     upanisā ānandapañcamaṃ
         samādhi sārīputto ca          saddho santena vijjayāti.
                     ------------
                    Nāthakaraṇavaggo dutiyo
     [11]    Pañcaṅgasamannāgato   bhikkhave   bhikkhu   pañcaṅgasamannāgataṃ
senāsanaṃ   sevamāno   bhajamāno   nacirasseva  āsavānaṃ  khayā  anāsavaṃ
cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ  abhiññā  sacchikatvā
upasampajja   vihareyya   kathañca  bhikkhave  bhikkhu  pañcaṅgasamannāgato  hoti
idha   bhikkhave   bhikkhu   saddho   hoti  saddahati  tathāgatassa  bodhiṃ  itipi
so   bhagavā   arahaṃ  sammāsambuddho  vijjācaraṇasampanno  sugato  lokavidū
anuttaro    purisadammasārathi    satthā   devamanussānaṃ   buddho   bhagavāti
appābādho   hoti   appātaṅko   samavepākiniyā  gahaṇiyā  samannāgato
nātisītāya  nāccuṇhāya  majjhimāya  padhānakkhamāya  asaṭho  hoti  amāyāvī
yathābhūtaṃ   attānaṃ   āvikattā   satthari  vā  viññūsu  vā  sabrahmacārīsu
@Footnote: 1 Ma.    kimatthiyaṃ cetanā ca        tayo upanisāpi ca
@        samādhi sāriputto ca        jhānaṃ santena vijjayāti.
Āraddhaviriyo   viharati   akusalānaṃ   dhammānaṃ  pahānāya  kusalānaṃ  dhammānaṃ
upasampadāya   thāmavā   daḷhaparakkamo   anikkhittadhuro   kusalesu  dhammesu
paññavā  hoti  udayatthagāminiyā  paññāya  samannāgato ariyāya nibbedhikāya
sammādukkhakkhayagāminiyā   evaṃ   kho   bhikkhave  bhikkhu  pañcaṅgasamannāgato
hoti.
     {11.1}  Kathañca  bhikkhave  senāsanaṃ  pañcaṅgasamannāgataṃ  hoti  idha
bhikkhave   senāsanaṃ  nātidūraṃ  hoti  nāccāsannaṃ  gamanāgamanasampannaṃ  divā
appakiṇṇaṃ    rattiṃ   appasaddaṃ   appanigghosaṃ   appaḍaṃsamakasavātātapasiriṃsapa-
samphassaṃ  tasmiṃ  kho  pana  senāsane viharantassa appakasireneva uppajjanti
cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārā     tasmiṃ    kho    pana
senāsane  therā  bhikkhū  viharanti bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā
mātikādharā  te  kālena  kālaṃ  upasaṅkamitvā  paripucchati  paripañhati  idaṃ
bhante  kathaṃ  imassa  ko atthoti tassa te āyasmanto avivaṭañceva vivaranti
anuttānīkatañca  uttānīkaronti  anekavihitesu  ca  kaṅkhaṭṭhāniyesu  dhammesu
kaṅkhaṃ  paṭivinodenti  evaṃ  kho bhikkhave senāsanaṃ pañcaṅgasamannāgataṃ hoti.
Pañcaṅgasamannāgato   kho   bhikkhave   bhikkhu   pañcaṅgasamannāgataṃ  senāsanaṃ
sevamāno  bhajamāno nacirasseva āsavānaṃ khayā .pe. Sacchikatvā upasampajja
vihareyyāti.
     [12]    Pañcaṅgavippahīno    bhikkhave   bhikkhu   pañcaṅgasamannāgato
Imasmiṃ   dhammavinaye   kevalī   vusitavā   uttamapurisoti   vuccati   kathañca
bhikkhave  bhikkhu  pañcaṅgavippahīno  hoti  idha  bhikkhave  bhikkhuno kāmacchando
pahīno  hoti  byāpādo  pahīno  hoti  thīnamiddhaṃ pahīnaṃ hoti uddhaccakukkuccaṃ
pahīnaṃ  hoti  vicikicchā  pahīnā hoti evaṃ kho bhikkhave bhikkhu pañcaṅgavippahīno
hoti.
     {12.1}  Kathañca  bhikkhave bhikkhu pañcaṅgasamannāgato hoti idha bhikkhave
bhikkhu  asekhena  sīlakkhandhena  samannāgato  hoti  asekhena samādhikkhandhena
samannāgato  hoti  asekhena  paññākkhandhena  samannāgato  hoti asekhena
vimuttikkhandhena   samannāgato   hoti   asekhena  vimuttiñāṇadassanakkhandhena
samannāgato  hoti  evaṃ  kho  bhikkhave  bhikkhu  pañcaṅgasamannāgato hoti.
Pañcaṅgavippahīno    kho    bhikkhave   bhikkhu   pañcaṅgasamannāgato   imasmiṃ
dhammavinaye kevalī vusitavā uttamapurisoti vuccatīti 1-.
         Kāmacchando ca byāpādo    thīnamiddhañca bhikkhuno
         uddhaccaṃ vicikicchā ca             sabbasova na vijjati
         asekhena ca sīlena                  asekhena samādhinā
         vimuttiyā ca sampanno          ñāṇena ca tathāvidho
         sa ve pañcaṅgasampanno       pañcaṅgāni 2- vivajjayaṃ
         sa 3- ve imasmiṃ dhammavinaye    kevalī iti vuccatīti 4-.
     [13]  Dasayimāni  bhikkhave  saṃyojanāni katamāni dasa pañcorambhāgiyāni
saṃyojanāni        pañcuddhambhāgiyāni        saṃyojanāni        katamāni
@Footnote: 1 Po. Ma. itisaddo natthi .  2 Po. Ma. Yu. pañca aṅge. 3 Ma. Yu. sa veti pāṭhadvayaṃ
@natthi. 4 Ma. itisaddo natthi.
Pañcorambhāgiyāni   saṃyojanāni   sakkāyadiṭṭhi  vicikicchā  sīlabbataparāmāso
kāmacchando     byāpādo    imāni    pañcorambhāgiyāni    saṃyojanāni
katamāni   pañcuddhambhāgiyāni   saṃsojanāni   rūparāgo   arūparāgo  māno
uddhaccaṃ   avijjā   imāni   pañcuddhambhāgiyāni   saṃyojanāni  imāni  kho
bhikkhave dasa saṃyojanānīti 1-.
     [14]   Yassakassaci   bhikkhave  bhikkhussa  vā  bhikkhuniyā  vā  pañca
cetokhilā   2-  appahīnā  pañca  cetaso  vinibandhā  asamucchinanā  tassa
yā   ratti   vā  divaso  vā  āgacchati  hāniyeva  pāṭikaṅkhā  kusalesu
dhammesu   no   vuḍḍhi   katamassa   pañca   cetokhilā   appahīnā  honti
idha   bhikkhave  bhikkhu  satthari  kaṅkhati  vicikicchati  nādhimuccati  na  sampasīdati
yo   so   bhikkhave   bhikkhu   satthari   kaṅkhati  vicikicchati  nādhimuccati  na
sampasīdati   tassa   cittaṃ   na   namati  ātappāya  anuyogāya  sātaccāya
padhānāya   yassa   cittaṃ   na   namati  ātappāya  anuyogāya  sātaccāya
padhānāya evamassāyaṃ paṭhamo cetokhilo appahīno hoti.
     {14.1}  Puna  caparaṃ bhikkhave bhikkhu dhamme kaṅkhati .pe. Saṅghe kaṅkhati
sikkhāya   kaṅkhati   sabrahmacārīsu   kupito  hoti  anattamano  āhatacitto
khilajāto  yo  so  bhikkhave  bhikkhu  sabrahmacārīsu  kupito hoti anattamano
āhatacitto   khilajāto   tassa   cittaṃ  na  namati  ātappāya  anuyogāya
sātaccāya  padhānāya  yassa  cittaṃ na namati ātappāya anuyogāya sātaccāya
padhānāya   evamassāyaṃ  pañcamo  cetokhilo  appahīno  hoti  .  imassa
@Footnote: 1 Ma. itisaddo natthi. 2 Ma. cetokhīlā. ito paraṃ īdisameva.
Pañca cetokhilā appahīnā honti.
     {14.2}  Katamassa  pañca  cetaso  vinibandhā asamucchinnā honti idha
bhikkhave   bhikkhu   kāmesu   avītarāgo  hoti  avigatacchando  avigatapemo
avigatapipāso  avigatapariḷāho  avigatataṇho  yo  so bhikkhave bhikkhu kāmesu
avītarāgo  hoti  avigatacchando  avigatapemo  avigatapipāso avigatapariḷāho
avigatataṇho   tassa   cittaṃ  na  namati  ātappāya  anuyogāya  sātaccāya
padhānāya  yassa  cittaṃ  na  namati ātappāya anuyogāya sātaccāya padhānāya
evamassāyaṃ paṭhamo cetaso vinibandho asamucchinno hoti.
     {14.3}  Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu kāye avītarāgo hoti .pe. Rūpe
avītarāgo   hoti  yāvadatthaṃ  udarāvadehakaṃ  bhuñjitvā  seyyasukhaṃ  passasukhaṃ
middhasukhaṃ   anuyutto   viharati   aññataraṃ   devanikāyaṃ  paṇidhāya  brahmacariyaṃ
carati  imināhaṃ  sīlena  vā  vatena vā tapena vā brahmacariyena vā devo
vā   bhavissāmi   devaññataro   vāti  yo  so  bhikkhave  bhikkhu  aññataraṃ
devanikāyaṃ  paṇidhāya  brahmacariyaṃ  carati  imināhaṃ  sīlena  vā  vatena  vā
tapena  vā  brahmacariyena  vā  devo  vā  bhavissāmi  devaññataro vāti
tassa   cittaṃ   na   namati   ātappāya  anuyogāya  sātaccāya  padhānāya
yassa   cittaṃ   na   namati   ātappāya  anuyogāya  sātaccāya  padhānāya
evamassāyaṃ    pañcamo   cetaso   vinibandho   asamucchinno   hoti  .
Imassa   pañca   cetaso   vinibandhā  asamucchinnā  honti  .  yassakassaci
bhikkhave  bhikkhussa  vā  bhikkhuniyā  vā ime pañca cetokhilā appahīnā ime
@Footnote: 1 Ma. bhavissati.
Pañca   cetaso   vinibandhā   asamucchinnā  tassa  yā  ratti  vā  divaso
vā   āgacchati   hāniyeva   pāṭikaṅkhā   kusalesu   dhammesu  no  vuḍḍhi
seyyathāpi   bhikkhave   kāḷapakkhe  candassa  yā  ratti  vā  divaso  vā
āgacchati    hāyateva   vaṇṇena   hāyati   maṇḍalena   hāyati   ābhāya
hāyati   ārohapariṇāhena   evameva  kho  bhikkhave  yassakassaci  bhikkhussa
vā   bhikkhuniyā   vā   ime   pañca  cetokhilā  appahīnā  ime  pañca
cetaso   vinibandhā   asamucchinnā   tassa   yā  ratti  vā  divaso  vā
āgacchati hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no vuḍḍhi.
     {14.4}  Yassakassaci  bhikkhave  bhikkhussa  vā  bhikkhuniyā  vā  pañca
cetokhilā  pahīnā  pañca  cetaso  vinibandhā  samucchinnā  tassa  yā ratti
vā  divaso  vā  āgacchati  vuḍḍhiyeva  pāṭikaṅkhā  kusalesu  dhammesu  no
parihāni   katamassa  pañca  cetokhilā  pahīnā  honti  idha  bhikkhave  bhikkhu
satthari  na  kaṅkhati  na  vicikicchati  adhimuccati  sampasīdati  yo  so  bhikkhave
bhikkhu  satthari  na  kaṅkhati  na  vicikicchati  adhimuccati  sampasīdati  tassa  cittaṃ
namati   ātappāya   anuyogāya  sātaccāya  padhānāya  yassa  cittaṃ  namati
ātappāya    anuyogāya   sātaccāya   padhānāya   evamassāyaṃ   paṭhamo
cetokhilo pahīno hoti.
     {14.5}   Puna   caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  dhamme  na  kaṅkhati  .pe.
Saṅghe   na   kaṅkhati   sikkhāya   na   kaṅkhati   sabrahmacārīsu  na  kupito
hoti   attamano   na   āhatacitto   na   khilajāto  yo  so  bhikkhave
bhikkhu   sabrahmacārīsu   na   kupito  hoti  attamano  na  āhatacitto  na
Khilajāto    tassa   cittaṃ   namati   ātappāya   anuyogāya   sātaccāya
padhānāya    yassa   cittaṃ   namati   ātappāya   anuyogāya   sātaccāya
padhānāya   evamassāyaṃ   pañcamo   cetokhilo  pahīno  hoti  .  imassa
pañca cetokhilā pahīnā honti.
     {14.6}    Katamassa    pañca   cetaso   vinibandhā   susamucchinnā
honti   idha   bhikkhave   bhikkhu   kāmesu   vītarāgo  hoti  vigatacchando
vigatapemo   vigatapipāso   vigatapariḷāho   vigatataṇho  yo  so  bhikkhave
bhikkhu   kāmesu   vītarāgo   hoti  vigatacchando  vigatapemo  vigatapipāso
vigatapariḷāho   vigatataṇho   tassa   cittaṃ   namati  ātappāya  anuyogāya
sātaccāya    padhānāya   yassa   cittaṃ   namati   ātappāya   anuyogāya
sātaccāya  padhānāya  evamassāyaṃ  paṭhamo  cetaso  vinibandho susamucchinno
hoti.
     {14.7}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  kāye  vītarāgo hoti .pe.
Rūpe   vītarāgo  hoti  na  yāvadatthaṃ  udarāvadehakaṃ  bhuñjitvā  seyyasukhaṃ
passasukhaṃ   middhasukhaṃ   anuyutto   viharati  na  aññataraṃ  devanikāyaṃ  paṇidhāya
brahmacariyaṃ  carati  imināhaṃ  sīlena  vā vatena vā tapena vā brahmacariyena
vā  devo  vā  bhavissāmi  devaññataro  vāti  yo  so bhikkhave bhikkhu na
aññataraṃ   devanikāyaṃ   paṇidhāya   brahmacariyaṃ  carati  imināhaṃ  sīlena  vā
vatena  vā  tapena  vā brahmacariyena vā devo vā bhavissāmi devaññataro
vāti   tassa   cittaṃ  namati  ātappāya  anuyogāya  sātaccāya  padhānāya
yassa    cittaṃ   namati   ātappāya   anuyogāya   sātaccāya   padhānāya
evamassāyaṃ   pañcamo  cetaso  vinibandho  susamucchinno  hoti  .  imassa
Pañca cetaso vinibandhā susamucchinnā honti.
     {14.8}  Yassakassaci  bhikkhave  bhikkhussa  vā  bhikkhuniyā  vā  ime
pañca   cetokhilā   pahīnā  ime  pañca  cetaso  vinibandhā  susamucchinnā
tassa  yā  ratti  vā  divaso  vā  āgacchati vuḍḍhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu
dhammesu  no  parihāni  seyyathāpi  bhikkhave  juṇhapakkhe  candassa yā ratti
vā   divaso   vā   āgacchati   vaḍḍhateva   vaṇṇena   vaḍḍhati  maṇḍalena
vaḍḍhati   ābhāya   vaḍḍhati   ārohapariṇāhena   evameva   kho  bhikkhave
yassakassaci  bhikkhussa  vā  bhikkhuniyā  vā  ime  pañca  cetokhilā  pahīnā
ime   pañca   cetaso   vinibandhā   susamucchinnā  tassa  yā  ratti  vā
divaso   vā   āgacchati   vuḍḍhiyeva   pāṭikaṅkhā  kusalesu  dhammesu  no
parihānīti.
     [15]  Yāvatā  bhikkhave  sattā  apadā  vā dvipadā vā catuppadā
vā   bahuppadā  vā  rūpino  vā  arūpino  vā  saññino  vā  asaññino
vā   nevasaññināsaññino   vā   tathāgato   tesaṃ   aggamakkhāyati  arahaṃ
sammāsambuddho   evameva  kho  bhikkhave  yekeci  kusalā  dhammā  sabbe
te   appamādamūlakā  appamādasamosaraṇā  appamādo  tesaṃ  aggamakkhāyati
seyyathāpi  bhikkhave  yānikānici  jaṅgalānaṃ  pāṇānaṃ  padajātāni  sabbāni
tāni   hatthipade  samodhānaṃ  gacchanti  hatthipadaṃ  tesaṃ  aggamakkhāti  yadidaṃ
mahantattena  evameva  kho  bhikkhave  yekeci  kusalā  dhammā sabbe te
appamādamūlakā       appamādasamosaraṇā       appamādo       tesaṃ
aggamakkhāyati      seyyathāpi     bhikkhave     kūṭāgārassa     yākāci
Gopānasiyo    sabbā    tā    kūṭaṅgamā    kūṭaninnā    kūṭasamosaraṇā
kūṭaṃ   1-  tāsaṃ  aggamakkhāyati  evameva  kho  bhikkhave  yekeci  kusalā
dhammā   sabbe   te   appamādamūlakā   appamādasamosaraṇā   appamādo
tesaṃ  aggamakkhāyati  seyyathāpi  bhikkhave  yekeci  mūlagandhā kāḷānusāriyaṃ
tesaṃ  aggamakkhāyati  evameva  kho  bhikkhave  .pe.  seyyathāpi  bhikkhave
yekeci   sāragandhā   lohitacandanaṃ   tesaṃ  aggamakkhāyati  evameva  kho
bhikkhave   .pe.  seyyathāpi  bhikkhave  yekeci  pupphagandhā  vassikaṃ  tesaṃ
aggamakkhāyati  evameva  kho  bhikkhave  .pe.  seyyathāpi bhikkhave yekeci
kuḍḍarājāno   sabbe   te   rañño   cakkavattissa   anuyantā  vattanti
rājā   tesaṃ   cakkavatti  aggamakkhāyati  evameva  kho  bhikkhave  .pe.
Seyyathāpi  bhikkhave  yākāci  tārakarūpānaṃ  pabhā  sabbā  tā candappabhāya
kalaṃ   nāgghanti   soḷasiṃ  candappabhā  tāsaṃ  aggamakkhāyati  evameva  kho
bhikkhave   .pe.   seyyathāpi  bhikkhave  saradasamaye  viddhe  vigatavalāhake
deve   ādicco   nabhaṃ   abbhussakkamāno   sabbaṃ   ākāsagataṃ   tamagataṃ
abhivihacca  bhāsate  ca  tapate  ca  virocati ca evameva kho bhikkhave .pe.
Seyyathāpi   bhikkhave   yākāci   mahānadiyo   seyyathīdaṃ   gaṅgā  yamunā
aciravatī   sarabhū  mahī  sabbā  tā  samuddaṅgamā  samuddaninnā  samuddapoṇā
samuddapabbhārā  mahāsamuddo  tāsaṃ  aggamakkhāyati  evameva  kho  bhikkhave
yekeci   kusalā  dhammā  sabbe  te  appamādamūlakā  appamādasamosaraṇā
appamādo tesaṃ aggamakkhāyatīti.
@Footnote: 1 Ma. kūṭo.
     [16]   Dasayime   bhikkhave   puggalā   āhuneyyā   pāhuneyyā
dakkhiṇeyyā   añjalikaraṇīyā   anuttaraṃ  puññakkhettaṃ  lokassa  katame  dasa
tathāgato    arahaṃ   sammāsambuddho   paccekasambuddho   ubhatobhāgavimutto
paññāvimutto    kāyasakkhi    diṭṭhippatto    saddhāvimutto   dhammānusārī
saddhānusārī   gotrabhū   ime   kho  bhikkhave  dasa  puggalā  āhuneyyā
.pe. Anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassāti.
     [17]   Sanāthā   bhikkhave   viharatha  mā  anāthā  dukkhaṃ  bhikkhave
anātho   viharati   dasayime   bhikkhave   nāthakaraṇā   dhammā  katame  dasa
idha    bhikkhave    bhikkhu   sīlavā   hoti   pātimokkhasaṃvarasaṃvuto   viharati
ācāragocarasampanno    aṇumattesu    vajjesu    bhayadassāvī   samādāya
sikkhati   sikkhāpadesu   yampi   bhikkhave   bhikkhu   sīlavā   hoti   .pe.
Samādāya sikkhati sikkhāpadesu ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {17.1}   Puna   caparaṃ   bhikkhave  bhikkhu  bahussuto  hoti  sutadharo
sutasannicayo    ye    te    dhammā    ādikalyāṇā    majjhekalyāṇā
pariyosānakalyāṇā     sātthaṃ     sabyañjanaṃ    kevalaparipuṇṇaṃ    parisuddhaṃ
brahmacariyaṃ   abhivadanti   tathārūpāssa   dhammā   bahussutā   honti  dhatā
vacasā    paricitā    manasānupekkhitā    diṭṭhiyā    suppaṭividdhā   yampi
bhikkhave    bhikkhu    bahussuto    hoti   .pe.   diṭṭhiyā   suppaṭividdhā
ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {17.2}  Puna  caparaṃ bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo
kalyāṇasampavaṅko    yampi    bhikkhave    bhikkhu    kalyāṇamitto    hoti
kalyāṇasahāyo    kalyāṇasampavaṅko    ayampi   dhammo   nāthakaraṇo  .
Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi samannāgato
khamo   padakkhiṇaggāhī   anusāsaniṃ   yampi   bhikkhave   bhikkhu  suvaco  hoti
sovacassakaraṇehi     dhammehi     samannāgato     khamo    padakkhiṇaggāhī
anusāsaniṃ ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {17.3} Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaṃ uccāvacāni
kiṃkaraṇīyāni  tattha  dakkho hoti analaso tatrupāyāya vīmaṃsāya samannāgato alaṃ
kātuṃ  alaṃ  saṃvidhātuṃ yampi bhikkhave bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaṃ uccāvacāni
kiṃkaraṇīyāni .pe. Alaṃ kātuṃ alaṃ saṃvidhātuṃ ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {17.4}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro
abhidhamme   abhivinaye   uḷārapāmujjo   yampi  bhikkhave  bhikkhu  dhammakāmo
hoti  piyasamudāhāro  abhidhamme  abhivinaye  uḷārapāmujjo  ayampi  dhammo
nāthakaraṇo.
     {17.5}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  āraddhaviriyo viharati akusalānaṃ
dhammānaṃ  pahānāya  kusalānaṃ  dhammānaṃ  upasampadāya  thāmavā  daḷhaparakkamo
anikkhittadhuro   kusalesu   dhammesu   yampi   bhikkhave  bhikkhu  āraddhaviriyo
viharati   akusalānaṃ   dhammānaṃ   pahānāya   kusalānaṃ  dhammānaṃ  upasampadāya
thāmavā   daḷhaparakkamo   anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesu  ayampi  dhammo
nāthakaraṇo.
     {17.6} Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu santuṭṭho hoti itarītaracīvarapiṇḍapāta-
senāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena   yampi   bhikkhave  bhikkhu  santuṭṭho
hoti itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena
ayampi   dhammo   nāthakaraṇo   .    puna   caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  satimā
Hoti  paramena  satinepakkena  samannāgato  cirakatampi  cirabhāsitampi  saritā
anussaritā   yampi   bhikkhave  bhikkhu  satimā  hoti  paramena  satinepakkena
samannāgato   cirakatampi   cirabhāsitampi  saritā  anussaritā  ayampi  dhammo
nāthakaraṇo.
     {17.7}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  paññavā hoti udayatthagāminiyā
paññāya    samannāgato   ariyāya   nibbedhikāya   sammādukkhakkhayagāminiyā
yampi    bhikkhave    bhikkhu   paññavā   hoti   udayatthagāminiyā   paññāya
samannāgato    ariyāya    nibbedhikāya   sammādukkhakkhayagāminiyā   ayampi
dhammo   nāthakaraṇo   .   sanāthā  bhikkhave  viharatha  mā  anāthā  dukkhaṃ
bhikkhave anātho viharati ime kho bhikkhave dasa nāthakaraṇā dhammāti.
     [18]   Sanāthā   bhikkhave   viharatha  mā  anāthā  dukkhaṃ  bhikkhave
anātho   viharati   dasayime   bhikkhave   nāthakaraṇā   dhammā  katame  dasa
idha  bhikkhave  bhikkhu  sīlavā  hoti  .pe.  samādāya  sikkhati  sikkhāpadesu
sīlavā   vatāyaṃ  bhikkhu  pātimokkhasaṃvarasaṃvuto  viharati  ācāragocarasampanno
aṇumattesu  vajjesu  bhayadassāvī  samādāya  sikkhati  sikkhāpadesūti  therāpi
naṃ   bhikkhū   vattabbaṃ   anusāsitabbaṃ   maññanti   majjhimāpi   bhikkhū  navāpi
bhikkhū    vattabbaṃ    anusāsitabbaṃ    maññanti    tassa    therānukampitassa
majjhimānukampitassa       navānukampitassa       vuḍḍhiyeva      pāṭikaṅkhā
kusalesu dhammesu no parihāni ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {18.1}   Puna   caparaṃ   bhikkhave   bhikkhu  bahussuto  hoti  .pe.
Diṭṭhiyā     suppaṭividdhā     bahussuto     vatāyaṃ     bhikkhu    sutadharo
sutasannicayo    ye    te    dhammā    ādikalyāṇā    majjhekalyāṇā
Pariyosānakalyāṇā     sātthaṃ     sabyañjanaṃ    kevalaparipuṇṇaṃ    parisuddhaṃ
brahmacariyaṃ   abhivadanti   tathārūpāssa   dhammā   bahussutā   honti  dhatā
vacasā    paricitā   manasānupekkhitā   diṭṭhiyā   suppaṭividdhāti   therāpi
naṃ   bhikkhū   vattabbaṃ   anusāsitabbaṃ   maññanti   majjhimāpi   bhikkhū  navāpi
bhikkhū    vattabbaṃ    anusāsitabbaṃ    maññanti    tassa    therānukampitassa
majjhimānukampitassa    navānukampitassa    vuḍḍhiyeva    pāṭikaṅkhā   kusalesu
dhammesu no parihāni ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {18.2}  Puna  caparaṃ bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo
kalyāṇasampavaṅko     kalyāṇamitto    vatāyaṃ    bhikkhu    kalyāṇasahāyo
kalyāṇasampavaṅkoti   therāpi   naṃ   bhikkhū  vattabbaṃ  anusāsitabbaṃ  maññanti
majjhimāpi   bhikkhū   navāpi   bhikkhū   vattabbaṃ  anusāsitabbaṃ  maññanti  tassa
therānukampitassa      majjhimānukampitassa     navānukampitassa     vuḍḍhiyeva
pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihāni ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {18.3} Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi
samannāgato   khamo   padakkhiṇaggāhī   anusāsaniṃ   suvaco   vatāyaṃ   bhikkhu
sovacassakaraṇehi   dhammehi  samannāgato  khamo  padakkhiṇaggāhī  anusāsaninti
therāpi   naṃ   bhikkhū   vattabbaṃ   anusāsitabbaṃ   maññanti  majjhimāpi  bhikkhū
navāpi   bhikkhū   vattabbaṃ   anusāsitabbaṃ   maññanti  tassa  therānukampitassa
majjhimānukampitassa    navānukampitassa    vuḍḍhiyeva    pāṭikaṅkhā   kusalesu
dhammesu no parihāni ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {18.4}   Puna   caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  yāni  tāni  sabrahmacārīnaṃ
Uccāvacāni   kiṃkaraṇīyāni   tattha   dakkho   hoti   analaso  tatrupāyāya
vīmaṃsāya  samannāgato  alaṃ  kātuṃ  alaṃ  saṃvidhātuṃ  yāni  tāni sabrahmacārīnaṃ
uccāvacāni    kiṃkaraṇīyāni    tattha    dakkho   vatāyaṃ   bhikkhu   analaso
tatrupāyāya   vīmaṃsāya  samannāgato  alaṃ  kātuṃ  alaṃ  saṃvidhātunti  therāpi
naṃ   bhikkhū   vattabbaṃ   anusāsitabbaṃ   maññanti   majjhimāpi   bhikkhū  navāpi
bhikkhū    vattabbaṃ    anusāsitabbaṃ    maññanti    tassa    therānukampitassa
majjhimānukampitassa    navānukampitassa    vuḍḍhiyeva    pāṭikaṅkhā   kusalesu
dhammesu no parihāni ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {18.5}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro
abhidhamme  abhivinaye  uḷārapāmujjo  dhammakāmo vatāyaṃ bhikkhu piyasamudāhāro
abhidhamme  abhivinaye  uḷārapāmujjoti  therāpi naṃ bhikkhū vattabbaṃ anusāsitabbaṃ
maññanti   majjhimāpi   bhikkhū  navāpi  bhikkhū  vattabbaṃ  anusāsitabbaṃ  maññanti
tassa    therānukampitassa   majjhimānukampitassa   navānukampitassa   vuḍḍhiyeva
pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu no parihāni ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {18.6}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  āraddhaviriyo viharati akusalānaṃ
dhammānaṃ  pahānāya  kusalānaṃ  dhammānaṃ  upasampadāya  thāmavā  daḷhaparakkamo
anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesu  āraddhaviriyo vatāyaṃ bhikkhu viharati akusalānaṃ
dhammānaṃ  pahānāya  kusalānaṃ  dhammānaṃ  upasampadāya  thāmavā  daḷhaparakkamo
anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesūti  therāpi  naṃ  bhikkhū  vattabbaṃ anusāsitabbaṃ
maññanti    majjhimāpi    bhikkhū    navāpi   bhikkhū   vattabbaṃ   anusāsitabbaṃ
Maññanti    tassa    therānukampitassa   majjhimānukampitassa   navānukampitassa
vuḍḍhiyeva   pāṭikaṅkhā   kusalesu   dhammesu  no  parihāni  ayampi  dhammo
nāthakaraṇo.
     {18.7}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  santuṭṭho  hoti itarītaracīvara-
piṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena   santuṭṭho   vatāyaṃ  bhikkhu
itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārenāti   therāpi   naṃ
bhikkhū   vattabbaṃ   anusāsitabbaṃ   maññanti   majjhimāpi  bhikkhū  navāpi  bhikkhū
vattabbaṃ   anusāsitabbaṃ  maññanti  tassa  therānukampitassa  majjhimānukampitassa
navānukampitassa  vuḍḍhiyeva  pāṭikaṅkhā  kusalesu  dhammesu no parihāni ayampi
dhammo nāthakaraṇo.
     {18.8}  Puna  caparaṃ bhikkhave bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena
samannāgato   cirakatampi   cirabhāsitampi  saritā  anussaritā  satimā  vatāyaṃ
bhikkhu  paramena  satinepakkena  samannāgato  cirakatampi  cirabhāsitampi  saritā
anussaritāti  therāpi  naṃ  bhikkhū  vattabbaṃ  anusāsitabbaṃ  maññanti  majjhimāpi
bhikkhū  navāpi  bhikkhū  vattabbaṃ  anusāsitabbaṃ  maññanti  tassa therānukampitassa
majjhimānukampitassa    navānukampitassa    vuḍḍhiyeva    pāṭikaṅkhā   kusalesu
dhammesu no parihāni ayampi dhammo nāthakaraṇo.
     {18.9}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  paññavā hoti udayatthagāminiyā
paññāya    samannāgato   ariyāya   nibbedhikāya   sammādukkhakkhayagāminiyā
paññavā    vatāyaṃ    bhikkhu    udayatthagāminiyā    paññāya   samannāgato
ariyāya    nibbedhikāya   sammādukkhakkhayagāminiyāti   therāpi   naṃ   bhikkhū
vattabbaṃ       anusāsitabbaṃ       maññanti       majjhimāpi       bhikkhū
Navāpi   bhikkhū   vattabbaṃ   anusāsitabbaṃ   maññanti  tassa  therānukampitassa
majjhimānukampitassa    navānukampitassa    vuḍḍhiyeva    pāṭikaṅkhā   kusalesu
dhammesu   no  parihāni  ayampi  dhammo  nāthakaraṇo  .  sanāthā  bhikkhave
viharatha  mā  anāthā  dukkhaṃ  bhikkhave  anātho viharati ime kho bhikkhave dasa
nāthakaraṇā dhammāti.
     [19] Dasayime bhikkhave ariyavāsā ye ariyā āvasiṃsu vā āvasanti vā
āvasissanti  vā  katame  dasa  idha  bhikkhave   bhikkhu pañcaṅgavippahīno hoti
chaḷaṅgasamannāgato    ekārakkho    caturāpasseno    panuṇṇapaccekasacco
samavayasaṭṭhesano    anāvilasaṅkappo   passaddhakāyasaṅkhāro   suvimuttacitto
suvimuttapañño  ime  kho  bhikkhave  dasa  ariyavāsā ye ariyā āvasiṃsu vā
āvasanti vā āvasissanti vāti.
     [20]   Ekaṃ   samayaṃ   bhagavā   kurūsu  viharati  kammāsadhammaṃ  nāma
kurūnaṃ   nigamo   tatra   kho   bhagavā   bhikkhū  āmantesi  .pe.  bhagavā
etadavoca   dasayime   bhikkhave   ariyavāsā   ye  ariyā  āvasiṃsu  vā
āvasanti   vā   āvasissanti   vā   katame   dasa  idha  bhikkhave  bhikkhu
pañcaṅgavippahīno   hoti   chaḷaṅgasamannāgato   ekārakkho  caturāpasseno
panuṇṇapaccekasacco          samavayasaṭṭhesano          anāvilasaṅkappo
passaddhakāyasaṅkhāro     suvimuttacitto    suvimuttapañño    .     kathañca
bhikkhave  bhikkhu  pañcaṅgavippahīno  hoti  idha  bhikkhave  bhikkhuno kāmacchando
Pahīno  hoti  byāpādo  pahīno  hoti  thīnamiddhaṃ pahīnaṃ hoti uddhaccakukkuccaṃ
pahīnaṃ  hoti  vicikicchā pahīnā hoti evaṃ  kho bhikkhave bhikkhu pañcaṅgavippahīno
hoti.
     {20.1}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu chaḷaṅgasamannāgato hoti idha bhikkhave
bhikkhu  cakkhunā  rūpaṃ  disvā  neva sumano hoti na dummano upekkhako viharati
sato  sampajāno  sotena  saddaṃ  sutvā  .pe.  ghānena  gandhaṃ ghāyitvā
jivhāya  rasaṃ  sāyitvā  kāyena  phoṭṭhabbaṃ  phusitvā  manasā dhammaṃ viññāya
neva  sumano  hoti  na  dummano  upekkhako  viharati sato sampajāno evaṃ
kho bhikkhave bhikkhu chaḷaṅgasamannāgato hoti.
     {20.2}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu ekārakkho hoti idha bhikkhave bhikkhu
satārakkhena  cetasā  samannāgato hoti evaṃ kho bhikkhave bhikkhu ekārakkho
hoti.
     {20.3}  Kathañca bhikkhave bhikkhu caturāpasseno hoti idha bhikkhave bhikkhu
saṅkhāyekaṃ  paṭisevati saṅkhāyekaṃ adhivāseti saṅkhāyekaṃ parivajjeti saṅkhāyekaṃ
vinodeti evaṃ kho bhikkhave bhikkhu caturāpasseno hoti.
     {20.4}  Kathañca  bhikkhave bhikkhu panuṇṇapaccekasacco hoti idha bhikkhave
bhikkhuno   yāni   tāni   puthusamaṇabrāhmaṇānaṃ  puthupaccekasaccāni  seyyathīdaṃ
sassato   lokoti   vā  asassato  lokoti  vā  antavā  lokoti  vā
anantavā   lokoti   vā   taṃ  jīvaṃ  taṃ  sarīranti  vā  aññaṃ  jīvaṃ  aññaṃ
sarīranti   vā   hoti   tathāgato  parammaraṇāti  vā  na  hoti  tathāgato
parammaraṇāti  vā  hoti  ca  na  ca  hoti  tathāgato parammaraṇāti vā neva
Hoti   na   na   hoti   tathāgato   parammaraṇāti   vā   sabbāni  tāni
nuṇṇāni    honti    panuṇṇāni   cattāni   vantāni   muttāni   pahīnāni
paṭinissaṭṭhāni evaṃ kho bhikkhave bhikkhu panuṇṇapaccekasacco hoti.
     {20.5}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  samavayasaṭṭhesano hoti idha bhikkhave
bhikkhuno  kāmesanā  pahīnā  hoti  bhavesanā  pahīnā hoti brahmacariyesanā
paṭippassaddhā evaṃ kho bhikkhave bhikkhu samavayasaṭṭhesano hoti.
     {20.6}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  anāvilasaṅkappo hoti idha bhikkhave
bhikkhuno   kāmasaṅkappo   pahīno   hoti  byāpādasaṅkappo  pahīno  hoti
vihiṃsāsaṅkappo  pahīno  hoti  evaṃ  kho  bhikkhave  bhikkhu  anāvilasaṅkappo
hoti.
     {20.7}   Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  passaddhakāyasaṅkhāro  hoti  idha
bhikkhave   bhikkhu   sukhassa   ca   pahānā   dukkhassa  ca  pahānā  pubbeva
somanassadomanassānaṃ     atthaṅgamā    adukkhamasukhaṃ    upekkhāsatipārisuddhiṃ
catutthaṃ  jhānaṃ  upasampajja viharati evaṃ kho bhikkhave bhikkhu passaddhakāyasaṅkhāro
hoti.
     {20.8}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  suvimuttacitto  hoti  idha bhikkhave
bhikkhuno  rāgā  cittaṃ  vimuttaṃ  hoti  dosā  cittaṃ  vimuttaṃ  hoti  mohā
cittaṃ vimuttaṃ hoti evaṃ kho bhikkhave bhikkhu suvimuttacitto hoti.
     {20.9}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  suvimuttapañño  hoti  idha bhikkhave
bhikkhu   rāgo   me  pahīno  ucchinnamūlo  tālāvatthukato  anabhāvaṃ  gato
āyatiṃanuppādadhammoti  pajānāti  doso  me  pahīno  .pe.  moho  me
Pahīno  ucchinnamūlo  tālāvatthukato  anabhāvaṃ  gato  āyatiṃanuppādadhammoti
pajānāti evaṃ kho bhikkhave bhikkhu suvimuttapañño hoti.
     {20.10} Ye hi keci bhikkhave atītamaddhānaṃ ariyā ariyavāse āvasiṃsu
sabbe te imeva dasa ariyavāse āvasiṃsu ye hi keci bhikkhave anāgatamaddhānaṃ
ariyā  ariyavāse āvasissanti sabbe te imeva dasa ariyavāse āvasissanti
ye  hi  keci bhikkhave etarahi ariyā ariyavāse āvasanti sabbe te imeva
dasa ariyavāse āvasanti ime kho bhikkhave dasa ariyavāsā ye ariyā āvasiṃsu
vā āvasanti vā āvasissanti vāti.
                    Nāthakaraṇavaggo dutiyo.
                        Tassuddānaṃ
         senāsanā ca aṅgā ca        saṃyojanakhilena ca
         appamādo āhuneyyo     dve nāthā dvevasena cāti.
                      ----------
                     Mahāvaggo tatiyo
     [21]   Sīho   bhikkhave  migarājā  sāyaṇhasamayaṃ  āsayā  nikkhamati
āsayā    nikkhamitvā    vijambhati    vijambhitvā    samantā    catuddisā
anuviloketi   samantā   catuddisā  1-  anuviloketvā  tikkhattuṃ  sīhanādaṃ
nadati  tikkhattuṃ  sīhanādaṃ  naditvā  gocarāya  pakkamati  taṃ  kissa hetu māhaṃ
khuddake   pāṇe  visamagate  saṅghātaṃ  āpādesinti  sīhoti  kho  bhikkhave
tathāgatassetaṃ   adhivacanaṃ   arahato   sammāsambuddhassa   yaṃ   kho  bhikkhave
@Footnote: 1 Ma. catuddisaṃ.
Tathāgato parisāya dhammaṃ deseti idamassa hoti sīhanādasmiṃ.
     {21.1}  Dasayimāni  bhikkhave  tathāgatassa  tathāgatabalāni yehi balehi
samannāgato   tathāgato  āsabhaṇṭhānaṃ  paṭijānāti  parisāsu  sīhanādaṃ  nadati
brahmacakkaṃ  pavatteti  katamāni  dasa  idha bhikkhave tathāgato ṭhānañca ṭhānato
aṭṭhānañca   aṭṭhānato   yathābhūtaṃ   pajānāti   yampi  bhikkhave  tathāgato
ṭhānañca   ṭhānato   aṭṭhānañca   aṭṭhānato   yathābhūtaṃ  pajānāti  idampi
bhikkhave   tathāgatassa   tathāgatabalaṃ   hoti   yaṃ   balaṃ  āgamma  tathāgato
āsabhaṇṭhānaṃ paṭijānāti parisāsu sīhanādaṃ nadati brahmacakkaṃ pavatteti.
     {21.2}   Puna  caparaṃ  bhikkhave  tathāgato  atītānāgatapaccuppannānaṃ
kammasamādānānaṃ  ṭhānaso  hetuso  vipākaṃ  yathābhūtaṃ pajānāti yampi bhikkhave
tathāgato   atītānāgatapaccuppannānaṃ   kammasamādānānaṃ   ṭhānaso  hetuso
vipākaṃ  yathābhūtaṃ  pajānāti  idampi  bhikkhave  tathāgatassa  tathāgatabalaṃ  hoti
yaṃ   balaṃ   āgamma  tathāgato  āsabhaṇṭhānaṃ  paṭijānāti  parisāsu  sīhanādaṃ
nadati brahmacakkaṃ pavatteti.
     {21.3}   Puna   caparaṃ   bhikkhave  tathāgato  sabbatthagāminiṃ  paṭipadaṃ
yathābhūtaṃ   pajānāti   yampi   bhikkhave   tathāgato   sabbatthagāminiṃ  paṭipadaṃ
yathābhūtaṃ   pajānāti   idampi   bhikkhave  tathāgatassa  tathāgatabalaṃ  hoti  yaṃ
balaṃ     āgamma     tathāgato    āsabhaṇṭhānaṃ    paṭijānāti    parisāsu
sīhanādaṃ nadati brahmacakkaṃ pavatteti.
     {21.4}   Puna   caparaṃ  bhikkhave  tathāgato  anekadhātuṃ  nānādhātuṃ
lokaṃ    yathābhūtaṃ    pajānāti   yampi   bhikkhave   tathāgato   anekadhātuṃ
nānādhātuṃ   lokaṃ   yathābhūtaṃ   pajānāti   idampi   bhikkhave   tathāgatassa
Tathāgatabalaṃ   hoti   yaṃ  balaṃ  āgamma  tathāgato  āsabhaṇṭhānaṃ  paṭijānāti
parisāsu sīhanādaṃ nadati brahmacakkaṃ pavatteti.
     {21.5}   Puna  caparaṃ  bhikkhave  tathāgato  sattānaṃ  nānādhimuttikataṃ
yathābhūtaṃ   pajānāti   yampi   bhikkhave  tathāgato  sattānaṃ  nānādhimuttikataṃ
yathābhūtaṃ  pajānāti  idampi  bhikkhave  tathāgatassa  tathāgatabalaṃ  hoti  yaṃ balaṃ
āgamma   tathāgato   āsabhaṇṭhānaṃ   paṭijānāti   parisāsu  sīhanādaṃ  nadati
brahmacakkaṃ pavatteti.
     {21.6}   Puna  caparaṃ  bhikkhave  tathāgato  parasattānaṃ  parapuggalānaṃ
indriyaparopariyattaṃ    yathābhūtaṃ    pajānāti   yampi   bhikkhave   tathāgato
parasattānaṃ    parapuggalānaṃ    indriyaparopariyattaṃ    yathābhūtaṃ    pajānāti
idampi  bhikkhave  tathāgatassa  tathāgatabalaṃ  hoti  yaṃ  balaṃ  āgamma tathāgato
āsabhaṇṭhānaṃ paṭijānāti parisāsu sīhanādaṃ nadati brahmacakkaṃ pavatteti.
     {21.7}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  tathāgato jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ
saṅkilesaṃ  vodānaṃ  vuṭṭhānaṃ  yathābhūtaṃ  pajānāti  yampi  bhikkhave  tathāgato
jhānavimokkhasamādhisamāpattīnaṃ    saṅkilesaṃ    vodānaṃ    vuṭṭhānaṃ   yathābhūtaṃ
pajānāti  idampi  bhikkhave  tathāgatassa  tathāgatabalaṃ  hoti  yaṃ  balaṃ āgamma
tathāgato   āsabhaṇṭhānaṃ   paṭijānāti  parisāsu  sīhanādaṃ  nadati  brahmacakkaṃ
pavatteti.
     {21.8} Puna caparaṃ bhikkhave tathāgato anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati
seyyathīdaṃ ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi
jātiyo  dasapi  jātiyo  vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattāḷīsampi jātiyo
paññāsampi    jātiyo    jātisatampi    jātisahassampi   jātisatasahassampi
Anekepi  saṃvaṭṭakappe  anekepi  vivaṭṭakappe  anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe
amutrāsiṃ  evaṃnāmo  evaṃgotto  evaṃvaṇṇo  evamāhāro evaṃsukhadukkha-
paṭisaṃvedī  evamāyupariyanto  so  tato  cuto  amutra udapādiṃ tatrāpāsiṃ
evaṃnāmo   evaṃgotto   evaṃvaṇṇo  evamāhāro  evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī
evamāyupariyanto  so  tato  cuto  idhupapannoti  iti  sākāraṃ  sauddesaṃ
anekavihitaṃ   pubbenivāsaṃ  anussarati  yampi  bhikkhave  tathāgato  anekavihitaṃ
pubbenivāsaṃ  anussarati  seyyathīdaṃ  ekampi  jātiṃ  dvepi  jātiyo  .pe.
Iti  sākāraṃ  sauddesaṃ  anekavihitaṃ  pubbenivāsaṃ  anussarati idampi bhikkhave
tathāgatassa   tathāgatabalaṃ   hoti  yaṃ  balaṃ  āgamma  tathāgato  āsabhaṇṭhānaṃ
paṭijānāti parisāsu sīhanādaṃ nadati brahmacakkaṃ pavatteti.
     {21.9}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  tathāgato  dibbena cakkhunā visuddhena
atikkantamānusakena    satte   passati   cavamāne   upapajjamāne   hīne
paṇīte   suvaṇṇe   dubbaṇṇe   sugate   duggate   yathākammūpage   satte
pajānāti   ime   vata   bhonto   sattā   kāyaduccaritena  samannāgatā
vacīduccaritena    samannāgatā    manoduccaritena    samannāgatā   ariyānaṃ
upavādakā       micchādiṭṭhikā       micchādiṭṭhikammasamādānā      te
kāyassa    bhedā    parammaraṇā    apāyaṃ    duggatiṃ    vinipātaṃ   nirayaṃ
upapannā   ime   vā  pana  bhonto  sattā  kāyasucaritena  samannāgatā
vacīsucaritena     samannāgatā    manosucaritena    samannāgatā    ariyānaṃ
anupavādakā       sammādiṭṭhikā      sammādiṭṭhikammasamādānā      te
kāyassa  bhedā  parammaraṇā  sugatiṃ  saggaṃ  lokaṃ  upapannāti  iti  dibbena
Cakkhunā    visuddhena    atikkantamānusakena   satte   passati   cavamāne
upapajjamāne    hīne   paṇīte   suvaṇṇe   dubbaṇṇe   sugate   duggate
yathākammūpage  satte  pajānāti  yampi  bhikkhave  tathāgato dibbena cakkhunā
visuddhena   atikkantamānusakena   .pe.   yathākammūpage  satte  pajānāti
idampi  bhikkhave  tathāgatassa  tathāgatabalaṃ  hoti  yaṃ  balaṃ  āgamma tathāgato
āsabhaṇṭhānaṃ paṭijānāti parisāsu sīhanādaṃ nadati brahmacakkaṃ pavatteti.
     {21.10} Puna caparaṃ bhikkhave tathāgato āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ
paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā  upasampajja
viharati   yampi  bhikkhave  tathāgato  āsavānaṃ  khayā  anāsavaṃ  cetovimuttiṃ
paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā  upasampajja
viharati   idampi  bhikkhave  tathāgatassa  tathāgatabalaṃ  hoti  yaṃ  balaṃ  āgamma
tathāgato   āsabhaṇṭhānaṃ   paṭijānāti  parisāsu  sīhanādaṃ  nadati  brahmacakkaṃ
pavatteti  .  imāni  kho  bhikkhave  [1]-  tathāgatassa tathāgatabalāni yehi
balehi    samannāgato    tathāgato   āsabhaṇṭhānaṃ   paṭijānāti   parisāsu
sīhanādaṃ nadati brahmacakkaṃ pavattetīti.
     [22]   Athakho   āyasmā   ānando  yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi  .  ekamantaṃ
nisinnaṃ   kho  āyasmantaṃ  ānandaṃ  bhagavā  etadavoca  ye  te  ānanda
dhammā    tesaṃ    tesaṃ   adhimuttipadānaṃ   abhiññāsacchikiriyāya   saṃvattanti
visārado  ahaṃ  ānanda  tattha  paṭijānāmi  tesaṃ  tesaṃ  tathā  tathā dhammaṃ
@Footnote: 1 Ma. dasāti dissati.
Desetuṃ   yathā  yathā  paṭipanno  santaṃ  vā  atthīti  ñassati  1-  asantaṃ
vā   natthīti   ñassati   hīnaṃ   vā   hīnanti  ñassati  paṇītaṃ  vā  paṇītanti
ñassati   sauttaraṃ   vā   sauttaranti   ñassati   anuttaraṃ  vā  anuttaranti
ñassati   yathā   yathā   vā   pana  taṃ  ñātayyaṃ  2-  vā  daṭṭhayyaṃ  vā
sacchikatayyaṃ   vā   tathā   tathā   ñassati   vā  dakkhati  vā  sacchi  vā
karissatīti    ṭhānametaṃ    vijjati    etadānuttariyaṃ    ānanda   ñāṇānaṃ
yadidaṃ   tattha   tattha   yathābhūtañāṇaṃ   etasmā   cāhaṃ   ānanda  ñāṇā
aññaṃ ñāṇaṃ uttaritaraṃ vā paṇītataraṃ vā natthīti vadāmi.
     {22.1}   Dasayimāni   ānanda   tathāgatassa   tathāgatabalāni  yehi
balehi    samannāgato    tathāgato   āsabhaṇṭhānaṃ   paṭijānāti   parisāsu
sīhanādaṃ   nadati  brahmacakkaṃ  pavatteti  katamāni  dasa  idhānanda  tathāgato
ṭhānañca   ṭhānato  aṭṭhānañca  aṭṭhānato  yathābhūtaṃ  pajānāti  yampānanda
tathāgato   ṭhānañca   ṭhānato  aṭṭhānañca  aṭṭhānato  yathābhūtaṃ  pajānāti
idampānanda   tathāgatassa   tathāgatabalaṃ  hoti  yaṃ  balaṃ  āgamma  tathāgato
āsabhaṇṭhānaṃ paṭijānāti parisāsu sīhanādaṃ nadati brahmacakkaṃ pavatteti
     {22.2}   puna  caparaṃ  ānanda  tathāgato  atītānāgatapaccuppannānaṃ
kammasamādānānaṃ  ṭhānaso  hetuso  vipākaṃ  yathābhūtaṃ  pajānāti  yampānanda
.pe.  idampānanda  .pe.  puna  caparaṃ  ānanda  tathāgato  sabbatthagāminiṃ
paṭipadaṃ   yathābhūtaṃ  pajānāti  yampānanda  .pe.  idampānanda  .pe.  puna
caparaṃ  ānanda  tathāgato  anekadhātuṃ  nānādhātuṃ  lokaṃ  yathābhūtaṃ pajānāti
@Footnote: 1 Po. sabbattha ñāyatīti dissati .   2 Po. Ma. ñāteyyaṃ vā daṭṭheyyaṃ vā
@sacchikareyyaṃ vā.
Yampānanda   .pe.   idampānanda  .pe.  puna  caparaṃ  ānanda  tathāgato
sattānaṃ    nānādhimuttikataṃ    yathābhūtaṃ    pajānāti   yampānanda   .pe.
Idampānanda    .pe.    puna   caparaṃ   ānanda   tathāgato   parasattānaṃ
parapuggalānaṃ   indriyaparopariyattaṃ   yathābhūtaṃ  pajānāti  yampānanda  .pe.
Idampānanda   .pe.   puna  caparaṃ  ānanda  tathāgato  jhānavimokkhasamādhi-
samāpattīnaṃ   saṅkilesaṃ  vodānaṃ  vuṭṭhānaṃ  yathābhūtaṃ  pajānāti  yampānanda
.pe.   idampānanda   .pe.  puna  caparaṃ  ānanda  tathāgato  anekavihitaṃ
pubbenivāsaṃ  anussarati  seyyathīdaṃ  ekampi  jātiṃ  dvepi  jātiyo  .pe.
Iti   sākāraṃ   sauddesaṃ  anekavihitaṃ  pubbenivāsaṃ  anussarati  yampānanda
.pe.  idampānanda  .pe.  puna  caparaṃ  ānanda tathāgato dibbena cakkhunā
visuddhena   atikkantamānusakena   .pe.   yathākammūpage  satte  pajānāti
yampānanda .pe. Idampānanda .pe.
     {22.3}  Puna  caparaṃ  ānanda  tathāgato  āsavānaṃ  khayā  anāsavaṃ
cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ  abhiññā  sacchikatvā
upasampajja   viharati   yampānanda   tathāgato   āsavānaṃ   khayā  anāsavaṃ
cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ  abhiññā  sacchikatvā
upasampajja   viharati   idampānanda   tathāgatassa   tathāgatabalaṃ   hoti   yaṃ
balaṃ   āgamma   tathāgato   āsabhaṇṭhānaṃ   paṭijānāti   parisāsu  sīhanādaṃ
nadati   brahmacakkaṃ   pavatteti   imāni   kho   ānanda  dasa  tathāgatassa
tathāgatabalāni    yehi    balehi   samannāgato   tathāgato   āsabhaṇṭhānaṃ
Paṭijānāti parisāsu sīhanādaṃ nadati brahmacakkaṃ pavattetīti.
     [23]   Atthi  bhikkhave  dhammā  kāyena  pahātabbā  no  vācāya
atthi  bhikkhave  dhammā  vācāya  pahātabbā  no  kāyena  atthi  bhikkhave
dhammā  neva  kāyena  pahātabbā  no  vācāya  paññāya  disvā  disvā
pahātabbā  katame  ca  bhikkhave  dhammā  kāyena  pahātabbā  no vācāya
idha  bhikkhave  bhikkhu  akusalaṃ  āpanno  hoti  kañcideva  1- desaṃ kāyena
tamenaṃ   anuvicca   viññū  sabrahmacārī  evamāhaṃsu  āyasmā  kho  akusalaṃ
āpanno   kañcideva   desaṃ   kāyena   sādhu   vatāyasmā  kāyaduccaritaṃ
pahāya   kāyasucaritaṃ   bhāvetūti   so   anuvicca   viññūhi   sabrahmacārīhi
vuccamāno   kāyaduccaritaṃ   pahāya   kāyasucaritaṃ   bhāveti  ime  vuccanti
bhikkhave dhammā kāyena pahātabbā no vācāya.
     {23.1}  Katame  ca  bhikkhave dhammā vācāya pahātabbā no kāyena
idha  bhikkhave  bhikkhu  akusalaṃ  āpanno  hoti kañcideva desaṃ vācāya tamenaṃ
anuvicca  viññū  sabrahmacārī  evamāhaṃsu  āyasmā  kho  akusalaṃ  āpanno
kañcideva  desaṃ  vācāya  sādhu  vatāyasmā  vacīduccaritaṃ  pahāya  vacīsucaritaṃ
bhāvetūti   so   anuvicca   viññūhi  sabrahmacārīhi  vuccamāno  vacīduccaritaṃ
pahāya  vacīsucaritaṃ  bhāveti  ime vuccanti bhikkhave dhammā vācāya pahātabbā
no kāyena.
     {23.2}  Katame  ca  bhikkhave  dhammā  neva kāyena pahātabbā no
vācāya   paññāya   disvā   disvā   pahātabbā  lobho  bhikkhave  neva
kāyena  pahātabbo  no  vācāya  paññāya  disvā  disvā  pahātabbo.
@Footnote: 1 Po. Ma. kiñci.
Doso  bhikkhave  ...  moho  bhikkhave ... Kodho bhikkhave ... Upanāho
bhikkhave ... Makkho bhikkhave ... Paḷāso bhikkhave ... Macchariyaṃ bhikkhave ...
Neva kāyena pahātabbaṃ no vācāya paññāya disvā disvā pahātabbaṃ.
     {23.3} Pāpikā bhikkhave issā neva kāyena pahātabbā no vācāya
paññāya  disvā  disvā  pahātabbā  katamā  ca bhikkhave pāpikā issā idha
bhikkhave  ijjhati  gahapatissa  vā  gahapatiputtassa  vā  dhanena  vā  dhaññena
vā  rajatena  vā  jātarūpena  vā  tatraññatarassa  dāsassa vā upavāsassa
vā   evaṃ   hoti   ahovatimassa  gahapatissa  vā  gahapatiputtassa  vā  na
ijjheyya  dhanena  vā  dhaññena vā rajatena vā jātarūpena vāti samaṇo vā
pana   brāhmaṇo   vā   lābhī   hoti  cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccaya-
bhesajjaparikkhārānaṃ   tatraññatarassa   samaṇassa   vā   brāhmaṇassa   vā
evaṃ  hoti  aho  vata  ayamāyasmā  na lābhī assa cīvarapiṇḍapātasenāsana-
gilānapaccayabhesajjaparikkhārānanti   ayaṃ  vuccati  bhikkhave  pāpikā  issā
pāpikā  bhikkhave  issā  neva  kāyena  pahātabbā  no vācāya paññāya
disvā disvā pahātabbā.
     {23.4}  Pāpikā  bhikkhave  icchā  neva  kāyena  pahātabbā no
vācāya  paññāya  disvā  disvā  pahātabbā  katamā  ca  bhikkhave pāpikā
icchā  idha  bhikkhave  ekacco  assaddho  samāno saddhoti maṃ jāneyyunti
icchati   dussīlo   samāno  sīlavāti  maṃ  jāneyyunti  icchati  appassuto
samāno   bahussutoti   maṃ   jāneyyunti  icchati  saṅgaṇikārāmo  samāno
Pavivittoti   maṃ   jāneyyunti   icchati   kusīto  samāno  āraddhaviriyoti
maṃ    jāneyyunti    icchati    muṭṭhassati   samāno   upaṭṭhitassatīti   maṃ
jāneyyunti   icchati   asamāhito   samāno  samāhitoti  maṃ  jāneyyunti
icchati    duppañño    samāno    paññavāti   maṃ   jāneyyunti   icchati
akhīṇāsavo    samāno    khīṇāsavoti    maṃ   jāneyyunti   icchati   ayaṃ
vuccati  bhikkhave  pāpikā  icchā  pāpikā  bhikkhave  icchā  neva kāyena
pahātabbā   no   vācāya   paññāya   disvā   disvā   pahātabbā .
Tañce   bhikkhave   bhikkhuṃ  lobho  abhibhuyya  iriyati  doso  moho  kodho
upanāho   makkho   paḷāso   macchariyaṃ  pāpikā  issā  pāpikā  icchā
abhibhuyya   iriyati   so   evamassa   veditabbo   na  ayamāyasmā  tathā
pajānāti   yathā   pajānato   lobho   na   hoti   tathāhīmaṃ  āyasmantaṃ
lobho   abhibhuyya   iriyati   na   ayamāyasmā   tathā   pajānāti   yathā
pajānato   doso   na  hoti  moho  kodho  upanāho  makkho  paḷāso
macchariyaṃ  pāpikā  issā  pāpikā  icchā  na  hoti  tathāhīmaṃ  āyasmantaṃ
pāpikā icchā abhibhuyya iriyati.
     {23.5}  Tañce  bhikkhave bhikkhuṃ lobho nābhibhuyya iriyati doso moho
kodho  upanāho  makkho  paḷāso  macchariyaṃ  pāpikā issā pāpikā icchā
nābhibhuyya  iriyati  so  evamassa  veditabbo  tathā  ayamāyasmā pajānāti
yathā  pajānato  lobho  na  hoti  tathāhīmaṃ  āyasmantaṃ  lobho  nābhibhuyya
iriyati  tathā  ayamāyasmā  pajānāti  yathā pajānato doso na hoti moho
Kodho   upanāho   makkho   paḷāso  macchariyaṃ  pāpikā  issā  pāpikā
icchā   na   hoti   tathāhīmaṃ   āyasmantaṃ   pāpikā   icchā  nābhibhuyya
iriyatīti.
     [24]  Ekaṃ  samayaṃ  āyasmā  mahācundo  cetīsu  viharati sahajātiyaṃ
tatra  kho  āyasmā  mahācundo  bhikkhū  āmantesi  āvuso  bhikkhavoti.
Āvusoti   kho  bhikkhū  āyasmato  mahācundassa  paccassosuṃ  .  āyasmā
mahācundo   etadavoca   ñāṇavādaṃ   āvuso  bhikkhu  vadamāno  jānāmīmaṃ
dhammaṃ   passāmīmaṃ   dhammanti   tañce   āvuso   bhikkhuṃ   lobho  abhibhuyya
tiṭṭhati  doso  moho  kodho  upanāho  makkho  paḷāso macchariyaṃ pāpikā
issā   pāpikā   icchā   abhibhuyya  tiṭṭhati   so  evamassa  veditabbo
na   ayamāyasmā   tathā   pajānāti   yathā  pajānato  lobho  na  hoti
tathāhīmaṃ   āyasmantaṃ   lobho   abhibhuyya   tiṭṭhati  na  ayamāyasmā  tathā
pajānāti   yathā   pajānato  doso  na  hoti  moho  kodho  upanāho
makkho   paḷāso   macchariyaṃ   pāpikā  issā  pāpikā  icchā  na  hoti
tathāhīmaṃ āyasmantaṃ pāpikā icchā abhibhuyya tiṭṭhati.
     {24.1}   Bhāvanāvādaṃ   āvuso  bhikkhu  vadamāno  bhāvitakāyomhi
bhāvitasīlo   bhāvitacitto   bhāvitapaññoti   tañce  āvuso  bhikkhuṃ  lobho
abhibhuyya   tiṭṭhati   doso   moho   kodho   upanāho  makkho  paḷāso
macchariyaṃ   pāpikā   issā   pāpikā   icchā   abhibhuyya   tiṭṭhati   so
evamassa   veditabbo  na  ayamāyasmā  tathā  pajānāti  yathā  pajānato
Lobho   na   hoti   tathāhīmaṃ   āyasmantaṃ   lobho  abhibhuyya  tiṭṭhati  na
ayamāyasmā   tathā  pajānāti  yathā  pajānato  doso  na  hoti  moho
kodho   upanāho   makkho   paḷāso  macchariyaṃ  pāpikā  issā  pāpikā
icchā   na   hoti   tathāhīmaṃ   āyasmantaṃ   pāpikā   icchā   abhibhuyya
tiṭṭhati.
     {24.2}   Ñāṇavādañca   āvuso  bhikkhu  vadamāno  bhāvanāvādañca
jānāmīmaṃ    dhammaṃ    passāmīmaṃ    dhammaṃ    bhāvitakāyomhi    bhāvitasīlo
bhāvitacitto   bhāvitapaññoti   tañce   āvuso   bhikkhuṃ   lobho  abhibhuyya
tiṭṭhati  doso  moho  kodho  upanāho  makkho  paḷāso macchariyaṃ pāpikā
issā   pāpikā   icchā   abhibhuyya   tiṭṭhati  so  evamassa  veditabbo
na   ayamāyasmā   tathā   pajānāti   tathā  pajānato  lobho  na  hoti
tathāhīmaṃ   āyasmantaṃ   lobho   abhibhuyya   tiṭṭhati  na  ayamāyasmā  tathā
pajānāti   yathā   pajānato  doso  na  hoti  moho  kodho  upanāho
makkho   paḷāso   macchariyaṃ   pāpikā  issā  pāpikā  icchā  na  hoti
tathāhīmaṃ āyasmantaṃ pāpikā icchā abhibhuyya tiṭṭhati
     {24.3}  seyyathāpi  āvuso  puriso  daḷiddova  samāno aḍḍhavādaṃ
vadeyya  adhanova  samāno  dhanavādaṃ  vadeyya  abhogavāva samāno bhogavādaṃ
vadeyya  so  kismiñcideva  dhanakaraṇīye  samuppanne  na sakkuṇeyya upanīhātuṃ
dhanaṃ  vā  dhaññaṃ  vā  rajataṃ vā jātarūpaṃ vā tamenaṃ evaṃ jāneyyuṃ daḷiddova
ayamāyasmā   samāno   aḍḍhavādaṃ  vadeti  adhanova  ayamāyasmā  samāno
dhanavādaṃ  1-  vadeti  abhogavāva  ayamāyasmā samāno bhogavādaṃ 2- vadeti
@Footnote: 1 Ma. dhanavāvādaṃ .    2 Ma. bhogavāvādaṃ.
Taṃ   kissa   hetu   tathā   hi   ayamāyasmā   kismiñcideva   dhanakaraṇīye
samuppanne   na   sakkoti   upanīhātuṃ   dhanaṃ  vā  dhaññaṃ  vā  rajataṃ  vā
jātarūpaṃ   vāti   evameva   kho  āvuso  ñāṇavādañca  bhikkhu  vadamāno
bhāvanāvādañca    jānāmīmaṃ    dhammaṃ   passāmīmaṃ   dhammaṃ   bhāvitakāyomhi
bhāvitasīlo   bhāvitacitto   bhāvitapaññoti   tañce  āvuso  bhikkhuṃ  lobho
abhibhuyya   tiṭṭhati   doso   moho   kodho   upanāho  makkho  paḷāso
macchariyaṃ  pāpikā  issā  pāpikā  icchā  abhibhuyya  tiṭṭhati  so evamassa
veditabbo    na    ayamāyasmā    tathā   pajānāti   yathā   pajānato
lobho   na   hoti   tathāhīmaṃ   āyasmantaṃ   lobho  abhibhuyya  tiṭṭhati  na
ayamāyasmā   tathā  pajānāti  yathā  pajānato  doso  na  hoti  moho
kodho   upanāho   makkho   paḷāso  macchariyaṃ  pāpikā  issā  pāpikā
icchā   na   hoti   tathāhīmaṃ   āyasmantaṃ   pāpikā   icchā   abhibhuyya
tiṭṭhati.
     {24.4}   Ñāṇavādaṃ   āvuso   bhikkhu  vadamāno  jānāmīmaṃ  dhammaṃ
passāmīmaṃ   dhammanti   tañce   āvuso   bhikkhuṃ  lobho  nābhibhuyya  tiṭṭhati
doso  moho  kodho  upanāho  makkho  paḷāso  macchariyaṃ pāpikā issā
pāpikā   icchā   nābhibhuyya   tiṭṭhati   so  evamassa  veditabbo  tathā
ayamāyasmā   pajānāti   yathā   pajānato   lobho   na  hoti  tathāhīmaṃ
āyasmantaṃ   lobho   nābhibhuyya   tiṭṭhati   tathā   ayamāyasmā  pajānāti
yathā   pajānato   doso   na   hoti  moho  kodho  upanāho  makkho
paḷāso   macchariyaṃ   pāpikā  issā  pāpikā  icchā  na  hoti  tathāhīmaṃ
Āyasmantaṃ pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhati.
     {24.5}   Bhāvanāvādaṃ   āvuso  bhikkhu  vadamāno  bhāvitakāyomhi
bhāvitasīlo   bhāvitacitto   bhāvitapaññoti   tañce  āvuso  bhikkhuṃ  lobho
nābhibhuyya  tiṭṭhati  doso  moho  kodho  upanāho makkho paḷāso macchariyaṃ
pāpikā   issā   pāpikā   icchā   nābhibhuyya   tiṭṭhati  so  evamassa
veditabbo  tathā  ayamāyasmā  pajānāti  yathā  pajānato  lobho na hoti
tathāhīmaṃ  āyasmantaṃ  lobho  nābhibhuyya  tiṭṭhati  tathā ayamāyasmā pajānāti
yathā  pajānato  doso  na  hoti  moho  kodho upanāho makkho paḷāso
macchariyaṃ  pāpikā  issā  pāpikā  icchā  na  hoti  tathāhīmaṃ  āyasmantaṃ
pāpikā icchā nābhibhuyya tiṭṭhati.
     {24.6}   Ñāṇavādañca   āvuso  bhikkhu  vadamāno  bhāvanāvādañca
jānāmīmaṃ  dhammaṃ  passāmīmaṃ  dhammaṃ  bhāvitakāyomhi  bhāvitasīlo  bhāvitacitto
bhāvitapaññoti   tañce   āvuso  bhikkhuṃ  lobho  nābhibhuyya  tiṭṭhati  doso
moho  kodho  upanāho  makkho  paḷāso  macchariyaṃ pāpikā issā pāpikā
icchā   nābhibhuyya  tiṭṭhati  so  evamassa  veditabbo  tathā  ayamāyasmā
pajānāti  yathā  pajānato  lobho  na  hoti  tathāhīmaṃ  āyasmantaṃ  lobho
nābhibhuyya   tiṭṭhati  tathā  ayamāyasmā  pajānāti  yathā  pajānato  doso
na   hoti   moho  kodho  upanāho  makkho  paḷāso  macchariyaṃ  pāpikā
issā   pāpikā  icchā  na  hoti  tathāhīmaṃ  āyasmantaṃ  pāpikā  icchā
nābhibhuyya   tiṭṭhati    seyyathāpi   āvuso   puriso   aḍḍhova   samāno
Aḍḍhavādaṃ  vadeyya  dhanavāva  samāno  dhanavādaṃ  vadeyya  bhogavāva samāno
bhogavādaṃ   vadeyya  so  kismiñcideva  dhanakaraṇīye  samuppanne  sakkuṇeyya
upanīhātuṃ   dhanaṃ  vā  dhaññaṃ  vā  rajataṃ  vā  jātarūpaṃ  vā  tamenaṃ  evaṃ
jāneyyuṃ   aḍḍhova   ayamāyasmā   samāno   aḍḍhavādaṃ  vadeti  dhanavāva
ayamāyasmā   samāno   dhanavādaṃ  vadeti  bhogavāva  ayamāyasmā  samāno
bhogavādaṃ   vadeti   taṃ  kissa  hetu  tathā  hi  ayamāyasmā  kismiñcideva
dhanakaraṇīye   samuppanne   sakkoti   upanīhātuṃ   dhanaṃ   vā   dhaññaṃ   vā
rajataṃ   vā  jātarūpaṃ  vāti   evameva  kho  āvuso  ñāṇavādañca  bhikkhu
vadamāno     bhāvanāvādañca    jānāmīmaṃ    dhammaṃ    passāmīmaṃ    dhammaṃ
bhāvitakāyomhi     bhāvitasīlo    bhāvitacitto    bhāvitapaññoti    tañce
āvuso  bhikkhuṃ  lobho  nābhibhuyya  tiṭṭhati  doso  moho  kodho upanāho
makkho   paḷāso   macchariyaṃ   pāpikā  issā  pāpikā  icchā  nābhibhuyya
tiṭṭhati   so   evamassa  veditabbo  tathā  ayamāyasmā  pajānāti  yathā
pajānato   lobho   na   hoti   tathāhīmaṃ   āyasmantaṃ  lobho  nābhibhuyya
tiṭṭhati   tathā  ayamāyasmā  pajānāti  yathā  pajānato  doso  na  hoti
moho   kodho   upanāho   makkho   paḷāso  macchariyaṃ  pāpikā  issā
pāpikā   icchā   na   hoti   tathāhīmaṃ   āyasmantaṃ   pāpikā   icchā
nābhibhuyya tiṭṭhatīti.
     [25]  Dasayimāni  bhikkhave  kasiṇāyatanāni katamāni dasa paṭhavīkasiṇameko
sañjānāti   uddhaṃ   adho   tiriyaṃ   advayaṃ   appamāṇaṃ   āpokasiṇameko
sañjānāti   ...   tejokasiṇameko   sañjānāti  ...  vāyokasiṇameko
Sañjānāti    ...    nīlakasiṇameko   sañjānāti   ...   pītakasiṇameko
sañjānāti   ...   lohitakasiṇameko  sañjānāti  ...  odātakasiṇameko
sañjānāti   ...  ākāsakasiṇameko  sañjānāti  ...  viññāṇakasiṇameko
sañjānāti    uddhaṃ    adho   tiriyaṃ   advayaṃ   appamāṇaṃ   imāni   kho
bhikkhave dasa kasiṇāyatanānīti.
     [26]   Ekaṃ   samayaṃ   āyasmā   mahākaccāno  avantīsu  viharati
kuraraghare  pavatte  pabbate  .  athakho  kālī  upāsikā  kuraragharikā  1-
yenāyasmā    mahākaccāno    tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   āyasmantaṃ
mahākaccānaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ  nisinnā  kho
kālī    upāsikā    kuraragharikā   āyasmantaṃ   mahākaccānaṃ   etadavoca
vuttamidaṃ bhante bhagavatā kumārīpañhesu
                atthassa patti hadayassa santi
                jetvāna senaṃ piyasātarūpaṃ
                ekoha 2- jhāyī 3- sukhamānubodhiṃ
                tasmā janena na karomi sakkhiṃ
                sakkhī na sampajjati kenaci meti.
Imassa   nu  kho  bhante  bhagavatā  saṅkhittena  bhāsitassa  kathaṃ  vitthārena
attho   daṭṭhabboti   .   paṭhavīkasiṇasamāpattiparamā   kho   bhagini   eke
samaṇabrāhmaṇā  atthābhinibbattesuṃ yāvatā kho bhagini paṭhavīkasiṇasamāpattiparamatā
@Footnote: 1 Po. Ma. kuragharikā .  2 Ma. Yu. ekohaṃ. Po. ekāhaṃ .  3 Ma. jhāyaṃ.
Tadabhiññāsi    bhagavā    tadabhiññāya   bhagavā   ādimaddasa   ādīnavamaddasa
nissaraṇamaddasa     maggāmaggañāṇadassanamaddasa     tassa     ādidassanahetu
ādīnavadassanahetu       nissaraṇadassanahetu       maggāmaggañāṇadassanahetu
atthassa   patti   hadayassa   santi  viditā  hoti  āpokasiṇasamāpattiparamā
kho bhagini ... Tejokasiṇasamāpattiparamā kho bhagini ... Vāyokasiṇasamāpattiparamā
kho  bhagini  ... Nīlakasiṇasamāpattiparamā kho bhagini ... Pītakasiṇasamāpattiparamā
kho bhagini ... Lohitakasiṇasamāpattiparamā kho bhagini ... Odātakasiṇasamāpattiparamā
kho bhagini ... Ākāsakasiṇasamāpattiparamā kho bhagini ... Viññāṇakasiṇasamāpattiparamā
kho  bhagini  eke  samaṇabrāhmaṇā  atthābhinibbattesuṃ  yāvatā  kho  bhagini
viññāṇakasiṇasamāpattiparamatā    tadabhiññāsi    bhagavā   tadabhiññāya   bhagavā
ādimaddasa    ādīnavamaddasa    nissaraṇamaddasa    maggāmaggañāṇadassanamaddasa
tassa      ādidassanahetu      ādīnavadassanahetu      nissaraṇadassanahetu
maggāmaggañāṇadassanahetu   atthassa   patti   hadayassa  santi  viditā  hoti
iti kho bhagini yantaṃ vuttaṃ bhagavatā kumārīpañhesu
                atthassa patti hadayassa santi
                jetvāna senaṃ piyasātarūpaṃ
                ekoha jhāyī sukhamānubodhiṃ
                tasmā janena na karomi sakkhiṃ
                sakkhī na sampajjati kenaci meti.
Imassa  kho  bhagini  bhagavatā  saṅkhittena  bhāsitassa  evaṃ vitthārena attho
daṭṭhabboti.
     [27]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa
ārāme    .   athakho   sambahulā   bhikkhū   pubbaṇhasamayaṃ   nivāsetvā
pattacīvaramādāya   sāvatthiyaṃ   piṇḍāya   pavisiṃsu   athakho   tesaṃ   bhikkhūnaṃ
etadahosi   atippago   kho   tāva   sāvatthiyaṃ   piṇḍāya  carituṃ  yannūna
mayaṃ   yena  aññatitthiyānaṃ  paribbājakānaṃ  ārāmo  tenupasaṅkameyyāmāti
athakho    te   bhikkhū   yena   aññatitthiyānaṃ   paribbājakānaṃ   ārāmo
tenupasaṅkamiṃsu   upasaṅkamitvā   tehi   aññatitthiyehi  paribbājakehi  saddhiṃ
sammodiṃsu sammodanīyaṃ kathaṃ sārāṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
     {27.1} Ekamantaṃ nisinne kho te bhikkhū te aññatitthiyā paribbājakā
etadavocuṃ   samaṇo  āvuso  gotamo  sāvakānaṃ  evaṃ dhammaṃ deseti etha
tumhe   bhikkhave   sabbaṃ   dhammaṃ   abhijānātha   sabbaṃ   dhammaṃ   abhiññāya
abhiññāya   viharathāti   mayampi   kho   āvuso   sāvakānaṃ   evaṃ  dhammaṃ
desema   etha   tumhe   āvuso  sabbaṃ  dhammaṃ  abhijānātha  sabbaṃ  dhammaṃ
abhiññāya   abhiññāya   viharathāti   idha  no  āvuso  ko  viseso  ko
adhippāyaso   kiṃnānākaraṇaṃ   samaṇassa  vā  gotamassa  amhākaṃ  vā  yadidaṃ
dhammadesanāya vā dhammadesanaṃ anusāsaniyā vā anusāsaninti.
     {27.2}     Athakho     te     bhikkhū    tesaṃ    aññatitthiyānaṃ
paribbājakānaṃ      bhāsitaṃ      neva      abhinandiṃsu      nappaṭikkosiṃsu
anabhinanditvā       appaṭikkositvā       uṭṭhāyāsanā       pakkamiṃsu
Bhagavato    santike    etassa    bhāsitassa    atthaṃ    ājānissāmāti
athakho    te    bhikkhū    sāvatthiyaṃ    piṇḍāya    caritvā   pacchābhattaṃ
piṇḍapātapaṭikkantā     yena    bhagavā    tenupasaṅkamiṃsu    upasaṅkamitvā
bhagavantaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdiṃsu   ekamantaṃ   nisinnā   kho
te   bhikkhū   bhagavantaṃ   etadavocuṃ    idha   mayaṃ   bhante   pubbaṇhasamayaṃ
nivāsetvā     pattacīvaramādāya     sāvatthiyaṃ     piṇḍāya    pavisimhā
tesaṃ   no  bhante  amhākaṃ  etadahosi  atippago  kho  tāva  sāvatthiyaṃ
piṇḍāya    carituṃ    yannūna   mayaṃ   yena   aññatitthiyānaṃ   paribbājakānaṃ
ārāmo  tenupasaṅkameyyāmāti  athakho  mayaṃ  bhante  yena  aññatitthiyānaṃ
paribbājakānaṃ     ārāmo    tenupasaṅkamimhā    upasaṅkamitvā    tehi
aññatitthiyehi     paribbājakehi     saddhiṃ     sammodimhā    sammodanīyaṃ
kathaṃ    sārāṇīyaṃ    vītisāretvā    ekamantaṃ    nisīdimhā    ekamantaṃ
nisinne kho bhante aññatitthiyā paribbājakā amhe etadavocuṃ
     {27.3}  samaṇo  āvuso  gotamo  sāvakānaṃ  evaṃ  dhammaṃ deseti
etha   tumhe   bhikkhave  sabbaṃ  dhammaṃ  abhijānātha  sabbaṃ  dhammaṃ  abhiññāya
abhiññāya  viharathāti  mayampi  kho  āvuso  sāvakānaṃ  evaṃ  dhammaṃ desema
etha   tumhe   āvuso  sabbaṃ  dhammaṃ  abhijānātha  sabbaṃ  dhammaṃ  abhiññāya
abhiññāya  viharathāti  idha  no  āvuso  ko  viseso  ko  adhippāyaso
kiṃ    nānākaraṇaṃ    samaṇassa    vā   gotamassa   amhākaṃ   vā   yadidaṃ
dhammadesanāya    vā    dhammadesanaṃ    anusāsaniyā    vā   anusāsaninti
athakho     mayaṃ     bhante     tesaṃ     aññatitthiyānaṃ    paribbājakānaṃ
Bhāsitaṃ     neva     abhinandimhā     nappaṭikkosimhā     anabhinanditvā
appaṭikkositvā     uṭṭhāyāsanā     pakkamimhā    bhagavato    santike
etassa bhāsitassa atthaṃ ājānissāmāti.
     {27.4}  Evaṃvādino  bhikkhave  aññatitthiyā  paribbājakā evamassu
vacanīyā  eko  āvuso  pañho  eko  uddeso ekaṃ veyyākaraṇaṃ dve
pañhā  dve  uddesā  dve  veyyākaraṇāni  tayo pañhā tayo uddesā
tīṇi   veyyākaraṇāni   cattāro   pañhā   cattāro  uddesā  cattāri
veyyākaraṇāni   pañca  pañhā  pañca  uddesā  pañca  veyyākaraṇāni  cha
pañhā  cha  uddesā  cha  veyyākaraṇāni  satta pañhā satta uddesā satta
veyyākaraṇāni  aṭṭha  pañhā  aṭṭha  uddesā  aṭṭha  veyyākaraṇāni  nava
pañhā  nava  uddesā  nava  veyyākaraṇāni  dasa  pañhā dasa uddesā dasa
veyyākaraṇānīti    evaṃ   puṭṭhā   bhikkhave   aññatitthiyā   paribbājakā
neva   1-   sampādayissanti   uttariṃpi   vighātaṃ  āpajjissanti  taṃ  kissa
hetu   yathātaṃ   bhikkhave  avisayasmiṃ  nāhantaṃ  bhikkhave  passāmi  sadevake
loke   samārake  sabrahmake  sassamaṇabrāhmaṇiyā  pajāya  sadevamanussāya
yo   imesaṃ   pañhānaṃ   veyyākaraṇena   cittaṃ   ārādheyya   aññatra
tathāgatena  vā  tathāgatasāvakena  vā  ito vā pana sutvā  eko pañho
eko  uddeso  ekaṃ  veyyākaraṇanti  iti  kho   panetaṃ  vuttaṃ kiñcetaṃ
paṭicca    vuttaṃ    ekadhamme    bhikkhave    bhikkhu    sammānibbindamāno
@Footnote: 1 Ma. Yu. naceva.
Sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno        sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca    1-    diṭṭheva    dhamme    dukkhassantakaro   hoti
katamasmiṃ    ekadhamme   sabbe   sattā   āhāraṭṭhitikā   imasmiṃ   kho
bhikkhave    ekadhamme    bhikkhu    sammānibbindamāno   sammāvirajjamāno
sammāvimuccamāno         sammāpariyantadassāvī        sammatthābhisamecca
diṭṭheva   dhamme  dukkhassantakaro  hoti  eko  pañho  eko  uddeso
ekaṃ  veyyākaraṇanti  iti  yantaṃ  vuttaṃ  idametaṃ paṭicca vuttaṃ  dve pañhā
dve  uddesā  dve  veyyākaraṇānīti  iti  kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ
paṭicca   vuttaṃ   dvīsu   bhikkhave   dhammesu   [2]-   sammānibbindamāno
sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno        sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca    diṭṭheva   dhamme   dukkhassantakaro   hoti   katamesu
dvīsu   nāme  ca  rūpe  ca  imesu  kho  bhikkhave  dvīsu  dhammesu  bhikkhu
sammānibbindamāno         sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī       sammatthābhisamecca       diṭṭheva      dhamme
dukkhassantakaro  hoti  dve  pañhā  dve  uddesā dve veyyākaraṇānīti
iti  yantaṃ  vuttaṃ  idametaṃ  paṭicca  vuttaṃ     tayo  pañhā tayo uddesā
tīṇi   veyyākaraṇānīti   iti   kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ
tīsu   bhikkhave   dhammesu   bhikkhu   sammānibbindamāno   sammāvirajjamāno
sammāvimuccamāno         sammāpariyantadassāvī        sammatthābhisamecca
diṭṭheva    dhamme    dukkhassantakaro    hoti    katamesu    tīsu    tīsu
@Footnote: 1 Po. Ma. samatthaṃ abhisamecca. evaṃ sabbattha ñātabbaṃ. 2 Ma. Yu. etthantare
@bhikkhūti atthi.
Vedanāsu   imesu  kho  bhikkhave  tīsu  dhammesu  bhikkhu  sammānibbindamāno
sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno        sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca   diṭṭheva   dhamme  dukkhassantakaro  hoti  tayo  pañhā
tayo  uddesā  tīṇi  veyyākaraṇānīti  iti  yantaṃ  vuttaṃ  idametaṃ  paṭicca
vuttaṃ    cattāro  pañhā  cattāro  uddesā  cattāri  veyyākaraṇānīti
iti  kho  panetaṃ   vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca vuttaṃ catūsu bhikkhave dhammesu bhikkhu
sammānibbindamāno         sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī   sammatthābhisamecca   diṭṭheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti  katamesu  catūsu catūsu āhāresu imesu kho bhikkhave catūsu dhammesu bhikkhu
sammānibbindamāno         sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī   sammatthābhisamecca   diṭṭheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti   cattāro   pañhā  cattāro  uddesā  cattāri  veyyākaraṇānīti
iti   yantaṃ  vuttaṃ  idametaṃ  paṭicca  vuttaṃ  pañca  pañhā  pañca  uddesā
pañca   veyyākaraṇānīti   iti  kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ
pañcasu   bhikkhave   dhammesu   bhikkhu  sammānibbindamāno  sammāvirajjamāno
sammāvimuccamāno    sammāpariyantadassāvī    sammatthābhisamecca    diṭṭheva
dhamme   dukkhassantakaro  hoti  katamesu  pañcasu  pañcasu  upādānakkhandhesu
imesu    kho   bhikkhave   pañcasu   dhammesu   bhikkhu   sammānibbindamāno
sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno        sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca        diṭṭheva        dhamme        dukkhassantakaro
Hoti    pañca    pañhā    pañca    uddesā   pañca   veyyākaraṇānīti
iti   yantaṃ  vuttaṃ  idametaṃ  paṭicca  vuttaṃ   cha  pañhā  cha  uddesā  cha
veyyākaraṇānīti   iti   kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  chasu
bhikkhave     dhammesu    bhikkhu    sammānibbindamāno    sammāvirajjamāno
sammāvimuccamāno         sammāpariyantadassāvī        sammatthābhisamecca
diṭṭheva   dhamme   dukkhassantakaro  hoti  katamesu  chasu  chasu  ajjhattikesu
āyatanesu  imesu  kho  bhikkhave  chasu  dhammesu  bhikkhu  sammānibbindamāno
sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno        sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca   diṭṭheva   dhamme   dukkhassantakaro   hoti  cha  pañhā
cha  uddesā  cha  veyyākaraṇānīti  iti  yantaṃ  vuttaṃ  idametaṃ paṭicca vuttaṃ
satta  pañhā  satta  uddesā  satta  veyyākaraṇānīti  iti  kho  panetaṃ
vuttaṃ    kiñcetaṃ    paṭicca   vuttaṃ   sattasu   bhikkhave   dhammesu   bhikkhu
sammānibbindamāno         sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī   sammatthābhisamecca   diṭṭheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti  katamesu  sattasu  sattasu  viññāṇaṭṭhitīsu  imesu  kho  bhikkhave sattasu
dhammesu   bhikkhu   sammānibbindamāno  sammāvirajjamāno  sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī   sammatthābhisamecca   diṭṭheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti   satta  pañhā  satta  uddesā  satta  veyyākaraṇānīti  iti  yantaṃ
vuttaṃ   idametaṃ   paṭicca   vuttaṃ   aṭṭha   pañhā  aṭṭha  uddesā  aṭṭha
veyyākaraṇānīti   iti  kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  aṭṭhasu
Bhikkhave     dhammesu    bhikkhu    sammānibbindamāno    sammāvirajjamāno
sammāvimuccamāno    sammāpariyantadassāvī    sammatthābhisamecca    diṭṭheva
dhamme   dukkhassantakaro   hoti   katamesu   aṭṭhasu   aṭṭhasu  lokadhammesu
imesu    kho   bhikkhave   aṭṭhasu   dhammesu   bhikkhu   sammānibbindamāno
sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno        sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca   diṭṭheva   dhamme  dukkhassantakaro  hoti  aṭṭha  pañhā
aṭṭha  uddesā  aṭṭha  veyyākaraṇānīti  iti  yantaṃ  vuttaṃ  idametaṃ paṭicca
vuttaṃ  nava  pañhā  nava  uddesā  nava  veyyākaraṇānīti  iti  kho panetaṃ
vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ navasu bhikkhave dhammesu bhikkhu sammānibbindamāno
sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno        sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca    diṭṭheva   dhamme   dukkhassantakaro   hoti   katamesu
navasu   navasu   sattāvāsesu  imesu  kho  bhikkhave  navasu  dhammesu  bhikkhu
sammānibbindamāno         sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī   sammatthābhismecca   diṭṭheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti   nava   pañhā   nava   uddesā  nava  veyyākaraṇānīti  iti  yantaṃ
vuttaṃ   idametaṃ   paṭicca   vuttaṃ   dasa   pañhā   dasa   uddesā   dasa
veyyākaraṇānīti   iti   kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  dasasu
bhikkhave     dhammesu    bhikkhu    sammānibbindamāno    sammāvirajjamāno
sammāvimuccamāno    sammāpariyantadassāvī    sammatthābhisamecca    diṭṭheva
dhamme   dukkhassantakaro   hoti   katamesu   dasasu  dasasu  akusalakammapathesu
Imesu    kho    bhikkhave   dasasu   dhammesu   bhikkhu   sammānibbindamāno
sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno        sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca   diṭṭheva   dhamme   dukkhassantakaro  hoti  dasa  pañhā
dasa uddesā dasa veyyākaraṇānīti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttanti.
     [28]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  kajaṅgalāyaṃ  viharati  veḷuvane. Athakho
sambahulā   kajaṅgalā   upāsakā   yena  kajaṅgalā  bhikkhunī  tenupasaṅkamiṃsu
upasaṅkamitvā    kajaṅgalaṃ    bhikkhuniṃ    abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdiṃsu
ekamantaṃ nisinnā kho kajaṅgalā upāsakā kajaṅgalaṃ bhikkhuniṃ etadavocuṃ
     {28.1}  vuttamidaṃ  ayye  bhagavatā mahāpañhesu eko pañho eko
uddeso  ekaṃ veyyākaraṇaṃ dve pañhā dve uddesā dve veyyākaraṇāni
tayo   pañhā   tayo   uddesā  tīṇi  veyyākaraṇāni  cattāro  pañhā
cattāro   *-   uddesā  cattāri  veyyākaraṇāni  pañca  pañhā  pañca
uddesā    pañca    veyyākaraṇāni   cha   pañhā   cha   uddesā   cha
veyyākaraṇāni   satta   pañhā   satta   uddesā  satta  veyyākaraṇāni
aṭṭha   pañhā   aṭṭha  uddesā  aṭṭha  veyyākaraṇāni  nava  pañhā  nava
uddesā   nava   veyyākaraṇāni   dasa   pañhā   dasa   uddesā   dasa
veyyākaraṇānīti   imassa  nu  kho  ayye  bhagavatā  saṅkhittena  bhāsitassa
kathaṃ vitthārena attho daṭṭhabboti.
     {28.2}   Na   kho   panetaṃ   āvuso   bhagavato   sammukhā  sutaṃ
sammukhā    paṭiggahitaṃ    napi    manobhāvanīyānaṃ   bhikkhūnaṃ   sammukhā   sutaṃ
sammukhā     paṭiggahitaṃ    apica    yathāmettha    khāyati    taṃ    suṇātha
@Footnote:* mīkār—kṛ´์ khagœ cattaro peḌna cattāro
Sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti   .   evaṃ   ayyeti  kho  kajaṅgalā
upāsakā kajaṅgalāya bhikkhuniyā paccassosuṃ.
     {28.3}  Kajaṅgalā  bhikkhunī etadavoca eko pañho eko uddeso
ekaṃ  veyyākaraṇanti  iti  kho  panetaṃ  vuttaṃ bhagavatā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ
ekadhamme    āvuso    bhikkhu    sammānibbindamāno   sammāvirajjamāno
sammāvimuccamāno    sammāpariyantadassāvī    sammatthābhisamecca    diṭṭheva
dhamme  dukkhassantakaro hoti katamasmiṃ ekadhamme sabbe sattā āhāraṭṭhitikā
imasmiṃ  kho  āvuso  ekadhamme bhikkhu sammānibbindamāno sammāvirajjamāno
sammāvimuccamāno    sammāpariyantadassāvī    sammatthābhisamecca    diṭṭheva
dhamme   dukkhassantakaro   hoti   eko  pañho  eko  uddeso  ekaṃ
veyyākaraṇanti iti yantaṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ
     {28.4}  dve  pañhā dve uddesā dve veyyākaraṇānīti iti kho
panetaṃ  vuttaṃ  bhagavatā  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  dvīsu āvuso dhammesu bhikkhu
sammānibbindamāno         sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī   sammatthābhisamecca   diṭṭheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti  katamesu  dvīsu  nāme  ca  rūpe ca imesu kho āvuso dvīsu dhammesu
bhikkhu     sammānibbindamāno     sammāvirajjamāno     sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī   sammatthābhisamecca   diṭṭheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti  dve  pañhā  dve  uddesā  dve veyyākaraṇāniti iti yantaṃ vuttaṃ
bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ
     {28.5}   tayo   pañhā   tayo  uddesā  tīṇi  veyyākaraṇānīti
Kho  panetaṃ  vuttaṃ  bhagavatā  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  tīsu  āvuso dhammesu
bhikkhu     sammānibbindamāno     sammāvirajjamāno     sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī   sammatthābhisamecca   diṭṭheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti  katamesu  tīsu  tīsu  vedanāsu  imesu  kho āvuso tīsu dhammesu bhikkhu
sammānibbindamāno         sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno
sammāpariyantadassāvī   sammatthābhisamecca   diṭṭheva  dhamme  dukkhassantakaro
hoti   tayo   pañhā  tayo  uddesā  tīṇi  veyyākaraṇānīti  iti  yantaṃ
vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ
     {28.6} cattāro pañhā cattāro uddesā cattāri veyyākaraṇānīti
iti   kho  panetaṃ  vuttaṃ  bhagavatā  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  catūsu  āvuso
dhammesu       bhikkhu       sammāsubhāvitacitto      sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca    diṭṭheva   dhamme   dukkhassantakaro   hoti   katamesu
catūsu   catūsu   satipaṭṭhānesu  imesu  kho  āvuso  catūsu  dhammesu  bhikkhu
sammāsubhāvitacitto        sammāpariyantadassāvī        sammatthābhisamecca
diṭṭheva   dhamme   dukkhassantakaro   hoti   cattāro   pañhā  cattāro
uddesā   cattāri  veyyākaraṇānīti  iti  yantaṃ  vuttaṃ  bhagavatā  idametaṃ
paṭicca vuttaṃ
     {28.7}  pañca  pañhā  pañca  uddesā  pañca veyyākaraṇānīti iti
kho  panetaṃ  vuttaṃ bhagavatā kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ pañcasu āvuso dhammesu bhikkhu
sammāsubhāvitacitto    sammāpariyantadassāvī    sammatthābhisamecca   diṭṭheva
dhamme dukkhassantakaro hoti katamesu pañcasu pañcasu indriyesu ... Katamesu chasu
Chasu  nissaraṇīyāsu  dhātūsu  ...  katamesu  sattasu  sattasu bojjhaṅgesu ...
Katamesu   aṭṭhasu   aṭṭhasu   ariyesu   aṭṭhaṅgikesu  maggesu  imesu  kho
āvuso   aṭṭhasu  dhammesu  bhikkhu  sammāsubhāvitacitto  sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca   diṭṭheva   dhamme  dukkhassantakaro  hoti  aṭṭha  pañhā
aṭṭha   uddesā   aṭṭha   veyyākaraṇānīti   iti   yantaṃ  vuttaṃ  bhagavatā
idametaṃ paṭicca vuttaṃ
     {28.8}   nava   pañhā   nava   uddesā   nava  veyyākaraṇānīti
iti   kho  panetaṃ  vuttaṃ  bhagavatā  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  navasu  āvuso
dhammesu        bhikkhu       sammānibbindamāno       sammāvirajjamāno
sammāvimuccamāno         sammāpariyantadassāvī        sammatthābhisamecca
diṭṭheva    dhamme    dukkhassantakaro    hoti    katamesu   navasu   navasu
sattāvāsesu  imesu  kho  āvuso  navasu dhammesu bhikkhu sammānibbindamāno
sammāvirajjamāno         sammāvimuccamāno        sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca   diṭṭheva   dhamme   dukkhassantakaro  hoti  nava  pañhā
nava  uddesā  nava  veyyākaraṇānīti  iti  yantaṃ  vuttaṃ  bhagavatā  idametaṃ
paṭicca vuttaṃ
     {28.9}  dasa  pañhā  dasa  uddesā  dasa veyyākaraṇānīti iti kho
panetaṃ  vuttaṃ  bhagavatā  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  dasasu āvuso dhammesu bhikkhu
sammāsubhāvitacitto    sammāpariyantadassāvī    sammatthābhisamecca   diṭṭheva
dhamme  dukkhassantakaro  hoti  katamesu  dasasu  dasasu  kusalakammapathesu imesu
kho   āvuso   dasasu   dhammesu  sammāsubhāvitacitto  sammāpariyantadassāvī
sammatthābhisamecca   diṭṭheva   dhamme   dukkhassantakaro  hoti  dasa  pañhā
Dasa  uddesā  dasa  veyyākaraṇānīti  iti  yantaṃ  vuttaṃ  bhagavatā  idametaṃ
paṭicca  vuttaṃ   iti  kho  āvuso  yantaṃ  vuttaṃ bhagavatā [1]- mahāpañhesu
eko  pañho  eko  uddeso  ekaṃ  veyyākaraṇaṃ .pe. Dasa pañhā dasa
uddesā  dasa  veyyākaraṇānīti  iti  2-  imassa kho ahaṃ āvuso bhagavatā
saṅkhittena  bhāsitassa  evaṃ  vitthārena  atthaṃ  ājānāmi ākaṅkhamānā ca
pana  tumhe  āvuso  bhagavantaññeva  upasaṅkamitvā etamatthaṃ paripuccheyyātha
yathā no [3]- bhagavā byākaroti tathā naṃ dhāreyyāthāti.
     {28.10} Evaṃ ayyeti kho kajaṅgalā upāsakā kajaṅgalāya bhikkhuniyā
bhāsitaṃ    abhinanditvā    anumoditvā   uṭṭhāyāsanā   kajaṅgalaṃ   bhikkhuniṃ
abhivādetvā  padakkhiṇaṃ  katvā  yena  bhagavā  tenupasaṅkamiṃsu  upasaṅkamitvā
bhagavantaṃ  abhivādetvā  ekamantaṃ  nisīdiṃsu  ekamantaṃ  nisinnā kho kajaṅgalā
upāsakā   yāvatako   ahosi  kajaṅgalāya  bhikkhuniyā  saddhiṃ  kathāsallāpo
taṃ  sabbaṃ  bhagavato  ārocesuṃ  .  sādhu  sādhu gahapatayo paṇḍitā gahapatayo
kajaṅgalā  bhikkhunī  mahāpaññā  gahapatayo  kajaṅgalā  bhikkhunī  sacepi  tumhe
gahapatayo  maṃ  upasaṅkamitvā  etamatthaṃ  puccheyyātha  ahampicetaṃ  evameva
byākareyyaṃ  yathātaṃ  kajaṅgalāya  bhikkhuniyā byākataṃ eso ceva tassa attho
evañca naṃ dhāreyyāthāti.
     [29]  Yāvatā  bhikkhave  kāsikosalā  yāvatā  rañño  pasenadissa
kosalassa    vijitaṃ    rājā   tattha   pasenadi   kosalo   aggamakkhāyati
@Footnote: 1 Ma. saṅkhittena bhāsitāsu mahāpañhāsu .  2 Ma. Yu. ayaṃ saddo natthi. 3 Ma. naṃ.
Raññopi   kho   bhikkhave  pasenadissa  kosalassa  attheva  aññathattaṃ  atthi
vipariṇāmo   evaṃ  passaṃ  bhikkhave  sutavā  ariyasāvako  tasmiṃpi  nibbindati
tasmiṃ nibbindanto agge virajjati pageva hīnasmiṃ
     {29.1}   yāvatā   bhikkhave  candimasuriyā  pariharanti  disā  bhanti
virocamānā    tāva    sahassadhāloko   tasmiṃ   sahassadhāloke   sahassaṃ
candānaṃ    sahassaṃ    suriyānaṃ    sahassaṃ    sinerupabbatarājānaṃ    sahassaṃ
jambūdīpānaṃ    sahassaṃ    amaragoyānānaṃ    sahassaṃ    uttarakurūnaṃ   sahassaṃ
pubbavidehānaṃ   cattāri   mahāsamuddasahassāni   cattāri  mahārājasahassāni
sahassaṃ    cātummahārājikānaṃ    sahassaṃ    tāvatiṃsānaṃ   sahassaṃ   yāmānaṃ
sahassaṃ    tusitānaṃ   [1]-   sahassaṃ   brahmalokānaṃ   yāvatā   bhikkhave
sahassalokadhātu   mahābrahmā   tattha   aggamakkhāyati  mahābrahmunopi  kho
bhikkhave  attheva  aññathattaṃ  atthi  vipariṇāmo  evaṃ  passaṃ bhikkhave sutavā
ariyasāvako   tasmiṃpi   nibbindati   tasmiṃ   nibbindanto   agge  virajjati
pageva hīnasmiṃ.
     {29.2}  Hoti so bhikkhave samayo yaṃ ayaṃ loko saṃvaṭṭati saṃvaṭṭamāne
bhikkhave  loke  yebhuyyena  sattā  ābhassaravattanikā  bhavanti  te  tattha
honti  manomayā  pītibhakkhā  sayaṃpabhā  antalikkhe  carā  subhaṭṭhāyino  ciraṃ
dīghamaddhānaṃ   tiṭṭhanti   saṃvaṭṭamāne   bhikkhave  loke  ābhassarā  devā
aggamakkhāyati   ābhassarānaṃpi  kho   bhikkhave  devānaṃ  attheva  aññathattaṃ
atthi   vipariṇāmo   evaṃ   passaṃ   bhikkhave  sutavā  ariyasāvako  tasmiṃpi
@Footnote: 1 Po. sahassaṃ nimmānaratīnaṃ sahassaṃ paranimmitavasavattīnaṃ.
Nibbindati tasmiṃ nibbindanto agge virajjati pageva hīnasminti.
     {29.3}    Dasayimāni    bhikkhave   kasiṇāyatanāni   katamāni   dasa
paṭhavīkasiṇameko    sañjānāti   uddhaṃ   adho   tiriyaṃ   advayaṃ   appamāṇaṃ
āpokasiṇameko   sañjānāti   ...   tejokasiṇameko  sañjānāti  ...
Vāyokasiṇameko   sañjānāti   ...   nīlakasiṇameko   sañjānāti   ...
Pītakasiṇameko   sañjānāti   ...   lohitakasiṇameko   sañjānāti   ...
Odātakasiṇameko   sañjānāti  ...  ākāsakasiṇameko  sañjānāti  ...
Viññāṇakasiṇameko     sañjānāti     uddhaṃ     adho    tiriyaṃ    advayaṃ
appamāṇaṃ    imāni    kho    bhikkhave   dasa   kasiṇāyatanāni   etadaggaṃ
bhikkhave    imesaṃ    dasannaṃ    kasiṇāyatanānaṃ   yadidaṃ   viññāṇakasiṇameko
sañjānāti   uddhaṃ   adho   tiriyaṃ   advayaṃ  appamāṇaṃ  evaṃsaññinopi  kho
bhikkhave   santi   sattā   evaṃsaññīnaṃpi   kho  bhikkhave  sattānaṃ  attheva
aññathattaṃ   atthi   vipariṇāmo  evaṃ  passaṃ  bhikkhave  sutavā  ariyasāvako
tasmiṃpi nibbindati tasmiṃ nibbindanto agge virajjati pageva hīnasmiṃ.
     {29.4}    Aṭṭhimāni   bhikkhave   abhibhāyatanāni   katamāni   aṭṭha
ajjhattaṃ    rūpasaññī    eko    bahiddhā    rūpāni   passati   parittāni
suvaṇṇadubbaṇṇāni    tāni    abhibhuyya    jānāmi    passāmīti   evaṃsaññī
hoti   idaṃ   paṭhamaṃ   abhibhāyatanaṃ   ajjhattaṃ    rūpasaññī   eko  bahiddhā
rūpāni    passati    appamāṇāni    suvaṇṇadubbaṇṇāni    tāni    abhibhuyya
jānāmi   passāmīti   evaṃsaññī   hoti  idaṃ  dutiyaṃ  abhibhāyatanaṃ   ajjhattaṃ
arūpasaññī   eko   bahiddhā   rūpāni  passati  parittāni  suvaṇṇadubbaṇṇāni
Tāni  abhibhuyya  jānāmi  passāmīti  evaṃsaññī  hoti  idaṃ  tatiyaṃ abhibhāyatanaṃ
ajjhattaṃ    arūpasaññī   eko   bahiddhā   rūpāni   passati   appamāṇāni
suvaṇṇadubbaṇṇāni    tāni    abhibhuyya    jānāmi    passāmīti   evaṃsaññī
hoti   idaṃ   catutthaṃ   abhibhāyatanaṃ    ajjhattaṃ  arūpasaññī  eko  bahiddhā
rūpāni    passati    nīlāni    nīlavaṇṇāni    nīlanidassanāni   nīlanibhāsāni
seyyathāpi    nāma    ummārapupphaṃ    1-   nīlaṃ   nīlavaṇṇaṃ   nīlanidassanaṃ
nīlanibhāsaṃ   seyyathāpi  vāpana  taṃ  vatthaṃ  bārāṇaseyyakaṃ  ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ
nīlaṃ    nīlavaṇṇaṃ    nīlanidassanaṃ    nīlanibhāsaṃ    evamevaṃ   2-   ajjhattaṃ
arūpasaññī    eko    bahiddhā    rūpāni   passati   nīlāni   nīlavaṇṇāni
nīlanidassanāni    nīlanibhāsāni    tāni    abhibhuyya    jānāmi   passāmīti
evaṃsaññī    hoti    idaṃ    pañcamaṃ   abhibhāyatanaṃ    ajjhattaṃ   arūpasaññī
eko   bahiddhā   rūpāni   passati   pītāni   pītavaṇṇāni   pītanidassanāni
pītanibhāsāni     seyyathāpi    nāma    kaṇṇikārapupphaṃ    pītaṃ    pītavaṇṇaṃ
pītanidassanaṃ   pītanibhāsaṃ   seyyathā   vāpana   taṃ   vatthaṃ   bārāṇaseyyakaṃ
ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ    pītaṃ    pītavaṇṇaṃ    pītanidassanaṃ   pītanibhāsaṃ   evamevaṃ
ajjhattaṃ    arūpasaññī    eko    bahiddhā    rūpāni    passati   pītāni
pītavaṇṇāni      pītanidassanāni      pītanibhāsāni      tāni     abhibhuyya
jānāmi   passāmīti   evaṃsaññī   hoti   idaṃ  chaṭṭhaṃ  abhibhāyatanaṃ  ajjhattaṃ
arūpasaññī   eko   bahiddhā   rūpāni  passati  lohitakāni  lohitakavaṇṇāni
lohitakanidassanāni        lohitakanibhāsāni       seyyathāpi       nāma
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. ummāpupphaṃ .  2 Po. Ma. evameva.
Bandhajīvakapupphaṃ   1-   lohitakaṃ  lohitakavaṇṇaṃ  lohitakanidassanaṃ  lohitakanibhāsaṃ
seyyathā   vāpana   taṃ   vatthaṃ  bārāṇaseyyakaṃ  ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ  lohitakaṃ
lohitakavaṇṇaṃ     lohitakanidassanaṃ    lohitakanibhāsaṃ    evamevaṃ    ajjhattaṃ
arūpasaññī   eko   bahiddhā   rūpāni  passati  lohitakāni  lohitakavaṇṇāni
lohitakanidassanāni   lohitakanibhāsāni   tāni   abhibhuyya  jānāmi  passāmīti
evaṃsaññī   hoti   idaṃ   sattamaṃ  abhibhāyatanaṃ   ajjhattaṃ  arūpasaññī  eko
bahiddhā   rūpāni   passati   odātāni  odātavaṇṇāni  odātanidassanāni
odātanibhāsāni  seyyathāpi  nāma  osadhitārakā  odātā  odātavaṇṇā
odātanidassanā  odātanibhāsā  seyyathā  vāpana  taṃ vatthaṃ bārāṇaseyyakaṃ
ubhatobhāgavimaṭṭhaṃ   odātaṃ   odātavaṇṇaṃ   odātanidassanaṃ   odātanibhāsaṃ
evamevaṃ  ajjhattaṃ  arūpasaññī  eko  bahiddhā  rūpāni  passati  odātāni
odātavaṇṇāni    odātanidassanāni    odātanibhāsāni   tāni   abhibhuyya
jānāmi    passāmīti    evaṃsaññī    hoti    idaṃ   aṭṭhamaṃ   abhibhāyatanaṃ
imāni   kho   bhikkhave  aṭṭha  abhibhāyatanāni  etadaggaṃ  bhikkhave  imesaṃ
aṭṭhannaṃ   abhibhāyatanānaṃ   yadidaṃ   ajjhattaṃ   arūpasaññī   eko   bahiddhā
rūpāni     passati     odātāni    odātavaṇṇāni    odātanidassanāni
odātanibhāsāni    tāni    abhibhuyya    jānāmi    passāmīti   evaṃsaññī
hoti   evaṃsaññinopi   kho   bhikkhave   santi   sattā  evaṃsaññīnaṃpi  kho
bhikkhave     sattānaṃ     attheva     aññathattaṃ     atthi    vipariṇāmo
@Footnote: 1 Ma. Yu. bandhujīvakapupphaṃ.
Evaṃ   passaṃ   bhikkhave   sutavā   ariyasāvako   tasmiṃpi  nibbindati  tasmiṃ
nibbindanto agge virajjati pageva hīnasmiṃ.
     {29.5}  Catasso  imā  bhikkhave  paṭipadā  katamā  catasso dukkhā
paṭipadā   dandhābhiññā   dukkhā   paṭipadā   khippābhiññā   sukhā  paṭipadā
dandhābhiññā   sukhā   paṭipadā  khippābhiññā  imā  kho  bhikkhave  catasso
paṭipadā  etadaggaṃ  bhikkhave  imāsaṃ  catunnaṃ  paṭipadānaṃ  yadidaṃ sukhā paṭipadā
khippābhiññā  evaṃpaṭipannāpi  kho  bhikkhave  santi  sattā  evaṃpaṭipannānaṃpi
kho  bhikkhave  sattānaṃ  attheva  aññathattaṃ  atthi  vipariṇāmo  evaṃ  passaṃ
bhikkhave   sutavā   ariyasāvako   tasmiṃpi   nibbindati   tasmiṃ  nibbindanto
agge virajjati pageva hīnasmiṃ.
     {29.6}  Catasso  imā  bhikkhave saññā katamā catasso parittameko
sañjānāti    mahaggatameko    sañjānāti    appamāṇameko   sañjānāti
natthi   kiñcīti   ākiñcaññāyatanameko   sañjānāti   imā  kho  bhikkhave
catasso  saññā   etadaggaṃ  bhikkhave  imāsaṃ  catunnaṃ  saññānaṃ  yadidaṃ natthi
kiñcīti   ākiñcaññāyatanameko   sañjānāti   evaṃsaññinopi  kho  bhikkhave
santi  sattā  evaṃsaññīnaṃpi  kho  bhikkhave  sattānaṃ  attheva aññathattaṃ atthi
vipariṇāmo  evaṃ  passaṃ  bhikkhave  sutavā ariyasāvako tasmiṃpi nibbindati tasmiṃ
nibbindanto agge virajjati pageva hīnasmiṃ.
     {29.7}   Etadaggaṃ   bhikkhave  bāhirakānaṃ  diṭṭhigatānaṃ  yadidaṃ  no
cassaṃ  no  ca  me  siyā  na  bhavissāmi  na  me  bhavissatīti  evaṃdiṭṭhino
Bhikkhave  etaṃ  pāṭikaṅkhaṃ  yā  cāyaṃ  tassa  1-  bhave  appaṭikulyatā sā
cassa   na  bhavissati  yā  cāyaṃ  tassa  bhavanirodhe  paṭikulyatā  sā  cassa
na  bhavissatīti  evaṃdiṭṭhinopi  kho  bhikkhave  santi  sattā evaṃ diṭṭhīnaṃpi kho
bhikkhave   sattānaṃ   attheva   aññathattaṃ   atthi  vipariṇāmo  evaṃ  passaṃ
bhikkhave   sutavā   ariyasāvako   tasmiṃpi   nibbindati   tasmiṃ  nibbindanto
agge virajjati pageva hīnasmiṃ.
     {29.8}  Santi  bhikkhave  eke  samaṇabrāhmaṇā paramayakkhavisuddhiṃ 2-
paññapenti   etadaggaṃ   bhikkhave   paramayakkhavisuddhiṃ   paññapentānaṃ   yadidaṃ
sabbaso      ākiñcaññāyatanaṃ     samatikkamma     nevasaññānāsaññāyatanaṃ
upasampajja   viharati  te  tadabhiññāya  tassa  sacchikiriyāya  dhammaṃ  desenti
evaṃvādinopi  kho  bhikkhave  santi  sattā evaṃvādīnaṃpi kho bhikkhave sattānaṃ
attheva  aññathattaṃ  atthi  vipariṇāmo evaṃ passaṃ bhikkhave sutavā ariyasāvako
tasmiṃpi nibbindati tasmiṃ nibbindanto agge virajjati pageva hīnasmiṃ.
     {29.9}  Santi  bhikkhave  eke samaṇabrāhmaṇā paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ
paññapenti   etadaggaṃ  bhikkhave  paramadiṭṭhadhammanibbānaṃ  paññapentānaṃ  yadidaṃ
channaṃ   phassāyatanānaṃ   samudayañca   aṭṭhaṅgamañca   assādañca   ādīnavañca
nissaraṇañca   yathābhūtaṃ   viditvā   anupādā  vimokkho  evaṃvādiṃ  kho  maṃ
bhikkhave  evamakkhāyiṃ  eke  samaṇabrāhmaṇā  asatā  tucchā musā abhūtena
abbhācikkhanti    na    samaṇo    gotamo   kāmānaṃ   pariññaṃ   paññapeti
@Footnote: 1 Ma. Yu. ayaṃ pāṭho natthi .  2 Ma. Yu. paramatthavisuddhiṃ paññāpenti.
Na    rūpānaṃ   pariññaṃ   paññapeti   na   vedanānaṃ   pariññaṃ   paññapetīti
kāmānañcāhaṃ     bhikkhave    pariññaṃ    paññapemi    rūpānañca    pariññaṃ
paññapemi     vedanānañca     pariññaṃ    paññapemi    diṭṭheva    dhamme
nicchāto nibbuto sītibhūto anupādā parinibbānaṃ paññapemīti.
     [30]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa
ārāme  .  tena  kho  pana  samayena rājā pasenadi kosalo uyyodhikāya
nivatto  hoti  jitasaṅgāmo  laddhādhippāyo  athakho rājā pasenadi kosalo
yenārāmo  tena  pāyāsi  yāvatikā  yānassa bhūmi yānena gantvā yānā
paccorohitvā pattikova ārāmaṃ pāvisi.
     Tena  kho  pana  samayena  sambahulā  bhikkhū  abbhokāse caṅkamanti.
Athakho   rājā   pasenadi   kosalo   yena   te   bhikkhū   tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā  te  bhikkhū  etadavoca  kahaṃ  nu  kho  bhante bhagavā etarahi
viharati   arahaṃ   sammāsambuddho   dassanakāmā   hi  mayaṃ  bhante  bhagavantaṃ
arahantaṃ   sammāsambuddhanti   .   eso  mahārāja  vihāro  saṃvutadvāro
tena    appasaddo    upasaṅkamitvā    ataramāno   āḷindaṃ   pavisitvā
ukkāsitvā aggaḷaṃ ākoṭehi vivarissati te bhagavā dvāranti.
     {30.1} Athakho rājā pasenadi kosalo yena so vihāro saṃvutadvāro
tena  appasaddo  upasaṅkamitvā  ataramāno  āḷindaṃ pavisitvā ukkāsitvā
aggaḷaṃ  ākoṭesi  .  vivari bhagavā dvāraṃ. Athakho rājā pasenadi kosalo
vihāraṃ   pavisitvā  bhagavato  pādesu  sirasā  nipatitvā  bhagavato  pādāni
Mukhena   ca   paricumbati   pāṇīhi   ca   parisambāhati   nāmañca   sāveti
rājāhaṃ bhante pasenadi kosalo rājāhaṃ bhante pasenadi kosaloti.
     {30.2}  Kampana  tvaṃ  mahārāja atthavasaṃ sampassamāno imasmiṃ sarīre
evarūpaṃ  paramanipaccakāraṃ  karosi  mettūpahāraṃ  upadaṃsesīti  .  kataññutaṃ kho
ahaṃ   bhante   kataveditaṃ   sampassamāno  bhagavati  evarūpaṃ  paramanipaccakāraṃ
karomi    mettūpahāraṃ    upadaṃsemi   bhagavā   hi   bhante   bahujanahitāya
paṭipanno   bahujanasukhāya   bahujanahitāya   ariyañāye   patiṭṭhāpitā   yadidaṃ
kalyāṇadhammatāya    kusaladhammatāya   yampi   bhante   bhagavā   bahujanahitāya
paṭipanno   bahujanasukhāya   bahujanahitāya   ariyañāye   patiṭṭhāpitā   yadidaṃ
kalyāṇadhammatāya   kusaladhammatāya   idampi   kho   ahaṃ   bhante   atthavasaṃ
sampassamāno   bhagavati   evarūpaṃ   paramanipaccakāraṃ   karomi   mettūpahāraṃ
upadaṃsemi.
     {30.3}   Puna  caparaṃ  bhante  bhagavā  sīlavā  buddhasīlo  ariyasīlo
kusalasīlo  kusalasīlena  samannāgato  yampi  bhante  bhagavā  sīlavā buddhasīlo
ariyasīlo   kusalasīlo   kusalasīlena  samannāgato  idampi  kho  ahaṃ  bhante
atthavasaṃ    sampassamāno    bhagavati    evarūpaṃ   paramanipaccakāraṃ   karomi
mettūpahāraṃ upadaṃsemi.
     {30.4}    Puna   caparaṃ   bhante   bhagavā   dīgharattaṃ   āraññako
araññavanapatthāni   pantāni   senāsanāni  paṭisevati  yampi  bhante  bhagavā
dīgharattaṃ     āraññako     araññavanapatthāni     pantāni    senāsanāni
paṭisevati  idampi  kho  ahaṃ  bhante  atthavasaṃ  sampassamāno bhagavati evarūpaṃ
paramanipaccakāraṃ  karomi  mettūpahāraṃ  upadaṃsemi  .  puna caparaṃ bhante bhagavā
Santuṭṭho itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena
yampi   bhante  bhagavā  santuṭṭho  itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccaya-
bhesajjaparikkhārena  idampi  kho  ahaṃ  bhante atthavasaṃ sampassamāno bhagavati
evarūpaṃ paramanipaccakāraṃ karomi mettūpahāraṃ upadaṃsemi.
     {30.5} Puna caparaṃ bhante bhagavā āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo
añjalikaraṇīyo   anuttaraṃ   puññakkhettaṃ   lokassa   yampi   bhante  bhagavā
āhuneyyo  pāhuneyyo  dakkhiṇeyyo  añjalikaraṇīyo  anuttaraṃ puññakkhettaṃ
lokassa  idampi  kho  ahaṃ  bhante  atthavasaṃ  sampassamāno  bhagavati evarūpaṃ
paramanipaccakāraṃ karomi mettūpahāraṃ upadaṃsemi.
     {30.6}   Puna   caparaṃ  bhante  bhagavā  yāyaṃ  kathā  abhisallekhikā
cetovivaraṇasappāyā       seyyathīdaṃ      appicchakathā      santuṭṭhikathā
pavivekakathā     asaṃsaggakathā    viriyārambhakathā    sīlakathā    samādhikathā
paññākathā    vimuttikathā    vimuttiñāṇadassanakathā    evarūpāya    kathāya
nikāmalābhī   akicchalābhī   akasiralābhī   yampi  bhante  bhagavā  yāyaṃ  kathā
abhisallekhikā    cetovivaraṇasappāyā    seyyathīdaṃ   appicchakathā   .pe.
Vimuttiñāṇadassanakathā    evarūpāya    kathāya    nikāmalābhī    akicchalābhī
akasiralābhī  idampi  kho  ahaṃ  bhante  atthavasaṃ sampassamāno bhagavati evarūpaṃ
paramanipaccakāraṃ karomi mettūpahāraṃ upadaṃsemi.
     {30.7}  Puna  caparaṃ  bhante  bhagavā  catunnaṃ jhānānaṃ ābhicetasikānaṃ
diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ       nikāmalābhī       akicchalābhī      akasiralābhī
yampi     bhante     bhagavā     catunnaṃ     jhānānaṃ     ābhicetasikānaṃ
Diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ   nikāmalābhī   akicchalābhī   akasiralābhī   idampi  kho
ahaṃ   bhante   atthavasaṃ   sampassamāno   bhagavati  evarūpaṃ  paramanipaccakāraṃ
karomi mettūpahāraṃ upadaṃsemi.
     {30.8}  Puna  caparaṃ  bhante bhagavā anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati
seyyathīdaṃ  ekampi  jātiṃ  dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo
pañcapi  jātiyo  dasapi  jātiyo  vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattāḷīsampi
jātiyo   paññāsampi  jātiyo  jātisatampi  jātisahassampi  jātisatasahassampi
anekepi  saṃvaṭṭakappe  anekepi  vivaṭṭakappe  anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe
amutrāsiṃ     evaṃnāmo     evaṃgotto    evaṃvaṇṇo    evamāhāro
evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī    evamāyupariyanto    so   tato   cuto   amutra
udapādiṃ   tatrāpāsiṃ   evaṃnāmo  evaṃgotto  evaṃvaṇṇo  evamāhāro
evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī   evamāyupariyanto   so   tato  cuto  idhuppannoti
iti   sākāraṃ   sauddesaṃ   anekavihitaṃ   pubbenivāsaṃ   anussarati   yampi
bhante    bhagavā    anekavihitaṃ    pubbenivāsaṃ    anussarati    seyyathīdaṃ
ekampi   jātiṃ   dvepi   jātiyo   .pe.   iti   sākāraṃ   sauddesaṃ
anekavihitaṃ    pubbenivāsaṃ    anussarati    idampi    kho   ahaṃ   bhante
atthavasaṃ    sampassamāno    bhagavati    evarūpaṃ   paramanipaccakāraṃ   karomi
mettūpahāraṃ upadaṃsemi.
     {30.9}   Puna  caparaṃ  bhante  bhagavā  dibbena  cakkhunā  visuddhena
atikkantamānusakena     satte     passati     cavamāne    upapajjamāne
hīne    paṇīte   suvaṇṇe   dubbaṇṇe   sugate   duggate   yathākammūpage
satte    pajānāti    ime    vata   bhonto   sattā   kāyaduccaritena
Samannāgatā   vacīduccaritena   samannāgatā   manoduccaritena   samannāgatā
ariyānaṃ      upavādakā      micchādiṭṭhikā     micchādiṭṭhikammasamādānā
te   kāyassa   bhedā   parammaraṇā   apāyaṃ   duggatiṃ   vinipātaṃ   nirayaṃ
upapannā   ime   vā  pana  bhonto  sattā  kāyasucaritena  samannāgatā
vacīsucaritena     samannāgatā    manosucaritena    samannāgatā    ariyānaṃ
anupavādakā    sammādiṭṭhikā    sammādiṭṭhikammasamādānā   te   kāyassa
bhedā   parammaraṇā   sugatiṃ   saggaṃ   lokaṃ   upapannāti   iti   dibbena
cakkhunā    visuddhena    atikkantamānusakena   satte   passati   cavamāne
upapajjamāne    hīne   paṇīte   suvaṇṇe   dubbaṇṇe   sugate   duggate
yathākammūpage   satte  pajānāti  yampi  bhante  bhagavā  dibbena  cakkhunā
visuddhena   atikkantamānusakena   .pe.   yathākammūpage  satte  pajānāti
idampi   kho   ahaṃ   bhante   atthavasaṃ   sampassamāno   bhagavati  evarūpaṃ
paramanipaccakāraṃ karomi mettūpahāraṃ upadaṃsemi.
     {30.10} Puna caparaṃ bhante bhagavā āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ
paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā  upasampajja
viharati   yampi   bhante   bhagavā   āsavānaṃ  khayā  anāsavaṃ  cetovimuttiṃ
paññāvimuttiṃ   .pe.   sacchikatvā   upasampajja  viharati  idampi  kho  ahaṃ
bhante   atthavasaṃ   sampassamāno  bhagavati  evarūpaṃ  paramanipaccakāraṃ  karomi
mettūpahāraṃ   upadaṃsemi   .   handadāni  mayaṃ  bhante  gacchāma  bahukiccā
mayaṃ   bahukaraṇīyāti   .   yassadāni   tvaṃ   mahārāja  kālaṃ  maññasīti .
Athakho   rājā   pasenadi  kosalo  uṭṭhāyāsanā  bhagavantaṃ  abhivādetvā
Padakkhiṇaṃ katvā pakkāmīti.
                     Mahāvaggo tatiyo.
                        Tassuddānaṃ
         sīhādhimuttikāyena         cundo 1- kasiṇena ca
         kālī dve mahāpañhā    kosalehi apare dveti.
                     ------------
                    Upālivaggo catuttho
     [31]   Athakho   āyasmā   upāli   yena   bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā    bhagavantaṃ    abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ
nisinno   kho   āyasmā   upāli   bhagavantaṃ   etadavoca  kati  nu  kho
bhante  atthavase  paṭicca  tathāgatena sāvakānaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ pātimokkhaṃ
uddiṭṭhanti.
     {31.1}  Dasa  kho  upāli  atthavase  paṭicca  tathāgatena sāvakānaṃ
sikkhāpadaṃ   paññattaṃ   pātimokkhaṃ   uddiṭṭhaṃ   katame   dasa  saṅghasuṭṭhutāya
saṅghaphāsutāya    dummaṅkūnaṃ    puggalānaṃ    niggahāya   pesalānaṃ   bhikkhūnaṃ
phāsuvihārāya     diṭṭhadhammikānaṃ    āsavānaṃ    saṃvarāya    samparāyikānaṃ
āsavānaṃ   paṭighātāya   appasannānaṃ   pasādāya  pasannānaṃ  bhiyyobhāvāya
saddhammaṭṭhitiyā   vinayānuggahāya   ime   kho   upāli   dasa   atthavase
paṭicca    tathāgatena    sāvakānaṃ    sikkhāpadaṃ    paññattaṃ    pātimokkhaṃ
uddiṭṭhanti  .  kati  nu  kho  bhante  pātimokkhaṭṭhapanāti. Dasa kho upāli
pātimokkhaṭṭhapanā   katame   dasa   pārājiko   tassaṃ   parisāyaṃ  nisinno
@Footnote: 1 Ma. Yu. cundena.
Hoti   pārājikakathā   vippakatā   hoti   anupasampanno   tassaṃ  parisāyaṃ
nisinno   hoti   anupasampannakathā   vippakatā  hoti  sikkhaṃ  paccakkhātako
tassaṃ    parisāyaṃ   nisinno   hoti   sikkhaṃ   paccakkhātakakathā   vippakatā
hoti   paṇḍako   tassaṃ   parisāyaṃ   nisinno  hoti  paṇḍakakathā  vippakatā
hoti   bhikkhunīdūsako   tassaṃ   parisāyaṃ   nisinno   hoti   bhikkhunīdūsakakathā
vippakatā hoti ime kho upāli dasa pātimokkhaṭṭhapanāti.
     [32]  Katīhi  nu  kho  bhante dhammehi samannāgato bhikkhu ubbāhikāya
sammannitabboti   .   dasahi   kho   upāli   dhammehi  samannāgato  bhikkhu
ubbāhikāya   sammannitabbo   katamehi   dasahi   idhupāli   bhikkhu   sīlavā
hoti   pātimokkhasaṃvarasaṃvuto   viharati   ācāragocarasampanno   aṇumattesu
vajjesu   bhayadassāvī   samādāya   sikkhati   sikkhāpadesu  bahussuto  hoti
sutadharo   sutasannicayo   ye   te  dhammā  ādikalyāṇā  majjhekalyāṇā
pariyosānakalyāṇā     sātthaṃ     sabyañjanaṃ    kevalaparipuṇṇaṃ    parisuddhaṃ
brahmacariyaṃ   abhivadanti   tathārūpāssa   dhammā   bahussutā   honti  dhatā
vacasā    paricitā    manasānupekkhitā   diṭṭhiyā   suppaṭividdhā   ubhayāni
kho   panassa   pātimokkhāni   vitthārena  svāgatāni  honti  suvibhattāni
suppavattāni   1-  suvinicchitāni  suttaso  anubyañjanaso  vinaye  kho  pana
ṭhito  hoti  asaṃhiro  paṭibalo  hoti ubho atthapaccatthike saññāpetuṃ [2]-
nijjhāpetuṃ      pekkhātuṃ      pasādetuṃ     adhikaraṇasamuppādavūpasamakusalo
hoti    adhikaraṇaṃ    jānāti    adhikaraṇasamudayaṃ    jānāti   adhikaraṇanirodhaṃ
@Footnote: 1 sabbattha poṭṭhake supavattīnīti dissati .  2 Ma. paññāpetuṃ.
Jānāti    adhikaraṇanirodhagāminīpaṭipadaṃ    jānāti    imehi   kho   upāli
dasahi dhammehi samannāgato bhikkhu ubbāhikāya sammannitabboti.
     [33]   Katīhi   nu   kho  bhante  dhammehi  samannāgatena  bhikkhunā
upasampādetabbanti   .   dasahi   kho   upāli   dhammehi   samannāgatena
bhikkhunā    upasampādetabbaṃ   katamehi   dasahi   idhupāli   bhikkhu   sīlavā
hoti   pātimokkhasaṃvarasaṃvuto   viharati   ācāragocarasampanno   aṇumattesu
vajjesu   bhayadassāvī   samādāya   sikkhati   sikkhāpadesu  bahussuto  hoti
sutadharo   sutasannicayo   ye   te  dhammā  ādikalyāṇā  majjhekalyāṇā
pariyosānakalyāṇā     sātthaṃ     sabyañjanaṃ    kevalaparipuṇṇaṃ    parisuddhaṃ
brahmacariyaṃ   abhivadanti   tathārūpāssa   dhammā   bahussutā   honti  dhatā
vacasā   paricitā   manasānupekkhitā   diṭṭhiyā   suppaṭividdhā   pātimokkhaṃ
kho   panassa   vitthārena   svāgataṃ  hoti  suvibhattaṃ  suppavattaṃ  suvinicchitaṃ
suttaso    anubyañjanaso    paṭibalo    hoti   gilānaṃ   upaṭṭhātuṃ   vā
upaṭṭhāpetuṃ  vā  paṭibalo  hoti  anabhiratiṃ vūpakāsetuṃ vā vūpakāsāpetuṃ vā
paṭibalo   hoti   uppannaṃ   kukkuccaṃ   dhammato  vinodetuṃ  paṭibalo  hoti
uppannaṃ  diṭṭhigataṃ  dhammato  vivecetuṃ  paṭibalo  hoti  adhisīle  samādapetuṃ
paṭibalo    hoti   adhicitte   samādapetuṃ   paṭibalo   hoti   adhipaññāya
samādapetuṃ   imehi   kho  upāli  dasahi  dhammehi  samannāgatena  bhikkhunā
upasampādetabbanti.
     [34]   Katīhi   nu   kho  bhante  dhammehi  samannāgatena  bhikkhunā
Nissayo  dātabbo  .pe.  sāmaṇero  1-  upaṭṭhāpetabboti. Dasahi kho
upāli   dhammehi   samannāgatena   bhikkhunā   sāmaṇero  upaṭṭhāpetabbo
katamehi   dasahi   idhupāli  bhikkhu  sīlavā  hoti  .pe.  samādāya  sikkhati
sikkhāpadesu   bahussuto   hoti  .pe.  diṭṭhiyā  suppaṭividdhā  pātimokkhaṃ
kho   panassa   vitthārena   svāgataṃ  hoti  suvibhattaṃ  suppavattaṃ  suvinicchitaṃ
suttaso     anubyañjanaso     paṭibalo     hoti    gilānaṃ    upaṭṭhātuṃ
vā   upaṭṭhāpetuṃ   vā   paṭibalo   hoti   anabhiratiṃ   vūpakāsetuṃ   vā
vūpakāsāpetuṃ   vā  paṭibalo  hoti  uppannaṃ  kukkuccaṃ  dhammato  vinodetuṃ
paṭibalo   hoti   uppannaṃ   diṭṭhigataṃ   dhammato  vivecetuṃ  paṭibalo  hoti
adhisīle   2-  samādapetuṃ  paṭibalo  hoti  adhicitte  samādapetuṃ  paṭibalo
hoti   adhipaññāya   samādapetuṃ   imehi   kho   upāli   dasahi  dhammehi
samannāgatena bhikkhunā sāmaṇero 3- upaṭṭhāpetabboti.
     [35]  Saṅghabhedo  saṅghabhedoti  bhante  vuccati  kittāvatā  nu kho
bhante   saṅgho   bhinno   hotīti   .   idhupāli  bhikkhū  adhammaṃ  dhammoti
dīpenti    dhammaṃ    adhammoti    dīpenti    avinayaṃ   vinayoti   dīpenti
vinayaṃ    avinayoti    dīpenti    abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatena   bhāsitaṃ
lapitaṃ    tathāgatenāti   dīpenti   bhāsitaṃ   lapitaṃ   tathāgatena   abhāsitaṃ
alapitaṃ    tathāgatenāti    dīpenti    anāciṇṇaṃ    tathāgatena   āciṇṇaṃ
tathāgatenāti   dīpenti   āciṇṇaṃ   tathāgatena   anāciṇṇaṃ  tathāgatenāti
dīpenti      appaññattaṃ      tathāgatena     paññattaṃ     tathāgatenāti
@Footnote: 1 Ma. sāmaṇerotiādīni padāni na pākaṭāni honti .  2 Ma. adhisīle adhicitte
@adhipaññāya samādapetuṃ .  3 Ma. nissayo dātabboti. Ma. sāmaṇerasuttaṃ puna āraddhaṃ
@hoti.
Dīpenti    paññattaṃ    tathāgatena   appaññattaṃ   tathāgatenāti   dīpenti
te  imehi  dasahi  vatthūhi  avakassanti  pavakassanti 1- āvenikakammāni 2-
karonti    āvenikapātimokkhaṃ   uddissanti   ettāvatā   kho   upāli
saṅgho bhinno hotīti.
     [36]   Saṅghasāmaggī   saṅghasāmaggīti   bhante   vuccati  kittāvatā
nu   kho   bhante   saṅgho   samaggo  hotīti  .  idhupāli  bhikkhū  adhammaṃ
adhammoti    dīpenti    dhammaṃ    dhammoti   dīpenti   avinayaṃ   avinayoti
dīpenti    vinayaṃ    vinayoti    dīpenti   abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatena
abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatenāti   dīpenti   bhāsitaṃ   lapitaṃ   tathāgatena
bhāsitaṃ     lapitaṃ    tathāgatenāti    dīpenti    anāciṇṇaṃ    tathāgatena
anāciṇṇaṃ    tathāgatenāti    dīpenti    āciṇṇaṃ   tathāgatena   āciṇṇaṃ
tathāgatenāti     dīpenti     appaññattaṃ     tathāgatena     appaññattaṃ
tathāgatenāti   dīpenti   paññattaṃ   tathāgatena   paññattaṃ   tathāgatenāti
dīpenti   te   imehi   dasahi   vatthūhi   na  avakassanti  na  pavakassanti
na    āvenikakammāni    karonti   na   āvenikapātimokkhaṃ   uddissanti
ettāvatā kho upāli saṅgho samaggo hotīti.
     [37]   Athakho   āyasmā   ānando  yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā    bhagavantaṃ    abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ
nisinno   kho   āyasmā   ānando   bhagavantaṃ   etadavoca  saṅghabhedo
saṅghabhedoti   bhante  vuccati  kittāvatā  nu  kho  bhante  saṅgho  bhinno
@Footnote: 1 Ma. apakassanti. Yu. avakassanti .  2 Ma. Yu. āvenikammāni.
Hotīti    .    idhānanda    bhikkhū   adhammaṃ   dhammoti   dīpenti   dhammaṃ
adhammoti    dīpenti    avinayaṃ    vinayoti   dīpenti   vinayaṃ   avinayoti
dīpenti   abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatena   bhāsitaṃ   lapitaṃ   tathāgatenāti
dīpenti   bhāsitaṃ   lapitaṃ   tathāgatena   abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatenāti
dīpenti    anāciṇṇaṃ    tathāgatena    āciṇṇaṃ   tathāgatenāti   dīpenti
āciṇṇaṃ    tathāgatena   anāciṇṇaṃ   tathāgatenāti   dīpenti   appaññattaṃ
tathāgatena    paññattaṃ    tathāgatenāti   dīpenti   paññattaṃ   tathāgatena
appaññattaṃ    tathāgatenāti    dīpenti    te   imehi   dasahi   vatthūhi
avakassanti   pavakassanti   āvenikakammāni   karonti   āvenikapātimokkhaṃ
uddissanti ettāvatā kho ānanda saṅgho bhinno hotīti.
     [38]  Samaggaṃ  pana  bhante  saṅghaṃ  bhetvā  1-  kiṃ so pasavatīti.
Kappaṭṭhiyaṃ   2-  ānanda  kibbisaṃ  pasavatīti  .  kiṃ  pana  bhante  kappaṭṭhiyaṃ
kibbisanti. Kappaṃ ānanda nirayamhi paccatīti.
         Āpāyiko nerayiko        kappaṭṭho saṅghabhedako
         vaggarato adhammaṭṭho     yogakkhemato dhaṃsati
         saṅghaṃ samaggaṃ bhetvāna    kappaṃ nirayamhi paccatīti.
     [39]   Saṅghasāmaggī   saṅghasāmaggīti   bhante   vuccati  kittāvatā
nu   kho   bhante   saṅgho  samaggo  hotīti  .  idhānanda  bhikkhū  adhammaṃ
adhammoti    dīpenti    dhammaṃ    dhammoti   dīpenti   avinayaṃ   avinayoti
@Footnote: 1 Po. bhindetvā. Ma. bhinditvā. 2 Po. Ma. kappaṭṭhikaṃ.
Dīpenti    vinayaṃ    vinayoti    dīpenti   abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatena
abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatenāti   dīpenti   bhāsitaṃ   lapitaṃ   tathāgatena
bhāsitaṃ     lapitaṃ    tathāgatenāti    dīpenti    anāciṇṇaṃ    tathāgatena
anāciṇṇaṃ    tathāgatenāti    dīpenti    āciṇṇaṃ   tathāgatena   āciṇṇaṃ
tathāgatenāti     dīpenti     appaññattaṃ     tathāgatena     appaññattaṃ
tathāgatenāti   dīpenti   paññattaṃ   tathāgatena   paññattaṃ   tathāgatenāti
dīpenti   te   imehi   dasahi   vatthūhi   na  avakassanti  na  pavakassanti
na    āvenikakammāni    karonti   na   āvenikapātimokkhaṃ   uddissanti
ettāvatā kho ānanda saṅgho samaggo hotīti.
     [40]  Bhinnaṃ  pana  bhante  saṅghaṃ  samaggaṃ  katvā  kiṃ so pasavatīti.
Brahmaṃ  ānanda  puññaṃ  pasavatīti  .  kiṃ  pana  bhante  brahmaṃ  puññanti .
Kappaṃ ānanda saggamhi modatīti.
         Sukhā saṃghassa sāmaggī        samaggānañcanuggaho
         samaggarato dhammaṭṭho       yogakkhemā na dhaṃsati
         saṅghaṃ samaggaṃ katvāna        kappaṃ saggamhi modatīti.
                    Upālivaggo catuttho.
                        Tassuddānaṃ
         upālī pana ubbāho        upasampadanissayena 1- ca
         sāmaṇero ca dve bhedā    ānandehi apare dve 2-.
@Footnote: 1 Ma. upasampadanissayā .   2 Ma. Yu. dveti.
                    Akkosavaggo pañcamo
     [41]   Athakho   āyasmā   upāli   yena   bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā    bhagavantaṃ    abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ
nisinno   kho   āyasmā   upāli   bhagavantaṃ   etadavoca  ko  nu  kho
bhante   hetu   ko   paccayo   yena   saṅghe   bhaṇḍanakalahaviggahavivādā
uppajjanti   bhikkhū   na   phāsu   viharantīti   .   idhupāli  bhikkhū  adhammaṃ
dhammoti    dīpenti    dhammaṃ    adhammoti    dīpenti   avinayaṃ   vinayoti
dīpenti    vinayaṃ    avinayoti   dīpenti   abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatena
bhāsitaṃ    lapitaṃ    tathāgatenāti   dīpenti   bhāsitaṃ   lapitaṃ   tathāgatena
abhāsitaṃ    alapitaṃ    tathāgatenāti    dīpenti    anāciṇṇaṃ   tathāgatena
āciṇṇaṃ    tathāgatenāti    dīpenti    āciṇṇaṃ   tathāgatena   anāciṇṇaṃ
tathāgatenāti      dīpenti      appaññattaṃ     tathāgatena     paññattaṃ
tathāgatenāti      dīpenti      paññattaṃ     tathāgatena     appaññattaṃ
tathāgatenāti  dīpenti  ayaṃ  kho  upāli  hetu  ayaṃ  paccayo yena saṅghe
bhaṇḍanakalahaviggahavivādā uppajjanti bhikkhū na phāsu viharantīti.
     [42]   Kati  nu  kho  bhante  vivādamūlānīti  .  dasa  kho  upāli
vivādamūlāni   katamāni   dasa   idhupāli   bhikkhū  adhammaṃ  dhammoti  dīpenti
dhammaṃ   adhammoti   dīpenti   avinayaṃ   vinayoti  dīpenti  vinayaṃ  avinayoti
dīpenti   abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatena   bhāsitaṃ   lapitaṃ   tathāgatenāti
Dīpenti   bhāsitaṃ   lapitaṃ   tathāgatena   abhāsitaṃ   alapitaṃ   tathāgatenāti
dīpenti    anāciṇṇaṃ    tathāgatena    āciṇṇaṃ   tathāgatenāti   dīpenti
āciṇṇaṃ    tathāgatena   anāciṇṇaṃ   tathāgatenāti   dīpenti   appaññattaṃ
tathāgatena    paññattaṃ    tathāgatenāti   dīpenti   paññattaṃ   tathāgatena
appaññattaṃ tathāgatenāti dīpenti imāni kho upāli dasa vivādamūlānīti.
     [43]  Kati nu kho bhante vivādamūlānīti. Dasa kho upāli vivādamūlāni
katamāni   dasa   idhupāli   bhikkhū   anāpattiṃ  āpattīti  dīpenti  āpattiṃ
anāpattīti    dīpenti   lahukaṃ   āpattiṃ   garukāpattīti   dīpenti   garukaṃ
āpattiṃ    lahukāpattīti   dīpenti   duṭṭhullaṃ   āpattiṃ   aduṭṭhullāpattīti
dīpenti    aduṭṭhullaṃ    āpattiṃ    duṭṭhullāpattīti   dīpenti   sāvasesaṃ
āpattiṃ  avasesā  āpattīti  dīpenti  anavasesaṃ  āpattiṃ sāvasesāpattīti
dīpenti   sappaṭikammaṃ   āpattiṃ   appaṭikammāpattīti   dīpenti  appaṭikammaṃ
āpattiṃ sappaṭikammāpattīti dīpenti imāni kho upāli dasa vivādamūlānīti.
     [44]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  kusinārāyaṃ  viharati  baliharaṇe vanasaṇḍe
tatra  kho  bhagavā  bhikkhū  āmantesi  bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhū
bhagavato   paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  codakena  bhikkhave  bhikkhunā
paraṃ  codetukāmena  pañca  dhamme  ajjhattaṃ  paccavekkhitvā  pañca  dhamme
ajjhattaṃ   upaṭṭhāpetvā   paro   codetabbo   katame   pañca   dhammā
Ajjhattaṃ  paccavekkhitabbā  codakena  bhikkhave  bhikkhunā  paraṃ codetukāmena
evaṃ   paccavekkhitabbaṃ   parisuddhakāyasamācāro   nu  khomhi  parisuddhenamhi
kāyasamācārena    samannāgato    acchiddena    appaṭimaṃsena    saṃvijjati
nu   kho   me   eso  dhammo  udāhu  noti  no  ce  bhikkhave  bhikkhu
parisuddhakāyasamācāro   hoti   parisuddhena   kāyasamācārena  samannāgato
acchiddena   appaṭimaṃsena  tassa  bhavanti  vattāro  iṅgha  tāva  āyasmā
kāyikaṃ sikkhassūti 1- itissa bhavanti vattāro.
     {44.1}  Puna 2- caparaṃ bhikkhave codakena bhikkhunā paraṃ codetukāmena
evaṃ   paccavekkhitabbaṃ   parisuddhavacīsamācāro   nu   khomhi  parisuddhenamhi
vacīsamācārena   samannāgato   acchiddena  appaṭimaṃsena  saṃvijjati  nu  kho
me  eso  dhammo  udāhu noti no ce bhikkhave bhikkhu parisuddhavacīsamācāro
hoti   parisuddhena   vacīsamācārena  samannāgato  acchiddena  appaṭimaṃsena
tassa  bhavanti  vattāro  iṅgha  tāva  āyasmā  vācasikaṃ  sikkhassūti itissa
bhavanti vattāro 2-.
     {44.2}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  codakena bhikkhunā paraṃ codetukāmena
evaṃ   paccavekkhitabbaṃ   mettaṃ  nu  kho  cittaṃ  paccupaṭṭhitaṃ  sabrahmacārīsu
anāghātaṃ  saṃvijjati  nu  kho  me eso dhammo udāhu noti no ce bhikkhave
bhikkhuno    mettacittaṃ    paccupaṭṭhitaṃ    hoti   sabrahmacārīsu   anāghātaṃ
tassa  bhavanti  vattāro  iṅgha  [3]-  āyasmā  sabrahmacārīsu mettacittaṃ
upaṭṭhapehīti  itissa  bhavanti  vattāro  .   puna  caparaṃ  bhikkhave codakena
@Footnote: 1 Po. sikkhissati. 2 Ma. pana caparaṃ ... vattāroti natthi. 3 Ma. Yu. etthantare
@tāvāti atthi.
Bhikkhunā  paraṃ  codetukāmena  evaṃ  paccavekkhitabbaṃ  bahussuto  nu  khomhi
sutadharo   sutasannicayo   ye   te  dhammā  ādikalyāṇā  majjhekalyāṇā
pariyosānakalyāṇā   sātthaṃ  sabyañjanaṃ  kevalaparipuṇṇaṃ  parisuddhaṃ  brahmacariyaṃ
abhivadanti   tathārūpāssa   me   dhammā   bahussutā  honti  dhatā  vacasā
paricitā   manasānupekkhitā   diṭṭhiyā  suppaṭividdhā  saṃvijjati  nu  kho  me
eso  dhammo  udāhu  noti  no ce bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo
sutasannicayo    ye    te    dhammā    ādikalyāṇā    majjhekalyāṇā
pariyosānakalyāṇā   sātthaṃ  sabyañjanaṃ  kevalaparipuṇṇaṃ  parisuddhaṃ  brahmacariyaṃ
abhivadanti   tathārūpāssa  dhammā  bahussutā  honti  dhatā  vacasā  paricitā
manasānupekkhitā   diṭṭhiyā   suppaṭividdhā   tassa  bhavanti  vattāro  iṅgha
tāva āyasmā āgamaṃ pariyāpuṇasasūti itissa bhavanti vattāro.
     {44.3} Puna caparaṃ bhikkhave codakena bhikkhunā paraṃ codetukāmena evaṃ
paccavekkhitabbaṃ   ubhayāni  kho  me  pātimokkhāni  vitthārena  svāgatāni
honti   suvibhattāni   suppavattāni   suvinicchitāni   suttaso  anubyañjanaso
saṃvijjati  nu  kho  me  eso  dhammo udāhu noti no ce bhikkhave bhikkhuno
ubhayāni    pātimokkhāni   vitthārena   svāgatāni   honti   suvibhattāni
suppavattāni    suvinicchitāni    suttaso    anubyañjanaso   idampanāyasmā
kattha   vuttaṃ   bhagavatāti   iti   puṭṭho   na   sampāyati   tassa  bhavanti
vattāro   iṅgha   tāva   āyasmā   vinayaṃ   sikkhassūti   itissa  bhavanti
vattāro   .    ime   pañca  dhammā  ajjhattaṃ  paccavekkhitabbā  katame
Pañca  dhammā  ajjhattaṃ  upaṭṭhāpetabbā  kālena  vakkhāmi  no  akālena
bhūtena  vakkhāmi  no  abhūtena  saṇhena  vakkhāmi no pharusena atthasañhitena
vakkhāmi  no  anatthasañhitena  mettacitto  1-  vakkhāmi  no dosantaroti
ime   pañca   dhammā   ajjhattaṃ  upaṭṭhāpetabbā  .  codakena  bhikkhave
bhikkhunā  paraṃ  codetukāmena  ime  pañca  dhamme  ajjhattaṃ paccavekkhitvā
ime pañca dhamme ajjhattaṃ upaṭṭhāpetvā paro codetabboti.
     [45]   Dasayime  bhikkhave  ādīnavā  rājantepurappavesane  katame
dasa  idha  bhikkhave  rājā  mahesiyā  saddhiṃ nisinno hoti tatra bhikkhu pavisati
mahesī  taṃ  2-  bhikkhuṃ  disvā  sitaṃ  pātukaroti bhikkhu vā mahesiṃ disvā sitaṃ
pātukaroti  tattha  rañño  evaṃ  hoti addhā imesaṃ kataṃ vā karissanti vāti
ayaṃ bhikkhave paṭhamo ādīnavo rājantepurappavesane.
     {45.1}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  rājā  bahukicco bahukaraṇīyo aññataraṃ
itthiṃ  gantvā  na  sarati  sā  tena  gabbhaṃ gaṇhāti tattha rañño evaṃ hoti
na   kho  idha  añño  koci  pavisati  aññatra  pabbajitena  siyā  nu  kho
pabbajitassa kammanti ayaṃ bhikkhave dutiyo ādīnavo rājantepurappavesane.
     {45.2} Puna caparaṃ bhikkhave rañño antepure aññataraṃ ratanaṃ nassati tattha
rañño evaṃ hoti na kho idha añño koci pavisati aññatra pabbajitena siyā nu kho
pabbajitassa  kammanti  ayaṃ  bhikkhave tatiyo ādīnavo rājantepurappavesane.
@Footnote: 1 Po. mettacittena .   2 Yu. ayaṃ pāṭho natthi.
Puna   caparaṃ  bhikkhave  rañño  antepure  abbhantarā  guyhamantā  bahiddhā
sambhedaṃ  gacchanti  tattha  rañño  evaṃ  hoti na kho idha rañño koci pavisati
aññatra   pabbajitena   siyā  nu  kho  pabbajitassa  kammanti  ayaṃ  bhikkhave
catuttho ādīnavo rājantepurappavesane.
     {45.3}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  rañño  antepure  pitā  vā puttaṃ
pattheti  putto  vā  pitaraṃ  pattheti  tesaṃ  evaṃ  hoti na kho idha añño
koci   pavisati   aññatra  pabbajitena  siyā  nu  kho  pabbajitassa  kammanti
ayaṃ kho bhikkhave pañcamo ādīnavo rājantepurappavesane.
     {45.4}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  rājā nīcathāniyaṃ ucce thāne ṭhapeti
yesantaṃ  amanāpaṃ tesaṃ evaṃ hoti rājā kho pabbajitena saṃsaṭṭho siyā nu kho
pabbajitassa kammanti ayaṃ bhikkhave chaṭṭho ādīnavo rājantepurappavesane.
     {45.5}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  rājā uccathāniyaṃ nīce thāne ṭhapeti
yesantaṃ   amanāpaṃ   tesaṃ  evaṃ  hoti  rājā  kho  pabbajitena  saṃsaṭṭho
siyā  nu  kho  pabbajitassa  kammanti  ayaṃ  kho  bhikkhave  sattamo ādīnavo
rājantepurappavesane.
     {45.6}  Puna  caparaṃ bhikkhave rājā akāle senaṃ uyyojeti yesantaṃ
amanāpaṃ  tesaṃ  evaṃ  hoti  rājā  kho  pabbajitena  saṃsaṭṭho siyā nu kho
pabbajitassa kammanti ayaṃ bhikkhave aṭṭhamo ādīnavo rājantepurappavesane.
     {45.7} Puna caparaṃ bhikkhave rājā kāle senaṃ uyyojetvā antarāmaggato
nivattāpesi 1- yesantaṃ amanāpaṃ tesaṃ evaṃ hoti rājā kho pabbajitena saṃsaṭṭho siyā
@Footnote: 1 Ma. Yu. nivattāpeti.
Nu kho pabbajitassa kammanti ayaṃ bhikkhave navamo ādīnavo rājantepurappavesane.
     {45.8}  Puna caparaṃ bhikkhave rañño antepuraṃ hatthisambādhaṃ assasambādhaṃ
rathasambādhaṃ  rajanīyāni  rūpasaddagandharasaphoṭṭhabbāni  yāni na pabbajitasāruppāni
ayaṃ bhikkhave dasamo ādīnavo rājantepurappavesane. Ime kho bhikkhave dasa ādīnavā
rājantepurappavesaneti.
     [46] Ekaṃ samayaṃ bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme.
Athakho  sambahulā  sakkā  upāsakā  tadahuposathe yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu
upasaṅkamitvā  bhagavantaṃ  abhivādetvā  ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinne
kho sakke upāsake bhagavā etadavoca apinu tumhe sakkā aṭṭhaṅgasamannāgataṃ
uposathaṃ  upavasathāti  .  appekadā  mayaṃ  bhante aṭṭhaṅgasamannāgataṃ uposathaṃ
upavasāma  appekadā  na  upavasāmāti  .  tesaṃ  vo sakkā alābhā tesaṃ
dulladdhaṃ  ye  tumhe  evaṃ  sokasabhaye jīvite maraṇasabhaye jīvite appekadā
aṭṭhaṅgasamannāgataṃ  uposathaṃ  upavasatha  appekadā  na  upavasatha  taṃ kiṃ maññatha
sakkā  idha  puriso  yena  [1]-  kammaṭṭhānena  anāpajja  akusalaṃ  divasaṃ
aḍḍhakahāpaṇaṃ  nibbiseyya  dakkho  puriso uṭṭhānasampannoti alaṃ vacanāyāti.
Evaṃ bhante.
     {46.1}  Taṃ kiṃ maññatha sakkā idha puriso yena kammaṭṭhānena anāpajja
akusalaṃ   divasaṃ   kahāpaṇaṃ   nibbiseyya   dakkho  puriso  uṭṭhānasampannoti
alaṃ  vacanāyāti  .  evaṃ  bhante  .  taṃ  kiṃ  maññatha  sakkā  idha puriso
yena    kammaṭṭhānena    anāpajja    akusalaṃ   divasaṃ   dve   kahāpaṇe
@Footnote: 1 Ma. Yu. kenici.
Nibbiseyya   tayo  kahāpaṇe  nibbiseyya  cattāro  kahāpaṇe  nibbiseyya
pañca    kahāpaṇe    nibbiseyya    cha    kahāpaṇe   nibbiseyya   satta
kahāpaṇe   nibbiseyya   aṭṭha   kahāpaṇe   nibbiseyya   nava   kahāpaṇe
nibbiseyya   dasa   kahāpaṇe   nibbiseyya   vīsaṃ   kahāpaṇe   nibbiseyya
tiṃsaṃ  1-  kahāpaṇe  nibbiseyya  cattāḷīsaṃ  kahāpaṇe  nibbiseyya  paññāsaṃ
kahāpaṇe    nibbiseyya    kahāpaṇasataṃ    nibbiseyya    dakkho    puriso
uṭṭhānasampannoti alaṃ vacanāyāti. Evaṃ bhante.
     {46.2}  Taṃ kiṃ maññatha sakkā api nu kho so puriso divase kahāpaṇasataṃ
kahāpaṇasahassaṃ   nibbisamāno   laddhaṃ   laddhaṃ   nikkhipanto  vassasatajīvī  2-
mahantaṃ bhogakkhandhaṃ adhigaccheyyāti. Evaṃ bhante.
     {46.3}  Taṃ  kiṃ  maññatha sakkā api nu kho so puriso bhogahetukaṃ 3-
bhoganidānaṃ  bhogādhikaraṇaṃ  ekaṃ  vā  rattiṃ ekaṃ vā divasaṃ [4]- upaḍḍhaṃ vā
divasaṃ  ekantasukhapaṭisaṃvedī vihareyyāti. No hetaṃ bhante. Taṃ kissa hetu.
Kāmā hi bhante aniccā tucchā musā mosadhammāti.
     {46.4}  Idha  pana  vo  sakkā mama sāvako dasa vassāni appamatto
ātāpī   pahitatto   viharanto   yathā   mayānusiṭṭhaṃ  tathā  paṭipajjamāno
sataṃpi  vassāni  sataṃpi  vassasatāni  sataṃpi  vassasahassāni  ekantasukhapaṭisaṃvedī
vihareyya  so  ca  khvassa  sakadāgāmī  vā  anāgāmī  vā  apaṇṇakaṃ  vā
sotāpanno   tiṭṭhantu   sakkā   dasa   vassāni  idha  mama  sāvako  nava
vassāni   aṭṭha   vassāni   satta   vassāni  cha  vassāni  pañca  vassāni
cattāri   vassāni  tīṇi  vassāni  dve  vassāni  ekaṃ  vassaṃ  appamatto
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. tiṃsa. 2 Po. Ma. Yu. vassasatāyuko. 3 Ma. Yu. bhogahetu.
@4 Po. Yu. upaḍḍhaṃ vā rattiṃ.
Ātāpī   pahitatto   viharanto   yathā   mayānusiṭṭhaṃ  tathā  paṭipajjamāno
sataṃpi  vassāni  sataṃpi  vassasatāni  sataṃpi  vassasahassāni  ekantasukhapaṭisaṃvedī
vihareyya  so  ca  khvassa  sakadāgāmī  vā  anāgāmī  vā  apaṇṇakaṃ  vā
sotāpanno tiṭṭhatu sakkā ekaṃ vassaṃ
     {46.5}  idha  mama  sāvako dasa māse appamatto ātāpī pahitatto
viharanto   yathā   mayānusiṭṭhaṃ  tathā  paṭipajjamāno  sataṃpi  vassāni  sataṃpi
vassasatāni   sataṃpi   vassasahassāni   ekantasukhapaṭisaṃvedī   vihareyya   so
ca   khvassa   sakadāgāmī  vā  anāgāmī  vā  apaṇṇakaṃ  vā  sotāpanno
tiṭṭhantu sakkā dasa māsā
     {46.6}  idha  mama  sāvako  nava māse aṭṭha māse satta māse cha
māse  pañca  māse  cattāro  māse  tayo māse dve māse ekamāsaṃ
aḍḍhamāsaṃ   appamatto   ātāpī   pahitatto  viharanto  yathā  mayānusiṭṭhaṃ
tathā    paṭipajjamāno    sataṃpi    vassāni    sataṃpi   vassasatāni   sataṃpi
vassasahassāni   ekantasukhapaṭisaṃvedī  vihareyya  so  ca  khvassa  sakadāgāmī
vā anāgāmī vā apaṇṇakaṃ vā sotāpanno tiṭṭhatu sakkā aḍḍhamāso
     {46.7} idha mama sāvako dasa rattindive appamatto ātāpī pahitatto
viharanto   yathā   mayānusiṭṭhaṃ  tathā  paṭipajjamāno  sataṃpi  vassāni  sataṃpi
vassasatāni   sataṃpi   vassasahassāni   ekantasukhapaṭisaṃvedī   vihareyya   so
ca   khvassa   sakadāgāmī  vā  anāgāmī  vā  apaṇṇakaṃ  vā  sotāpanno
tiṭṭhantu sakkā dasa rattindivā
     {46.8}   idha   mama  sāvako  nava  rattindive  aṭṭha  rattindive
satta      rattindive      cha     rattindive     pañca     rattindive
Cattāro   rattindive  tayo  rattindive  dve  rattindive  ekarattindivaṃ
appamatto   ātāpī   pahitatto   viharanto   yathā   mayānusiṭṭhaṃ   tathā
paṭipajjamāno   sataṃpi   vassāni   sataṃpi   vassasatāni  sataṃpi  vassasahassāni
ekantasukhapaṭisaṃvedī  vihareyya  so  ca  khvassa  sakadāgāmī  vā  anāgāmī
vā   apaṇṇakaṃ   vā   sotāpanno   tesaṃ   vo  sakkā  alābhā  tesaṃ
dulladdhaṃ   ye   tumhe   evaṃ   sokasabhaye   jīvite  maraṇasabhaye  jīvite
appekadā    aṭṭhaṅgasamannāgataṃ    uposathaṃ    upavasatha   appekadā   na
upavasathāti  .  ete  mayaṃ  bhante  ajjatagge  aṭṭhaṅgasamannāgataṃ uposathaṃ
upavasissāmāti.
     [47] Ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ.
Athakho    mahāli   licchavī   yena   bhagavā   tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā
bhagavantaṃ   abhivādetvā  ekamantaṃ  nisīdi  ekamantaṃ  nisinno  kho  mahāli
licchavī  bhagavantaṃ  etadavoca  ko  nu  kho bhante hetu ko paccayo pāpassa
kammassa   kiriyāya  pāpassa  kammassa  pavattiyāti  .  lobho  kho  mahāli
hetu   lobho   paccayo   pāpassa   kammassa  kiriyāya  pāpassa  kammassa
pavattiyā  doso  kho  mahāli hetu doso paccayo pāpassa kammassa kiriyāya
pāpassa  kammassa  pavattiyā  moho kho mahāli hetu moho paccayo pāpassa
kammassa  kiriyāya  pāpassa kammassa pavattiyā ayoniso manasikāro kho mahāli
hetu  ayoniso  manasikāro  paccayo  pāpassa  kammassa  kiriyāya  pāpassa
Kammassa   pavattiyā   micchāpaṇihitaṃ  kho  mahāli  cittaṃ  hetu  micchāpaṇihitaṃ
cittaṃ   paccayo   pāpassa  kammassa  kiriyāya  pāpassa  kammassa  pavattiyā
ayaṃ  kho  mahāli  hetu  ayaṃ  paccayo  pāpassa  kammassa  kiriyāya pāpassa
kammassa pavattiyā.
     {47.1}  Ko  pana  bhante  hetu  ko  paccayo kalyāṇassa kammassa
kiriyāya  kalyāṇassa  kammassa  pavattiyāti  .  alobho  kho  mahāli  hetu
alobho   paccayo   kalyāṇassa   kammassa   kiriyāya  kalyāṇassa  kammassa
pavattiyā  adoso  kho  mahāli  hetu  adoso paccayo kalyāṇassa kammassa
kiriyāya  kalyāṇassa  kammassa  pavattiyā  amoho  kho mahāli hetu amoho
paccayo   kalyāṇassa   kammassa   kiriyāya  kalyāṇassa  kammassa  pavattiyā
yoniso  manasikāro  kho mahāli hetu yoniso manasikāro paccayo kalyāṇassa
kammassa   kiriyāya   kalyāṇassa   kammassa   pavattiyā   sammāpaṇihitaṃ  kho
mahāli   cittaṃ   hetu   sammāpaṇihitaṃ  cittaṃ  paccayo  kalyāṇassa  kammassa
kiriyāya   kalyāṇassa   kammassa   pavattiyā  ayaṃ  kho  mahāli  hetu  ayaṃ
paccayo kalyāṇassa kammassa kiriyāya kalyāṇassa kammassa pavattiyāti.
     {47.2} Ime [1]- kho mahāli dasa dhammā loke na saṃvijjeyyuṃ nayidha
paññāyetha    adhammacariyavisamacariyāti    vā    dhammacariyasamacariyāti    vā
yasmā  ca  kho  mahāli  ime  dasa dhammā loke saṃvijjanti tasmā paññāyati
adhammacariyavisamacariyāti vā dhammacariyasamacariyāti vāti.
     [48]  Dasayime  bhikkhave  dhammā  pabbajitena abhiṇhaṃ paccavekkhitabbā
@Footnote: 1 Ma. Yu. casaddo atthi .  Po. ime hi kho.
Katame     dasa     vevaṇṇiyamhi    ajjhūpagatoti    pabbajitena    abhiṇhaṃ
paccavekkhitabbaṃ    parapaṭibaddhā    me    jīvikāti    pabbajitena   abhiṇhaṃ
paccavekkhitabbaṃ    añño    me    ākappo    karaṇīyoti    pabbajitena
abhiṇhaṃ  paccavekkhitabbaṃ  kacci  nu  kho  me  attā  sīlato  na  upavadatīti
pabbajitena   abhiṇhaṃ   paccavekkhitabbaṃ   kacci  nu  kho  maṃ  anuvicca  viññū
sabrahmacārī   sīlato   na  upavadantīti  pabbajitena  abhiṇhaṃ  paccavekkhitabbaṃ
sabbehi   me   piyehi   manāpehi  nānābhāvo  vinābhāvoti  pabbajitena
abhiṇhaṃ     paccavekkhitabbaṃ    kammassakomhi    kammadāyādo    kammayoni
kammabandhu   kammapaṭisaraṇo  yaṃ  kammaṃ  karissāmi  kalyāṇaṃ  vā  pāpakaṃ  vā
tassa    dāyādo    bhavissāmīti    pabbajitena   abhiṇhaṃ   paccavekkhitabbaṃ
kathambhūtassa     me    rattindivā    vītipatantīti    pabbajitena    abhiṇhaṃ
paccavekkhitabbaṃ   kacci   nu   khohaṃ   suññāgāre  abhiramāmīti  pabbajitena
abhiṇhaṃ    paccavekkhitabbaṃ    atthi    nu   kho   me   uttarimanussadhammā
alamariyañāṇadassanaviseso   adhigato   sohaṃ  pacchime  kāle  sabrahmacārīhi
puṭṭho    na   maṅku   bhavissāmīti   pabbajitena   abhiṇhaṃ   paccavekkhitabbaṃ
ime kho bhikkhave dasa dhammā pabbajitena abhiṇhaṃ paccavekkhitabbāti.
     [49]  Dasayime  bhikkhave  dhammā  pabbajitena abhiṇhaṃ paccavekkhitabbā
sarīraṭṭhā  katame  dasa  sītaṃ  uṇhaṃ  jighacchā  pipāsā  uccāro  passāvo
kāyasaṃvaro   vacīsaṃvaro   ājīvasaṃvaro   ponebbhaviko   1-   bhavasaṅkhāro
@Footnote: 1 Po. ponabbhaviko.
Ime kho bhikkhave dasa dhammā sarīraṭṭhāti.
     [50]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa
ārāme   .   tena   kho   pana  samayena  sambahulā  bhikkhū  pacchābhattaṃ
piṇḍapātapaṭikkantā      upaṭṭhānasālāyaṃ      sannisinnā     sannipatitā
bhaṇḍanajātā  [1]-  vivādāpannā  aññamaññaṃ  mukhasattīhi  [2]- vitudanti.
Athakho   bhagavā  sāyaṇhasamayaṃ  paṭisallānā  vuṭṭhito  yena  upaṭṭhānasālā
tenupasaṅkami  upasaṅkamitvā  paññatte  āsane  nisīdi  nisajja  kho  bhagavā
bhikkhū  āmantesi  kāya  nuttha  bhikkhave etarahi kathāya sannisinnā kā capana
vo   antarākathā   vippakatāti   .   idha   mayaṃ   bhante   pacchābhattaṃ
piṇḍapātapaṭikkantā      upaṭṭhānasālāyaṃ      sannisinnā     sannipatitā
bhaṇḍanajātā     kalahajātā     vivādāpannā     aññamaññaṃ    mukhasattīhi
vitudantā viharāmāti.
     {50.1}   Na   kho  panetaṃ  bhikkhave  tumhākaṃ  paṭirūpaṃ  kulaputtānaṃ
saddhā   agārasmā   anagāriyaṃ   pabbajitānaṃ   yaṃ   tumhe   bhaṇḍanajātā
kalahajātā      vivādāpannā     aññamaññaṃ     mukhasattīhi     vitudantā
vihareyyātha   dasayime   bhikkhave   dhammā   sārāṇīyā   3-   piyakaraṇā
garukaraṇā   saṅgahāya   avivādāya   sāmaggiyā   ekībhāvāya   saṃvattanti
katame  dasa  idha  bhikkhave  bhikkhu  sīlavā  hoti pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati
ācāragocarasampanno    aṇumattesu    vajjesu    bhayadassāvī   samādāya
sikkhati  sikkhāpadesu  yampi  bhikkhave  bhikkhu  sīlavā  hoti  .pe. Samādāya
@Footnote: 1 Ma. Yu. kalahajātā .  2 Po. Ma. Yu. vitudantā .  3 Ma. sāraṇiyā. sabbattha
@īdisameva.
Sikkhati   sikkhāpadesu   ayampi   dhammo   sārāṇīyo  piyakaraṇo  garukaraṇo
saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.
     {50.2}  Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo
ye  te  dhammā  ādikalyāṇā  majjhekalyāṇā  pariyosānakalyāṇā sātthaṃ
sabyañjanaṃ   kevalaparipuṇṇaṃ   parisuddhaṃ   brahmacariyaṃ   abhivadanti  tathārūpāssa
dhammā  bahussutā  honti  dhatā 1- vacasā paricitā manasānupekkhitā diṭṭhiyā
suppaṭividdhā   yampi   bhikkhave   bhikkhu   bahussuto  hoti  .pe.  diṭṭhiyā
suppaṭividdhā   ayampi   dhammo  sārāṇīyo  piyakaraṇo  garukaraṇo  saṅgahāya
avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.
     {50.3}  Puna  caparaṃ bhikkhave bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo
kalyāṇasampavaṅko  yampi  bhikkhave  bhikkhu kalyāṇamitto [2]- kalyāṇasahāyo
kalyāṇasampavaṅko  ayampi  dhammo  sārāṇīyo  piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya
avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.
     {50.4} Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu suvaco hoti sovacassakaraṇehi dhammehi
samannāgato  khamo  padakkhiṇaggāhī  anusāsaniṃ  yampi  bhikkhave  bhikkhu  suvaco
hoti    sovacassakaraṇehi   dhammehi   samannāgato   khamo   padakkhiṇaggāhī
anusāsaniṃ   ayampi   dhammo   sārāṇīyo   piyakaraṇo  garukaraṇo  saṅgahāya
avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.
     {50.5}   Puna   caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  yāni  tāni  sabrahmacārīnaṃ
uccāvacāni   kiṃkaraṇīyāni   tattha   dakkho   hoti   analaso  tatrupāyāya
vīmaṃsāya  samannāgato   alaṃ  kātuṃ  alaṃ  saṃvidhātuṃ  yampi bhikkhave bhikkhu yāni
@Footnote: 1 Ma. dhātā .   2 Ma. hoti.
Tāni  sabrahmacārī  uccāvacāni  kiṃkaraṇīyāni  tattha  dakkho  hoti  analaso
tatrupāyāya   vīmaṃsāya   samannāgato   alaṃ   kātuṃ  alaṃ  saṃvidhātuṃ  ayampi
dhammo  sārāṇīyo  piyakaraṇo  garukaraṇo  saṅgahāya  avivādāya  sāmaggiyā
ekībhāvāya saṃvattati.
     {50.6}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu dhammakāmo hoti piyasamudāhāro
abhidhamme  abhivinaye  uḷārapāmujjo  1-  yampi  bhikkhave  bhikkhu dhammakāmo
hoti   piyasamudāhāro   abhidhamme  abhivinaye  uḷārapāmujjo  1-  ayampi
dhammo  sārāṇīyo  piyakaraṇo  garukaraṇo  saṅgahāya  avivādāya  sāmaggiyā
ekībhāvāya saṃvattati.
     {50.7}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  āraddhaviriyo viharati akusalānaṃ
dhammānaṃ  pahānāya  kusalānaṃ  dhammānaṃ  upasampadāya  thāmavā  daḷhaparakkamo
anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesu  yampi  bhikkhave  bhikkhu āraddhaviriyo viharati
akusalānaṃ   dhammānaṃ   pahānāya   kusalānaṃ  dhammānaṃ  upasampadāya  thāmavā
daḷhaparakkamo  anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesu  ayampi  dhammo  sārāṇīyo
piyakaraṇo garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya saṃvattati.
     {50.8} Puna caparaṃ bhikkhave bhikkhu santuṭṭho hoti itarītaracīvarapiṇḍapāta-
senāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena  yampi  bhikkhave bhikkhu santuṭṭho hoti
itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena   ayampi   dhammo
sārāṇīyo  piyakaraṇo  garukaraṇo saṅgahāya avivādāya sāmaggiyā ekībhāvāya
saṃvattati.
     {50.9}  Puna  caparaṃ bhikkhave bhikkhu satimā hoti paramena satinepakkena
samannāgato      cirakatampi      cirabhāsitampi     saritā     anussaritā
@Footnote: 1 Ma. pāmojjo. sabbatthāpi evaṃ ñātabbaṃ.
Yampi   bhikkhave  bhikkhu  satimā  hoti  paramena  satinepakkena  samannāgato
cirakatampi   cirabhāsitampi   saritā   anussaritā  ayampi  dhammo  sārāṇīyo
piyakaraṇo   garukaraṇo   saṅgahāya   avivādāya   sāmaggiyā   ekībhāvāya
saṃvattati.
     {50.10}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu paññavā hoti udayatthagāminiyā
paññāya    samannāgato   ariyāya   nibbedhikāya   sammādukkhakkhayagāminiyā
yampi    bhikkhave    bhikkhu   paññavā   hoti   udayatthagāminiyā   paññāya
samannāgato    ariyāya    nibbedhikāya   sammādukkhakkhayagāminiyā   ayampi
dhammo  sārāṇīyo  piyakaraṇo  garukaraṇo  saṅgahāya  avivādāya  sāmaggiyā
ekībhāvāya   saṃvattati   .  ime  kho  bhikkhave  dasa  dhammā  sārāṇīyā
piyakaraṇā   garukaraṇā   saṅgahāya   avivādāya   sāmaggiyā   ekībhāvāya
saṃvattantīti.
                   Akkosavaggo pañcamo.
                        Tassuddānaṃ
      vivādā dve [1]- mūlāni        kusinārā pavesane
      sakkā mahāli dhammā ca 2-     sarīraṭṭhā ca bhaṇḍanāti.
                  Ānisaṃsapaṇṇāsako paṭhamo.
                       ---------
@Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare casaddo dissati   2 Ma. sakko mahāli abhiṇhaṃ.
                      Dutiyapaṇṇāsako
                     sacittavaggo paṭhamo
     [51]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā sāvatthiyaṃ virahati jetavane anāthapiṇḍikassa
ārāme  .  tatra  kho  bhagavā  bhikkhū  āmantesi  bhikkhavoti. Bhadanteti
te  bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ . Bhagavā etadavoca no ce bhikkhave bhikkhu
paracittapariyāyakusalo   hoti   atha   sacittapariyāyakusalā  bhavissāmāti  1-
evañhi vo bhikkhave sikkhitabbaṃ.
     Kathañca   bhikkhave   bhikkhu   sacittapariyāyakusalo   hoti   seyyathāpi
bhikkhave  itthī  vā  puriso  vā  daharo  yuvā  maṇḍanakajātiko  ādāse
vā   parisuddhe   pariyodāte   acche   vā  udakapatte  sakaṃ  mukhanimittaṃ
paccavekkhamāno   sace   tattha   passati  rajaṃ  vā  aṅgaṇaṃ  vā  tasseva
rajassa   vā   aṅgaṇassa  vā  pahānāya  vāyamati  no  ca  tattha  passati
rajaṃ    vā    aṅgaṇaṃ    vā   tenevattamano   hoti   paripuṇṇasaṅkappo
lābhā   vata  me  parisuddhaṃ  vata  meti  evameva  kho  bhikkhave  bhikkhuno
paccavekkhaṇā   bahukārā   hoti   2-   kusalesu  dhammesu  abhijjhālu  nu
kho   bahulaṃ  viharāmi  anabhijjhālu  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  byāpannacitto
nu   kho   bahulaṃ   viharāmi   abyāpannacitto   nu   kho  bahulaṃ  viharāmi
thīnamiddhapariyuṭṭhito   nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  vigatathīnamiddho  nu  kho  bahulaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. sabbattha sacittapariyāyakusalo bhavissāmīti. 2 Po. bhikkhu paccavekkhamāno
@bahukāro hoti.
Viharāmi   uddhato   nu   kho   bahulaṃ  viharāmi  anuddhato  nu  kho  bahulaṃ
viharāmi   vicikiccho   nu   kho   bahulaṃ   viharāmi  tiṇṇavicikiccho  nu  kho
bahulaṃ   viharāmi   kodhano   nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  akkodhano  nu  kho
bahulaṃ   viharāmi  saṅkiliṭṭhacitto  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  asaṅkiliṭṭhacitto
nu   kho   bahulaṃ   viharāmi   sāraddhakāyo   nu   kho   bahulaṃ   viharāmi
asāraddhakāyo   nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  kusīto  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi
āraddhaviriyo  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  asamāhito  nu  kho  bahulaṃ viharāmi
samāhito nu kho bahulaṃ viharāmīti.
     {51.1}  Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhijjhālu
bahulaṃ   viharāmi   byāpannacitto  bahulaṃ  viharāmi  thīnamiddhapariyuṭṭhito  bahulaṃ
viharāmi  uddhato  bahulaṃ  viharāmi  vicikiccho  bahulaṃ  viharāmi  kodhano bahulaṃ
viharāmi   saṅkiliṭṭhacitto   bahulaṃ   viharāmi  sāraddhakāyo  bahulaṃ  viharāmi
kusīto  bahulaṃ  viharāmi  asamāhito  bahulaṃ  viharāmīti  tena bhikkhave bhikkhunā
tesaṃyeva pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya adhimatto chando ca vāyāmo ca
ussāho  ca  ussoḷhi  1-  ca  appaṭivānī  ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ
seyyathāpi bhikkhave ādittacelo vā ādittasīso 2- vā tasseva celassa vā
sīsassa   3-  vā  nibbāpanāya  adhimattaṃ  chandañca  vāyāmañca  ussāhañca
ussoḷhiñca    appaṭivāniñca   satiñca   sampajaññañca   kareyya  evameva
@Footnote: 1 Ma. assoḷhī. ito paraṃ īdisameva. 2 Po. ādittasiro .  3 Po. sirassa.
Kho  bhikkhave  tena  1-  bhikkhunā  tesaṃyeva  pāpakānaṃ  akusalānaṃ dhammānaṃ
pahānāya  adhimatto  chando  ca  vāyāmo  ca  ussāho  ca  ussoḷhi ca
appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
     {51.2}  Sace  pana  bhikkhave  bhikkhu  paccavekkhamāno evaṃ jānāti
anabhijjhālu     bahulaṃ    viharāmi    abyāpannacitto    bahulaṃ    viharāmi
vigatathīnamiddho   bahulaṃ   viharāmi   anuddhato  bahulaṃ  viharāmi  tiṇṇavicikiccho
bahulaṃ  viharāmi  akkodhano  bahulaṃ  viharāmi  asaṅkiliṭṭhacitto  bahulaṃ viharāmi
asāraddhakāyo  bahulaṃ  viharāmi  āraddhaviriyo  bahulaṃ viharāmi samāhito bahulaṃ
viharāmīti  tena  bhikkhave  bhikkhunā  tesuyeva  kusalesu  dhammesu  patiṭṭhāya
uttariṃ 2- āsavānaṃ khayāya yogo karaṇīyoti.
     [52]  Tatra  kho  āyasmā  sārīputto  bhikkhū  āmantesi āvuso
bhikkhavoti   3-   .  āvusoti  kho  te  bhikkhū  āyasmato  sārīputtassa
paccassosuṃ  .  āyasmā  sārīputto  etadavoca  no  ce  āvuso bhikkhu
paracittapariyāyakusalo    hoti    atha    sacittapariyāyakusalā   bhavissāmāti
evañhi vo āvuso sikkhitabbaṃ.
     Kathañcāvuso   bhikkhu  sacittapariyāyakusalo  hoti  seyyathāpi  āvuso
itthī   vā   puriso   vā  daharo  yuvā  maṇḍanakajātiko  ādāse  vā
parisuddhe   pariyodāte   acche   vā   udakapatte  4-  sakaṃ  mukhanimittaṃ
paccavekkhamāno   sace   tattha   passati  rajaṃ  vā  aṅgaṇaṃ  vā  tasseva
rajassa   vā  aṅgaṇassa  vā  pahānāya  vāyamati  no  ce  tattha  passati
@Footnote: 1 Po. tenāti natthi. Ma. Yu. tena bhikkhave bhikkhunā. 2 Ma. uttari.
@3 Po. Ma. bhikkhaveti. 4 Ma. Yu. udapatte.
Rajaṃ   vā   aṅgaṇaṃ   vā  tenevattamano  hoti  paripuṇṇasaṅkappo  lābhā
vata  me  parisuddhaṃ  vata  meti  evameva kho āvuso bhikkhuno paccavekkhaṇā
bahukārā   hoti   kusalesu   dhammesu  abhijjhālu  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi
anabhijjhālu   nu   kho   bahulaṃ   viharāmi   byāpannacitto  nu  kho  bahulaṃ
viharāmi   abyāpannacitto   nu   kho   bahulaṃ  viharāmi  thīnamiddhapariyuṭṭhito
nu   kho  bahulaṃ  viharāmi  vigatathīnamiddho  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  uddhato
nu   kho   bahulaṃ   viharāmi  anuddhato  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  vicikiccho
nu   kho   bahulaṃ   viharāmi   tiṇṇavicikiccho   nu   kho   bahulaṃ   viharāmi
kodhano   nu   kho   bahulaṃ  viharāmi  akkodhano  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi
saṅkikiṭṭhacitto   nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  asaṅkiliṭṭhacitto  nu  kho  bahulaṃ
viharāmi   sāraddhakāyo   nu   kho   bahulaṃ   viharāmi  asāraddhakāyo  nu
kho   bahulaṃ   viharāmi   kusīto   nu   kho  bahulaṃ  viharāmi  āraddhaviriyo
nu   kho   bahulaṃ  viharāmi  asamāhito  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  samāhito
nu kho bahulaṃ viharāmīti.
     {52.1}  Sace āvuso bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhijjhālu
bahulaṃ  viharāmi .pe. Asamāhito bahulaṃ viharāmīti tenāvuso bhikkhunā tesaṃyeva
pāpakānaṃ  akusalānaṃ  dhammānaṃ  pahānāya  adhimatto  chando  ca vāyāmo ca
ussāho  ca ussoḷhi ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ seyyathāpi
āvuso  ādittacelo  vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā
Nibbāpanāya   adhimattaṃ   chandañca   vāyāmañca   ussāhañca   ussoḷhiñca
appaṭivāniñca   satiñca   sampajaññañca   kareyya   evameva  kho  āvuso
tena  bhikkhunā  tesaṃyeva  pāpakānaṃ  akusalānaṃ  dhammānaṃ pahānāya adhimatto
chando  ca  vāyāmo  ca  ussāho  ca  ussoḷhi  ca  appaṭivānī  ca sati
ca sampajaññañca karaṇīyaṃ.
     {52.2}   Sace  panāvuso  bhikkhu  paccavekkhamāno  evaṃ  jānāti
anabhijjhālu    bahulaṃ    viharāmi    .pe.   samāhito   bahulaṃ   viharāmīti
tenāvuso   bhikkhunā   tesuyeva   kusalesu   dhammesu   patiṭṭhāya  uttariṃ
āsavānaṃ khayāya yogo karaṇīyoti.
     [53]  Ṭhitimpahaṃ  bhikkhave  na  vaṇṇemi  1-  kusalesu dhammesu pageva
pārihāniṃ   vuḍḍhiñca   kho  ahaṃ  bhikkhave  vaṇṇemi  2-  kusalesu  dhammesu
no ṭhitiṃ no hāniṃ.
     Kathañca   bhikkhave   hāni   hoti  kusalesu  dhammesu  no  ṭhiti  no
vuḍḍhi   3-  idha  bhikkhave  bhikkhu  yattako  hoti  saddhāya  sīlena  sutena
cāgena   paññāya   paṭibhāṇena   tassa   te   dhammā   neva   tiṭṭhanti
no   vaḍḍhanti   hānimetaṃ   bhikkhave   vadāmi   kusalesu   dhammesu   no
ṭhitiṃ   no   vuḍḍhiṃ   evaṃ   kho  bhikkhave  hāni  hoti  kusalesu  dhammesu
no ṭhiti no vuḍḍhi.
     Kathañca   bhikkhave   ṭhiti   hoti  kusalesu  dhammesu  no  hāni  no
vuḍḍhi   idha   bhikkhave   bhikkhu   yattako   hoti  saddhāya  sīlena  sutena
cāgena   paññāya   paṭibhāṇena   tassa  te  dhammā  neva  hāyanti  no
@Footnote: 1-2 sabbattha potthakesu vaṇṇayāmīti dissati .  3 Yu. vuddhi. sabbattha īdisameva.
Vaḍḍhanti   ṭhitimetaṃ   bhikkhave   vadāmi   kusalesu   dhammesu   no   hāniṃ
no   vuḍḍhiṃ   evaṃ   kho   bhikkhave   ṭhiti  hoti  kusalesu  dhammesu  no
hāni no vuḍḍhi 1-.
      Kathañca   bhikkhave   vuḍḍhi  hoti  kusalesu  dhammesu  no  ṭhiti  no
hāni   idha   bhikkhave   bhikkhu   yattako   hoti  saddhāya  sīlena  sutena
cāgena   paññāya   paṭibhāṇena   tassa   te   dhammā   neva   tiṭṭhanti
no   hāyanti   vuḍḍhimetaṃ   bhikkhave   vadāmi   kusalesu   dhammesu   no
ṭhitiṃ   no   hāniṃ   evaṃ   kho  bhikkhave  vuḍḍhi  hoti  kusalesu  dhammesu
no   ṭhiti   no   hāni   no  ce  bhikkhave  bhikkhu  paracittapariyāyakusalo
hoti   atha   sacittapariyāyakusalā   bhavissāmāti   evañhi   vo  bhikkhave
sikkhitabbaṃ.
     Kathañca   bhikkhave   sacittapariyāyakusalo   hoti  seyyathāpi  bhikkhave
itthī  vā  puriso  vā  daharo  yuvā  maṇḍanakajātiko  2-  ādāse vā
parisuddhe    pariyodāte    acche   vā   udakapatte   sakaṃ   mukhanimittaṃ
paccavekkhamāno   sace   tattha   passati  rajaṃ  vā  aṅgaṇaṃ  vā  tasseva
rajassa   vā  aṅgaṇassa  vā  pahānāya  vāyamati  no  ce  tattha  passati
rajaṃ    vā    aṅgaṇaṃ    vā   tenevattamano   hoti   paripuṇṇasaṅkappo
lābhā   vata  me  parisuddhaṃ  vata  meti  evameva  kho  bhikkhave  bhikkhuno
paccavekkhaṇā   bahukārā   hoti   kusalesu   dhammesu  abhijjhālu  nu  kho
bahulaṃ   viharāmi   anabhijjhālu   nu   kho   bahulaṃ  viharāmi  byāpannacitto
@Footnote: 1 Ma. no vuḍḍhi no hāni .  2 Yu. maṇḍanakajātiyo. sabbattha īdisameva.
Nu   kho   bahulaṃ   viharāmi   abyāpannacitto   nu   kho  bahulaṃ  viharāmi
thīnamiddhapariyuṭṭhito   nu   kho   bahulaṃ   viharāmi   vigatathīnamiddho   nu  kho
bahulaṃ   viharāmi   uddhato   nu   kho  bahulaṃ  viharāmi  anuddhato  nu  kho
bahulaṃ   viharāmi   vicikiccho   nu   kho   bahulaṃ   viharāmi   tiṇṇavicikiccho
nu   kho   bahulaṃ   viharāmi  kodhano  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  akkodhano
nu   kho   bahulaṃ   viharāmi   saṅkiliṭṭhacitto   nu   kho   bahulaṃ  viharāmi
asaṅkiliṭṭhacitto   nu   kho  bahulaṃ  viharāmi  sāraddhakāyo  nu  kho  bahulaṃ
viharāmi   asāraddhakāyo   nu   kho   bahulaṃ   viharāmi   kusīto  nu  kho
bahulaṃ   viharāmi   āraddhaviriyo  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  asamāhito  1-
nu kho bahulaṃ viharāmi samāhito nu kho bahulaṃ viharāmīti.
     {53.1}  Sace bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno evaṃ jānāti abhijjhālu
bahulaṃ   viharāmi   byāpannacitto  bahulaṃ  viharāmi  thīnamiddhapariyuṭṭhito  bahulaṃ
viharāmi  uddhato  bahulaṃ  viharāmi  vicikiccho  bahulaṃ  viharāmi  kodhano bahulaṃ
viharāmi   saṅkiliṭṭhacitto   bahulaṃ   viharāmi  sāraddhakāyo  bahulaṃ  viharāmi
kusīto   bahulaṃ   viharāmi   asamāhito   bahulaṃ   viharāmīti  tena  bhikkhave
bhikkhunā   tesaṃyeva   pāpakānaṃ   akusalānaṃ  dhammānaṃ  pahānāya  adhimatto
chando  ca  vāyāmo  ca  ussāho  ca  ussoḷhi  ca  appaṭivānī  ca sati
ca    sampajaññañca   karaṇīyaṃ   seyyathāpi   bhikkhave   ādittacelo   vā
ādittasīso  vā  tasseva  celassa  vā  sīsassa  vā nibbāpanāya adhimattaṃ
@Footnote: 1 Ma. samāhito ... asamāhito ....
Chandañca   vāyāmañca   ussāhañca   ussoḷhiñca   appaṭivāniñca   satiñca
sampajaññañca   kareyya  evameva  kho  bhikkhave  tena  bhikkhunā  tesaṃyeva
pāpakānaṃ   akusalānaṃ  dhammānaṃ  pahānāya  adhimatto  chando  ca  vāyāmo
ca   ussāho   ca   ussoḷhi  ca  appaṭivānī  ca  sati  ca  sampajaññañca
karaṇīyaṃ.
     {53.2}  Sace  pana  bhikkhave  bhikkhu  paccavekkhamāno evaṃ jānāti
anabhijjhālu  bahulaṃ  viharāmi  abyāpannacitto  bahulaṃ  viharāmi  vigatathīnamiddho
bahulaṃ   viharāmi  tiṇṇavicikiccho  bahulaṃ  viharāmi  akkodhano  bahulaṃ  viharāmi
asaṅkiliṭṭhacitto  bahulaṃ  viharāmi  asāraddhakāyo bahulaṃ viharāmi āraddhaviriyo
bahulaṃ  viharāmi  samāhito  bahulaṃ  viharāmīti  tena bhikkhave bhikkhunā tesuyeva
kusalesu dhammesu patiṭṭhāya uttariṃ āsavānaṃ khayāya yogo karaṇīyoti.
     [54]   No  ce  bhikkhave  bhikkhu  paracittapariyāyakusalo  hoti  atha
sacittapariyāyakusalā    bhavissāmāti   evañhi   vo   bhikkhave   sikkhitabbaṃ
kathañca   bhikkhave   bhikkhu   sacittapariyāyakusalo  hoti  seyyathāpi  bhikkhave
itthī  vā  puriso  vā  daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā parisuddhe
pariyodāte   acche   vā   udakapatte  sakaṃ  mukhanimittaṃ  paccavekkhamāno
sace  tattha  passati  rajaṃ  vā  aṅgaṇaṃ vā tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā
pahānāya   vāyamati   no   ce   tassa   passati  rajaṃ  vā  aṅgaṇaṃ  vā
tenevattamano   hoti   paripuṇṇasaṅkappo   lābhā   vata   me   parisuddhaṃ
vata   meti   evameva   kho  bhikkhave  bhikkhuno  paccavekkhaṇā  bahukārā
Hoti   kusalesu   dhammesu   lābhī   nu   khomhi   ajjhattaṃ  cetosamathassa
na   nu   khomhi   lābhī   ajjhattaṃ   cetosamathassa   lābhī   nu   khomhi
adhipaññādhammavipassanāya   na   nu  khomhi  lābhī  adhipaññādhammavipassanāyāti
sace   bhikkhave  bhikkhu  paccavekkhamāno  evaṃ  jānāti  lābhimhi  ajjhattaṃ
cetosamathassa    na   lābhī   adhipaññādhammavipassanāyāti   tena   bhikkhunā
ajjhattaṃ    cetosamathe    patiṭṭhāya    adhipaññādhammavipassanāya    yogo
karaṇīyo.
     {54.1} So aparena samayena lābhī ceva hoti ajjhattaṃ cetosamathassa
lābhī  ca  adhipaññādhammavipassanāya  sace  pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno
evaṃ   jānāti   lābhimhi   adhipaññādhammavipassanāya   na   lābhī  ajjhattaṃ
cetosamathassāti    tena    bhikkhave    bhikkhunā   adhipaññādhammavipassanāya
patiṭṭhāya ajjhattaṃ cetosamathe yogo karaṇīyo.
     {54.2} So aparena samayena lābhī ceva hoti adhipaññādhammavipassanāya
  lābhī ca ajjhattaṃ cetosamathassa    sace pana bhikkhave bhikkhu paccavekkhamāno
  evaṃ jānāti na lābhī ajjhattaṃ cetosamathassa na lābhī
  adhipaññādhammavipassanāyāti tena bhikkhave bhikkhunā tesaṃyeva kusalānaṃ
  dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando ca vāyāmo ca ussāho ca
  ussoḷhi ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca karaṇīyaṃ seyyathāpi
  bhikkhave ādittacelo vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā
  nibbāpanāya adhimattaṃ chandañca vāyāmañca ussāhañca ussoḷhiñca
  appaṭivāniñca   satiñca   sampajaññañca  kareyya  evameva  kho  bhikkhave
Tena    bhikkhunā   tesaṃyeva   kusalānaṃ   paṭilābhāya   adhimatto   chando
ca   vāyāmo   ca  ussāho  ca  ussoḷhi  ca  appaṭivānī  ca  sati  ca
sampajaññañca   karaṇīyaṃ   .   so   aparena   samayena  lābhī  ceva  hoti
ajjhattaṃ      cetosamathassa     lābhī     ca     adhipaññādhammavipassanāya
sace   pana   bhikkhave   bhikkhu   paccavekkhamāno  evaṃ  jānāti  lābhimhi
ajjhattaṃ       cetosamathassa       lābhī      adhipaññādhammavipassanāyāti
tena   bhikkhave   bhikkhunā  tesuyeva  kusalesu  dhammesu  patiṭṭhāya  uttariṃ
āsavānaṃ khayāya yogo karaṇīyo.
     {54.3}   Cīvarampahaṃ   1-   bhikkhave  duvidhena  vadāmi  sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpi    piṇḍapātampahaṃ    bhikkhave   duvidhena   vadāmi   sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpi    senāsanampahaṃ    bhikkhave   duvidhena   vadāmi   sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpi    gāmanigamampahaṃ    bhikkhave   duvidhena   vadāmi   sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpi   janapadapadesampahaṃ   bhikkhave   duvidhena   vadāmi   sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpi puggalampahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbaṃpi asevitabbaṃpi.
     {54.4}  Cīvarampahaṃ  bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbaṃpi asevitabbaṃpīti
iti  kho  panetaṃ vuttaṃ kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ tattha yaṃ jaññā cīvaraṃ idaṃ kho me
cīvaraṃ   sevato  akusalā  dhammā  abhivaḍḍhanti  kusalā  dhammā  parihāyantīti
evarūpaṃ  cīvaraṃ  na  sevitabbaṃ tattha yaṃ jaññā cīvaraṃ idaṃ kho me cīvaraṃ sevato
akusalā   dhammā  parihāyanti  kusalā  dhammā  abhivaḍḍhantīti  evarūpaṃ  cīvaraṃ
sevitabbaṃ  cīvarampahaṃ  bhikkhave  duvidhena  vadāmi sevitabbaṃpi asevitabbaṃpīti iti
@Footnote: 1 Ma. cīvarampāhaṃ. aparampi evaṃ ñātabbaṃ.
Yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
     {54.5}   Piṇḍapātampahaṃ   bhikkhave   duvidhena   vadāmi  sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpīti   iti   kho   panetaṃ   vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  tattha
yaṃ   jaññā  piṇḍapātaṃ  idaṃ  1-  kho  me  piṇḍapātaṃ  sevato  akusalā
dhammā   abhivaḍḍhanti   kusalā   dhammā  parihāyantīti  evarūpo  piṇḍapāto
na   sevitabbo   tattha   yaṃ  jaññā  piṇḍapātaṃ  idaṃ  kho  me  piṇḍapātaṃ
sevato   akusalā   dhammā   parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhantīti
evarūpo    piṇḍapāto   sevitabbo   piṇḍapātampahaṃ   bhikkhave   duvidhena
vadāmi   sevitabbaṃpi   asevitabbaṃpīti   iti   yantaṃ  vuttaṃ  idametaṃ  paṭicca
vuttaṃ.
     {54.6}   Senāsanampahaṃ   bhikkhave   duvidhena  vadāmi  sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpīti   iti  kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  tattha  yaṃ
jaññā   senāsanaṃ   idaṃ   kho  me  senāsanaṃ  sevato  akusalā  dhammā
abhivaḍḍhanti  kusalā  dhammā  parihāyantīti  evarūpaṃ  senāsanaṃ  na  sevitabbaṃ
tattha  yaṃ  jaññā  senāsanaṃ  idaṃ  kho me senāsanaṃ sevato akusalā dhammā
parihāyanti   kusalā   dhammā   abhivaḍḍhantīti  evarūpaṃ  senāsanaṃ  sevitabbaṃ
senāsanampahaṃ    bhikkhave   duvidhena   vadāmi   sevitabbaṃpi   asevitabbaṃpīti
iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
     {54.7} Gāmanigamampahaṃ bhikkhave duvidhena vadāmi sevitabbaṃpi asevitabbaṃpīti
iti  kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  tattha  yaṃ jaññā gāmanigamaṃ
idaṃ  kho  me  gāmanigamaṃ   sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti kusalā dhammā
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. imaṃ. ito paraṃ evaṃ ñātabbaṃ.
Parihāyantīti   evarūpo   gāmanigamo   na   sevitabbo  tattha  yaṃ  jaññā
gāmanigamaṃ  idaṃ  kho  me  gāmanigamaṃ  sevato  akusalā  dhammā  parihāyanti
kusalā    dhammā    abhivaḍḍhantīti    evarūpo    gāmanigamo   sevitabbo
gāmanigamampahaṃ    bhikkhave   duvidhena   vadāmi   sevitabbaṃpi   asevitabbaṃpīti
iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
     {54.8}   Janapadapadesampahaṃ   bhikkhave  duvidhena  vadāmi  sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpīti  iti  kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ tattha yaṃ jaññā
janapadapadesaṃ  idaṃ  kho  me janapadapadesaṃ sevato  akusalā dhammā abhivaḍḍhanti
kusalā   dhammā   parihāyantīti   evarūpo   janapadapadeso  na  sevitabbo
tattha  yaṃ  jaññā  janapadapadesaṃ  idaṃ  kho  me janapadapadesaṃ sevato akusalā
dhammā   parihāyanti  kusalā  dhammā  abhivaḍḍhantīti  evarūpo  janapadapadeso
sevitabbo    janapadapadesampahaṃ   bhikkhave   duvidhena   vadāmi   sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpīti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
     {54.9}   Puggalampahaṃ   bhikkhave   duvidhena   vadāmi   sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpīti   iti  kho  panetaṃ  vuttaṃ  kiñcetaṃ  paṭicca  vuttaṃ  tattha  yaṃ
jaññā  puggalaṃ  idaṃ  kho  me  puggalaṃ  sevato  akusalā dhammā abhivaḍḍhanti
kusalā   dhammā   parihāyantīti   evarūpo  puggalo  na  sevitabbo  tattha
yaṃ   jaññā   puggalaṃ   idaṃ   kho  me  puggalaṃ  sevato  akusalā  dhammā
parihāyanti     kusalā    dhammā    abhivaḍḍhantīti    evarūpo    puggalo
Sevitabbo    puggalampahaṃ    bhikkhave    duvidhena    vadāmi    sevitabbaṃpi
asevitabbaṃpīti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttanti.
     [55]  Tatra  kho  āyasmā  sārīputto  bhikkhū  āmantesi āvuso
bhikkhavoti   1-   .  āvusoti  kho  te  bhikkhū  āyasmato  sārīputtassa
paccassosuṃ   .  āyasmā  sārīputto  etadavoca  parihānadhammo  puggalo
parihānadhammo  puggaloti  āvuso  vuccati  [2]- kittāvatā nu kho āvuso
parihānadhammo  puggalo  vutto  bhagavatā  kittāvatā  capana  aparihānadhammo
puggalo  vutto  bhagavatāti  . Dūratopi kho mayaṃ āvuso āgaccheyyāma 3-
āyasmato    sārīputtassa   santike   etassa   bhāsitassa   atthamaññātuṃ
sādhu   vatāyasmantaṃ  yeva  sārīputtaṃ  paṭibhātu  etassa  bhāsitassa  attho
āyasmato   sārīputtassa   sutvā   bhikkhū  dhāressantīti  .  tenahāvuso
suṇātha  sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti  .  evamāvusoti  kho  te bhikkhū
āyasmato           sārīputtassa           paccassosuṃ         .
{55.1}  Āyasmā  sārīputto  etadavoca  kittāvatā  nu  kho  āvuso
parihānadhammo   puggalo   vutto   bhagavatā  idhāvuso  bhikkhu  assutañceva
dhammaṃ  na  suṇāti  sutā  cassa  dhammā  sammohaṃ  4-  gacchanti  ye  cassa
dhammā   pubbe  cetaso  samphuṭṭhapubbā  te  cassa  na  5-  samudācaranti
aviññātañca  6-  na  vijānāti  ettāvatā  kho  āvuso  parihānadhammo
puggalo  vutto  bhagavatā . Kittāvatā ca panāvuso aparihānadhammo puggalo
vutto  bhagavatā  idhāvuso  bhikkhu  assutañceva  dhammaṃ  suṇāti  sutā  cassa
@Footnote: 1 Po. Ma. bhikkhaveti. 2 Ma. aparihānadhammo puggalo aparihānadhammo puggaloti āvuso
@vuccati .  3 Ma. āgacchāma. 4 Ma. Yu. sammosaṃ. 5 Yu. te ca na.
@6 Ma. aviññātañceva.
Dhammā  na  sammohaṃ  gacchanti  ye cassa dhammā pubbe cetaso samphuṭṭhapubbā
te  cassa  samudācaranti  aviññātañca  vijānāti  ettāvatā  kho āvuso
aparihānadhammo   puggalo   vutto  bhagavatā  .  no  ce  āvuso  bhikkhu
paracittapariyāyakusalo    hoti    atha    sacittapariyāyakusalā   bhavissāmāti
evañhi vo āvuso sikkhitabbaṃ.
     {55.2}  Kathañcāvuso  bhikkhu  sacittapariyāyakusalo  hoti  seyyathāpi
āvuso  itthī  vā  puriso  vā  daharo yuvā maṇḍanakajātiko ādāse vā
parisuddhe  pariyodāte  acche vā udakapatte sakaṃ mukhanimittaṃ paccavekkhamāno
sace  tattha  passati  rajaṃ  vā  aṅgaṇaṃ vā tasseva rajassa vā aṅgaṇassa vā
pahānāya  vāyamati  no  ce tattha passati rajaṃ vā aṅgaṇaṃ vā tenevattamano
hoti  paripuṇṇasaṅkappo  lābhā  vata  me  parisuddhaṃ  vata meti evameva kho
āvuso   bhikkhuno   paccavekkhaṇā   bahukārā   hoti   kusalesu  dhammesu
anabhijjhālu  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  saṃvijjati  nu  kho  me  eso dhammo
udāhu   noti   1-   abyāpannacitto  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  saṃvijjati
nu  kho  me  eso  dhammo udāhu noti vigatathīnamiddho nu kho bahulaṃ viharāmi
saṃvijjati  nu  kho  me  eso  dhammo  udāhu  noti anuddhato nu kho bahulaṃ
viharāmi  saṃvijjati  nu  kho  me  eso  dhammo  udāhu noti tiṇṇavicikiccho
nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  saṃvijjati  nu  kho  me  eso dhammo udāhu noti
akkodhano  nu  kho  bahulaṃ  viharāmi  saṃvijjati  nu  kho  me  eso dhammo
@Footnote: 1 Ma. Yu. itisaddo natthi. ito paraṃ īdisameva.
Udāhu   noti   asaṅkiliṭṭhacitto   nu   kho  bahulaṃ  viharāmi  saṃvijjati  nu
kho   me   eso   dhammo   udāhu   noti  lābhī  nu  khomhi  ajjhattaṃ
dhammapāmujjassa  1-  saṃvijjati  nu  kho  me  eso  dhammo  udāhu  noti
lābhī   nu  khomhi  ajjhattaṃ  cetosamathassa  saṃvijjati  nu  kho  me  eso
dhammo    udāhu    noti   lābhī   nu   khomhi   adhipaññādhammavipassanāya
saṃvijjati nu kho me eso dhammo udāhu noti.
     {55.3}  Sace panāvuso 2- bhikkhu paccavekkhamāno sabbepīme kusale
dhamme   attani  na  samanupassati  tenāvuso  bhikkhunā  sabbesaṃyeva  imesaṃ
kusalānaṃ  dhammānaṃ  paṭilābhāya  adhimatto  chando  ca  vāyāmo ca ussāho
ussoḷhi   ca   appaṭivānī  ca  sati  ca  sampajaññañca  karaṇīyaṃ  seyyathāpi
āvuso  ādittacelo  vā ādittasīso vā tasseva celassa vā sīsassa vā
nibbāpanāya   adhimattaṃ   chandañca   vāyāmañca   ussāhañca   ussoḷhiñca
appaṭivāniñca  satiñca  sampajaññañca  kareyya  evameva  kho  āvuso tena
bhikkhunā  sabbesaṃyeva  imesaṃ  kusalānaṃ  dhammānaṃ paṭilābhāya adhimatto chando
ca  vāyāmo  ca  ussāho ca ussoḷhi ca appaṭivānī ca sati ca sampajaññañca
karaṇīyaṃ.
     {55.4} Sace panāvuso bhikkhu paccavekkhamāno ekacce kusale dhamme
attani   samanupassati   ekacce   kusale   dhamme  attani  na  samanupassati
tenāvuso  bhikkhunā  ye  kusale  dhamme  attani  samanupassati tesu kusalesu
dhammesu   patiṭṭhāya   ye   kusale  dhamme  attani  na  samanupassati  tesaṃ
kusalānaṃ   dhammānaṃ   paṭilābhāya   adhimatto   chando   ca   vāyāmo  ca
@Footnote: 1 Ma. dhammapāmujjasasa. 2 Po. Ma. sace pana āvuso. Yu. panasaddo natthi.
Ussāho   ca   ussoḷhi   ca   appaṭivānī   ca   sati  ca  sampajaññañca
karaṇīyaṃ  seyyathāpi  āvuso  ādittacelo  vā  ādittasīso  vā tasseva
celassa   vā   sīsassa   vā  nibbāpanāya  adhimattaṃ  chandañca  vāyāmañca
ussāhañca     ussoḷhiñca     appaṭivāniñca     satiñca    sampajaññañca
kareyya  evameva  kho  āvuso  tena  bhikkhunā  ye kusale dhamme attani
samanupassati  tesu  kusalesu  dhammesu  patiṭṭhāya  ye  kusale  dhamme attani
na    samanupassati    tesaṃ    kusalānaṃ   dhammānaṃ   paṭilābhāya   adhimatto
chando  ca  vāyāmo  ca  ussāho  ca  ussoḷhi  ca appaṭivānī ca sati ca
sampajaññañca  karaṇīyaṃ  .  sace  panāvuso  bhikkhu paccavekkhamāno sabbepīme
kusale  dhamme  attani  samanupassati  tenāvuso  bhikkhunā  sabbesveva  1-
imesu   kusalesu   dhammesu   patiṭṭhāya  uttariṃ  āsavānaṃ  khayāya  yogo
karaṇīyoti.
     [56]   Dasayimā   bhikkhave   saññā  bhāvitā  bahulīkatā  mahapphalā
honti   mahānisaṃsā  amatogadhā  amatapariyosānā  katamā  dasa  asubhasaññā
maraṇasaññā     āhāre    paṭikkulasaññā    sabbaloke    anabhiratasaññā
aniccasaññā      anicce      dukkhasaññā      dukkhe     anattasaññā
pahānasaññā    virāgasaññā   nirodhasaññā   imā   kho   bhikkhave   dasa
saññā   bhāvitā   bahulīkatā   mahapphalā   honti  mahānisaṃsā  amatogadhā
amatapariyosānāti.
     [57]   Dasayimā   bhikkhave   saññā  bhāvitā  bahulīkatā  mahapphalā
@Footnote: 1 Yu. sabbesuyeva.
Honti    mahānisaṃsā    amatogadhā    amatapariyosānā    katamā    dasa
aniccasaññā     anattasaññā    maraṇasaññā    āhāre    paṭikkulasaññā
sabbaloke   anabhiratasaññā   aṭṭhikasaññā   puḷuvakasaññā  1-  vinīlakasaññā
vicchiddakasaññā     uddhūmātakasaññā     imā    kho    bhikkhave    dasa
saññā   bhāvitā   bahulīkatā   mahapphalā   honti  mahānisaṃsā  amatogadhā
amatapariyosānāti.
     [58]   Sace  bhikkhave  aññatitthiyā  paribbājakā  evaṃ  puccheyyuṃ
kiṃmūlakā   āvuso   sabbe   dhammā  kiṃsambhavā  sabbe  dhammā  kiṃsamudayā
sabbe   dhammā   kiṃsamosaraṇā   sabbe   dhammā  kiṃpamukhā  sabbe  dhammā
kiṃadhipateyyā    sabbe   dhammā   kiṃuttarā   sabbe   dhammā   kiṃsārā
sabbe   dhammā  kiṃogadhā  sabbe  dhammā  kiṃpariyosānā  sabbe  dhammāti
evaṃ   puṭṭhā  tumhe  bhikkhave  tesaṃ  aññatitthiyānaṃ  paribbājakānaṃ  kinti
byākareyyāthāti   .   bhagavaṃmūlakā   no   bhante  dhammā  bhagavaṃnettikā
bhagavaṃpaṭisaraṇā   sādhu   vata   bhante  2-  bhagavantaṃyeva  paṭibhātu  etassa
bhāsitassa  attho  bhagavato  sutvā  bhikkhū  dhāressantīti . Tenahi bhikkhave
suṇātha  sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho te bhikkhū
bhagavato   paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  sace  bhikkhave  aññatitthiyā
paribbājakā  evaṃ  puccheyyuṃ  kiṃmūlakā  āvuso  sabbe  dhammā  kiṃsambhavā
sabbe   dhammā   kiṃsamudayā   sabbe  dhammā  kiṃsamosaraṇā  sabbe  dhammā
@Footnote: 1 Yu. puḷavakasaññā. 2 Po. ayaṃ pāṭho natthi.
Kiṃpamukhā    sabbe   dhammā   kiṃadhipateyyā   sabbe   dhammā   kiṃuttarā
sabbe   dhammā   kiṃsārā   sabbe   dhammā   kiṃogadhā   sabbe  dhammā
kiṃpariyosānā   sabbe   dhammāti   evaṃ   puṭṭhā  tumhe  bhikkhave  tesaṃ
aññatitthiyānaṃ     paribbājakānaṃ    evaṃ    byākareyyātha    chandamūlakā
āvuso   sabbe   dhammā   manasikārasambhavā  sabbe  dhammā  phassasamudayā
sabbe    dhammā    vedanāsamosaraṇā    sabbe    dhammā   samādhipamukhā
sabbe     dhammā     satādhipateyyā    sabbe    dhammā    paññuttarā
sabbe   dhammā   vimuttisārā  sabbe  dhammā  amatogadhā  sabbe  dhammā
nibbānapariyosānā   sabbe   dhammāti   evaṃ   puṭṭhā   tumhe  bhikkhave
tesaṃ aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ evaṃ byākareyyāthāti.
     [59]  Tasmā  tiha  bhikkhave  evaṃ  sikkhitabbaṃ yathāpabbajjāparicitañca
no   cittaṃ   bhavissati  na  ca  uppannā  pāpakā  akusalā  dhammā  cittaṃ
pariyādāya    ṭhassanti    aniccasaññāparicitañca    no    cittaṃ   bhavissati
anattasaññāparicitañca     no     cittaṃ    bhavissati    asubhasaññāparicitañca
no    cittaṃ    bhavissati   ādīnavasaññāparicitañca   no   cittaṃ   bhavissati
lokassa   samañca   visamañca   ñatvā   taṃ   saññāparicitañca   no   cittaṃ
bhavissati   lokassa   sambhavañca   1-  vibhavañca  ñatvā  taṃ  saññāparicitañca
no   cittaṃ   bhavissati   lokassa   samudayañca   aṭṭhaṅgamañca   ñatvā   taṃ
saññāparicitañca      no     cittaṃ     bhavissati     pahānasaññāparicitañca
@Footnote: 1 Ma. bhavañca.
No    cittaṃ    bhavissati    virāgasaññāparicitañca   no   cittaṃ   bhavissati
nirodhasaññāparicitañca   no   cittaṃ   bhavissatīti   evañhi   vo   bhikkhave
sikkhitabbaṃ   .   yato   kho   bhikkhave   bhikkhuno   yathāpabbajjāparicitañca
cittaṃ   hoti   na   ca   uppannā   pāpakā   akusalā   dhammā   cittaṃ
pariyādāya      tiṭṭhanti      aniccasaññāparicitañca      cittaṃ     hoti
anattasaññāparicitañca        cittaṃ       hoti       asubhasaññāparicitañca
cittaṃ     hoti     ādīnavasaññāparicitañca     cittaṃ    hoti    lokassa
samañca     visamañca    ñatvā    taṃ    saññāparicitañca    cittaṃ    hoti
lokassa    sambhavañca    vibhavañca    taṃ    saññāparicitañca   cittaṃ   hoti
lokassa     samudayañca    aṭṭhaṅgamañca    ñatvā    taṃ    saññāparicitañca
cittaṃ   hoti   pahānasaññāparicitañca   cittaṃ   hoti   virāgasaññāparicitañca
cittaṃ   hoti   nirodhasaññāparicitañca   cittaṃ   hoti  tassa  dvinnaṃ  phalānaṃ
aññataraṃ   phalaṃ  pāṭikaṅkhaṃ  diṭṭheva  dhamme  aññā  sati  vā  upādisese
anāgāmitāti.
     [60]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa
ārāme  .  tena  kho  pana  samayena  āyasmā  girimānando ābādhiko
hoti  dukkhito  bāḷhagilāno  .  athakho  āyasmā  ānando yena bhagavā
tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi
ekamantaṃ   nisinno   kho   āyasmā   ānando   bhagavantaṃ   etadavoca
āyasmā     bhante     girimānando    ābādhiko    hoti    dukkhito
Bāḷhagilāno    sādhu    bhante    bhagavā    yenāyasmā   girimānando
tenupasaṅkamatu   anukampaṃ   upādāyāti   .   sace   kho   tvaṃ  ānanda
girimānandassa   bhikkhuno   upasaṅkamitvā   1-   dasa  saññā  bhāseyyāsi
ṭhānaṃ  kho  panetaṃ  vijjati  yaṃ  girimānandassa  bhikkhuno  dasa  saññā sutvā
so   ābādho   ṭhānaso   paṭipassambheyya   katamā   dasa   aniccasaññā
anattasaññā        asubhasaññā        ādīnavasaññā       pahānasaññā
virāgasaññā    nirodhasaññā   sabbaloke   anabhiratasaññā   sabbasaṅkhāresu
aniccasaññā 2- ānāpānasati.
     {60.1}    Katamā    cānanda    aniccasaññā   idhānanda   bhikkhu
araññagato  vā  rukkhamūlagato  vā  suññāgāragato  vā  iti  paṭisañcikkhati
rūpaṃ  aniccaṃ  vedanā  aniccā  saññā  aniccā  saṅkhārā aniccā viññāṇaṃ
aniccanti   iti   imesu  pañcasu  upādānakkhandhesu  aniccānupassī  viharati
ayaṃ vuccatānanda aniccasaññā.
     {60.2}    Katamā    cānanda    anattasaññā   idhānanda   bhikkhu
araññagato    vā    rukkhamūlagato    vā    suññāgāragato   vā   iti
paṭisañcikkhati   cakkhuṃ   3-   anattā   rūpaṃ  4-  anattā  sotaṃ  anattā
saddā   anattā   ghānaṃ   anattā   gandhā   anattā   jivhā  anattā
rasā  anattā  kāyo  5-  anattā  phoṭṭhabbā  anattā  mano  anattā
dhammā   anattāti   iti   imesu   chasu   ajjhattikabāhiresu   āyatanesu
anattānupassī viharati ayaṃ vuccatānanda anattasaññā.
@Footnote: 1 Ma. ayaṃ pāṭho natthi .  2 Ma. anicchāsaññā. ito paraṃ īdisameva. 3 Ma. cakkhu.
@4 Ma. rūpā. 5 Ma. kāyā.
     {60.3}  Katamā  cānanda  asubhasaññā  idhānanda bhikkhu imameva kāyaṃ
uddhaṃpādatalā  adhokesamatthakā  tacapariyantaṃ  pūrannānappakārassa 1- asucino
paccavekkhati  atthi  imasmiṃ kāye kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhārū
aṭṭhī   2-  aṭṭhimiñjaṃ  vakkaṃ  hadayaṃ  yakanaṃ  kilomakaṃ  pihakaṃ  papphāsaṃ  antaṃ
antaguṇaṃ  udariyaṃ  karīsaṃ  pittaṃ  semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā
kheḷo  siṅghāṇikā  lasikā  muttanti  iti  imasmiṃ kāye asubhānupassī viharati
ayaṃ vuccatānanda asubhasaññā.
     {60.4}    Katamā    cānanda   ādīnavasaññā   idhānanda   bhikkhu
araññagato  vā  rukkhamūlagato  vā  suññāgāragato  vā  iti  paṭisañcikkhati
bahudukkho  kho  ayaṃ  kāyo  bahuādīnavoti  3-  iti  imasmiṃ kāye vividhā
ābādhā   uppajjanti   seyyathīdaṃ   cakkhurogo   sotarogo   ghānarogo
jivhārogo  kāyarogo  sīsarogo  kaṇṇarogo  mukharogo dantarogo [4]-
kāso  sāso  pināso  ḍaho  5-  jaro  kucchirogo  mucchā  pakkhandikā
sulā  6-  visūcikā  kuṭṭhaṃ  gaṇḍo  kilāso  soso  apamāro  daddu kaṇḍu
kacchu  rakhasā  7-  vitacchikā  lohitaṃ  pittaṃ  8-  madhumeho  aṃsā  piḷakā
bhagandalā    pittasamuṭṭhānā    ābādhā    semhasamuṭṭhānā    ābādhā
vātasamuṭṭhānā    ābādhā    sannipātikā    ābādhā    utupariṇāmajā
ābādhā  visamaparihārajā  ābādhā  opakkamikā  ābādhā  kammavipākajā
ābādhā  sītaṃ  uṇhaṃ  jighacchā  pipāsā  uccāro  passāvoti  iti imasmiṃ
kāye ādīnavānupassī viharati ayaṃ vuccatānanda ādīnavasaññā.
@Footnote: 1 Ma. pūraṃ nānāppakārassa. Yu. pūraṃ nānap ---. 2 Ma. nhāru aṭṭhi.
@3 Ma. itisaddo natthi. 4 Ma. oṭṭharogoti dissati. 5 Ma. ḍāho. 6 Ma. Yu. sūlā.
@7 Ma. nakhasā. 8 Yu. lohitapittaṃ.
     {60.5}   Katamā  cānanda  pahānasaññā  idhānanda  bhikkhu  uppannaṃ
kāmavitakkaṃ   nādhivāseti  pajahati  vinodeti  byantīkaroti  anabhāvaṃ  gameti
uppannaṃ   byāpādavitakkaṃ   nādhivāseti   pajahati   vinodeti  byantīkaroti
anabhāvaṃ   gameti   uppannaṃ   vihiṃsāvitakkaṃ  nādhivāseti  pajahati  vinodeti
byantīkaroti   anabhāvaṃ   gameti  uppannuppanne  pāpake  akusale  dhamme
nādhivāseti   pajahati   vinodeti   byantīkaroti   anabhāvaṃ   gameti   ayaṃ
vuccatānanda pahānasaññā.
     {60.6}  Katamā  cānanda virāgasaññā idhānanda bhikkhu araññagato vā
rukkhamūlagato   vā   suññāgāragato   vā  iti  paṭisañcikkhati  etaṃ  santaṃ
etaṃ  paṇītaṃ  yadidaṃ  sabbasaṅkhārasamatho  sabbūpadhipaṭinissaggo  taṇhakkhayo  1-
virāgo nibbānanti ayaṃ vuccatānanda virāgasaññā.
     {60.7}  Katamā  cānanda nirodhasaññā idhānanda bhikkhu araññagato vā
rukkhamūlagato   vā   suññāgāragato   vā  iti  paṭisañcikkhati  etaṃ  santaṃ
etaṃ  paṇītaṃ  yadidaṃ  sabbasaṅkhārasamatho  sabbūpadhipaṭinissaggo  taṇhakkhayo  1-
nirodho nibbānanti ayaṃ vuccatānanda nirodhasaññā.
     {60.8}  Katamā  cānanda  sabbaloke  anabhiratasaññā idhānanda bhikkhu
ye loke upāyupādānā 2- cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayā te pajahanto
viramati  na  upādiyanto  3-  ayaṃ  vuccatānanda sabbaloke anabhiratasaññā.
Katamā    cānanda    sabbasaṅkhāresu    aniccasaññā   idhānanda   bhikkhu
sabbasaṅkhārehi   4-   aṭṭiyati   harāyati   jigucchati   ayaṃ   vuccatānanda
@Footnote: 1 Ma. taṇhākkhayo .  2 Ma. upādānā. 3 Ma. anupādiyanto. 4 Ma. sabbasaṅkhāresu.
Sabbasaṅkhāresu aniccasaññā.
     {60.9}    Katamā    cānanda   ānāpānasati   idhānanda   bhikkhu
araññagato    vā    rukkhamūlagato   vā   suññāgāragato   vā   nisīdati
pallaṅkaṃ   ābhujitvā   ujuṃ    kāyaṃ  paṇidhāya  parimukhaṃ  satiṃ  upaṭṭhapetvā
so   satova   assasati   sato  1-  passasati  dīghaṃ  vā  assasanto  dīghaṃ
assasāmīti    pajānāti    dīghaṃ    vā    passasanto   dīghaṃ   passasāmīti
pajānāti  rassaṃ  vā  assasanto  rassaṃ  assasāmīti  pajānāti  rassaṃ  vā
passasanto     rassaṃ     passasāmīti     pajānāti     sabbakāyapaṭisaṃvedī
assasissāmīti     sikkhati    sabbakāyapaṭisaṃvedī    passasissāmīti    sikkhati
passambhayaṃ   kāyasaṅkhāraṃ   assasissāmīti   sikkhati   passambhayaṃ  kāyasaṅkhāraṃ
passasissāmīti   sikkhati  pītipaṭisaṃvedī  assasissāmīti  sikkhati  pītipaṭisaṃvedī
passasissāmīti   sikkhati   sukhapaṭisaṃvedī   assasissāmīti  sikkhati  sukhapaṭisaṃvedī
passasissāmīti    sikkhati    cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī    assasissāmīti   sikkhati
cittasaṅkhārapaṭisaṃvedī    passasissāmīti    sikkhati   passambhayaṃ   cittasaṅkhāraṃ
assasissāmīti   sikkhati   passambhayaṃ   cittasaṅkhāraṃ   passasissāmīti   sikkhati
cittapaṭisaṃvedī  assasissāmīti  sikkhati  cittapaṭisaṃvedī  passasissāmīti sikkhati
abhippamodayaṃ  cittaṃ ... Samādahaṃ cittaṃ ... Vimocayaṃ cittaṃ ... Aniccānupassī
...  virāgānupassī ... Nirodhānupassī ... Paṭinissaggānupassī assasissāmīti
sikkhati    paṭinissaggānupassī   passasissāmīti   sikkhati   ayaṃ   vuccatānanda
ānāpānasati  .  sace kho tvaṃ ānanda girimānandassa bhikkhuno upasaṅkamitvā
@Footnote: 1 Ma. satova.
Imā  dasa  saññā  bhāseyyāsi  ṭhānaṃ  kho  panetaṃ vijjati yaṃ girimānandassa
bhikkhuno  imā  dasa saññā sutvā so ābādho ṭhānaso paṭipassambheyyāti.
Athakho   āyasmā   ānando   bhagavato   santike   imā   dasa  saññā
uggahetvā    yenāyasmā    girimānando   tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā
āyasmato  girimānandassa  imā  dasa  saññā  abhāsi . Athakho āyasmato
girimānandassa  imā  dasa  saññā  sutvā  so ābādho ṭhānaso paṭipassambhi
vuṭṭhahi   1-   cāyasmā   girimānando   tamhā  ābādhā  tathā  pahīno
ca panāyasmato girimānandassa so ābādho ahosīti.
                    Sacittavaggo paṭhamo.
                        Tassuddānaṃ
          sacittasārīputtā ca            ṭhiti ca samathena ca
          parihānā dve saññā 2-   mūlā pabbajitābadho 3-.
                     -------------
                     Yamakavaggo dutiyo
     [61]   Purimā   bhikkhave   koṭi   na  paññāyati  avijjāya  ito
pubbe  avijjā  nāhosi  atha  pacchā  sambhavīti  4-  evañcetaṃ  bhikkhave
vuccati   atha   ca   pana   paññāyati   idappaccayā  avijjāti  avijjampahaṃ
bhikkhave   sāhāraṃ   vadāmi   no   anāhāraṃ   ko  cāhāro  avijjāya
pañca    nīvaraṇātissa   vacanīyaṃ   pañcapahaṃ   bhikkhave   nīvaraṇe   sāhāre
@Footnote: 1 Po. vuṭṭhāhi. Yu. uṭṭhahi. 2 Ma. parihāno ca dvesaññā.
@3 Po. pabbajitaṃ dhiroti. Ma. pabbajitaṃ girīti. Yu. pabbajitāgirīti.
@4 Po. Ma. samabhavīti. aparaṃpi īdisameva.
Vadāmi   no   anāhāre   ko   cāhāro   pañcannaṃ   nīvaraṇānaṃ   tīṇi
duccaritānītissa   vacanīyaṃ   tīṇipahaṃ  bhikkhave  duccaritāni  sāhārāni  vadāmi
no  anāhārāni  ko  cāhāro  tiṇṇaṃ  duccaritānaṃ indriyāsaṃvarotissa 1-
vacanīyaṃ   indriyāsaṃvarampahaṃ   bhikkhave   sāhāraṃ   vadāmi   no  anāhāraṃ
ko    cāhāro   indriyāsaṃvarassa   asatāsampajaññantissa   2-   vacanīyaṃ
asatāsampajaññampahaṃ  bhikkhave  sāhāraṃ  vadāmi  no  anāhāraṃ ko cāhāro
asatāsampajaññassa     ayoniso    manasikārotissa    vacanīyaṃ    ayoniso
manasikārampahaṃ   bhikkhave   sāhāraṃ  vadāmi  no  anāhāraṃ  ko  cāhāro
ayoniso     manasikārassa     assaddhiyantissa    vacanīyaṃ    assaddhiyampahaṃ
bhikkhave   sāhāraṃ   vadāmi   no  anāhāraṃ  ko  cāhāro  assaddhiyassa
assaddhammassavanantissa   vacanīyaṃ   assaddhammassavanampahaṃ   bhikkhave   sāhāraṃ
vadāmi  no  anāhāraṃ ko cāhāro assaddhammassavanassa asappurisasaṃsevotissa
vacanīyaṃ
     {61.1}  iti  kho bhikkhave asappurisasaṃsevo paripūro assaddhammassavanaṃ
paripūreti  assaddhammassavanaṃ  paripūraṃ  assaddhiyaṃ  paripūreti  assaddhiyaṃ paripūraṃ
ayoniso  manasikāraṃ  paripūreti  ayoniso manasikāro paripūro asatāsampajaññaṃ
paripūreti  asatāsampajaññaṃ  paripūraṃ  indriyāsaṃvaraṃ  paripūreti  indriyāsaṃvaro
paripūro  tīṇi  duccaritāni  paripūreti  tīṇi duccaritāni paripūrāni pañca nīvaraṇe
paripūrenti  pañca  nīvaraṇā paripūrā avijjaṃ paripūrenti evametissā avijjāya
āhāro   hoti   evañca   pāripūri   seyyathāpi  bhikkhave  uparipabbate
@Footnote: 1 Ma. indriyaasaṃvarotissa .  2 Po. asatiasampajaññantissa.
Thullaphusitake  deve  vassante  deve  gaḷagaḷāyante 1- taṃ udakaṃ yathāninnaṃ
pavattamānaṃ    pabbatakandarapadarasākhā    paripūreti    pabbatakandarapadarasākhā
paripūrā   kusubbhe   2-   paripūrenti   kusubbhā   paripūrā   mahāsobbhe
paripūrenti    mahāsobbhā   paripūrā   kunnadiyo   paripūrenti   kunnadiyo
paripūrā   mahānadiyo   paripūrenti   mahānadiyo  paripūrā  mahāsamuddaṃ  3-
sāgaraṃ   paripūrenti   evametassa   mahāsamuddassa   sāgarassa   āhāro
hoti evañca pāripūri
     {61.2}   evameva   kho   bhikkhave   asappurisasaṃsevo   paripūro
assaddhammassavanaṃ     paripūreti    assaddhammassavanaṃ    paripūraṃ    assaddhiyaṃ
paripūreti   assaddhiyaṃ   paripūraṃ   ayoniso  manasikāraṃ  paripūreti  ayoniso
manasikāro     paripūro    asatāsampajaññaṃ    paripūreti    asatāsampajaññaṃ
paripūraṃ  indriyāsaṃvaraṃ  paripūreti  indriyāsaṃvaro  paripūro  tīṇi duccaritāni
paripūreti   tīṇi   duccaritāni  paripūrāni  pañca  nīvaraṇe  paripūrenti  pañca
nīvaraṇā   paripūrā  avijjaṃ  paripūrenti  evametissā  avijjāya  āhāro
hoti evañca pāripūri.
     {61.3}  Vijjāvimuttimpahaṃ  bhikkhave sāhāraṃ vadāmi no anāhāraṃ ko
cāhāro  vijjāvimuttiyā  satta  bojjhaṅgātissa  vacanīyaṃ  sattapahaṃ  bhikkhave
bojjhaṅge   sāhāre   vadāmi  no  anāhāre  ko  cāhāro  sattannaṃ
bojjhaṅgānaṃ   cattāro   satipaṭṭhānātissa   vacanīyaṃ  cattāropahaṃ  bhikkhave
satipaṭṭhāne   sāhāre   vadāmi  no  anāhāre  ko  cāhāro  catunnaṃ
satipaṭṭhānānaṃ   tīṇi   sucaritānītissa   vacanīyaṃ   tīṇipahaṃ  bhikkhave  sucaritāni
sāhārāni   vadāmi   no   anāhārāni  ko  cāhāro  tiṇṇaṃ  sucaritānaṃ
@Footnote: 1 Po. Ma. deve gaḷagaḷāyanteti ime pāṭhā natthi. Yu. galagalāyante. 2 Po.
@kusambhe. Ma. kusombhe. aññattha evaṃ ñātabbaṃ. 3 Po. sabbatthavāresu samuddaṃ.
Indriyasaṃvarotissa   vacanīyaṃ   indriyasaṃvarampahaṃ   bhikkhave   sāhāraṃ  vadāmi
no    anāhāraṃ    ko   cāhāro   indriyasaṃvarassa   satisampajaññantissa
vacanīyaṃ   satisampajaññampahaṃ   bhikkhave   sāhāraṃ   vadāmi   no   anāhāraṃ
ko    cāhāro    satisampajaññassa    yoniso   manasikārotissa   vacanīyaṃ
yoniso   manasikārampahaṃ   bhikkhave   sāhāraṃ  vadāmi  no  anāhāraṃ  ko
cāhāro   yoniso   manasikārassa  saddhātissa  vacanīyaṃ  saddhampahaṃ  bhikkhave
sāhāraṃ  vadāmi  no  anāhāraṃ  ko  cāhāro saddhāya saddhammassavanantissa
vacanīyaṃ   saddhammassavanampahaṃ  bhikkhave  sāhāraṃ  vadāmi  no  anāhāraṃ  ko
cāhāro saddhammassavanassa sappurisasaṃsevotissa vacanīyaṃ
     {61.4}  iti  kho  bhikkhave  sappurisasaṃsevo  paripūro saddhammassavanaṃ
paripūreti  saddhammassavanaṃ  paripūraṃ  saddhaṃ  paripūreti  saddhā  paripūrā yoniso
manasikāraṃ  paripūreti  yoniso  manasikāro  paripūro  satisampajaññaṃ  paripūreti
satisampajaññaṃ   paripūraṃ   indriyasaṃvaraṃ   paripūreti   indriyasaṃvaro   paripūro
tīṇi    sucaritāni    paripūreti    tīṇi   sucaritāni   paripūrāni   cattāro
satipaṭṭhāne  paripūrenti  cattāro  satipaṭṭhānā  paripūrā  satta bojjhaṅge
paripūrenti    satta    bojjhaṅgā    paripūrā   vijjāvimuttiṃ   paripūrenti
evametissā vijjāvimuttiyā āhāro hoti evañca pāripūri
     {61.5}   seyyathāpi  bhikkhave  uparipabbate  thullaphusitake   deve
vassante    deve   gaḷagaḷāyante   taṃ   udakaṃ   yathāninnaṃ   pavattamānaṃ
pabbatakandarapadarasākhā          paripūreti         pabbatakandarapadarasākhā
paripūrā       kusubbhe       paripūrenti       kusubbhā       paripūrā
Mahāsobbhe   paripūrenti   mahāsobbhā   paripūrā   kunnadiyo  paripūrenti
kunnadiyo    paripūrā    mahānadiyo    paripūrenti   mahānadiyo   paripūrā
mahāsamuddaṃ   sāgaraṃ   paripūrenti   evametassa   mahāsamuddassa  sāgarassa
āhāro  1-  hoti  evañca pāripūri evameva kho bhikkhave sappurisasaṃsevo
paripūro   saddhammassavanaṃ  paripūreti  saddhammassavanaṃ  paripūraṃ  saddhaṃ  paripūreti
saddhā   paripūrā   yoniso   manasikāraṃ   paripūreti   yoniso  manasikāro
paripūro    satisampajaññaṃ   paripūreti   satisampajaññaṃ   paripūraṃ   indriyasaṃvaraṃ
paripūreti    indriyasaṃvaro   paripūro   tīṇi   sucaritāni   paripūreti   tīṇi
sucaritāni    paripūrāni   cattāro   satipaṭṭhāne   paripūrenti   cattāro
satipaṭṭhānā   paripūrā   satta   bojjhaṅge  paripūrenti  satta  bojjhaṅgā
paripūrā  vijjāvimuttiṃ  paripūrenti  evametissā  vijjāvimuttiyā  āhāro
hoti evañca pāripūrīti.
     [62]   Purimā   bhikkhave   koṭi  na  paññāyati  bhavataṇhāya  ito
pubbe   bhavataṇhā   nāhosi   atha  pacchā  sambhavīti  evañcetaṃ  bhikkhave
vuccati  atha  ca  pana  paññāyati  idappaccayā  bhavataṇhāti  bhavataṇhampahaṃ 2-
bhikkhave   sāhāraṃ   vadāmi   no   anāhāraṃ  ko  cāhāro  bhavataṇhāya
avijjātissa    vacanīyaṃ    avijjampahaṃ   bhikkhave   sāhāraṃ   vadāmi   no
anāhāraṃ   ko   cāhāro   avijjāya   pañcanīvaraṇātissa   vacanīyaṃ  pañca
nīvaraṇepahaṃ  bhikkhave  3-  sāhāre  vadāmi  no anāhāre ko cāhāro
pañcannaṃ     nīvaraṇānaṃ     tīṇi     duccaritānītissa     vacanīyaṃ    tīṇipahaṃ
@Footnote: 1 Ma. sāhāro .  2 Ma. bhavataṇhāmpāhaṃ. sabbattha īdisameva .  3 Yu. pañcapahaṃ
@bhikkhave nīvaraṇe.
Bhikkhave  duccaritāni  sāhārāni  vadāmi  no  anāhārāni  ko  cāhāro
tiṇṇaṃ    duccaritānaṃ    indriyāsaṃvarotissa    vacanīyaṃ    indriyāsaṃvarampahaṃ
bhikkhave  sāhāraṃ  vadāmi  no  anāhāraṃ  ko  cāhāro  indriyāsaṃvarassa
asatāsampajaññantissa    vacanīyaṃ    asatāsampajaññampahaṃ   bhikkhave   sāhāraṃ
vadāmi   no   anāhāraṃ   ko   cāhāro   asatāsampajaññassa  ayoniso
manasikārotissa    vacanīyaṃ   ayoniso   manasikārampahaṃ   bhikkhave   sāhāraṃ
vadāmi    no    anāhāraṃ    ko   cāhāro   ayoniso   manasikārassa
assaddhiyantissa   vacanīyaṃ   assaddhiyampahaṃ   bhikkhave   sāhāraṃ  vadāmi  no
anāhāraṃ   ko   cāhāro   assaddhiyassa   assaddhammassavanantissa  vacanīyaṃ
assaddhammassavanampahaṃ   bhikkhave   sāhāraṃ   vadāmi   no   anāhāraṃ  ko
cāhāro assaddhammassavanassa asappurisasaṃsevotissa vacanīyaṃ
     {62.1}  iti  kho bhikkhave asappurisasaṃsevo paripūro assaddhammassavanaṃ
paripūreti    assaddhammassavanaṃ   paripūraṃ   assaddhiyaṃ   paripūreti   assaddhiyaṃ
paripūraṃ   ayoniso   manasikāraṃ   paripūreti  ayoniso  manasikāro  paripūro
asatāsampajaññaṃ    paripūreti    asatāsampajaññaṃ    paripūraṃ    indriyāsaṃvaraṃ
paripūreti   indriyāsaṃvaro   paripūro   tīṇi   duccaritāni   paripūreti  tīṇi
duccaritāni  paripūrāni  pañca  nīvaraṇe  paripūrenti  pañca  nīvaraṇā  paripūrā
avijjaṃ   paripūrenti   avijjā  paripūrā  bhavataṇhaṃ  paripūreti  evametissā
bhavataṇhāya   āhāro   hoti   evañca   pāripūri   seyyathāpi  bhikkhave
uparipabbate  thullaphusitake  deve  vassante  deve  gaḷagaḷāyante taṃ udakaṃ
Yathāninnaṃ       pavattamānaṃ       pabbatakandarapadarasākhā       paripūreti
pabbatakandarapadarasākhā     paripūrā     kusubbhe    paripūrenti    kusubbhā
paripūrā   mahākusubbhe   1-  paripūrenti  mahākusubbhā  paripūrā  kunnadiyo
paripūrenti    kunnadiyo   paripūrā   mahānadiyo   paripūrenti   mahānadiyo
paripūrā   mahāsamuddaṃ   sāgaraṃ   paripūrenti   evametassa   mahāsamuddassa
sāgarassa āhāro hoti evañca pāripūri
     {62.2}   evameva   kho   bhikkhave   asappurisasaṃsevo   paripūro
assaddhammassavanaṃ     paripūreti    assaddhammassavanaṃ    paripūraṃ    assaddhiyaṃ
paripūreti   assaddhiyaṃ   paripūraṃ   ayoniso  manasikāraṃ  paripūreti  ayoniso
manasikāro     paripūro    asatāsampajaññaṃ    paripūreti    asatāsampajaññaṃ
paripūraṃ  indriyāsaṃvaraṃ  paripūreti  indriyāsaṃvaro  paripūro  tīṇi duccaritāni
paripūreti   tīṇi   duccaritāni  paripūrāni  pañca  nīvaraṇe  paripūrenti  pañca
nīvaraṇā  paripūrā  avijjaṃ  paripūrenti  avijjā  paripūrā  bhavataṇhaṃ paripūreti
evametissā bhavataṇhāya āhāro hoti evañca pāripūri.
     {62.3}  Vijjāvimuttimpahaṃ  bhikkhave  sāhāraṃ  vadāmi  no anāhāraṃ
ko   cāhāro   vijjāvimuttiyā   satta  bojjhaṅgātissa  vacanīyaṃ  sattapahaṃ
bhikkhave   bojjhaṅge   sāhāre  vadāmi  no  anāhāre  ko  cāhāro
sattannaṃ   bojjhaṅgānaṃ   cattāro   satipaṭṭhānātissa  vacanīyaṃ  cattāropahaṃ
bhikkhave   satipaṭṭhāne  sāhāre  vadāmi  no  anāhāre  ko  cāhāro
catunnaṃ   satipaṭṭhānānaṃ   tīṇi   sucaritānītissa   vacanīyaṃ   tīṇipahaṃ   bhikkhave
sucaritāni    sāhārāni    vadāmi   no   anāhārāni   ko   cāhāro
@Footnote: 1 Yu. mahāsobbhe.
Tiṇṇaṃ   sucaritānaṃ   indriyasaṃvarotissa   vacanīyaṃ   indriyasaṃvarampahaṃ  bhikkhave
sāhāraṃ    vadāmi    no   anāhāraṃ   ko   cāhāro   indriyasaṃvarassa
satisampajaññantissa     vacanīyaṃ     satisampajaññampahaṃ    bhikkhave    sāhāraṃ
vadāmi    no    anāhāraṃ   ko   cāhāro   satisampajaññassa   yoniso
manasikārotissa    vacanīyaṃ    yoniso   manasikārampahaṃ   bhikkhave   sāhāraṃ
vadāmi   no  anāhāraṃ  ko  cāhāro  yoniso  manasikārassa  saddhātissa
vacanīyaṃ  saddhampahaṃ  bhikkhave  sāhāraṃ  vadāmi  no  anāhāraṃ  ko cāhāro
saddhāya    saddhammassavanantissa    vacanīyaṃ    saddhammassavanampahaṃ    bhikkhave
sāhāraṃ    vadāmi   no   anāhāraṃ   ko   cāhāro   saddhammassavanassa
sappurisasaṃsevotissa vacanīyaṃ
     {62.4}  iti  kho  bhikkhave  sappurisasaṃsevo  paripūro saddhammassavanaṃ
paripūreti  saddhammassavanaṃ  paripūraṃ  saddhaṃ  paripūreti  saddhā  paripūrā yoniso
manasikāraṃ  paripūreti  yoniso  manasikāro  paripūro  satisampajaññaṃ  paripūreti
satisampajaññaṃ  paripūraṃ  indriyasaṃvaraṃ  paripūreti  indriyasaṃvaro  paripūro  tīṇi
sucaritāni   paripūreti   tīṇi   sucaritāni  paripūrāni  cattāro  satipaṭṭhāne
paripūrenti  cattāro  satipaṭṭhānā  paripūrā  satta  bojjhaṅge  paripūrenti
satta    bojjhaṅgā   paripūrā   vijjāvimuttiṃ   paripūrenti   evametissā
vijjāvimuttiyā āhāro hoti evañca pāripūri
     {62.5} seyyathāpi bhikkhave uparipabbate thullaphusitake deve vassante
deve  gaḷagaḷāyante  1-  taṃ  udakaṃ  yathāninnaṃ  pavattamānaṃ  pabbatakandara-
padarasākhā    paripūreti    pabbatakandarapadarasākhā    paripūrā    kusubbhe
@Footnote: 1 Ma. deve gaḷagaḷāyanteti ime pāṭhā natthi.
Paripūrenti   kusubbhā   paripūrā   mahākusubbhe   paripūrenti   mahākusubbhā
paripūrā  kunnadiyo  paripūrenti  kunnadiyo  paripūrā  mahānadiyo  paripūrenti
mahānadiyo    paripūrā    mahāsamuddaṃ   sāgaraṃ   paripūrenti   evametassa
mahāsamuddassa  sāgarassa  āhāro  hoti  evañca  pāripūri  evameva kho
bhikkhave   sappurisasaṃsevo  paripūro  saddhammassavanaṃ  paripūreti  saddhammassavanaṃ
paripūraṃ  saddhaṃ  paripūreti  saddhā paripūrā yoniso manasikāraṃ paripūreti yoniso
manasikāro    paripūro    satisampajaññaṃ   paripūreti   satisampajaññaṃ   paripūraṃ
indriyasaṃvaraṃ   paripūreti  indriyasaṃvaro  paripūro  tīṇi  sucaritāni  paripūreti
tīṇi   sucaritāni   paripūrāni  cattāro  satipaṭṭhāne  paripūrenti  cattāro
satipaṭṭhānā   paripūrā   satta   bojjhaṅge  paripūrenti  satta  bojjhaṅgā
paripūrā  vijjāvimuttiṃ  paripūrenti  evametissā  vijjāvimuttiyā  āhāro
hoti evañca pāripūrīti.
     [63]  Yekeci bhikkhave mayi niṭṭhaṃgatā sabbe te diṭṭhisampannā [1]-
pañcannaṃ   idha   niṭṭhā   pañcannaṃ  idha  vihāya  niṭṭhā  katamesaṃ  pañcannaṃ
idha  niṭṭhā  sattakkhattuṃparamassa  2-  kolaṃkolassa  ekabījissa sakadāgāmissa
yo  ca  diṭṭheva  dhamme  arahā imesaṃ pañcannaṃ idha niṭṭhā katamesaṃ pañcannaṃ
idha     vihāya    niṭṭhā    antarāparinibbāyissa    upahaccaparinibbāyissa
asaṅkhāraparinibbāyissa         sasaṅkhāraparinibbāyissa        uddhaṃsotassa
akaniṭṭhagāmino    imesaṃ    pañcannaṃ    idha   vihāya   niṭṭhā   yekeci
@Footnote: 1 Ma. Yu. tesaṃ diṭṭhisampannānanti atthi .  2 Ma. Yu. sattakkhattuparamassa.
@sabbatthāpi īdisameva.
Bhikkhave  mayi  niṭṭhaṃgatā  sabbe  te  diṭṭhisampannā  tesaṃ  diṭṭhisampannānaṃ
imesaṃ pañcannaṃ idha niṭṭhā imesaṃ pañcannaṃ idha vihāya niṭṭhāti.
     [64]   Yekeci   bhikkhave   mayi   aveccappasannā   sabbe  te
sotāpannā    tesaṃ   sotāpannānaṃ   pañcannaṃ   idha   niṭṭhā   pañcannaṃ
idha   vihāya   niṭṭhā   katamesaṃ  pañcannaṃ  idha  niṭṭhā  sattakkhattuṃparamassa
kolaṅkolassa  ekabījissa  sakadāgāmissa  yo  ca  diṭṭheva  dhamme  arahā
imesaṃ   pañcannaṃ   idha   niṭṭhā   katamesaṃ  pañcannaṃ  idha  vihāya  niṭṭhā
antarāparinibbāyissa      upahaccaparinibbāyissa      asaṅkhāraparinibbāyissa
sasaṅkhāraparinibbāyissa    uddhaṃsotassa   akaniṭṭhagāmino   imesaṃ   pañcannaṃ
idha   vihāya   niṭṭhā   yekeci   bhikkhave  mayi  aveccappasannā  sabbe
te   sotāpannā   tesaṃ   sotāpannānaṃ   imesaṃ  pañcannaṃ  idha  niṭṭhā
imesaṃ pañcannaṃ idha vihāya niṭṭhāti.
     [65] Ekaṃ samayaṃ āyasmā sārīputto magadhesu viharati nālakagāmake.
Athakho   sāmaṇḍakāni   paribbājako  yenāyasmā  sārīputto  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā    āyasmatā   sārīputtena   saddhiṃ   sammodi   sammodanīyaṃ
kathaṃ  sārāṇīyaṃ  1-  vītisāretvā  ekamantaṃ  nisīdi  ekamantaṃ nisinno kho
sāmaṇḍakāni     paribbājako     āyasmantaṃ     sārīputtaṃ    etadavoca
kinnu   kho   āvuso   sārīputta  sukhaṃ  kiṃ  dukkhanti  .  abhinibbatti  kho
@Footnote: 1 Ma. sāraṇīyaṃ. sabbattha evaṃ ñātabbaṃ.
Āvuso    dukkhā   anabhinibbatti   sukhā   abhinibbattiyā   āvuso   sati
idaṃ   dukkhaṃ  pāṭikaṅkhaṃ  sītaṃ  uṇhaṃ  jighacchā  pipāsā  uccāro  passāvo
aggisamphasso   daṇḍasamphasso   satthasamphasso   ñātīpi   naṃ  1-  mittāpi
saṅgamma   samāgamma   rosenti   abhinibbattiyā  āvuso  sati  idaṃ  dukkhaṃ
pāṭikaṅkhaṃ   .   anabhinibbattiyā   āvuso   sati   idaṃ   sukhaṃ   pāṭikaṅkhaṃ
na  sītaṃ  na  uṇhaṃ  na  jighacchā  na  pipāsā  na  uccāro  na  passāvo
na   aggisamphasso   na  daṇḍasamphasso  na  satthasamphasso  ñātīpi  naṃ  1-
mittāpi   saṅgamma   samāgamma   na   rosenti   anabhinibbattiyā  āvuso
sati idaṃ sukhaṃ pāṭikaṅkhanti.
     [66]   Ekaṃ   samayaṃ   āyasmā   sārīputto   magadhesu   viharati
nālakagāmake    .    athakho   sāmaṇḍakāni   paribbājako   yenāyasmā
sārīputto   tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   āyasmatā  sārīputtena  saddhiṃ
sammodi   sammodanīyaṃ   kathaṃ   sārāṇīyaṃ   vītisāretvā   ekamantaṃ  nisīdi
ekamantaṃ   nisinno  kho  sāmaṇḍakāni  paribbājako  āyasmantaṃ  sārīputtaṃ
etadavoca    kinnu  kho  āvuso  sārīputta  imasmiṃ  dhammavinaye  sukhaṃ  kiṃ
dukkhanti   .   anabhirati  kho  āvuso  imasmiṃ  dhammavinaye  dukkhā  abhirati
sukhā   anabhiratiyā   āvuso   sati   idaṃ   dukkhaṃ   pāṭikaṅkhaṃ  gacchantopi
sukhaṃ sātaṃ nādhigacchati ṭhitopi ... Nisinnopi ... Sayānopi ... Gāmagatopi ...
Araññagatopi  ... Rukkhamūlagatopi ... Suññāgāragatopi ... Abbhokāsagatopi
...   bhikkhumajjhagatopi   sukhaṃ   sātaṃ   nādhigacchati   anabhiratiyā   āvuso
@Footnote: 1 Po. Ma. ayaṃ pāṭho natthi.
Sati   idaṃ   dukkhaṃ   pāṭikaṅkhaṃ   .   abhiratiyā   āvuso  sati  idaṃ  sukhaṃ
pāṭikaṅkhaṃ  gacchantopi  sukhaṃ  sātaṃ  adhigacchati  ṭhitopi  ...  nisinnopi ...
Sayānopi  ...  gāmagatopi  ...  araññagatopi  ...  rukkhamūlagatopi ...
Suññāgāragatopi   ...   abbhokāsagatopi   ...   bhikkhumajjhagatopi   sukhaṃ
sātaṃ adhigacchati abhiratiyā āvuso sati idaṃ sukhaṃ pāṭikaṅkhanti.
     [67]   Ekaṃ   samayaṃ   bhagavā  kosalesu  cārikañcaramāno  mahatā
bhikkhusaṅghena   saddhiṃ   yena   naḷakapānaṃ  nāma  kosalānaṃ  nigamo  tadavasari
tatra  sudaṃ  bhagavā  naḷakapāne  viharati  palāsavane  tena  kho pana samayena
bhagavā   tadahuposathe   bhikkhusaṅghaparivuto   nisinno   hoti  athakho  bhagavā
bahudeva   rattiṃ  bhikkhū  1-  dhammiyā  kathāya  sandassetvā  samādapetvā
samuttejetvā  sampahaṃsetvā  tuṇhībhūtaṃ  tuṇhībhūtaṃ  bhikkhusaṅghaṃ  anuviloketvā
āyasmantaṃ  sārīputtaṃ  āmantesi  vigatathīnamiddho  kho  sārīputta bhikkhusaṅgho
paṭibhātu  taṃ  sārīputta  bhikkhūnaṃ  dhammī  kathā  piṭṭhi  me  āgilāyati  tamahaṃ
āyamissāmīti   .   evaṃ   bhanteti  kho  āyasmā  sārīputto  bhagavato
paccassosi.
     {67.1}  Athakho  bhagavā  catuguṇaṃ  saṅghāṭiṃ  paññāpetvā  dakkhiṇena
passena   sīhaseyyaṃ  kappesi  pāde  pādaṃ  accādhāya  sato  sampajāno
uṭṭhānasaññaṃ   manasikaritvā   .   tatra  kho  āyasmā  sārīputto  bhikkhū
āmantesi  āvuso  bhikkhavoti  .  āvusoti  kho  te  bhikkhū  āyasmato
sārīputtassa  paccassosuṃ  .  āyasmā  sārīputto  etadavoca  yassakassaci
āvuso   saddhā   natthi   kusalesu  dhammesu  hiri  natthi  ...  ottappaṃ
@Footnote: 1 Po. Ma. bhikkhūnaṃ. ito paraṃ īdisameva.
Natthi  ...  viriyaṃ  1-  natthi  ... Paññā natthi kusalesu dhammesu tassa yā
ratti  vā  divaso  vā  āgacchati  pārihāniyeva  2-  pāṭikaṅkhā kusalesu
dhammesu   no   vuḍḍhi   seyyathāpi   āvuso   kāḷapakkhe  candassa  yā
ratti   vā  divaso  vā  āgacchati  hāyateva  vaṇṇena  hāyati  maṇḍalena
hāyati   ābhāya   hāyati   ārohapariṇāhena   evameva   kho  āvuso
yassakassaci   saddhā  natthi  kusalesu  dhammesu  hiri  natthi  ...  ottappaṃ
natthi  ...  viriyaṃ  natthi  ...  paññā  natthi  kusalesu  dhammesu tassa yā
ratti  vā  divaso  vā  āgacchati  pārihāniyeva  2-  pāṭikaṅkhā kusalesu
dhammesu no vuḍḍhi
     {67.2}   assaddho  purisapuggaloti  āvuso  parihānametaṃ  ahiriko
purisapuggaloti     āvuso    parihānametaṃ    anottappī    purisapuggaloti
āvuso    parihānametaṃ   kusīto   purisapuggaloti   āvuso   parihānametaṃ
duppañño   purisapuggaloti   āvuso   parihānametaṃ  kodhano  purisapuggaloti
āvuso   parihānametaṃ   upanāhī   purisapuggaloti   āvuso   parihānametaṃ
pāpiccho   purisapuggaloti  āvuso  parihānametaṃ  pāpamitto  purisapuggaloti
āvuso parihānametaṃ micchādiṭṭhiko purisapuggaloti āvuso parihānametaṃ.
     {67.3}  Yassakassaci  āvuso  saddhā  atthi  kusalesu  dhammesu hiri
atthi  ...  ottappaṃ  atthi  ...  viriyaṃ  atthi ... Paññā atthi kusalesu
dhammesu   tassa   yā   ratti   vā   divaso   vā  āgacchati  vuḍḍhiyeva
pāṭikaṅkhā   kusalesu   dhammesu   no   pārihāni   seyyathāpi   āvuso
juṇhapakkhe   candassa   yā  ratti  vā  divaso  vā  āgacchati  vaḍḍhateva
@Footnote: 1 Ma. vīriyaṃ. 2 Ma. Yu. hāniyeva.
Vaṇṇena   vaḍḍhati   maṇḍalena   vaḍḍhati  ābhāya  vaḍḍhati  ārohapariṇāhena
evameva  kho  āvuso  yassakassaci  saddhā atthi kusalesu dhammesu hiri atthi
... Ottappaṃ atthi ... Viriyaṃ atthi ... Paññā atthi kusalesu dhammesu tassa
yā  ratti  vā  divaso  vā āgacchati vuḍḍhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu
no   pārihāni   saddho   purisapuggaloti   āvuso  aparihānametaṃ  hirimā
purisapuggaloti   āvuso   aparihānametaṃ  ottappī  purisapuggaloti  āvuso
aparihānametaṃ    āraddhaviriyo    purisapuggaloti   āvuso   aparihānametaṃ
paññavā   purisapuggaloti  āvuso  aparihānametaṃ  akkodhano  purisapuggaloti
āvuso   aparihānametaṃ   anupanāhī  purisapuggaloti  āvuso  aparihānametaṃ
appiccho     purisapuggaloti    āvuso    aparihānametaṃ    kalyāṇamitto
purisapuggaloti    āvuso    aparihānametaṃ   sammādiṭṭhiko   purisapuggaloti
āvuso aparihānametaṃ.
     {67.4}    Athakho   bhagavā   paccuṭṭhāya   āyasmantaṃ   sārīputtaṃ
āmantesi    sādhu   sādhu   sārīputta   yassakassaci   sārīputta   saddhā
natthi  kusalesu  dhammesu hiri natthi ... Ottappaṃ natthi ... Viriyaṃ natthi ...
Paññā   natthi   kusalesu   dhammesu   tassa  yā  ratti  vā  divaso  vā
āgacchati  hāniyeva  pāṭikaṅkhā  kusalesu  dhammesu  no  vuḍḍhi  seyyathāpi
sārīputta   kāḷapakkhe   candassa  yā  ratti  vā  divaso  vā  āgacchati
hāyateva    vaṇṇena    hāyati    maṇḍalena   hāyati   ābhāya   hāyati
ārohapariṇāhena   evameva   kho   sārīputta  yassakassaci  saddhā  natthi
Kusalesu dhammesu .pe. Paññā natthi kusalesu dhammesu .pe.
     {67.5}  Assaddho purisapuggaloti sārīputta parihānametaṃ ahiriko ...
Anottappī kusīto ... Duppañño ... Kodhano ... Upanāhī ... Pāpiccho ...
Pāpamitto  ...  micchādiṭṭhiko  purisapuggaloti  sārīputta  parihānametaṃ .
Yassakassaci   sārīputta  saddhā  atthi  kusalesu  dhammesu  hiri  atthi  ...
Ottappaṃ  atthi  ...  viriyaṃ  atthi  ...  paññā  atthi  kusalesu dhammesu
tassa   yā   ratti   vā   divaso  vā  āgacchati  vuḍḍhiyeva  pāṭikaṅkhā
kusalesu   dhammesu   no   pārihāni   seyyathāpi   sārīputta  juṇhapakkhe
candassa   yā   ratti   vā   divaso  vā  āgacchati  vaḍḍhateva  vaṇṇena
vaḍḍhati    maṇḍalena    vaḍḍhati    ābhāya    vaḍḍhati    ārohapariṇāhena
evameva   kho   sārīputta   yassakassaci  saddhā  atthi  kusalesu  dhammesu
hiri  atthi  ...  ottappaṃ  atthi  ...  viriyaṃ  atthi  ...  paññā atthi
kusalesu  dhammesu  tassa  yā  ratti  vā  divaso  vā  āgacchati vuḍḍhiyeva
pāṭikaṅkhā   kusalesu   dhammesu   no  pārihāni    saddho  purisapuggaloti
sārīputta  aparihānametaṃ  hirimā  ...  ottappī  ... Āraddhaviriyo ...
Paññavā ... Akkodhano ... Anupanāhī ... Appiccho ... Kalyāṇamitto ...
Sammādiṭṭhiko purisapuggaloti sārīputta aparihānametanti.
     [68]   Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  naḷakapāne  viharati  palāsavane  tena
kho   pana  samayena  bhagavā  tadahuposathe  bhikkhusaṅghaparivuto  nisinno  hoti
athakho   bhagavā   bahudeva   rattiṃ   bhikkhū  dhammiyā  kathāya  sandassetvā
Samādapetvā     samuttejetvā    sampahaṃsetvā    tuṇhībhūtaṃ    tuṇhībhūtaṃ
bhikkhusaṅghaṃ     anuviloketvā     āyasmantaṃ     sārīputtaṃ    āmantesi
vigatathīnamiddho    kho   sārīputta   bhikkhusaṅgho   paṭibhātu   taṃ   sārīputta
bhikkhūnaṃ   dhammī   kathā   piṭṭhi   me  āgilāyati  tamahaṃ  āyamissāmīti .
Evaṃ bhanteti kho āyasmā sārīputto bhagavato paccassosi.
     {68.1}  Athakho  bhagavā  catuguṇaṃ  saṅghāṭiṃ  paññāpetvā  dakkhiṇena
passena  sīhaseyyaṃ  kappesi  pāde  pādaṃ  accādhāya 1- sato sampajāno
uṭṭhānasaññaṃ   manasikaritvā   .   tatra  kho  āyasmā  sārīputto  bhikkhū
āmantesi  āvuso  bhikkhavoti  .  āvusoti  kho  te  bhikkhū  āyasmato
sārīputtassa  paccassosuṃ  .  āyasmā  sārīputto  etadavoca  yassakassaci
āvuso  saddhā  natthi  kusalesu dhammesu hiri natthi ... Ottappaṃ natthi ...
Viriyaṃ  natthi ... Paññā natthi ... Sotāvadhānaṃ natthi ... Dhammadhāraṇā natthi
...  atthūpaparikkhā  natthi  ...  dhammānudhammapaṭipatti natthi ... Appamādo
natthi  kusalesu  dhammesu  tassa  yā ratti vā divaso vā āgacchati hāniyeva
pāṭikaṅkhā  kusalesu  dhammesu  no  vuḍḍhi  seyyathāpi  āvuso  kāḷapakkhe
candassa   yā   ratti   vā   divaso  vā  āgacchati  hāyateva  vaṇṇena
hāyati   maṇḍalena   hāyati  ābhāya  hāyati  ārohapariṇāhena  evameva
kho    āvuso   yassakassaci   saddhā   natthi   kusalesu   dhammesu   hiri
natthi  ...  ottappaṃ  natthi  ...  viriyaṃ  natthi  ...  paññā natthi ...
Sotāvadhānaṃ  natthi  ...  dhammadhāraṇā  natthi ... Atthūpaparikkhā natthi ...
@Footnote: 1 Po. accodhāya.
Dhammānudhammapaṭipatti   natthi   ...   appamādo   natthi  kusalesu  dhammesu
tassa  yā  ratti  vā  divaso  vā  āgacchati hāniyeva pāṭikaṅkhā kusalesu
dhammesu no vuḍḍhi.
     {68.2}  Yassakassaci  āvuso  saddhā  atthi  kusalesu  dhammesu hiri
atthi ... Ottappaṃ atthi ... Viriyaṃ atthi ... Paññā atthi ... Sotāvadhānaṃ
atthi ... Dhammadhāraṇā atthi ... Atthūpaparikkhā atthi ... Dhammānudhammapaṭipatti
atthi  ...  appamādo atthi kusalesu dhammesu tassa yā ratti vā divaso vā
āgacchati   vuḍḍhiyeva   pāṭikaṅkhā   kusalesu   dhammesu   no   pārihāni
seyyathāpi   āvuso   juṇhapakkhe  candassa  yā  ratti  vā  divaso  vā
āgacchati    vaḍḍhateva   vaṇṇena   vaḍḍhati   maṇḍalena   vaḍḍhati   ābhāya
vaḍḍhati  ārohapariṇāhena  evameva  kho  āvuso  yassakassaci saddhā atthi
kusalesu  dhammesu hiri atthi ... Ottappaṃ atthi ... Viriyaṃ atthi ... Paññā
atthi  ...  sotāvadhānaṃ  atthi  ... Dhammadhāraṇā atthi ... Atthūpaparikkhā
atthi   ...  dhammānudhammapaṭipatti  atthi  ...  appamādo  atthi  kusalesu
dhammesu  tassa  yā  ratti  vā  divaso  vā āgacchati vuḍḍhiyeva pāṭikaṅkhā
kusalesu dhammesu no pārihānīti.
     {68.3}    Athakho   bhagavā   paccuṭṭhāya   āyasmantaṃ   sārīputtaṃ
āmantesi    sādhu   sādhu   sārīputta   yassakassaci   sārīputta   saddhā
natthi   kusalesu  dhammesu  hiri  natthi  ...  ottappaṃ  natthi  ...  viriyaṃ
natthi   ...  paññā  natthi  ...  sotāvadhānaṃ  natthi  ...  dhammadhāraṇā
natthi   ...  atthūpaparikkhā  natthi  ...  dhammānudhammapaṭipatti  natthi  ...
Appamādo   natthi  kusalesu  dhammesu  tassa  yā  ratti  vā  divaso  vā
āgacchati  hāniyeva  pāṭikaṅkhā  kusalesu  dhammesu  no  vuḍḍhi  seyyathāpi
sārīputta   kāḷapakkhe   candassa  yā  ratti  vā  divaso  vā  āgacchati
hāyateva    vaṇṇena    hāyati    maṇḍalena   hāyati   ābhāya   hāyati
ārohapariṇāhena   evameva   kho   sārīputta  yassakassaci  saddhā  natthi
kusalesu   dhammesu   .pe.   appamādo   natthi  kusalesu  dhammesu  tassa
yā   ratti   vā  divaso  vā  āgacchati  hāniyeva  pāṭikaṅkhā  kusalesu
dhammesu no vuḍḍhi.
     {68.4}   Yassakassaci   sārīputta  saddhā  atthi  kusalesu  dhammesu
hiri  atthi ... Ottappaṃ atthi ... Viriyaṃ atthi ... Sotāvadhānaṃ atthi ...
Dhammadhāraṇā   atthi  ...  atthūpaparikkhā  atthi  ...  dhammānudhammapaṭipatti
atthi  ...  appamādo  atthi  kusalesu  dhammesu tassa yā ratti vā divaso
vā   āgacchati   vuḍḍhiyeva  pāṭikaṅkhā  kusalesu  dhammesu  no  pārihāni
seyyathāpi   sārīputta  juṇhapakkhe  candassa  yā  ratti  vā  divaso  vā
āgacchati    vaḍḍhateva   vaṇṇena   vaḍḍhati   maṇḍalena   vaḍḍhati   ābhāya
vaḍḍhati   ārohapariṇāhena   evameva  kho  sārīputta  yassakassaci  saddhā
atthi  kusalesu  dhammesu  .pe.  appamādo  atthi  kusalesu  dhammesu tassa
yā  ratti  vā  divaso  vā āgacchati vuḍḍhiyeva pāṭikaṅkhā kusalesu dhammesu
no pārihānīti.
     [69]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa
ārāme   .   tena   kho   pana  samayena  sambahulā  bhikkhū  pacchābhattaṃ
Piṇḍapātapaṭikkantā      upaṭṭhānasālāyaṃ      sannisinnā     sannipatitā
anekavihitaṃ   tiracchānakathaṃ  anuyuttā  viharanti  seyyathīdaṃ  rājakathaṃ  corakathaṃ
mahāmattakathaṃ   senākathaṃ   bhayakathaṃ   yuddhakathaṃ   annakathaṃ   pānakathaṃ  vatthakathaṃ
sayanakathaṃ  mālākathaṃ  gandhakathaṃ  ñātikathaṃ  yānakathaṃ  gāmakathaṃ  nigamakathaṃ  nagarakathaṃ
janapadakathaṃ   itthīkathaṃ   sūrakathaṃ   1-  visikhākathaṃ  kumbhaṭṭhānakathaṃ  pubbapetakathaṃ
nānattakathaṃ lokakkhāyikaṃ samuddakkhāyikaṃ iti bhavābhavakathaṃ iti vāti.
     {69.1}   Athakho   bhagavā   sāyaṇhasamayaṃ   paṭisallānā   vuṭṭhito
yenupaṭṭhānasālā    tenupasaṅkami    upasaṅkamitvā    paññatte   āsane
nisīdi  nisajja  kho  bhagavā  bhikkhū  āmantesi  kāya  nuttha bhikkhave etarahi
kathāya sannisinnā kā ca pana vo antarākathā vippakatāti.
     {69.2}    Idha   mayaṃ   bhante   pacchābhattaṃ   piṇḍapātapaṭikkantā
upaṭṭhānasālāyaṃ    sannisinnā    sannipatitā    anekavihitaṃ   tiracchānakathaṃ
anuyuttā  viharāma  seyyathīdaṃ  rājakathaṃ  corakathaṃ  .pe. Iti bhavābhavakathaṃ iti
vāti  .  na  kho  panetaṃ  bhikkhave  tumhākaṃ  paṭirūpaṃ kulaputtānaṃ saddhā 2-
agārasmā   anagāriyaṃ   pabbajitānaṃ   yaṃ  tumhe  anekavihitaṃ  tiracchānakathaṃ
anuyuttā    vihareyyātha    seyyathīdaṃ   rājakathaṃ   corakathaṃ   mahāmattakathaṃ
senākathaṃ    bhayakathaṃ    yuddhakathaṃ   annakathaṃ   pānakathaṃ   vatthakathaṃ   sayanakathaṃ
mālākathaṃ    gandhakathaṃ   ñātikathaṃ   yānakathaṃ   gāmakathaṃ   nigamakathaṃ   nagarakathaṃ
janapadakathaṃ    itthīkathaṃ    sūrakathaṃ   visikhākathaṃ   kumbhaṭṭhānakathaṃ   pubbapetakathaṃ
nānattakathaṃ   lokakkhāyikaṃ   samuddakkhāyikaṃ   iti   bhavābhavakathaṃ   iti   vā
dasayimāni   bhikkhave   kathāvatthūni  katamāni  dasa  appicchakathā  santuṭṭhikathā
@Footnote: 1 Po. surākathaṃ .   2 Ma. saddhāya.
Pavivekakathā     asaṃsaggakathā    viriyārambhakathā    sīlakathā    samādhikathā
paññākathā   vimuttikathā   vimuttiñāṇadassanakathā  1-  imāni  kho  bhikkhave
dasa   kathāvatthūni   imesaṃ   ce   tumhe   bhikkhave   dasannaṃ  kathāvatthūnaṃ
upādāyupādāya  kathaṃ  katheyyātha  imesampi  candimasuriyānaṃ  evaṃmahiddhikānaṃ
evaṃmahānubhāvānaṃ   tejasā   tejaṃ   pariyādiyeyyātha   ko  pana  vādo
aññatitthiyānaṃ paribbājakānanti.
     [70]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa
ārāme   .   tena   kho   pana  samayena  sambahulā  bhikkhū  pacchābhattaṃ
piṇḍapātapaṭikkantā      upaṭṭhānasālāyaṃ      sannisannā     sannipatitā
anekavihitaṃ   tiracchānakathaṃ  anuyuttā  viharanti  seyyathīdaṃ  rājakathaṃ  corakathaṃ
mahāmattakathaṃ  .pe.  iti  bhavābhavakathaṃ iti vāti. Athakho bhagavā sāyaṇhasamayaṃ
paṭisallānā   vuṭṭhito   yena  upaṭṭhānasālā  tenupasaṅkami  upasaṅkamitvā
paññatte  āsane  nisīdi  nisajja  kho  bhagavā  bhikkhū āmantesi kāya nuttha
bhikkhave etarahi kathāya sannisinnā kā ca pana vo antarākathā vippakatāti.
     {70.1}    Idha   mayaṃ   bhante   pacchābhattaṃ   piṇḍapātapaṭikkantā
upaṭṭhānasālāyaṃ    sannisinnā    sannipatitā    anekavihitaṃ   tiracchānakathaṃ
anuyuttā viharāma seyyathīdaṃ rājakathaṃ corakathaṃ .pe. Iti bhavābhavakathaṃ iti vā.
     {70.2}   Na   kho  panetaṃ  bhikkhave  tumhākaṃ  paṭirūpaṃ  kulaputtānaṃ
saddhā    agārasmā   anagāriyaṃ   pabbajitānaṃ   yaṃ   tumhe   anekavihitaṃ
tiracchānakathaṃ     anuyuttā    viharāma    seyyathīdaṃ    rājakathaṃ    .pe.
@Footnote: 1 Po. Ma. vimutti ... kathāti.
Iti   bhavābhavakathaṃ   iti   vā   dasayimāni   bhikkhave   pāsaṃsāni  ṭhānāni
katamāni   dasa   idha   bhikkhave   bhikkhu   attanā   ca   appiccho  hoti
appicchakathañca     bhikkhūnaṃ    kattā    hoti    appiccho    ca    bhikkhu
appicchakathañca    bhikkhūnaṃ    kattāti    pāsaṃsametaṃ   ṭhānaṃ   attanā   ca
santuṭṭho    hoti    santuṭṭhikathañca   bhikkhūnaṃ   kattā   hoti   santuṭṭho
bhikkhu    santuṭṭhikathañca   bhikkhūnaṃ   kattāti   pāsaṃsametaṃ   ṭhānaṃ   attanā
ca   pavivitto   hoti   pavivekakathañca   bhikkhūnaṃ   kattā  hoti  pavivitto
bhikkhu   pavivekakathañca   bhikkhūnaṃ   kattāti   pāsaṃsametaṃ  ṭhānaṃ  attanā  ca
asaṃsaṭṭho    hoti    asaṃsaṭṭhakathañca   bhikkhūnaṃ   kattā   hoti   asaṃsaṭṭho
bhikkhu   asaṃsaṭṭhakathañca   bhikkhūnaṃ   kattāti   pāsaṃsametaṃ  ṭhānaṃ  attanā  ca
āraddhaviriyo     hoti    viriyārambhakathañca    bhikkhūnaṃ    kattā    hoti
āraddhaviriyo    bhikkhu   viriyārambhakathañca   bhikkhūnaṃ   kattāti   pāsaṃsametaṃ
ṭhānaṃ    attanā    ca   sīlasampanno   hoti   sīlasampadākathañca   bhikkhūnaṃ
kattā   hoti   sīlasampanno   bhikkhu   sīlasampadākathañca   bhikkhūnaṃ  kattāti
pāsaṃsametaṃ   ṭhānaṃ  attanā  ca  samādhisampanno  hoti  samādhisampadākathañca
bhikkhūnaṃ    kattā    hoti    samādhisampanno   bhikkhu   samādhisampadākathañca
bhikkhūnaṃ    kattāti    pāsaṃsametaṃ   ṭhānaṃ   attanā   ca   paññāsampanno
hoti    paññāsampadākathañca    bhikkhūnaṃ    kattā   hoti   paññāsampanno
bhikkhu      paññāsampadākathañca      bhikkhūnaṃ      kattāti     pāsaṃsametaṃ
ṭhānaṃ    attanā    ca    vimuttisampanno    hoti    vimuttisampadākathañca
Bhikkhūnaṃ    kattā    hoti    vimuttisampanno   bhikkhu   vimuttisampadākathañca
bhikkhūnaṃ   kattāti  pāsaṃsametaṃ  ṭhānaṃ  attanā  ca  vimuttiñāṇadassanasampanno
hoti      vimuttiñāṇadassanasampadākathañca     bhikkhūnaṃ     kattā     hoti
vimuttiñāṇadassanasampanno        bhikkhu       vimuttiñāṇadassanasampadākathañca
bhikkhūnaṃ    kattāti    pāsaṃsametaṃ   ṭhānaṃ   imāni   kho   bhikkhave   dasa
pāsaṃsāniṭṭhānānīti.
                    Yamakavaggo dutiyo.
                        Tassuddānaṃ
         avijjātaṇhāniṭṭhā ca    avecca dve sukhāni ca
         naḷakapānena dve ca 1-    vatthukathā apare dve 2-.
                       ---------
                    Ākaṅkhavaggo tatiyo
     [71]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa
ārāme   tatra  kho  bhagavā  bhikkhū  āmantesi  bhikkhavoti  .  bhadanteti
te   bhikkhū   bhagavato   paccassosuṃ   .  bhagavā  etadavoca  sampannasīlā
bhikkhave    viharatha    sampannapātimokkhā    pātimokkhasaṃvarasaṃvutā   viharatha
ācāragocarasampannā    aṇumattesu   vajjesu   bhayadassāvino   samādāya
sikkhatha  sikkhāpadesu  ākaṅkheyya  ce  bhikkhave  bhikkhu  sabrahmacārīnaṃ piyo
cassaṃ  manāpo  ca  garu  ca bhāvanīyo cāti sīlesvevassa paripūrikārī ajjhattaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. vuttā .   2 Yu. kathāvatthūpare dveti.
Cetosamathamanuyutto   anirākatajjhāno   vipassanāya  samannāgato  brūhetā
suññāgārānaṃ
     {71.1}  ākaṅkheyya  ce  bhikkhave bhikkhu lābhī assaṃ cīvarapiṇḍapāta-
senāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānanti     sīlesvevassa    paripūrikārī
ajjhattaṃ   cetosamathamanuyutto   anirākatajjhāno   vipassanāya  samannāgato
brūhetā   suññāgārānaṃ   ākaṅkheyya   ce   bhikkhave   bhikkhu  yesāhaṃ
paribhuñjāmi cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārānaṃ
tesante  kārā  mahapphalā  assu mahānisaṃsāti sīlesvevassa ... Brūhetā
suññāgārānaṃ  ākaṅkheyya  ce bhikkhave bhikkhu ye 1- petā ñātisālohitā
kālakatā     pasannacittā    anussaranti    tesantaṃ    mahapphalaṃ    assa
mahānisaṃsanti  sīlesvevassa  ...  brūhetā  suññāgārānaṃ ākaṅkheyya ce
bhikkhave    bhikkhu   santuṭṭho   assaṃ   itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilāna-
paccayabhesajjaparikkhārenāti  sīlesvevassa  ...  brūhetā  suññāgārānaṃ
ākaṅkheyya  ce  bhikkhave  bhikkhu  khamo  assaṃ  sītassa  uṇhassa  jighacchāya
pipāsāya       ḍaṃsamakasavātātapasiriṃsapasamphassānaṃ      2-      duruttānaṃ
durāgatānaṃ vacanapathānaṃ uppannānaṃ sārīrikānaṃ vedanānaṃ dukkhānaṃ tippānaṃ 3- [4]-
kaṭukānaṃ   asātānaṃ   amanāpānaṃ   pāṇaharānaṃ   adhivāsakajātiko  assanti
sīlesvevassa  ...  brūhetā  suññāgārānaṃ ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu
aratiratisaho   assaṃ   na   ca   maṃ   aratirati  saheyya  uppannaṃ  aratiratiṃ
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. yeme .  2 Po. sirī .... Ma. ... sarīsapa .... 3 Ma. tibbānaṃ.
@4 Ma. Yu. kharānanti atthi.
Abhibhuyya 1- vihareyyanti sīlesvevassa ... Brūhetā suññāgārānaṃ
     {71.2}  ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu bhayabheravaṃ saho assaṃ na ca maṃ
bhayabheravo   saheyya   uppannaṃ   bhayabheravaṃ   abhibhuyya   2-  vihareyyanti
sīlesvevassa  ...  brūhetā  suññāgārānaṃ ākaṅkheyya ce bhikkhave bhikkhu
catunnaṃ   jhānānaṃ   ābhicetasikānaṃ  diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ  nikāmalābhī  assaṃ
akicchalābhī   akasiralābhīti   sīlesvevassa   ..   brūhetā  suññāgārānaṃ
ākaṅkheyya   ce  bhikkhave  bhikkhu  āsavānaṃ  khayā  anāsavaṃ  cetovimuttiṃ
paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā  upasampajja
vihareyyanti    sīlesvevassa   paripūrikārī   ajjhattaṃ   cetosamathamanuyutto
anirākatajjhāno    vipassanāya    samannāgato   brūhetā   suññāgārānaṃ
sampannasīlā   bhikkhave   viharatha   sampannapātimokkhā  pātimokkhasaṃvarasaṃvutā
viharatha   ācāragocarasampannā  aṇumattesu  vajjesu  bhayadassāvī  samādāya
sikkhatha sikkhāpadesūti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttanti.
     [72]  Ekaṃ  samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ
sambahulehi  abhiññātehi  abhiññātehi  therehi  sāvakehi  saddhiṃ āyasmatā
ca  pālena  3-  āyasmatā  ca upapālena 4- āyasmatā ca kakkaṭena 5-
āyasmatā  ca  kaḷimbhena  āyasmatā  ca  nikaṭena āyasmatā ca kaṭissahena
aññehi   ca   abhiññātehi   abhiññātehi   therehi  sāvakehi  saddhiṃ .
Tena   kho   pana   samayena   sambahulā   abhiññātā  abhiññātā  licchavī
@Footnote: 1-2  Po. aratiṃ abhibhuyya ratiṃ abhibhuyya. Ma. Yu. abhibhuyya abhibhuyya.
@3 Ma. Yu. cālena. 4 Ma. Yu. upacālena. 5 Po. Ma. kukkuṭena.
Bhadrehi   bhadrehi   yānehi   paramparāya   1-  uccāsaddā  mahāsaddā
mahāvanaṃ ajjhogāhanti bhagavantaṃ dassanāya.
     {72.1} Athakho āyasmantānaṃ etadahosi ime kho sambahulā abhiññātā
abhiññātā  licchavī  bhadrehi  bhadrehi  yānehi  paramparāya 1- uccāsaddā
mahāsaddā   mahāvanaṃ   ajjhogāhanti   bhagavantaṃ   dassanāya   saddakaṇṭakā
kho  pana  jhānā  vuttā  bhagavatā  yannūna  mayaṃ  yena gosiṅgasālavanadāyo
tenupasaṅkameyyāma   tattha   mayaṃ   appasaddā   appakiṇṇā   phāsu   2-
vihareyyāmāti   athakho   te   āyasmanto   yena  gosiṅgasālavanadāyo
tenupasaṅkamiṃsu  tattha  te  āyasmanto  appasaddā  appakiṇṇā  phāsu  2-
viharanti  .  athakho  bhagavā  bhikkhū āmantesi kahaṃ nu kho bhikkhave pālo 3-
kahaṃ  upapālo  4-  kahaṃ  kakkaṭo  kahaṃ  kaḷimbho  kahaṃ nikaṭo kahaṃ kaṭissaho
kahaṃ nu kho te bhikkhave therā sāvakā gatāti.
     {72.2} Idha bhante tesaṃ āyasmantānaṃ etadahosi ime kho sambahulā
abhiññātā  abhiññātā  licchavī  bhadrehi  bhadrehi  yānehi  paramparāya 1-
uccāsaddā      mahāsaddā     mahāvanaṃ     ajjhogāhanti     bhagavantaṃ
dassanāya   saddakaṇṭakā   kho   jhānā   vuttā   bhagavatā   yannūna  mayaṃ
yena     gosiṅgasālavanadāyo     tenupasaṅkameyyāma     tattha     mayaṃ
appasaddā     appakiṇṇā     phāsu    vihareyyāmāti    athakho    te
bhante     āyasmanto    yena    gosiṅgasālavanadāyo    tenupasaṅkamiṃsu
tattha     te     āyasmanto     appasaddā     appakiṇṇā     phāsu
@Footnote: 1 Po. paripurāya. Ma. parapurāya. Yu. carapurāya .  2 Ma. appākiṇṇā phāsuṃ.
@3 Ma. Yu. cālo .  4 Ma. Yu. upacālo.
Viharantīti   .   sādhu   sādhu   bhikkhave  yathā  te  mahāsāvakā  sammā
byākaramānā   byākareyyuṃ   saddakaṇṭakā   hi   bhikkhave  jhānā  vuttā
mayā    dasayime    bhikkhave   kaṇṭakā   katame   dasa   pavivekārāmassa
saṅgaṇikārāmatā       kaṇṭako       asubhanimittānuyogaṃ      anuyuttassa
subhanimittānuyogo    kaṇṭako    indriyesu    guttadvārassa   visūkadassanaṃ
kaṇṭako    brahmacariyassa    mātugāmūpacāro    1-   kaṇṭako   paṭhamassa
jhānassa   saddo   kaṇṭako   dutiyassa   jhānassa   vitakkavicārā  kaṇṭakā
tatiyassa  jhānassa  pīti  kaṇṭakā  2- catutthassa jhānassa assāsapassāsā 3-
kaṇṭakā  saññāvedayitanirodhasamāpattiyā  saññā  ca  vedanā ca kaṇṭakā 4-
rāgo  kaṇṭako doso kaṇṭako akaṇṭakā bhikkhave viharatha [5]- akaṇṭakā 6-
nikaṇṭakā  bhikkhave  viharatha  akaṇṭakā bhikkhave arahanto [6]- akaṇṭakā 7-
nikaṇṭakā bhikkhave arahantoti.
     [73]  Dasayime  bhikkhave  dhammā  iṭṭhā  kantā  manāpā  dullabhā
lokasmiṃ    katame   dasa   bhogā   iṭṭhā   kantā   manāpā   dullabhā
lokasmiṃ   vaṇṇo   iṭṭho   kanto  manāpo  dullabho  lokasmiṃ  ārogyaṃ
iṭṭhaṃ  kantaṃ  manāpaṃ  dullabhaṃ  lokasmiṃ  sīlāni iṭṭhāni kantāni manāpāni 8-
dullabhāni   lokasmiṃ   brahmacariyaṃ   iṭṭhaṃ   kantaṃ  manāpaṃ  lokasmiṃ  mittā
iṭṭhā   kantā   manāpā   dullabhā   lokasmiṃ   bāhusaccaṃ   iṭṭhaṃ  kantaṃ
manāpaṃ   dullabhaṃ   lokasmiṃ   paññā   iṭṭhā   kantā   manāpā  dullabhā
@Footnote: 1 Yu. mātugāmopavicāro. 2 Po. Ma. Yu. pīti kaṇṭako. 3 Ma. assāsapassāso
@kaṇṭako. Yu. assāsapassāsakaṇṭako. 4 Ma. Yu. kaṇṭako. 5-6 Ma. Yu.
@etthantare nikaṇṭakā bhikkhave viharathāti dissanti. 7 Ma. Yu. akaṇṭakanikaṇṭakā.
@8 Ma. sīlaṃ kantaṃ ....
Lokasmiṃ  dhammo  iṭṭho  kanto  manāpo dullabho lokasmiṃ [1]- sattā 2-
iṭṭhā   kantā   manāpā   dullabhā   lokasmiṃ  ime  kho  bhikkhave  dasa
dhammā iṭṭhā kantā manāpā dullabhā lokasmiṃ 3-.
     {73.1}  Imesaṃ  kho  bhikkhave  dasannaṃ  dhammānaṃ  iṭṭhānaṃ  kantānaṃ
manāpānaṃ   dullabhānaṃ   lokasmiṃ   dasa   dhammā   paripanthā  ālassaṃ  4-
anuṭṭhānaṃ   bhogānaṃ   paripantho   amaṇḍanā  avibhūsanā  vaṇṇassa  paripantho
asappāyakiriyā   ārogyassa   paripantho   pāpamittatā  sīlānaṃ  paripantho
indriyaasaṃvaro     brahmacariyassa     paripantho    visaṃvādanā    mittānaṃ
paripantho     asajjhāyakiriyā     bāhusaccassa    paripantho    assussusā
aparipucchā   paññāya   paripantho   ananuyogo   apaccavekkhaṇā   dhammānaṃ
paripantho  micchāpaṭipatti  sattānaṃ  paripantho  imesaṃ  kho  bhikkhave  dasannaṃ
dhammānaṃ  iṭṭhānaṃ  kantānaṃ  manāpānaṃ  dullabhānaṃ  lokasmiṃ  ime dasa dhammā
paripanthā.
     {73.2}  Imesaṃ  kho  bhikkhave  dasannaṃ  dhammānaṃ  iṭṭhānaṃ  kantānaṃ
manāpānaṃ  dullabhānaṃ  lokasmiṃ  dasa  dhammā  āhārā anālassaṃ uṭṭhānaṃ 5-
bhogānaṃ   āhāro   maṇḍanā  vibhūsanā  vaṇṇassa  āhāro  sappāyakiriyā
ārogyassa   āhāro   kalyāṇamittatā  sīlānaṃ  āhāro  indriyasaṃvaro
brahmacariyassa      āhāro     avisaṃvādanā     mittānaṃ     āhāro
sajjhāyakiriyā    bāhusaccassa   āhāro   sussusā   paripucchā   paññāya
āhāro   anuyogo   paccavekkhaṇā   dhammānaṃ   āhāro  sammāpaṭipatti
sattānaṃ   āhāro   imesaṃ   kho   bhikkhave   dasannaṃ  dhammānaṃ  iṭṭhānaṃ
kantānaṃ manāpānaṃ dullabhānaṃ lokasmiṃ ime dasa dhammā āhārāti.
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. dhammā iṭaṭhā .... 2 Ma. Yu. saggā. 3 Ma. ime ... lokasminti
@ime pāṭhā natthi. 4 Ma. ālasyaṃ. 5 Po. Ma. uṭṭhānaṃ anālasyaṃ.
     [74]   Dasahi   bhikkhave  vaḍḍhīhi  vaḍḍhamāno  ariyasāvako  ariyāya
vaḍḍhiyā   vaḍḍhati   sārādāyī   ca   hoti   varādāyī  kāyassa  katamehi
dasahi     khettavatthūhi    vaḍḍhati    dhanadhaññena    vaḍḍhati    puttadārehi
vaḍḍhati    dāsakammakaraporisehi    vaḍḍhati   catuppadehi   vaḍḍhati   saddhāya
vaḍḍhati     sīlena     vaḍḍhati    sutena    vaḍḍhati    cāgena    vaḍḍhati
paññāya   vaḍḍhati   imehi   kho   bhikkhave   dasahi   vaḍḍhīhi   vaḍḍhamāno
ariyasāvako   ariyāya   vaḍḍhiyā  vaḍḍhati  sārādāyī  ca  hoti  varādāyī
kāyassāti.
                Dhanena dhaññena ca yodha vaḍḍhati
                puttehi dārehi catuppadehi ca
                sa bhagavā hoti yasassi pūjito
                ñātīhi mittehi athopi rājubhi.
                Saddhāya sīlena ca yodha vaḍḍhati
                paññāya cāgena sutena cūbhayaṃ
                so tādiso sappuriso vicakkhaṇo
                diṭṭheva dhamme ubhayena vaḍḍhatīti.
     [75]    Ekaṃ    samayaṃ   bhagavā   sāvatthiyaṃ   viharati   jetavane
anāthapiṇḍikassa   ārāme   .  athakho  āyasmā  ānando  pubbaṇhasamayaṃ
nivāsetvā   pattacīvaramādāya   yena   migasālāya   upāsikāya  nivesanaṃ
tenupasaṅkami    upasaṅkamitvā   paññatte   āsane   nisīdi   .   athakho
migasālā   upāsikā   yenāyasmā  ānando  tenupasaṅkami  upasaṅkamitvā
āyasmantaṃ    ānandaṃ    abhivādetvā    ekamantaṃ    nisīdi   ekamantaṃ
Nisinnā  kho  migasālā upāsikā āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca kathaṃkathā 1-
nāmāyaṃ   bhante   ānanda   bhagavatā  dhammo  desito  aññeyyo  yatra
hi   nāma  brahmacārī  ca  abrahmacārī  ca  ubho  samasamagatikā  bhavissanti
abhisamparāyaṃ   pitā  me  bhante  purāṇo  brahmacārī  ahosi  ārācārī
virato  methunā  gāmadhammā  so  kālakato  bhagavatā  byākato sakadāgāmī
satto  2-  tusitaṃ  kāyaṃ  upapannoti  pitu  piyo  3- me bhante isidatto
abrahmacārī   ahosi  sadārasantuṭṭho  sopi  kālakato  bhagavatā  byākato
sakadāgāmī   satto   tusitaṃ   kāyaṃ  upapannoti  kathaṃkathā  nāmāyaṃ  bhante
ānanda  bhagavatā  dhammo  desito  aññeyyo  yatra  hi  nāma brahmacārī
ca abrahmacārī ca ubho samasamagatikā bhavissanti abhisamparāyanti.
     {75.1}  Evameva  kho  panetaṃ  bhagini  bhagavatā  byākatanti athakho
āyasmā  ānando  migasālāya  upāsikāya  nivesane  piṇḍapātaṃ gahetvā
uṭṭhāyāsanā    pakkāmi    athakho    āyasmā   ānando   pacchābhattaṃ
piṇḍapātapaṭikkanto   yena   bhagavā   tenupasaṅkami  upasaṅkamitvā  bhagavantaṃ
abhivādetvā  ekamantaṃ  nisīdi  ekamantaṃ  nisinno  kho āyasmā ānando
bhagavantaṃ    etadavoca    idhāhaṃ    bhante    pubbaṇhasamayaṃ   nivāsetvā
pattacīvaramādāya   yena   migasālāya   upāsikāya   nivesanaṃ  tenupasaṅkamiṃ
upasaṅkamitvā   paññatte   āsane   nisīdiṃ   athakho   bhante   migasālā
upāsikā    yenāhaṃ    tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   maṃ   abhivādetvā
ekamantaṃ  nisīdi  ekamantaṃ  nisinnā  kho  [4]-  migasālā  upāsikā  maṃ
@Footnote: 1 Ma. kathaṃkathaṃ. sabbattha īdisameva. 2 Ma. sakadāgāmipatto. sabbattha īdisameva.
@3 Po. sabbatthavāresu pitā piyo. Ma. pitāmaho. Yu. pettā piyo.
@4 Ma. Yu. bhante.
Etadavoca
     {75.2}  kathaṃkathā  nāmāyaṃ  bhante  ānanda bhagavatā dhammo desito
aññeyyo   yatra   hi   nāma   brahmacārī   ca  abrahmacārī  ca  ubho
samasamagatikā    bhavissanti   abhisamparāyaṃ   pitā   me   bhante   purāṇo
brahmacārī  ahosi  ārācārī  virato  methunā  gāmadhammā  so kālakato
bhagavatā   byākato   sakadāgāmī   satto   tusitaṃ  kāyaṃ  upapannoti  pitu
piyo   me  bhante  isidatto  abrahmacārī  ahosi  sadārasantuṭṭho  sopi
kālakato  bhagavatā  byākato  sakadāgāmī  satto  tusitaṃ  kāyaṃ  upapannoti
kathaṃkathā   nāmāyaṃ  bhante  ānanda  bhagavatā  dhammo  desito  aññeyyo
yatra   hi   nāma   brahmacārī   ca  abrahmacārī  ca  ubho  samasamagatikā
bhavissanti   abhisamparāyanti   evaṃ  vutte  ahaṃ  bhante  migasālaṃ  upāsikaṃ
etadavocaṃ   evameva   kho  panetaṃ  bhagini  bhagavatā  byākatanti  .  kā
cānanda  migasālā  upāsikā  bālā  abyattā  andhakā  andhakapaññā 1-
ke ca 2- purisapuggalā paropariyañāṇe 3-
     {75.3}  dasayime  ānanda  puggalā  santo  saṃvijjamānā  lokasmiṃ
katame   dasa   idhānanda   ekacco  puggalo  4-  dussīlo  hoti  tañca
cetovimuttiṃ    paññāvimuttiṃ    yathābhūtaṃ    nappajānāti    yatthassa    taṃ
dussīlyaṃ   aparisesaṃ  nirujjhati  tassa  savanenapi  akataṃ  hoti  bāhusaccenapi
akataṃ   hoti   diṭṭhiyāpi   appaṭividdhaṃ   hoti   sāmāyikampi   vimuttiṃ  na
labhati   so  kāyassa  bhedā  parammaraṇā  hānāya  pareti  no  visesāya
hānagāmīyeva hoti no visesagāmī
     {75.4}       idha      panānanda      ekacco      puggalo
dussīlo       hoti       tañca       cetovimuttiṃ       paññāvimuttiṃ
@Footnote: 1 Po. Yu. ambakā ambakapaññā. Ma. ammakā ammakapaññā. 2 Po. keci.
@3 Ma. Yu. purisapuggalaparopariye ñāṇe. 4 Ma. ayaṃ pāṭho natthi.
Yathābhūtaṃ   pajānāti   yatthassa   taṃ   dussīlyaṃ   aparisesaṃ  nirujjhati  tassa
savanenapi  kataṃ  hoti  bāhusaccenapi  kataṃ  hoti  diṭṭhiyāpi  suppaṭividdhaṃ 1-
hoti   sāmāyikampi   vimuttiṃ   labhati   so   kāyassa  bhedā  parammaraṇā
visesāya pareti no hānāya visesagāmīyeva hoti no hānagāmī
     {75.5}   tatrānanda  pamāṇikā  paminanti  imassāpi  teva  dhammā
aparassāpi  teva  dhammā  kasmā  nesaṃ  eko  hīno eko paṇītoti tañhi
tesaṃ   ānanda   hoti   dīgharattaṃ   ahitāya  dukkhāya  tatrānanda  yvāyaṃ
puggalo   dussīlo   hoti   tañca   cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ   yathābhūtaṃ
pajānāti   yatthassa   taṃ   dussīlyaṃ   aparisesaṃ  nirujjhati  tassa  savanenapi
kataṃ   hoti   bāhusaccenapi   kataṃ   hoti   diṭṭhiyāpi   suppaṭividdhaṃ  hoti
sāmāyikampi   vimuttiṃ   labhati   ayaṃ   ānanda   puggalo  amunā  purimena
puggalena   abhikkantataro  ca  paṇītataro  ca  taṃ  kissa  hetu  imañhi  3-
ānanda   puggalaṃ  dhammasoto  nibbahati  tadanantaraṃ  ko  jāneyya  aññatara
tathāgatena    tasmā   tihānanda   mā   puggalesu   pamāṇikā   ahuvattha
mā   puggalesu   pamāṇaṃ   gaṇhittha   maññati  hānanda  puggalo  puggalesu
pamāṇaṃ    gaṇhanto   ahañcānanda   puggalesu   pamāṇaṃ   gaṇheyyaṃ   yo
vā panassa mādiso.
     {75.6}   Idha  panānanda  ekacco  puggalo  sīlavā  hoti  tañca
cetovimuttiṃ    paññāvimuttiṃ    yathābhūtaṃ    nappajānāti    yatthassa    taṃ
sīlaṃ   aparisesaṃ   nirujjhati   tassa   savanenapi  akataṃ  hoti  bāhusaccenapi
akataṃ     hoti     diṭṭhiyāpi     appaṭividdhaṃ     hoti     sāmāyikampi
@Footnote: 1 Po. Ma. paṭividdhaṃ. sabbattha īdisameva.
Vimuttiṃ   na   labhati   so   kāyassa  bhedā  parammaraṇā  hānāya  pareti
no  visesāya  hānagāmīyeva  hoti  no visesagāmī idhānanda 1- ekacco
puggalo    sīlavā   hoti   tañca   cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ   yathābhūtaṃ
pajānāti   yatthassa   taṃ   sīlaṃ   aparisesaṃ   nirujjhati   tassa   savanenapi
kataṃ   hoti   bāhusaccenapi   kataṃ   hoti   diṭṭhiyāpi   suppaṭividdhaṃ  hoti
sāmāyikampi   vimuttiṃ   labhati  so  kāyassa  bhedā  parammaraṇā  visesāya
pareti   no   hānāya  visesagāmīyeva  hoti  no  hānagāmī  tatrānanda
.pe.    ahañcānanda    puggalesu    pamāṇaṃ    gaṇheyyaṃ    yo   vā
panassa mādiso.
     {75.7}   Idha   panānanda   ekacco  puggalo  tibbarāgo  hoti
tañca    cetovimuttiṃ    paññāvimuttiṃ    yathābhūtaṃ   nappajānāti   yatthassa
so  rāgo  apariseso  nirujjhati  tassa  savanenapi akataṃ hoti bāhusaccenapi
akataṃ   hoti  diṭṭhiyāpi  appaṭividdhaṃ  hoti  sāmāyikampi  vimuttiṃ  na  labhati
so  kāyassa  bhedā  parammaraṇā hānāya pareti no visesāya hānagāmīyeva
hoti  no  visesagāmī  idha  panānanda  ekacco  puggalo tibbarāgo hoti
tañca  cetovimuttiṃ  paññāvimuttiṃ  yathābhūtaṃ  pajānāti  yatthassa  so  rāgo
apariseso  nirujjhati  tassa  savanenapi  kataṃ  hoti  bāhusaccenapi  kataṃ hoti
diṭṭhiyāpi  suppaṭividdhaṃ  hoti  sāmāyikampi  vimuttiṃ  labhati so kāyassa bhedā
parammaraṇā  visesāya  pareti no hānāya visesagāmīyeva hoti no hānagāmī
tatrānanda   .pe.   ahañcānanda   puggalesu   pamāṇaṃ   gaṇheyyaṃ   yo
@Footnote: 1 Ma. Yu. idha panānanda.
Vā panassa mādiso.
     {75.8}  Idha  panānanda  ekacco  puggalo  kodhano  hoti  tañca
cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ   yathābhūtaṃ   nappajānāti  yatthassa  so  kodho
apariseso   nirujjhati   tassa  savanenapi  akataṃ  hoti  bāhusaccenapi  akataṃ
hoti   diṭṭhiyāpi   appaṭividdhaṃ  hoti  sāmāyikampi  vimuttiṃ  na  labhati  so
kāyassa  bhedā  parammaraṇā  hānāya  pareti  no  visesāya hānagāmīyeva
hoti  no  visesagāmī  idha  panānanda  ekacco  puggalo  kodhano  hoti
tañca  cetovimuttiṃ  paññāvimuttiṃ  yathābhūtaṃ  pajānāti  yatthassa  so  kodho
apariseso  nirujjhati  tassa  savanenapi  kataṃ  hoti  bāhusaccenapi  kataṃ hoti
diṭṭhiyāpi   suppaṭividdhaṃ   hoti   sāmāyikampi  vimuttiṃ  labhati  so  kāyassa
bhedā  parammaraṇā  visesāya  pareti  no hānāya visesagāmīyeva hoti no
hānagāmī   tatrānanda   .pe.  ahañcānanda  puggalesu  pamāṇaṃ  gaṇheyyaṃ
yo vā panassa mādiso.
     {75.9} Idha panānanda ekacco puggalo uddhato hoti tañca
     cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ nappajānāti yatthassa [1]-
     uddhaccaṃ    aparisesaṃ   nirujjhati   tassa   savanenapi   akataṃ   hoti
bāhusaccenapi   akataṃ   hoti   diṭṭhiyāpi   appaṭividdhaṃ  hoti  sāmāyikampi
vimuttiṃ   na   labhati   so   kāyassa  bhedā  parammaraṇā  hānāya  pareti
no   visesāya   hānagāmīyeva   hoti   no  visesagāmī  idha  panānanda
ekacco   puggalo   uddhato   hoti   tañca   cetovimuttiṃ  paññāvimuttiṃ
yathābhūtaṃ   pajānāti   yatthassa   taṃ   uddhaccaṃ   aparisesaṃ  nirujjhati  tassa
@Footnote: 1 Po. Ma. taṃ.
Savanenapi   kataṃ   hoti   bāhusaccenapi  kataṃ  hoti  diṭṭhiyāpi  suppaṭividdhaṃ
hoti   sāmāyikampi   vimuttiṃ   labhati   so   kāyassa  bhedā  parammaraṇā
visesāya   pareti   no   hānāya  visesagāmīyeva  hoti  no  hānagāmī
tatrānanda   pamāṇikā   paminanti   imassāpi   teva   dhammā  aparassāpi
teva   dhammā   kasmā   nesaṃ   eko   hīno   eko  paṇītoti  tañhi
tesaṃ   ānanda   hoti   dīgharattaṃ   ahitāya  dukkhāya  tatrānanda  yvāyaṃ
puggalo   uddhato   hoti   tañca   cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ   yathābhūtaṃ
nappajānāti   1-   yatthassa   taṃ   uddhaccaṃ   aparisesaṃ   nirujjhati  tassa
savanenapi   kataṃ   hoti   bāhusaccenapi  kataṃ  hoti  diṭṭhiyāpi  suppaṭividdhaṃ
hoti   sāmāyikampi   vimuttiṃ   labhati   ayaṃ   ānanda   puggalo   amunā
purimena   puggalena   abhikkantataro   ca   paṇītataro  ca  taṃ  kissa  hetu
imañhi   ānanda   puggalaṃ  dhammasoto  nibbahati  tadanantaraṃ  ko  jāneyya
aññatra    tathāgatena   tasmā   tihānanda   mā   puggalesu   pamāṇikā
ahuvattha   mā   puggalesu   pamāṇaṃ   gaṇhittha   maññati  hānanda  puggalo
puggalesu     pamāṇaṃ    gaṇhanto    ahañcānanda    puggalesu    pamāṇaṃ
gaṇheyyaṃ yo vā panassa mādiso.
     {75.10}  Kā  cānanda migasālā upāsikā bālā abyattā andhakā
andhakapaññā ke ca purisapuggalā paropariyañāṇe ime kho ānanda dasa puggalā
santo  saṃvijjamānā lokasmiṃ yathārūpena ānanda sīlena purāṇo samannāgato
ahosi  tathārūpena  sīlena  isidatto  samannāgato  abhavissa  nayidha purāṇo
@Footnote: 1 Ma. Yu. pajānāti.
Isidattassa   gatipi  1-  aññassa  yathārūpāya  ānanda  paññāya  isidatto
samannāgato    ahosi    tathārūpāya    paññāya   purāṇo   samannāgato
abhavissa   nayidha   isidatto   pūrāṇassa   gatipi   1-  aññassa  iti  kho
ānanda ime puggalā ubhato ekantahīnāti 2-.
     [76]  Tayome  bhikkhave  dhammā  loke  na saṃvijjeyyuṃ na tathāgato
loke    uppajjeyya    arahaṃ   sammāsambuddho   na   tathāgatappavedito
dhammavinayo  loke  dīpeyya  3-  katame  tayo  jāti  ca jarā ca maraṇañca
ime   kho  bhikkhave  tayo  dhammā  loke  na  saṃvijjeyyuṃ  na  tathāgato
loke    uppajjeyya    arahaṃ   sammāsambuddho   na   tathāgatappavedito
dhammavinayo  loke  dīpeyya  yasmā  ca  kho  bhikkhave  ime  tayo dhammā
loke    saṃvijjanti    tasmā    tathāgato    loke   uppajjati   arahaṃ
sammāsambuddho tasmā tathāgatappavedito dhammavinayo loke dippati.
     {76.1}  Tayo  bhikkhave  dhamme  appahāya abhabbo jātiṃ pahātuṃ jaraṃ
pahātuṃ  maraṇaṃ  pahātuṃ  katame  tayo  rāgaṃ  appahāya  dosaṃ appahāya mohaṃ
appahāya  ime  kho  bhikkhave  tayo  dhamme appahāya abhabbo jātiṃ pahātuṃ
jaraṃ  pahātuṃ  maraṇaṃ  pahātuṃ  tayo  4-  bhikkhave  dhamme  appahāya abhabbo
rāgaṃ   pahātuṃ   dosaṃ   pahātuṃ  mohaṃ  pahātuṃ  katame  tayo  sakkāyadiṭṭhiṃ
appahāya    vicikicchaṃ    appahāya    sīlabbattaparāmāsaṃ   5-   appahāya
ime  kho  bhikkhave  tayo  dhamme  appahāya  abhabbo  rāgaṃ  pahātuṃ dosaṃ
pahātuṃ mohaṃ pahātuṃ
     {76.2}     tayo    bhikkhave    dhamme    appahāya    abhabbo
@Footnote: 1 Ma. Yu. gatimpi. 2 Ma. Yu. ekaṅgahīnāti. 3 Ma. Yu. dippeyya. sabbattha
@īdisameva. 4 Ma. tayome. 5 sīlabbataparāmāsaṃ. sabbattha īdisameva.
Sakkāyadiṭṭhiṃ   pahātuṃ   vicikicchaṃ  pahātuṃ  sīlabbattaparāmāsaṃ  pahātuṃ  katame
tayo   ayoniso   manasikāraṃ  appahāya  kummaggasevanaṃ  appahāya  cetaso
līnattaṃ   appahāya  ime  kho  bhikkhave  tayo  dhamme  appahāya  abhabbo
sakkāyadiṭṭhiṃ pahātuṃ vicikicchaṃ pahātuṃ sīlabbattaparāmāsaṃ pahātuṃ
     {76.3}  tayo  bhikkhave dhamme appahāya abhabbo ayoniso manasikāraṃ
pahātuṃ  kummaggasevanaṃ  pahātuṃ  cetaso  līnattaṃ pahātuṃ katame tayo muṭṭhasaccaṃ
appahāya   asampajaññaṃ   appahāya   cetaso   vikkhepaṃ   appahāya  ime
kho  bhikkhave  tayo  dhamme  appahāya  abhabbo  ayoniso manasikāraṃ pahātuṃ
kummaggasevanaṃ pahātuṃ cetaso līnattaṃ pahātuṃ
     {76.4}  tayo  bhikkhave  dhamme  appahāya abhabbo muṭṭhasaccaṃ pahātuṃ
asampajaññaṃ  pahātuṃ cetaso vikkhepaṃ pahātuṃ katame tayo ariyānaṃ adassanakamyataṃ
appahāya   ariyadhammaṃ   asotukamyataṃ   appahāya  upārambhacittataṃ  appahāya
ime   kho  bhikkhave  tayo  dhamme  appahāya  abhabbo  muṭṭhasaccaṃ  pahātuṃ
asampajaññaṃ pahātuṃ cetaso vikkhepaṃ pahātuṃ
     {76.5}   tayo   bhikkhave   dhamme   appahāya  abhabbo  ariyānaṃ
adassanakamyataṃ      pahātuṃ      ariyadhammaṃ      asotukamyataṃ      pahātuṃ
upārambhacittataṃ    pahātuṃ   katame   tayo   uddhaccaṃ   appahāya   asaṃvaraṃ
appahāya  dussīlyaṃ  appahāya  ime  kho  bhikkhave  tayo  dhamme appahāya
abhabbo    ariyānaṃ    adassanakamyataṃ    pahātuṃ   ariyadhammaṃ   asotukamyataṃ
pahātuṃ    upārambhacittataṃ   pahātuṃ   tayo   bhikkhave   dhamme   appahāya
abhabbo   uddhaccaṃ   pahātuṃ   asaṃvaraṃ   pahātuṃ   dussīlyaṃ   pahātuṃ  katame
Tayo   assaddhiyaṃ   appahāya   avadaññutaṃ   appahāya   kosajjaṃ  appahāya
ime   kho   bhikkhave  tayo  dhamme  appahāya  abhabbo  uddhaccaṃ  pahātuṃ
asaṃvaraṃ pahātuṃ dussīlyaṃ pahātuṃ
     {76.6}  tayo  bhikkhave  dhamme  appahāya abhabbo assaddhiyaṃ pahātuṃ
avadaññutaṃ   pahātuṃ   kosajjaṃ   pahātuṃ  katame  tayo  anādariyaṃ  appahāya
dovacassataṃ   appahāya   pāpamittataṃ  appahāya  ime  kho  bhikkhave  tayo
dhamme    appahāya    abhabbo   assaddhiyaṃ   pahātuṃ   avadaññutaṃ   pahātuṃ
kosajjaṃ pahātuṃ
     {76.7}  tayo  bhikkhave  dhamme  appahāya abhabbo anādariyaṃ pahātuṃ
dovacassataṃ   pahātuṃ   pāpamittataṃ  pahātuṃ  katame  tayo  ahirikaṃ  appahāya
anottappaṃ  appahāya  pamādaṃ  appahāya  ime  kho  bhikkhave  tayo dhamme
appahāya abhabbo anādariyaṃ pahātuṃ dovacassataṃ pahātuṃ pāpamittataṃ pahātuṃ
     {76.8}  ahirikoyaṃ  bhikkhave  anottappī  pamatto hoti so pamatto
samāno   abhabbo   anādariyaṃ   pahātuṃ   dovacassataṃ   pahātuṃ  pāpamittataṃ
pahātuṃ   so   pāpamitto  samāno  abhabbo  assaddhiyaṃ  pahātuṃ  avadaññutaṃ
pahātuṃ kosajjaṃ pahātuṃ so kusīto samāno abhabbo uddhaccaṃ pahātuṃ asaṃvaraṃ pahātuṃ
dussīlyaṃ  pahātuṃ  so  dussīlo samāno abhabbo ariyānaṃ adassanakamyataṃ pahātuṃ
ariyadhammaṃ  asotukamyataṃ  pahātuṃ  upārambhacittataṃ  pahātuṃ  so upārambhacitto
samāno abhabbo muṭṭhasaccaṃ pahātuṃ asampajaññaṃ pahātuṃ cetaso vikkhittacittataṃ 1-
pahātuṃ   so   vikkhittacitto   samāno   abhabbo   ayoniso   manasikāraṃ
pahātuṃ   kummaggasevanaṃ   pahātuṃ   cetaso  līnattaṃ  pahātuṃ  so  līnacitto
@Footnote: 1 Ma. Yu. vikkhepaṃ.
Samāno  abhabbo  sakkāyadiṭṭhiṃ  pahātuṃ  vicikicchaṃ  pahātuṃ  sīlabbattaparāmāsaṃ
pahātuṃ  so  vecikiccho  1-  samāno  abhabbo  rāgaṃ  pahātuṃ dosaṃ pahātuṃ
mohaṃ   pahātuṃ  [2]-  rāgaṃ  appahāya  dosaṃ  appahāya  mohaṃ  appahāya
abhabbo jātiṃ pahātuṃ jaraṃ pahātuṃ maraṇaṃ pahātuṃ.
     {76.9}  Tayo  bhikkhave dhamme pahāya bhabbo jātiṃ pahātuṃ jaraṃ pahātuṃ
maraṇaṃ  pahātuṃ  katame  tayo  rāgaṃ  pahāya  dosaṃ  pahāya mohaṃ pahāya ime
kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo jātiṃ pahātuṃ jaraṃ pahātuṃ maraṇaṃ pahātuṃ
     {76.10}  tayo  bhikkhave  dhamme  pahāya  bhabbo rāgaṃ pahātuṃ dosaṃ
pahātuṃ  mohaṃ  pahātuṃ  katame  tayo  sakkāyadiṭṭhiṃ  pahāya  vicikicchaṃ  pahāya
sīlabbattaparāmāsaṃ  pahāya  ime  kho  bhikkhave  tayo  dhamme pahāya bhabbo
rāgaṃ  pahātuṃ  dosaṃ  pahātuṃ  mohaṃ pahātuṃ tayo bhikkhave dhamme pahāya bhabbo
sakkāyadiṭṭhiṃ   pahātuṃ   vicikicchaṃ  pahātuṃ  sīlabbattaparāmāsaṃ  pahātuṃ  katame
tayo  ayoniso  manasikāraṃ  pahāya  kummaggasevanaṃ  pahāya  cetaso  līnattaṃ
pahāya  ime  kho  bhikkhave  tayo  dhamme pahāya bhabbo sakkāyadiṭṭhiṃ pahātuṃ
vicikicchaṃ pahātuṃ sīlabbattaparāmāsaṃ pahātuṃ
     {76.11} tayo bhikkhave dhamme pahāya bhabbo ayoniso manasikāraṃ pahātuṃ
kummaggasevanaṃ   pahātuṃ   cetaso  līnattaṃ  pahātuṃ  katame  tayo  muṭṭhasaccaṃ
pahāya  asampajaññaṃ  pahāya  cetaso  vikkhepaṃ  pahāya  ime  kho  bhikkhave
tayo   dhamme  pahāya  bhabbo  ayoniso  manasikāraṃ  pahātuṃ  kummaggasevanaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. vicikiccho .   2 Ma. so.
Pahātuṃ cetaso līnattaṃ pahātuṃ
     {76.12}  tayo  bhikkhave  dhamme  pahāya  bhabbo  muṭṭhasaccaṃ pahātuṃ
asampajaññaṃ   pahātuṃ   cetaso   vikkhepaṃ   pahātuṃ  katame  tayo  ariyānaṃ
adassanakamyataṃ   pahāya   ariyadhammaṃ   asotukamyataṃ   pahāya  upārambhacittataṃ
pahāya  ime  kho  bhikkhave  tayo  dhamme  pahāya  bhabbo muṭṭhasaccaṃ pahātuṃ
asampajaññaṃ pahātuṃ cetaso vikkhepaṃ pahātuṃ
     {76.13}  tayo  bhikkhave dhamme pahāya bhabbo ariyānaṃ adassanakamyataṃ
pahātuṃ   ariyadhammaṃ   asotukamyataṃ   pahātuṃ  upārambhacittataṃ  pahātuṃ  katame
tayo  uddhaccaṃ  pahāya  asaṃvaraṃ  pahāya  dussīlyaṃ  pahāya  ime kho bhikkhave
tayo   dhamme   pahāya  bhabbo  ariyānaṃ  adassanakamyataṃ  pahātuṃ  ariyadhammaṃ
asotukamyataṃ pahātuṃ upārambhacittataṃ pahātuṃ
     {76.14}  tayo  bhikkhave dhamme pahāya bhabbo uddhaccaṃ pahātuṃ asaṃvaraṃ
pahātuṃ  dussīlyaṃ  pahātuṃ  katame  tayo  assaddhiyaṃ  pahāya  avadaññutaṃ pahāya
kosajjaṃ  pahāya  ime kho bhikkhave tayo dhamme pahāya bhabbo uddhaccaṃ pahātuṃ
asaṃvaraṃ pahātuṃ dussīlyaṃ pahātuṃ
     {76.15}  tayo  bhikkhave  dhamme  pahāya  bhabbo  assaddhiyaṃ pahātuṃ
avadaññutaṃ   pahātuṃ   kosajjaṃ   pahātuṃ   katame   tayo  anādariyaṃ  pahāya
dovacassataṃ  pahāya  pāpamittataṃ  pahāya  ime  kho  bhikkhave  tayo  dhamme
pahāya bhabbo assaddhiyaṃ pahātuṃ avadaññutaṃ pahātuṃ kosajjaṃ pahātuṃ
     {76.16}  tayo  bhikkhave  dhamme  pahāya  bhabbo  anādariyaṃ pahātuṃ
dovacassataṃ   pahātuṃ   pāpamittataṃ   pahātuṃ   katame  tayo  ahirikaṃ  pahāya
anottappaṃ    pahāya    pamādaṃ   pahāya   ime   kho   bhikkhave   tayo
Dhamme   pahāya  bhabbo  anādariyaṃ  pahātuṃ  dovacassataṃ  pahātuṃ  pāpamittataṃ
pahātuṃ
     {76.17}  hirimāyaṃ  bhikkhave  ottappī  1-  appamatto  hoti so
appamatto   samāno   bhabbo   anādariyaṃ   pahātuṃ   dovacassataṃ   pahātuṃ
pāpamittataṃ  pahātuṃ  so  kalyāṇamitto  samāno  bhabbo  assaddhiyaṃ  pahātuṃ
avadaññutaṃ   pahātuṃ   kosajjaṃ  pahātuṃ  so  āraddhaviriyo  samāno  bhabbo
uddhaccaṃ   pahātuṃ   asaṃvaraṃ  pahātuṃ  dussīlyaṃ  pahātuṃ  so  sīlavā  samāno
bhabbo   ariyānaṃ   adassanakamyataṃ   pahātuṃ  ariyadhammaṃ  asotukamyataṃ  pahātuṃ
upārambhacittataṃ    pahātuṃ    so    anupārambhacitto    samāno   bhabbo
muṭṭhasaccaṃ   pahātuṃ   asampajaññaṃ   pahātuṃ   cetaso  vikkhepaṃ  pahātuṃ  so
avikkhittacitto  samāno  bhabbo  ayoniso  manasikāraṃ  pahātuṃ kummaggasevanaṃ
pahātuṃ   cetaso   līnattaṃ   pahātuṃ   so   alīnacitto   samāno  bhabbo
sakkāyadiṭṭhiṃ   pahātuṃ   vicikicchaṃ   pahātuṃ   sīlabbattaparāmāsaṃ  pahātuṃ  so
avicikiccho   samāno   bhabbo  rāgaṃ  pahātuṃ  dosaṃ  pahātuṃ  mohaṃ  pahātuṃ
rāgaṃ   pahāya   dosaṃ   pahāya  mohaṃ  pahāya  bhabbo  jātiṃ  pahātuṃ  jaraṃ
pahātuṃ maraṇaṃ pahātunti.
     [77]   Dasahi  bhikkhave  asaddhammehi  samannāgato  kāko  katamehi
dasahi   dhaṃsī   ca   pagabbho   ca   tintiṇo  ca  mahagghaso  ca  luddho  ca
akāruṇiko  ca  dubbalo  ca  oravī  2-  ca  muṭṭhassati  ca  necayiko  ca
imehi   kho  bhikkhave  dasahi  asaddhammehi  samannāgato  kāko  evameva
@Footnote: 1 Ma. ottāpī. 2 Po. Ma. Yu. oravitā. aparaṃpi evaṃ ñātabbaṃ.
Kho   bhikkhave   dasahi   asaddhammehi   samannāgato   pāpabhikkhu   katamehi
dasahi   dhaṃsī   ca   pagabbho   ca   tintiṇo  ca  mahagghaso  ca  luddho  ca
akāruṇiko   ca   dubbalo   ca   oravī  ca  muṭṭhassati  ca  necayiko  ca
imehi kho bhikkhave dasahi asaddhammehi samannāgato pāpabhikkhūti.
     [78]  Dasahi  bhikkhave  asaddhammehi  samannāgatā  niganthā  katamehi
dasahi   assaddhā   bhikkhave  niganthā  dussīlā  bhikkhave  niganthā  ahirikā
bhikkhave   niganthā   anottappino   bhikkhave   niganthā   asappurisabhattino
bhikkhave      niganthā     attukkaṃsakaparavambhakā     bhikkhave     niganthā
sandiṭṭhiparāmāsiadhānagāhiduppaṭinissaggino          1-         bhikkhave
niganthā    kuhakā    bhikkhave   niganthā   pāpicchā   bhikkhave   niganthā
micchādiṭṭhikā   2-   bhikkhave   niganthā   imehi   kho   bhikkhave  dasahi
asaddhammehi samannāgatā niganthāti.
     [79]   Dasayimāni   bhikkhave   āghātavatthūni  katamāni  dasa  anatthaṃ
me   acarīti   āghātaṃ   bandhati   anatthaṃ   me  caratīti  āghātaṃ  bandhati
anatthaṃ   me   carissatīti  āghātaṃ  bandhati  piyassa  me  manāpassa  anatthaṃ
acari    .pe.   anatthaṃ   carati   .pe.   anatthaṃ   carissatīti   āghātaṃ
bandhati    appiyassa    me   amanāpassa   atthaṃ   acari   .pe.   atthaṃ
carati    .pe.    atthaṃ   carissatīti   āghātaṃ   bandhati   aṭṭhāne   ca
kuppati imāni kho bhikkhave dasa āghātavatthūnīti.
@Footnote: 1 Ma. Yu. sandiṭṭhiparāmāsā ādhānaggāhīduppaṭinissaggino. 2 Ma. pāpamittā.
@Po. ayaṃ pāṭho natthi.
     [80]   Dasayime   bhikkhave   āghātapaṭivinayā  katame  dasa  anatthaṃ
me   acari   taṃ   kutettha   labbhāti   āghātaṃ   paṭivineti  anatthaṃ  me
carati   taṃ   kutettha   labbhāti  āghātaṃ  paṭivineti  anatthaṃ  me  carissati
taṃ   kutettha   labbhāti   āghātaṃ   paṭivineti   piyassa   me   manāpassa
anatthaṃ  acari  .pe.  anatthaṃ  carati  .pe.  anatthaṃ  carissati  taṃ  kutettha
labbhāti  āghātaṃ  paṭivineti  appiyassa  me  amanāpassa  atthaṃ acari .pe.
Atthaṃ  carati  .pe.  atthaṃ  carissati  taṃ  kutettha labbhāti āghātaṃ paṭivineti
aṭṭhāne ca na kuppati ime kho bhikkhave dasa āghātapaṭivinayāti.
                   Ākaṅkhavaggo tatiyo.
                        Tassuddānaṃ
        ākaṅkho kaṇṭako iṭṭhā    vaḍḍhī ca migasālaya 1-
        abhabboceva 2- kāko ca    niganthā dasa vatthuni 3-.
                    --------------
                     Theravaggo catuttho
     [81]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  campāyaṃ  viharati  gaggarāya pokkharaṇiyā
tīre   .   athakho   āyasmā  vāhuno  4-  yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā    bhagavantaṃ    abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ
nisinno   kho   āyasmā   vāhuno  bhagavantaṃ  etadavoca  katīhi  nu  kho
bhante  dhammehi  tathāgato  nissaṭo  visaṃyutto  vippamutto  vimariyādikatena
@Footnote: 1 Po. Ma. yu migasālāya. 2 Po. vippamaññāto. Ma. tayo dhammā ca
@3 Po. niganthā neva vatthūnīti. Ma. niganthā dve ca āghātāti. Yu. niganthā dve
@vatthūnīti. 4 Po. Ma. vāhano. Yu. bāhuno. sabbattha īdisameva.
Cetasā viharatīti.
     {81.1}  Dasahi  kho  vāhuna  dhammehi  tathāgato  nissaṭo visaṃyutto
vippamutto   vimariyādikatena  cetasā  viharati  katamehi  dasahi  rūpena  kho
vāhuna    tathāgato    nissaṭo   visaṃyutto   vippamutto   vimariyādikatena
cetasā  viharati  vedanāya  kho  vāhuna  saññāya  kho  vāhuna  saṅkhārehi
kho   vāhuna  viññāṇena  kho  vāhuna  jātiyā  kho  vāhuna  jarāya  kho
vāhuna  maraṇena  kho  vāhuna  dukkhehi  kho  vāhuna  kilesehi  kho vāhuna
tathāgato    nissaṭo   visaṃyutto   vippamutto   vimariyādikatena   cetasā
viharati  seyyathāpi  vāhuna  uppalaṃ  vā  padumaṃ  vā  puṇḍarīkaṃ  vā  udake
jātaṃ  udake  saṃvaḍḍhaṃ  udakā  accuggamma  tiṭṭhati  1-  anupalittaṃ  udakena
evameva  kho  vāhuna  imehi  dasahi  dhammehi  tathāgato nissaṭo visaṃyutto
vippamutto vimariyādikatena cetasā viharatīti.
     [82]   Athakho   āyasmā   ānando  yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi  .  ekamantaṃ
nisinnaṃ   kho   āyasmantaṃ   ānandaṃ   bhagavā  etadavoca  so  vatānanda
bhikkhu   assaddho   samāno   imasmiṃ   dhammavinaye  vuḍḍhiṃ  virūḷhiṃ  vepullaṃ
āpajjissatīti   netaṃ   ṭhānaṃ   vijjati   so   vatānanda   bhikkhu  dussīlo
samāno   imasmiṃ  dhammavinaye  vuḍḍhiṃ  virūḷhiṃ  vepullaṃ  āpajjissatīti  netaṃ
ṭhānaṃ  vijjati  so  vatānanda  bhikkhu  appassuto  samāno imasmiṃ dhammavinaye
vuḍḍhiṃ  virūḷhiṃ  vepullaṃ  āpajjissatīti  netaṃ  ṭhānaṃ  vijjati  so  vatānanda
bhikkhu   dubbaco   samāno   imasmiṃ   dhammavinaye   vuḍḍhiṃ  virūḷhiṃ  vepullaṃ
@Footnote: 1 Po. ... ṭhāti. Ma. paccuggamma ṭhitaṃ.
Āpajjissatīti   netaṃ   ṭhānaṃ   vijjati   so  vatānanda  bhikkhu  pāpamitto
samāno   imasmiṃ  dhammavinaye  vuḍḍhiṃ  virūḷhiṃ  vepullaṃ  āpajjissatīti  netaṃ
ṭhānaṃ   vijjati  so  vatānanda  bhikkhu  kusīto  samāno  imasmiṃ  dhammavinaye
vuḍḍhiṃ  virūḷhiṃ  vepullaṃ  āpajjissatīti  netaṃ  ṭhānaṃ  vijjati  so  vatānanda
bhikkhu   muṭṭhassati   samāno   imasmiṃ   dhammavinaye  vuḍḍhiṃ  virūḷhiṃ  vepullaṃ
āpajjissatīti   netaṃ   ṭhānaṃ   vijjati   so  vatānanda  bhikkhu  asantuṭṭho
samāno   imasmiṃ  dhammavinaye  vuḍḍhiṃ  virūḷhiṃ  vepullaṃ  āpajjissatīti  netaṃ
ṭhānaṃ  vijjati  so  vatānanda  bhikkhu  pāpiccho  samāno  imasmiṃ dhammavinaye
vuḍḍhiṃ  virūḷhiṃ  vepullaṃ  āpajjissatīti  netaṃ  ṭhānaṃ  vijjati  so  vatānanda
bhikkhu   micchādiṭṭhiko  samāno  imasmiṃ  dhammavinaye  vuḍḍhiṃ  virūḷhiṃ  vepullaṃ
āpajjissatīti  netaṃ  ṭhānaṃ  vijjati  so  vatānanda  bhikkhu  imehi  kho 1-
dasahi   dhammehi   samannāgato  imasmiṃ  dhammavinaye  vuḍḍhiṃ  virūḷhiṃ  vepullaṃ
āpajjissatīti netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
     {82.1}  So  vatānanda  bhikkhu  saddho  samāno  imasmiṃ dhammavinaye
vuḍḍhiṃ   virūḷhiṃ   vepullaṃ  āpajjissatīti  ṭhānametaṃ  vijjati  so  vatānanda
bhikkhu   sīlavā   samāno   imasmiṃ   dhammavinaye   vuḍḍhiṃ   virūḷhiṃ  vepullaṃ
āpajjissatīti  ṭhānametaṃ  vijjati  so  vatānanda  bhikkhu  bahussuto  sutadharo
samāno   imasmiṃ   dhammavinaye   vuḍḍhiṃ   virūḷhiṃ   vepullaṃ   āpajjissatīti
ṭhānametaṃ  vijjati  so  vatānanda  bhikkhu  suvaco  samāno imasmiṃ dhammavinaye
vuḍḍhiṃ   virūḷhiṃ   vepullaṃ  āpajjissatīti  ṭhānametaṃ  vijjati  so  vatānanda
bhikkhu            kalyāṇamitto           samāno           imasmiṃ
@Footnote: 1 Ma. khosaddo natthi.
Dhammavinaye   vuḍḍhiṃ   virūḷhiṃ   vepullaṃ   āpajjissatīti   ṭhānametaṃ  vijjati
so   vatānanda   bhikkhu  āraddhaviriyo  samāno  imasmiṃ  dhammavinaye  vuḍḍhiṃ
virūḷhiṃ   vepullaṃ   āpajjissatīti  ṭhānametaṃ  vijjati  so  vatānanda  bhikkhu
upaṭṭhitasati    samāno    imasmiṃ   dhammavinaye   vuḍḍhiṃ   virūḷhiṃ   vepullaṃ
āpajjissatīti  ṭhānametaṃ  vijjati  so  vatānanda  bhikkhu  santuṭṭho  samāno
imasmiṃ   dhammavinaye   vuḍḍhiṃ   virūḷhiṃ   vepullaṃ   āpajjissatīti  ṭhānametaṃ
vijjati   so   vatānanda   bhikkhu   appiccho  samāno  imasmiṃ  dhammavinaye
vuḍḍhiṃ   virūḷhiṃ   vepullaṃ  āpajjissatīti  ṭhānametaṃ  vijjati  so  vatānanda
bhikkhu   sammādiṭṭhiko  samāno  imasmiṃ  dhammavinaye  vuḍḍhiṃ  virūḷhiṃ  vepullaṃ
āpajjissatīti   ṭhānametaṃ  vijjati  so  vatānanda  bhikkhu  imehi  kho  1-
dasahi   dhammehi   samannāgato  imasmiṃ  dhammavinaye  vuḍḍhiṃ  virūḷhiṃ  vepullaṃ
āpajjissatīti ṭhānametaṃ vijjati 2-.
     [83]   Athakho   āyasmā   puṇṇiyo   yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā  bhagavantaṃ  abhivādetvā  ekamantaṃ  nisīdi  ekamantaṃ  nisinno
kho   āyasmā   puṇṇiyo   bhagavantaṃ   etadavoca   ko  nu  kho  bhante
hetu   ko   paccayo   yena  appekadā  tathāgataṃ  dhammadesanā  paṭibhāti
appekadā na paṭibhātīti.
     {83.1}   Saddho   ca  puṇṇiya  bhikkhu  hoti  no  ca  upasaṅkamitā
neva   tāva   tathāgataṃ   dhammadesanā   paṭibhāti   yato  ca  kho  puṇṇiya
bhikkhu      saddho     ca      hoti      upasaṅkamitā    ca     evaṃ
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. khosaddo natthi .  2 Ma. Yu. vijjatīti.
Tathāgataṃ    dhammadesanā   paṭibhāti   saddho   ca   puṇṇiya   bhikkhu   hoti
upasaṅkamitā   ca   no  ca  payirupāsitā  ...  payirupāsitā  ca  no  ca
paripucchitā  ...  paripucchitā  ca  no  ca  ohitasoto  dhammaṃ suṇāti ...
Ohitasoto  ca  dhammaṃ  suṇāti  no  ca  sutvā  dhammaṃ dhāreti ... Sutvā
ca  dhammaṃ  dhāreti  no  ca  dhatānaṃ  1-  dhammānaṃ  atthaṃ  upaparikkhati ...
Dhatānañca   1-   dhammānaṃ   atthaṃ   upaparikkhati   no   ca   atthamaññāya
dhammamaññāya     dhammānudhammapaṭipanno     hoti     ...    atthamaññāya
dhammamaññāya   dhammānudhammapaṭipanno   hoti   no  ca  kalyāṇavāco  hoti
kalyāṇavākkaraṇo     poriyā     vācāya    samannāgato    vissaṭṭhāya
anelagaḷāya     atthassa    viññāpanīyā    kalyāṇavāco    ca    hoti
kalyāṇavākkaraṇo     poriyā     vācāya    samannāgato    vissaṭṭhāya
anelagaḷāya    atthassa    viññāpanīyā    no   ca   sandassako   hoti
samādapako    samuttejako    sampahaṃsako    sabrahmacārīnaṃ   neva   tāva
tathāgataṃ dhammadesanā paṭibhāti.
     {83.2}  Yato  ca  kho  puṇṇiya  bhikkhu  saddho ca hoti upasaṅkamitā
ca   payirupāsitā   ca   paripucchitā   ca   ohitasoto  ca  dhammaṃ  suṇāti
sutvā   ca   dhammaṃ   dhāreti  dhatānañca  1-  dhammānaṃ  atthaṃ  upaparikkhati
atthamaññāya        dhammamaññāya       dhammānudhammapaṭipanno       hoti
kalyāṇavāco    ca    hoti    kalyāṇavākkaraṇo    poriyā    vācāya
samannāgato     vissaṭṭhāya     anelagaḷāya     atthassa    viññāpanīyā
sandassako     ca     hoti    samādapako    samuttejako    sampahaṃsako
sabrahmacārīnaṃ    evaṃ   tathāgataṃ   dhammadesanā   paṭibhāti   imehi   kho
@Footnote: 1 Ma. dhātānaṃ.
Puṇṇiya   dasahi  dhammehi  samannāgatā  ekantaṃ  1-  tathāgataṃ  dhammadesanā
paṭibhātīti.
     [84]   Tatra  kho  āyasmā  mahāmoggallāno  bhikkhū  āmantesi
āvuso   bhikkhavoti   2-   .   āvusoti   kho  te  bhikkhū  āyasmato
mahāmoggallānassa    paccassosuṃ    .    āyasmā    mahāmoggallāno
etadavoca  idhāvuso  bhikkhu  aññaṃ  byākaroti  khīṇā jāti vusitaṃ brahmacariyaṃ
kataṃ   karaṇīyaṃ   nāparaṃ   itthattāyāti  pajānāmīti  tamenaṃ  tathāgato  vā
tathāgatasāvako      vā     jhāyī     samāpattikusalo     paracittakusalo
paracittapariyāyakusalo       samanuyuñjati      samanuggāhati      samanubhāsati
so   tathāgatena   vā   tathāgatasāvakena  vā  jhāyinā  samāpattikusalena
paracittakusalena          paracittapariyāyakusalena         samanuyuñjiyamāno
samanuggāhiyamāno     samanubhāsiyamāno     iraṇaṃ     3-     āpajjati
vicinaṃ   4-   āpajjati   anayaṃ   āpajjati  byasanaṃ  āpajjati  anayabyasanaṃ
āpajjati  tamenaṃ  tathāgato  vā  tathāgatasāvako  vā jhāyī samāpattikusalo
paracittakusalo    paracittapariyāyakusalo   evaṃ   cetasā   ceto   paricca
manasikaroti   kiṃ   nu   kho   ayamāyasmā  aññaṃ  byākaroti  khīṇā  jāti
vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti
     {84.1}   tamenaṃ   tathāgato   vā   tathāgatasāvako   vā  jhāyī
samāpattikusalo    paracittakusalo    paracittapariyāyakusalo   evaṃ   cetasā
ceto  paricca  pajānāti  kodhano  kho  pana  ayamāyasmā kodhapariyuṭṭhitena
cetasā   bahulaṃ   viharati   kodhapariyuṭṭhānaṃ   kho   pana  tathāgatappavedite
@Footnote: 1 Po. ... samannāgato ekamantaṃ paṭibhānā tathāgataṃ dhammadesanā hotīti. Ma.
@ekantapaṭibhānā tathāgataṃ .... Yu. ekantaṃ paṭibhānaṃ tathāgataṃ
@dhammadesanā hotīti. 2 Ma. bhikkhaveti. īdisaṭṭhāne sabbattha evaṃ ñātabbaṃ.
@3 Po. Yu. iriṇaṃ. Ma. irīṇaṃ. 4 Yu. puvijinaṃ.
Dhammavinaye  parihānametaṃ  upanāhī  kho  pana ayamāyasmā upanāhapariyuṭṭhitena
cetasā   bahulaṃ   viharati   upanāhapariyuṭṭhānaṃ  kho  pana  tathāgatappavedite
dhammavinaye   parihānametaṃ   makkhī  kho  pana  ayamāyasmā  makkhapariyuṭṭhitena
cetasā   bahulaṃ   viharati   makkhapariyuṭṭhānaṃ   kho   pana  tathāgatappavedite
dhammavinaye     parihānametaṃ     paḷāsī     kho     pana    ayamāyasmā
paḷāsapariyuṭṭhitena   cetasā   bahulaṃ   viharati   paḷāsapariyuṭṭhānaṃ  kho  pana
tathāgatappavedite  dhammavinaye  parihānametaṃ  issukī  kho  pana  ayamāyasmā
issāpariyuṭṭhitena   cetasā   bahulaṃ   viharati   issāpariyuṭṭhānaṃ  kho  pana
tathāgatappavedite  dhammavinaye  parihānametaṃ  maccharī  kho  pana  ayamāyasmā
maccherapariyuṭṭhitena   cetasā   bahulaṃ  viharati  maccherapariyuṭṭhānaṃ  kho  pana
tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ
     {84.2}  saṭho  kho  pana  ayamāyasmā sāṭheyyapariyuṭṭhitena cetasā
bahulaṃ  viharati  sāṭheyyapariyuṭṭhānaṃ  kho  pana  tathāgatappavedite  dhammavinaye
parihānametaṃ   māyāvī  kho  pana  ayamāyasmā  māyāpariyuṭṭhitena  cetasā
bahulaṃ   viharati   māyāpariyuṭṭhānaṃ  kho  pana  tathāgatappavedite  dhammavinaye
parihānametaṃ  pāpiccho  kho  pana  ayamāyasmā  icchāpariyuṭṭhitena  cetasā
bahulaṃ   viharati   icchāpariyuṭṭhānaṃ  kho  pana  tathāgatappavedite  dhammavinaye
parihānametaṃ  muṭṭhassati  kho  pana  ayamāyasmā  uttarikaraṇīye oramattakena
visesādhigamena  1-  antarāvosānaṃ  āpanno  antarāvosānagamanaṃ kho pana
tathāgatappavedite dhammavinaye parihānametaṃ  so vatāvuso bhikkhu ime dasa dhamme
@Footnote: 1 Po. visesādhigatena.
Appahāya   imasmiṃ   dhammavinaye   vuḍḍhiṃ   virūḷhiṃ   vepullaṃ  āpajjissatīti
netaṃ   ṭhānaṃ   vijjati   so  vatāvuso  bhikkhu  ime  dasa  dhamme  pahāya
imasmiṃ   dhammavinaye   vuḍḍhiṃ   virūḷhiṃ   vepullaṃ   āpajjissatīti  ṭhānametaṃ
vijjatīti.
     [85]  Ekaṃ  samayaṃ  āyasmā mahācundo cetīsu 1- viharati sahajātiyaṃ
tatra  kho  āyasmā  mahācundo  bhikkhū  āmantesi  āvuso  bhikkhavoti.
Āvusoti  kho  te  bhikkhū  āyasmato  mahācundassa paccassosuṃ. Āyasmā
mahācundo  etadavoca   idhāvuso  bhikkhu  katthī  hoti vikatthī adhigamesu ahaṃ
paṭhamaṃ   jhānaṃ   samāpajjāmipi  vuṭṭhahāmipi  ahaṃ  dutiyaṃ  jhānaṃ  samāpajjāmipi
vuṭṭhahāmipi   ahaṃ   tatiyaṃ   jhānaṃ   samāpajjāmipi  vuṭṭhahāmipi  ahaṃ  catutthaṃ
jhānaṃ   samāpajjāmipi   vuṭṭhahāmipi  ahaṃ  ākāsānañcāyatanaṃ  samāpajjāmipi
vuṭṭhahāmipi    ahaṃ    viññāṇañcāyatanaṃ   samāpajjāmipi   vuṭṭhahāmipi   ahaṃ
ākiñcaññāyatanaṃ   samāpajjāmipi   vuṭṭhahāmipi  ahaṃ  nevasaññānāsaññāyatanaṃ
samāpajjāmipi    vuṭṭhahāmipi    ahaṃ    saññāvedayitanirodhaṃ   samāpajjāmipi
vuṭṭhahāmipīti   tamenaṃ  tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo
paracittakusalo   paracittapariyāyakusalo   samanuyuñjati  samanuggāhati  samanubhāsati
so   tathāgatena   vā   tathāgatasāvakena  vā  jhāyinā  samāpattikusalena
paracittakusalena          paracittapariyāyakusalena         samanuyuñjiyamāno
samanuggāhiyamāno     samanubhāsiyamāno     iraṇaṃ     āpajjati    vicinaṃ
āpajjati   anayaṃ   āpajjati   byasanaṃ   āpajjati   anayabyasanaṃ  āpajjati
@Footnote: 1 Po. cetiyesu.
Tamenaṃ   tathāgato   vā   tathāgatasāvako   vā   jhāyī   samāpattikusalo
paracittakusalo    paracittapariyāyakusalo   evaṃ   cetasā   ceto   paricca
manasikaroti   kiṃ   nu   kho   ayamāyasmā  katthī  hoti  vikatthī  adhigamesu
ahaṃ  paṭhamaṃ  jhānaṃ  samāpajjāmipi  vuṭṭhahāmipi  .pe. Ahaṃ saññāvedayitanirodhaṃ
samāpajjāmipi   vuṭṭhahāmipīti   tamenaṃ  tathāgato  vā  tathāgatasāvako  vā
jhāyī    samāpattikusalo    paracittakusalo    paracittapariyāyakusalo    evaṃ
cetasā   ceto  paricca  pajānāti  dīgharattaṃ  kho  ayamāyasmā  khaṇḍakārī
chiddakārī   sabalakārī   kammāsakārī   na   satatakārī   na  satatavuttī  1-
sīlesu  dussīlo  [2]-  ayamāyasmā  dussīlyaṃ  kho  pana tathāgatappavedite
dhammavinaye  parihānametaṃ  assaddho  kho  pana  ayamāyasmā  anācāro 3-
assaddhiyaṃ  kho  pana  tathāgatappavedite  dhammavinaye  parihānametaṃ appassuto
kho  pana  ayamāyasmā  anācāro  appasaccaṃ  kho  pana  tathāgatappavedite
dhammavinaye  parihānametaṃ  dubbaco  kho  pana  ayamāyasmā  anācāro  3-
dovacassatā    kho   pana   tathāgatappavedite   dhammavinaye   parihānametaṃ
pāpamitto  kho  pana  ayamāyasmā  pāpamittatā  kho pana tathāgatappavedite
dhammavinaye  parihānametaṃ  kusīto  kho  pana  ayamāyasmā  kosajjaṃ  kho pana
tathāgatappavedite  dhammavinaye  parihānametaṃ  muṭṭhassati  kho pana ayamāyasmā
muṭṭhasaccaṃ    kho    pana    tathāgatappavedite   dhammavinaye   parihānametaṃ
kuhako   kho  pana  ayamāyasmā  kuhanā  4-  kho  pana  tathāgatappavedite
dhammavinaye   parihānametaṃ   dubbharo   kho   pana   ayamāyasmā  dubbharatā
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. santatakārī na santatavuttī. sabbattha īdisameva. 2 Ma. khosaddo
@dissati. 3 Ma. Yu. ayaṃ pāṭho natthi. 4 Ma. kohaññaṃ. aññattha īdisameva.
Kho   pana   tathāgatappavedite   dhammavinaye   parihānametaṃ  duppañño  kho
pana   ayamāyasmā   duppaññatā   kho  pana  tathāgatappavedite  dhammavinaye
parihānametaṃ    seyyathāpi   āvuso   sahāyako  sahāyakaṃ  evaṃ  vadeyya
yadā  te  samma  dhanena  dhanakaraṇīyaṃ  assa pavedeyyāsi 1- maṃ dhanaṃ dassāmi
te   dhananti   so   kismiñcideva  2-  dhanakaraṇīye  samuppanne  sahāyako
sahāyakaṃ  evaṃ  vadeyya  attho  me samma dhanena dehi me dhananti so evaṃ
vadeyya   tenahi  samma  idha  khaṇāhīti  so  tatra  khaṇanto  nādhigaccheyya
so  evaṃ  vadeyya  alikaṃ  maṃ  samma avaca tucchakaṃ maṃ samma avaca idha khaṇāhīti
so   evaṃ   vadeyya  nāhantaṃ  samma  alikaṃ  avacaṃ  tucchakaṃ  avacaṃ  tenahi
samma   idha   khaṇāhīti   so   tatrapi  khaṇanto  nādhigaccheyya  so  evaṃ
vadeyya   alikaṃ   maṃ  samma  avaca  tucchakaṃ  maṃ  samma  avaca  idha  khaṇāhīti
so   evaṃ   vadeyya  nāhantaṃ  samma  alikaṃ  avacaṃ  tucchakaṃ  avacaṃ  tenahi
samma   idha   khaṇāhīti   so   tatrapi  khaṇanto  nādhigaccheyya  so  evaṃ
vadeyya   alikaṃ   maṃ  samma  avaca  tucchakaṃ  maṃ  samma  avaca  idha  khaṇāhīti
so   evaṃ   vadeyya   nāhantaṃ  samma  alikaṃ  avacaṃ  tucchakaṃ  avacaṃ  apica
ahameva  ummādaṃ  pāpuṇiṃ  cetaso  vipariyāyanti   evameva  kho  āvuso
bhikkhu   katthī   hoti   vikatthī  adhigamesu  ahaṃ  paṭhamaṃ  jhānaṃ  samāpajjāmipi
vuṭṭhahāmipi     ahaṃ     dutiyaṃ     jhānaṃ     samāpajjāmipi    vuṭṭhahāmipi
ahaṃ    tatiyaṃ   jhānaṃ   samāpajjāmipi   vuṭṭhahāmipi   ahaṃ   catutthaṃ   jhānaṃ
@Footnote: 1 Ma. yāceyyāsi. Yu. yācissasi. 2 Po. kismiṃpi.
Samāpajjāmipi    vuṭṭhahāmipi    ahaṃ    ākāsānañcāyatanaṃ   samāpajjāmipi
vuṭṭhahāmipi    ahaṃ    viññāṇañcāyatanaṃ   samāpajjāmipi   vuṭṭhahāmipi   ahaṃ
ākiñcaññāyatanaṃ   samāpajjāmipi   vuṭṭhahāmipi  ahaṃ  nevasaññānāsaññāyatanaṃ
samāpajjāmipi    vuṭṭhahāmipi    ahaṃ    saññāvedayitanirodhaṃ   samāpajjāmipi
vuṭṭhahāmipīti    tamenaṃ    tathāgato   vā   tathāgatasāvako   vā   jhāyī
samāpattikusalo     paracittakusalo     paracittapariyāyakusalo     samanuyuñjati
samanuggāhati   samanubhāsati   so   tathāgatena   vā  tathāgatasāvakena  vā
jhāyinā     samāpattikusalena     paracittakusalena    paracittapariyāyakusalena
samanuyuñjiyamāno      samanuggāhiyamāno      samanubhāsiyamāno      iraṇaṃ
āpajjati    vicinaṃ    āpajjati    anayaṃ   āpajjati   byasanaṃ   āpajjati
anayabyasanaṃ   āpajjati   tamenaṃ   tathāgato   vā   tathāgatasāvako   vā
jhāyī       samāpattikusalo      paracittakusalo      paracittapariyāyakusalo
evaṃ  cetasā  ceto  paricca  manasikaroti  kiṃ  nu  kho  ayamāyasmā katthī
hoti  vikatthī  adhigamesu  ahaṃ  paṭhamaṃ  jhānaṃ  samāpajjāmipi vuṭṭhahāmipi .pe.
Ahaṃ     saññāvedayitanirodhaṃ     samāpajjāmipi     vuṭṭhahāmipīti    tamenaṃ
tathāgato   vā  tathāgatasāvako  vā  jhāyī  samāpattikusalo  paracittakusalo
paracittapariyāyakusalo  evaṃ  cetasā  ceto  paricca  pajānāti dīgharattaṃ kho
ayamāyasmā   khaṇḍakārī   chiddakārī  sabalakārī  kammāsakārī  na  satatakārī
na    satatavuttī   sīlesu   dussīlo   ayamāyasmā   dussīlyaṃ   kho   pana
tathāgatappavedite    dhammavinaye    parihānametaṃ    assaddho   kho   pana
ayamāyasmā    assaddhiyaṃ    kho    pana   tathāgatappavedite   dhammavinaye
Parihānametaṃ   appassuto   kho   pana  ayamāyasmā  anācāro  appasaccaṃ
kho   pana   tathāgatappavedite   dhammavinaye   parihānametaṃ   dubbaco  kho
pana   ayamāyasmā   dovacassatā  kho  pana  tathāgatappavedite  dhammavinaye
parihānametaṃ   pāpamitto   kho   pana   ayamāyasmā   pāpamittatā   kho
pana   tathāgatappavedite   dhammavinaye   parihānametaṃ   kusīto   kho   pana
ayamāyasmā  kosajjaṃ  kho  pana  tathāgatappavedite  dhammavinaye parihānametaṃ
muṭṭhassati   kho  pana  ayamāyasmā  muṭṭhasaccaṃ  kho  pana  tathāgatappavedite
dhammavinaye   parihānametaṃ   kuhako   kho   pana  ayamāyasmā  kuhanā  kho
pana   tathāgatappavedite   dhammavinaye   parihānametaṃ   dubbharo   kho  pana
ayamāyasmā    dubbharatā    kho    pana   tathāgatappavedite   dhammavinaye
parihānametaṃ   duppañño   kho   pana   ayamāyasmā  duppaññatā  kho  pana
tathāgatappavedite  dhammavinaye  parihānametaṃ   so  vatāvuso bhikkhu ime dasa
dhamme  appahāya  imasmiṃ  dhammavinaye  vuḍḍhiṃ  virūḷhiṃ  vepullaṃ āpajjissatīti
netaṃ  ṭhānaṃ  vijjati  so  vatāvuso  bhikkhu  ime  dasa dhamme pahāya imasmiṃ
dhammavinaye vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissatīti ṭhānametaṃ vijjatīti.
     [86]  Ekaṃ  samayaṃ  āyasmā mahākassapo rājagahe viharati veḷuvane
kalandakanivāpe   tatra   kho   āyasmā   mahākassapo  bhikkhū  āmantesi
āvuso  bhikkhavoti  .  āvusoti  kho  te  bhikkhū āyasmato mahākassapassa
paccassosuṃ   .   āyasmā   mahākassapo   etadavoca   idhāvuso  bhikkhu
Aññaṃ   byākaroti   khīṇā   jāti  vusitaṃ  brahmacariyaṃ  kataṃ  karaṇīyaṃ  nāparaṃ
itthattāyāti   pajānāmīti   tamenaṃ   tathāgato  vā  tathāgatasāvako  vā
jhāyī   samāpattikusalo   paracittakusalo   paracittapariyāyakusalo   samanuyuñjati
samanuggāhati   samanubhāsati   so   tathāgatena   vā  tathāgatasāvakena  vā
jhāyinā     samāpattikusalena     paracittakusalena    paracittapariyāyakusalena
samanuyuñjiyamāno      samanuggāhiyamāno      samanubhāsiyamāno      iraṇaṃ
āpajjati    vicinaṃ    āpajjati    anayaṃ   āpajjati   byasanaṃ   āpajjati
anayabyasanaṃ   āpajjati   tamenaṃ   tathāgato   vā   tathāgatasāvako   vā
jhāyī    samāpattikusalo    paracittakusalo    paracittapariyāyakusalo    evaṃ
cetasā   ceto   paricca   manasikaroti   kiṃ  nu  kho  ayamāyasmā  aññaṃ
byākaroti    khīṇā   jāti   vusitaṃ   brahmacariyaṃ   kataṃ   karaṇīyaṃ   nāparaṃ
itthattāyāti pajānāmīti
     {86.1} tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo
paracittakusalo  paracittapariyāyakusalo  evaṃ  cetasā  ceto paricca pajānāti
adhimāniko   kho   pana   ayamāyasmā  adhimānasacco  appatte  pattasaññī
akate   katasaññī   anadhigate   adhigatasaññī   adhimānena  aññaṃ  byākaroti
khīṇā  jāti  vusitaṃ  brahmacariyaṃ  kataṃ  karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti
tamenaṃ   tathāgato   vā   tathāgatasāvako   vā   jhāyī   samāpattikusalo
paracittakusalo    paracittapariyāyakusalo   evaṃ   cetasā   ceto   paricca
manasikaroti   kiṃ  nu  kho  ayamāyasmā  nissāya  adhimāniko  adhimānasacco
appatte     pattasaññī    akate    katasaññī    anadhigate    adhigatasaññī
Adhimānena   aññaṃ   byākaroti   khīṇā   jāti   vusitaṃ   brahmacariyaṃ  kataṃ
karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti pajānāmīti
     {86.2} tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo
paracittakusalo  paracittapariyāyakusalo  evaṃ  cetasā  ceto paricca pajānāti
bahussuto  kho  pana  ayamāyasmā  sutadharo  sutasannicayo  ye  te  dhammā
ādikalyāṇā    majjhekalyāṇā   pariyosānakalyāṇā   sātthaṃ   sabyañjanaṃ
kevalaparipuṇṇaṃ    parisuddhaṃ   brahmacariyaṃ   abhivadanti   tathārūpāssa   dhammā
bahussutā   [1]-   dhatā   vacasā   paricitā   manasānupekkhitā  diṭṭhiyā
suppaṭividdhā   tasmā   ayamāyasmā   adhimāniko  adhimānasacco  appatte
pattasaññī   akate   katasaññī   anadhigate   adhigatasaññī   adhimānena  aññaṃ
byākaroti  khīṇā  jāti  vusitaṃ  brahmacariyaṃ  kataṃ karaṇīyaṃ nāparaṃ itthattāyāti
pajānāmīti
     {86.3} tamenaṃ tathāgato vā tathāgatasāvako vā jhāyī samāpattikusalo
paracittakusalo  paracittapariyāyakusalo  evaṃ  cetasā  ceto paricca pajānāti
abhijjhālu   kho   pana   ayamāyasmā   abhijjhāpariyuṭṭhitena  cetasā  bahulaṃ
viharati    abhijjhāpariyuṭṭhānaṃ   kho   pana   tathāgatappavedite   dhammavinaye
parihānametaṃ   byāpanno   kho   pana   ayamāyasmā  byāpādapariyuṭṭhitena
cetasā   bahulaṃ   viharati  byāpādapariyuṭṭhānaṃ  kho  pana  tathāgatappavedite
dhammavinaye    parihānametaṃ    thīnamiddhī    2-   kho   pana   ayamāyasmā
thīnamiddhapariyuṭṭhitena   cetasā   bahulaṃ  viharati  thīnamiddhapariyuṭṭhānaṃ  kho  pana
tathāgatappavedite  dhammavinaye  parihānametaṃ  uddhato  kho  pana ayamāyasmā
@Footnote: 1 Ma. honti .  2 Ma. thīnamiddho. Yu. thinamiddho.
Uddhaccapariyuṭṭhitena    cetasā   bahulaṃ   viharati   uddhaccapariyuṭṭhānaṃ   kho
pana   tathāgatappavedite   dhammavinaye   parihānametaṃ   vicikiccho  kho  pana
ayamāyasmā      vicikicchāpariyuṭṭhitena     cetasā     bahulaṃ     viharati
vicikicchāpariyuṭṭhānaṃ   kho  pana  tathāgatappavedite  dhammavinaye  parihānametaṃ
kammārāmo   kho   pana   ayamāyasmā  kammarato  kammārāmataṃ  anuyutto
kammārāmatā   kho   pana   tathāgatappavedite   dhammavinaye   parihānametaṃ
bhassārāmo   kho   pana   ayamāyasmā  bhassarato  bhassārāmataṃ  anuyutto
bhassārāmatā   kho   pana   tathāgatappavedite   dhammavinaye   parihānametaṃ
niddārāmo   kho   pana  ayamāyasmā  niddārato  niddārāmataṃ  anuyutto
niddārāmatā   kho   pana   tathāgatappavedite   dhammavinaye   parihānametaṃ
saṅgaṇikārāmo   kho   pana   ayamāyasmā   saṅgaṇikārato  saṅgaṇikārāmataṃ
anuyutto   saṅgaṇikārāmatā   kho   pana   tathāgatappavedite   dhammavinaye
parihānametaṃ  muṭṭhassati  kho  pana  ayamāyasmā  uttarikaraṇīye oramattakena
visesādhigamena   antarāvosānaṃ   āpanno  antarāvosānagamanaṃ  kho  pana
tathāgatappavedite  dhammavinaye  parihānametaṃ  so  vatāvuso  bhikkhu ime dasa
dhamme  appahāya  imasmiṃ  dhammavinaye  vuḍḍhiṃ  virūḷhiṃ  vepullaṃ āpajjissatīti
netaṃ  ṭhānaṃ  vijjati  so  vatāvuso  bhikkhu  ime  dasa dhamme pahāya imasmiṃ
dhammavinaye vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjissatīti ṭhānametaṃ vijjatīti.
     [87]  Tatra  kho  bhagavā  kāḷakabhikkhuṃ  1- ārabbha bhikkhū āmantesi
bhikkhavoti   .   bhadanteti   te   bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā
etadavoca   idha   bhikkhave   bhikkhu   adhikaraṇiko   hoti   adhikaraṇasamathassa
na   vaṇṇavādī   yampi   bhikkhave  bhikkhu  adhikaraṇiko  hoti  adhikaraṇasamathassa
na   vaṇṇavādī   ayampi   dhammo  na  piyatāya  na  garutāya  na  bhāvanāya
na sāmaññāya na ekībhāvāya saṃvattati.
     {87.1}   Puna   caparaṃ   bhikkhave   bhikkhu   na  sikkhākāmo  hoti
sikkhāsamādānassa    2-   na   vaṇṇavādī   yampi   bhikkhave   bhikkhu   na
sikkhākāmo     hoti    sikkhāsamādānassa    na    vaṇṇavādī    ayampi
dhammo   na   piyatāya   na   garutāya   na  bhāvanāya  na  sāmaññāya  na
ekībhāvāya saṃvattati.
     {87.2}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  pāpiccho  hoti icchāvinayassa
na   vaṇṇavādī   yampi  bhikkhave  bhikkhu  pāpiccho  hoti  icchāvinayassa  na
vaṇṇavādī   ayampi   dhammo   na  piyatāya  na  garutāya  na  bhāvanāya  na
sāmaññāya na ekībhāvāya saṃvattati.
     {87.3}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  kodhano  hoti kodhavinayassa na
vaṇṇavādī  yampi  bhikkhave  bhikkhu  kodhano  hoti  kodhavinayassa  na vaṇṇavādī
ayampi   dhammo   na  piyatāya  na  garutāya  na  bhāvanāya  na  sāmaññāya
na ekībhāvāya saṃvattati.
     {87.4}   Puna   caparaṃ   bhikkhave  bhikkhu  makkhī  hoti  makkhavinayassa
na   vaṇṇavādī   yampi   bhikkhave   bhikkhu   makkhī   hoti  makkhavinayassa  na
vaṇṇavādī   ayampi   dhammo   na  piyatāya  na  garutāya  na  bhāvanāya  na
sāmaññāya  na  ekībhāvāya  saṃvattati  .   puna  caparaṃ  bhikkhave bhikkhu saṭho
@Footnote: 1 Ma. kālaṅkataṃ bhikkhuṃ. Yu. kālakaṃ bhikkhuṃ.
@2 Ma. sikkhākāmassa. sabbattha īdisameva.
Hoti   sāṭheyyavinayassa   na   vaṇṇavādī   yampi   bhikkhave   bhikkhu  saṭho
hoti   sāṭheyyavinayassa   na   vaṇṇavādī   ayampi   dhammo   na  piyatāya
na garutāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saṃvattati.
     {87.5}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  māyāvī hoti māyāvinayassa na
vaṇṇavādī   yampi   bhikkhave   bhikkhu   māyāvī   hoti   māyāvinayassa  na
vaṇṇavādī   ayampi   dhammo   na  piyatāya  na  garutāya  na  bhāvanāya  na
sāmaññāya na ekībhāvāya saṃvattati.
     {87.6}   Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  dhammānaṃ  na  nisāmakajātiko
hoti   dhammanisantiyā   na   vaṇṇavādī  yampi  bhikkhave  bhikkhu  dhammānaṃ  na
nisāmakajātiko    1-    hoti   dhammanisantiyā   na   vaṇṇavādī   ayampi
dhammo   na   piyatāya   na   garutāya   na  bhāvanāya  na  sāmaññāya  na
ekībhāvāya saṃvattati.
     {87.7}   Puna   caparaṃ   bhikkhave   bhikkhu   na  paṭisallāno  hoti
paṭisallānassa   na   vaṇṇavādī   yampi   bhikkhave   bhikkhu  na  paṭisallāno
hoti   paṭisallānassa   na   vaṇṇavādī   ayampi   dhammo  na  piyatāya  na
garutāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saṃvattati.
     {87.8}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  sabrahmacārīnaṃ na paṭisanthārako
hoti  paṭisanthārakassa  2-  na  vaṇṇavādī  yampi bhikkhave bhikkhu sabrahmacārīnaṃ
na  paṭisanthārako  hoti  paṭisanthārakassa  na  vaṇṇavādī  ayampi  dhammo  na
piyatāya na garutāya na bhāvanāya na sāmaññāya na ekībhāvāya saṃvattati.
     {87.9} Evarūpassa bhikkhave bhikkhuno kiñcāpi evaṃ icchā uppajjeyya aho
@Footnote: 1 Yu. nisāmakajātiyo. sabbattha īdisameva. 2 Po. paṭisaṇṭhārako hoti
@paṭisaṇṭhārakassa. sabbattha īdisameva.
Vata  maṃ  sabrahmacārī  sakkareyyuṃ  garukareyyuṃ  māneyyuṃ  pūjeyyunti athakho
naṃ  sabrahmacārī  neva  sakkaronti  na  garukaronti  na mānenti na pūjenti
taṃ   kissa   hetu   tathāhissa  bhikkhave  viññū  sabrahmacārī  te  pāpake
akusale    dhamme    appahīne    samanupassanti     seyyathāpi   bhikkhave
assamūḷhakassa   kiñcāpi   evaṃ   icchā   uppajjeyya   aho   vata  maṃ
manussā      ājānīyaṭṭhāne     ca     ṭhapeyyuṃ     ājānīyabhojanañca
bhojeyyuṃ   ājānīyaparimajjanañca   parimajjeyyunti   athakho   taṃ   manussā
na   ceva   ājānīyaṭṭhāne  ṭhapenti  na  ca  ājānīyabhojanaṃ  bhojenti
na   ca   ājānīyaparimajjanaṃ   parimajjanti   taṃ   kissa   hetu   tathāhissa
bhikkhave   viññū   manussā   tāni   sāṭheyyāni  kūṭeyyāni  jimheyyāni
vaṅkeyyāni  appahīnāni  samanupassanti  evameva  kho  bhikkhave  evarūpassa
bhikkhuno  kiñcāpi  evaṃ  icchā  uppajjeyya  aho  vata  maṃ  sabrahmacārī
sakkareyyuṃ   garukareyyuṃ   māneyyuṃ   pūjeyyunti  athakho  naṃ  sabrahmacārī
neva  sakkaronti  na  garukaronti  na  mānenti  na  pūjenti taṃ kissa hetu
tathāhissa   bhikkhave   viññū   sabrahmacārī  te  pāpake  akusale  dhamme
appahīne  samanupassanti  .   idha  pana  bhikkhave  bhikkhu  na adhikaraṇiko hoti
adhikaraṇasamathassa    vaṇṇavādī    yampi   bhikkhave   bhikkhu   na   adhikaraṇiko
hoti     adhikaraṇasamathassa     vaṇṇavādī     ayampi    dhammo    piyatāya
garutāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saṃvattati.
     {87.10}    Puna   caparaṃ   bhikkhave   bhikkhu   sikkhākāmo   hoti
sikkhāsamādānassa    vaṇṇavādī    yampi    bhikkhave   bhikkhu   sikkhākāmo
Hoti   sikkhāsamādānassa   vaṇṇavādī   ayampi   dhammo  piyatāya  garutāya
bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saṃvattati.
     {87.11}   Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu appiccho hoti icchāvinayassa
vaṇṇavādī  yampi  bhikkhave  bhikkhu  appiccho  hoti  icchāvinayassa  vaṇṇavādī
ayampi dhammo .pe. Ekībhāvāya saṃvattati.
     {87.12}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  akkodhano hoti kodhavinayassa
vaṇṇavādī  yampi  bhikkhave  bhikkhu  akkodhano  hoti  kodhavinayassa  vaṇṇavādī
ayampi dhammo .pe. Ekībhāvāya saṃvattati.
     {87.13}   Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  amakkhī  hoti  makkhavinayassa
vaṇṇavādī   yampi   bhikkhave   bhikkhu  amakkhī  hoti  makkhavinayassa  vaṇṇavādī
ayampi  dhammo  .pe.  ekībhāvāya  saṃvattati  .  puna  caparaṃ bhikkhave bhikkhu
asaṭho   hoti   sāṭheyyavinayassa  vaṇṇavādī  yampi  bhikkhave  bhikkhu  asaṭho
hoti   sāṭheyyavinayassa   vaṇṇavādī   ayampi  dhammo  .pe.  ekībhāvāya
saṃvattati.
     {87.14}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  amāyāvī hoti māyāvinayassa
vaṇṇavādī  yampi  bhikkhave  bhikkhu  amāyāvī  hoti  māyāvinayassa  vaṇṇavādī
ayampi dhammo .pe. Ekībhāvāya saṃvattati.
     {87.15}   Puna   caparaṃ   bhikkhave  bhikkhu  dhammānaṃ  nisāmakajātiko
hoti    dhammanisantiyā    vaṇṇavādī    yampi   bhikkhave   bhikkhu   dhammānaṃ
nisāmakajātiko    hoti    dhammanisantiyā    vaṇṇavādī    ayampi   dhammo
.pe. Ekībhāvāya saṃvattati.
     {87.16}    Puna   caparaṃ   bhikkhave   bhikkhu   paṭisallāno   hoti
paṭisallānassa     vaṇṇavādī    yampi    bhikkhave    bhikkhu    paṭisallāno
hoti     paṭisallānassa     vaṇṇavādī     ayampi     dhammo     .pe.
Ekībhāvāya saṃvattati.
     {87.17}  Puna  caparaṃ  bhikkhave  bhikkhu  sabrahmacārīnaṃ  paṭisanthārako
hoti   paṭisanthārakassa   vaṇṇavādī   yampi   bhikkhave  bhikkhu  sabrahmacārīnaṃ
paṭisanthārako    hoti    paṭisanthārakassa    vaṇṇavādī    ayampi   dhammo
piyatāya garutāya bhāvanāya sāmaññāya ekībhāvāya saṃvattati.
     {87.18}  Evarūpassa  bhikkhave  bhikkhuno  kiñcāpi  na  evaṃ icchā
uppajjeyya  aho  vata  maṃ  sabrahmacārī  sakkareyyuṃ  garukareyyuṃ māneyyuṃ
pūjeyyunti   athakho   naṃ   sabrahmacārī  sakkaronti  garukaronti  mānenti
pūjenti   taṃ   kissa   hetu  tathāhissa  bhikkhave  viññū  sabrahmacārī  te
pāpake   akusale   dhamme   pahīne   samanupassanti   seyyathāpi  bhikkhave
bhaddassa   assājānīyassa   kiñcāpi  na  evaṃ  icchā  uppajjeyya  aho
vata   maṃ   manussā   ājānīyaṭṭhāne   ca   ṭhapeyyuṃ   ājānīyabhojanañca
bhojeyyuṃ   ājānīyaparimajjanañca   parimajjeyyunti   athakho   naṃ   manussā
ājānīyaṭṭhāne     ca     ṭhapenti     ājānīyabhojanañca     bhojenti
ājānīyaparimajjanañca   parimajjanti   taṃ   kissa   hetu  tathāhissa  bhikkhave
viññū   manussā  tāni  sāṭheyyāni  kūṭeyyāni  jimheyyāni  vaṅkeyyāni
pahīnāni samanupassanti
     {87.19}   evameva  kho  bhikkhave  evarūpassa  bhikkhuno  kiñcāpi
na   evaṃ   icchā  uppajjeyya  aho  vata  maṃ  sabrahmacārī  sakkareyyuṃ
garukareyyuṃ   māneyyuṃ   pūjeyyunti   athakho  naṃ  sabrahmacārī  sakkaronti
garukaronti  mānenti  pūjenti  taṃ  kissa  hetu  tathāhissa  bhikkhave  viññū
sabrahmacārī te pāpake akusale dhamme pahīne samanupassantīti.
     [88]   Yo   so  bhikkhave  bhikkhu  akkosakaparibhāsako  ariyupavādī
sabrahmacārīnaṃ   aṭṭhānametaṃ   anavakāso  1-  yaṃ  so  dasannaṃ  byasanānaṃ
aññataraññataraṃ   byasanaṃ   na   nigaccheyya   2-  katamesaṃ  dasannaṃ  anadhigataṃ
nādhigacchati   adhigatā   parihāyati   saddhammassa  na  vodāyanti  saddhammesu
vā   adhimāniko   hoti   anabhirato   vā   brahmacariyaṃ   carati  aññataraṃ
vā  saṅkiliṭṭhaṃ  āpattiṃ  āpajjati  gāḷhaṃ  vā  rogātakaṃ  phusati  ummādaṃ
vā   pāpuṇāti   cittakkhepaṃ   sammūḷho   kālaṃ  karoti  kāyassa  bhedā
parammaraṇā   apāyaṃ  duggatiṃ  vinipātaṃ  nirayaṃ  upapajjati  yo  so  bhikkhave
bhikkhu    akkosakaparibhāsako    ariyupavādī    sabrahmacārīnaṃ   aṭṭhānametaṃ
anavakāso   1-   yaṃ   so   imesaṃ   dasannaṃ   byasanānaṃ  aññataraññataraṃ
byasanaṃ na nigaccheyyāti 2-.
     [89]   Athakho  kokāliko  3-  bhikkhu  yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā    bhagavantaṃ    abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ
nisinno   kho   kokāliko  bhikkhu  bhagavantaṃ  etadavoca  pāpicchā  bhante
sārīputtamoggallānā   pāpikānaṃ   icchānaṃ   vasaṅgatāti   .  mā  hevaṃ
kokālika  mā  hevaṃ  kokālika  pasādehi kokālika sārīputtamoggallānesu
cittaṃ pesalā sārīputtamoggallānāti.
     {89.1}   Dutiyampi   kho   kokāliko  bhikkhu  bhagavantaṃ  etadavoca
kiñcāpi   me   bhante  bhagavā  saddhāyiko  paccayiko  athakho  pāpicchāva
sārīputtamoggallānā   pāpikānaṃ   icchānaṃ   vasaṅgatāti   .  mā  hevaṃ
kokālika  mā  hevaṃ  kokālika  pasādehi kokālika sārīputtamoggallānesu
@Footnote: 1 Ma. ṭhānametaṃ avakāso .  2 Ma. ... byasanānaṃ aññataraṃ bayasanaṃ nigaccheyya.
@Yu. aññataraṃ .... 3 Po. kokāliyo bhikkhu. sabbattha evaṃ ñātabbaṃ.
Cittaṃ pesalā sārīputtamoggallānāti.
     {89.2}   Tatiyampi   kho   kokāliko  bhikkhu  bhagavantaṃ  etadavoca
kiñcāpi  kho  me  bhante  bhagavā  saddhāyiko  paccayiko athakho pāpicchāva
sārīputtamoggallānā   pāpikānaṃ   icchānaṃ   vasaṅgatāti   .  mā  hevaṃ
kokālika  mā  hevaṃ  kokālika  pasādehi kokālika sārīputtamoggallānesu
cittaṃ pesalā sārīputtamoggallānāti.
     {89.3}  Athakho kokāliko bhikkhu uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā
padakkhiṇaṃ   katvā   pakkāmi   acirapakkantassa   ca   kokālikassa  bhikkhuno
sāsapamattīhi   piḷakāhi   sabbo   kāyo   phuṭṭho   ahosi  sāsapamattiyo
hutvā   muggamattiyo   ahesuṃ   muggamattiyo  hutvā  kāḷāyamattiyo  1-
ahesuṃ   kāḷāyamattiyo   hutvā   kolaṭṭhimattiyo  ahesuṃ  kolaṭṭhimattiyo
hutvā    kolamattiyo    ahesuṃ   kolamattiyo   hutvā   āmalakamattiyo
ahesuṃ   āmalakamattiyo  hutvā  [2]-  veluvasalāṭukamattiyo  3-  ahesuṃ
veluvasalāṭukamattiyo   hutvā   villamattiyo   ahesuṃ  villamattiyo  hutvā
pabhijjiṃsu    pubbañca    lohitañca    pagghariṃsu    svāssudaṃ   kaddalipattesu
seti macchova visakalikato 4-.
     {89.4}   Athakho  tudipaccekabrahmā  5-  yena  kokāliko  bhikkhu
tenupasaṅkami    upasaṅkamitvā    vehāse    ṭhatvā    kokālikaṃ   bhikkhuṃ
etadavoca     pasādehi    kokālika    sārīputtamoggallānesu    cittaṃ
pesalā   sārīputtamoggallānāti   .   kosi   tvaṃ   āvusoti  .  ahaṃ
tudipaccekabrahmāti   .  nanu  tvaṃ  āvuso  bhagavatā  anāgāmī  byākato
atha  kiñcarahi  idhāgato  passa  yāvañca  te  idaṃ  aparaddhanti  .  athakho
@Footnote: 1 Po. kaḷāyamattiyo. Ma. Yu. kalāyamattiyo. 2 Ma. tiṇḍukmattiyo ahesuṃ
@tiṇḍukamattiyo hutvā. 3 Ma. Yu. beḷuvasilāṭkamattiyo. 4 Po. visakalekato.
@Ma. Yu. visagilito. 5 Ma. tulūpaccekabrahmā. Yu. tudupaccekabrahmā.
Tudipaccekabrahmā kokālikaṃ bhikkhuṃ gāthāya 1- ajjhabhāsi
         purisassa hi jātassa        kudhārī jāyate mukhe
         yāya chindati attānaṃ     bālo dubbhāsitaṃ bhaṇaṃ.
         Yo nindiyaṃ pasaṃsati         taṃ vā nindati yo pasaṃsiyo
         vicināti mukhena so kaliṃ    kalinā tena sukhaṃ na vindati.
                Appamatto ayaṃ kali
                yo akkhesu dhanaparājayo
                (sabbassāpi sahāpi attanā)
                ayameva mahattaro 2- kali
                yo sugatesu manaṃ padosaye 3-.
                Sataṃ sahassānaṃ nirabbudānaṃ
                chattiṃsati pañca ca abbudāni
                yamariyagarahī nirayaṃ upeti
                vācaṃ manañca 4- paṇidhāya pāpakanti.
     {89.5}  Athakho  kokāliko bhikkhu tenevābādhena kālamakāsi kālakato
ca    kokāliko   bhikkhu   padumanirayaṃ   upapajjati   sārīputtamoggallānesu
cittaṃ   āghāṭetvā  .  athakho  brahmā  sahampati  abhikkantāya  rattiyā
abhikkantavaṇṇo  kevalakappaṃ  jetavanaṃ  obhāsetvā yena bhagavā tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   aṭṭhāsi   ekamantaṃ
ṭhito    kho    brahmā    sahampati   bhagavantaṃ   etadavoca   kokāliko
@Footnote: 1 Ma. gāthāhi. 2 Po. mahantataro. 3 Po. Ma. padūsaye. 4 Po. vācāmanañca.
Bhante  bhikkhu  kālakato  kālakato  ca  bhante  kokāliko  bhikkhu padumanirayaṃ
upapanno    sārīputtamoggallānesu    cittaṃ   āghāṭetvāti   idamavoca
brahmā   sahampati   idaṃ  vatvā  bhagavantaṃ  abhivādetvā  padakkhiṇaṃ  katvā
tatthevantaradhāyi.
     {89.6}  Athakho  bhagavā  tassā  rattiyā accayena bhikkhū āmantesi
imaṃ  bhikkhave  rattiṃ  brahmā  sahampati  abhikkantāya rattiyā abhikkantavaṇṇo
kevalakappaṃ  jetavanaṃ  obhāsetvā  yenāhaṃ  tenupasaṅkami  upasaṅkamitvā maṃ
abhivādetvā  ekamantaṃ  aṭṭhāsi  ekamantaṃ  ṭhito  kho  bhikkhave  brahmā
sahampati  maṃ  etadavoca  kokāliko  bhante  bhikkhu  kālakato  kālakato ca
bhante   kokāliko   bhikkhu   padumanirayaṃ  upapanno  sārīputtamoggallānesu
cittaṃ   āghāṭetvāti  idamavoca  bhikkhave  brahmā  sahampati  idaṃ  vatvā
maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyīti.
     Evaṃ  vutte  aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca kīvadīghaṃ nu kho bhante
padumaniraye   āyuppamāṇanti  .  dīghaṃ  kho  bhikkhu  padumaniraye  āyuppamāṇaṃ
taṃ  na  sukaraṃ  saṅkhātuṃ  ettakāni vassānīti vā ettakāni vassasatānīti vā
ettakāni vassasahassānīti vā ettakāni vassasatasahassānīti vāti.
     {89.7}  Sakkā  pana  bhante  upamā  1- kātunti. Sakkā bhikkhūti
bhagavā  avoca  seyyathāpi  bhikkhave  vīsatikhāriko  kosalako tilavāho tato
puriso    vassasatasahassassa    accayena    ekamekaṃ    tilaṃ   uddhareyya
khippataraṃ    kho    so    bhikkhu    vīsatikhāriko    kosalako   tilavāho
@Footnote: 1 Ma. .. upamaṃ.
Iminā   upakkamena   parikkhayaṃ   pariyādānaṃ  gaccheyya  na  tveva  eko
abbudo   nirayo   seyyathāpi   bhikkhu  vīsati  abbudā  nirayā  evameko
nirabbudo   nirayo  seyyathāpi  bhikkhu  vīsati  nirabbudā  nirayā  evameko
ababbo  1-  nirayo  seyyathāpi  bhikkhu  vīsati  ababbā  nirayā evameko
ahaho   nirayo   seyyathāpi   bhikkhu   vīsati   ahahā  nirayā  evameko
aṭaṭo   nirayo   seyyathāpi   bhikkhu   vīsati   aṭaṭā  nirayā  evameko
kumudo   nirayo   seyyathāpi   bhikkhu   vīsati   kumudā  nirayā  evameko
sogandhiko  nirayo  seyyathāpi  bhikkhu  vīsati  sogandhikā  nirayā evameko
uppalo  2-  nirayo  seyyathāpi  bhikkhu uppalā nirayā evameko puṇḍarīko
nirayo   seyyathāpi   bhikkhu   vīsati  puṇḍarīkā  nirayā  evameko  padumo
nirayo   padumaṃ   kho   pana   bhikkhu   nirayaṃ   kokāliko  bhikkhu  upapanno
sārīputtamoggallānesu   cittaṃ   āghāṭetvāti   idamavoca   bhagavā  idaṃ
vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā
         purisassa hi jātassa       kudhārī jāyate mukhe
         yāya chindati attānaṃ    bālo dubbhāsitaṃ bhaṇaṃ.
         Yo nindiyaṃ pasaṃsati         taṃ vā nindati yo pasaṃsiyo
         vicināti mukhena so kaliṃ    kalinā tena sukhaṃ na vindati.
         Appamatto ayaṃ kali       yo akkhesu dhanaparājayo
                (sabbassāpi sahāpi attanā)
                 ayameva mahattaro kali
@Footnote: 1 Ma. Yu. abubo. 2 Ma. Yu. uppalako.
                 Yo sugatesu manaṃ padosaye.
                 Sataṃ sahassānaṃ nirabbudānaṃ
                 chattiṃsati pañca ca abbudāni
                 yamariyagarahī nirayaṃ upeti
                 vācaṃ manañca paṇidhāya pāpakanti.
     [90]   Athakho   āyasmā  sārīputto  yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi  .  ekamantaṃ
nisinnaṃ   kho   āyasmantaṃ   sārīputtaṃ   bhagavā  etadavoca  kati  nu  kho
sārīputta   khīṇāsavassa   bhikkhuno   balāni   yehi   balehi   samannāgato
khīṇāsavo bhikkhu āsavānaṃ khayaṃ paṭijānāti khīṇā me āsavāti.
     {90.1}   Dasa  bhante  khīṇāsavassa  bhikkhuno  balāni  yehi  balehi
samannāgato   khīṇāsavo   bhikkhu   āsavānaṃ   khayaṃ  paṭijānāti  khīṇā  me
āsavāti   .  katamāni  dasa  idha  bhante  khīṇāsavassa  bhikkhuno  aniccato
sabbe   saṅkhārā  yathābhūtaṃ  sammappaññāya  sudiṭṭhā  honti  yampi  bhante
khīṇāsavassa   bhikkhuno  aniccato  sabbe  saṅkhārā  yathābhūtaṃ  sammappaññāya
sudiṭṭhā  honti  idampi  bhante  khīṇāsavassa  bhikkhuno  balaṃ  hoti  yaṃ  balaṃ
āgamma khīṇāsavo bhikkhu āsavānaṃ khayaṃ paṭijānāti khīṇā me āsavāti.
     {90.2}  Puna  caparaṃ  bhante  khīṇāsavassa  bhikkhuno  aṅgārakāsūpamā
kāmā    yathābhūtaṃ    sammappaññāya    sudiṭṭhā   honti   yampi   bhante
khīṇāsavassa   bhikkhuno   aṅgārakāsūpamā   kāmā   yathābhūtaṃ  sammappaññāya
Sudiṭṭhā   honti   idampi   bhante   khīṇāsavassa  bhikkhuno  balaṃ  hoti  yaṃ
balaṃ   āgamma   khīṇāsavo   bhikkhu  āsavānaṃ  khayaṃ  paṭijānāti  khīṇā  me
āsavāti.
     {90.3}  Puna  caparaṃ  bhante  khīṇāsavassa  bhikkhuno  vivekaninnaṃ cittaṃ
hoti   vivekapoṇaṃ   vivekapabbhāraṃ   vivekaṭṭhaṃ   nekkhammābhirataṃ  byantībhūtaṃ
sabbaso   āsavaṭṭhāniyehi   dhammehi   yampi  bhante  khīṇāsavassa  bhikkhuno
vivekaninnaṃ  cittaṃ  hoti  vivekapoṇaṃ  vivekapabbhāraṃ vivekaṭṭhaṃ nekkhammābhirataṃ
byantībhūtaṃ    sabbaso    āsavaṭṭhāniyehi    dhammehi    idampi    bhante
khīṇāsavassa   bhikkhuno   balaṃ   hoti   yaṃ   balaṃ  āgamma  khīṇāsavo  bhikkhu
āsavānaṃ khayaṃ paṭijānāti khīṇā me āsavāti.
     {90.4}  Puna  caparaṃ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno cattāro satipaṭṭhānā
bhāvitā   honti  subhāvitā  yampi  bhante  khīṇāsavassa  bhikkhuno  cattāro
satipaṭṭhānā   bhāvitā   honti   subhāvitā   idampi   bhante  khīṇāsavassa
bhikkhuno   balaṃ   hoti  yaṃ  balaṃ  āgamma  khīṇāsavo  bhikkhu  āsavānaṃ  khayaṃ
paṭijānāti khīṇā me āsavāti.
     {90.5}  Puna caparaṃ bhante khīṇāsavassa bhikkhuno cattāro sammappadhānā
bhāvitā   honti   subhāvitā   ...   cattāro   iddhippādā   bhāvitā
honti   subhāvitā   ...  pañcindriyāni  pañca  balāni  bhāvitāni  honti
subhāvitāni  ...  satta  bojjhaṅgā  bhāvitā  honti subhāvitā ... Ariyo
aṭṭhaṅgiko   maggo   bhāvito  hoti  subhāvito  yampi  bhante  khīṇāsavassa
bhikkhuno   ariyo   aṭṭhaṅgiko   maggo  bhāvito  hoti  subhāvito  idampi
bhante   khīṇāsavassa   bhikkhuno   balaṃ   hoti  yaṃ  balaṃ  āgamma  khīṇāsavo
Bhikkhu   āsavānaṃ   khayaṃ   paṭijānāti   khīṇā   me  āsavāti  .  imāni
kho  bhante  dasa  khīṇāsavassa  bhikkhuno  balāni  yehi  balehi  samannāgato
khīṇāsavo bhikkhu āsavānaṃ khayaṃ paṭijānāti khīṇā me āsavāti.
                    Theravaggo catuttho.
                        Tassuddānaṃ
         vāhuno cānando ca 1-    puṇṇiyo ca byākaraṇaṃ
         katthī aññādhikaraṇaṃ        kokāliko ca balāni ca 2-.
                     ------------
                    Upāsakavaggo pañcamo
     [91]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa
ārāme   .   athakho  anāthapiṇḍiko  gahapati  yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi  .  ekamantaṃ
nisinnaṃ   kho   anāthapiṇḍikaṃ   gahapatiṃ  bhagavā  etadavoca  dasayime  gahapati
kāmabhogino   santo   saṃvijjamānā   lokasmiṃ   katame  dasa  idha  gahapati
ekacco   kāmabhogī   adhammena   bhoge  pariyesati  sāhasena  adhammena
bhoge  pariyesitvā  sāhasena  na  attānaṃ sukheti [3]- pineti na saṃvibhajati
na   puññāni   karoti   idha  pana  gahapati  ekacco  kāmabhogī  adhammena
bhoge   pariyesati   sāhasena   adhammena  bhoge  pariyesitvā  sāhasena
attānaṃ   sukheti   pineti   na   saṃvibhajati   na   puññāni   karoti   idha
@Footnote: 1 Ma. vāhanānando puṇṇiyo byākaraṇaṃ katthi māniko na piyakko sakokāli khīṇāsavabalena
@cāti. 2 Ma. Yu. cāti. 3 Ma. na saddo atthi.
Pana   gahapati  ekacco  kāmabhogī  adhammena  bhoge  pariyesati  sāhasena
adhammena  bhoge  pariyesitvā  sāhasena  attānaṃ  sukheti  pineti saṃvibhajati
puññāni   karoti    idha  pana  gahapati  ekacco  kāmabhogī  dhammādhammena
bhoge  pariyesati  sāhasenapi  asāhasenapi dhammādhammena bhoge pariyesitvā
sāhasenapi  asāhasenapi  na  attānaṃ  sukheti  pineti na saṃvibhajati na puññāni
karoti   idha  pana  gahapati ekacco kāmabhogī dhammādhammena bhoge pariyesati
sāhasenapi   asāhasenapi   dhammādhammena  bhoge  pariyesitvā  sāhasenapi
asāhasenapi   attānaṃ   sukheti  pineti  na  saṃvibhajati  na  puññāni  karoti
idha   pana   gahapati  ekacco  kāmabhogī  dhammādhammena  bhoge  pariyesati
sāhasenapi   asāhasenapi   dhammādhammena  bhoge  pariyesitvā  sāhasenapi
asāhasenapi    attānaṃ    sukheti   pineti   saṃvibhajati   puññāni   karoti
idha  pana  gahapati  ekacco  kāmabhogī  dhammena bhoge pariyesati asāhasena
dhammena   bhoge   pariyesitvā   asāhasena  na  attānaṃ  sukheti  pineti
na  saṃvibhajati  na  puññāni  karoti   idha  pana  gahapati  ekacco  kāmabhogī
dhammena   bhoge   pariyesati   asāhasena   dhammena  bhoge  pariyesitvā
asāhasena   attānaṃ   sukheti   pineti  na  saṃvibhajati  na  puññāni  karoti
idha   pana   gahapati   ekacco   kāmabhogī   dhammena   bhoge  pariyesati
asāhasena    dhammena    bhoge    pariyesitvā    asāhasena   attānaṃ
sukheti   pineti   saṃvibhajati   puññāni   karoti   te   ca  bhoge  gadhito
mucchito     ajjhāpanno     1-     anādīnavadassāvī    anissaraṇapañño
@Footnote: 1 Ma. ajjhopanno.
Paribhuñjati    idha   pana   gahapati   ekacco  kāmabhogī  dhammena  bhoge
pariyesati    asāhasena    dhammena    bhoge   pariyesitvā   asāhasena
attānaṃ   sukheti   pineti   saṃvibhajati   puññāni   karoti  te  ca  bhoge
agadhito    amucchito    anajjhāpanno    ādīnavadassāvī    nissaraṇapañño
paribhuñjati    tatra  gahapati  yvāyaṃ  kāmabhogī  adhammena  bhoge  pariyesati
sāhasena   adhammena  bhoge  pariyesitvā  sāhasena  na  attānaṃ  sukheti
pineti   na   saṃvibhajati   na  puññāni  karoti  ayaṃ  gahapati  kāmabhogī  tīhi
ṭhānehi   gārayho   adhammena   bhoge   pariyesati  sāhasenāti  iminā
paṭhamena  ṭhānena  gārayho  na  attānaṃ  sukheti  pinetīti  iminā dutiyena
ṭhānena   gārayho   na  saṃvibhajati  na  puññāni  karotīti  iminā  tatiyena
ṭhānena  gārayho  ayaṃ  gahapati  kāmabhogī  imehi  tīhi  ṭhānehi gārayho
tatra   gahapati   yvāyaṃ  kāmabhogī  adhammena  bhoge  pariyesati  sāhasena
adhammena   bhoge   pariyesitvā   sāhasena   attānaṃ   sukheti   pineti
na   saṃvibhajati  na  puññāni  karoti  ayaṃ  gahapati  kāmabhogī  dvīhi  ṭhānehi
gārayho  ekena  ṭhānena  pāsaṃso adhammena bhoge pariyesati sāhasenāti
iminā   paṭhamena   ṭhānena   gārayho  attānaṃ  sukheti  pinetīti  iminā
ekena   ṭhānena   pāsaṃso   na  saṃvibhajati  na  puññāni  karotīti  iminā
dutiyena  ṭhānena  gārayho  ayaṃ  gahapati  kāmabhogī  imehi  dvīhi ṭhānehi
gārayho iminā ekena ṭhānena pāsaṃso
     {91.12}  tatra  gahapati  yvāyaṃ kāmabhogī adhammena bhoge pariyesati
Sāhasena   adhammena   bhoge   pariyesitvā   sāhasena  attānaṃ  sukheti
pineti   saṃvibhajati   puññāni   karoti   ayaṃ   gahapati   kāmabhogī  ekena
ṭhānena   gārayho  dvīhi  ṭhānehi  pāsaṃso  adhammena  bhoge  pariyesati
sāhasenāti  iminā  ekena  ṭhānena  gārayho  attānaṃ  sukheti pinetīti
iminā   paṭhamena   ṭhānena   pāsaṃso  saṃvibhajati  puññāni  karotīti  iminā
dutiyena   ṭhānena   pāsaṃso   ayaṃ   gahapati   kāmabhogī  iminā  ekena
ṭhānena gārayho imehi dvīhi ṭhānehi pāsaṃso
     {91.13}   tatra  gahapati  yvāyaṃ  kāmabhogī  dhammādhammena  bhoge
pariyesati   sāhasenapi   asāhasenapi   dhammādhammena  bhoge  pariyesitvā
sāhasenapi  asāhasenapi  na  attānaṃ  sukheti  pineti na saṃvibhajati na puññāni
karoti  ayaṃ  gahapati kāmabhogī ekena ṭhānena pāsaṃso tīhi ṭhānehi gārayho
dhammena  bhoge  pariyesati  asāhasenāti  iminā  ekena ṭhānena pāsaṃso
adhammena  bhoge  pariyesati  sāhasenāti iminā paṭhamena ṭhāne gārayho na
attānaṃ  sukheti  pinetīti  iminā  dutiyena  ṭhānena  gārayho  na saṃvibhajati
na   puññāni   karotīti  iminā  tatiyena  ṭhānena  gārayho  ayaṃ  gahapati
kāmabhogī   iminā   paṭhamena   ṭhānena   pāsaṃso   imehi  tīhi  ṭhānehi
gārayho
     {91.14} tatra gahapati yvāyaṃ kāmabhogī dhammādhammena bhoge pariyesati
sāhasenapi   asāhasenapi   dhammādhammena  bhoge  pariyesitvā  sāhasenapi
asāhasenapi    attānaṃ   sukheti   pineti   na   saṃvibhajati   na   puññāni
karoti   ayaṃ   gahapati  kāmabhogī  dvīhi  ṭhānehi  pāsaṃso  dvīhi  ṭhānehi
Gārayho   dhammena   bhoge   pariyesati   asāhasenāti  iminā  paṭhamena
ṭhānena  pāsaṃso  adhammena  bhoge  sāhasenāti  iminā  paṭhamena ṭhānena
gārayho   attānaṃ   sukheti  pinetīti  iminā  dutiyena  ṭhānena  pāsaṃso
na   saṃvibhajati   na  puññāni  karotīti  iminā  dutiyena  ṭhānena  gārayho
ayaṃ   gahapati   kāmabhogī   imehi  dvīhi  ṭhānehi  pāsaṃso  imehi  dvīhi
ṭhānehi gārayho
     {91.15}   tatra  gahapati  yvāyaṃ  kāmabhogī  dhammādhammena  bhoge
pariyesati   sāhasenapi   asāhasenapi   dhammādhammena  bhoge  pariyesitvā
sāhasenapi   asāhasenapi   attānaṃ   sukheti   pineti   saṃvibhajati  puññāni
karoti   ayaṃ  gahapati  kāmabhogī  tīhi  ṭhānehi  pāsaṃso  ekena  ṭhānena
gārayho   dhammena   bhoge   pariyesati   asāhasenāti  iminā  paṭhamena
ṭhānena  pāsaṃso  adhammena  bhoge  pariyesati  sāhasenāti iminā ekena
ṭhānena   gārayho   attānaṃ  sukheti  pinetīti  iminā  dutiyena  ṭhānena
pāsaṃso   saṃvibhajati   puññāni  karotīti  iminā  tatiyena  ṭhānena  pāsaṃso
ayaṃ   gahapati   kāmabhogī  imehi  tīhi  ṭhānehi  pāsaṃso  iminā  ekena
ṭhānena gārayho
     {91.16}   tatra   gahapati   yvāyaṃ   kāmabhogī   dhammena  bhoge
pariyesati   asāhasena   dhammena   bhoge   pariyesitvā   asāhasena  na
attānaṃ   sukheti   pineti   na   saṃvibhajati   na   puññāni   karoti   ayaṃ
gahapati   kāmabhogī   ekena  ṭhānena  pāsaṃso  dvīhi  ṭhānehi  gārayho
dhammena  bhoge  pariyesati  asāhasenāti  iminā  ekena ṭhānena pāsaṃso
na   attānaṃ   sukheti   pinetīti  iminā  paṭhamena  ṭhānena  gārayho  na
Saṃvibhajati   na  puññāni  karotīti  iminā  dutiyena  ṭhānena  gārayho  ayaṃ
gahapati   kāmabhogī   iminā   ekena   ṭhānena   pāsaṃso  imehi  dvīhi
ṭhānehi gārayho
     {91.17}   tatra   gahapati   yvāyaṃ   kāmabhogī   dhammena  bhoge
pariyesati    asāhasena    dhammena    bhoge   pariyesitvā   asāhasena
attānaṃ   sukheti   pineti  na  saṃvibhajati  na  puññāni  karoti  ayaṃ  gahapati
kāmabhogī   dvīhi  ṭhānehi  pāsaṃso  ekena  ṭhānena  gārayho  dhammena
bhoge  pariyesati  asāhasenāti  iminā  paṭhamena  ṭhānena pāsaṃso attānaṃ
sukheti  pinetīti  iminā  dutiyena  ṭhānena  pāsaṃso  na saṃvibhajati na puññāni
karotīti   iminā   ekena   ṭhānena   gārayho  ayaṃ  gahapati  kāmabhogī
imehi dvīhi ṭhānehi pāsaṃso iminā ekena ṭhānena gārayho
     {91.18}  tatra  gahapati  yvāyaṃ  kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati
asāhasena   dhammena   bhoge   pariyesitvā  asāhasena  attānaṃ  sukheti
pineti   saṃvibhajati   puññāni   karoti   te   ca  bhoge  gadhito  mucchito
ajjhāpanno     anādīnavadassāvī     anissaraṇapañño    paribhuñjati    ayaṃ
gahapati   kāmabhogī   tīhi   ṭhānehi  pāsaṃso  ekena  ṭhānena  gārayho
dhammena  bhoge  pariyesati  asāhasenāti  iminā  paṭhamena ṭhānena pāsaṃso
attānaṃ   sukheti   pinetīti   iminā  dutiyena  ṭhānena  pāsaṃso  saṃvibhajati
puññāni   karotīti   iminā   tatiyena  ṭhānena  pāsaṃso  te  ca  bhoge
gadhito     mucchito    ajjhāpanno    anādīnavadassāvī    anissaraṇapañño
Paribhuñjatīti   iminā   ekena  ṭhānena  gārayho  ayaṃ  gahapati  kāmabhogī
imehi tīhi ṭhānehi pāsaṃso iminā ekena ṭhānena gārayho
     {91.19}  tatra  gahapati  yvāyaṃ  kāmabhogī dhammena bhoge pariyesati
asāhasena  dhammena  bhoge  pariyesitvā  asāhasena attānaṃ sukheti pineti
saṃvibhajati  puññāni  karoti  te  ca  bhoge  agadhito amucchito anajjhāpanno
ādīnavadassāvī    nissaraṇapañño    paribhuñjati    ayaṃ   gahapati   kāmabhogī
catūhi  ṭhānehi  pāsaṃso  dhammena  bhoge  pariyesati  asāhasenāti  iminā
paṭhamena   ṭhānena   pāsaṃso   attānaṃ  sukheti  pinetīti  iminā  dutiyena
ṭhānena   pāsaṃso   saṃvibhajati  puññāni  karotīti  iminā  tatiyena  ṭhānena
pāsaṃso  te  ca  bhoge  agadhito  amucchito  anajjhāpanno ādīnavadassāvī
nissaraṇapañño    paribhuñjatīti    iminā    catutthena    ṭhānena   pāsaṃso
ayaṃ gahapati kāmabhogī imehi catūhi ṭhānehi pāsaṃso
     {91.20}  ime  kho  gahapati  dasa  kāmabhogino santo saṃvijjamānā
lokasmiṃ  imesaṃ  kho  gahapati  dasannaṃ  kāmabhogīnaṃ  yvāyaṃ kāmabhogī dhammena
bhoge   pariyesati   asāhasena  dhammena  bhoge  pariyesitvā  asāhasena
attānaṃ  sukheti  pineti  saṃvibhajati  puññāni  karoti  te  ca bhoge agadhito
amucchito    anajjhāpanno    ādīnavadassāvī    nissaraṇapañño   paribhuñjati
ayaṃ  imesaṃ  dasannaṃ  kāmabhogīnaṃ  aggo ca seṭṭho ca pāmokkho ca uttamo
ca  pavaro  ca  seyyathāpi  gahapati  gavā  khīraṃ  khīramhā dadhi dadhimhā navanītaṃ
navanītamhā   sappi  sappimhā  sappimaṇḍo  tattha  aggamakkhāyati   evameva
Kho  gahapati  imesaṃ  dasannaṃ  kāmabhogīnaṃ  yvāyaṃ  kāmabhogī  dhammena bhoge
pariyesati   asāhasena  dhammena  bhoge  pariyesitvā  asāhasena  attānaṃ
sukheti  pineti  saṃvibhajati  puññāni  karoti  te  ca bhoge agadhito amucchito
anajjhāpanno       ādīnavadassāvī       nissaraṇapañño       paribhuñjati
ayaṃ   imesaṃ  dasannaṃ  kāmabhogīnaṃ  aggo  ca  seṭṭho  ca  pāmokkho  ca
uttamo ca pavaro cāti.
     [92]   Athakho   anāthapiṇḍiko  gahapati  yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi  .  ekamantaṃ
nisinnaṃ    kho    anāthapiṇḍikaṃ    gahapatiṃ    bhagavā    etadavoca   yato
kho   gahapati   ariyasāvakassa   pañca  bhayāni  verāni  vūpasantāni  honti
catūhi  [1]-  sotāpattiyaṅgehi  samannāgato  hoti  ariyo  cassa  ñāyo
paññāya   sudiṭṭho   hoti   suppaṭividdho   so   ākaṅkhamāno  attanāva
attānaṃ    byākareyya    khīṇanirayomhi   khīṇatiracchānayoni   khīṇapittivisayo
khīṇāpāyaduggativinipāto     sotāpannohamasmi    avinipātadhammo    niyato
sambodhiparāyanoti.
     {92.1}   Katamāni   pañca   bhayāni   verāni  vūpasantāni  honti
yaṃ   gahapati   pāṇātipātī   pāṇātipātapaccayā  diṭṭhadhammikampi  bhayaṃ  veraṃ
pasavati   samparāyikampi   bhayaṃ   veraṃ  pasavati  cetasikampi  dukkhaṃ  domanassaṃ
paṭisaṃvedeti   pāṇātipātā  paṭivirato  neva  diṭṭhadhammikaṃ  2-  bhayaṃ  veraṃ
pasavati   na  samparāyikaṃ  bhayaṃ  veraṃ  pasavati  na  cetasikaṃ  dukkhaṃ  domanassaṃ
paṭisaṃvedeti   pāṇātipātā   paṭiviratassa   evantaṃ   bhayaṃ  veraṃ  vūpasantaṃ
@Footnote: 1 Ma. casaddo dissati. 2 Ma. sabbatthavāresu diṭṭhadhammikampi ...
@samparāyikampi ... cetasikampi.
Hoti  yaṃ  gahapati  adinnādāyī ... Kāmesu micchācārī ... Musāvādī ...
Surāmerayamajjapamādaṭṭhāyī   surāmerayamajjapamādaṭṭhānapaccayā  diṭṭhadhammikampi
bhayaṃ   veraṃ   pasavati   samparāyikampi   bhayaṃ   veraṃ   pasavati   cetasikampi
dukkhaṃ    domanassaṃ   paṭisaṃvedeti   surāmerayamajjapamādaṭṭhānā   paṭivirato
neva   diṭṭhadhammikaṃ  bhayaṃ  veraṃ  pasavati  na  samparāyikaṃ  bhayaṃ  veraṃ  pasavati
na   cetasikaṃ   dukkhaṃ   domanassaṃ  paṭisaṃvedeti  surāmerayamajjapamādaṭṭhānā
paṭiviratassa   evantaṃ   bhayaṃ   veraṃ  vūpasantaṃ  hoti  imāni  pañca  bhayāni
verāni vūpasantāni honti.
     {92.2}   Katamehi   catūhi   sotāpattiyaṅgehi  samannāgato  hoti
idha    gahapati    ariyasāvako   buddhe   aveccappasādena   samannāgato
hoti   itipi   so   bhagavā   arahaṃ   sammāsambuddho  vijjācaraṇasampanno
sugato   lokavidū  anuttaro  purisadammasārathi  satthā  devamanussānaṃ  buddho
bhagavāti   dhamme   aveccappasādena   samannāgato   hoti   svākkhāto
bhagavatā   dhammo  sandiṭṭhiko  akāliko  ehipassiko  opanayiko  paccattaṃ
veditabbo    viññūhīti   saṅghe   aveccappasādena   samannāgato   hoti
supaṭipanno   bhagavato   sāvakasaṅgho   ujupaṭipanno   bhagavato  sāvakasaṅgho
ñāyapaṭipanno  bhagavato  sāvakasaṅgho  sāmīcipaṭipanno  bhagavato  sāvakasaṅgho
yadidaṃ  cattāri  purisayugāni  aṭṭha  purisapuggalā  esa  bhagavato sāvakasaṅgho
āhuneyyo     pāhuneyyo    dakkhiṇeyyo    añjalikaraṇīyo    anuttaraṃ
puññakkhettaṃ    lokassāti    ariyakantehi   sīlehi   samannāgato   hoti
akhaṇḍehi   acchiddehi   asabalehi  akammāsehi  bhujjissehi  viññūpasaṭṭhehi
Aparāmaṭṭhehi    samādhisaṃvattanikehi    imehi    catūhi   sotāpattiyaṅgehi
samannāgato hoti.
     {92.3}   Katamo   cassa  ariyo  ñāyo  paññāya  sudiṭṭho  hoti
suppaṭividdho    idha    gahapati    ariyasāvako   iti   paṭisañcikkhati   iti
imasmiṃ    sati    idaṃ   hoti   imassuppādā   idaṃ   uppajjati   imasmiṃ
asati  idaṃ  na  hoti  imassa  nirodhā  idaṃ  nirujjhati  yadidaṃ avijjāpaccayā
saṅkhārā     saṅkhārapaccayā     viññāṇaṃ     viññāṇapaccayā    nāmarūpaṃ
nāmarūpapaccayā     saḷāyatanaṃ    saḷātanapaccayā    phasso    phassapaccayā
vedanā      vedanāpaccayā     taṇhā     taṇhāpaccayā     upādānaṃ
upādānapaccayā    bhavo    bhavapaccayā   jāti   jātipaccayā   jarāmaraṇaṃ
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā    sambhavanti    evametassa    kevalassa
dukkhakkhandhassa   samudayo   hoti   avijjāya   tveva   asesavirāganirodhā
saṅkhāranirodho     saṅkhāranirodhā     viññāṇanirodho     viññāṇanirodhā
nāmarūpanirodho     nāmarūpanirodhā    saḷāyatananirodho    saḷāyatananirodhā
phassanirodho   phassanirodhā   vedanānirodho  vedanānirodhā  taṇhānirodho
taṇhānirodhā   upādānanirodho   upādānanirodhā  bhavanirodho  bhavanirodhā
jātinirodho    jātinirodhā   jarāmaraṇaṃ   sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā
nirujjhanti  evametassa  kevalassa  dukkhakkhandhassa  nirodho  hoti  ayañcassa
ariyo  ñāyo  paññāya  sudiṭṭho  hoti  suppaṭividdho  .  yato kho gahapati
ariyasāvakassa   imāni  pañca  bhayāni  verāni  vūpasantāni  honti  imehi
catūhi    sotāpattiyaṅgehi    samannāgato    hoti    ayañcassa   ariyo
Ñāyo    paññāya   sudiṭṭho   hoti   suppaṭividdho   so   ākaṅkhamāno
attanāva     attānaṃ    byākareyya    khīṇanirayomhi    khīṇatiracchānayoni
khīṇapittivisayo         khīṇāpāyaduggativinipāto         sotāpannohamasmi
avinipātadhammo niyato sambodhiparāyanoti.
     [93]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa
ārāme  .  athakho  anāthapiṇḍiko  gahapati  divādivassa  sāvatthiyā nikkhami
bhagavantaṃ  dassanāya  athakho  anāthapiṇḍikassa  gahapatissa  etadahosi  akālo
kho   tāva   bhagavantaṃ   dassanāya   paṭisallīno  bhagavā  manobhāvanīyānampi
bhikkhūnaṃ   akālo   dassanāya   paṭisallīnā  manobhāvanīyā  bhikkhū  yannūnāhaṃ
yena aññatitthiyānaṃ paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkameyyanti
     {93.1}   athakho   anāthapiṇḍiko   gahapati   yena   aññatitthiyānaṃ
paribbājakānaṃ   ārāmo   tenupasaṅkami   .   tena   kho  pana  samayena
aññatitthiyā      paribbājakā     saṅgamma     samāgamma     unnādino
uccāsaddā    mahāsaddā    1-   anekavihitaṃ   tiracchānakathaṃ   kathentā
nisinnā    honti    addasaṃsu    kho   te   aññatitthiyā   paribbājakā
anāthapiṇḍikaṃ    gahapatiṃ    dūratova    āgacchantaṃ    disvāna    aññamaññaṃ
saṇṭhapesuṃ   appasaddā   bhonto   hontu  mā  bhonto  saddamakattha  ayaṃ
anāthapiṇḍiko   gahapati   [2]-   āgacchati   samaṇassa  gotamassa  sāvako
yāvatā   kho   pana   samaṇassa   gotamassa   sāvakā  gihī  odātavasanā
sāvatthiyaṃ    paṭivasanti   ayaṃ   tesaṃ   aññataro   anāthapiṇḍiko   gahapati
@Footnote: 1 Ma. uccāsaddamahāsaddā .  2 Ma. ārāmanti dissati.
Appasaddakāmā   kho  pana  te  āyasmanto  appasaddavinītā  appasaddassa
vaṇṇavādino   appeva   nāma   appasaddaṃ   parisaṃ  viditvā  upasaṅkamitabbaṃ
maññeyyāti athakho te [1]- paribbājakā tuṇhī ahesuṃ.
     {93.2}  Athakho  anāthapiṇḍiko  gahapati yena te [2]- paribbājakā
tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   tehi   aññatitthiyehi   paribbājakehi  saddhiṃ
sammodi   sammodanīyaṃ   kathaṃ  sārāṇīyaṃ  vītisāretvā  ekamantaṃ  nisīdi .
Ekamantaṃ   nisinnaṃ   kho   anāthapiṇḍikaṃ   te   aññatitthiyā  paribbājakā
etadavocuṃ   vadehi   gahapati   kiṃdiṭṭhiko   samaṇo  gotamoti  .  na  kho
ahaṃ   bhante   bhagavato   sabbaṃ   diṭṭhiṃ   jānāmīti  .  idāni  kira  tvaṃ
gahapati    na    samaṇassa    gotamassa   sabbaṃ   diṭṭhiṃ   jānāsi   vadehi
gahapati    kiṃdiṭṭhikā   bhikkhūti   .   bhikkhūnaṃpi  kho  ahaṃ  bhante  na  sabbaṃ
diṭṭhiṃ jānāmīti.
     {93.3}  Iti  kira  tvaṃ  gahapati  na  samaṇassa  gotamassa sabbaṃ diṭṭhiṃ
jānāsi   napi   bhikkhūnaṃ  sabbaṃ  diṭṭhiṃ  jānāsi  vadehi  gahapati  kiṃdiṭṭhikosi
tuvanti  .  etaṃ  kho  bhante  amhehi na dukkaraṃ byākātuṃ yaṃdiṭṭhikā mayanti
iṅgha  tāva  āyasmanto  yathāsakāni  diṭṭhigatāni  byākarontu  pacchāpetaṃ
amhehi na dukkaraṃ bhavissati byākātuṃ yaṃdiṭṭhikā mayanti.
     {93.4}   Evaṃ   vutte   aññataro   paribbājako   anāthapiṇḍikaṃ
gahapatiṃ    etadavoca   sassato   loko   idameva   saccaṃ   moghamaññanti
evaṃdiṭṭhiko    ahaṃ    gahapatīti    .    aññataropi   kho   paribbājako
anāthapiṇḍikaṃ   gahapatiṃ   etadavoca   asassato   loko   idameva   saccaṃ
moghamaññanti     evaṃdiṭṭhiko     ahaṃ     gahapatīti     .    aññataropi
@Footnote: 1-2 Ma. aññatitthiyāti dissati.
Kho   paribbājako   anāthapiṇḍikaṃ   gahapatiṃ   etadavoca   antavā  loko
...  anantavā  loko ... Taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ ... Aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ ...
Hoti  tathāgato  parammaraṇā  ...  na  hoti  tathāgato  parammaraṇā  ...
Hoti  ca  na  ca  hoti  tathāgato  parammaraṇā  ... Neva hoti na na hoti
tathāgato    parammaraṇā    idameva    saccaṃ   moghamaññanti   evaṃdiṭṭhiko
ahaṃ gahapatīti.
     {93.5}   Evaṃ   vutte  anāthapiṇḍiko  gahapati  te  paribbājake
etadavoca    yvāyaṃ   bhante   āyasmā   evamāha   sassato   loko
idameva    saccaṃ    moghamaññanti   evaṃdiṭṭhiko   ahaṃ   gahapatīti   imassa
ayamāyasmato     diṭṭhi    attano    vā    ayoniso    manasikārahetu
uppannā   paraghosapaccayā   1-   vā   sā  kho  panesā  diṭṭhi  bhūtā
saṅkhatā   cetayitā   paṭiccasamuppannā   yaṃ  kho  pana  kiñci  bhūtaṃ  saṅkhataṃ
cetayitaṃ    paṭiccasamuppannaṃ   tadaniccaṃ   yadaniccaṃ   taṃ   dukkhaṃ   yaṃ   dukkhaṃ
tadeva 2- so āyasmā allīno tadeva so āyasmā ajjhūpagato
     {93.6}  yopāyaṃ bhante āyasmā evamāha asassato loko idameva
saccaṃ   moghamaññanti   evaṃdiṭṭhiko  ahaṃ  gahapatīti  imassāpi  ayamāyasmato
diṭṭhi   attano   vā  ayoniso  manasikārahetu  uppannā  paraghosapaccayā
vā  sā  kho  panesā  diṭṭhi  bhūtā  saṅkhatā  cetayitā  paṭiccasamuppannā
yaṃ   kho   pana   kiñci   bhūtaṃ   saṅkhataṃ  cetayitaṃ  paṭiccasamuppannaṃ  tadaniccaṃ
yadaniccaṃ  taṃ  dukkhaṃ  yaṃ  dukkhaṃ  tadeva  so  āyasmā  allīno  tadeva so
āyasmā   ajjhūpagato   yopāyaṃ   bhante   āyasmā  evamāha  antavā
@Footnote: 1 Po. Ma. sabbatthavāresu parato ghosapaccayā. 2 Po. Ma. tadeveso.
Loko  ...  anantavā  loko  ...  taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ ... Aññaṃ jīvaṃ aññaṃ
sarīraṃ ... Hoti tathāgato parammaraṇā ... Na hoti tathāgato parammaraṇā ...
Hoti  ca  na  ca  hoti  tathāgato  parammaraṇā  ... Neva hoti na na hoti
tathāgato    parammaraṇā    idameva    saccaṃ   moghamaññanti   evaṃdiṭṭhiko
ahaṃ   gahapatīti   imassāpi   ayamāyasmato  diṭṭhi  attano  vā  ayoniso
manasikārahetu    uppannā   paraghosapaccayā   vā   sā   kho   panesā
diṭṭhi   bhūtā   saṅkhatā   cetayitā  paṭiccasamuppannā  yaṃ  kho  pana  kiñci
bhūtaṃ   saṅkhataṃ   cetayitaṃ   paṭiccasamuppannaṃ   tadaniccaṃ   yadaniccaṃ   taṃ  dukkhaṃ
yaṃ dukkhaṃ tadeva so āyasmā allīno tadeva so āyasmā ajjhūpagatoti.
     {93.7}   Evaṃ   vutte   te  paribbājakā  anāthapiṇḍikaṃ  gahapatiṃ
etadavocuṃ   byākatāni   kho   gahapati   amhehi  sabbeheva  yathāsakāni
diṭṭhigatāni   vadehi   gahapati   kiṃdiṭṭhikosi  tuvanti  .  yaṃ  kho  pana  1-
bhante   kiñci   bhūtaṃ   saṅkhataṃ  cetayitaṃ  paṭiccasamuppannaṃ  tadaniccaṃ  yadaniccaṃ
taṃ   dukkhaṃ   yaṃ   dukkhaṃ  taṃ  netaṃ  mama  nesohamasmi  na  meso  attāti
evaṃdiṭṭhiko   kho  ahaṃ  bhanteti  .  yaṃ  kho  gahapati  kiñci  bhūtaṃ  saṅkhataṃ
cetayitaṃ    paṭiccasamuppannaṃ   tadaniccaṃ   yadaniccaṃ   taṃ   dukkhaṃ   yaṃ   dukkhaṃ
tadeva tvaṃ gahapati allīno tadeva tvaṃ gahapati ajjhūpagatoti.
     {93.8}   Yaṃ   kho   pana   bhante   kiñci  bhūtaṃ  saṅkhataṃ  cetayitaṃ
paṭiccasamuppannaṃ   tadaniccaṃ   yadaniccaṃ   taṃ  dukkhaṃ  yaṃ  dukkhaṃ  taṃ  netaṃ  mama
nesohamasmi   na   meso   attāti   evametaṃ   yathābhūtaṃ  sammappaññāya
@Footnote: 1 Ma. Yu. panasaddo natthi.
Sudiṭṭhaṃ tassa ca uttariṃ 1- nissaraṇaṃ yathābhūtaṃ pajānāmīti.
     {93.9}   Evaṃ   vutte   te  paribbājakā  tuṇhībhūtā  maṅkubhūtā
pattakkhandhā    adhomukhā    pajjhāyantā   appaṭibhāṇā   nisīdiṃsu   athakho
anāthapiṇḍiko  gahapati  te  paribbājake  tuṇhībhūte  maṅkubhūte  pattakkhandhe
adhomukhe  pajjhāyante  appaṭibhāṇe  viditvā  uṭṭhāyāsanā  yena  bhagavā
tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi
ekamantaṃ   nisinno   kho  anāthapiṇḍiko  gahapati  yāvatako  ahosi  tehi
aññatitthiyehi   paribbājakehi   saddhiṃ   kathāsallāpo   taṃ  sabbaṃ  bhagavato
ārocesi. Sādhu sādhu gahapati evaṃ kho te gahapati moghapurisā kālena kālaṃ
sahadhammena    suniggahitaṃ   niggahetabbāti   athakho   bhagavā   anāthapiṇḍikaṃ
gahapatiṃ dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi.
     {93.10}  Athakho  anāthapiṇḍiko  gahapati  bhagavatā  dhammiyā  kathāya
sandassito   samādapito   samuttejito  sampahaṃsito  uṭṭhāyāsanā  bhagavantaṃ
abhivādetvā  padakkhiṇaṃ  katvā  pakkāmi  .  athakho  bhagavā  acirapakkante
anāthapiṇḍike  gahapatimhi  bhikkhū  āmantesi  yopi  kho  bhikkhave  bhikkhu 2-
dīgharattaṃ  avedhidhammo  imasmiṃ  dhammavinaye  sopi  evamevaṃ 3- aññatitthiye
paribbājake  sahadhammena  suniggahitaṃ  niggaheyya  4-  yathātaṃ anāthapiṇḍikena
gahapatinā niggahitāti.
     [94]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  campāyaṃ  viharati  gaggarāya pokkharaṇiyā
tīre   .   athakho   vajjiyamāhito   gahapati  divādivassa  campāya  nikkhami
@Footnote: 1 Po. Ma. uttari. 2 Ma. Yu. bhikkhu vassasatupasampanno imasmiṃ dhammavinaye.
@3 Po. Ma. evameva. sabbattha īdisameva. 4 Po. Ma. Yu. niggaṇheyya.
@sabbattha īdisameva.
Bhagavantaṃ    dassanāya    athakho   vajjiyamāhitassa   gahapatissa   etadahosi
akālo    kho    tāva    bhagavantaṃ    dassanāya    paṭisallīno   bhagavā
manobhāvanīyānaṃ  1-  bhikkhūnaṃ  akālo  dassanāya  paṭisallīnā  manobhāvanīyā
bhikkhū    yannūnāhaṃ    yena    aññatitthiyānaṃ    paribbājakānaṃ   ārāmo
tenupasaṅkameyyanti   athakho   vajjiyamāhito   gahapati  yena  aññatitthiyānaṃ
paribbājakānaṃ ārāmo tenupasaṅkami.
     {94.1}  Tena  kho  pana  samayena aññatitthiyā paribbājakā saṅgamma
samāgamma   unnādino   uccāsaddā  mahāsaddā  anekavihitaṃ  tiracchānakathaṃ
kathentā   nisinnā  honti  addasaṃsu  kho  te  aññatitthiyā  paribbājakā
vajjiyamāhitaṃ   gahapatiṃ   dūratova  āgacchantaṃ  disvāna  aññamaññaṃ  sañṭhapesuṃ
appasaddā  bhonto  hontu  mā  bhonto  saddamakattha  ayaṃ  vajjiyamāhito
gahapati  āgacchati  samaṇassa  gotamassa  sāvako  yāvatā  kho  pana samaṇassa
gotamassa   sāvakā   gihī   odātavasanā  campāyaṃ  paṭivasanti  ayaṃ  tesaṃ
aññataro  vajjiyamāhito  gahapati  appasaddakāmā  kho  pana te āyasmanto
appasaddavinītā   appasaddassa   vaṇṇavādino   appeva   nāma   appasaddaṃ
parisaṃ  viditvā  upasaṅkamitabbaṃ  maññeyyāti  athakho  te [2]- paribbājakā
tuṇhī ahesuṃ.
     {94.2}  Athakho  vajjiyamāhito  gahapati  yena  [3]-  paribbājakā
tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   tehi   aññatitthiyehi   paribbājakehi  saddhiṃ
sammodi   sammodanīyaṃ   kathaṃ  sārāṇīyaṃ  vītisāretvā  ekamantaṃ  nisīdi .
Ekamantaṃ  nisinnaṃ  kho vajjiyamāhitaṃ gahapatiṃ te [4]- paribbājakā etadavocuṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. ... nampi. 2-3-4 aññatitthiyā.
Saccaṃ   kira   gahapati   samaṇo  gotamo  sabbaṃ  tapaṃ  garahati  sabbaṃ  tapassiṃ
lūkhājīviṃ  ekaṃsena  upakkosati  upavadatīti  .  na  kho  bhante bhagavā sabbaṃ
tapaṃ   garahati  napi  sabbaṃ  tapassiṃ  lūkhājīviṃ  ekaṃsena  upakkosati  upavadati
gārayhaṃ   kho  bhante  bhagavā  garahati  pasaṃsiyaṃ  1-  pasaṃsati  gārayhaṃ  kho
pana  bhante  bhagavā  garahanto  pasaṃsiyaṃ  pasaṃsanto  vibhajavādī  2- bhagavā na
so bhagavā ettha ekaṃsavādīti 3-.
     {94.3}  Evaṃ  vutte  aññataro  paribbājako  vajjiyamāhitaṃ gahapatiṃ
etadavoca   āgamehi  tvaṃ  gahapati  yassa  tvaṃ  samaṇassa  gotamassa  vaṇṇaṃ
bhāsasi  so  4-  samaṇo  gotamo  venayiko  appaññattikoti. Etthapāhaṃ
bhante   āyasmante  vakkhāmi  sahadhammena  idaṃ  kusalanti  bhante  bhagavatā
paññattaṃ   idaṃ   akusalanti   bhante   bhagavatā   paññattaṃ  iti  kusalākusalaṃ
bhagavā   paññāyamāno   5-   sappaññattiko   na  so  bhagavā  venayiko
appaññattikoti  .  evaṃ  vutte  [6]-  paribbājakā  tuṇhībhūtā maṅkubhūtā
pattakkhandhā adhomukhā pajjhāyantā appaṭibhāṇā nisīdiṃsu.
     {94.4}  Athakho  vajjiyamāhito  gahapati  te  paribbājake tuṇhībhūte
maṅkubhūte   pattakkhandhe   adhomukhe   pajjhāyante   appaṭibhāṇe  viditvā
uṭṭhāyāsanā    yena    bhagavā   tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ
abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ  nisinno  kho  vajjiyamāhito
gahapati   yāvatako   ahosi   tehi   aññatitthiyehi   paribbājakehi  saddhiṃ
kathāsallāpo   taṃ   sabbaṃ  bhagavato  ārocesi  .   sādhu  sādhu  gahapati
@Footnote: 1 Ma. pasaṃsitabbaṃ. 2 Po. Ma. Yu. vibhajavādo. 3 Po. Ma. Yu. ekaṃsavādoti.
@4 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. 5 paññāpayamānotipi pāṭho. 6 Ma. Yu. te.
Evaṃ  kho  te  gahapati  moghapurisā  kālena  kālaṃ  sahadhammena  suniggahitaṃ
niggahetabbā   nāhaṃ   gahapati  sabbaṃ  tapaṃ  tapitabbanti  vadāmi  na  panāhaṃ
gahapati  sabbaṃ  tapaṃ  na  tapitabbanti  vadāmi  nāhaṃ  gahapati  sabbaṃ  samādānaṃ
samāditabbanti  vadāmi  na  panāhaṃ  gahapati  [1]- samādānaṃ na samāditabbanti
vadāmi   nāhaṃ   gahapati   sabbaṃ   padhānaṃ  padahitabbanti  vadāmi  na  panāhaṃ
gahapati   sabbaṃ   padhānaṃ   na   padahitabbanti   vadāmi  nāhaṃ  gahapati  sabbaṃ
paṭinissaggaṃ  paṭinissajjitabboti  2- vadāmi na panāhaṃ gahapati [1]- paṭinissaggaṃ
na    paṭinissajjitabboti    vadāmi    nāhaṃ    gahapati    sabbaṃ    vimuttiṃ
vimuccitabbāti  3-  vadāmi na panāhaṃ gahapati sabbaṃ vimuttiṃ na vimuccitabbāti 3-
vadāmi    yañhi   gahapati   tapaṃ   tapato   akusalā   dhammā   abhivaḍḍhanti
kusalā   dhammā   parihāyanti  evarūpaṃ  tapaṃ  na  tapitabbanti  vadāmi  yañca
khvāssa   gahapati   tapaṃ   tapato   akusalā   dhammā   parihāyanti  kusalā
dhammā abhivaḍḍhanti evarūpaṃ tapaṃ tapitabbanti vadāmi
     {94.5}  yañhi  gahapati  samādānaṃ  samādayato  4-  akusalā dhammā
abhivaḍḍhanti  kusalā  dhammā  parihāyanti  evarūpaṃ  samādānaṃ na samāditabbanti
vadāmi  yañca  khvāssa  gahapati  samādānaṃ  samādayato  4-  akusalā dhammā
parihāyanti   kusalā  dhammā  abhivaḍḍhanti  evarūpaṃ  samādānaṃ  samāditabbanti
vadāmi   yañhi   gahapati   padhānaṃ   padahato   akusalā  dhammā  abhivaḍḍhanti
kusalā  dhammā  parihāyanti  evarūpaṃ  padhānaṃ  na  padahitabbanti  vadāmi yañca
khvāssa  gahapati  padhānaṃ  padahato  akusalā  dhammā parihāyanti kusalā dhammā
@Footnote: 1 sabbanti padaṃ bhaṭṭhaṃ maññe. 2 Ma. Yu. sabbo paṭinissaggo
@paṭinissajjitabboti. ito paraṃ eseva nayo.
@3 sabbā vimutti vimuccitabbātipi pāṭho. 4 samādiyatotipi pāṭho.
Abhivaḍḍhanti    evarūpaṃ    padhānaṃ   padahitabbanti   vadāmi   yañhi   gahapati
paṭinissaggaṃ   paṭinissajjato   akusalā   dhammā  abhivaḍḍhanti  kusalā  dhammā
parihāyanti    evarūpo    paṭinissaggo   na   paṭinissajjitabboti   vadāmi
yañca   khvāssa   gahapati   paṭinissaggaṃ   paṭinissajjato   akusalā   dhammā
parihāyanti    kusalā    dhammā    abhivaḍḍhanti    evarūpo   paṭinissaggo
paṭinissajjitabboti vadāmi
     {94.6}  yañhi  gahapati  vimuttiṃ  vimuccato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti
kusalā   dhammā   parihāyanti  evarūpā  vimutti  na  vimuccitabbāti  vadāmi
yañca   khvāssa   gahapati   vimuttiṃ  vimuccato  akusalā  dhammā  parihāyanti
kusalā   dhammā  abhivaḍḍhanti  evarūpā  vimutti  vimuccitabbāti  vadāmīti .
Athakho   vajjiyamāhito   gahapati   bhagavatā   dhammiyā   kathāya  sandassito
samādapito  samuttejito  sampahaṃsito  uṭṭhāyāsanā  bhagavantaṃ  abhivādetvā
padakkhiṇaṃ  katvā  pakkāmi  .  athakho  bhagavā  acirapakkante  vajjiyamāhite
gahapatimhi  bhikkhū  āmantesi  yopi  kho  1-  bhikkhu  dīgharattaṃ  apparajakkho
imasmiṃ  dhammavinaye  sopi  evamevaṃ  aññatitthiye  paribbājake  sahadhammena
suniggahitaṃ niggaheyya yathātaṃ vajjiyamāhitena gahapatinā niggahitāti.
     [95]   Athakho   uttiyo  paribbājako  yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā   bhagavatā   saddhiṃ   sammodi   sammodanīyaṃ   kathaṃ   sārāṇīyaṃ
vītisāretvā    ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ   nisinno   kho   uttiyo
paribbājako  bhagavantaṃ  etadavoca  kiṃ  nu  kho  bho  gotama sassato loko
@Footnote: 1 Po. Yu. so. Ma. so bhikkhave bhikkhu.
Idameva  saccaṃ  moghamaññanti  .  [1]-  abyākataṃ  kho  etaṃ uttiya mayā
sassato loko idameva saccaṃ moghamaññanti.
     {95.1}   Kiṃ  pana  bho  gotama  asassato  loko  idameva  saccaṃ
moghamaññanti   .   etampi   kho   uttiya   abyākataṃ   mayā  asassato
loko idameva saccaṃ moghamaññanti.
     {95.2}  Kiṃ  nu kho bho gotama antavā loko ... Anantavā loko
...  taṃ  jīvaṃ  taṃ  sarīraṃ  ...  aññaṃ  jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ ... Hoti tathāgato
parammaraṇā  ...  na  hoti  tathāgato  parammaraṇā ... Hoti ca na ca hoti
tathāgato   parammaraṇā   ...   neva   hoti   na   na  hoti  tathāgato
parammaraṇā   idameva   saccaṃ   moghamaññanti   .   etampi   kho  uttiya
abyākataṃ   mayā   neva   hoti   na   na   hoti  tathāgato  parammaraṇā
idameva saccaṃ moghamaññanti.
     {95.3}  Kiṃ  nu  kho  bho  gotama  sassato  loko  idameva saccaṃ
moghamaññanti   iti   puṭṭho   samāno   abyākataṃ   kho   etaṃ   uttiya
mayā   sassato   loko   idameva   saccaṃ  moghamaññanti  vadesi  kiṃ  pana
bho   gotama   asassato   loko   idameva   saccaṃ   moghamaññanti   iti
puṭṭho  samāno  etampi  kho  uttiya  abyākataṃ  mayā  asassato  loko
idameva  saccaṃ  moghamaññanti  vadesi  kiṃ  nu  kho bho gotama antavā loko
... Anantavā loko ... Taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ ... Aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ ... Hoti
tathāgato  parammaraṇā  ... Na hoti tathāgato parammaraṇā ... Hoti ca na ca
hoti  tathāgato  parammaraṇā ... Neva hoti na na hoti tathāgato parammaraṇā
@Footnote: 1 Po. yanti dissati.
Idameva   saccaṃ   moghamaññanti   iti   puṭṭho   samāno   etampi   kho
uttiya  abyākataṃ  mayā  neva  hoti  na  na  hoti  tathāgato  parammaraṇā
idameva   saccaṃ   moghamaññanti   vadesi   atha  kiñcarahi  bhotā  gotamena
byākatanti.
     {95.4}   Abhiññā   kho   ahaṃ  uttiya  sāvakānaṃ  dhammaṃ  desemi
sattānaṃ    visuddhiyā    sokaparidevānaṃ    samatikkamāya   dukkhadomanassānaṃ
atthaṅgamāya  ñāyassa  adhigamāya  nibbānassa  sacchikiriyāyāti  .  yaṃ panetaṃ
bhavaṃ   gotamo   abhiññā   sāvakānaṃ   dhammaṃ  desesi  sattānaṃ  visuddhiyā
sokaparidevānaṃ    samatikkamāya   dukkhadomanassānaṃ   atthaṅgamāya   ñāyassa
adhigamāya  nibbānassa sacchikiriyāya sabbo vā 1- tena loko niyyāssati 2-
upaḍḍho vā tibhāgo vā 3- evaṃ vutte bhagavā tuṇhī ahosi.
     {95.5}  Athakho  āyasmato  ānandassa etadahosi māheva 4- kho
uttiyo  paribbājako  pāpakaṃ  diṭṭhigataṃ  paṭilabhi  5-  sabbaṃ  sāmukkaṃsikaṃ vata
me  samaṇo  gotamo pañhaṃ puṭṭho saṃsādeti no visajjeti nūna na 6- visahatīti
tadassa  uttiyassa  paribbājakassa dīgharattaṃ ahitāya dukkhāyāti athakho āyasmā
ānando   uttiyaṃ  paribbājakaṃ  etadavoca  tenahāvuso  uttiya  upamante
karissāmi   upamāyamidhekacce   viññū  purisā  bhāsitassa  atthaṃ  ājānanti
seyyathāpi  āvuso  uttiya  rañño  paccantimaṃ  nagaraṃ  taṃ  daḷhaddālaṃ  7-
daḷhapākāratoraṇaṃ   ekadvāraṃ   tatrassa   dovāriko   paṇḍito  byatto
medhāvī  aññātānaṃ  nivāretā  8-  ñātānaṃ pavesetā so tassa nagarassa
samantā  anupariyāyapathaṃ  [9]-  anukkamamāno  na passeyya pākārasandhiṃ vā
@Footnote: 1 Yu. ca. 2 Po. Yu. niyyissati. Ma. nīyati. ito paraṃ evaṃ ñātabbaṃ.
@3 Po. upaḍḍho vāti bho gotama vadehīti. Ma. Yu. tibhāgo. 4 Ma. Yu. māhevaṃ.
@5 Po. Yu. paṭilabhati. 6 Ma. Yu. na nūna. 7 Ma. nagaraṃ daḷhuddhāpaṃ. Yu. nagaraṃ
@daḷhuddāpaṃ. 8 Po. nivāretvā ñātānaṃ pavesetvā. 9 Ma. anukkamati
@anupariyāyapathaṃ iti dissati.
Pākāravivaraṃ    vā    antamaso   viḷāranissakanamattampi   1-   no   ca
khvāssa   evaṃ  ñāṇaṃ  hoti  ettakā  pāṇā  imaṃ  nagaraṃ  pavisanti  vā
nikkhamanti vāti.
     {95.6}  Atha  khvāssa  evamettha  hoti  ye kho keci oḷārikā
pāṇā   imaṃ   nagaraṃ   pavisanti  vā  nikkhamanti  vā  sabbe  te  iminā
dvārena  pavisanti  vā  nikkhamanti  vāti  evameva  kho  āvuso  uttiya
na   tathāgatassa   evaṃ  ussukkataṃ  2-  hoti  sabbo  vā  tena  loko
niyyāssati upaḍḍho vā tibhāgo vāti.
     {95.7}  Athakho  evamettha tathāgatassa hoti ye kho keci lokamhā
niyyiṃsu  vā  niyyanti  vā  niyyāssanti vā sabbe te pañca nīvaraṇe pahāya
cetaso    upakkilese    paññāya   dubbalīkaraṇe   catūsu   satipaṭṭhānesu
supatiṭṭhitacittā  satta  bojjhaṅge  yathābhūtaṃ  bhāvetvā evamete lokamhā
niyyiṃsu  vā  niyyanti  vā  niyyāssanti vāti. Yadeva kho tvaṃ āvuso 3-
uttiya   bhagavantaṃ   imaṃ   4-   pañhaṃ   apucchi  tadevetaṃ  pañhaṃ  bhagavantaṃ
aññena pariyāyena apucchi 5- tasmā te taṃ bhagavā na byākāsīti.
     [96]  Ekaṃ  samayaṃ  āyasmā  ānando  [6]- rattiyā paccūsasamayaṃ
paccuṭṭhāya  yena  tapodā  tenupasaṅkami  gattāni  parisiñcituṃ  tapodāya 7-
gattāni    parisiñcitvā   paccuttaritvā   ekacīvaro   aṭṭhāsi   gattāni
@Footnote: 1 Ma. biḷāranikkhamanamattampi. 2 Po. Ma. ussukkaṃ. 3 Po. yadeva khvettha
@āvuso imaṃ pañhaṃ apuccha. 4 Ma. Yu. ayaṃ pāṭho natthi. 5 Po. apuccha.
@6 Ma. Yu. rājagahe viharati tapodārāme athakho āyasmā ānandoti atthi. 7 Po. Ma.
@tapode.
Pubbāpayamāno   .   kokanudopi   kho  paribbājako  rattiyā  paccūsasamayaṃ
paccuṭṭhāya   yena   tapodā   tenupasaṅkami   gattāni  parisiñcituṃ  addasā
kho   kokanudo   paribbājako   āyasmantaṃ  ānandaṃ  dūratova  āgacchantaṃ
disvāna  āyasmantaṃ  ānandaṃ etadavoca kvettha 1- āvusoti. Ahamāvuso
bhikkhūti  .  katame āvuso bhikkhūti 2-. Samaṇā āvuso sakyaputtiyāti 3-.
Puccheyyāma   mayaṃ  āyasmantaṃ  kiñcideva  desaṃ  sace  āyasmā  okāsaṃ
karoti   pañhassa  veyyākaraṇāyāti  pucchāvuso  sutvā  vedissāmāti  kiṃ
nu    kho    bho    sassato    loko   idameva   saccaṃ   moghamaññanti
evaṃdiṭṭhiko  4-  bhavanti . Na kho ahaṃ āvuso evaṃdiṭṭhiko sassato loko
idameva saccaṃ moghamaññanti.
     {96.1} Kiṃ nu kho 5- bho asassato loko idameva saccaṃ moghamaññanti
evaṃdiṭṭhiko  bhavanti  .  na  kho  ahaṃ āvuso evaṃdiṭṭhiko asassato loko
idameva  saccaṃ  moghamaññanti . Kiṃ nu kho bho antavā loko ... Anantavā
loko  ...  taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ ... Aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ ... Hoti tathāgato
parammaraṇā  ...  na  hoti  tathāgato  parammaraṇā ... Hoti ca na ca hoti
tathāgato  parammaraṇā  ...  neva  hoti  na  na hoti tathāgato parammaraṇā
idameva  saccaṃ  moghamaññanti  evaṃdiṭṭhiko  bhavanti  .  na  kho ahaṃ āvuso
evaṃdiṭṭhiko   neva   hoti  na  na  hoti  tathāgato  parammaraṇā  idameva
saccaṃ   moghamaññanti   .   tenahi   bhavaṃ   na   jānāti  na  passatīti .
Na   kho   ahaṃ   āvuso   na  jānāmi  na  passāmi  jānāmihaṃ  āvuso
@Footnote: 1 Yu. kavattha. 2 Po. Ma. Yu. katamesaṃ āvuso bhikkhūnanti. 3 Po. Ma. Yu.
@samaṇānaṃ āvuso sakyaputtiyānanti. 4 Po. Ma. Yu. evaṃdiṭṭhi. sabbattha
@īdisameva. 5 Ma. Yu. kiṃ pana bho.
Passāmīti.
     {96.2}  Kiṃ  nu  kho  bho sassato loko idameva saccaṃ moghamaññanti
evaṃdiṭṭhiko  bhavanti  iti  puṭṭho  samāno  na kho ahaṃ āvuso evaṃdiṭṭhiko
sassato  loko  idameva  saccaṃ  moghamaññanti  vadesi  kiṃ  nu  kho 1- bho
asassato   loko   idameva   saccaṃ   moghamaññanti   evaṃdiṭṭhiko  bhavanti
puṭṭho  samāno  na  kho  ahaṃ āvuso evaṃdiṭṭhiko asassato loko idameva
saccaṃ  moghamaññanti  vadesi  kiṃ  nu  kho  bho antavā loko ... Anantavā
loko  ...  taṃ jīvaṃ taṃ sarīraṃ ... Aññaṃ jīvaṃ aññaṃ sarīraṃ ... Hoti tathāgato
parammaraṇā  ...  na  hoti  tathāgato  parammaraṇā ... Hoti ca na ca hoti
tathāgato  parammaraṇā  ...  neva  hoti  na  na hoti tathāgato parammaraṇā
idameva   saccaṃ   moghamaññanti  evaṃdiṭṭhiko  bhavanti  iti  puṭṭho  samāno
na  kho  ahaṃ  āvuso  evaṃdiṭṭhiko  neva  hoti  na  na  hoti  tathāgato
parammaraṇā    idameva    saccaṃ    moghamaññanti    vadesi   tenahi   bhavaṃ
na   jānāti   na  passatīti  iti  puṭṭho  samāno  na  kho  ahaṃ  āvuso
na jānāmi na passāmi jānāmahaṃ āvuso passāmīti vadesi.
     {96.3}  Yathākathaṃ  panāvuso  imassa  bhāsitassa  attho  daṭṭhabboti
sassato   loko  idameva  saccaṃ  moghamaññanti  kho  āvuso  diṭṭhigatametaṃ
asassato    loko    idameva    saccaṃ    moghamaññanti   kho   āvuso
diṭṭhigatametaṃ  antavā  loko  ...  anantavā  loko  ...  taṃ  jīvaṃ  taṃ
sarīraṃ  ...  aññaṃ  jīvaṃ  aññaṃ sarīraṃ ... Hoti tathāgato parammaraṇā ... Na
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. kiṃ pana.
Hoti   tathāgato   parammaraṇā   ...  hoti  ca  na  ca  hoti  tathāgato
parammaraṇā  ...  neva  hoti  na  na  hoti  tathāgato parammaraṇā idameva
saccaṃ    moghamaññanti   kho   āvuso   diṭṭhigatametaṃ   yāvatā   āvuso
diṭṭhigatā  yāvatā  diṭṭhiṭṭhānā  adhiṭṭhānaṃ  pariyuṭṭhānaṃ  [1]-  samugghāto
tamahaṃ   jānāmi   tamahaṃ   passāmi   tamahaṃ   jānanto   jānāmīti   tamahaṃ
passanto   passāmīti   kyāhaṃ   vakkhāmi   na   jānāmi   na   passāmīti
jānāmahaṃ āvuso passāmīti.
     {96.4}   Ko  nāma  āyasmā  kathañca  panāyasmantaṃ  sabrahmacārī
sañjānantīti  .  ānandoti  kho  me  āvuso  nāmaṃ  ānandoti  ca pana
maṃ  sabrahmacārī  sañjānantīti  .  mahācariyena  kira  bho saddhiṃ mantayamānā
na  jānimhā  2-  āyasmā  ānandoti  .  sace  hi mayaṃ sañjāneyyāma
ayamāyasmā   ānandoti  ettakampi  no  nappaṭibhāseyya  3-  khamatu  ca
me āyasmā ānandoti.
     [97]  Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannāgato  bhikkhu āhuneyyo 4-
pāhuneyyo   dakkhiṇeyyo   añjalikaraṇīyo  anuttaraṃ  puññakkhettaṃ  lokassa
katamehi   dasahi   idha  bhikkhave  bhikkhu  sīlavā  hoti  pātimokkhasaṃvarasaṃvuto
viharati   ācāragocarasampanno  aṇumattesu  vajjesu  bhayadassāvī  samādāya
sikkhati    sikkhāpadesu   bahussuto   hoti   sutadharo   sutasannicayo   ye
te   dhammā   ādikalyāṇā   majjhekalyāṇā  pariyosānakalyāṇā  sātthaṃ
sabyañjanaṃ   kevalaparipuṇṇaṃ   parisuddhaṃ   brahmacariyaṃ   abhivadanti  tathārūpāssa
dhammā  bahussutā  honti  dhatā  vacasā  paricitā  manasānupekkhitā diṭṭhiyā
@Footnote: 1 Po. samuṭṭhānaṃ. Ma. diṭṭhiṭṭhānaṃ diṭṭhiadhiṭṭhānaṃ diṭṭhipariyuṭṭhānaṃ
@diṭṭhisamuṭṭhānaṃ diṭṭhisamugghāto. Yu. diṭṭhīṭhāna ... adhiṭṭhāna ...
@pariyuṭṭhāna ... samuṭṭhāna ... samugghāto .  2 Ma. Yu. jānimhā.
@3 nappaṭibhāseyyunti bhavitabbaṃ. 4 Ma. Yu. hotitī atthi.
Suppaṭividdhā    kalyāṇamitto   hoti   kalyāṇasahāyo   kalyāṇasampavaṅko
sammādiṭṭhiko   hoti   sammādassanena   samannāgato  anekavihitaṃ  iddhividhaṃ
paccanubhoti   ekopi   hutvā   bahudhā   hoti   bahudhāpi  hutvā  eko
hoti    āvibhāvaṃ    tirobhāvaṃ    tirokuḍḍaṃ    tiropākāraṃ   tiropabbataṃ
asajjamāno  gacchati  seyyathāpi  ākāse  paṭhaviyāpi ummujjanimmujjaṃ karoti
seyyathāpi udake udakepi abhijjamāne gacchati
     {97.1}  seyyathāpi  paṭhaviyaṃ  ākāsepi pallaṅkena kamati seyyathāpi
pakkhī  sakuṇo  imepi  candimasuriye  evaṃmahiddhike  evaṃmahānubhāve pāṇinā
parāmasati  parimajjati  yāva  brahmalokāpi  kāyena  ca  1-  vasaṃ  vatteti
dibbāya    sotadhātuyā   visuddhāya   atikkantamānusikāya   ubho   sadde
suṇāti  dibbe  ca  mānuse  ca ye dūre santike ca parasattānaṃ parapuggalānaṃ
cetasā   ceto   paricca  pajānāti  sarāgaṃ  vā  cittaṃ  sarāgaṃ  cittanti
pajānāti   vītarāgaṃ  vā  cittaṃ  vītarāgaṃ  cittanti  pajānāti  sadosaṃ  vā
cittaṃ ... Vītadosaṃ vā cittaṃ ... Samohaṃ vā cittaṃ ... Vītamohaṃ vā cittaṃ ...
Saṅkhittaṃ  vā  cittaṃ  ...  vikkhittaṃ vā cittaṃ ... Mahaggataṃ vā cittaṃ ...
Amahaggataṃ  vā cittaṃ 2- ... Sauttaraṃ vā cittaṃ ... Anuttaraṃ vā cittaṃ ...
Samāhitaṃ  vā  cittaṃ ... Asamāhitaṃ vā 3- cittaṃ ... Vimuttaṃ vā cittaṃ ...
Avimuttaṃ vā cittaṃ avimuttaṃ cittanti 4- pajānāti
     {97.2} anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati seyyathīdaṃ ekampi jātiṃ dvepi
jātiyo  tissopi  jātiyo  catassopi  jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo
@Footnote: 1 Ma. Yu. casaddo natthi. 2 Po. Yu. amahaggataṃ ... mahaggataṃ .... 3 Po. Yu.
@asamāhitaṃ ... samāhitaṃ .... 4 Po. Yu. avimuttaṃ ... vimuttaṃ ....
Vīsampi   jātiyo   tiṃsampi   jātiyo   cattāḷīsampi   jātiyo  paññāsampi
jātiyo     jātisatampi    jātisahassampi    jātisatasahassampi    anekepi
saṃvaṭṭakappe    anekepi    vivaṭṭakappe    anekepi   saṃvaṭṭavivaṭṭakappe
amutrāsiṃ     evaṃnāmo     evaṃgotto    evaṃvaṇṇo    evamāhāro
evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī    evamāyupariyanto    so   tato   cuto   amutra
udapādiṃ    tatrapāsiṃ    1-    evaṃnāmo    evaṃgotto    evaṃvaṇṇo
evamāhāro      evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī      evamāyupariyanto      so
tato   cuto   idhuppannoti   2-   iti   sākāraṃ  sauddesaṃ  anekavihitaṃ
pubbenivāsaṃ anussarati
     {97.3}   dibbena  cakkhunā  visuddhena  atikkantamānusakena  satte
passati   cavamāne   upapajjamāne   hīne   paṇīte   suvaṇṇe   dubbaṇṇe
sugate  duggate  yathākammūpage  satte  pajānāti  ime vata [3]- bhonto
sattā    kāyaduccaritena    samannāgatā    vacīduccaritena    samannāgatā
manoduccaritena    samannāgatā    ariyānaṃ    upavādakā    micchādiṭṭhikā
micchādiṭṭhikammasamādānā    te   kāyassa   bhedā   parammaraṇā   apāyaṃ
duggatiṃ   vinipātaṃ   nirayaṃ   upapannā   ime   vā  pana  bhonto  sattā
kāyasucaritena    samannāgatā   vacīsucaritena   samannāgatā   manosucaritena
samannāgatā  ariyānaṃ  anupavādakā  sammādiṭṭhikā  sammādiṭṭhikammasamādānā
te   kāyassa   bhedā   parammaraṇā  sugatiṃ  saggaṃ  lokaṃ  upapannāti  iti
dibbena  cakkhunā  visuddhena  atikkantamānusakena  satte  passati  cavamāne
upapajjamāne    hīne   paṇīte   suvaṇṇe   dubbaṇṇe   sugate   duggate
yathākammūpage   satte   pajānāti  āsavānaṃ  khayā  anāsavaṃ  cetovimuttiṃ
@Footnote: 1 Po. Yu. tatrāpāsi. 2 Ma. idhūpapannoti. Po. Yu. idhupapannoti.
@3 Ma. etthantare khosaddo dissati.
Paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā  upasampajja
viharati   imehi   kho   bhikkhave   dasahi   dhammehi   samannāgato   bhikkhu
āhuneyyo   hoti   pāhuneyyo   dakkhiṇeyyo   añjalikaraṇīyo  anuttaraṃ
puññakkhettaṃ lokassāti.
     [98]   Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannāgato  thero  bhikkhu  yassaṃ
yassaṃ   disāyaṃ   viharati   phāsuyeva  viharati  katamehi  dasahi  thero  hoti
rattaññū   cirapabbajito   sīlavā   hoti   samādāya   sikkhati  sikkhāpadesu
bahussuto   hoti   sutadharo  sutasannicayo  ye  te  dhammā  ādikalyāṇā
majjhekalyāṇā    pariyosānakalyāṇā   sātthaṃ   sabyañjanaṃ   kevalaparipuṇṇaṃ
parisuddhaṃ   brahmacariyaṃ   abhivadanti   tathārūpāssa  dhammā  bahussutā  honti
dhatā   vacasā   paricitā  manasānupekkhitā  diṭṭhiyā  suppaṭividdhā  ubhayāni
kho     panassa     pātimokkhāni    vitthārena    svāgatāni    honti
suvibhattāni    suppavattāni    1-   vinicchitāni   suttaso   anubyañjanaso
adhikaraṇasamuppādavūpasamakusalo    hoti   dhammakāmo   hoti   piyasamudāhāro
abhidhamme     abhivinaye     uḷārapāmujjo    2-    santuṭṭho    hoti
itarītaracīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārena
pāsādiko   hoti   abhikkantapaṭikkante   3-  susaṃvuto  antaragharepi  4-
nisajjāya   catunnaṃ   jhānānaṃ   ābhicetasikānaṃ   5-  diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ
nikāmalābhī    hoti    akicchalābhī    akasiralābhī    āsavānañca    khayā
anāsavaṃ   cetovimuttiṃ   paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ   abhiññā
sacchikatvā   upasampajja   viharati   imehi   kho  bhikkhave  dasahi  dhammehi
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. supavattīni. 2 Po. Ma. uḷārapāmojjo. 3 Po. atikkantapaṭikkanto.
@4 pisaddo natthi. 5 Po. Yu. abhicetasikānaṃ.
Samannāgato thero bhikkhu yassaṃ yassaṃ disāyaṃ viharati phāsuyeva viharatīti.
     [99]  Athakho āyasmā upāli yena bhagavā tenupasaṅkami upasaṅkamitvā
bhagavantaṃ    abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ   nisinno   kho
āyasmā  upāli  bhagavantaṃ  etadavoca icchāmahaṃ bhante araññavanapatthāni 1-
pantāni  senāsanāni  paṭisevitunti  .  durabhisambhavāni  hi  2-  kho upāli
araññavanapatthāni    pantāni    senāsanāni   dukkaraṃ   pavivekaṃ   durabhiramaṃ
ekatte   haranti   maññe   mano  vanāni  samādhiṃ  alabhamānassa  bhikkhuno
yo  kho  upāli  evaṃ  vadeyya  ahaṃ  samādhiṃ  alabhamāno araññavanapatthāni
pantāni   senāsanāni  paṭisevissāmīti  tassetaṃ  pāṭikaṅkhaṃ  saṃsīdissati  vā
uppilavissati 3- vā
     {99.1}   seyyathāpi   upāli   mahāudakarahado  atha  āgaccheyya
hatthināgo   sattaratano   vā   aḍḍhaṭṭharatano  4-  vā  tassa  evamassa
yannūnāhaṃ      imaṃ      udakarahadaṃ     ogāhetvā     kaṇṇasandhovikaṃpi
khiḍḍaṃ    kīḷeyyaṃ    piṭṭhisandhovikaṃpi    khiḍḍaṃ    kīḷeyyaṃ   kaṇṇasandhovikaṃpi
khiḍḍaṃ    kīḷitvā    piṭṭhisandhovikaṃpi    khiḍḍaṃ   kīḷitvā   nhātvā   5-
ca   pīvitvā   ca   paccuttaritvā   yena   kāmaṃ  pakkameyyanti  so  taṃ
udakarahadaṃ   ogāhetvā   kaṇṇasandhovikaṃpi  khiḍḍaṃ  kīḷeyya  piṭṭhisandhovikaṃpi
khiḍḍaṃ    kīḷeyya    kaṇṇasandhovikaṃpi    khiḍḍaṃ    kīḷitvā   piṭṭhisandhovikaṃpi
khiḍḍaṃ    kīḷitvā   nhātvā   ca   pivitvā   ca   paccuttaritvā   yena
kāmaṃ  pakkameyya  taṃ  kissa  hetu  mahā  upāli  6-  attabhāvo gambhīre
gādhaṃ vindati
     {99.2}  atha  āgaccheyya  saso  vā  biḷāro vā tassa evamassa
@Footnote: 1 Po. Yu. araññe vanapatkāni. sabbattha īdisameva. 2 Yu. hisaddo natthi.
@3 Ma. sabbattha vāresu uplavissati. 4 Po. aḍḍhaṭṭhttararatano. Yu. aḍḍharatano.
@5 Ma. sabbattha vāresu nhatvā. 6 Sī. Yu. mahā hupāla.
Ko   cāhaṃ  ko  ca  hatthināgo  yannūnāhaṃ  imaṃ  udakarahadaṃ  ogāhetvā
kaṇṇasandhovikaṃpi    khiḍḍaṃ    kīḷeyyaṃ    piṭṭhisandhovikaṃpi    khiḍḍaṃ   kīḷeyyaṃ
kaṇṇasandhovikaṃpi    khiḍḍaṃ    kīḷitvā    piṭṭhisandhovikaṃpi    khiḍḍaṃ   kīḷitvā
nhātvā  ca  pīvitvā  ca  paccuttaritvā  yena  kāmaṃ pakkameyyanti so taṃ
udakarahadaṃ   sahasā  appaṭisaṅkhāya  1-  tassetaṃ  pāṭikaṅkhaṃ  saṃsīdissati  vā
uppilavissati  vā  taṃ  kissa  hetu  paritto  upāli 2- attabhāvo gambhīre
gādhaṃ  na vindati evameva kho upāli yo evaṃ vadeyya ahaṃ samādhiṃ alabhamāno
araññavanapatthāni    pantāni    senāsanāni    paṭisevissāmīti    tassetaṃ
pāṭikaṅkhaṃ   saṃsīdissati   vā   uppilavissati   3-  vā  seyyathāpi  upāli
daharo   kumāro   mando   uttānaseyyako   sakena  muttakarīsena  kīḷati
taṃ   kiṃ  maññasi  upāli  nanvāyaṃ  kevalā  paripūrā  bālakhiḍḍāti  4- .
Evaṃ bhante.
     {99.3}  Sa  kho  so  upāli kumāro aparena samayena vuddhimanvāya
indriyānaṃ   paripākamanvāya   yāni   tāni  5-  kumārakānaṃ  kīḷāpanakāni
bhavanti  seyyathīdaṃ  vaṅkakaṃ  6-  ghaṭikaṃ  mokkhacikaṃ  piṅgulikaṃ  7-  pattāḷhakaṃ
rathakaṃ  dhanukaṃ  tehi  kīḷati  taṃ  kiṃ  maññasi  upāli  nanvāyaṃ  khiḍḍā purimāya
khiḍḍāya abhikkantatarā ca paṇītatarā cāti. Evaṃ bhante.
     {99.4}  Sa  kho  so  upāli kumāro aparena samayena vuddhimanvāya
indriyānaṃ   paripākamanvāya   pañcahi   kāmaguṇehi   samappito  samaṅgībhūto
paricāreti  cakkhuviññeyyehi  rūpehi  iṭṭhehi  kantehi  manāpehi piyarūpehi
@Footnote: 1 Po. Ma. appaṭisaṅkhā. etthantare ca pakkhandeyyāti dissati. 2 Yu. hupāli.
@3 Ma. upalvissati vāti. 4 Po. bālakiḷāti. 5 Ma. yāni kānici.
@6 Po. Yu. vaṅkaṃ. 7 Po. vatulakaṃ. Ma. Yu. ciṅgulakaṃ.
Kāmūpasañhitehi  rajanīyehi  sotaviññeyyehi  saddehi  ... Ghānaviññeyyehi
gandhehi  ...  jivhāviññeyyehi  rasehi ... Kāyaviññeyyehi phoṭṭhabbehi
iṭṭhehi    kantehi    manāpehi   piyarūpehi   kāmūpasañhitehi   rajanīyehi
taṃ    kiṃ    maññasi    upāli    nanvāyaṃ    khiḍḍā   purimāhi   khiḍḍāhi
abhikkantatarā ca paṇītatarā cāti. Evaṃ bhante.
     {99.5}  Idha  kho pana [1]- upāli tathāgato loke uppajjati arahaṃ
sammāsambuddho     vijjācaraṇasampanno    sugato    lokavidū    anuttaro
purisadammasārathi   satthā   devamanussānaṃ   buddho  bhagavā  so  imaṃ  lokaṃ
sadevakaṃ    samārakaṃ    sabrahmakaṃ    sassamaṇabrāhmaṇiṃ   pajaṃ   sadevamanussaṃ
sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā   pavedeti  so  dhammaṃ  deseti  ādikalyāṇaṃ
majjhekalyāṇaṃ    pariyosānakalyāṇaṃ    sātthaṃ    sabyañjanaṃ   kevalaparipuṇṇaṃ
parisuddhaṃ  brahmacariyaṃ  pakāseti  taṃ  dhammaṃ  suṇāti  gahapati  vā gahapatiputto
vā  aññatarasmiṃ  vā  kule  pacchā  jāto  so  taṃ dhammaṃ sutvā tathāgate
saddhaṃ  paṭilabhati  so  tena  saddhāpaṭilābhena  samannāgato  iti paṭisañcikkhati
sambādho  gharāvāso  rajāpatho  abbhokāso  pabbajā  nayidaṃ  sukaraṃ agāraṃ
ajjhāvasatā    ekantaparipuṇṇaṃ    ekantaparisuddhaṃ   saṅkhalikhitaṃ   brahmacariyaṃ
carituṃ  yannūnāhaṃ  kesamassuṃ  ohāretvā  kāsāyāni vatthāni acchādetvā
agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyyanti
     {99.6}  so  aparena  samayena  appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya mahantaṃ
vā   bhogakkhandhaṃ   pahāya   appaṃ  vā  ñātiparivaṭṭaṃ  pahāya  mahantaṃ  vā
ñātiparivaṭṭaṃ      pahāya     kesamassuṃ     ohāretvā     kāsāyāni
@Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare voti atthi.
Vatthāni   acchādetvā   agārasmā   anagāriyaṃ   pabbajati   so   evaṃ
pabbajito     samāno    bhikkhūnaṃ    sikkhāsājīvasamāpanno    pāṇātipātaṃ
pahāya   pāṇātipātā   paṭivirato   hoti   nihitadaṇḍo  nihitasattho  lajjī
dayāpanno     sabbapāṇabhūtahitānukampī    viharati    adinnādānaṃ    pahāya
adinnādānā   paṭivirato   hoti   dinnādāyī   dinnapāṭikaṅkhī   athenena
sucibhūtena   attanā   viharati   abrahmacariyaṃ   pahāya   brahmacārī   hoti
ārācārī virato methunā gāmadhammā
     {99.7}  musāvādaṃ  pahāya  musāvādā  paṭivirato  hoti  saccavādī
saccasandho   theto  paccayiko  avisaṃvādako  lokassa  pisuṇaṃ  vācaṃ  pahāya
pisuṇāya  vācāya  paṭivirato  hoti  na  ito  sutvā  amutra 1- akkhātā
imesaṃ  bhedāya  amutra  vā  sutvā  na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya iti
bhinnānaṃ  vā  sandhātā  sahitānaṃ  vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato
samagganandī  samaggakaraṇiṃ  vācaṃ  bhāsitā  hoti  pharusaṃ  vācaṃ  pahāya pharusāya
vācāya  paṭivirato  hoti  yā sā vācā kaṇṇasukhā pemaniyā 2- hadayaṅgamā
porī  bahujanakantā  bahujanamanāpā  tathārūpiṃ  vācaṃ bhāsitā hoti samphappalāpaṃ
pahāya   samphappalāpā   paṭivirato   hoti   kālavādī  bhūtavādī  atthavādī
dhammavādī   vinayavādī  nidhānavatiṃ  vācaṃ  bhāsitā  hoti  kālena  sāpadesaṃ
pariyantavatiṃ atthasañhitaṃ
     {99.8}  so  bījagāmabhūtagāmasamārambhā  paṭivirato hoti ekabhattiko
hoti    rattūparato    virato    vikālabhojanā   naccagītavāditavisūkadassanā
paṭivirato         hoti        mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānā
paṭivirato         hoti         uccāsayanamahāsayanā        paṭivirato
@Footnote: 1 Ma. ito sutvā na amutra. 2 Ma. pemanīyā.
Hoti    jātarūparajatapaṭiggahaṇā    paṭivirato   hoti   āmakadhaññapaṭiggahaṇā
paṭivirato  hoti  āmakamaṃsapaṭiggahaṇā  paṭivirato  hoti  itthīkumāripaṭiggahaṇā
paṭivirato   hoti   dāsidāsapaṭiggahaṇā  paṭivirato  hoti  ajeḷakapaṭiggahaṇā
paṭivirato      hoti      kukkuṭasūkarapaṭiggahaṇā      paṭivirato     hoti
hatthigavāssavaḷavapaṭiggahaṇā   1-   paṭivirato   hoti  khettavatthupaṭiggahaṇā
paṭivirato   hoti   dūteyyapahīnagamanānuyogā   paṭivirato  hoti  kayavikkayā
paṭivirato   hoti   tulākūṭakaṃsakūṭamānakūṭā  paṭivirato  hoti  ukkoṭanavañca-
nikatisāviyogā 2- paṭivirato hoti chedanavadhabandhaviparāmosaālopasāhasā 3-
paṭivirato hoti
     {99.9} so santuṭṭho hoti kāyaparihārikena cīvarena kucchiparihārikena
piṇḍapātena   yena   yeneva  pakkamati  samādāyeva  pakkamati  seyyathāpi
nāma  pakkhī  sakuṇo  yena  yeneva  ḍeti 4- sapattabhārova ḍeti evameva
bhikkhu    santuṭṭho   hoti   kāyaparihārikena   cīvarena   kucchiparihārikena
piṇḍapātena   yena  yeneva  pakkamati  samādāyeva  pakkamati  so  iminā
ariyena sīlakkhandhena samannāgato ajjhattaṃ anavajjasukhaṃ paṭisaṃvedeti.
     So  cakkhunā  rūpaṃ  disvā  na  nimittaggāhī  hoti nānubyañjanaggāhī
yatvādhikaraṇamenaṃ    cakkhundriyaṃ    asaṃvutaṃ    viharantaṃ    abhijjhādomanassā
pāpakā  akusalā  dhammā  anvāssaveyyuṃ  tassa  saṃvarāya  paṭipajjati rakkhati
cakkhundriyaṃ  cakkhundriye  saṃvaraṃ  āpajjati sotena saddaṃ sutvā ... Ghānena
gandhaṃ  ghāyitvā  ... Jivhāya rasaṃ sāyitvā ... Kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā
...   manasā   dhammaṃ  viññāya  na  nimittaggāhī  hoti  nānubyañjanaggāhī
@Footnote: 1 Ma. Yu. ... gavāssa .... 2 Ma. Yu. sāciyogā. 3 Ma. Yu. chedanavadhabandhanaviparāmosa
@ālopasahasākārā. 4 Po. saṇḍeti.
Yatvādhikaraṇamenaṃ     manindriyaṃ    asaṃvutaṃ    viharantaṃ    abhijjhādomanassā
pāpakā   akusalā   dhammā   anvāssaveyyuṃ   tassa   saṃvarāya  paṭipajjati
rakkhati   manindriyaṃ   manindriye   saṃvaraṃ   āpajjati  so  iminā  ariyena
indriyasaṃvarena      samannāgato     ajjhattaṃ     abyāsekasukhaṃ     1-
paṭisaṃvedeti.
     So   abhikkante   paṭikkante   sampajānakārī   hoti   ālokite
vilokite   sampajānakārī   hoti   sammiñjite   pasārite   sampajānakārī
hoti    saṅghāṭipattacīvaradhāraṇe    sampajānakārī   hoti   asite   pīte
khāyite     sāyite     sampajānakārī     hoti    uccārapassāvakamme
sampajānakārī   hoti   gate   ṭhite  nisinne  sutte  jāgarite  bhāsite
tuṇhībhāve   sampajānakārī   hoti  so  iminā  ca  ariyena  sīlakkhandhena
samannāgato  iminā  ca  ariyena  indriyasaṃvarena  samannāgato  iminā  ca
ariyena    satisampajaññena    samannāgato    vivittaṃ    senāsanaṃ   bhajati
araññaṃ   rukkhamūlaṃ   pabbataṃ   kandaraṃ   giriguhaṃ  susānaṃ  vanapatthaṃ  abbhokāsaṃ
palālapuñjaṃ   so  araññagato  vā  rukkhamūlagato  vā  suññāgāragato  vā
nisīdati pallaṅkaṃ ābhujitvā ujuṃ kāyaṃ paṇidhāya parimukhaṃ satiṃ upaṭṭhapetvā
     {99.10}  so  abhijjhaṃ  loke  pahāya vigatābhijjhena cetasā viharati
abhijjhāya  cittaṃ  parisodheti  byāpādapadosaṃ  pahāya abyāpannacitto viharati
sabbapāṇabhūtahitānukampī    byāpādapadosā    cittaṃ   parisodheti   thīnamiddhaṃ
pahāya   vigatathīnamiddho   viharati  ālokasaññī  sato  sampajāno  thīnamiddhā
cittaṃ   parisodheti   uddhaccakukkuccaṃ   pahāya   anuddhato  viharati  ajjhattaṃ
@Footnote: 1 Po. abyāpajjhaṃ sukhaṃ.
Vūpasantacitto    uddhaccakukkuccā   cittaṃ   parisodheti   vicikicchaṃ   pahāya
tiṇṇavicikiccho   viharati   akathaṃkathī   kusalesu   dhammesu   vicikicchāya  cittaṃ
parisodheti.
     So  ime  pañca  nīvaraṇe  pahāya  cetaso 1- upakkilese paññāya
dubbalīkaraṇe   vivicceva   kāmehi   vivicca   akusalehi  dhammehi  savitakkaṃ
savicāraṃ  vivekajaṃ  pītisukhaṃ  paṭhamaṃ  jhānaṃ  upasampajja  viharati  taṃ  kiṃ  maññasi
upāli    nanvāyaṃ    vihāro   purimehi   vihārehi   abhikkantataro   ca
paṇītataro cāti. Evaṃ bhante.
     {99.11}   Imampi   kho   upāli   mama   sāvakā  attani  dhammaṃ
sampassamānā     2-     araññavanapatthāni     pantāni     senāsanāni
paṭisevanti    no   ca   kho   tāva   anuppattasadatthā   viharanti   puna
ca   paraṃ   upāli   bhikkhu   vitakkavicārānaṃ   vūpasamā  ...  dutiyaṃ  jhānaṃ
upasampajja   viharati   taṃ   kiṃ  maññasi  upāli  nanvāyaṃ  vihāro  purimehi
vihārehi abhikkantataro ca paṇītataro cāti. Evaṃ bhante.
     {99.12}  Imampi  kho upāli mama sāvakā attani dhammaṃ sampassamānā
araññavanapatthāni   pantāni   senāsanāni  paṭisevanti  no  ca  kho  tāva
anuppattasadatthā  viharanti  puna  caparaṃ  upāli  bhikkhu pītiyā ca virāgā ...
Tatiyaṃ  jhānaṃ  upasampajja  viharati  taṃ  kiṃ  maññasi  upāli  nanvāyaṃ  vihāro
purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītataro cāti. Evaṃ bhante.
     {99.13}   Imampi   kho   upāli   mama   sāvakā  attani  dhammaṃ
sampassamānā        araññavanapatthāni       pantāni       senāsanāni
paṭisevanti      no      ca      kho      tāva     anuppattasadatthā
@Footnote: 1 Po. cetasā. 2 Po. sabbattha vāresu samphassamānā.
Viharanti   puna   caparaṃ   upāli  bhikkhu  sukhassa  ca  pahānā  ...  catutthaṃ
jhānaṃ   upasampajja   viharati   taṃ   kiṃ   maññasi  upāli  nanvāyaṃ  vihāro
purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītataro cāti. Evaṃ bhante.
     {99.14}  Imampi  kho  mama  sāvakā  attani  dhammaṃ  sampassamānā
araññavanapatthāni   pantāni   senāsanāni  paṭisevanti  no  ca  kho  tāva
anuppattasadatthā   viharanti  puna  caparaṃ  upāli  bhikkhu  sabbaso  rūpasaññānaṃ
samatikkamā    paṭighasaññānaṃ    atthaṅgamā    nānattasaññānaṃ   amanasikārā
ananto   ākāsoti   ākāsānañcāyatanaṃ   upasampajja   viharati   taṃ  kiṃ
maññasi   upāli   nanvāyaṃ  vihāro  purimehi  vihārehi  abhikkantataro  ca
paṇītataro cāti. Evaṃ bhante.
     {99.15}  Imampi  kho upāli mama sāvakā attani dhammaṃ sampassamānā
araññavanapatthāni   pantāni   senāsanāni  paṭisevanti  no  ca  kho  tāva
anuppattasadatthā    viharanti    puna    caparaṃ    upāli   bhikkhu   sabbaso
ākāsānañcāyatanaṃ    samatikkamma   anantaṃ   viññāṇanti   viññāṇañcāyatanaṃ
upasampajja   viharati   ...   sabbaso  viññāṇañcāyatanaṃ  samatikkamma  natthi
kiñcīti     ākiñcaññāyatanaṃ    upasampajja    viharati    ...    sabbaso
ākiñcaññāyatanaṃ        samatikkamma        santametaṃ       paṇītametanti
nevasaññānāsaññāyatanaṃ   upasampajja   viharati   taṃ   kiṃ   maññasi   upāli
nanvāyaṃ  vihāro  purimehi  vihārehi  abhikkantataro  ca  paṇītataro cāti.
Evaṃ bhante.
     {99.16}   Imampi   kho   upāli   mama   sāvakā  attani  dhammaṃ
sampassamānā        araññavanapatthāni       pantāni       senāsanāni
Paṭisevanti   no   ca   kho  tāva  anuppattasadatthā  viharanti  puna  caparaṃ
upāli     bhikkhu     sabbaso     nevasaññānāsaññāyatanaṃ     samatikkamma
saññāvedayitanirodhaṃ    upasampajja    viharati    paññāya    cassa   disvā
āsavā   parikkhīṇā   honti   taṃ   kiṃ  maññasi  upāli  nanvāyaṃ  vihāro
purimehi vihārehi abhikkantataro ca paṇītataro cāti. Evaṃ bhante.
     {99.17}  Imampi  kho upāli mama sāvakā attani dhammaṃ sampassamānā
araññavanapatthāni   pantāni   senāsanāni  paṭisevanti  no  ca  kho  tāva
anuppattasadatthā  viharanti  iṅgha  tvaṃ  upāli  saṅghe  viharāhi  saṅghe te
viharato phāsu bhavissatīti.
     [100]   Dasayime   bhikkhave   dhamme  appahāya  abhabbo  arahattaṃ
sacchikātuṃ   katame  dasa  rāgaṃ  dosaṃ  mohaṃ  kodhaṃ  upanāhaṃ  makkhaṃ  paḷāsaṃ
issaṃ  macchariyaṃ  mānaṃ  ime  kho  bhikkhave  dasa  dhamme  appahāya abhabbo
arahattaṃ   sacchikātunti  1-  .  dasayime  bhikkhave  dhamme  pahāya  bhabbo
arahattaṃ   sacchikātuṃ   katame   dasa   rāgaṃ   dosaṃ  mohaṃ  kodhaṃ  upanāhaṃ
makkhaṃ   paḷāsaṃ   issaṃ   macchariyaṃ  mānaṃ  ime  kho  bhikkhave  dasa  dhamme
pahāya bhabbo arahattaṃ sacchikātunti.
                  Upāsakavaggo 2- pañcamo.
                        Tassuddānaṃ
       kāmabhogī 3- veraṃ 4- diṭṭhi    vajjiyauttiyā ubho
       kokanudo āhuṇiyo              thero upāli ābhabo 5-.
                   Dutiyapaṇṇāsako dutiyo.
@Footnote: 1 Ma. Yu. itisaddo natthi .  2 Po. upālivaggo. 3 Po. Ma. kosavedadiṭṭhiva
@vappaupattiṃ gato. parakokanudo āhuṇiyo thero upāli āmenacāti. 4 Ma. bhayaṃ.
@vajjiyamāhitutti. 5 Ma. Yu. abhabbo.
                      Tatiyapaṇṇāsako
                   samaṇasaññāvaggo paṭhamo
     [101]  Tisso  [1]-  bhikkhave  samaṇasaññā bhāvitā bahulīkatā satta
dhamme   paripūrenti  katamā  tisso  vevaṇṇiyamhi  ajjhūpagato  parapaṭibaddhā
me  jīvikā  añño  me  ākappo  karaṇīyoti  imā  kho  bhikkhave tisso
samaṇasaññā    bhāvitā   bahulīkatā   satta   dhamme   paripūrenti   katame
satta   niccaṃ   satatakārī  hoti  satatavuttī  2-  sīlesu  anabhijjhālu  hoti
abyāpajjho  hoti  anatimānī  hoti  sikkhākāmo  hoti  iccatthantissa 3-
hoti  jīvitaparikkhāresu  āraddhaviriyo  [4]-  viharati  imā  kho  bhikkhave
tisso samaṇasaññā bhāvitā bahulīkatā ime satta dhamme paripūrentīti.
     [102]   Sattime  bhikkhave  bojjhaṅgā  bhāvitā  bahulīkatā  tisso
vijjā   paripūrenti  katame  satta  satisambojjhaṅgo  dhammavicayasambojjhaṅgo
viriyasambojjhaṅgo         pītisambojjhaṅgo         passaddhisambojjhaṅgo
samādhisambojjhaṅgo   upekkhāsambojjhaṅgo   ime   kho   bhikkhave  satta
bojjhaṅgā   bhāvitā   bahulīkatā   tisso   vijjā   paripūrenti   katamā
tisso  idha  bhikkhave  bhikkhu  anekavihitaṃ  pubbenivāsaṃ  anussarati  seyyathīdaṃ
@Footnote: 1 Ma. imā. 2 Ma. santatakārī hoti santavutti. niccanti natthi.
@3 Po. icchatthantissa. Ma. idamatthaṃtissa. Yu. idamatāntissa. 4 Ma. Yu. ca.
Ekampi  jātiṃ  dvepi  jātiyo  .pe.  iti  sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ
pubbenivāsaṃ   anussarati   dibbena  cakkhunā  visuddhena  atikkantamānusakena
.pe.  yathākammūpage  satte  pajānāti  āsavānaṃ  khayā .pe. Sacchikatvā
upasampajja  viharati  ime  kho  bhikkhave  satta bojjhaṅgā bhāvitā bahulīkatā
imā tisso vijjā paripūrentīti.
     [103]  Micchattaṃ  bhikkhave  āgamma  virādhanā  hoti no ārādhanā
kathañca   bhikkhave   micchattaṃ   āgamma   virādhanā  hoti  no  ārādhanā
micchādiṭṭhikassa    bhikkhave    micchāsaṅkappo    pahoti   micchāsaṅkappassa
micchāvācā  pahoti  micchāvācassa  micchākammanto  pahoti micchākammantassa
micchāājīvo     pahoti     micchāājīvassa    micchāvāyāmo    pahoti
micchāvāyāmassa   micchāsati   pahoti   micchāsatissa   micchāsamādhi  pahoti
micchāsamādhissa   micchāñāṇaṃ   pahoti   micchāñāṇissa   1-   micchāvimutti
pahoti evaṃ kho bhikkhave micchattaṃ āgamma virādhanā hoti no ārādhanā.
     [104]  Sammattaṃ  bhikkhave  āgamma  ārādhanā  hoti no virādhanā
kathañca   bhikkhave   sammattaṃ   āgamma   ārādhanā  hoti  no  virādhanā
sammādiṭṭhikassa    bhikkhave    sammāsaṅkappo    pahoti   sammāsaṅkappassa
sammāvācā  pahoti  sammāvācassa  sammākammanto  pahoti sammākammantassa
sammāājīvo     pahoti     sammāājīvassa    sammāvāyāmo    pahoti
sammāvāyāmassa   sammāsati   pahoti   sammāsatissa   sammāsamādhi  pahoti
@Footnote: 1 Po. Yu. micchāñāṇassa. sabbattha īdisameva.
Sammāsamādhissa   sammāñāṇaṃ   pahoti   sammāñāṇissa   1-   sammāvimutti
pahoti evaṃ kho bhikkhave sammattaṃ āgamma ārādhanā hoti no virādhanāti.
     {104.1}  Micchādiṭṭhikassa  bhikkhave  purisapuggalassa  micchāsaṅkappassa
micchāvācassa     micchākammantassa     micchāājīvassa    micchāvāyāmassa
micchāsatissa    micchāsamādhissa   micchāñāṇissa   micchāvimuttissa   yañceva
kāyakammaṃ  yathādiṭṭhisamattaṃ  samādinnaṃ  yañca  vacīkammaṃ  ...  yañca manokammaṃ
yathādiṭṭhisamattaṃ  samādinnaṃ  yā  ca  cetanā  yā  ca  patthanā yo ca paṇidhi
ye   ca  saṅkhārā  sabbe  te  dhammā  aniṭṭhāya  akantāya  amanāpāya
ahitāya   dukkhāya   saṃvattanti   taṃ  kissa  hetu  diṭṭhi  hi  2-  bhikkhave
pāpikā    seyyathāpi    bhikkhave    nimbabījaṃ   vā   kosātakibījaṃ   vā
tittakalābubījaṃ    vā   allāya   paṭhaviyā   nikkhittaṃ   yañceva   paṭhavīrasaṃ
upādiyati     yañca    āporasaṃ    upādiyati    sabbantaṃ    tittakattāya
kaṭukattāya   asātattāya   saṃvattati   taṃ   kissa   hetu  bījamhi  bhikkhave
pāpakaṃ    evameva    kho    bhikkhave    micchādiṭṭhikassa   purisapuggalassa
micchāsaṅkappassa     micchāvācassa    micchākammantassa    micchāvāyāmassa
micchāsatissa      micchāsamādhissa      micchāñāṇissa      micchāvimuttissa
yañceva  kāyakammaṃ  yathādiṭṭhisamattaṃ  samādinnaṃ  yañca  vacīkammaṃ  ...  yañca
manokammaṃ   yathādiṭṭhisamattaṃ  samādinnaṃ  yā  ca  cetanā  yā  ca  patthanā
yo  ca  paṇidhi  ye  ca  saṅkhārā  sabbe  te  dhammā aniṭṭhāya akantāya
amanāpāya   ahitāya   dukkhāya   saṃvattanti   taṃ   kissa  hetu  diṭṭhi  hi
@Footnote: 1 Po. Yu. sammāñāṇassa. sabbattha īdisameva. 2 Ma. sabbavāresuhissa.
Bhikkhave pāpikā.
     {104.2}  Sammādiṭṭhikassa  bhikkhave  purisapuggalassa  sammāsaṅkappassa
sammāvācassa     sammākammantassa     sammāājīvassa    sammāvāyāmassa
sammāsatissa      sammāsamādhissa      sammāñāṇissa      sammāvimuttissa
yañceva    kāyakammaṃ    yathādiṭṭhisamattaṃ    samādinnaṃ    yañca    vacīkammaṃ
yathādiṭṭhisamattaṃ    samādinnaṃ    ...   yañca   manokammaṃ   yathādiṭṭhisamattaṃ
samādinnaṃ  yā  ca  cetanā  yā  ca  patthanā yo ca paṇidhi ye ca saṅkhārā
sabbe  te  dhammā  iṭṭhāya  kantāya  manāpāya  hitāya  sukhāya saṃvattanti
taṃ  kissa  hetu  diṭṭhi  hi  bhikkhave  bhaddikā  seyyathāpi  bhikkhave ucchubījaṃ
vā  sālibījaṃ  vā  muddikabījaṃ  vā  1-  allāya paṭhaviyā nikkhittaṃ yañca 2-
paṭhavīrasaṃ   upādiyati   yañca   āporasaṃ   upādiyati   sabbantaṃ  sātattāya
madhurattāya asecanakattāya saṃvattati taṃ kissa hetu bījamhi bhikkhave bhaddikaṃ 3-
     {104.3}   evameva  kho  bhikkhave  sammādiṭṭhikassa  purisapuggalassa
sammāsaṅkappassa     sammāvācassa     sammākammantassa    sammāājīvassa
sammāvāyāmassa      sammāsatissa      sammāsamādhissa     sammāñāṇissa
sammāvimuttissa   yañceva   kāyakammaṃ   yathādiṭṭhisamattaṃ   samādinnaṃ   yañca
vacīkammaṃ  ...  yañca  manokammaṃ  yathādiṭṭhisamattaṃ  samādinnaṃ  yā ca cetanā
yā  ca  patthanā  yo  ca  paṇidhi ye ca saṅkhārā sabbe te dhammā iṭṭhāya
kantāya   manāpāya  hitāya  sukhāya  saṃvattanti  taṃ  kissa  hetu  diṭṭhi  hi
bhikkhave bhaddikāti.
     [105]  Avijjā  bhikkhave  pubbaṅgamā akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā
@Footnote: 1 Ma. muddikābījā. 2 Ma. yañceva. 3 Ma. Yu. bhaddakaṃ.
Anvadeva    ahirikaṃ    anottappaṃ   avijjāgatassa   bhikkhave   aviddasuno
micchādiṭṭhi  pahoti  micchādiṭṭhikassa  micchāsaṅkappo  pahoti micchāsaṅkappassa
micchāvācā     pahoti     micchāvācassa     micchākammanto     pahoti
micchākammantassa   micchāājīvo   pahoti   micchāājīvassa  micchāvāyāmo
pahoti   micchāvāyāmassa   micchāsati   pahoti   micchāsatissa  micchāsamādhi
pahoti      micchāsamādhissa     micchāñāṇaṃ     pahoti     micchāñāṇissa
micchāvimutti pahoti.
     {105.1}    Vijjā    bhikkhave   pubbaṅgamā   kusalānaṃ   dhammānaṃ
samāpattiyā   anvadeva   hirottappaṃ   vijjāgatassa   bhikkhave   viddasuno
sammādiṭṭhi     pahoti     sammādiṭṭhikassa     sammāsaṅkappo     pahoti
sammāsaṅkappassa    sammāvācā   pahoti   sammāvācassa   sammākammanto
pahoti     sammākammantassa    sammāājīvo    pahoti    sammāājīvassa
sammāvāyāmo   pahoti   sammāvāyāmassa  sammāsati  pahoti  sammāsatissa
sammāsamādhi   pahoti   sammāsamādhissa   sammāñāṇaṃ  pahoti  sammāñāṇissa
sammāvimutti pahoti.
     [106]  Dasayimāni  bhikkhave  nijjaravatthūni katamāni dasa sammādiṭṭhikassa
bhikkhave  micchādiṭṭhi  nijjiṇṇā  hoti  ye  ca  micchādiṭṭhipaccayā  aneke
pāpakā   akusalā   dhammā   sambhavanti   te   cassa   nijjiṇṇā  honti
sammādiṭṭhipaccayā ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {106.1}   Sammāsaṅkappassa   bhikkhave   micchāsaṅkappo  nijjiṇṇo
hoti    ye    ca   micchāsaṅkappapaccayā   aneke   pāpakā   akusalā
Dhammā   sambhavanti   te   cassa   nijjiṇṇā  honti  sammāsaṅkappapaccayā
ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {106.2}  Sammāvācassa  bhikkhave  micchāvācā  nijjiṇṇā hoti ye
ca  micchāvācāpaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti  te
cassa   nijjiṇṇā  honti  sammāvācāpaccayā  ca  aneke  kusalā  dhammā
bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {106.3}  Sammākammantassa  bhikkhave  micchākammanto nijjiṇṇo hoti
ye  ca  micchākammantapaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā sambhavanti
te   cassa   nijjiṇṇā  honti  sammākammantapaccayā  ca  aneke  kusalā
dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {106.4}    Sammāājīvassa   bhikkhave   micchāājīvo   nijjiṇṇo
hoti   ye   ca   micchāājīvapaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā
sambhavanti     te    cassa    nijjiṇṇā    honti    sammāājīvapaccayā
ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {106.5}   Sammāvāyāmassa   bhikkhave   micchāvāyāmo  nijjiṇṇo
hoti   ye   ca  micchāvāyāmapaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā
sambhavanti  te  cassa  nijjiṇṇā  honti  sammāvāyāmapaccayā  ca  aneke
kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {106.6}   Sammāsatissa  bhikkhave  micchāsati  nijjiṇṇā  hoti  ye
ca   micchāsatipaccayā   aneke  pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti  te
cassa   nijjiṇṇā   honti   sammāsatipaccayā  ca  aneke  kusalā  dhammā
bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {106.7}    Sammāsamādhissa    bhikkhave   micchāsamādhi   nijjiṇṇo
hoti   ye   ca   micchāsamādhipaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā
Sambhavanti    te    cassa   nijjiṇṇā   honti   sammāsamādhipaccayā   ca
aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {106.8}   Sammāñāṇissa   bhikkhave   micchāñāṇaṃ   nijjiṇṇaṃ  hoti
ye   ca  micchāñāṇapaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti
te  cassa  nijjiṇṇā  honti  sammāñāṇapaccayā  ca  aneke kusalā dhammā
bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {106.9}   Sammāvimuttissa  bhikkhave  micchāvimutti  nijjiṇṇā  hoti
ye  ca  micchāvimuttipaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti
te   cassa   nijjiṇṇā   honti  sammāvimuttipaccayā  ca  aneke  kusalā
dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti. Imāni kho bhikkhave dasa nijjaravatthūnīti.
     [107]  Atthi  bhikkhave  dakkhiṇesu  janapadesu  dhovanaṃ 1- nāma tattha
hoti   annampi   pānampi   khajjampi  bhojjampi  2-  seyyampi  peyyampi
naccampi  gītampi  vāditampi  atthetaṃ  bhikkhave  dhovanaṃ  netaṃ  natthīti vadāmi
tañca  kho  etaṃ  bhikkhave  dhovanaṃ  hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasañhitaṃ
na  nibbidāya  na  virāgāya  na  nirodhāya  na  upasamāya  na  abhiññāya na
sambodhāya na nibbānāya saṃvattati
     {107.1}   ahañca   kho  bhikkhave  ariyaṃ  dhovanaṃ  desissāmi  3-
yaṃ     dhovanaṃ    ekantanibbidāya    virāgāya    nirodhāya    upasamāya
abhiññāya    sambodhāya    nibbānāya   saṃvattati   yaṃ   dhovanaṃ   āgamma
jātidhammā     sattā    jātiyā    parimuccanti    jarādhammā    sattā
jarāya     parimuccanti    maraṇadhammā    sattā    maraṇena    parimuccanti
@Footnote: 1 Po. sabbavāresu dhopanaṃ. 2 Po. bhojanampi. 3 Ma. desessāmi. ito
@paraṃ evaṃ ñātabbaṃ.
Sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā       sattā      sokaparidevadukkha-
domanassupāyāsehi    parimuccanti    taṃ    suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha
bhāsissāmīti. Evaṃ bhanteti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
     {107.2}  Bhagavā  etadavoca  katamañca  taṃ bhikkhave ariyaṃ dhovanaṃ 1-
ekantanibbidāya   virāgāya   nirodhāya   upasamāya  abhiññāya  sambodhāya
nibbānāya   saṃvattati   yaṃ   dhovanaṃ  āgamma  jātidhammā  sattā  jātiyā
parimuccanti   jarādhammā   sattā   jarāya  parimuccanti  maraṇadhammā  sattā
maraṇena     parimuccanti    sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā    sattā
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti.
     {107.3}  Sammādiṭṭhikassa  bhikkhave micchādiṭṭhi niddhotā hoti ye ca
micchādiṭṭhipaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti  te cassa
niddhotā   hoti   sammādiṭṭhipaccayā   [2]-   aneke   kusalā  dhammā
bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {107.4}  Sammāsaṅkappassa  bhikkhave  micchāsaṅkappo niddhoto hoti
... Sammāvācassa bhikkhave micchāvācā niddhotā hoti ... Sammākammantassa
bhikkhave   micchākammanto  niddhoto  hoti  ...  sammāājīvassa  bhikkhave
micchāājīvo  niddhoto  hoti ... Sammāvāyāmassa bhikkhave micchāvāyāmo
niddhoto   hoti  ...  sammāsatissa  bhikkhave  micchāsati  niddhotā  hoti
...  sammāsamādhissa bhikkhave micchāsamādhi niddhoto hoti ... Sammāñāṇissa
bhikkhave  micchāñāṇaṃ  niddhotaṃ hoti ... Sammāvimuttissa bhikkhave micchāvimutti
niddhotā   hoti  ye  ca  micchāvimuttipaccayā  aneke  pāpakā  akusalā
dhammā   sambhavanti   te   cassa   niddhotā   honti  sammāvimuttipaccayā
@Footnote: 1 Ma. Yu. yaṃ dhovanaṃ. 2 Ma. Yu. ca.
Ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {107.5}  Idaṃ  kho  taṃ bhikkhave ariyaṃ dhovanaṃ [1]- ekantanibbidāya
virāgāya    nirodhāya    upasamāya   abhiññāya   sambodhāya   nibbānāya
saṃvattati   yaṃ   dhovanaṃ   āgamma  jātidhammā  sattā  jātiyā  parimuccanti
jarādhammā   sattā   jarāya   parimuccanti   maraṇadhammā   sattā  maraṇena
parimuccanti         sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā         sattā
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccantīti.
     [108]   Tikicchakā   bhikkhave  virecanaṃ  denti  pittasamuṭṭhānānampi
ābādhānaṃ    paṭighātāya   semhasamuṭṭhānānampi   ābādhānaṃ   paṭighātāya
vātasamuṭṭhānānampi  ābādhānaṃ  paṭighātāya  atthetaṃ  bhikkhave virecanaṃ netaṃ
natthīti vadāmi tañca kho etaṃ bhikkhave virecanaṃ sampajjatipi vipajjatipi
     {108.1} ahañca kho bhikkhave ariyaṃ virecanaṃ desissāmi yaṃ virecanaṃ [2]-
sampajjatiyeva  no  vipajjati  yaṃ  virecanaṃ āgamma jātidhammā sattā jātiyā
parimuccanti   jarādhammā   sattā   jarāya  parimuccanti  maraṇadhammā  sattā
maraṇena     parimuccanti    sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā    sattā
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi  parimuccanti  taṃ  suṇātha sādhukaṃ manasikarotha
bhāsissāmīti. Evaṃ bhanteti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
     {108.2}  Bhagavā etadavoca katamañca taṃ bhikkhave ariyaṃ virecanaṃ [3]-
sampajjatiyeva  no  vipajjati  yaṃ  virecanaṃ āgamma jātidhammā sattā jātiyā
parimuccanti  jarādhammā  sattā  jarāya parimuccanti maraṇadhammā sattā maraṇena
@Footnote: 1 Yu. yaṃ dhovanaṃ. 2 Po. taṃ. 3 Ma. Yu. yaṃ virecanaṃ.
Parimuccanti         sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā         sattā
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccanti.
     {108.3}  Sammādiṭṭhikassa  bhikkhave  micchādiṭṭhi  viritā  1-  hoti
ye   ca  micchādiṭṭhipaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti
te  cassa  viritā  honti  sammādiṭṭhipaccayā  ca  aneke  kusalā  dhammā
bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {108.4}  Sammāsaṅkappassa bhikkhave micchāsaṅkappo virito hoti ...
Sammāvācassa  bhikkhave  micchāvācā  viritā  hoti  ...  sammākammantassa
bhikkhave   micchākammanto   virito   hoti  ...  sammāājīvassa  bhikkhave
micchāājīvo  virito  hoti  ...  sammāvāyāmassa bhikkhave micchāvāyāmo
virito  hoti  ...  sammāsatissa  bhikkhave  micchāsati  viritā  hoti  ...
Sammāsamādhissa   bhikkhave  micchāsamādhi  virito  hoti  ...  sammāñāṇissa
bhikkhave  micchāñāṇaṃ  viritaṃ  hoti  ... Sammāvimuttissa bhikkhave micchāvimutti
viritā  hoti  ye  ca  micchāvimuttipaccayā  aneke pāpakā akusalā dhammā
sambhavanti  te  cassa  viritā  honti  sammāvimuttipaccayā ca aneke kusalā
dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {108.5}  Idaṃ kho taṃ bhikkhave ariyaṃ virecanaṃ yaṃ virecanaṃ sampajjatiyeva
no  vipajjati  yaṃ  virecanaṃ  āgamma  jātidhammā  sattā jātiyā parimuccanti
jarādhammā   sattā   jarāya   parimuccanti   maraṇadhammā   sattā  maraṇena
parimuccanti         sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā         sattā
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccantīti.
     [109]   Tikicchakā   bhikkhave   vamanaṃ   denti  pittasamuṭṭhānānampi
@Footnote: 1 Ma. Yu. sabbavāresu virittā.
Ābādhānaṃ    paṭighātāya   semhasamuṭṭhānānampi   ābādhānaṃ   paṭighātāya
vātasamuṭṭhānānampi  ābādhānaṃ  paṭighātāya  atthetaṃ  bhikkhave  vamanaṃ  netaṃ
natthīti vadāmi tañca kho etaṃ bhikkhave vamanaṃ sampajjatipi vipajjatipi
     {109.1}  ahañca  kho taṃ 1- bhikkhave ariyaṃ vamanaṃ desissāmi yaṃ vamanaṃ
sampajjatiyeva  no  vipajjati  yaṃ  vamanaṃ  āgamma  jātidhammā sattā jātiyā
parimuccanti  jarādhammā  sattā  jarāya parimuccanti maraṇadhammā sattā maraṇena
parimuccanti   sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā   sattā   sokaparideva-
dukkhadomanassupāyāsehi  parimuccanti  taṃ  suṇātha  ...  katamañca taṃ bhikkhave
ariyaṃ  vamanaṃ  [2]-  sampajjatiyeva  no vipajjati yaṃ vamanaṃ āgamma jātidhammā
sattā   jātiyā  parimuccanti  .pe.  sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā
sattā    sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi   parimuccanti   sammādiṭṭhikassa
bhikkhave   micchādiṭṭhi   vantā  hoti  ye  ca  micchādiṭṭhipaccayā  aneke
pāpakā  akusalā  dhammā sambhavanti te cassa vantā honti sammādiṭṭhipaccayā
ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti.
     {109.2}  Sammāsaṅkappassa bhikkhave micchāsaṅkappo vanto hoti ...
Sammāvācassa  bhikkhave  micchāvācā  vantā  hoti  ...  sammākammantassa
bhikkhave   micchākammanto   vanto   hoti  ...  sammāājīvassa  bhikkhave
micchāājīvo  vanto  hoti  ...  sammāvāyāmassa bhikkhave micchāvāyāmo
vanto hoti ... Sammāsatissa bhikkhave micchāsati vantā hoti ... Sammāsamādhissa
bhikkhave micchāsamādhi vanto hoti ... Sammāñāṇissa bhikkhave micchāñāṇaṃ vantaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. ayaṃ pāṭho natthi .  2 Ma. Yu. yaṃ vamanaṃ.
Hoti ...
     {109.3}  Sammāvimuttissa  bhikkhave  micchāvimutti vantā hoti ye ca
micchāvimuttipaccayā   aneke   pāpakā   akusalā  dhammā  sambhavanti  te
cassa   vantā   honti   sammāvimuttipaccayā  ca  aneke  kusalā  dhammā
bhāvanāpāripūriṃ   gacchanti  .  idaṃ  kho  taṃ  bhikkhave  ariyaṃ  vamanaṃ  [1]-
sampajjatiyeva   no   vipajjati   yaṃ   vamanaṃ   āgamma  jātidhammā  sattā
jātiyā   parimuccanti   jarādhammā  sattā  jarāya  parimuccanti  maraṇadhammā
sattā     maraṇena    parimuccanti    sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā
sattā sokaparidevadukkhadomanassupāyāsehi parimuccantīti.
     [110]   Dasayime   bhikkhave  niddhamaniyā  2-  dhammā  katame  dasa
sammādiṭṭhikassa    bhikkhave    micchādiṭṭhi    niddhantā   hoti   ye   ca
micchādiṭṭhipaccayā   aneke   pāpakā   akusalā   dhammā  sambhavanti  te
cassa   niddhantā   honti  sammādiṭṭhipaccayā  ca  aneke  kusalā  dhammā
bhāvanāpāripūriṃ    gacchanti    sammāsaṅkappassa   bhikkhave   micchāsaṅkappo
niddhanto   hoti   ...   sammāvācassa  bhikkhave  micchāvācā  niddhantā
hoti    ...    sammākammantassa   bhikkhave   micchākammanto   niddhanto
hoti   ...   sammāājīvassa   bhikkhave   micchāājīvo  niddhanto  hoti
...   sammāvāyāmassa   bhikkhave  micchāvāyāmo  niddhanto  hoti  ...
Sammāsatissa   bhikkhave   micchāsati  niddhantā  hoti  ...  sammāsamādhissa
bhikkhave   micchāsamādhi   niddhanto   hoti   ...  sammāñāṇissa  bhikkhave
micchāñāṇaṃ   niddhantaṃ   hoti  ...  sammāvimuttissa  bhikkhave  micchāvimutti
niddhantā    hoti    ye   ca   micchāvimuttipaccayā   aneke   pāpakā
@Footnote: 1 Ma. Yu. yaṃ vamanaṃ. 2 Ma. niddhamanīyā.
Akusalā     dhammā    sambhavanti    te    cassa    niddhantā    honti
sammāvimuttipaccayā    ca    aneke    kusalā   dhammā   bhāvanāpāripūriṃ
gacchanti ime kho bhikkhave dasa niddhamaniyā dhammāti.
     [111]   Athakho   aññataro   bhikkhu   yena   bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā  bhagavantaṃ  abhivādetvā  ekamantaṃ  nisīdi  ekamantaṃ  nisinno
kho   so  bhikkhu  bhagavantaṃ  etadavoca  asekho  asekhoti  bhante  vuccati
kittāvatā  nu  kho  bhante  bhikkhu asekho hotīti. Idha bhikkhu 1- asekhāya
sammādiṭṭhiyā  samannāgato  hoti  asekhena  sammāsaṅkappena  samannāgato
hoti  asekhāya  sammāvācāya  samannāgato hoti asekhena sammākammantena
samannāgato  hoti  asekhena  sammāājīvena  samannāgato  hoti asekhena
sammāvāyāmena   samannāgato  hoti  asekhāya  sammāsatiyā  samannāgato
hoti  asekhena  sammāsamādhinā  samannāgato  hoti asekhena sammāñāṇena
samannāgato  hoti  asekhāya  sammāvimuttiyā  samannāgato  hoti evaṃ kho
bhikkhu 2- asekho hotīti.
     [112]  Dasayime  bhikkhave  asekhiyā  dhammā  katame  dasa  asekhā
sammādiṭṭhi   asekho   sammāsaṅkappo   asekhā   sammāvācā   asekho
sammākammanto    asekho    sammāājīvo    asekho    sammāvāyāmo
asekhā   sammāsati   asekho   sammāsamādhi  asekhaṃ  sammāñāṇaṃ  asekhā
sammāvimutti ime kho bhikkhave dasa asekhiyā dhammāti.
                  Samaṇasaññāvaggo paṭhamo.
@Footnote: 1-2 Ma. Yu. āmeṇḍitaṃ.
                        Tassuddānaṃ
          samaṇasaññā bojjhaṅgā      micchattaṃ upavijjaya
          vijjānaṃ dhovanatikicchā        niddhamena dve cāti 1-.
                      -----------
                   Paccorohaṇivaggo dutiyo
     [113]   Adhammo   ca   bhikkhave  veditabbo  anattho  ca  dhammo
ca   veditabbo   attho   ca   adhammañca   viditvā   anatthañca  dhammañca
viditvā   atthañca   yathā   dhammo   yathā   attho   tathā  paṭipajjitabbaṃ
katamo  ca  bhikkhave  adhammo  ca  anattho  ca  micchādiṭṭhi  micchāsaṅkappo
micchāvācā   micchākammanto   micchāājīvo   micchāvāyāmo   micchāsati
micchāsamādhi   micchāñāṇaṃ   micchāvimutti   ayaṃ   vuccati  bhikkhave  adhammo
ca   anattho  ca  katamo  ca  bhikkhave  dhammo  ca  attho  ca  sammādiṭṭhi
sammāsaṅkappo      sammāvācā      sammākammanto      sammāājīvo
sammāvāyāmo    sammāsati    sammāsamādhi    sammāñāṇaṃ    sammāvimutti
ayaṃ  vuccati  bhikkhave  dhammo  ca  attho  ca adhammo ca bhikkhave veditabbo
anattho   ca   dhammo   ca   veditabbo   attho  ca  adhammañca  viditvā
anatthañca   dhammañca   viditvā   atthañca   yathā   dhammo   yathā  attho
tathā paṭipajjitabbanti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttanti.
     [114]   Adhammo   ca   bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca  anattho
ca   veditabbo   attho   ca   adhammañca   viditvā   dhammañca  anatthañca
@Footnote: 1 Ma.   saññā bojjhaṅgā micchattaṃ    bījaṃ vijjāya nijjaraṃ
@       dhovanaṃ tikicchā vamanaṃ                 niddhamanaṃ dve asekhāti.
Viditvā   atthañca   yathā   dhammo   yathā   attho   tathā  paṭipajjitabbaṃ
katamo  ca  bhikkhave  adhammo  katamo  ca  dhammo  katamo ca anattho katamo
ca   attho   micchādiṭṭhi   bhikkhave  adhammo  sammādiṭṭhi  dhammo  ye  ca
micchādiṭṭhipaccayā    aneke    pāpakā    akusalā   dhammā   sambhavanti
ayaṃ    anattho    sammādiṭṭhipaccayā    ca    aneke   kusalā   dhammā
bhāvanāpāripūriṃ gacchanti ayaṃ attho.
     {114.1}    Micchāsaṅkappo   bhikkhave   adhammo   sammāsaṅkappo
dhammo   ye  ca  micchāsaṅkappapaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā
sambhavanti  ayaṃ  anattho  sammāsaṅkappapaccayā  ca  aneke  kusalā  dhammā
bhāvanāpāripūriṃ gacchanti ayaṃ attho.
     {114.2}  Micchāvācā  bhikkhave  adhammo sammāvācā dhammo ye ca
micchāvācāpaccayā  aneke  pāpakā  akusalā dhammā sambhavanti ayaṃ anattho
sammāvācāpaccayā   ca  aneke  kusalā  dhammā  bhāvanāpāripūriṃ  gacchanti
ayaṃ attho.
     {114.3}  Micchākammanto  bhikkhave  adhammo  sammākammanto dhammo
ye  ca  micchākammantapaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā sambhavanti
ayaṃ  anattho  sammākammantapaccayā  ca aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ
gacchanti ayaṃ attho.
     {114.4}  Micchāājīvo  bhikkhave  adhammo sammāājīvo dhammo ye
ca  micchāājīvapaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti  ayaṃ
anattho   sammāājīvapaccayā  ca  aneke  kusalā  dhammā  bhāvanāpāripūriṃ
gacchanti ayaṃ attho.
     {114.5}    Micchāvāyāmo   bhikkhave   adhammo   sammāvāyāmo
dhammo            ye           ca           micchāvāyāmapaccayā
Aneke    pāpakā    akusalā    dhammā    sambhavanti    ayaṃ   anattho
sammāvāyāmapaccayā    ca    aneke   kusalā   dhammā   bhāvanāpāripūriṃ
gacchanti ayaṃ attho.
     {114.6}   Micchāsati   bhikkhave   adhammo  sammāsati  dhammo  ye
ca   micchāsatipaccayā   aneke  pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti  ayaṃ
anattho   sammāsatipaccayā   ca   aneke  kusalā  dhammā  bhāvanāpāripūriṃ
gacchanti ayaṃ attho.
     {114.7}     Micchāsamādhi    bhikkhave    adhammo    sammāsamādhi
dhammo   ye   ca  micchāsamādhipaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā
sambhavanti    ayaṃ   anattho   sammāsamādhipaccayā   ca   aneke   kusalā
dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti ayaṃ attho.
     {114.8}   Micchāñāṇaṃ  bhikkhave  adhammo  sammāñāṇaṃ  dhammo  ye
ca   micchāñāṇapaccayā   aneke   pāpakā   akusalā   dhammā  sambhavanti
ayaṃ  anattho   sammāñāṇapaccayā  ca  aneke kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ
gacchanti ayaṃ attho.
     {114.9}  Micchāvimutti  bhikkhave  adhammo sammāvimutti dhammo ye ca
micchāvimuttipaccayā   aneke   pāpakā   akusalā  dhammā  sambhavanti  ayaṃ
anattho   sammāvimuttipaccayā  ca  aneke  kusalā  dhammā  bhāvanāpāripūriṃ
gacchanti ayaṃ attho.
     {114.10}  Adhammo  ca  bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca  anattho
ca   veditabbo   attho   ca   adhammañca   viditvā   dhammañca  anatthañca
viditvā   atthañca   yathā   dhammo   yathā  attho  tathā  paṭipajjitabbanti
iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttanti.
     [115]   Adhammo   ca   bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca  anattho
Ca   veditabbo   attho   ca   adhammañca   viditvā   dhammañca  anatthañca
viditvā   atthañca   yathā   dhammo   yathā  attho  tathā  paṭipajjitabbanti
idamavoca bhagavā idaṃ vatvāna sugato uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisi.
     {115.1}  Athakho  tesaṃ  bhikkhūnaṃ  acirapakkantassa bhagavato etadahosi
idaṃ  kho  no  āvuso  bhagavā  saṅkhittena  uddesaṃ uddisitvā vitthārena
atthaṃ   avibhajitvā   uṭṭhāyāsanā  vihāraṃ  paviṭṭho  adhammo  ca  bhikkhave
veditabbo  dhammo  ca  anattho  ca  veditabbo attho ca adhammañca viditvā
dhammañca   anatthañca  viditvā  atthañca  yathā  dhammo  yathā  attho  tathā
paṭipajjitabbanti   ko   nu   kho  imassa  bhagavatā  saṅkhittena  uddesassa
uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyāti
     {115.2}  athakho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi ayaṃ kho āyasmā ānando
satthuceva  saṃvaṇṇito  sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ pahoti āyasmā 1-
ānando  imassa  bhagavatā  saṅkhittena  uddesassa  uddiṭṭhassa  vitthārena
atthaṃ   avibhattassa   vitthārena   atthaṃ  vibhajituṃ  yannūna  mayaṃ  yenāyasmā
ānando    tenupasaṅkameyyāma    upasaṅkamitvā    āyasmantaṃ   ānandaṃ
etamatthaṃ   puccheyyāma   yathā   no   āyasmā  ānando  byākarissati
tathā   naṃ   dhāressāmāti   athakho   te  bhikkhū  yenāyasmā  ānando
tenupasaṅkamiṃsu   upasaṅkamitvā   āyasmatā   ānandena   saddhiṃ  sammodiṃsu
sammodanīyaṃ   kathaṃ   sārāṇīyaṃ   vītisāretvā  ekamantaṃ  nisīdiṃsu  ekamantaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. cāyasmā.
Nisinnā  kho  te  bhikkhū āyasmantaṃ ānandaṃ etadavocuṃ idaṃ kho 1- āvuso
ānanda   bhagavā   saṅkhittena   uddesaṃ   uddisitvā   vitthārena  atthaṃ
avibhajitvā  uṭṭhāyāsanā  vihāraṃ  paviṭṭho  adhammo  ca bhikkhave veditabbo
dhammo  ca  anattho  ca  veditabbo  attho  ca  adhammañca viditvā dhammañca
anatthañca viditvā atthañca yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbanti
     {115.3}   tesaṃ  no  āvuso  amhākaṃ  acirapakkantassa  bhagavato
etadahosi  idaṃ  kho  no  āvuso  bhagavā  saṅkhittena uddesaṃ uddisitvā
vitthārena   atthaṃ   avibhajitvā   uṭṭhāyāsanā  vihāraṃ  paviṭṭho  adhammo
ca  bhikkhave  veditabbo  dhammo ca anattho ca veditabbo attho ca adhammañca
viditvā  dhammañca  anatthañca  viditvā  atthañca  yathā  dhammo  yathā attho
tathā  paṭipajjitabbanti  ko  nu  kho  imassa  bhagavatā saṅkhittena uddesassa
uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyāti
     {115.4}  tesaṃ  no  āvuso amhākaṃ etadahosi ayaṃ kho āyasmā
ānando   satthuceva   saṃvaṇṇito   sambhāvito   ca  viññūnaṃ  sabrahmacārīnaṃ
pahoti   āyasmā   ānando   imassa   bhagavatā  saṅkhittena  uddesassa
uddiṭṭhassa  vitthārena  atthaṃ  avibhattassa  vitthārena  atthaṃ  vibhajituṃ yannūna
mayaṃ   yenāyasmā  ānando  tenupasaṅkamissāma  upasaṅkamitvā  āyasmantaṃ
ānandaṃ etamatthaṃ puccheyyāma yathā no āyasmā ānando byākarissati tathā
@Footnote: 1 Ma. Yu. kho no.
Naṃ dhāreyyāmāti 1- vibhajatāyasmā ānandoti.
     {115.5} Seyyathāpi āvuso puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ
sārapariyesanaṃ  caramāno  mahato  rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva mūlaṃ
atikkamma   2-  khandhaṃ  sākhāpalāse  sāraṃ  pariyesitabbaṃ  maññeyya  evaṃ
sampadamidaṃ  āyasmantānaṃ  satthari  sammukhībhūte  taṃ  bhagavantaṃ  atisitvā amhe
etamatthaṃ  paṭipucchitabbaṃ  maññatha  so  3-  āvuso  bhagavā  jānaṃ  jānāti
passaṃ  passati  cakkhubhūto  ñāṇabhūto  dhammabhūto  brahmabhūto  vattā  pavattā
atthassa  ninnetā  amatassa  dātā  dhammasāmī tathāgato so ceva panetassa
kālo  ahosi  yaṃ  tumhe  bhagavantaṃyeva upasaṅkamitvā etamatthaṃ puccheyyātha
yathā no 4- bhagavā byākareyya 5- tathā naṃ dhāreyyāthāti.
     {115.6}  Addhāvuso  ānanda  bhagavā  jānaṃ  jānāti passaṃ passati
cakkhubhūto   ñāṇabhūto   dhammabhūto   brahmabhūto   vattā  pavattā  atthassa
ninnetā  amatassa  dātā  dhammasāmī  tathāgato  so ceva panetassa kālo
ahosi  yaṃ  mayaṃ  bhagavantaṃyeva  upasaṅkamitvā  etamatthaṃ  puccheyyāma  yathā
no   bhagavā  byākareyya  tathā  naṃ  dhāreyyāma  apicāyasmā  ānando
satthuceva   saṃvaṇṇito   sambhāvito   ca   viññūnaṃ   sabrahmacārīnaṃ   pahoti
āyasmā   ānando  imassa  bhagavatā  saṅkhittena  uddesassa  uddiṭṭhassa
vitthārena   atthaṃ   avibhattassa   vitthārena  atthaṃ  vibhajituṃ  vibhajitāyasmā
ānando agarukatvāti.
     {115.7}     Tenahāvuso     suṇātha     sādhukaṃ     manasikarotha
bhāsissāmīti    .     evamāvusoti    kho    te   bhikkhū   āyasmato
@Footnote: 1 Ma. Yu. dhāressāmāti. 2 Po. atikkammeva. 3 Ma. Yu. so hāvuso.
@4 Ma. Yu. vo. 5 Po. byākarissati.
Ānandassa  paccassosuṃ  .  āyasmā  1-  ānando  etadavoca  yaṃ  kho
no   āvuso  bhagavā  saṅkhittena  uddesaṃ  uddisitvā  vitthārena  atthaṃ
avibhajitvā  uṭṭhāyāsanā  vihāraṃ  paviṭṭho  adhammo  ca bhikkhave veditabbo
dhammo  ca  anattho  ca  veditabbo  attho  ca  adhammañca viditvā dhammañca
anatthañca viditvā atthañca yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbanti.
     {115.8}  Katamo cāvuso adhammo katamo ca dhammo katamo ca anattho
ca  katamo  ca  attho  micchādiṭṭhi  āvuso  adhammo sammādiṭṭhi dhammo ye
ca   micchādiṭṭhipaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti  ayaṃ
anattho   sammādiṭṭhipaccayā   ca  aneke  kusalā  dhammā  bhāvanāpāripūriṃ
gacchanti ayaṃ attho
     {115.9} micchāsaṅkappo āvuso adhammo sammāsaṅkappo dhammo ...
Micchāvācā  āvuso  adhammo  sammāvācā  dhammo  ...  micchākammanto
āvuso   adhammo   sammākammanto  dhammo  ...  micchāājīvo  āvuso
adhammo   sammāājīvo   dhammo  ...  micchāvāyāmo  āvuso  adhammo
sammāvāyāmo  dhammo  ...  micchāsamādhi  āvuso  adhammo  sammāsamādhi
dhammo  ... Micchāñāṇaṃ āvuso adhammo sammāñāṇaṃ dhammo ... Micchāvimutti
āvuso   adhammo   sammāvimutti   dhammo   ye   ca  micchāvimuttipaccayā
aneke    pāpakā    akusalā    dhammā    sambhavanti    ayaṃ   anattho
sammāvimuttipaccayā   ca  aneke  kusalā  dhammā  bhāvanāpāripūriṃ  gacchanti
ayaṃ attho
     {115.10}  yaṃ kho no āvuso bhagavā saṅkhittena uddesaṃ uddisitvā
@Footnote: 1 Ma. athāyasamā.
Vitthārena   atthaṃ   avibhajitvā   uṭṭhāyāsanā  vihāraṃ  paviṭṭho  adhammo
ca   bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca  anattho  ca  veditabbo  attho  ca
adhammañca    viditvā    dhammañca   anatthañca   viditvā   atthañca   yathā
dhammo   yathā   attho  tathā  paṭipajjitabbanti  imassa  kho  ahaṃ  āvuso
bhagavatā  saṅkhittena  uddesassa  uddiṭṭhassa  vitthārena  atthaṃ  avibhattassa
evaṃ  vitthārena  atthaṃ  ājānāmi  ākaṅkhamānā  ca  pana tumhe āvuso
bhagavantaṃyeva  upasaṅkamitvā  etamatthaṃ  puccheyyātha  yathā  no  1- bhagavā
byākareyya tathā naṃ dhāreyyāthāti.
     {115.11}  Evamāvusoti  kho  te  bhikkhū  āyasmato  ānandassa
bhāsitaṃ    abhinanditvā    anumoditvā    uṭṭhāyāsanā    yena   bhagavā
tenupasaṅkamiṃsu   upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā  ekamantaṃ  nisīdiṃsu
ekamantaṃ nisinnā kho te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocuṃ
     {115.12}  yaṃ  kho  no  bhante  2-  bhagavā  saṅkhittena uddesaṃ
uddisitvā    vitthārena    atthaṃ    avibhajitvā   uṭṭhāyāsanā   vihāraṃ
paviṭṭho  adhammo  ca  bhikkhave  veditabbo  dhammo ca anattho ca veditabbo
attho   ca   adhammañca   viditvā   dhammañca  anatthañca  viditvā  atthañca
yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbanti
     {115.13}   tesaṃ  no  bhante  amhākaṃ  acirapakkantassa  bhagavato
etadahosi  idaṃ  kho  no  āvuso  bhagavā  saṅkhittena uddesaṃ uddisitvā
vitthārena  atthaṃ  avibhajitvā  uṭṭhāyāsanā  vihāraṃ  paviṭṭho  adhammo  ca
bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca  anattho  ca veditabbo attho ca adhammañca
viditvā            dhammañca           anatthañca           viditvā
@Footnote: 1 Ma. Yu. yathā vo bhagavā byākaroti. 2 Ma. ayaṃ pāṭho natthi.
Atthañca   yathā   dhammo   yathā   attho   tathā   paṭipajjitabbanti   ko
nu    kho    imassa    bhagavatā    saṅkhittena   uddesassa   uddiṭṭhassa
vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyāti
     {115.14}  tesaṃ  no  bhante amhākaṃ etadahosi ayaṃ kho āyasmā
ānando   satthuceva   saṃvaṇṇito   sambhāvito   ca  viññūnaṃ  sabrahmacārīnaṃ
pahoti   āyasmā   ānando   imassa   bhagavatā  saṅkhittena  uddesassa
uddiṭṭhassa   vitthārena   atthaṃ   avibhattassa   vitthārena   atthaṃ  vibhajituṃ
yannūna   mayaṃ   yenāyasmā   ānando  tenupasaṅkameyyāma  upasaṅkamitvā
āyasmantaṃ  ānandaṃ  etamatthaṃ  puccheyyāma  yathā  no āyasmā ānando
byākarissati tathā naṃ dhāreyyāmāti 1-
     {115.15}  athakho mayaṃ bhante yenāyasmā ānando tenupasaṅkamimhā
upasaṅkamitvā   āyasmantaṃ   ānandaṃ   etamatthaṃ   apucchimhā  tesaṃ  no
bhante  āyasmatā  ānandena  imehi  ākārehi  imehi  padehi  imehi
byañjanehi attho suvibhattoti.
     {115.16}  Sādhu sādhu bhikkhave paṇḍito bhikkhave ānando mahāpañño
bhikkhave   ānando   maṃ  cepi  tumhe  bhikkhave  upasaṅkamitvā  etamatthaṃ
puccheyyātha   ahampicetaṃ   evameva   byākareyyaṃ   yathātaṃ   ānandena
byākataṃ eso ceva tassa attho evañca naṃ dhāreyyāthāti.
     [116]  Athakho  ājino  2-  paribbājako yena bhagavā tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā   bhagavatā   saddhiṃ   sammodi   sammodanīyaṃ   kathaṃ   sārāṇīyaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. dhāressāmāti .  2 Ma. Yu. ajito.
Vītisāretvā  ekamantaṃ  nisīdi  ekamantaṃ  nisinno  kho [1]- paribbājako
bhagavantaṃ   etadavoca   amhākaṃ  bho  gotama  paṇḍito  nāma  sabrahmacārī
tena    pañcamattāni    cittaṭṭhānasatāni    [2]-   yehi   aññatitthiyā
upāraddhāva jānanti upāraddhasmāti.
     {116.1}  Athakho bhagavā bhikkhū āmantesi dhāretha no tumhe bhikkhave
paṇḍitavatthūnīti  .  etassa  bhagavā  kālo  etassa  sugata kālo yaṃ bhagavā
bhāseyya  bhagavato  sutvā  bhikkhū  dhāressantīti  .  tenahi bhikkhave suṇātha
sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho te bhikkhū bhagavato
paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca idha bhikkhave ekacco adhammikena vādena
adhammikaṃ   vādaṃ   abhiniggaṇhāti   abhinippīḷeti   tena  ca  adhammikaṃ  parisaṃ
rañjeti   tena   sā   adhammikā  parisā  uccāsaddā  mahāsaddā  hoti
paṇḍito vata bho paṇḍito vata bhoti
     {116.2}  idha  pana  bhikkhave  ekacco  adhammikena vādena dhammikaṃ
vādaṃ   abhiniggaṇhāti   abhinippīḷeti   tena   ca  adhammikaṃ  parisaṃ  rañjeti
tena   sā   adhammikā   parisā  uccāsaddā  mahāsaddā  hoti  paṇḍito
vata bho paṇḍito vata bhoti
     {116.3}  idha  pana  bhikkhave ekacco adhammikena vādena dhammikañca
vādaṃ   adhammikañca   vādaṃ  abhiniggaṇhāti  abhinippīḷeti  tena  ca  adhammikaṃ
parisaṃ  rañjeti  tena  sā  adhammikā  parisā  uccāsaddā mahāsaddā hoti
paṇḍito vata bho paṇḍito vata bhoti
     {116.4}  idha pana bhikkhave ekacco dhammikena vādena adhammikaṃ vādaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. ajito. Po. ājino .  2 Ma. Yu. etthantare cintitānīti atthi.
Abhiniggaṇhāti   abhinippīḷeti   tena   ca   adhammikaṃ  parisaṃ  rañjeti  tena
sā   adhammikā   parisā   uccāsaddā   mahāsaddā  hoti  paṇḍito  vata
bho paṇḍito vata bhoti
     {116.5}  idha  pana bhikkhave ekacco dhammikena vādena dhammikaṃ vādaṃ
abhiniggaṇhāti   abhinippīḷeti  tena  ca  dhammikaṃ  parisaṃ  rañjeti  tena  sā
dhammikā   parisā   uccāsaddā   mahāsaddā   hoti   paṇḍito  vata  bho
paṇḍito vata bhoti
     {116.6} adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca anattho ca veditabbo
attho  ca  adhammañca  viditvā  dhammañca  anatthañca  viditvā  atthañca yathā
dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbanti
     {116.7} katamo ca bhikkhave adhammo katamo ca dhammo katamo ca anattho
katamo  ca  attho  micchādiṭṭhi  bhikkhave  adhammo  sammādiṭṭhi dhammo ye ca
micchādiṭṭhipaccayā   aneke   pāpakā   akusalā   dhammā  sambhavanti  ayaṃ
anattho   sammādiṭṭhipaccayā   ca  aneke  kusalā  dhammā  bhāvanāpāripūriṃ
gacchanti ayaṃ attho
     {116.8} micchāsaṅkappo bhikkhave adhammo sammāsaṅkappo dhammo ...
Micchāvācā  bhikkhave  adhammo  sammāvācā  dhammo  ...  micchākammanto
bhikkhave  adhammo  sammākammanto dhammo ... Micchāājīvo bhikkhave adhammo
sammāājīvo  dhammo  ...  micchāvāyāmo bhikkhave adhammo sammāvāyāmo
dhammo ... Micchāsati bhikkhave adhammo ... Sammāsati dhammo micchāsamādhi bhikkhave
adhammo  sammāsamādhi  dhammo  ...  micchāñāṇaṃ bhikkhave adhammo sammāñāṇaṃ
Dhammo ...
     {116.9}  Micchāvimutti  bhikkhave  adhammo  sammāvimutti  dhammo ye
ca   micchāvimuttipaccayā   aneke   pāpakā   akusalā  dhammā  sambhavanti
ayaṃ    anattho    sammāvimuttipaccayā    ca   aneke   kusalā   dhammā
bhāvanāpāripūriṃ gacchanti ayaṃ attho
     {116.10}  adhammo  ca  bhikkhave  veditabbo  dhammo ca anattho ca
veditabbo   attho   ca  adhammañca  viditvā  dhammañca  anatthañca  viditvā
atthañca   yathā   dhammo  yathā  attho  tathā  paṭipajjitabbanti  iti  yantaṃ
vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttanti.
     [117]  Athakho  sagāravo  1-  brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā   bhagavatā   saddhiṃ   sammodi   sammodanīyaṃ   kathaṃ   sārāṇīyaṃ
vītisāretvā   ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ   nisinno   kho   sagāravo
brāhmaṇo   bhagavantaṃ   etadavoca  kiṃ  nu  kho  bho  gotama  orimaṃ  tīraṃ
kiṃ  pārimaṃ  tīranti  .  micchādiṭṭhi  kho  brāhmaṇa  orimaṃ  tīraṃ sammādiṭṭhi
pārimaṃ   tīraṃ   micchāsaṅkappo   orimaṃ  tīraṃ  sammāsaṅkappo  pārimaṃ  tīraṃ
micchāvācā   orimaṃ   tīraṃ   sammāvācā   pārimaṃ   tīraṃ  micchākammanto
orimaṃ   tīraṃ   sammākammanto   pārimaṃ   tīraṃ  micchāājīvo  orimaṃ  tīraṃ
sammāājīvo   pārimaṃ   tīraṃ  micchāvāyāmo  orimaṃ  tīraṃ  sammāvāyāmo
pārimaṃ   tīraṃ  micchāsati  orimaṃ  tīraṃ  sammāsati  pārimaṃ  tīraṃ  micchāsamādhi
orimaṃ    tīraṃ   sammāsamādhi   pārimaṃ   tīraṃ   micchāñāṇaṃ   orimaṃ   tīraṃ
sammāñāṇaṃ    pārimaṃ    tīraṃ   micchāvimutti   orimaṃ   tīraṃ   sammāvimutti
pārimaṃ     tīraṃ     2-     idaṃ    kho    brāhmaṇa    orimaṃ    tīraṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. saṅgāravo .  2 Ma. tīranti.
Idaṃ pārimaṃ tīranti.
         Appakā te manussesu       ye janā pāragāmino
         athāyaṃ itarā pajā            tīramevānudhāvati.
         Ye ca kho sammadakkhāte     dhamme dhammānuvattino
         te janā pāramessanti     maccudheyyaṃ suduttaraṃ.
         Kaṇhaṃ dhammaṃ vippahāya      sukkaṃ bhāvetha paṇḍito
         okā anokkamāgamma     viveke yattha dūramaṃ.
         Tatrābhiratimiccheyya          hitvā kāme akiñcano
         pariyodapeyya attānaṃ      cittaklesehi paṇḍito.
         Yesaṃ sambodhiyaṅgesu          sammā cittaṃ subhāvitaṃ
         ādānapaṭinissagge        anupādāya ye ratā
         khīṇāsavā jutimanto        te loke parinibbutāti.
     [118]   Orimañca  vo  bhikkhave  tīraṃ  desissāmi  pārimañca  tīraṃ
taṃ   suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho
te  bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamañca  bhikkhave
orimaṃ  tīraṃ  katamañca  pārimaṃ  tīraṃ  micchādiṭṭhi  bhikkhave  1-  orimaṃ  tīraṃ
sammādiṭṭhi   pārimaṃ   tīraṃ  .pe.  micchāvimutti  orimaṃ  tīraṃ  sammāvimutti
pārimaṃ tīraṃ idaṃ kho bhikkhave orimaṃ tīraṃ idaṃ pārimaṃ tīranti.
         Appakā te manussesu       ye janā pāragāmino
         athāyaṃ itarā pajā            tīramevānudhāvati.
@Footnote: 1 Ma. ayaṃ pāṭho natthi.
         Ye ca kho sammadakkhāte     dhamme dhammānuvattino
         te janā pāramessanti     maccudheyyaṃ suduttaraṃ.
         Kaṇhaṃ dhammaṃ vippahāya      sukkaṃ bhāvetha paṇḍito
         okā anokamāgamma       viveke yattha dūramaṃ.
         Tatrābhiratimiccheyya          hitvā kāme akiñcano
         pariyodapeyya attānaṃ      cittaklesehi paṇḍito.
         Yesaṃ sambodhiyaṅgesu          sammā cittaṃ subhāvitaṃ
         ādānapaṭinissagge        anupādāya ye ratā
         khīṇāsavā jutimanto         te loke parinibbutāti.
     [119]  Tena  kho  pana  samayena jāṇussoṇi brāhmaṇo tadahuposathe
sīsanhāto   navaṃ   khomayugaṃ   nivattho   allakusamuṭṭhiṃ   ādāya   bhagavato
avidūre   ekamantaṃ   ṭhito   hoti  .  addasā  kho  bhagavā  jāṇussoṇiṃ
brāhmaṇaṃ   tadahuposathe   sīsanhātaṃ   navaṃ   khomayugaṃ  nivatthaṃ  allakusamuṭṭhiṃ
ādāya    avidūre   ekamantaṃ   ṭhitaṃ   disvāna   jāṇussoṇiṃ   brāhmaṇaṃ
etadavoca  kiṃ  nu  tvaṃ  brāhmaṇa  tadahuposathe  sīsanhāto  navaṃ  khomayugaṃ
nivattho   allakusamuṭṭhiṃ   ādāya   ekamantaṃ   ṭhito   kiṃ  nu  ajja  1-
brāhmaṇakulassāti. Paccorohaṇī bho gotama ajja brāhmaṇakulassāti.
     {119.1}  Yathākathaṃ  pana brāhmaṇa brāhmaṇānaṃ paccorohaṇī hotīti.
Idha  bho  gotama  brāhmaṇā  tadahuposathe  sīsanhātā navaṃ khomayugaṃ nivatthā
allena gomayena paṭhaviṃ opuñjitvā 2- haritehi kusehi pattharitvā antarā ca
@Footnote: 1 Ma. nvajja. Yu. kiṃ nu kho ajja. 2 Po. omuñjetvā.
Velaṃ  antarā  ca  agyāgāraṃ  seyyaṃ  kappenti  te  taṃ  rattiṃ  tikkhattuṃ
paccuṭṭhāya    pañjalikā    aggiṃ    namassanti    paccorohāma    bhavantaṃ
paccorohāma   bhavantanti   pahutena   ca   sappitelena   navanītena  aggiṃ
santappenti  tassā  ca  rattiyā  accayena  paṇītena khādanīyena bhojanīyena
brāhmaṇe   santappenti   evaṃ   bho  gotama  brāhmaṇānaṃ  paccorohaṇī
hotīti.
     {119.2}  Aññathā  kho  brāhmaṇa  brāhmaṇānaṃ paccorohaṇī [1]-
aññathā  ca  pana  ariyassa  vinaye  paccorohaṇī  hotīti  .  yathākathaṃ  pana
bho  gotama  ariyassa  vinaye  paccorohaṇī  hoti  sādhu  me  bhavaṃ gotamo
tathādhammaṃ   desetu   yathā   ariyassa   vinaye   paccorohaṇī  hotīti .
Tenahi    brāhmaṇa    suṇāhi    sādhukaṃ   manasikarohi   bhāsissāmīti  .
Evaṃ bhoti kho jāṇussoṇi brāhmaṇo bhagavato paccassosi.
     {119.3}   Bhagavā   etadavoca  idha  brāhmaṇa  ariyasāvako  iti
paṭisañcikkhati   micchādiṭṭhiyā   kho   pāpako  vipāko  diṭṭheceva  dhamme
abhisamparāyañcāti  so  iti  paṭisaṅkhāya  micchādiṭṭhiṃ  pajahati  micchādiṭṭhiyā
paccorohati
     {119.4}   micchāsaṅkappassa   kho   pāpako  vipāko  diṭṭheceva
dhamme    abhisamparāyañcāti    so    iti    paṭisaṅkhāya   micchāsaṅkappaṃ
pajahati    micchāsaṅkappā    paccorohati   micchāvācāya   kho   pāpako
vipāko   diṭṭheceva   dhamme   abhisamparāyañcāti  so   iti  paṭisaṅkhāya
micchāvācaṃ    pajahati    micchāvācāya    paccorohati    micchākammantassa
kho    pāpako    vipāko    diṭṭheceva    dhamme    abhisamparāyañcāti
so     iti    paṭisaṅkhāya    micchākammantaṃ    pajahati    micchākammantā
@Footnote: 1 Ma. etthantare hotīti atthi.
Paccorohati   micchāājīvassa   kho  pāpako  vipāko  diṭṭheceva  dhamme
abhisamparāyañcāti    so    iti    paṭisaṅkhāya    micchāājīvaṃ    pajahati
micchāājīvā   paccorohati   micchāvāyāmassa   kho   pāpako   vipāko
diṭṭheceva  dhamme  abhisamparāyañcāti  so  iti  paṭisaṅkhāya  micchāvāyāmaṃ
pajahati   micchāvāyāmā  paccorohati  micchāsatiyā  kho  pāpako  vipāko
diṭṭheceva   dhamme   abhisamparāyañcāti   so  iti  paṭisaṅkhāya  micchāsatiṃ
pajahati    micchāsatiyā    paccorohati    micchāsamādhissa   kho   pāpako
vipāko   diṭṭheceva   dhamme   abhisamparāyañcāti   so  iti  paṭisaṅkhāya
micchāsamādhiṃ    pajahati    micchāsamādhimhā    paccorohati   micchāñāṇassa
kho   pāpako   vipāko  diṭṭheceva  dhamme  abhisamparāyañcāti  so  iti
paṭisaṅkhāya    micchāñāṇaṃ    pajahati    micchāñāṇā    1-   paccorohati
micchāvimuttiyā     kho     pāpako    vipāko    diṭṭheceva    dhamme
abhisamparāyañcāti    so    iti    paṭisaṅkhāya    micchāvimuttiṃ    pajahati
micchāvimuttiyā   paccorohati   evaṃ   kho   brāhmaṇa   ariyassa  vinaye
paccorohaṇī hotīti.
     {119.5}    Aññathā   bho   gotama   brāhmaṇānaṃ   paccorohaṇī
aññathā   capana   ariyassa   vinaye  paccorohaṇī  hoti  imissā  ca  bho
gotama    ariyassa   vinaye   paccorohaṇiyā   brāhmaṇānaṃ   paccorohaṇī
kallaṃ  na  agghati  soḷasiṃ  abhikkantaṃ  bho  gotama  .pe.  upāsakaṃ  maṃ bhavaṃ
gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇagatanti.
     [120]  Ariyaṃ  vo  bhikkhave  paccorohaṇiṃ desissāmi taṃ suṇātha ...
Katamā   ca   bhikkhave   ariyā   paccorohaṇī  idha  bhikkhave  ariyasāvako
@Footnote: 1 Ma. micchāñāṇamhā.
Iti   paṭisañcikkhati   micchādiṭṭhiyā   kho   pāpako   vipāko  diṭṭheceva
dhamme   abhisamparāyañcāti   so   iti   paṭisaṅkhāya   micchādiṭṭhiṃ  pajahati
micchādiṭṭhiyā   paccorohati   micchāsaṅkappassa   kho  ...  micchāvācāya
kho ... Micchākammantassa kho ... Micchāājīvassa kho ... Micchāvāyāmassa
kho  ...  micchāsatiyā  kho  ...  micchāsamādhissa kho ... Micchāñāṇassa
kho   ...   micchāvimuttiyā   kho  pāpako  vipāko  diṭṭheceva  dhamme
abhisamparāyañcāti    so    iti    paṭisaṅkhāya    micchāvimuttiṃ    pajahati
micchāvimuttiyā paccorohati ayaṃ vuccati bhikkhave ariyā paccorohaṇīti.
     [121]  Suriyassa  bhikkhave  udayato  etaṃ pubbaṅgamaṃ etaṃ pubbanimittaṃ
yadidaṃ  aruṇuttaṃ  1-  evameva  kho bhikkhave kusalānaṃ dhammānaṃ etaṃ pubbaṅgamaṃ
etaṃ    pubbanimittaṃ    yadidaṃ    sammādiṭṭhi    sammādiṭṭhikassa    bhikkhave
sammāsaṅkappo     pahoti     sammāsaṅkappassa    sammāvācā    pahoti
sammāvācassa   sammākammanto   pahoti   sammākammantassa   sammāājīvo
pahoti    sammāājīvassa    sammāvāyāmo    pahoti    sammāvāyāmassa
sammāsati   pahoti   sammāsatissa   sammāsamādhi   pahoti   sammāsamādhissa
sammāñāṇaṃ pahoti sammāñāṇissa sammāvimutti pahoti 2-.
     [122]   Dasayime   bhikkhave  dhammā  bhāvitā  bahulīkatā  āsavānaṃ
khayāya   saṃvattanti   katame  dasa  sammādiṭṭhi  sammāsaṅkappo  sammāvācā
sammākammanto   sammāājīvo   sammāvāyāmo   sammāsati   sammāsamādhi
@Footnote: 1 Yu. aruṇaggaṃ. Po. Ma. aruṇuggaṃ. 2 Ma. Yu. pahotīti.
Sammāñāṇaṃ   sammāvimutti   ime   kho   bhikkhave   dasa  dhammā  bhāvitā
bahulīkatā āsavānaṃ khayāya saṃvattantīti.
                  Paccorohaṇivaggo dutiyo.
                         [1]-
                      ----------
                    Pārisuddhivaggo tatiyo
     [123]  Dasayime bhikkhave dhammā parisuddhā pariyodātā na aññatra 2-
sugatavinayā    katame    dasa   sammādiṭṭhi   sammāsaṅkappo   sammāvācā
sammākammanto   sammāājīvo   sammāvāyāmo   sammāsati   sammāsamādhi
sammāñāṇaṃ   sammāvimutti   ime   kho   bhikkhave  dasa  dhammā  parisuddhā
pariyodātā na aññatra sugatavinayāti.
     [124]   Dasayime   bhikkhave   dhammā   anuppannā  uppajjanti  na
aññatra   3-   sugatavinayā  katame  dasa  sammādiṭṭhi  .pe.  sammāvimutti
ime   kho   bhikkhave   dasa  dhammā  anuppannā  uppajjanti  na  aññatra
sugatavinayāti.
     [125]  Dasayime  bhikkhave  dhammā  mahapphalā  mahānisaṃsā na aññatra
sugatavinayā    katame    dasa   sammādiṭṭhi   .pe.   sammāvimutti   ime
@Footnote: 1 Yu.                  tassuddānaṃ
@       tayo adhammā ajito         sagāravo ca orimaṃ
@       dve ceva paccorohaṇi     pubbaṅgamaṃ āvuso 4- cāti.
@2-3 Ma. nāññatra .  4 Ma. āsavakkhayoti.
Kho bhikkhave dasa dhammā mahapphalā mahānisaṃsā na aññatra sugatavinayāti.
     [126]   Dasayime   bhikkhave   dhammā  rāgavinayapariyosānā  honti
dosavinayapariyosānā     honti     mohavinayapariyosānā    honti    na
aññatra   sugatavinayā   katame   dasa   sammādiṭṭhi   .pe.   sammāvimutti
ime    kho    bhikkhave    dasa   dhammā   rāgavinayapariyosānā   honti
dosavinayapariyosānā     honti     mohavinayapariyosānā    honti    na
aññatra sugatavinayāti.
     [127]  Dasayime  bhikkhave dhammā ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya
upasamāya   abhiññāya   sambodhāya   nibbānāya   saṃvattanti   na  aññatra
sugatavinayāti    katame   dasa   sammādiṭṭhi   .pe.   sammāvimutti   ime
kho  bhikkhave  dasa  dhammā  ekantanibbidāya  virāgāya  nirodhāya upasamāya
abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattanti na aññatra sugatavinayāti.
     [128]   Dasayime  bhikkhave  dhammā  bhāvitā  bahulīkatā  anuppannā
uppajjanti   na   aññatra   sugatavinayā   katame  dasa  sammādiṭṭhi  .pe.
Sammāvimutti   ime   kho   bhikkhave   dasa   dhammā   bhāvitā  bahulīkatā
anuppannā uppajjanti na aññatra sugatavinayāti.
     [129]   Dasayime   bhikkhave  dhammā  bhāvitā  bahulīkatā  mahapphalā
honti    mahānisaṃsā    na    aññatra    sugatavinayāti    katame    dasa
sammādiṭṭhi  .pe.  sammāvimutti  ime  kho  bhikkhave  dasa  dhammā bhāvitā
bahulīkatā mahapphalā honti mahānisaṃsā na aññatra sugatavinayāti.
     [130] Dasayime bhikkhave dhammā bhāvitā bahulīkatā rāgavinayapariyosānā
honti    dosavinayapariyosānā    honti    mohavinayapariyosānā   honti
na   aññatra   sugatavinayā   katame  dasa  sammādiṭṭhi  .pe.  sammāvimutti
ime  kho  bhikkhave  dasa  dhammā  bhāvitā  bahulīkatā  rāgavinayapariyosānā
honti    dosavinayapariyosānā    honti   mohavinayapariyosānā   honti
na aññatra sugatavinayāti.
     [131]  Dasayime  bhikkhave  dhammā bhāvitā bahulīkatā ekantanibbidāya
virāgāya    nirodhāya    upasamāya   abhiññāya   sambodhāya   nibbānāya
saṃvattanti   na   aññatra   sugatavinayā   katame   dasa  sammādiṭṭhi  .pe.
Sammāvimutti   ime   kho   bhikkhave   dasa   dhammā   bhāvitā  bahulīkatā
ekantanibbidāya   virāgāya   nirodhāya   upasamāya  abhiññāya  sambodhāya
nibbānāya saṃvattanti na aññatra sugatavinayāti.
     [132]   Dasayime   bhikkhave   micchattā   katame  dasa  micchādiṭṭhi
micchāsaṅkappo      micchāvācā      micchākammanto      micchāājīvo
micchāvāyāmo    micchāsati    micchāsamādhi    micchāñāṇaṃ    micchāvimutti
ime kho bhikkhave dasa micchattāti.
     [133]   Dasayime   bhikkhave   sammattā   katame  dasa  sammādiṭṭhi
sammāsaṅkappo      sammāvācā      sammākammanto      sammāājīvo
sammāvāyāmo   sammāsati   sammāsamādhi   sammāñāṇaṃ  sammāvimutti  ime
Kho bhikkhave dasa sammattāti.
                   Pārisuddhivaggo tatiyo.
                     ------------
                     Sādhuvaggo catuttho
     [134]  Sādhuñca  vo  bhikkhave  desissāmi  1- asādhuñca taṃ suṇātha
sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho te bhikkhū bhagavato
paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamañca  bhikkhave  asādhuṃ   micchādiṭṭhi
micchāsaṅkappo      micchāvācā      micchākammanto      micchāājīvo
micchāvāyāmo   micchāsati   micchāsamādhi   micchāñāṇaṃ   micchāvimutti  idaṃ
vuccati  bhikkhave  asādhuṃ . Katamañca bhikkhave sādhuṃ sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo
sammāvācā      sammākammanto      sammāājīvo      sammāvāyāmo
sammāsati    sammāsamādhi    sammāñāṇaṃ    sammāvimutti    idaṃ    vuccati
bhikkhave sādhunti.
     [135]   Ariyadhammañca   vo   bhikkhave   desissāmi  anariyadhammañca
taṃ  suṇātha  sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti . Evaṃ bhanteti kho te bhikkhū
bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave  anariyo
dhammo   micchādiṭṭhi   .pe.  micchāvimutti  ayaṃ  vuccati  bhikkhave  anariyo
dhammo   .   katamo   ca   bhikkhave   ariyo  dhammo  sammādiṭṭhi  .pe.
Sammāvimutti ayaṃ vuccati bhikkhave ariyo dhammoti.
     [136]   Kusalañca   vo   bhikkhave  desissāmi  akusalañca  2-  taṃ
@Footnote: 1 Ma. sabbavāresu desessāmi. 2 Ma. akusalañca vo ... kusalañca.
Suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho  te
bhikkhū   bhagavato   paccassosuṃ   .   bhagavā  etadavoca  katamañca  bhikkhave
akusalaṃ  micchādiṭṭhi  .pe.  micchāvimutti  idaṃ  vuccati  bhikkhave  akusalaṃ .
Katamañca     bhikkhave     kusalaṃ     sammādiṭṭhi    .pe.    sammāvimutti
idaṃ vuccati bhikkhave kusalanti.
     [137]   Atthañca  vo  bhikkhave  desissāmi  anatthañca  taṃ  suṇātha
sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti   .   evaṃ  bhanteti  kho  te  bhikkhū
bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave  anattho
micchādiṭṭhi   .pe.   micchāvimutti   ayaṃ   vuccati   bhikkhave  anattho .
Katamo   ca   bhikkhave   attho   sammādiṭṭhi   .pe.   sammāvimutti  ayaṃ
vuccati bhikkhave atthoti.
     [138]   Dhammañca  vo  bhikkhave  desissāmi  adhammañca  taṃ  suṇātha
sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti   .   evaṃ  bhanteti  kho  te  bhikkhū
bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave  adhammo
micchādiṭṭhi   .pe.   micchāvimutti   ayaṃ   vuccati   bhikkhave  adhammo .
Katamo   ca   bhikkhave   dhammo   sammādiṭṭhi   .pe.   sammāvimutti  ayaṃ
vuccati bhikkhave dhammoti.
     [139]   Sāsavañca   vo   bhikkhave  dhammaṃ  desissāmi  anāsavañca
taṃ   suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho
te  bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamo ca bhikkhave
Sāsavo   dhammo   micchādiṭṭhi  .pe.  micchāvimutti  ayaṃ  vuccati  bhikkhave
sāsavo  dhammo  .  katamo  ca  bhikkhave anāsavo dhammo sammādiṭṭhi .pe.
Sammāvimutti ayaṃ vuccati bhikkhave anāsavo dhammoti.
     [140]   Sāvajjañca   vo  bhikkhave  dhammaṃ  desissāmi  anavajjañca
taṃ   suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho
te  bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamo ca bhikkhave
sāvajjo    dhammo    micchādiṭṭhi   .pe.   micchāvimutti   ayaṃ   vuccati
bhikkhave   sāvajjo   dhammo   .  katamo  ca  bhikkhave  anavajjo  dhammo
sammādiṭṭhi    .pe.   sammāvimutti   ayaṃ   vuccati   bhikkhave   anavajjo
dhammoti.
     [141]   Tapaniyañca   vo   bhikkhave  dhammaṃ  desissāmi  atapaniyañca
taṃ   suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho
te   bhikkhū   bhagavato   paccassosuṃ   .   bhagavā  etadavoca  katamo  ca
bhikkhave    tapaniyo    dhammo   micchādiṭṭhi   .pe.   micchāvimutti   ayaṃ
vuccati  bhikkhave  tapaniyo  dhammo  .  katamo  ca  bhikkhave atapaniyo dhammo
sammādiṭṭhi    .pe.   sammāvimutti   ayaṃ   vuccati   bhikkhave   atapaniyo
dhammoti.
     [142]  Ācayagāmiñca  vo  bhikkhave  dhammaṃ desissāmi apacayagāmiñca
taṃ    suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti   .   evaṃ   bhanteti
kho   te  bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamo  ca
Bhikkhave   ācayagāmī   dhammo   micchādiṭṭhi   .pe.   micchāvimutti   ayaṃ
vuccati   bhikkhave  ācayagāmī  dhammo  .  katamo  ca  bhikkhave  apacayagāmī
dhammo    sammādiṭṭhi    .pe.    sammāvimutti   ayaṃ   vuccati   bhikkhave
apacayagāmī dhammoti.
     [143]   Dukkhudrayañca  vo  bhikkhave  dhammaṃ  desissāmi  sukhudrayañca
taṃ   suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho
te   bhikkhū   bhagavato   paccassosuṃ   .   bhagavā  etadavoca  katamo  ca
bhikkhave   dukkhudrayo   dhammo   micchādiṭṭhi   .pe.   micchāvimutti   ayaṃ
vuccati   bhikkhave   dukkhudrayo  dhammo  .  katamo  ca  bhikkhave  sukhudrayo
dhammo    sammādiṭṭhi    .pe.    sammāvimutti   ayaṃ   vuccati   bhikkhave
sukhudrayo dhammoti.
     [144]  Dukkhavipākañca  vo  bhikkhave  dhammaṃ  desissāmi sukhavipākañca
taṃ    suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti   .   evaṃ   bhanteti
kho   te  bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamo  ca
bhikkhave   dukkhavipāko   dhammo   micchādiṭṭhi   .pe.   micchāvimutti  ayaṃ
vuccati  bhikkhave  dukkhavipāko  dhammo  .  katamo  ca  bhikkhave  sukhavipāko
dhammo    sammādiṭṭhi    .pe.    sammāvimutti   ayaṃ   vuccati   bhikkhave
sukhavipāko dhammoti.
                    Sādhuvaggo catuttho.
                      -----------
                   Ariyamaggavaggo pañcamo
     [145]  Ariyamaggañca  vo  bhikkhave  dhammaṃ  desissāmi anariyamaggañca
taṃ    suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti   .   evaṃ   bhanteti
kho   te  bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamo  ca
bhikkhave    anariyo    maggo   micchādiṭṭhi   .pe.   micchāvimutti   ayaṃ
vuccati  bhikkhave  anariyo  maggo  .  katamo  ca  bhikkhave  ariyo  maggo
sammādiṭṭhi .pe. Sammāvimutti ayaṃ vuccati bhikkhave ariyo maggoti.
     [146]  Kaṇhamaggañca  vo  bhikkhave dhammaṃ desissāmi sukkamaggañca 1-
taṃ  suṇātha  sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho  te
bhikkhū    bhagavato    paccassosuṃ   .   bhagavā   etadavoca   katamo   ca
bhikkhave   kaṇhamaggo   micchādiṭṭhi   .pe.   micchāvimutti   ayaṃ   vuccati
bhikkhave   kaṇhamaggo   .   katamo   ca   bhikkhave   sukko  maggo  2-
sammādiṭṭhi .pe. Sammāvimutti ayaṃ vuccati bhikkhave sukko maggoti.
     [147]  Saddhammañca  vo  bhikkhave  [3]-  desissāmi  asaddhammañca
taṃ  suṇātha  sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho  te
bhikkhū   bhagavato   paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave
asaddhammo   micchādiṭṭhi   .pe.   micchāvimutti   ayaṃ   vuccati   bhikkhave
asaddhammo   .   katamo   ca   bhikkhave   saddhammo   sammādiṭṭhi  .pe.
Sammāvimutti ayaṃ vuccati bhikkhave saddhammoti.
     [148]  Sappurisadhammañca  vo  bhikkhave  desissāmi  asappurisadhammañca
@Footnote: 1 Yu. sukkamaggañca ... kaṇhamaggañca. 2 Ma. sabbavāresu sukkamaggo.
@3 Po. Ma. dhammanti atthi.
Taṃ  suṇātha  sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho  te
bhikkhū   bhagavato   paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave
asappurisadhammo   micchādiṭṭhi   .pe.   micchāvimutti  ayaṃ  vuccati  bhikkhave
asappurisadhammo  .  katamo  ca  bhikkhave  sappurisa  dhammo sammādiṭṭhi .pe.
Sammāvimutti ayaṃ vuccati bhikkhave sappurisadhammoti.
     [149]   Uppādetabbañca   vo   bhikkhave   dhammaṃ  desissāmi  na
uppādetabbañca    taṃ   suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti  .
Evaṃ  bhanteti  kho  te  bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ . Bhagavā etadavoca
katamo   ca   bhikkhave   na   uppādetabbo   dhammo  micchādiṭṭhi  .pe.
Micchāvimutti   ayaṃ   vuccati   bhikkhave   na   uppādetabbo   dhammo .
Katamo    ca    bhikkhave   uppādetabbo   dhammo   sammādiṭṭhi   .pe.
Sammāvimutti ayaṃ vuccati bhikkhave uppādetabbo dhammoti.
     [150]   Āsevitabbañca   vo   bhikkhave   dhammaṃ   desissāmi  na
āsevitabbañca   taṃ   suṇātha   sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti  .  evaṃ
bhanteti   kho   te   bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca
katamo   ca   bhikkhave   na   āsevitabbo   dhammo   micchādiṭṭhi  .pe.
Micchāvimutti   ayaṃ  vuccati  bhikkhave  na  āsevitabbo  dhammo  .  katamo
ca   bhikkhave   āsevitabbo   dhammo   sammādiṭṭhi   .pe.  sammāvimutti
ayaṃ vuccati bhikkhave āsevitabbo dhammoti.
     [151]   Bhāvetabbañca   vo   bhikkhave   dhammaṃ   desissāmi   na
Bhāvetabbañca   taṃ   suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha  bhāsissāmīti  .  evaṃ
bhanteti   kho   te   bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca
katamo  ca  bhikkhave  na  bhāvetabbo  dhammo micchādiṭṭhi .pe. Micchāvimutti
ayaṃ   vuccati   bhikkhave  na  bhāvetabbo  dhammo  .  katamo  ca  bhikkhave
bhāvetabbo   dhammo   sammādiṭṭhi   .pe.   sammāvimutti   ayaṃ   vuccati
bhikkhave bhāvetabbo dhammoti.
     [152]    Bahulīkātabbañca    vo    bhikkhave   dhammaṃ   desissāmi
na   bahulīkātabbañca   taṃ   suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha  bhāsissāmīti .
Evaṃ  bhanteti  kho  te  bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ . Bhagavā etadavoca
katamo   ca   bhikkhave   na   bahulīkātabbo   dhammo   micchādiṭṭhi  .pe.
Micchāvimutti   ayaṃ  vuccati  bhikkhave  na  bahulīkātabbo  dhammo  .  katamo
ca   bhikkhave   bahulīkātabbo   dhammo   sammādiṭṭhi   .pe.  sammāvimutti
ayaṃ vuccati bhikkhave bahulīkātabbo dhammoti.
     [153]   Anussaritabbañca   vo   bhikkhave   dhammaṃ   desissāmi  na
anusasaritabbañca    taṃ    suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti  .
Evaṃ  bhanteti  kho  te  bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ . Bhagavā etadavoca
katamo   ca   bhikkhave   na   anussaritabbo   dhammo   micchādiṭṭhi  .pe.
Micchāvimutti   ayaṃ  vuccati  bhikkhave  na  anussaritabbo  dhammo  .  katamo
ca   bhikkhave   anussaritabbo   dhammo   sammādiṭṭhi   .pe.  sammāvimutti
ayaṃ vuccati bhikkhave anussaritabbo dhammoti.
     [154]   Sacchikātabbañca   vo   bhikkhave   dhammaṃ   desissāmi  na
sacchikātabbañca    taṃ    suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti  .
Evaṃ  bhanteti  kho  te  bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ . Bhagavā etadavoca
katamo   ca   bhikkhave   na   sacchikātabbo   dhammo   micchādiṭṭhi  .pe.
Micchāvimutti   ayaṃ  vuccati  bhikkhave  na  sacchikātabbo  dhammo  .  katamo
ca   bhikkhave   sacchikātabbo   dhammo   sammādiṭṭhi   .pe.  sammāvimutti
ayaṃ vuccati bhikkhave sacchikātabbo dhammoti.
                  Ariyamaggavaggo pañcamo.
                   Tatiyapaṇṇāsako tatiyo.
                     ------------
                      Catutthapaṇṇāsako
                     puggalavaggo paṭhamo
     [155]  Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannāgato puggalo na sevitabbo
katamehi   dasahi   micchādiṭṭhiko  hoti  micchāsaṅkappo  hoti  micchāvāco
hoti    micchākammanto    hoti   micchāājīvo   hoti   micchāvāyāmo
hoti  micchāsati  hoti  micchāsamādhi  hoti  micchāñāṇī  hoti  micchāvimutti
hoti imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo na sevitabbo.
     {155.1}  Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannāgato puggalo sevitabbo
katamehi   dasahi   sammādiṭṭhiko  hoti  sammāsaṅkappo  hoti  sammāvāco
hoti   sammākammanto   hoti  sammāājīvo  hoti  sammāvāyāmo  hoti
sammāsati  hoti  sammāsamādhi  hoti  sammāñāṇī  hoti  sammāvimutti  hoti
imehi  kho  bhikkhave  dasahi  dhammehi  samannāgato  puggalo sevitabboti.
(chuttaradiyaḍḍhasatādisuttaṃ    peyyālavasena    gaṇitabbaṃ)    dasahi   bhikkhave
dhammehi   samannāgato   puggalo   na   bhajitabbo  ...  bhajitabbo  ...
Na   payirupāsitabbo   ...   payirupāsitabbo   ...   na   pujjo   1-
hoti   ...   pujjo   hoti   ...  na  pāsaṃso  hoti  ...  pāsaṃso
hoti   ...   agāravo   hoti  ...  sagāravo  hoti  appatikkho  2-
hoti  ...  sappatikkho  2- hoti ... Na ārādhako hoti ... Ārādhako
hoti  ...  na  visujjhati  ...  visujjhati  ...  mānaṃ nādhibhoti ... Mānaṃ
adhibhoti   ...   paññāya  na  vaḍḍhati  ...  paññāya  vaḍḍhati  ...  bahuṃ
@Footnote: 1 Po. sabbavāresu pajjā. 2 Ma. appatisso ... sappatisso.
Apuññaṃ  pasavati  ...  bahuṃ  puññaṃ  pasavati  .  katamehi  dasahi sammādiṭṭhiko
hoti    sammāsaṅkappo    hoti    sammāvāco   hoti   sammākammanto
hoti   sammāājīvo   hoti   sammāvāyāmo   hoti   sammāsati   hoti
sammāsamādhi    hoti   sammāñāṇī   hoti   sammāvimutti   hoti   imehi
kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato puggalo bahuṃ puññaṃ pasavatīti.
                    Puggalavaggo paṭhamo.
                      -----------
                   Jāṇussoṇivaggo dutiyo
     [156]    Tena   kho   pana   samayena   jāṇussoṇi   brāhmaṇo
tadahuposathe   sīsanhāto   navaṃ   khomayugaṃ  nivattho  allakusamuṭṭhiṃ  ādāya
bhagavato  avidūre  ekamantaṃ  ṭhito  hoti . Addasā kho bhagavā jāṇussoṇiṃ
brāhmaṇaṃ   tadahuposathe   sīsanhātaṃ   navaṃ   khomayugaṃ  nivatthaṃ  allakusamuṭṭhiṃ
ādāya   ekamantaṃ   ṭhitaṃ   disvāna   jāṇussoṇiṃ   brāhmaṇaṃ  etadavoca
kiṃ   nu   tvaṃ  brāhmaṇa  tadahuposathe  sīsanhāto  navaṃ  khomayugaṃ  nivattho
allakusamuṭṭhiṃ  ādāya  ekamantaṃ  ṭhito  kiṃ nu kho ajja brāhmaṇakulassāti.
Paccorohaṇī bho gotama ajja brāhmaṇakulassāti.
     {156.1}   Yathākathaṃ   pana   brāhmaṇa   brāhmaṇānaṃ  paccorohaṇī
hotīti   .   idha  bho  gotama  brāhmaṇā  tadahuposathe  sīsanhātā  navaṃ
khomayugaṃ  nivatthā  allena  gomayena  paṭhaviṃ  opuñjitvā  haritehi  kusehi
pattharitvā antarā ca velaṃ antarā ca agyāgāraṃ seyyaṃ kappenti te taṃ rattiṃ
Tikkhattuṃ   paccuṭṭhāya   pañjalikā   aggiṃ  namassanti  paccorohāma  bhavantaṃ
paccorohāma   bhavantanti   pahutena   ca   sappitelena   navanītena  aggiṃ
santappenti    tassā   ca   rattiyā   accayena   paṇītena   khādanīyena
bhojanīyena  brāhmaṇe  santappenti  evaṃ  kho  bho  gotama  brāhmaṇānaṃ
paccorohaṇī   hotīti   aññathā   kho   brāhmaṇānaṃ   paccorohaṇī  hoti
aññathā   ca   pana   ariyassa   vinaye   paccorohaṇī   hotīti   yathākathaṃ
pana  bho  gotama  ariyassa  vinaye  paccorohaṇī  hoti  sādhu  vata me bhavaṃ
gotamo tathā dhammaṃ desetu yathā ariyassa vinaye paccorohaṇī hotīti.
     {156.2}  Tenahi  brāhmaṇa suṇāhi sādhukaṃ manasikarohi bhāsissāmīti.
Evaṃ  bhoti  kho  jāṇussoṇi  brāhmaṇo  bhagavato  paccassosi  .  bhagavā
etadavoca  idha  brāhmaṇa  ariyasāvako  iti  paṭisañcikkhati  pāṇātipātassa
kho   pāpako   vipāko  diṭṭheceva  dhamme  abhisamparāyañcāti  so  iti
paṭisaṅkhāya     pāṇātipātaṃ     pajahati     pāṇātipātā    paccorohati
adinnādānassa  kho  pāpako  vipāko  diṭṭheceva dhamme abhisamparāyañcāti
so   iti   paṭisaṅkhāya   adinnādānaṃ  pajahati  adinnādānā  paccorohati
kāmesu   micchācārassa   kho   pāpako   vipāko   diṭṭheceva   dhamme
abhisamparāyañcāti    so    iti    paṭisaṅkhāya    kāmesu    micchācāraṃ
pajahati kāmesu micchācārā paccorohati
     {156.3}  musāvādassa  kho  pāpako  vipāko  diṭṭheceva  dhamme
abhisamparāyañcāti   so   iti   paṭisaṅkhāya  musāvādaṃ  pajahati  musāvādā
paccorohati   pisuṇāya   vācāya   kho   pāpako   vipāko   diṭṭheceva
Dhamme   abhisamparāyañcāti   so   iti   paṭisaṅkhāya  pisuṇaṃ  vācaṃ  pajahati
pisuṇāya   vācāya  paccorohati  pharusāya  vācāya  kho  pāpako  vipāko
diṭṭheceva   dhamme  abhisamparāyañcāti  so  iti  paṭisaṅkhāya  pharusaṃ  vācaṃ
pajahati   pharusāya   vācāya   paccorohati   samphappalāpassa  kho  pāpako
vipāko   diṭṭheceva   dhamme   abhisamparāyañcāti   so  iti  paṭisaṅkhāya
samphappalāpaṃ pajahati samphappalāpā paccorohati
     {156.4}   abhijjhāya   kho  pāpako  vipāko  diṭṭheceva  dhamme
abhisamparāyañcāti   so   iti   paṭisaṅkhāya   abhijjhaṃ   pajahati   abhijjhāya
paccorohati   byāpādassa   kho   pāpako   vipāko  diṭṭheceva  dhamme
abhisamparāyañcāti   so   iti   paṭisaṅkhāya  byāpādaṃ  pajahati  byāpādā
paccorohati   micchādiṭṭhiyā   kho   pāpako  vipāko  diṭṭheceva  dhamme
abhisamparāyañcāti     so    iti    paṭisaṅkhāya    micchādiṭṭhiṃ    pajahati
micchādiṭṭhiyā   paccorohati   evaṃ   kho   brāhmaṇa   ariyassa   vinaye
paccorohaṇī hotīti.
     {156.5}  Aññathā  [1]-  bho  gotama  brāhmaṇānaṃ  paccorohaṇī
hoti  aññathā  ca  pana  ariyassa  vinaye  paccorohaṇī hoti imissā ca bho
gotama    ariyassa   vinaye   paccorohaṇiyā   brāhmaṇānaṃ   paccorohaṇī
kallaṃ   nāgghati   soḷasiṃ   abhikkantaṃ   bho   gotama  .pe.  upāsakaṃ  maṃ
bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṅgatanti.
     [157]   Ariyaṃ  vo  bhikkhave  paccorohaṇiṃ  desissāmi  taṃ  suṇātha
sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho te bhikkhū bhagavato
@Footnote: 1 Ma. Yu. khosaddo dissati.
Paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamā  ca  bhikkhave ariyā paccorohaṇī
idha   bhikkhave   ariyasāvako   iti   paṭisañcikkhati   pāṇātipātassa   kho
pāpako  vipāko  diṭṭheceva  dhamme  abhisamparāyañcāti so iti paṭisaṅkhāya
pāṇātipātaṃ    pajahati    pāṇātipātā    paccorohati    adinnādānassa
kho   pāpako   vipāko  diṭṭheceva  dhamme  abhisamparāyañcāti  so  iti
paṭisaṅkhāya     adinnādānaṃ     pajahati     adinnādānā    paccorohati
kāmesu   micchācārassa   kho   pāpako   vipāko   diṭṭheceva   dhamme
abhisamparāyañcāti    so    iti    paṭisaṅkhāya    kāmesu    micchācāraṃ
pajahati kāmesu micchācārā paccorohati
     {157.1}  musāvādassa  kho  pāpako  vipāko  diṭṭheceva  dhamme
abhisamparāyañcāti     so     iti    paṭisaṅkhāya    musāvādaṃ    pajahati
musāvādā  paccorohati  pisuṇāya  vācāya  kho pāpako vipāko diṭṭheceva
dhamme   abhisamparāyañcāti   so   iti   paṭisaṅkhāya  pisuṇaṃ  vācaṃ  pajahati
pisuṇāya   vācāya  paccorohati  pharusāya  vācāya  kho  pāpako  vipāko
diṭṭheceva   dhamme  abhisamparāyañcāti  so  iti  paṭisaṅkhāya  pharusaṃ  vācaṃ
pajahati   pharusāya   vācāya   paccorohati   samphappalāpassa  kho  pāpako
vipāko   diṭṭheceva   dhamme   abhisamparāyañcāti   so  iti  paṭisaṅkhāya
samphappalāpaṃ    pajahati    samphappalāpā    paccorohati   abhijjhāya   kho
pāpako   vipāko   diṭṭheceva   dhamme   abhisamparāyañcāti   so   iti
paṭisaṅkhāya    abhijjhaṃ    pajahati    abhijjhāya   paccorohati   byāpādassa
kho   pāpako   vipāko  diṭṭheceva  dhamme  abhisamparāyañcāti  so  iti
Paṭisaṅkhāya   byāpādaṃ   pajahati   byāpādā   paccorohati  micchādiṭṭhiyā
kho   pāpako   vipāko  diṭṭheceva  dhamme  abhisamparāyañcāti  so  iti
paṭisaṅkhāya    micchādiṭṭhiṃ    pajahati    micchādiṭṭhiyā   paccorohati   ayaṃ
vuccati bhikkhave ariyā paccorohaṇīti.
     [158]   Athakho  sagāravo  brāhmaṇo  yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā   bhagavatā   saddhiṃ   sammodi   sammodanīyaṃ   kathaṃ   sārāṇīyaṃ
vītisāretvā   ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ   nisinno   kho   sagāravo
brāhmaṇo   bhagavantaṃ   etadavoca  kiṃ  nu  kho  bho  gotama  orimaṃ  tīraṃ
kiṃ pārimaṃ tīranti.
     {158.1}  Pāṇātipāto  kho  brāhmaṇa  orimaṃ  tīraṃ pāṇātipātā
veramaṇī    pārimaṃ    tīraṃ    adinnādānaṃ   orimaṃ   tīraṃ   adinnādānā
veramaṇī   pārimaṃ   tīraṃ   kāmesu   micchācāro   orimaṃ   tīraṃ  kāmesu
micchācārā   veramaṇī   pārimaṃ  tīraṃ  musāvādo  orimaṃ  tīraṃ  musāvādā
veramaṇī   pārimaṃ   tīraṃ   pisuṇā   vācā  orimaṃ  tīraṃ  pisuṇāya  vācāya
veramaṇī   pārimaṃ   tīraṃ   pharusā   vācā  orimaṃ  tīraṃ  pharusāya  vācāya
veramaṇī    pārimaṃ    tīraṃ   samphappalāpo   orimaṃ   tīraṃ   samphappalāpā
veramaṇī   pārimaṃ   tīraṃ   abhijjhā   orimaṃ   tīraṃ  anabhijjhā  pārimaṃ  tīraṃ
byāpādo   orimaṃ   tīraṃ   abyāpādo  pāramaṃ  tīraṃ  micchādiṭṭhi  orimaṃ
tīraṃ   sammādiṭṭhi   pārimaṃ   tīraṃ   idaṃ   kho   brāhmaṇa   orimaṃ   tīraṃ
idaṃ pārimaṃ tīranti.
     Appakā te manussesu           ye janā pāragāmino
         Athāyaṃ itarā pajā            tīramevānudhāvati.
         Ye ca kho sammadakkhāte     dhamme dhammānuvattino
         te janā pāramessanti      maccudheyyaṃ suduttaraṃ.
         Kaṇhaṃ dhammaṃ vippahāya      sukkaṃ bhāvetha paṇḍito
         okā anokamāgamma       viveke yattha dūramaṃ.
         Tatrābhiratimiccheyya          hitvā kāme akiñcano
         pariyodapeyya attānaṃ      cittaklesehi paṇḍito.
         Yesaṃ sambodhiyaṅgesu          sammā cittaṃ subhāvitaṃ
         ādānapaṭinissagge        anupādāya ye ratā
         khīṇāsavā jutimanto        te loke parinibbutāti.
     [159]   Orimañca  vo  bhikkhave  tīraṃ  desissāmi  pārimañca  tīraṃ
taṃ   suṇātha   .pe.   katamañca   bhikkhave   orimaṃ  tīraṃ  katamañca  pārimaṃ
tīraṃ   pāṇātipāto   kho   bhikkhave  orimaṃ  tīraṃ  pāṇātipātā  veramaṇī
pārimaṃ   tīraṃ   adinnādānaṃ   orimaṃ  tīraṃ  adinnādānā  veramaṇī  pārimaṃ
tīraṃ   kāmesu   micchācāro  orimaṃ  tīraṃ  kāmesu  micchācārā  veramaṇī
pārimaṃ   tīraṃ   musāvādo   orimaṃ   tīraṃ   musāvādā   veramaṇī  pārimaṃ
tīraṃ   pisuṇā   vācā   orimaṃ   tīraṃ  pisuṇāya  vācāya  veramaṇī  pārimaṃ
tīraṃ  pharusā  vācā  orimaṃ  tīraṃ  pharusāya  vācāya  veramaṇī  pārimaṃ  tīraṃ
samphappalāpo   orimaṃ  tīraṃ  samphappalāpā  veramaṇī  pārimaṃ  tīraṃ  abhijjhā
orimaṃ  tīraṃ  anabhijjhā  pārimaṃ  tīraṃ  byāpādo  orimaṃ  tīraṃ  abyāpādo
Pārimaṃ   tīraṃ   micchādiṭṭhi   orimaṃ   tīraṃ   sammādiṭṭhi  pārimaṃ  tīraṃ  idaṃ
kho bhikkhave orimaṃ tīraṃ idaṃ pārimaṃ tīranti.
         Appakā te manussesu       ye janā pāragāmino
         athāyaṃ itarā pajā            tīramevānudhāvati.
         Ye ca kho sammadakkhāte     dhamme dhammānuvattino
         te janā pāramessanti      maccudheyyaṃ suduttaraṃ.
         Kaṇhaṃ dhammaṃ vippahāya      sukkaṃ bhāvetha paṇḍito
         okā anokamāgamma       viveke yattha dūramaṃ.
         Tatrābhiratimiccheyya          hitvā kāme akiñcano
         pariyodapeyya attānaṃ      cittaklesehi paṇḍito.
         Yesaṃ sambodhiyaṅgesu          sammā cittaṃ subhāvitaṃ
         ādānapaṭinissagge        anupādāya ye ratā
         khīṇāsavā jutimanto         te loke parinibbutāti.
     [160]  Adhammo  ca  bhikkhave  veditabbo  anattho  ca  dhammo  ca
veditabbo    attho    ca    adhammañca   viditvā   anatthañca   dhammañca
viditvā atthañca yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbaṃ.
     Katamo   ca   bhikkhave   adhammo   ca   anattho  ca  pāṇātipāto
adinnādānaṃ  kāmesu  micchācāro  musāvādo  pisuṇā vācā pharusā vācā
samphappalāpo   abhijjhā   byāpādo   micchādiṭṭhi   ayaṃ  vuccati  bhikkhave
Adhammo  ca  anattho  ca  .  katamo  ca  bhikkhave  dhammo  ca  attho  ca
pāṇātipātā   veramaṇī   adinnādānā   veramaṇī   kāmesu  micchācārā
veramaṇī  musāvādā  veramaṇī  pisuṇāya  vācāya  veramaṇī  pharusāya vācāya
veramaṇī   samphappalāpā   veramaṇī   anabhijjhā   abyāpādo   sammādiṭṭhi
ayaṃ  vuccati  bhikkhave  dhammo  ca attho ca. Adhammo ca bhikkhave veditabbo
anattho   ca   dhammo   ca   veditabbo   attho  ca  adhammañca  viditvā
anatthañca   dhammañca   viditvā   atthañca   yathā   dhammo   yathā  attho
tathā paṭipajjitabbanti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttanti.
     [161]  Adhammo  ca  bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca  anattho  ca
veditabbo   attho   ca  adhammañca  viditvā  dhammañca  anatthañca  viditvā
atthañca   yathā   dhammo   yathā  attho  tathā  paṭipajjitabbanti  idamavoca
bhagavā idaṃ vatvāna sugato uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisi.
     {161.1}  Athakho  tesaṃ  bhikkhūnaṃ  acirapakkantassa bhagavato etadahosi
idaṃ  kho  no  āvuso  bhagavā  saṅkhittena  uddesaṃ uddisitvā vitthārena
atthaṃ   avibhajitvā   uṭṭhāyāsanā  vihāraṃ  paviṭṭho  adhammo  ca  bhikkhave
veditabbo   dhammo   ca   anattho  ca  veditabbo  attho  ca  adhammañca
viditvā  dhammañca  anatthañca  viditvā  atthañca  yathā  dhammo  yathā attho
tathā  paṭipajjitabbanti  ko  nu  kho  imassa  bhagavatā saṅkhittena uddesassa
uddiṭṭhassa   vitthārena  atthaṃ  avibhattassa  vitthārena  atthaṃ  vibhajeyyāti
Athakho tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi
     {161.2}  ayaṃ  kho  āyasmā  mahākaccāno  satthu ceva saṃvaṇṇito
sambhāvito  ca  viññūnaṃ  sabrahmacārīnaṃ  pahoti  āyasmā  1- mahākaccāno
imassa   bhagavatā   saṅkhittena   uddesassa  uddiṭṭhassa  vitthārena  atthaṃ
avibhattassa  vitthārena  atthaṃ  vibhajituṃ  yannūna mayaṃ yenāyasmā mahākaccāno
tenupasaṅkameyyāma   upasaṅkamitvā   āyasmantaṃ   mahākaccānaṃ   etamatthaṃ
puccheyyāma   yathā  no  āyasmā  mahākaccāno  byākarissati  tathā  naṃ
dhāressāmāti  atha  kho  te bhikkhū yenāyasmā mahākaccāno tenupasaṅkamiṃsu
upasaṅkamitvā   āyasmatā   mahākaccānena   saddhiṃ  sammodiṃsu  sammodanīyaṃ
kathaṃ   sārāṇīyaṃ  vītisāretvā  ekamantaṃ  nisīdiṃsu  ekamantaṃ  nisinnā  kho
te bhikkhū āyasmantaṃ mahākaccānaṃ etadavocuṃ
     {161.3}  idaṃ  kho  no āvuso kaccāna bhagavā saṅkhittena uddesaṃ
uddisitvā    vitthārena    atthaṃ    avibhajitvā   uṭṭhāyāsanā   vihāraṃ
paviṭṭho  adhammo  ca  bhikkhave  veditabbo  dhammo ca anattho ca veditabbo
attho    ca    adhammañca    viditvā    dhammañca    anatthañca   viditvā
atthañca   yathā   dhammo   yathā   attho   tathā   paṭipajjitabbanti  tesaṃ
no   āvuso   amhākaṃ   acirapakkantassa  bhagavato  etadahosi  idaṃ  kho
no   āvuso  bhagavā  saṅkhittena  uddesaṃ  uddisitvā  vitthārena  atthaṃ
avibhajitvā  uṭṭhāyāsanā  vihāraṃ  paviṭṭho  adhammo  ca bhikkhave veditabbo
dhammo   ca   anattho   ca   veditabbo   attho  ca  adhammañca  viditvā
dhammañca   anatthañca   viditvā   atthañca   yathā   dhammo   yathā  attho
@Footnote: 1 Ma. cāyasmā.
Tathā  paṭipajjitabbanti  ko  nu  kho  imassa  bhagavatā saṅkhittena uddesassa
uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ avibhattassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyāti
     {161.4}  tesaṃ  no  āvuso amhākaṃ etadahosi ayaṃ kho āyasmā
mahākaccāno  satthu  ceva  saṃvaṇṇito  sambhāvito  ca  viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ
pahoti   āyasmā  mahākaccāno  imassa  bhagavatā  saṅkhittena  uddesassa
uddiṭṭhassa  vitthārena  atthaṃ  avibhattassa  vitthārena  atthaṃ  vibhajituṃ yannūna
mayaṃ    yenāyasmā    mahākaccāno   tenupasaṅkameyyāma   upasaṅkamitvā
āyasmantaṃ   mahākaccānaṃ   etamatthaṃ   puccheyyāma  yathā  no  āyasmā
mahākaccāno   byākarissati  tathā  naṃ  dhāressāmāti  vibhajatāyasmā  1-
mahākaccānoti seyyathāpi āvuso puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ
caramāno  mahato  rukkhassa  tiṭṭhato  sāravato  atikkammeva  mūlaṃ atikkamma
khandhaṃ   sākhāpalāse   sāraṃ   pariyesitabbaṃ   maññeyya   evaṃ  sampadamidaṃ
āyasmantānaṃ  satthari  sammukhībhūte  taṃ  bhagavantaṃ  atisitvā  amhe etamatthaṃ
paṭipucchitabbaṃ  maññatha  2-  so  hi  āvuso  bhagavā  jānaṃ  jānāti  passaṃ
passati   cakkhubhūto   ñāṇabhūto   dhammabhūto   brahmabhūto   vattā  pavattā
atthassa   ninnetā   amatassa   dātā   dhammasāmī  tathāgato  so  ceva
panetassa  kālo  ahosi  yaṃ  tumhe  bhagavantaṃyeva  upasaṅkamitvā etamatthaṃ
puccheyyātha 3- yathā no 4- bhagavā byākareyya tathā naṃ dhāreyyāthāti
     {161.5}  addhāvuso  5- kaccāna bhagavā jānaṃ jānāti passaṃ passati
cakkhubhūto  ñāṇabhūto  dhammabhūto  brahmabhūto vattā pavattā atthassa ninnetā
@Footnote: 1 Po. Ma. vibhajatu āyasmā. 2 Po. maññeyyātha. Yu. maññetha.
@3 Ma. paṭipuccheyyātha. 4 Ma. vo.. 5 Ma. addhā āvuso.
Amatassa  dātā  dhammasāmī  tathāgato  so  ceva  panetassa  kālo ahosi
yaṃ   mayaṃ   bhagavantaṃyeva  upasaṅkamitvā  etamatthaṃ  puccheyyāma  yathā  no
bhagavā   byākareyya   tathā  naṃ  dhāreyyāma  apicāyasmā  mahākaccāno
satthuceva   saṃvaṇṇito   sambhāvito   ca   viññūnaṃ   sabrahmacārīnaṃ   pahoti
āyasmā  mahākaccāno  imassa  bhagavatā  saṅkhittena uddesassa uddiṭṭhassa
vitthārena   atthaṃ   avibhattassa   vitthārena  atthaṃ  vibhajituṃ  vibhajatāyasmā
mahākaccāno agarukatvāti 1-.
     {161.6}  Tenahāvuso  suṇātha  sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti.
Evamāvusoti  kho  te  bhikkhū  āyasmato  mahākaccānassa  paccassosuṃ .
Āyasmā   2-  mahākaccāno  etadavoca  yaṃ  kho  no  āvuso  bhagavā
saṅkhittena    uddesaṃ    uddisitvā    vitthārena    atthaṃ   avibhajitvā
uṭṭhāyāsanā   vihāraṃ  paviṭṭho  adhammo  ca  bhikkhave  veditabbo  dhammo
ca   anattho   ca   veditabbo   attho  ca  adhammañca  viditvā  dhammañca
anatthañca    viditvā   atthañca   yathā   dhammo   yathā   attho   tathā
paṭipajjitabbanti
     {161.7}  katamo  cāvuso  adhammo  katamo  ca  dhammo  katamo ca
anattho    katamo    ca    attho    pāṇātipāto   āvuso   adhammo
pāṇātipātā     veramaṇī    dhammo    ye    ca    pāṇātipātapaccayā
aneke  pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti  ayaṃ  anattho  pāṇātipātā
veramaṇīpaccayā   ca   aneke   kusalā   dhammā  bhāvanāpāripūriṃ  gacchanti
ayaṃ   attho   .  adinnādānaṃ  āvuso  adhammo  adinnādānā  veramaṇī
dhammo   ye   ca  adinnādānapaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā
@Footnote: 1 Po. Ma. agaruṃ karitvāti. Yu. agarukaritvā. 2 athāyasumā.
Sambhavanti   ayaṃ   anattho   adinnādānā   veramaṇīpaccayā   ca  aneke
kusalā   dhammā   bhāvanāpāripūriṃ   gacchanti   ayaṃ   attho   .  kāmesu
micchācāro  āvuso  adhammo  kāmesu  micchācārā veramaṇī dhammo ye ca
kāmesu   micchācārapaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti
ayaṃ   anattho  kāmesu  micchācārā  veramaṇīpaccayā  ca  aneke  kusalā
dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti ayaṃ attho.
     {161.8}  Musāvādo  āvuso  adhammo  musāvādā veramaṇī dhammo
ye   ca   musāvādapaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti
ayaṃ   anattho   musāvādā   veramaṇīpaccayā  ca  aneke  kusalā  dhammā
bhāvanāpāripūriṃ  gacchanti  ayaṃ  attho  .  pisuṇā  vācā  āvuso adhammo
pisuṇāya  vācāya  veramaṇī  dhammo  ye  ca  pisuṇā  vācāpaccayā aneke
pāpakā   akusalā   dhammā   sambhavanti   ayaṃ  anattho  pisuṇāya  vācāya
veramaṇīpaccayā   ca   aneke   kusalā   dhammā  bhāvanāpāripūriṃ  gacchanti
ayaṃ  attho  .  pharusā  vācā  āvuso  adhammo pharusāya vācāya veramaṇī
dhammo   ye   ca   pharusavācāpaccayā  aneke  pāpakā  akusalā  dhammā
sambhavanti  ayaṃ  anattho  pharusāya  vācāya veramaṇīpaccayā ca aneke kusalā
dhammā   bhāvanāpāripūriṃ  gacchanti  ayaṃ  attho  .  samphappalāpo  āvuso
adhammo   samphappalāpā   veramaṇī   dhammo   ye  ca  samphappalāpapaccayā
aneke  pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti  ayaṃ  anattho  samphappalāpā
veramaṇīpaccayā   ca   aneke   kusalā   dhammā  bhāvanāpāripūriṃ  gacchanti
Ayaṃ attho.
     {161.9}   Abhijjhā   āvuso   adhammo   anabhijjhā  dhammo  ye
ca   abhijjhāpaccayā   aneke   pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti  ayaṃ
anattho   anabhijjhāpaccayā   ca   aneke  kusalā  dhammā  bhāvanāpāripūriṃ
gacchanti   ayaṃ   attho   .   byāpādo  āvuso  adhammo  abyāpādo
dhammo   ye   ca   byāpādapaccayā   aneke  pāpakā  akusalā  dhammā
sambhavanti   ayaṃ   anattho  abyāpādapaccayā  ca  aneke  kusalā  dhammā
bhāvanāpāripūriṃ   gacchanti   ayaṃ  attho  .  micchādiṭṭhi  āvuso  adhammo
sammādiṭṭhi  dhammo  ye  ca  micchādiṭṭhipaccayā  aneke  pāpakā  akusalā
dhammā    sambhavanti    ayaṃ   anattho   sammādiṭṭhipaccayā   ca   aneke
kusalā dhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti ayaṃ attho.
     {161.10}  Yaṃ kho no āvuso bhagavā saṅkhittena uddesaṃ uddisitvā
vitthārena  atthaṃ  avibhajitvā  uṭṭhāyāsanā  vihāraṃ  paviṭṭho  adhammo  ca
bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca  anattho  ca veditabbo attho ca adhammañca
viditvā  dhammañca  anatthañca  viditvā  atthañca  yathā  dhammo  yathā attho
tathā  paṭipajjitabbanti  imassapi  1-  kho  ahaṃ  āvuso bhagavatā saṅkhittena
uddesassa  uddiṭṭhassa  vitthārena  atthaṃ  avibhajitvā evaṃ vitthārena atthaṃ
ājānāmi  ākaṅkhamānā  capana  tumhe  āvuso bhagavantaṃyeva upasaṅkamitvā
etamatthaṃ puccheyyātha yathā no 2- bhagavā byākareyya tathā naṃ dhāreyyāthāti.
     {161.11} Evamāvusotikho te bhikkhū āyasmato mahākaccānassa bhāsitaṃ
abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā
@Footnote: 1 Ma. Yu. imassa. 2 Ma. Yu. vo.
Bhagavantaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdiṃsu   ekamantaṃ   nisinnā   kho
te  bhikkhū  bhagavantaṃ  etadavocuṃ  yaṃ  kho  no  bhante  bhagavā  saṅkhittena
uddesaṃ    uddisitvā    vitthārena   atthaṃ   avibhajitvā   uṭṭhāyāsanā
vihāraṃ   paviṭṭho   adhammo  ca  bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca  anattho
ca   veditabbo   attho   ca   adhammañca   viditvā   dhammañca  anatthañca
viditvā atthañca yathā dhammo yathā attho tathā paṭipajjitabbanti
     {161.12}   tesaṃ  no  bhante  amhākaṃ  acirapakkantassa  bhagavato
etadahosi  idaṃ  kho  no  āvuso  bhagavā  saṅkhittena uddesaṃ uddisitvā
vitthārena  atthaṃ  avibhajitvā  uṭṭhāyāsanā  vihāraṃ  paviṭṭho  adhammo  ca
bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca  anattho  ca veditabbo attho ca adhammañca
viditvā  dhammañca  anatthañca  viditvā  atthañca  yathā  dhammo  yathā attho
tathā  paṭipajjitabbanti  ko  nu  kho  imassa  bhagavatā saṅkhittena uddesassa
uddiṭṭhassa vitthārena atthaṃ vibhajeyyāti
     {161.13}  tesaṃ  no  bhante amhākaṃ etadahosi ayaṃ kho āyasmā
mahākaccāno  satthu  ceva  saṃvaṇṇito  sambhāvito  ca  viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ
pahoti   āyasmā  mahākaccāno  imassa  bhagavatā  saṅkhittena  uddesassa
uddiṭṭhassa  vitthārena  atthaṃ  avibhattassa  vitthārena  atthaṃ  vibhajituṃ yannūna
mayaṃ  yenāyasmā  mahākaccāno tenupasaṅkameyyāma upasaṅkamitvā āyasmantaṃ
mahākaccānaṃ   etamatthaṃ  puccheyyāma  yathā  no  āyasmā  mahākaccāno
byākarissati   tathā  naṃ  dhāressāmāti  athakho  mayaṃ  bhante  yenāyasmā
Mahākaccāno   tenupasaṅkamimhā   upasaṅkamitvā   āyasmantaṃ  mahākaccānaṃ
etamatthaṃ   pucchimhā  1-  tesaṃ  no  bhante  āyasmatā  mahākaccānena
imehi ākārehi imehi padehi imehi byañjanehi attho suvibhattoti.
     {161.14}  Sādhu  sādhu  bhikkhave  paṇḍito  bhikkhave  mahākaccāno
mahāpañño  bhikkhave  mahākaccāno  maṃ  cepi  tumhe bhikkhave upasaṅkamitvā
etamatthaṃ puccheyyātha ahampicetaṃ evameva byākareyyaṃ yathātaṃ mahākaccānena
byākataṃ esoceva tassa 2- attho evañca naṃ dhāreyyāthāti.
     [162] Adhammo ca bhikkhave veditabbo dhammo ca anattho ca veditabbo
attho   ca   adhammañca   viditvā   dhammañca  anatthañca  viditvā  atthañca
yathā   dhammo   yathā  attho  tathā  paṭipajjitabbanti  katamo  ca  bhikkhave
adhammo  katamo  ca  dhammo katamo ca anattho katamo ca attho pāṇātipāto
bhikkhave  adhammo  pāṇātipātā  veramaṇī  dhammo ye ca pāṇātipātapaccayā
aneke  pāpakā  akusalā  dhammā  sambhavanti  ayaṃ  anattho  pāṇātipātā
veramaṇīpaccayā   ca   aneke   kusalā   dhammā  bhāvanāpāripūriṃ  gacchanti
ayaṃ attho.
     {162.1}   Adinnādānaṃ  bhikkhave  adhammo  adinnādānā  veramaṇī
dhammo  ...  kāmesu  micchācāro  bhikkhave  adhammo kāmesu micchācārā
veramaṇī  dhammo  ... Musāvādo bhikkhave adhammo musāvādā veramaṇī dhammo
...  pisuṇā  vācā  bhikkhave adhammo pisuṇāya vācāya veramaṇī dhammo ...
Pharusavācā bhikkhave adhammo pharusāya vācāya veramaṇī dhammo ... Samphappalāpo
@Footnote: 1 Ma. apucchimhā. 2 Po. esocevetassa.
Bhikkhave  adhammo  samphappalāpā  veramaṇī  dhammo  ...  abhijjhā  bhikkhave
adhammo  anabhijjhā  dhammo  ...  byāpādo  bhikkhave adhammo abyāpādo
dhammo   ...  micchādiṭṭhi  bhikkhave  adhammo  sammādiṭṭhi  dhammo  ye  ca
micchādiṭṭhipaccayā   aneke   pāpakā   akusalā   dhammā  sambhavanti  ayaṃ
anattho   sammādiṭṭhipaccayā   ca  aneke  kusalā  dhammā  bhāvanāpāripūriṃ
gacchanti   ayaṃ   attho  .  adhammo  ca  bhikkhave  veditabbo  dhammo  ca
anattho   ca   veditabbo   attho   ca   adhammañca   viditvā   dhammañca
anatthañca    viditvā   atthañca   yathā   dhammo   yathā   attho   tathā
paṭipajjitabbanti iti yantaṃ vuttaṃ idametaṃ paṭicca vuttanti.
     [163]  Pāṇātipātaṃpahaṃ  1-  bhikkhave  tividhaṃ  vadāmi  lobhahetukampi
dosahetukampi   mohahetukampi   adinnādānaṃpahaṃ   bhikkhave   tividhaṃ   vadāmi
lobhahetukampi    dosahetukampi    mohahetukampi   kāmesu   micchācāraṃpahaṃ
bhikkhave    tividhaṃ   vadāmi   lobhahetukampi   dosahetukampi   mohahetukampi
musāvādaṃpahaṃ    bhikkhave    tividhaṃ   vadāmi   lobhahetukampi   dosahetukampi
mohahetukampi    pisuṇāvācaṃpahaṃ   bhikkhave   tividhaṃ   vadāmi   lobhahetukampi
dosahetukampi    mohahetukampi    pharusavācaṃpahaṃ   bhikkhave   tividhaṃ   vadāmi
lobhahetukampi  dosahetukampi  mohahetukampi  samphappalāpaṃpahaṃ  bhikkhave  tividhaṃ
vadāmi  lobhahetukampi  dosahetukampi  mohahetukampi  abhijjhaṃpahaṃ bhikkhave tividhaṃ
vadāmi   lobhahetukampi  dosahetukampi  mohahetukampi  byāpādaṃpahaṃ  bhikkhave
tividhaṃ   vadāmi   lobhahetukampi  dosahetukampi  mohahetukampi  micchādiṭṭhiṃpahaṃ
@Footnote: 1 Po. pāṇātipātaṃ cāhaṃ. Ma. sabbavāresu ... pātampāhaṃ.
Bhikkhave    tividhaṃ   vadāmi   lobhahetukampi   dosahetukampi   mohahetukampi
iti   kho   bhikkhave  lobho  kammanidānasambhavo  doso  kammanidānasambhavo
moho    kammanidānasambhavo   lobhakkhayā   kammanidānasaṅkhayo   dosakkhayā
kammanidānasaṅkhayo mohakkhayā kammanidānasaṅkhayoti.
     [164]  Saparikkamano  ayaṃ  bhikkhave  dhammo nāyaṃ dhammo aparikkamano
kathañca   bhikkhave   saparikkamano   ayaṃ  dhammo  nāyaṃ  dhammo  aparikkamano
pāṇātipātissa    bhikkhave    pāṇātipātā   veramaṇī   parikkamanaṃ   hoti
adinnādāyissa  bhikkhave  adinnādānā  veramaṇī  parikkamanaṃ  hoti  kāmesu
micchācārissa   bhikkhave   kāmesu  micchācārā  veramaṇī  parikkamanaṃ  hoti
musāvādissa  bhikkhave  musāvādā  veramaṇī  parikkamanaṃ  hoti  pisuṇāvācassa
bhikkhave   pisuṇāya   vācāya   veramaṇī   parikkamanaṃ   hoti   pharusavācassa
bhikkhave   pharusāya   vācāya   veramaṇī   parikkamanaṃ  hoti  samphappalāpissa
bhikkhave   samphappalāpā   veramaṇī  parikkamanaṃ  hoti  abhijjhālussa  bhikkhave
anabhijjhā   parikkamanaṃ   hoti   byāpannassa   1-   bhikkhave  abyāpādo
parikkamanaṃ    hoti    micchādiṭṭhikassa    bhikkhave   sammādiṭṭhi   parikkamanaṃ
hoti  evaṃ  kho  bhikkhave  parikkamanaṃ  hoti  evaṃ kho bhikkhave saparikkamano
[2]- Nāyaṃ dhammo aparikkamanoti.
     [165]  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  pāvāyaṃ viharati cundassa kammāraputtassa
ambavane   .   athakho  cundo  kammāraputto  yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā     bhagavantaṃ     abhivādetvā    ekamantaṃ    nisīdi   .
@Footnote: 1 Ma. byāpannacittassa. 2 Ma. Yu. ayaṃ dhammoti atthi.
Ekamantaṃ   nisinnaṃ   kho   cundaṃ   kammāraputtaṃ  bhagavā  etadavoca  kassa
no  tvaṃ  cunda  soceyyāni rocesīti. Brāhmaṇā bhante pacchābhūmakā 1-
kamaṇḍalukā     sevālamālakā    2-    aggiparicārikā    udakorohakā
soceyyāni paññāpenti 3- tesāhaṃ [4]- rocemīti.
     {165.1}  Yathākathaṃ  pana  cunda  brāhmaṇā  pacchābhūmakā kamaṇḍalukā
sevālamālakā  aggiparicārikā  udakorohakā  soceyyāni paññāpentīti.
Idha    bhante    brāhmaṇā   pacchābhūmakā   kamaṇḍalukā   sevālamālakā
aggiparicārikā  udakorohakā  te  sāvake 5- evaṃ samādapenti ehi tvaṃ
ambho  purisa  sakālasseva  6-  uṭṭhahanto  sayanamhā  paṭhaviṃ āmaseyyāsi
no   ce   paṭhaviṃ   āmaseyyāsi  allagomayāni  āmaseyyāsi  no  ce
allagomayāni   āmaseyyāsi   haritāni   tiṇāni  āmaseyyāsi  no  ce
haritāni   tiṇāni   āmaseyyāsi   aggiṃ   paricareyyāsi  no  ce  aggiṃ
paricareyyāsi   pañjaliko   ādiccaṃ   namasseyyāsi   no  ce  pañjaliko
ādiccaṃ   namasseyyāsi   sāyatatiyakaṃ   udakaṃ  oroheyyāsīti  evaṃ  kho
bhante     brāhmaṇā     pacchābhūmakā     kamaṇḍalukā    sevālamālakā
aggiparicārikā    udakorohakā    soceyyāni    paññāpenti   tesāhaṃ
soceyyāni rocemīti.
     {165.2}  Aññathā  kho  cunda  brāhmaṇā  pacchābhūmakā kamaṇḍalukā
sevālamālakā   aggiparicārikā   udakorohakā  soceyyāni  paññāpenti
aññathā  ca  pana  ariyassa  vinaye  soceyyaṃ  hotīti. Yathākathaṃ pana bhante
ariyassa  vinaye  soceyyaṃ  hoti sādhu me bhante bhagavā tathā dhammaṃ desetu
yathā  ariyassa  vinaye  soceyyaṃ  hotīti  .  tenahi  cunda  suṇāhi sādhukaṃ
@Footnote: 1 Po. pacchābhūmikā. 2 Ma. sevālamālikā. 3 paññapentipi pāṭho.
@4 Po. Ma. Yu. soceyyānīti atthi. 5 Ma. Yu. sāvakaṃ. 6 kālasseva itipi pāṭho.
Manasikarohi   bhāsissāmīti   .  evaṃ  bhanteti  kho  cundo  kammāraputto
bhagavato   paccassosi   .  bhagavā  etadavoca  tividhaṃ  kho  cunda  kāyena
asoceyyaṃ   hoti   catubbidhaṃ   vācāya   asoceyyaṃ  hoti  tividhaṃ  manasā
asoceyyaṃ hoti.
     Kathañca  cunda  tividhaṃ  kāyena  asoceyyaṃ  hoti  idha cunda ekacco
pāṇātipātī    hoti    luddho   1-   lohitapāṇī   hatapahate   niviṭṭho
adayāpanno   pāṇabhūtesu  adinnādāyī  hoti  yantaṃ  parassa  paravittūpakaraṇaṃ
gāmagataṃ    vā    araññagataṃ    vā   adinnaṃ   theyyasaṅkhātaṃ   ādātā
hoti   kāmesu   micchācārī   hoti   yā  tā  māturakkhitā  piturakkhitā
bhāturakkhitā   bhaginirakkhitā   ñātirakkhitā   [2]-  dhammarakkhitā  sasāmikā
saparidaṇḍā   antamaso   mālāguṇaparikkhitāpi   3-   tathārūpāsu   cārittaṃ
āpajjitā hoti evaṃ cunda tividhaṃ kāyena asoceyyaṃ hoti.
     Kathañca  cunda  catubbidhaṃ  vācāya  asoceyyaṃ hoti idha cunda ekacco
musāvādī   hoti   sabhaggato   4-  vā  parisaggato  vā  ñātimajjhaggato
vā   pūgamajjhaggato   vā  rājakulamajjhaggato  vā  abhinīto  sakkhiṃ  puṭṭho
ehi  bho  purisa  yaṃ  jānāsi  taṃ  vadehīti  so  ajānaṃ  vā  āha  5-
jānāmīti   jānaṃ  vā  āha  na  jānāmīti  apassaṃ  vā  āha  passāmīti
passaṃ   vā   āha   na   passāmīti   iti  attahetu  vā  parahetu  vā
āmisakiñcikkhahetu    vā    sampajānamusā   bhāsitā   hoti   pisuṇavāco
hoti  ito  sutvā  amutra  akkhātā  imesaṃ  bhedāya  amutra vā sutvā
@Footnote: 1 Ma. Yu. luddo. 2 Ma. gottarakkhitā. 3 Po. mālāgula ... Ma. Yu. mālāguḷa ....
@4 Yu. sabhāgato vā. 5 Po. Yu. sabbattha āhāti natthi.
Imesaṃ  akkhātā  amūsaṃ  bhedāya  iti  samaggānaṃ  vā bhettā bhinnānaṃ 1-
vā   anuppadātā   vaggārāmo   vaggarato   vagganandī  vaggakaraṇiṃ  vācaṃ
bhāsitā   hoti   pharusavāco   hoti  yā  sā  vācā  aṇḍakā  kakkasā
parakaṭukā   parābhisajjanī   kodhasāmantā  asamādhisaṃvattanikā  tathārūpiṃ  vācaṃ
bhāsitā   hoti   samphappalāpī   hoti   akālavādī  abhūtavādī  anatthavādī
adhammavādī  avinayavādī  anidhānavatiṃ  vācaṃ  bhāsitā hoti akālena anapadesaṃ
apariyantavatiṃ  anatthasañhitaṃ  evaṃ  kho  cunda  catubbidhaṃ  vācāya  asoceyyaṃ
hoti.
     Kathañca cunda tividhaṃ manasā asoceyyaṃ hoti idha cunda ekacco abhijjhālu
hoti  yantaṃ  parassa  paravittūpakaraṇaṃ  taṃ  abhijjhitā  hoti aho vata yaṃ parassa
taṃ   mama  assāti  byāpannacitto  hoti  paduṭṭhamanasaṅkappo  ime  sattā
haññantu   vā   bhijjantu  vā  ucchijjantu  vā  vinassantu  vā  mā  vā
ahesunti   2-   micchādiṭṭhiko  hoti  viparittadassano  natthi  dinnaṃ  natthi
yiṭṭhaṃ   natthi   hutaṃ   natthi   sukatadukkatānaṃ  kammānaṃ  phalaṃ  vipāko  natthi
ayaṃ  loko  natthi  paro  loko  natthi  mātā  natthi  pitā  natthi sattā
opapātikā      natthi      loke      samaṇabrāhmaṇā     sammaggatā
sammāpaṭipannā    ye   imañca   lokaṃ   parañca   lokaṃ   sayaṃ   abhiññā
sacchikatvā pavedentīti evaṃ kho cunda tividhaṃ manasā asoceyyaṃ hoti.
     {165.3}   Ime   kho   cunda  dasa  akusalakammapathā  imehi  kho
cunda    dasahi    akusalehi    kammapathehi    samannāgato    sakālasseva
@Footnote: 1 Po. bheditā. 2 Po. Yu. ahesuṃ iti vāti.
Uṭṭhahanto   sayanamhā  paṭhaviṃ  cepi  āmasati  asuciyeva  hoti  no  cepi
paṭhaviṃ   āmasati   asuciyeva   hoti   allāni   cepi  gomayāni  āmasati
asuciyeva  hoti  no  cepi  allāni  gomayāni  āmasati  asuciyeva  hoti
haritāni   cepi   tiṇāni   āmasati  asuciyeva  hoti  no  cepi  haritāni
tiṇāni   āmasati  asuciyeva  hoti  aggiṃ  cepi  paricarati  asuciyeva  hoti
no   cepi   aggiṃ   paricarati  asuciyeva  hoti  pañjaliko  cepi  ādiccaṃ
namassati  asuciyeva  hoti  no  ce  pañjaliko  ādiccaṃ  namassati asuciyeva
hoti   sāyatatiyakaṃ   cepi  udakaṃ  orohati  asuciyeva  hoti  no  cepi
sāyatatiyakaṃ  udakaṃ  orohati  asuciyeva  hoti  taṃ  kissa  hetu  ime cunda
dasa   akusalakammapathā   asuciceva  1-  asucikaraṇā  ca  imesaṃ  pana  cunda
dasannaṃ    akusalānaṃ    kammapathānaṃ   samannāgamanahetu   nirayo   paññāyati
tiracchānayoni   paññāyati   pittivisayo   paññāyati   yā   vā  panaññāpi
kāci duggati 2- hoti.
     {165.4}  Tividhaṃ  kho  cunda kāyena soceyyaṃ hoti catubbidhaṃ vācāya
soceyyaṃ   hoti  tividhaṃ  manasā  soceyyaṃ  hoti  .  kathañca  cunda  tividhaṃ
kāyena   soceyyaṃ   hoti   idha   cunda  ekacco  pāṇātipātaṃ  pahāya
pāṇātipātā      paṭivirato      hoti      nihitadaṇḍo     nihitasattho
lajjī         byāpanno         sabbapāṇabhūtahitānukampī        viharati
adinnādānaṃ   pahāya   adinnādānā   paṭivirato   hoti   yantaṃ   parassa
paravittūpakaraṇaṃ   gāmagataṃ   vā   araññagataṃ  vā  taṃ  adinnaṃ  theyyasaṅkhātaṃ
anādātā   hoti   kāmesu   micchācāraṃ   pahāya  kāmesu  micchācārā
@Footnote: 1 Ma. Yu. asuciyeva honti. 2 Ma. Yu. duggatiyo. hotīti pāṭho natthi.
Paṭivirato  hoti  yā  tā  māturakkhitā piturakkhitā bhāturakkhitā bhaginirakkhitā
ñātirakkhitā     dhammarakkhitā     sasāmikā     saparidaṇḍā     antamaso
mālāguṇaparikkhitāpi   tathārūpāsu   na   cārittaṃ   āpajjitā  hoti  evaṃ
kho cunda tividhaṃ kāyena soceyyaṃ hoti.
     {165.5}  Kathañca  cunda  catubbidhaṃ  vācāya soceyyaṃ hoti idha cunda
ekacco   musāvādaṃ  pahāya  musāvādā  paṭivirato  hoti  sabhaggato  vā
parisaggato  vā  ñātimajjhaggato  vā  pūgamajjhaggato  vā rājakulamajjhaggato
vā  abhinīto  sakkhiṃ  puṭṭho ehi bho purisa yaṃ jānāsi taṃ vadehīti so ajānaṃ
vā  āha  na  jānāmīti  jānaṃ  vā  āha  jānāmīti  apassaṃ vā āha na
passāmīti  passaṃ  vā  āha  passāmīti  iti  attahetu  vā  parahetu  vā
āmisakiñcikkhahetu   vā   na   sampajānamusā  bhāsitā  hoti  pīsuṇaṃ  vācaṃ
pahāya  pisuṇāya  vācāya  paṭivirato  hoti  na ito sutvā amutra akkhātā
imesaṃ  bhedāya  amutra  vā  sutvā  na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya iti
bhinnānaṃ  vā  sandhātā  sahitānaṃ  vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato
samagganandī  samaggakaraṇī  vācaṃ  bhāsitā  hoti  pharusaṃ  vācaṃ  pahāya pharusāya
vācāya   paṭivirato  hoti  yā  sā  vācā  nelā  kaṇṇasukhā  pemaniyā
hadayaṅgamā  porī  bahujanakantā  bahujanamanāpā  tathārūpiṃ  vācaṃ bhāsitā hoti
samphappalāpaṃ    pahāya    samphappalāpā    paṭivirato    hoti   kālavādī
bhūtavādī     atthavādī     dhammavādī     vinayaādī    nidhānavatiṃ    vācaṃ
bhāsitā   hoti   kālena   sāpadesaṃ  pariyantavatiṃ  atthasañhitaṃ  evaṃ  kho
Cunda catubbidhaṃ vācāya soceyyaṃ hoti.
     {165.6}  Kathañca  cunda  tividhaṃ  manasā  soceyyaṃ  hoti  idha cunda
ekacco   anabhijjhālu  hoti  yantaṃ  parassa  paravittūpakaraṇaṃ  taṃ  anabhijjhitā
hoti   aho   vata  yaṃ  parassa  taṃ  mama  assāti  abyāpannacitto  hoti
appaduṭṭhamanasaṅkappo   ime   sattā   averā  1-  abyāpajjhā  anīghā
sukhī   attānaṃ   pariharantūti   sammādiṭṭhiko  hoti  aviparittadassano  atthi
dinnaṃ  atthi  yiṭṭhaṃ  atthi  hutaṃ  atthi  sukatadukkatānaṃ  kammānaṃ  phalaṃ vipāko
atthi  ayaṃ  loko  atthi  paro  loko atthi mātā atthi pitā atthi sattā
opapātikā   atthi   loke   samaṇabrāhmaṇā  sammaggatā  sammāpaṭipannā
ye   imañca  lokaṃ  parañca  lokaṃ  sayaṃ  abhiññā  sacchikatvā  pavedentīti
evaṃ kho cunda tividhaṃ manasā soceyyaṃ hoti.
     {165.7}  Ime  kho  cunda dasa kusalakammapathā imehi kho cunda dasahi
kusalehi   kammapathehi   samannāgato   kālasseva   uṭṭhahanto   sayanamhā
paṭhaviṃ  cepi  āmasati  suciyeva  hoti  no cepi paṭhaviṃ āmasati suciyeva hoti
allāni   cepi   gomayāni  āmasati  suciyeva  hoti  no  cepi  allāni
gomayāni  āmasati  suciyeva  hoti  haritāni  cepi  tiṇāni āmasati suciyeva
hoti  no  cepi  haritāni  tiṇāni āmasati suciyeva hoti aggiṃ cepi paricarati
suciyeva  hoti  no  cepi  aggiṃ  paricarati  suciyeva  hoti  pañjaliko cepi
ādiccaṃ   namassati   suciyeva   hoti   no   cepi   pañjaliko   ādiccaṃ
@Footnote: 1 Ma. averā hontu.
Namassati   suciyeva   hoti   sāyatatiyakaṃ   cepi  udakaṃ  orohati  suciyeva
hoti   no   cepi   sāyatatiyakaṃ   udakaṃ   orohati   suciyeva  hoti  taṃ
kissa   hetu  ime  cunda  dasa  kusalakammapathā  suciceva  honti  sucikaraṇā
ca   imesañca   pana   cunda  dasannaṃ  kusalānaṃ  kammapathānaṃ  samannāgamahetu
devā    paññāyanti    manussā    paññāyanti    yā   vā   panaññāpi
kāci  sugati 1- hoti. Evaṃ vutte cundo kammāraputto bhagavantaṃ etadavoca
abhikkantaṃ  bhante  .pe.  upāsakaṃ  maṃ  bhante  bhagavā  dhāretu ajjatagge
pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatanti.
     [166]  Athakho  jāṇussoṇi  brāhmaṇo  yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā   bhagavatā   saddhiṃ   sammodi   sammodanīyaṃ   kathaṃ   sārāṇīyaṃ
vītisāretvā   ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ   nisinno   kho  jāṇussoṇi
brāhmaṇo   bhagavantaṃ   etadavoca   mayamassu   bho   gotama   brāhmaṇā
nāma  dānāni  dema  saddhāni  karoma  idaṃ  dānaṃ petānaṃ ñātisālohitānaṃ
upakappatu     idaṃ     dānaṃ    petā    ñātisālohitā    paribhuñjantūti
kacci   taṃ   bho   gotama   dānaṃ   petānaṃ   ñātisālohitānaṃ  upakappati
kacci   te   petā   ñātisālohitā  taṃ  dānaṃ  paribhuñjantīti  .  ṭhāne
kho brāhmaṇa upakappati no aṭṭhāneti.
     {166.1}  Katamaṃ  [2]-  bho  gotama  ṭhānaṃ  katamaṃ  aṭṭhānanti .
Idha    brāhmaṇa   ekacco   pāṇātipātī   hoti   adinnādāyī   hoti
kāmesu  micchācārī  hoti  musāvādī  hoti  pisuṇavāco  hoti  pharusavāco
hoti    samphappalāpī   hoti   abhijjhālu   hoti   byāpannacitto   hoti
@Footnote: 1 Ma. Yu. sugatiyoti. hotīti pāṭho natthi. 2 Ma. pana. Yu. katamañca pana.
Micchādiṭṭhiko   hoti   so  kāyassa  bhedā  parammaraṇā  nirayaṃ  upapajjati
yo  nerayikānaṃ  sattānaṃ  āhāro  tena so tattha yāpeti tena so tattha
tiṭṭhati idaṃ 1- kho brāhmaṇa aṭṭhānaṃ yattha ṭhitassa taṃ dānaṃ na upakappati
     {166.2}    idha    pana    brāhmaṇa    ekacco   pāṇātipātī
hoti   .pe.   micchādiṭṭhiko   hoti   so  kāyassa  bhedā  parammaraṇā
tiracchānayoniṃ   upapajjati   yo   tiracchānayonikānaṃ   sattānaṃ   āhāro
tena  so  tattha  yāpeti  tena  so  tattha  tiṭṭhati  idampi kho brāhmaṇa
aṭṭhānaṃ   yattha   ṭhitassa   taṃ   dānaṃ  na  upakappati  idha  2-  brāhmaṇa
ekacco    pāṇātipātā   paṭivirato   hoti   adinnādānā   paṭivirato
hoti  kāmesu  micchācārā  paṭivirato  hoti  musāvādā  paṭivirato  hoti
pisuṇāya   vācāya   paṭivirato   hoti  pharusāya  vācāya  paṭivirato  hoti
samphappalāpā    paṭivirato   hoti   anabhijjhālu   hoti   abyāpannacitto
hoti   sammādiṭṭhiko   hoti  so  kāyassa  bhedā  parammaraṇā  manussānaṃ
sahabyataṃ   upapajjati  yo  manussānaṃ  āhāro  tena  so  tattha  yāpeti
tena   so  tattha  tiṭṭhati  idampi  kho  brāhmaṇa  aṭṭhānaṃ  yattha  ṭhitassa
taṃ dānaṃ na upakappati
     {166.3}  idha  pana  brāhmaṇa  ekacco  pāṇātipātā  paṭivirato
hoti  .pe.  sammādiṭṭhiko  hoti  so  kāyassa bhedā parammaraṇā devānaṃ
sahabyataṃ  upapajjati  yo  devānaṃ  āhāro  tena  so tattha yāpeti tena
so   tattha   tiṭṭhati   idampi   kho   brāhmaṇa   aṭṭhānaṃ  yattha  ṭhitassa
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. idampi kho. 2 Ma. Yu. idha pana.
Taṃ dānaṃ na upakappati
     {166.4}   idha   brāhmaṇa  ekacco  pāṇātipātī  hoti  .pe.
Micchādiṭṭhiko    hoti   so   kāyassa   bhedā   parammaraṇā   pittivisayaṃ
upapajjati   yo  pittivisayikānaṃ  1-  sattānaṃ  āhāro  tena  so  tattha
yāpeti  tena  so  tattha  tiṭṭhati  yaṃ  vā  panassa  ito  anuppavecchanti
mittāmaccā   2-   vā  ñātisālohitā  vā  tena  so  tattha  yāpeti
tena   so   tattha   tiṭṭhati  idampi  kho  brāhmaṇa  ṭhānaṃ  yattha  ṭhitassa
taṃ dānaṃ upakappatīti.
     {166.5}  Sace  pana  bho gotama so peto ñātisālohito taṃ ṭhānaṃ
anupapanno   hoti   ko  taṃ  dānaṃ  paribhuñjatīti  .  aññepissa  brāhmaṇa
petā   ñātisālohitā   taṃ   ṭhānaṃ   upapannā   honti  te  taṃ  dānaṃ
paribhuñjantīti  .  sace  pana  bho  gotama  soceva peto ñātisālohito taṃ
ṭhānaṃ  anupapanno  hoti  aññepissa  petā  ñātisālohitā  3-  taṃ ṭhānaṃ
anupapannā honti ko taṃ dānaṃ paribhuñjatīti.
     {166.6}  Aṭṭhānaṃ  kho  etaṃ  brāhmaṇa  anavakāso  yantaṃ  ṭhānaṃ
vivittaṃ   assa   iminā  dīghena  addhunā  yadidaṃ  petehi  ñātisālohitehi
apica   brāhmaṇa   dāyakopi   anipphaloti   .  aṭṭhānepi  bhavaṃ  gotamo
parikappaṃ   vadatīti   .   aṭṭhānepi  kho  ahaṃ  brāhmaṇa  parikappaṃ  vadāmi
idha  brāhmaṇa  ekacco  pāṇātipātī  hoti  adinnādāyī  hoti  kāmesu
micchācārī   hoti   musāvādī  hoti  pisuṇavāco  hoti  pharusavāco  hoti
samphappalāpī   hoti  abhijjhālu  hoti  byāpannacitto  hoti  micchādiṭṭhiko
hoti   so   dātā  hoti  samaṇassa  vā  brāhmaṇassa  vā  annaṃ  pānaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. pettivisayikānaṃ. 2 Po. Yu. mittā vā amaccā vā. 3 Ma. ñāti
@sālohitā petā.
Vatthaṃ  yānaṃ  mālāgandhaṃ  1-  vilepanaṃ  seyyāvasathaṃ  padīpeyyaṃ so kāyassa
bhedā   parammaraṇā   hatthīnaṃ   sahabyataṃ   upapajjati   so   tattha   lābhī
hoti annassa pānassa mālānānālaṅkārassa
     {166.7}  yaṃ  kho  brāhmaṇa  idha pāṇātipātī adinnādāyī kāmesu
micchācārī   musāvādī   pisuṇavāco   pharusavāco   samphappalāpī  abhijjhālu
byāpannacitto   micchādiṭṭhiko   tena   so  kāyassa  bhedā  parammaraṇā
hatthīnaṃ   sahabyataṃ  upapajjati  yañca  kho  so  dātā  hoti  samaṇassa  vā
brāhmaṇassa   vā   annaṃ   pānaṃ   vatthaṃ   yānaṃ   mālāgandhaṃ   vilepanaṃ
seyyāvasathaṃ   padīpeyyaṃ  tena  so  tattha  lābhī  hoti  annassa  pānassa
mālānānālaṅkārassa
     {166.8}   idha   pana   brāhmaṇa   ekacco  pāṇātipātī  hoti
adinnādāyī  hoti  kāmesu  micchācārī  hoti  musāvādī  hoti pisuṇavāco
hoti  pharusavāco  hoti  samphappalāpī  hoti  abhijjhālu hoti byāpannacitto
hoti  micchādiṭṭhiko  hoti  so  dātā  hoti  samaṇassa  vā  brāhmaṇassa
vā  annaṃ  pānaṃ  vatthaṃ  yānaṃ  mālāgandhaṃ  vilepanaṃ  seyyāvasathaṃ padīpeyyaṃ
so  kāyassa  bhedā  parammaraṇā  assānaṃ  sahabyataṃ  upapajjati  ... Gunnaṃ
sahabyataṃ  upapajjati  ...  kukkurānaṃ  sahabyataṃ  upapajjati  so  tattha  lābhī
hoti annassa pānassa mālānānālaṅkārassa
     {166.9}   yaṃ   kho   brāhmaṇa   idha  pāṇātipātī  adinnādāyī
kāmesu   micchācārī   musāvādī   pisuṇavāco   pharusavāco   samphappalāpī
abhijjhālu    byāpannacitto    micchādiṭṭhiko    tena    so    kāyassa
bhedā     parammaraṇā     kukkurānaṃ     sahabyataṃ     upapajjati    yañca
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. mālāgandhavilepanaṃ seyyāvasathapadīpeyyaṃ.
Kho   so   dātā   hoti  samaṇassa  vā  brāhmaṇassa  vā  annaṃ  pānaṃ
vatthaṃ   yānaṃ   mālāgandhaṃ   vilepanaṃ   seyyāvasathaṃ  padīpeyyaṃ  tena  so
tattha lābhī hoti annassa pānassa mālānānālaṅkārassa
     {166.10}   idha   brāhmaṇa   ekacco  pāṇātipātā  paṭivirato
hoti   adinnādānā   paṭivirato   hoti  kāmesu  micchācārā  paṭivirato
hoti   musāvādā   paṭivirato   hoti  pisuṇāya  vācāya  paṭivirato  hoti
pharusāya   vācāya   paṭivirato   hoti   samphappalāpā   paṭivirato   hoti
anabhijjhālu   hoti   abyāpannacitto   hoti   sammādiṭṭhiko   hoti  so
dātā   hoti  samaṇassa  vā  brāhmaṇassa  vā  annaṃ  pānaṃ  vatthaṃ  yānaṃ
mālāgandhaṃ   vilepanaṃ   seyyāvasathaṃ   padīpeyyaṃ   so   kāyassa   bhedā
parammaraṇā   manussānaṃ   sahabyataṃ   upapajjati   so   tattha   lābhī  hoti
mānusakānaṃ pañcannaṃ kāmaguṇānaṃ
     {166.11}   yaṃ   kho   brāhmaṇa   idha  pāṇātipātā  paṭivirato
hoti   adinnādānā   paṭivirato   hoti  kāmesu  micchācārā  paṭivirato
hoti   musāvādā   paṭivirato   hoti  pisuṇāya  vācāya  paṭivirato  hoti
pharusāya   vācāya   paṭivirato   hoti   samphappalāpā   paṭivirato   hoti
anabhijjhālu    hoti    abyāpannacitto    hoti    sammādiṭṭhiko   hoti
tena   so   kāyassa   bhedā  parammaraṇā  manussānaṃ  sahabyataṃ  upapajjati
yañca   kho   so   dātā  hoti  samaṇassa  vā  brāhmaṇassa  vā  annaṃ
pānaṃ   vatthaṃ   yānaṃ   mālāgandhaṃ  vilepanaṃ  seyyāvasathaṃ  padīpeyyaṃ  tena
so   tattha   lābhī   hoti   mānusakānaṃ  pañcannaṃ  kāmaguṇānaṃ   idha  pana
Brāhmaṇa  ekacco  pāṇātipātā  paṭivirato  hoti  .pe.  sammādiṭṭhiko
hoti   so   dātā   hoti   samaṇassa   vā   brāhmaṇassa   vā  annaṃ
pānaṃ   vatthaṃ   yānaṃ   mālāgandhaṃ   vilepanaṃ  seyyāvasathaṃ  padīpeyyaṃ  so
kāyassa   bhedā   parammaraṇā   devānaṃ   sahabyataṃ  upapajjati  so  tattha
lābhī hoti dibbānaṃ pañcannaṃ kāmaguṇānaṃ
     {166.12}  yaṃ  kho  brāhmaṇa  idha  pāṇātipātā  paṭivirato hoti
.pe.  sammādiṭṭhiko  hoti  tena  so  kāyassa bhedā parammaraṇā devānaṃ
sahabyataṃ  upapajjati  yañca  kho  so  dātā  hoti samaṇassa vā brāhmaṇassa
vā  annaṃ  pānaṃ  vatthaṃ  yānaṃ  mālāgandhaṃ  vilepanaṃ  seyyāvasathaṃ padīpeyyaṃ
tena   so   tattha   lābhī   hoti   dibbānaṃ  pañcannaṃ  kāmaguṇānaṃ  apica
brāhmaṇa dāyakopi anipphaloti.
     {166.13}  Acchariyaṃ  bho  gotama  abbhūtaṃ  bho gotama yāvañcidaṃ bho
gotama  alameva  dānāni  dātuṃ  alaṃ  saddhāni kātuṃ yatra hi nāma dāyakopi
anipphaloti   .   evametaṃ   brāhmaṇa   evametaṃ   brāhmaṇa  dāyakopi
brāhmaṇa   anipphaloti   .   abhikkantaṃ  bho  gotama  .pe.  upāsakaṃ  maṃ
bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gatanti.
                   Jāṇussoṇivaggo dutiyo.
                      -----------
                     Sundaravaggo tatiyo
     [167]   Sādhuñca  vo  bhikkhave  desissāmi  asādhuñca  taṃ  suṇātha
Sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho te bhikkhū bhagavato
paccassosuṃ   .   bhagavā   etadavoca   katamañca   bhikkhave   asādhuṃ  1-
pāṇātipāto   adinnanādānaṃ   kāmesu   micchācāro  musāvādo  pisuṇā
vācā   pharusā   vācā   samphappalāpo  abhijjhā  byāpādo  micchādiṭṭhi
idaṃ  vuccati  bhikkhave  asādhuṃ 1-. Katamañca bhikkhave sādhuṃ 2- pāṇātipātā
veramaṇī    adinnādānā    veramaṇī    kāmesu   micchācārā   veramaṇī
musāvādā   veramaṇī   pisuṇāya   vācāya   veramaṇī   pharusāya   vācāya
veramaṇī   samphappalāpā   veramaṇī   anabhijjhā   abyāpādo   sammādiṭṭhi
idaṃ vuccati bhikkhave sādhunti 3-.
     [168]   Ariyadhammañca  vo  bhikkhave  desissāmi  anariyadhammañca  taṃ
suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho  te
bhikkhū   bhagavato   paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave
anariyo    dhammo    pāṇātipāto   .pe.   micchādiṭṭhi   ayaṃ   vuccati
bhikkhave   anariyo   dhammo   .   katamo   ca   bhikkhave  ariyo  dhammo
pāṇātipātā    veramaṇī   .pe.   sammādiṭṭhi   ayaṃ   vuccati   bhikkhave
ariyo dhammoti.
     [169]   Kusalañca  vo  bhikkhave  desissāmi  akusalañca  taṃ  suṇātha
sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti   .   evaṃ  bhanteti  kho  te  bhikkhū
bhagavato   paccassosuṃ   .   bhagavā  etadavoca  katamañca  bhikkhave  akusalaṃ
pāṇātipāto   .pe.   micchādiṭṭhi   idaṃ   vuccati   bhikkhave  akusalaṃ .
@Footnote: 1-2 Po. Ma. asādhu ... sādhu. 3 Po. Ma. sādhūti.
Katamañca   bhikkhave   kusalaṃ   pāṇātipātā   veramaṇī   .pe.  sammādiṭṭhi
idaṃ vuccati bhikkhave kusalanti.
     [170]   Atthañca  vo  bhikkhave  desissāmi  anatthañca  taṃ  suṇātha
sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti   .   evaṃ  bhanteti  kho  te  bhikkhū
bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave  anattho
pāṇātipāto   .pe.   micchādiṭṭhi   ayaṃ   vuccati  bhikkhave  anattho .
Katamo   ca   bhikkhave  attho  pāṇātipātā  veramaṇī  .pe.  sammādiṭṭhi
ayaṃ vuccati bhikkhave atthoti.
     [171]   Dhammañca  vo  bhikkhave  desissāmi  adhammañca  taṃ  suṇātha
sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti   .   evaṃ  bhanteti  kho  te  bhikkhū
bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave  adhammo
pāṇātipāto   .pe.   micchādiṭṭhi   ayaṃ   vuccati  bhikkhave  adhammo .
Katamo   ca   bhikkhave  dhammo  pāṇātipātā  veramaṇī  .pe.  sammādiṭṭhi
ayaṃ vuccati bhikkhave dhammoti.
     [172]  Sāsavañca  vo  bhikkhave  [1]-  desissāmi  anāsavañca taṃ
suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho  te
bhikkhū   bhagavato   paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave
sāsavo    dhammo    pāṇātipāto   .pe.   micchādiṭṭhi   ayaṃ   vuccati
bhikkhave   sāsavo   dhammo   .   katamo  ca  bhikkhave  anāsavo  dhammo
pāṇātipātā    veramaṇī   .pe.   sammādiṭṭhi   ayaṃ   vuccati   bhikkhave
@Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare dhammanti atthi.
Anāsavo dhammoti.
     [173]  Sāvajjañca  vo  bhikkhave  [1]-  desissāmi anavajjañca taṃ
suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho  te
bhikkhū   bhagavato   paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave
sāvajjo    dhammo   pāṇātipāto   .pe.   micchādiṭṭhi   ayaṃ   vuccati
bhikkhave   sāvajjo   dhammo   .  katamo  ca  bhikkhave  anavajjo  dhammo
pāṇātipātā    veramaṇī   .pe.   sammādiṭṭhi   ayaṃ   vuccati   bhikkhave
anavajjo dhammoti.
     [174]  Tapaniyañca  vo  bhikkhave  dhammaṃ  desissāmi  atapaniyañca  taṃ
suṇātha  .pe.  katamo  ca  bhikkhave  tapaniyo  dhammo  pāṇātipāto .pe.
Micchādiṭṭhi  ayaṃ  vuccati  bhikkhave  tapaniyo  dhammo  .  katamo  ca bhikkhave
atapaniyo    dhammo    pāṇātipātā    veramaṇī    .pe.    sammādiṭṭhi
ayaṃ vuccati bhikkhave atapaniyo dhammoti.
     [175]  Ācayagāmiñca  vo  bhikkhave  dhammaṃ desissāmi apacayagāmiñca
taṃ  suṇātha  sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti . Evaṃ bhanteti kho te bhikkhū
bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamo  ca bhikkhave ācayagāmī
dhammo  pāṇātipāto  .pe.  micchādiṭṭhi  ayaṃ  vuccati  bhikkhave ācayagāmī
dhammo  .  katamo ca bhikkhave apacayagāmī dhammo pāṇātipātā veramaṇī .pe.
Sammādiṭṭhi ayaṃ vuccati bhikkhave apacayagāmī dhammoti.
@Footnote: 1 Ma. Yu. etthantare dhammanti desessāmi.
     [176]   Dukkhudrayañca  vo  bhikkhave  dhammaṃ  desissāmi  sukhudrayañca
taṃ   suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho
te   bhikkhū   bhagavato   paccassosuṃ   .   bhagavā  etadavoca  katamo  ca
bhikkhave   dukkhudrayo   dhammo   pāṇātipāto   .pe.   micchādiṭṭhi  ayaṃ
vuccati   bhikkhave   dukkhudrayo  dhammo  .  katamo  ca  bhikkhave  sukhudrayo
dhammo    pāṇātipātā    veramaṇī   .pe.   sammādiṭṭhi   ayaṃ   vuccati
bhikkhave sukhudrayo dhammoti.
     [177]  Dukkhavipākañca  vo  bhikkhave  dhammaṃ  desissāmi sukhavipākañca
taṃ  suṇātha  sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti . Evaṃ bhanteti kho te bhikkhū
bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamo ca bhikkhave dukkhavipāko
dhammo  pāṇātipāto  .pe.  micchādiṭṭhi  ayaṃ  vuccati bhikkhave dukkhavipāko
dhammo  .  katamo ca bhikkhave sukhavipāko dhammo pāṇātipātā veramaṇī .pe.
Sammādiṭṭhi ayaṃ vuccati bhikkhave sukhavipāko dhammoti.
                   Sundaravaggo 1- tatiyo.
                    ---------------
                    Seṭṭhavaggo catuttho
     [178]   Ariyamaggañca   vo   bhikkhave   desissāmi  anariyamaggañca
taṃ  suṇātha  .pe.  katamo  ca  bhikkhave anariyo maggo pāṇātipāto .pe.
Micchādiṭṭhi    ayaṃ    vuccati   bhikkhave   anariyo   maggo   .   katamo
@Footnote: 1 Ma. sādhuvaggo tatiyo. Yu. sādhuvaggo aṭṭhamo.
Ca    bhikkhave    ariyo    maggo    pāṇātipātā    veramaṇī   .pe.
Sammādiṭṭhi ayaṃ vuccati bhikkhave ariyo maggoti.
     [179]   Kaṇhamaggañca   vo  bhikkhave  desissāmi  sukkamaggañca  taṃ
suṇātha  .pe.  katamo  ca  bhikkhave  kaṇho  maggo  pāṇātipāto  .pe.
Micchādiṭṭhi    ayaṃ    vuccati    bhikkhave   kaṇho   maggo   .   katamo
ca   bhikkhave   sukko  maggo  pāṇātipātā  veramaṇī  .pe.  sammādiṭṭhi
ayaṃ vuccati bhikkhave sukko maggoti.
     [180]   Saddhammañca   vo   bhikkhave  desissāmi  asaddhammañca  taṃ
suṇātha   .pe.   katamo   ca  bhikkhave  asaddhammo  pāṇātipāto  .pe.
Micchādiṭṭhi   ayaṃ   vuccati   bhikkhave  asaddhammo  .  katamo  ca  bhikkhave
saddhammo   pāṇātipātā   veramaṇī   .pe.   sammādiṭṭhi   ayaṃ   vuccati
bhikkhave saddhammoti.
     [181]  Sappurisadhammañca  vo  bhikkhave  desissāmi  asappurisadhammañca
taṃ  suṇātha  .pe.  katamo  ca  bhikkhave asappurisadhammo pāṇātipāto .pe.
Micchādiṭṭhi  ayaṃ  vuccati  bhikkhave  asappurisadhammo  .  katamo  ca  bhikkhave
sappurisadhammo   pāṇātipātā   veramaṇī   .pe.  sammādiṭṭhi  ayaṃ  vuccati
bhikkhave sappurisadhammoti.
     [182]   Uppādetabbañca   vo   bhikkhave   dhammaṃ  desissāmi  na
uppādetabbañca    taṃ    suṇātha    .pe.   katamo   ca   bhikkhave   na
Uppādetabbo   dhammo   pāṇātipāto   .pe.  micchādiṭṭhi  ayaṃ  vuccati
bhikkhave  na  uppādetabbo  dhammo  .  katamo  ca bhikkhave uppādetabbo
dhammo    pāṇātipātā    veramaṇī   .pe.   sammādiṭṭhi   ayaṃ   vuccati
bhikkhave uppādetabbo dhammoti.
     [183]   Āsevitabbañca   vo   bhikkhave   dhammaṃ   desissāmi  na
āsevitabbañca  taṃ  suṇātha  .pe.  katamo  ca  bhikkhave  na  āsevitabbo
dhammo    pāṇātipāto    .pe.   micchādiṭṭhi   ayaṃ   vuccati   bhikkhave
na   āsevitabbo  dhammo  .  katamo  ca  bhikkhave  āsevitabbo  dhammo
pāṇātipātā    veramaṇī   .pe.   sammādiṭṭhi   ayaṃ   vuccati   bhikkhave
āsevitabbo dhammoti.
     [184]   Bhāvetabbañca   vo   bhikkhave   dhammaṃ   desissāmi   na
bhāvetabbañca    taṃ    suṇātha    .pe.    katamo    ca   bhikkhave   na
bhāvetabbo   dhammo   pāṇātipāto   .pe.   micchādiṭṭhi   ayaṃ  vuccati
bhikkhave  na  bhāvetabbo  dhammo  .  katamo ca bhikkhave bhāvetabbo dhammo
pāṇātipātā    veramaṇī   .pe.   sammādiṭṭhi   ayaṃ   vuccati   bhikkhave
bhāvetabbo dhammoti.
     [185]   Bahulīkātabbañca   vo   bhikkhave   dhammaṃ   desissāmi  na
bahulīkātabbañca  taṃ  suṇātha  .pe.  katamo  ca  bhikkhave  na  bahulīkātabbo
dhammo   pāṇātipāto   .pe.   micchādiṭṭhi   ayaṃ   vuccati  bhikkhave  na
bahulīkātabbo   dhammo   .   katamo   ca  bhikkhave  bahulīkātabbo  dhammo
Pāṇātipātā    veramaṇī   .pe.   sammādiṭṭhi   ayaṃ   vuccati   bhikkhave
bahulīkātabbo dhammoti.
     [186]   Anussaritabbañca  vo  bhikkhave  dhammaṃ  desissāmi  na  1-
anussaritabbañca    taṃ    suṇātha    .pe.    katamo   ca   bhikkhave   na
anussaritabbo    dhammo    pāṇātipāto    .pe.    micchādiṭṭhi    ayaṃ
vuccati   bhikkhave   na   anussaritabbo   dhammo   .  katamo  ca  bhikkhave
anussaritabbo    dhammo    pāṇātipātā   veramaṇī   .pe.   sammādiṭṭhi
ayaṃ vuccati bhikkhave anussaritabbo dhammoti.
     [187]   Sacchikātabbañca   vo   bhikkhave   dhammaṃ   desissāmi  na
sacchikātabbañca    taṃ    suṇātha    .pe.    katamo   ca   bhikkhave   na
sacchikātabbo    dhammo    pāṇātipāto    .pe.    micchādiṭṭhi    ayaṃ
vuccati   bhikkhave   na   sacchikātabbo   dhammo   .  katamo  ca  bhikkhave
sacchikātabbo    dhammo    pāṇātipātā   veramaṇī   .pe.   sammādiṭṭhi
ayaṃ vuccati bhikkhave sacchikātabbo dhammoti.
                  Seṭṭhavaggo catuttho 2-.
                      -----------
                Sevitabbāsevitabbavaggo pañcamo
     [188]   Dasahi   bhikkhave   dhammehi   samannāgato   puggalo   na
sevitabbo     katamehi    dasahi    pāṇātipātī    hoti    adinnādāyī
hoti   kāmesu   micchācārī   hoti   musāvādī  hoti  pisuṇavāco  hoti
@Footnote: 1 Po. Ma. nānussaritabbaṃ. 2 Ma. Yu. ariyamaggavaggo navamo.
Pharusavāco    1-    hoti    samphappalāpī    hoti    abhijjhālu   hoti
byāpannacitto    hoti   micchādiṭṭhiko   hoti   imehi   kho   bhikkhave
dasahi dhammehi samannāgato puggalo na sevitabbo.
     {188.1}  Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannāgato puggalo sevitabbo
katamehi   dasahi   pāṇātipātā  paṭivirato  hoti  adinnādānā  paṭivirato
hoti  kāmesu  micchācārā  paṭivirato  hoti  musāvādā  paṭivirato  hoti
pisuṇāya   vācāya   paṭivirato   hoti  pharusāya  vācāya  paṭivirato  hoti
samphappalāpā    paṭivirato   hoti   anabhijjhālu   hoti   abyāpannacitto
hoti  sammādiṭṭhiko  hoti imehi kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato 2-
sevitabboti 3-.
     {188.2}   [idha   dvisatādisuttaṃ  peyyālavasena  gaṇitabbaṃ]  dasahi
bhikkhave  dhammehi  samannāgato  puggalo  na  bhajitabbo ... Bhajitabbo ...
Na  payirupāsitabbo  ...  payirupāsitabbo  ... Na pujjo hoti ... Pujjo
hoti ... Na pāsaṃso hoti ... Pāsaṃso hoti ... Agāravo hoti ... Sagāravo 4-
hoti  ...  appatikkho  hoti  ...  sappatikkho  hoti ... Na ārādhako
hoti ... Ārādhako hoti ... Na visujjhati visujjhati mānaṃ nādhibhoti ... Mānaṃ
adhibhoti  ...  paññāya  na  vaḍḍhati  ...  paññāya vaḍḍhati ... Bahuṃ apuññaṃ
pasavati  ...  bahuṃ  puññaṃ  pasavati  katamehi  dasahi  pāṇātipātā  paṭivirato
hoti   adinnādānā   paṭivirato   hoti  kāmesu  micchācārā  paṭivirato
hoti   musāvādā   paṭivirato   hoti  pisuṇāya  vācāya  paṭivirato  hoti
pharusāya  vācāya  paṭivirato  hoti  samphappalāpā paṭivirato hoti anabhijjhālu
@Footnote: 1 Yu. pharusāvāco. 2 Ma. Yu. etthantare puggaloti dissati. 3 Ma. Yu. itisaddo
@natthi. 4 Ma. gāravo.
Hoti   abyāpannacitto  hoti  sammādiṭṭhiko  hoti  imehi  kho  bhikkhave
dasahi dhammehi samannāgato puggalo bahuṃ puññaṃ pasavatīti.
              Sevitabbāsevitabbavaggo 1- pañcamo.
                  Catutthapaṇṇāsako catuttho.
                     -------------
@Footnote: 1 Yu. puggalavaggo dasamo.
                      Pañcamapaṇṇāsako
                     paṭhamavaggo paṭhamo
     [189]   Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannāgato  yathābhataṃ  nikkhitto
evaṃ  niraye  katamehi  dasahi  idha  bhikkhave  ekacco  pāṇātipātī  hoti
luddho   lohitapāṇī   hatapahate   niviṭṭho   adayāpanno   sabbapāṇabhūtesu
adinnādāyī    hoti    yantaṃ    parassa   paravittūpakaraṇaṃ   gāmagataṃ   vā
araññagataṃ    vā    adinnaṃ   theyyasaṅkhātaṃ   ādātā   hoti   kāmesu
micchācārī   hoti   yā   tā   māturakkhitā   piturakkhitā   bhāturakkhitā
bhaginirakkhitā     ñātirakkhitā     dhammarakkhitā    sasāmikā    saparidaṇḍā
antamaso mālāguṇaparikkhitāpi tathārūpāsu cārittaṃ āpajjitā hoti
     {189.1}  musāvādī  hoti  sabhaggato  vā  parisaggato  vā  ñāti
majjhaggato   vā   pūgamajjhaggato   vā   rājakulamajjhaggato  vā  abhinīto
sakkhiṃ  puṭṭho  ehi  bho  purisa  yaṃ jānāsi taṃ vadehīti so ajānaṃ vā āha
jānāmīti  jānaṃ  vā  āha  na  jānāmīti  apassaṃ vā āha passāmīti passaṃ
vā  āha  na  passāmīti  iti  attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu
vā  sampajānamusā  bhāsitā  hoti  pisuṇavāco  hoti  ito  sutvā amutra
akkhātā   imesaṃ  bhedāya  amutra  vā  sutvā  imesaṃ  akkhātā  amūsaṃ
bhedāya  iti  samaggānaṃ  vā  bhettā bhinnānaṃ vā anuppadātā vaggārāmo
Vaggarato    vagganandī   vaggakaraṇiṃ   vācaṃ   bhāsitā   hoti   pharusavāco
hoti   yā   sā   vācā   aṇḍakā   kakkasā   parakaṭukā  parābhisajjanī
kodhasāmantā    asamādhisaṃvattanikā    tathārūpiṃ    vācaṃ   bhāsitā   hoti
samphappalāpī    hoti   akālavādī   anatthavādī   adhammavādī   avinayavādī
anidhānavatiṃ   vācaṃ   bhāsitā   hoti   kālena   anapadesaṃ   apariyantavatiṃ
anatthasañhitaṃ abhijjhālu hoti yantaṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ taṃ
     {189.2}  abhijjhitā  hoti  aho  vata  yaṃ  parassa  taṃ mama assāti
byāpannacitto   hoti   paduṭṭhamanasaṅkappo   ime   sattā  haññantu  vā
vajjhantu   vā  ucchijjantu  vā  vinassantu  vā  mā  vā  ahesunti  1-
micchādiṭṭhiko   hoti   viparittadassano   natthi   dinnaṃ  natthi  yiṭṭhaṃ  natthi
hutaṃ  natthi  sukatadukkatānaṃ  kammānaṃ  phalaṃ  vipāko  natthi  ayaṃ  loko natthi
paro  loko  natthi  mātā  natthi  pitā  natthi  sattā  opapātikā natthi
loke    samaṇabrāhmaṇā    sammaggatā    sammāpaṭipannā   ye   imañca
lokaṃ   parañca   lokaṃ   sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā  pavedentīti  imehi
kho bhikkhave dasahi dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
     {189.3}  Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannāgato  yathābhataṃ nikkhitto
evaṃ  sagge  katamehi  dasahi  idha  bhikkhave  ekacco  pāṇātipātaṃ pahāya
pāṇātipātā   paṭivirato  hoti  nihitadaṇḍo  nihitasattho  lajjī  dayāpanno
sabbapāṇabhūtahitānukampī    viharati    adinnādānaṃ    pahāya   adinnādānā
paṭivirato  hoti  yantaṃ  parassa  paravittūpakaraṇaṃ  gāmagataṃ  vā  araññagataṃ vā
@Footnote: 1 Po. Yu. ahesuṃ iti vāti.
Adinnaṃ  1-  theyyasaṅkhātaṃ  na  ādātā  hoti  kāmesu micchācāraṃ pahāya
kāmesu  micchācārā  paṭivirato  hoti  yā  tā  māturakkhitā  piturakkhitā
bhāturakkhitā     bhaginirakkhitā    ñātirakkhitā    dhammarakkhitā    sasāmikā
saparidaṇḍā    antamaso   mālāguṇaparikkhitāpi   tathārūpāsu   na   cārittaṃ
āpajjitā hoti
     {189.4}  musāvādaṃ  pahāya  musāvādā  paṭivirato  hoti sabhaggato
vā    parisaggato    vā    ñātimajjhaggato   vā   pūgamajjhaggato   vā
rājakulamajjhaggato   vā   abhinīto   sakkhiṃ   puṭṭho  ehi  bho  purisa  yaṃ
jānāsi  taṃ  vadehīti  so  ajānaṃ  vā  āha  na jānāmīti jānaṃ vā āha
jānāmīti   apassaṃ  vā  āha  na  passāmīti  passaṃ  vā  āha  passāmīti
iti  attahetu  vā  parahetu  vā  āmisakiñcikkhahetu  vā na sampajānamusā
bhāsitā   hoti  pisuṇavācaṃ  pahāya  pisuṇāya  vācāya  paṭivirato  hoti  na
ito  sutvā  amutra  akkhātā  imesaṃ bhedāya amutra vā sutvā na imesaṃ
akkhātā   amūsaṃ   bhedāya   iti  bhinnānaṃ  vā  sandhātā  sahitānaṃ  vā
anuppadātā     samaggārāmo    samaggarato    samagganandī    samaggakaraṇiṃ
vācaṃ   bhāsitā   hoti  pharusaṃ  vācaṃ  pahāya  pharusāya  vācāya  paṭivirato
hoti   yā   sā   vācā   nelā   kaṇṇasukhā   pemaniyā   hadayaṅgamā
porī    bahujanakantā   bahujanamanāpā   tathārūpiṃ   vācaṃ   bhāsitā   hoti
samphappalāpaṃ    pahāya    samphappalāpā    paṭivirato    hoti   kālavādī
bhūtavādī   atthavādī   dhammavādī   vinayavādī   nidhānavatiṃ   vācaṃ   bhāsitā
hoti    kālena    sāpadesaṃ    pariyantavatiṃ    atthasañhitaṃ    anabhijjhālu
@Footnote: 1 Ma. Yu. na taṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādātā hoti.
Hoti yantaṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ taṃ
     {189.5}  anabhijjhitā  hoti  aho  vata  yaṃ  parassa taṃ mama assāti
abyāpannacitto   hoti   appaduṭṭhamanasaṅkappo   ime   sattā   averā
abyāpajjhā   anīghā   sukhī   attānaṃ   pariharantūti   sammādiṭṭhiko  hoti
aviparittadassano  atthi  dinnaṃ  atthi  yiṭṭhaṃ  atthi  hutaṃ  atthi sukatadukkatānaṃ
kammānaṃ  phalaṃ  vipāko  atthi ayaṃ loko atthi paro loko atthi mātā atthi
pitā  atthi  sattā  opapātikā  atthi  loke  samaṇabrāhmaṇā sammaggatā
sammāpaṭipannā  ye  imañca  lokaṃ  parañca  lokaṃ  sayaṃ  abhiññā sacchikatvā
pavedentīti   imehi  kho  bhikkhave  dasahi  dhammehi  samannāgato  yathābhataṃ
nikkhitto evaṃ saggeti.
     [190]  Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannāgato  mātugāmo  yathābhataṃ
nikkhitto   evaṃ   niraye   katamehi   dasahi   pāṇātipātī  hoti  .pe.
Micchādiṭṭhiko   hoti   imehi  kho  bhikkhave  dasahi  dhammehi  samannāgato
mātugāmo  yathābhataṃ  nikkhitto  evaṃ  niraye  .  dasahi  bhikkhave  dhammehi
samannāgato  mātugāmo  yathābhataṃ  nikkhitto  evaṃ  sagge  katamehi  dasahi
pāṇātipātā   paṭivirato  hoti  .pe.  sammādiṭṭhiko  hoti  imehi  kho
bhikkhave   dasahi   dhammehi   samannāgato   mātugāmo  yathābhataṃ  nikkhitto
evaṃ saggeti.
     [191]   Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannāgatā  upāsikā  yathābhataṃ
nikkhittā   evaṃ   niraye   katamehi   dasahi  pāṇātipātinī  hoti  .pe.
Micchādiṭṭhikā   hoti   imehi  kho  bhikkhave  dasahi  dhammehi  samannāgatā
upāsikā   yathābhataṃ  nikkhittā  evaṃ  niraye  .  dasahi  bhikkhave  dhammehi
samannāgatā   upāsikā  yathābhataṃ  nikkhittā  evaṃ  sagge  katamehi  dasahi
pāṇātipātā   paṭiviratā   hoti   .pe.   sammādiṭṭhikā   hoti  imehi
kho   bhikkhave  dasahi  dhammehi  samannāgatā  upāsikā  yathābhataṃ  nikkhittā
evaṃ saggeti.
     [192]  Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannāgatā  upāsikā avisāradā
agāraṃ    ajjhāvasati    katamehi   dasahi   pāṇātipātinī   hoti   .pe.
Micchādiṭṭhikā   hoti   imehi  kho  bhikkhave  dasahi  dhammehi  samannāgatā
upāsikā   avisāradā   agāraṃ   ajjhāvasati  .  dasahi  bhikkhave  dhammehi
samannāgatā   upāsikā   visāradā   agāraṃ   ajjhāvasati  katamehi  dasahi
pāṇātipātā   paṭiviratā   hoti   .pe.   sammādiṭṭhikā   hoti  imehi
kho   bhikkhave   dasahi  dhammehi  samannāgatā  upāsikā  visāradā  agāraṃ
ajjhāvasatīti.
     [193]  Saṃsappatipariyāyaṃ  1-  vo bhikkhave dhammapariyāyaṃ desissāmi taṃ
suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho  te
bhikkhū   bhagavato   paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  katamo  ca  bhikkhave
saṃsappatipariyāyo  dhammapariyāyo  kammassakā  bhikkhave  sattā  kammadāyādā
kammayonī    kammabandhū    kammapaṭisaraṇā   yaṃ   kammaṃ   karonti   kalyāṇaṃ
vā   pāpakaṃ  vā  tassa  dāyādā  bhavanti  .   idha  bhikkhave  ekacco
@Footnote: 1 Po. saṃsappatiyapariyāyaṃ. Ma. Yu. sabbattha saṃsappaniyapariyāyaṃ.
Pāṇātipātī   hoti   luddho  lohitapāṇī  hatapahate  niviṭṭho  adayāpanno
sabbapāṇabhūtesu   so   saṃsappati   kāyena   saṃsappati   vācāya   saṃsappati
manasā   tassa   jimhaṃ   kāyakammaṃ  hoti  jimhaṃ  vacīkammaṃ  jimhaṃ  manokammaṃ
jimhā     gati     jimhā     1-     upapatti    jimhagatikassa    kho
panāhaṃ   bhikkhave   jimhūpapattikassa   dvinnaṃ   gatīnaṃ  aññataraṃ  gatiṃ  vadāmi
ye   vā   ekantadukkhā  nirayā  yā  vā  saṃsappajātikā  tiracchānayoni
katamā   ca   sā   bhikkhave   saṃsappajātikā  tiracchānayoni  ahi  vicchikā
satapadī   nakulā   biḷārā   mūsikā   ulūkā   ye  vā  panaññepi  keci
tiracchānayonikā   sattā   manusse  disvā  saṃsappanti  iti  kho  bhikkhave
bhūtā   bhūtassa   upapatti  hoti  yaṃ  karoti  tena  upapajjati  upapannamenaṃ
phassā phusanti evamahaṃ bhikkhave kammadāyādā sattāti vadāmi.
     {193.1}  Idha pana bhikkhave ekacco adinnādāyī hoti ... Kāmesu
micchācārī  hoti ... Musāvādī hoti ... Pisuṇavāco hoti ... Pharusavāco
hoti  ...  samphappalāpī  hoti  ...  abhijjhālu hoti ... Byāpannacitto
hoti  ...  micchādiṭṭhiko  hoti  viparittadassano  natthi  dinnaṃ  natthi yiṭṭhaṃ
natthi  hutaṃ  natthi  sukatadukkatānaṃ  kammānaṃ  phalaṃ  vipāko  natthi  ayaṃ loko
natthi  paro  loko  natthi  mātā  natthi  pitā  natthi  sattā opapātikā
natthi    loke    samaṇabrāhmaṇā    sammaggatā    sammāpaṭipannā   ye
imañca   lokaṃ  parañca  lokaṃ  sayaṃ  abhiññā  sacchikatvā  pavedentīti  so
saṃsappati   kāyena   saṃsappati   vācāya   saṃsappati   manasā   tassa  jimhaṃ
@Footnote: 1 Po. Yu. jimhupapati. Ma. jimhūpapati.
Kāyakammaṃ    hoti    jimhaṃ   vacīkammaṃ   jimhaṃ   manokammaṃ   jimhā   gati
jimhūpapatti    jimhagatikassa    kho    panāhaṃ    bhikkhave   jimhūpapattikassa
dvinnaṃ   gatīnaṃ   aññataraṃ   gatiṃ   vadāmi  ye  vā  ekantadukkhā  nirayā
yā   vā   saṃsappajātikā   tiracchānayoni   katamā   ca   sā   bhikkhave
saṃsappajātikā   tiracchānayoni   ahi   vicchikā   satapadī   nakulā  biḷārā
mūsikā   ulūkā   ye   vā   panaññepi   keci  tiracchānayonikā  sattā
manusse   disvā   saṃsappanti   iti  kho  bhikkhave  bhūtā  bhūtassa  upapatti
hoti   yaṃ  karoti  tena  upapajjati  upapannamenaṃ  phassā  phusanti  evamahaṃ
bhikkhave kammadāyādā sattāti vadāmi.
     {193.2}   Kammassakā   bhikkhave  sattā  kammadāyādā  kammayonī
kammabandhū   kammapaṭisaraṇā   yaṃ  kammaṃ  karonti  kalyāṇaṃ  vā  pāpakaṃ  vā
tassa  dāyādā  bhavanti  .  idha  bhikkhave  ekacco  pāṇātipātaṃ  pahāya
pāṇātipātā    paṭivirato    hoti    nihitadaṇḍo    nihitasattho    lajjī
dayāpanno     sabbapāṇabhūtahitānukampī    viharati    so    na    saṃsappati
kāyena   na   saṃsappati   vācāya   na  saṃsappati  manasā  tassa  uju  1-
kāyakammaṃ   hoti   uju   vacīkammaṃ   uju   manokammaṃ  uju  gati  ujūpapatti
ujūgatikassa    kho    panāhaṃ    bhikkhave   ujūpapattikassa   dvinnaṃ   gatīnaṃ
aññataraṃ   gatiṃ   vadāmi   ye   ca   ekantasukhā   sattā   2-   yāni
vā     pana     tāni     uccākulāni     khattiyamahāsālakulāni    vā
brāhmaṇamahāsālakulāni            vā           gahapatimahāsālakulāni
vā     aḍḍhāni     mahaddhanāni     mahābhogāni     bahutajātarūparajatāni
bahutavittūpakaraṇāni     bahutadhanadhaññāni    iti    kho    bhikkhave    bhūtā
@Footnote: 1 Ma. Yu. ujuṃ. 2 Ma. Yu. saggā.
Bhūtassa   upapatti   hoti   yaṃ   karoti   tena   upapajjati   upapannamenaṃ
phassā phusanti evamahaṃ bhikkhave kammadāyādā sattāti vadāmi.
     {193.3} Idha pana bhikkhave ekacco adinnādānaṃ pahāya adinnādānā
paṭivirato hoti ... Kāmesu micchācāraṃ pahāya kāmesu micchācārā paṭivirato
hoti  ... Musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti ... Pisuṇavācaṃ pahāya
pisuṇāya  vācāya  paṭivirato  hoti  ...  pharusavācaṃ pahāya pharusāya vācāya
paṭivirato  hoti  ... Samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti ...
Anabhijjhālu  hoti  ...  abyāpannacitto  hoti  ...  sammādiṭṭhiko hoti
aviparittadassano  atthi  dinnaṃ  atthi  yiṭṭhaṃ  atthi  hutaṃ  atthi sukatadukkatānaṃ
kammānaṃ   phalaṃ   vipāko   atthi  ayaṃ  loko  atthi  paro  loko  atthi
mātā   atthi   pitā   atthi  sattā  opapātikā  atthi  samaṇabrāhmaṇā
sammaggatā  sammāpaṭipannā  ye  imañca  lokaṃ  parañca  lokaṃ  sayaṃ abhiññā
sacchikatvā  pavedentīti  so  na  saṃsappati  kāyena  na  saṃsappati  vācāya
na   saṃsappati   manasā   tassa   uju  kāyakammaṃ  hoti  uju  vacīkammaṃ  uju
manokammaṃ   uju   gati   ujūpapatti   ujūgatikassa   kho   panāhaṃ   bhikkhave
ujūpapattikassa  dvinnaṃ  gatīnaṃ  aññataraṃ  gatiṃ  vadāmi  ye  vā  ekantasukhā
sattā   yāni   vā   pana  tāni  uccākulāni  khattiyamahāsālakulāni  vā
brāhmaṇamahāsālakulāni       vā       gahapatimahāsālakulāni       vā
aḍḍhāni        mahaddhanāni       mahābhogāni       bahutajātarūparajatāni
bahutavittūpakaraṇāni     bahutadhanadhaññāni    iti    kho    bhikkhave    bhūtā
Bhūtassa   upapatti   hoti   yaṃ   karoti   tena   upapajjati   upapannamenaṃ
phassā   phusanti   evamahaṃ   bhikkhave   kammadāyādā  sattāti  vadāmi .
Kammassakā    bhikkhave    sattā    kammadāyādā   kammayonī   kammabandhū
kammapaṭisaraṇā   yaṃ   kammaṃ   karonti   kalyāṇaṃ   vā  pāpakaṃ  vā  tassa
dāyādā bhavanti. Ayaṃ kho bhikkhave saṃsappatipariyāyo dhammapariyāyoti.
     [194]   Nāhaṃ  bhikkhave  sañcetanikānaṃ  kammānaṃ  katānaṃ  upacitānaṃ
appaṭisaṃviditvā   1-   byantibhāvaṃ   vadāmi   tañca  kho  diṭṭheva  dhamme
upapajje  2-  vā  apare vā pariyāye na tvevāhaṃ bhikkhave sañcetanikānaṃ
kammānaṃ    katānaṃ   upacitānaṃ   appaṭisaṃviditvā   dukkhassantakiriyaṃ   vadāmi
tatra     bhikkhave    tividhaṃ    3-    kāyakammantasandosabyāpatti    4-
akusalasañcetanikā    dukkhudrayā    dukkhavipākā    hoti   catubbidhaṃ   5-
vacīkammantasandosabyāpatti         akusalasañcetanikā         dukkhudrayā
dukkhavipākā        hoti       tividhaṃ       manokammantasandosabyāpatti
akusalasañcetanikā  dukkhudrayā dukkhavipākā hoti.
     Kathañca  bhikkhave  tividhaṃ  kāyakammantasandosabyāpatti akusalasañcetanikā
dukkhudrayā   dukkhavipākā   hoti   idha   bhikkhave  ekacco  pāṇātipātī
hoti     luddho     lohitapāṇī    hatapahate    niviṭṭho    adayāpanno
sabbapāṇabhūtesu    adinnādāyī    hoti    yantaṃ   parassa   paravittūpakaraṇaṃ
gāmagataṃ   vā   araññagataṃ   vā   adinnaṃ  theyyasaṅkhātaṃ  ādātā  hoti
kāmesu  micchācārī  hoti  yā  tā  māturakkhatā  piturakkhitā bhāturakkhitā
bhaginirakkhitā   ñātirakkhitā   dhammarakkhitā  sasāmikā  saparidaṇḍā  antamaso
@Footnote: 1 Po. Ma. apaṭisaṃveditvā. 2 Po. Ma. Yu. apapajjaṃ. 3-5 Po. Ma. Yu. sabbattha
@tividhā catubbidhā. 4 Po. sabbattha ... sadosabyāpatti.
Mālāguṇaparikkhitāpi   tathārūpāsu   cārittaṃ   āpajjitā  hoti  evaṃ  kho
bhikkhave      tividhaṃ     kāyakammantasandosabyāpatti     akusalasañcetanikā
dukkhudrayā dukkhavipākā hoti.
     {194.1}   Kathañca   bhikkhave   catubbidhaṃ  vacīkammantasandosabyāpatti
akusalasañcetanikā  dukkhudrayā  dukkhavipākā  hoti  idha  bhikkhave  ekacco
musāvādī   hoti   sabhaggato   vā  parisaggato  vā  ñātimajjhaggato  vā
pūgamajjhaggato   vā   rājakulamajjhaggato   vā   abhinīto   sakkhiṃ   puṭṭho
ehi  bho  purisa  yaṃ  jānāsi  taṃ  vadehīti  so ajānaṃ vā āha jānāmīti
jānaṃ  vā  āha  na  jānāmīti  apassaṃ  vā āha passāmīti passaṃ vā āha
na   passāmīti  iti  attahetu  vā  parahetu  vā  āmisakiñcikkhahetu  vā
sampajānamusā   bhāsitā   hoti   pisuṇavāco  hoti  ito  sutvā  amutra
akkhātā   imesaṃ  bhedāya  amutra  vā  sutvā  imesaṃ  akkhātā  amūsaṃ
bhedāya   iti   samaggānaṃ   vā   bhettā   bhinnānaṃ   vā  anuppadātā
vaggārāmo   vaggarato   vagganandī   vaggakaraṇiṃ   vācaṃ   bhāsitā   hoti
pharusavāco  hoti  yā  sā  vācā  aṇḍakā kakkasā parakaṭukā parābhisajjanī
kodhasāmantā    asamādhisaṃvattanikā    tathārūpiṃ    vācaṃ   bhāsitā   hoti
samphappalāpī    hoti    akālavādī   abhūtavādī   anatthavādī   adhammavādī
avinayavādī  anidhānavatiṃ  vācaṃ  bhāsitā  hoti kālena anapadesaṃ apariyantavatiṃ
anatthasañhitaṃ   evaṃ   kho   bhikkhave   catubbidhaṃ  vacīkammantasandosabyāpatti
akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti.
     {194.2}   Kathañca   bhikkhave   tividhaṃ   manokammantasandosabyāpatti
akusalasañcetanikā  dukkhudrayā  dukkhavipākā  hoti  idha  bhikkhave  ekacco
abhijjhālu   hoti   yantaṃ   parassa   paravittūpakaraṇaṃ   taṃ   abhijjhitā  hoti
aho   vata   yaṃ   parassa   taṃ   mama   assāti   byāpannacitto   hoti
paduṭṭhamanasaṅkappo    ime    sattā    haññantu    vā   vajjhantu   vā
ucchijjantu  vā  vinassantu  vā  mā  vā  ahesunti  micchādiṭṭhiko  hoti
viparittadassano  natthi  dinnaṃ  natthi  yiṭṭhaṃ  natthi  hutaṃ  natthi  sukatadukkatānaṃ
kammānaṃ   phalaṃ   vipāko   natthi  ayaṃ  loko  natthi  paro  loko  natthi
mātā    natthi    pitā   natthi   sattā   opapātikā   natthi   loke
samaṇabrāhmaṇā      sammaggatā      sammāpaṭipannā     ye     imañca
lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentīti
     {194.3}   evaṃ  kho  bhikkhave  tividhaṃ  manokammantasandosabyāpatti
akusalasañcetanikā    dukkhudrayā   dukkhavipākā   hoti   tividhakāyakammanta-
sandosabyāpattiakusalasañcetanikāhetu   vā   bhikkhave   sattā   kāyassa
bhedā    parammaraṇā    apāyaṃ    duggatiṃ   vinipātaṃ   nirayaṃ   upapajjanti
catubbidhavacīkammantasandosabyāpattiakusalasañcetanikāhetu
vā   bhikkhave   sattā   kāyassa   bhedā   parammaraṇā   apāyaṃ  duggatiṃ
vinipātaṃ      nirayaṃ      upapajjanti     tividhamanokammantasandosabyāpatti-
akusalasañcetanikāhetu  vā  bhikkhave  sattā  kāyassa  bhedā  parammaraṇā
apāyaṃ    duggatiṃ    vinipātaṃ   nirayaṃ   upapajjanti   seyyathāpi   bhikkhave
apaṇṇako   maṇi   uddhaṃ   khitto  yena  yeneva  patiṭṭhāti  supatiṭṭhitaṃyeva
Patiṭṭhāti
     {194.4}  evameva  kho  bhikkhave tividhakāyakammantasandosabyāpatti-
akusalasañcetanikāhetu   vā   sattā   apāyaṃ   duggatiṃ   vinipātaṃ  nirayaṃ
upapajjanti catubbidhavacīkammantasandosabyāpattiakusalasañcetanikāhetu
vā   sattā  kāyassa  bhedā  parammaraṇā  apāyaṃ  duggatiṃ  vinipātaṃ  nirayaṃ
upapajjanti tividhamanokammantasandosabyāpattiakusalasañcetanikāhetu
vā   sattā  kāyassa  bhedā  parammaraṇā  apāyaṃ  duggatiṃ  vinipātaṃ  nirayaṃ
upapajjanti.
     {194.5}  Nāhaṃ  bhikkhave  sañcetanikānaṃ  kammānaṃ  katānaṃ upacitānaṃ
appaṭisaṃviditvā  byantibhāvaṃ  vadāmi  tañca  kho  diṭṭheva  dhamme  upapajje
vā  apare  vā  pariyāye  na  tvevāhaṃ  bhikkhave  sañcetanikānaṃ kammānaṃ
katānaṃ   upacitānaṃ  appaṭisaṃviditvā  dukkhassantakiriyaṃ  vadāmi  tatra  bhikkhave
tividhaṃ   kāyakammantasampatti   kusalasañcetanikā  sukhudrayā  sukhavipākā  hoti
catubbidhaṃ    vacīkammantasampatti    kusalasañcetanikā   sukhudrayā   sukhavipākā
hoti     tividhaṃ     manokammantasampatti     kusalasañcetanikā    sukhudrayā
sukhavipākā hoti.
     Kathañca    bhikkhave    tividhaṃ   kāyakammantasampatti   kusalasañcetanikā
sukhudrayā   sukhavipākā   hoti   idha   bhikkhave   ekacco   pāṇātipātaṃ
pahāya   pāṇātipātā   paṭivirato   hoti   nihitadaṇḍo  nihitasattho  lajjī
dayāpanno     sabbapāṇabhūtahitānukampī    viharati    adinnādānaṃ    pahāya
adinnādānā   paṭivirato   hoti   yantaṃ   parassa  paravittūpakaraṇaṃ  gāmagataṃ
vā   araññagataṃ  vā  adinnaṃ  theyyasaṅkhātaṃ  na  ādātā  hoti  kāmesu
micchācāraṃ   pahāya   kāmesu   micchācārā   paṭivirato  hoti  yā  tā
Māturakkhitā    piturakkhitā    bhāturakkhitā    bhaginirakkhitā    ñātirakkhitā
dhammarakkhitā    sasāmikā    saparidaṇḍā    antamaso   mālāguṇaparikkhitāpi
tathārūpāsu   na   cārittaṃ   āpajjitā  hoti  evaṃ  kho  bhikkhave  tividhaṃ
kāyakammantasampatti kusalasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti.
     Kathañca    bhikkhave   catubbidhaṃ   vacīkammantasampatti   kusalasañcetanikā
sukhudrayā   sukhavipākā   hoti  idha  bhikkhave  ekacco  musāvādaṃ  pahāya
musāvādā  paṭivirato  hoti  sabhaggato  vā  parisaggato vā ñātimajjhaggato
vā   pūgamajjhaggato   vā  rājakulamajjhaggato  vā  abhinīto  sakkhiṃ  puṭṭho
ehi  bho  purisa  yaṃ  jānāsi  taṃ vadehīti so ajānaṃ vā āha na jānāmīti
jānaṃ  vā  āha  jānāmīti  apassaṃ  vā  āha na passāmīti passaṃ vā āha
passāmīti   iti   attahetu   vā   parahetu  vā  āmisakiñcikkhahetu  vā
na   sampajānamusā   bhāsitā   hoti  pisuṇavācaṃ  pahāya  pisuṇāya  vācāya
paṭivirato   hoti   na   ito  sutvā  amutra  akkhātā  imesaṃ  bhedāya
amutra  vā  sutvā  na  imesaṃ  akkhātā  amūsaṃ  bhedāya iti bhinnānaṃ vā
sandhātā    sahitānaṃ    vā    anuppadātā   samaggārāmo   samaggarato
samagganandī   samaggakaraṇiṃ   vācaṃ   bhāsitā   hoti   pharusaṃ   vācaṃ  pahāya
pharusāya   vācāya   paṭivirato  hoti  yā  sā  vācā  nelā  kaṇṇasukhā
pemaniyā    hadayaṅgamā    porī   bahujanakantā   bahujanamanāpā   tathārūpiṃ
vācaṃ   bhāsitā   hoti   samphappalāpaṃ   pahāya   samphappalāpā  paṭivirato
hoti     kālavādī     bhūtavādī     atthavādī    dhammavādī    vinayavādī
Nidhānavatiṃ    vācaṃ    bhāsitā   hoti   kālena   sāpadesaṃ   pariyantavatiṃ
atthasañhitaṃ     evaṃ    kho    bhikkhave    catubbidhaṃ    vacīkammantasampatti
kusalasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti.
     Kathañca    bhikkhave    tividhaṃ   manokammantasampatti   kusalasañcetanikā
sukhudrayā    sukhavipākā   hoti   idha   bhikkhave   ekacco   anabhijjhālu
hoti   yantaṃ   parassa   paravittūpakaraṇaṃ   taṃ  anabhijjhitā  hoti  aho  vata
yaṃ     parassa     taṃ     mama    assāti    abyāpannacitto    hoti
appaduṭṭhamanasaṅkappo    ime    sattā   averā   abyāpajjhā   anīghā
sukhī    attānaṃ    pariharantūti    sammādiṭṭhiko   hoti   aviparittadassano
atthi   dinnaṃ  atthi  yiṭṭhaṃ  atthi  hutaṃ  .pe.  ye  imañca  lokaṃ  parañca
lokaṃ   sayaṃ  abhiññā  sacchikatvā  pavedentīti  evaṃ  kho  bhikkhave  tividhaṃ
manokammantasampatti    kusalasañcetanikā    sukhudrayā    sukhavipākā   hoti
tividhakāyakammantasampattikusalasañcetanikāhetu     vā     bhikkhave    sattā
kāyassa   bhedā   parammaraṇā   sugatiṃ  saggaṃ  lokaṃ  upapajjanti  catubbidha-
vacīkammantasampattikusalasañcetanikāhetu   vā   bhikkhave   sattā   kāyassa
bhedā  parammaraṇā  sugatiṃ  saggaṃ  lokaṃ  upapajjanti tividhamanokammantasampatti-
kusalasañcetanikāhetu   vā  bhikkhave  sattā  kāyassa  bhedā  parammaraṇā
sugatiṃ    saggaṃ    lokaṃ    upapajjanti   seyyathāpi   bhikkhave   apaṇṇako
maṇi   uddhaṃ   khitto   yena  yeneva  patiṭṭhāti  supatiṭṭhitaṃyeva  patiṭṭhāti
evameva   kho   bhikkhave  tividhakāyakammantasampattikusalasañcetanikāhetu  vā
Sattā   kāyassa   bhedā   parammaraṇā   sugatiṃ   saggaṃ  lokaṃ  upapajjanti
catubbidhavacīkammantasampattikusalasañcetanikāhetu     vā    sattā    kāyassa
bhedā   parammaraṇā   sugatiṃ   saggaṃ   lokaṃ  upapajjanti  tividhamanokammanta-
sampattikusalasañcetanikāhetu   vā   sattā   kāyassa  bhedā  parammaraṇā
sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti.
     [195]   Nāhaṃ  bhikkhave  sañcetanikānaṃ  kammānaṃ  katānaṃ  upacitānaṃ
appaṭisaṃviditvā    byantibhāvaṃ    vadāmi   tañca   kho   diṭṭheva   dhamme
upapajje  vā  apare  vā  pariyāye  na  tvevāhaṃ bhikkhave sañcetanikānaṃ
kammānaṃ    katānaṃ   upacitānaṃ   appaṭisaṃviditvā   dukkhassantakiriyaṃ   vadāmi
tatra    bhikkhave   tividhaṃ   kāyakammantasandosabyāpatti   akusalasañcetanikā
dukkhudrayā    dukkhavipākā    hoti   catubbidhaṃ   vacīkammantasandosabyāpatti
akusalasañcetanikā   dukkhudrayā   dukkhavipākā   hoti  tividhaṃ  manokammanta-
sandosabyāpatti akusalasañcetanikā dukkhudrayā dukkhavipākā hoti.
     {195.1}   Kathañca   bhikkhave   tividhaṃ   kāyakammantasandosabyāpatti
akusalasañcetanikā  dukkhudrayā  dukkhavipākā  hoti  .pe. Evaṃ kho bhikkhave
tividhaṃ     kāyakammantasandosabyāpatti     akusalasañcetanikā    dukkhudrayā
dukkhavipākā hoti.
     {195.2}   Kathañca   bhikkhave   catubbidhaṃ  vacīkammantasandosabyāpatti
akusalasañcetanikā  dukkhudrayā  dukkhavipākā  hoti  .pe. Evaṃ kho bhikkhave
catubbidhaṃ     vacīkammantasandosabyāpatti    akusalasañcetanikā    dukkhudrayā
Dukkhavipākā hoti.
     {195.3}   Kathañca   bhikkhave   tividhaṃ   manokammantasandosabyāpatti
akusalasañcetanikā  dukkhudrayā  dukkhavipākā  hoti  .pe. Evaṃ kho bhikkhave
tividhaṃ     manokammantasandosabyāpatti     akusalasañcetanikā    dukkhudrayā
dukkhavipākā    hoti   tividhakāyakammantasandosabyāpattiakusalasañcetanikāhetu
vā  bhikkhave  sattā  kāyassa  bhedā  parammaraṇā  apāyaṃ  duggatiṃ vinipātaṃ
nirayaṃ    upapajjanti   catubbidhavacīkammantasandosabyāpattiakusalasañcetanikāhetu
vā      .pe.      tividhamanokammantasandosabyāpattiakusalasañcetanikāhetu
vā  bhikkhave  sattā  kāyassa  bhedā  parammaraṇā  apāyaṃ  duggatiṃ vinipātaṃ
nirayaṃ   upapajjanti   .   nāhaṃ   bhikkhave  sañcetanikānaṃ  kammānaṃ  katānaṃ
upacitānaṃ  appaṭisaṃviditvā  byantibhāvaṃ  vadāmi  tañca  kho  diṭṭheva  dhamme
upapajje  vā  apare  vā  pariyāye  na  tvevāhaṃ bhikkhave sañcetanikānaṃ
kammānaṃ    katānaṃ   upacitānaṃ   appaṭisaṃviditvā   dukkhassantakiriyaṃ   vadāmi
tatra   bhikkhave   tividhaṃ   kāyakammantasampatti   kusalasañcetanikā  sukhudrayā
sukhavipākā     hoti    catubbidhaṃ    vacīkammantasampatti    kusalasañcetanikā
sukhudrayā   sukhavipākā   hoti  tividhaṃ  manokammantasampatti  kusalasañcetanikā
sukhudrayā sukhavipākā hoti.
     {195.4}  Kathañca  bhikkhave tividhaṃ kāyakammantasampatti kusalasañcetanikā
sukhudrayā  sukhavipākā hoti .pe. Evaṃ kho bhikkhave tividhaṃ kāyakammantasampatti
kusalasañcetanikā sukhudrayā sukhavipākā hoti.
     {195.5}     Kathañca    bhikkhave    catubbidhaṃ    vacīkammantasampatti
kusalasañcetanikā  sukhudrayā  sukhavipākā  hoti  .pe.  evaṃ  kho  bhikkhave
catubbidhaṃ vacīkammantasampatti hoti.
     {195.6}     Kathañca     bhikkhave    tividhaṃ    manokammantasampatti
kusalasañcetanikā    sukhudrayā   sukhavipākā   hoti   .pe.   evaṃ   kho
bhikkhave     tividhaṃ    manokammantasampatti    kusalasañcetanikā    sukhudrayā
sukhavipākā     hoti    tividhakāyakammantasampattikusalasañcetanikāhetu    vā
bhikkhave  sattā  kāyassa  bhedā  parammaraṇā  sugatiṃ  saggaṃ lokaṃ upapajjanti
catubbidhavacīkammantasampattikusalasañcetanikāhetu         vā         .pe.
Tividhamanokammantasampattikusalasañcetanikāhetu         vā         bhikkhave
sattā kāyassa bhedā parammaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti.
     [196]   Nāhaṃ  bhikkhave  sañcetanikānaṃ  kammānaṃ  katānaṃ  upacitānaṃ
appaṭisaṃviditvā  byantibhāvaṃ  vadāmi  tañca  kho  diṭṭheva  dhamme  upapajje
vā  apare  vā  pariyāye  na  tvevāhaṃ  bhikkhave  sañcetanikānaṃ kammānaṃ
katānaṃ   upacitānaṃ   appaṭisaṃviditvā   dukkhassantakiriyaṃ   vadāmi  sakho  so
bhikkhave    ariyasāvako    evaṃvigatābhijjho   vigatabyāpādo   asammūḷho
sampajāno   patissato   mettāsahagatena   cetasā   ekaṃ  disaṃ  pharitvā
viharati  tathā  dutiyaṃ  tathā  tatiyaṃ  tathā  catutthaṃ  iti uddhamadho tiriyaṃ sabbadhi
sabbattatāya   1-   sabbāvantaṃ  lokaṃ  mettāsahagatena  cetasā  vipulena
@Footnote: 1 Yu. sabbatthatāya.
Mahaggatena   appamāṇena   averena  abyāpajjhena  pharitvā  viharati  so
evaṃ  pajānāti  pubbe  kho  me  idaṃ  cittaṃ  parittaṃ  hoti  1- abhāvitaṃ
etarahi   pana   me  idaṃ  cittaṃ  appamāṇaṃ  subhāvitaṃ  yaṃ  kho  pana  kiñci
pamāṇakataṃ   kammaṃ   na   taṃ  tatrāvasissati  na  taṃ  tatrāvatiṭṭhati  2-  taṃ
kiṃ  maññatha bhikkhave daharatagge ce [3]- ayaṃ kumāro mettācetovimuttiṃ 4-
bhāveyya  apinu  kho  pāpakammaṃ  kareyyāti. No hetaṃ bhante. Akarontaṃ
kho  pana  pāpakammaṃ  apinu  kho  dukkhaṃ  phuseyyāti  .  no  hetaṃ  bhante
akarontañhi bhante pāpakammaṃ kuto dukkhaṃ phusissatīti.
     {196.1}   Bhāvetabbā  kho  panāyaṃ  bhikkhave  mettācetovimutti
itthiyā  vā  purisena  vā  itthiyā  vā bhikkhave purisassa vā nāyaṃ kāyo
ādāya  gamanīyo  cittantaro  ayaṃ  bhikkhave  macco  so  evaṃ  pajānāti
yaṃ  kho  me  idaṃ  5-  kiñci  pubbe  iminā  karajakāyena  pāpakammaṃ kataṃ
sabbantaṃ  idha  vedaniyaṃ  na  taṃ [6]- anubhavissatīti evaṃ bhāvitā kho bhikkhave
mettācetovimutti    anāgāmitāya   saṃvattati   idha   paññassa   bhikkhuno
uttariṃ vimuttiṃ appaṭivijjhatoti.
     {196.2}    Karuṇāsahagatena   cetasā   muditāsahagatena   cetasā
upekkhāsahagatena  cetasā  ekaṃ  disaṃ  pharitvā  viharati  tathā  dutiyaṃ tathā
tatiyaṃ  tathā  catutthaṃ  iti  uddhamadho  tiriyaṃ  sabbadhi  sabbattatāya sabbāvantaṃ
lokaṃ   upekkhāsahagatena   cetasā   vipulena   mahaggatena   appamāṇena
averena   abyāpajjhena   pharitvā  viharati  so  evaṃ  pajānāti  pubbe
kho  me  idaṃ  cittaṃ  parittaṃ  hoti  abhāvitaṃ  etarahi  pana  me idaṃ cittaṃ
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. ahosi. 2 Ma. tatrāvatiṭṭhatīti. 3 Po. Ma. Yu. so.
@4 Po. Ma. sabbavāresu mettaṃ cetovimuttinti dissati. 5 Yu. idha. 6 Po. Ma. Yu.
@etthantare anuganti dissati.
Appamāṇaṃ   subhāvitaṃ   yaṃ   kho   pana   kiñci   pamāṇakataṃ   kammaṃ  na  taṃ
tatrāvasissati    na    taṃ    tatrāvatiṭṭhati   taṃ   kiṃ   maññatha   bhikkhave
daharatagge  ce  ayaṃ  kumāro  upekkhācetovimuttiṃ  bhāveyya  apinu  kho
pāpakammaṃ  kareyyāti  .  no  hetaṃ  bhante. Akarontaṃ kho pana pāpakammaṃ
apinu  kho  dukkhaṃ  phuseyyāti  .  no  hetaṃ  bhante  akarontañhi  bhante
pāpakammaṃ kuto dukkhaṃ phusissatīti.
     {196.3}  Bhāvetabbā  kho  panāyaṃ  bhikkhave  upekkhācetovimutti
itthiyā  vā  purisena  vā  itthiyā  vā bhikkhave purisassa vā nāyaṃ kāyo
ādāya  gamanīyo  cittantaro  ayaṃ bhikkhave macco so evaṃ pajānāti yaṃ kho
me  idaṃ  1-  kiñci  pubbe  iminā  karajakāyena  pāpakammaṃ  kataṃ sabbantaṃ
idha vedaniyaṃ na taṃ anubhavissatīti evaṃ bhāvitā kho bhikkhave upekkhācetovimutti
anāgāmitāya saṃvattati idha paññassa bhikkhuno uttariṃ vimuttiṃ appaṭivijjhatoti.
     [197]   Athakho  aññataro  brāhmaṇo  yena  bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā   bhagavatā   saddhiṃ   sammodi   sammodanīyaṃ   kathaṃ   sārāṇīyaṃ
vītisāretvā   ekamantaṃ  nisīdi  ekamantaṃ  nisinno  kho  so  brāhmaṇo
bhagavantaṃ  etadavoca  ko nu kho bho gotama hetu ko paccayo yenamidhekacce
sattā   kāyassa   bhedā   parammaraṇā   apāyaṃ   duggatiṃ  vinipātaṃ  nirayaṃ
upapajjantīti      .     adhammacariyavisamacariyāhetu     kho     brāhmaṇa
evamidhekacce    sattā   kāyassa   bhedā   parammaraṇā  apāyaṃ  duggatiṃ
vinipātaṃ   nirayaṃ   upapajjantīti   .   ko   pana  bho  gotama  hetu  ko
@Footnote: 1 Yu. idha.
Paccayo  yenamidhekacce  sattā  kāyassa  bhedā  parammaraṇā  sugatiṃ  saggaṃ
lokaṃ  upapajjantīti  .  dhammacariyasamacariyāhetu  kho brāhmaṇa evamidhekacce
sattā kāyassa bhedā paramamaraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti.
     {197.1}  Na  kho  ahaṃ imassa bhoto gotamassa saṅkhittena bhāsitassa
vitthārena  atthaṃ  ājānāmi  sādhu  me  bhavaṃ  gotamo tathā dhammaṃ desetu
yathāhaṃ  imassa  bhoto  gotamassa  saṅkhittena  bhāsitassa  vitthārena  atthaṃ
ājāneyyanti    .   tenahi   brāhmaṇa   suṇāhi   sādhukaṃ   manasikarohi
bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhoti  kho  so  brāhmaṇo  bhagavato paccassosi.
Bhagavā   etadavoca   tividhaṃ  kho  brāhmaṇa  kāyena  adhammacariyavisamacariyā
hoti   catubbidhaṃ   vācāya   adhammacariyavisamacariyā   hoti   tividhaṃ   manasā
adhammacariyavisamacariyā hoti.
    Kathañca   brāhmaṇa   tividhaṃ  kāyena  adhammacariyavisamacariyā  1-  hoti
.pe. Evaṃ kho brāhmaṇa tividhaṃ kāyena adhammacariyavisamacariyā hoti.
     Kathañca    brāhmaṇa    catubbidhaṃ    vācāya    adhammacariyavisamacariyā
hoti  .pe.  evaṃ  kho  brāhmaṇa  catubbidhaṃ  vācāya adhammacariyavisamacariyā
hoti.
     Kathañca  brāhmaṇa  tividhaṃ  manasā  adhammacariyavisamacariyā  hoti  .pe.
Evaṃ    kho    brāhmaṇa   tividhaṃ   manasā   adhammacariyavisamacariyā   hoti
evaṃ   adhammacariyavisamacariyāhetu   kho   brāhmaṇa  evamidhekacce  sattā
kāyassa  bhedā  parammaraṇā  apāyaṃ  duggatiṃ  vinipātaṃ  nirayaṃ  upapajjanti.
@Footnote: 1 Ma. adhammacariyā visamacariyā.
Tividhaṃ   kho   brāhmaṇa   kāyena  dhammacariyasamacariyā  1-  hoti  catubbidhaṃ
vācāya    dhammacariyasamacariyā   hoti   tividhaṃ   manasā   dhammacariyasamacariyā
hoti   kathañca  brāhmaṇa  tividhaṃ  kāyena  dhammacariyasamacariyā  hoti  .pe.
Evaṃ    kho    brāhmaṇa    tividhaṃ   kāyena   dhammacariyasamacariyā   hoti
kathañca   brāhmaṇa   catubbidhaṃ   vācāya   dhammacariyasamacariyā  hoti  .pe.
Evaṃ    kho   brāhmaṇa   catubbidhaṃ   vācāya   dhammacariyasamacariyā   hoti
kathañca    brāhmaṇa   tividhaṃ   manasā   dhammacariyasamacariyā   hoti   .pe.
Evaṃ   kho   brāhmaṇa   tividhaṃ   manasā   dhammacariyasamacariyā  hoti  evaṃ
dhammacariyasamacariyāhetu   kho   brāhmaṇa   evamidhekacce  sattā  kāyassa
bhedā   parammaraṇā   sugatiṃ  saggaṃ  lokaṃ  upapajjantīti  .  abhikkantaṃ  bho
gotama  .pe.  upāsakaṃ  maṃ  bhavaṃ  gotamo  dhāretu  ajjatagge  pāṇupetaṃ
saraṇaṅgatanti.
                   Paṭhamavaggo 2- paṭhamo.
                           ----------
                     Dutiyavaggo dutiyo
     [198]   Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannāgato  yathābhataṃ  nikkhitto
evaṃ   niraye   katamehi   dasahi   pāṇātipātī  hoti  adinnādāyī  hoti
kāmesu  micchācārī  hoti  musāvādī  hoti  pisuṇavāco  hoti  pharusavāco
hoti   samphappalāpī   3-   hoti  abhijjhālu  hoti  byāpannacitto  hoti
micchādiṭṭhiko    hoti    imehi    kho    bhikkhave    dasahi    dhammehi
@Footnote: 1 dhammacariyāsamacariyātipi pāṭho. 2 Po. Ma. Yu. karajakāyavaggo. 3 Po. samphappalāpo.
Samannāgato  yathābhataṃ  nikkhitto  evaṃ  niraye  .  dasahi  bhikkhave dhammehi
samannāgato  yathābhataṃ  nikkhitto  evaṃ  sagge  katamehi dasahi pāṇātipātā
paṭivirato   hoti   adinnādānā   paṭivirato  hoti  kāmesu  micchācārā
paṭivirato  hoti  musāvādā  paṭivirato hoti pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti
pharusāya  vācāya  paṭivirato  hoti  samphappalāpā paṭivirato hoti anabhijjhālu
hoti   abyāpannacitto  hoti  sammādiṭṭhiko  hoti  imehi  kho  bhikkhave
dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ saggeti.
     [199]  Vīsatiyā  bhikkhave  dhammehi  samannāgato  yathābhataṃ nikkhitto
evaṃ   niraye  katamehi  vīsatiyā  attanā  ca  pāṇātipātī  hoti  parañca
pāṇātipāte   samādapeti   attanā   ca   adinnādāyī   hoti   parañca
adinnādāne  samādapeti  attanā  ca  kāmesu  micchācārī  hoti  parañca
kāmesu   micchācāre   samādapeti  attanā  ca  musāvādī  hoti  parañca
musāvāde   samādapeti   attanā  ca  pisuṇavāco  hoti  parañca  pisuṇāya
vācāya   samādapeti   attanā   ca   pharusavāco  hoti  parañca  pharusāya
vācāya    samādapeti    attanā    ca    samphappalāpī   hoti   parañca
samphappalāpe    samādapeti    attanā   ca   abhijjhālu   hoti   parañca
abhijjhāya    samādapeti   attanā   ca   byāpannacitto   hoti   parañca
byāpāde    samādapeti   attanā   ca   micchādiṭṭhiko   hoti   parañca
micchādiṭṭhiyā      samādapeti     imehi    kho    bhikkhave    vīsatiyā
Dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
     {199.1}  Vīsatiyā  bhikkhave  dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto
evaṃ  sagge  katamehi  vīsatiyā  attanā  ca  pāṇātipātā paṭivirato hoti
parañca   pāṇātipātā  veramaṇiyā  samādapeti  attanā  ca  adinnādānā
paṭivirato   hoti   parañca  adinnādānā  veramaṇiyā  samādapeti  attanā
ca   kāmesu  micchācārā  paṭivirato  hoti  parañca  kāmesu  micchācārā
veramaṇiyā   samādapeti  attanā  ca  musāvādā  paṭivirato  hoti  parañca
musāvādā   veramaṇiyā   samādapeti   attanā   ca   pisuṇāya   vācāya
paṭivirato   hoti   parañca   pisuṇāya   vācāya   veramaṇiyā   samādapeti
attanā   ca   pharusāya   vācāya   paṭivirato   hoti   parañca   pharusāya
vācāya   veramaṇiyā   samādapeti   attanā  ca  samphappalāpā  paṭivirato
hoti    parañca   samphappalāpā   veramaṇiyā   samādapeti   attanā   ca
anabhijjhālu     hoti     parañca    anabhijjhāya    samādapeti    attanā
ca     abyāpannacitto    hoti    parañca    abyāpāde    samādapeti
attanā   ca   sammādiṭṭhiko   hoti   parañca   sammādiṭṭhiyā  samādapeti
imehi   kho  bhikkhave  vīsatiyā  dhammehi  samannāgato  yathābhataṃ  nikkhitto
evaṃ saggeti.
     [200]  Tiṃsāya  bhikkhave  dhammehi  samannāgato  yathābhataṃ  nikkhitto
evaṃ   niraye   katamehi  tiṃsāya  attanā  ca  pāṇātipātī  hoti  parañca
pāṇātipāte    samādapeti    pāṇātipāte    ca    samanuñño    hoti
Attanā   ca   adinnādāyī   hoti   parañca   adinnādāne   samādapeti
adinnādāne   ca   samanuñño   hoti   attanā  ca  kāmesu  micchācārī
hoti   parañca   kāmesu   micchācāre  samādapeti  kāmesu  micchācāre
ca   samanuñño   hoti   attanā  ca  musāvādī  hoti  parañca  musāvāde
samādapeti   musāvāde   ca   samanuñño   hoti  attanā  ca  pisuṇavāco
hoti   parañca   pisuṇāya   vācāya   samādapeti   pisuṇāya   ca  vācāya
samanuñño   hoti   attanā   ca   pharusavāco   hoti   parañca   pharusāya
vācāya   samādapeti   pharusāya   ca   vācāya  samanuñño  hoti  attanā
ca   samphappalāpī   hoti  parañca  samphappalāpe  samādapeti  samphappalāpe
ca   samanuñño   hoti   attanā   ca  abhijjhālu  hoti  parañca  abhijjhāya
samādapeti   abhijjhāya   ca  samanuñño  hoti  attanā  ca  byāpannacitto
hoti   parañca   byāpāde   samādapeti  byāpāde  ca  samanuñño  hoti
attanā   ca   micchādiṭṭhiko  hoti  parañca  micchādiṭṭhiyā  ca  samādapeti
micchādiṭṭhiyā  ca  samanuñño  hoti  imehi  kho  bhikkhave  tiṃsāya  dhammehi
samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
     {200.1}  Tiṃsāya  bhikkhave  dhammehi  samannāgato yathābhataṃ nikkhitto
evaṃ   sagge   katamehi   tiṃsāya   attanā  ca  pāṇātipātā  paṭivirato
hoti    parañca   pāṇātipātā   veramaṇiyā   samādapeti   pāṇātipātā
veramaṇiyā   ca   samanuñño   hoti  attanā  ca  adinnādānā  paṭivirato
hoti    parañca   adinnādānā   veramaṇiyā   samādapeti   adinnādānā
Veramaṇiyā   ca   samanuñño   hoti   attanā   ca  kāmesu  micchācārā
paṭivirato   hoti   parañca   kāmesu  micchācārā  veramaṇiyā  samādapeti
kāmesu   micchācārā   veramaṇiyā   ca   samanuñño   hoti  attanā  ca
musāvādā  paṭivirato  hoti  parañca  musāvādā  veramaṇiyā  ca samādapeti
musāvādā   veramaṇiyā   ca   samanuñño   hoti   attanā   ca  pisuṇāya
vācāya  paṭivirato  hoti  parañca  pisuṇāya  vācāya  veramaṇiyā samādapeti
pisuṇāya   vācāya  veramaṇiyā  ca  samanuñño  hoti  attanā  ca  pharusāya
vācāya  paṭivirato  hoti  parañca  pharusāya  vācāya  veramaṇiyā samādapeti
pharusāya  ca  vācāya  veramaṇiyā  samanuñño  hoti attanā ca samphappalāpā
paṭivirato    hoti    parañca    samphappalāpā    veramaṇiyā   samādapeti
samphappalāpā   veramaṇiyā   ca  samanuñño  hoti  attanā  ca  anabhijjhālu
hoti    parañca    anabhijjhāya   samādapeti   anabhijjhāya   ca   samanuñño
hoti    attanā    ca   abyāpannacitto   hoti   parañca   abyāpāde
samādapeti   abyāpāde  ca  samanuñño  hoti  attanā  ca  sammādiṭṭhiko
hoti      parañca      sammādiṭṭhiyā      samādapeti     sammādiṭṭhiyā
ca   samanuñño  hoti  imehi  kho  bhikkhave  tiṃsāya  dhammehi  samannāgato
yathābhataṃ nikkhitto evaṃ saggeti.
     [201]  Cattāḷīsāya  1-  bhikkhave  dhammehi  samannāgato  yathābhataṃ
nikkhitto   evaṃ  niraye  katamehi  cattāḷīsāya  attanā  ca  pāṇātipātī
hoti   parañca   pāṇātipāte   samādapeti   pāṇātipāte  ca  samanuñño
@Footnote: 1 Yu. cattālīsāya.
Hoti   pāṇātipātassa   ca   vaṇṇaṃ   bhāsati   attanā   ca  adinnādāyī
hoti   parañca   adinnādāne   samādapeti   adinnādāne  ca  samanuñño
hoti    adinnādānassa    ca   vaṇṇaṃ   bhāsati   attanā   ca   kāmesu
micchācārī   hoti   parañca   kāmesu   micchācāre  samādapeti  kāmesu
micchācāre   ca   samanuñño   hoti   kāmesu   micchācārassa  ca  vaṇṇaṃ
bhāsati   attanā   ca   musāvādī   hoti  parañca  musāvāde  samādapeti
musāvāde    ca   samanuñño   hoti   musāvādassa   ca   vaṇṇaṃ   bhāsati
attanā   ca   pisuṇavāco   hoti   parañca  pisuṇāya  vācāya  samādapeti
pisuṇāya   ca   vācāya   samanuñño   hoti   pisuṇāya  ca  vācāya  vaṇṇaṃ
bhāsati   attanā   ca   pharusavāco   hoti   parañca   pharusāya   vācāya
samādapeti    pharusāya   ca   vācāya   samanuñño   hoti   pharusāya   ca
vācāya    vaṇṇaṃ   bhāsati   attanā   ca   samphappalāpī   hoti   parañca
samphappalāpe    samādapeti    samphappalāpe    ca    samanuñño    hoti
samphappalāpassa    ca   vaṇṇaṃ   bhāsati   attanā   ca   abhijjhālu   hoti
parañca    abhijjhāya    samādapeti    abhijjhāya    ca   samanuñño   hoti
abhijjhāya    ca   vaṇṇaṃ   bhāsati   attanā   ca   byāpannacitto   hoti
parañca    byāpāde    samādapeti   byāpāde   ca   samanuñño   hoti
byāpādassa   ca   vaṇṇaṃ   bhāsati   attanā   ca  micchādiṭṭhi  1-  hoti
parañca   micchādiṭṭhiyā   samādapeti   micchādiṭṭhiyā   ca  samanuñño  hoti
micchādiṭṭhiyā  ca  vaṇṇaṃ  bhāsati  imehi  kho  bhikkhave cattāḷīsāya dhammehi
@Footnote: 1 Ma. Yu. micchādiṭṭhiko hoti.
Samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ niraye.
     {201.1}   Cattāḷīsāya   bhikkhave  dhammehi  samannāgato  yathābhataṃ
nikkhitto  evaṃ  sagge  katamehi  cattāḷīsāya  attanā  ca  pāṇātipātā
veramaṇiyā  paṭivirato  hoti  parañca  pāṇātipātā  veramaṇiyā  samādapeti
pāṇātipātā   veramaṇiyā  ca  samanuñño  hoti  pāṇātipātā  veramaṇiyā
ca   vaṇṇaṃ   bhāsati   attanā  ca  adinnādānā  paṭivirato  hoti  parañca
adinnādānā   veramaṇiyā   samādapeti   adinnādānā   veramaṇiyā   ca
samanuñño   hoti   adinnādānā   veramaṇiyā  ca  vaṇṇaṃ  bhāsati  attanā
ca   kāmesu  micchācārā  paṭivirato  hoti  parañca  kāmesu  micchācārā
veramaṇiyā   samādapeti   kāmesu  micchācārā  veramaṇiyā  ca  samanuñño
hoti   kāmesu   micchācārā  veramaṇiyā  ca  vaṇṇaṃ  bhāsati  attanā  ca
musāvādā   paṭivirato   hoti  parañca  musāvādā  veramaṇiyā  samādapeti
musāvādā   veramaṇiyā   ca   samanuñño   hoti   musāvādā  veramaṇiyā
ca   vaṇṇaṃ   bhāsati   attanā   ca   pisuṇāya   vācāya  paṭivirato  hoti
parañca   pisuṇāya   vācāya   veramaṇiyā   samādapeti   pisuṇāya  vācāya
veramaṇiyā   ca  samanuñño  hoti  pisuṇāya  vācāya  veramaṇiyā  ca  vaṇṇaṃ
bhāsati    attanā   ca   pharusāya   vācāya   paṭivirato   hoti   parañca
pharusāya   vācāya   veramaṇiyā  samādapeti  pharusāya  vācāya  veramaṇiyā
ca   samanuñño   hoti   pharusāya   vācāya  veramaṇiyā  ca  vaṇṇaṃ  bhāsati
attanā   ca   samphappalāpā   paṭivirato   hoti   parañca   samphappalāpā
Veramaṇiyā   ca   samādapeti   samphappalāpā   veramaṇiyā   ca  samanuñño
hoti    samphappalāpā   veramaṇiyā   ca   vaṇṇaṃ   bhāsati   attanā   ca
anabhijjhālu    hoti    parañca    anabhijjhāya    samādapeti    anabhijjhāya
ca   samanuñño   hoti   anabhijjhāya   ca   vaṇṇaṃ   bhāsati   attanā   ca
abyāpannacitto   hoti   parañca   abyāpāde   samādapeti  abyāpāde
ca    samanuñño    hoti   abyāpādassa   ca   vaṇṇaṃ   bhāsati   attanā
ca   sammādiṭṭhiko  hoti  parañca  sammādiṭṭhiyā  samādapeti  sammādiṭṭhiyā
ca  samanuñño  hoti  sammādiṭṭhiyā  ca  vaṇṇaṃ  bhāsati  imehi  kho bhikkhave
cattāḷīsāya dhammehi samannāgato yathābhataṃ nikkhitto evaṃ saggeti.
     [202]  Dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannāgato  khataṃ  upahataṃ attānaṃ
pariharati  ...  akkhataṃ  anupahataṃ attānaṃ pariharati ... Vīsatiyā bhikkhave ...
Tiṃsāya   bhikkhave  ...  cattāḷīsāya  bhikkhave  dhammehi  samannāgato  khataṃ
upahataṃ  attānaṃ  pariharati  ...  akkhataṃ  anupahataṃ  attānaṃ  pariharati .pe.
Imehi  kho  bhikkhave  cattāḷīsāya  dhammehi  samannāgato  akkhataṃ  anupahataṃ
attānaṃ pariharatīti.
                    Dutiyavaggo dutiyo.
                      ----------
                     Tatiyavaggo tatiyo
     [203]  Dasahi bhikkhave dhammehi samannāgato idhekacco kāyassa bhedā
parammaraṇā   apāyaṃ   duggatiṃ  vinipātaṃ  nirayaṃ  upapajjati  ...  idhekacco
kāyassa  bhedā  parammaraṇā  sugatiṃ  saggaṃ  lokaṃ  upapajjati  ...  vīsatiyā
bhikkhave  ... Tiṃsāya bhikkhave ... Cattāḷīsāya bhikkhave dhammehi samannāgato
idhekacco   kāyassa   bhedā  parammaraṇā  apāyaṃ  duggatiṃ  vinipātaṃ  nirayaṃ
upapajjati  ...  idhekacco  kāyassa  bhedā  parammaraṇā  sugatiṃ saggaṃ lokaṃ
upapajjati  .pe.  dasahi  bhikkhave  dhammehi  samannāgato  bālo veditabbo
...  paṇḍito  veditabbo  ... Vīsatiyā bhikkhave ... Tiṃsāya bhikkhave ...
Cattāḷīsāya   bhikkhave   dhammehi   samannāgato  bālo  veditabbo  ...
Paṇḍito    veditabbo   imehi   kho   bhikkhave   cattāḷīsāya   dhammehi
samannāgato paṇḍito veditabbo.
               Tatiyavaggo tatiyo.
(imesu catutthapañcamesu vaggesu suttagaṇanā peyyālavasena veditabbā)
     [204]  Rāgassa  bhikkhave  abhiññāya  dasa dhammā bhāvetabbā katame
dasa    asubhasaññā    maraṇasaññā   āhāre   paṭikkūlasaññā   sabbaloke
anabhiratasaññā  1-  aniccasaññā  anicce  dukkhasaññā  dukkhe  anattasaññā
pahānasaññā   virāgasaññā   nirodhasaññā   rāgassa   bhikkhave   abhiññāya
ime dasa dhammā bhāvetabbāti.
     [205]  Rāgassa  bhikkhave  abhiññāya  dasa dhammā bhāvetabbā katame
@Footnote: 1 Ma. anabhiratisaññā.
Dasa   aniccasaññā   anattasaññā   āhāre   paṭikkūlasaññā   sabbaloke
anabhiratasaññā        aṭṭhikasaññā       puḷuvakasaññā       vinīlakasaññā
vipubbakasaññā       vicchiddakasaññā       uddhūmātakasaññā      rāgassa
bhikkhave abhiññāya ime dasa dhammā bhāvetabbāti.
     [206]   Rāgassa   bhikkhave   abhiññāya  dasa  dhammā  bhāvetabbā
katame   dasa   sammādiṭṭhi   sammāsaṅkappo   sammāvācā  sammākammanto
sammāājīvo    sammāvāyāmo    sammāsati    sammāsamādhi   sammāñāṇaṃ
sammāvimutti rāgassa bhikkhave abhiññāya ime dasa dhammā bhāvetabbāti.
     [207]  Rāgassa bhikkhave pariññāya parikkhayāya pahānāya khayāya vayāya
virāgāya  nirodhāya  upasamāya cāgāya paṭinissaggāya dasa dhammā bhāvetabbā
.pe.   dosassa   mohassa   kodhassa   upanāhassa   makkhassa   palāsassa
issāya   macchariyassa  māyāya  sāṭheyyassa  thambhassa  sārambhassa  mānassa
atimānassa   madassa  pamādassa  abhiññāya  pariññāya  parikkhayāya  pahānāya
khayāya   vayāya   virāgāya   nirodhāya  upasamāya  cāgāya  paṭinissaggāya
ime dasa dhammā bhāvetabbāti.
                  Pañcamapaṇṇāsako pañcamo.
                   Dasakanipāto niṭṭhito.
                       ---------
                Suttantapiṭake aṅguttaranikāyassa
                     ekādasakanipāto
                       ---------
            namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
                    nissāyavaggo paṭhamo
     [208]  1  Evamme  1- sutaṃ. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati
jetavane  anāthapiṇḍikassa  ārāme  .  athakho  āyasmā  ānando yena
bhagavā   tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā  ekamantaṃ
nisīdi   ekamantaṃ  nisinno  kho  āyasmā  ānando  bhagavantaṃ  etadavoca
kimatthiyāni   bhante  kusalāni  sīlāni  kimānisaṃsānīti  .  avippaṭisāratthāni
kho ānanda kusalāni sīlāni avippaṭisārānisaṃsāni.
     {208.1}   Avippaṭisāro  pana  bhante  kimatthiyo  kimānisaṃsoti .
Avippaṭisāro   kho   ānanda   pāmujjattho  pāmujjānisaṃso  .  pāmujjaṃ
pana   bhante   kimatthiyaṃ   kimānisaṃsanti  .  pāmujjaṃ  kho  ānanda  pītatthaṃ
pītānisaṃsaṃ   .   pīti   pana  bhante  kimatthiyā  kimānisaṃsāti  .  pīti  kho
ānanda    passaddhatthā    passaddhānisaṃsā   .   passaddhi   pana   bhante
kimatthiyā    kimānisaṃsāti    .    passaddhi    kho    ānanda   sukhatthā
sukhānisaṃsā   .   sukhaṃ   pana  bhante  kimatthiyaṃ  kimānisaṃsanti  .  sukhaṃ  kho
ānanda   samādhatthaṃ   samādhānisaṃsaṃ   .   samādhi   pana  bhante  kimatthiyo
kimānisaṃsoti    .    samādhi    kho    ānanda    yathābhūtañāṇadassanattho
@Footnote: 1 Yu. evamme sutaṃ ... ārāmeti natthi.
Yathābhūtañāṇadassanānisaṃso     .     yathābhūtañāṇadassanaṃ     pana    bhante
kimatthiyaṃ     kimānisaṃsanti     .    yathābhūtañāṇadassanaṃ    kho    ānanda
nibbidatthaṃ    nibbidānisaṃsaṃ    .    nibbidā    pana    bhante   kimatthiyā
kimānisaṃsāti   .   nibbidā   kho  ānanda  virāgatthā  virāgānisaṃsā .
Virāgo   pana  bhante  kimatthiyo  kimānisaṃsoti  .  virāgo  kho  ānanda
vimuttiñāṇadassanattho    vimuttiñāṇadassanānisaṃsoti    iti    kho   ānanda
kusalāni       sīlāni       avippaṭisāratthāni      avippaṭisārānisaṃsāni
avippaṭisāro     pāmujjattho     pāmujjānisaṃso     pāmujjaṃ    pītatthaṃ
pītānisaṃsaṃ    pīti    passaddhatthā    passaddhānisaṃsā    passaddhi   sukhatthā
sukhānisaṃsā   sukhaṃ   samādhatthaṃ   samādhānisaṃsaṃ  samādhi  yathābhūtañāṇadassanattho
yathābhūtañāṇadassanānisaṃso          yathābhūtañāṇadassanaṃ          nibbidatthaṃ
nibbidānisaṃsaṃ      nibbidā     virāgatthā     virāgānisaṃsā     virāgo
vimuttiñāṇadassanattho       vimuttiñāṇadassanānisaṃso       iti       kho
ānanda kusalāni sīlāni anupubbena arahattāya paripūrentīti.
     [209]  2  Sīlavato  bhikkhave  sīlasampannassa  na  cetanāya  karaṇīyaṃ
avippaṭisāro   me   uppajjatūti   dhammatā  esā  bhikkhave  yaṃ  sīlavato
sīlasampannassa   avippaṭisāro   uppajjati   avippaṭisārissa   1-  bhikkhave
na   cetasā  karaṇīyaṃ  pāmujjaṃ  me  uppajjatūti  dhammatā  esā  bhikkhave
yaṃ   avippaṭisārissa  pāmujjaṃ  uppajjati  pamuditassa  bhikkhave  na  cetanāya
karaṇīyaṃ   pīti   me   uppajjatūti  dhammatā  esā  bhikkhave  yaṃ  pamuditassa
pīti   uppajjati   pītimanassa   bhikkhave   na   cetanāya   karaṇīyaṃ   kāyo
@Footnote: 1 Po. Ma. avippaṭisārassa.
Me   passambhatūti   dhammatā   esā   bhikkhave   yaṃ   pītimanassa   kāyo
passambhati   passaddhakāyassa   1-   bhikkhave   na   cetanāya  karaṇīyaṃ  sukhaṃ
vediyāmīti   dhammatā   esā   bhikkhave  yaṃ  passaddhakāyo  sukhaṃ  vediyati
sukhino   bhikkhave   na  cetanāya  karaṇīyaṃ  cittaṃ  me  samādhiyatūti  dhammatā
esā   bhikkhave   yaṃ   sukhino   cittaṃ   samādhiyati   samāhitassa  bhikkhave
na   cetanāya   karaṇīyaṃ   yathābhūtaṃ   pajānāmi  passāmīti  dhammatā  esā
bhikkhave   yaṃ   samāhito   yathābhūtaṃ   pajānāti  passati  yathābhūtaṃ  bhikkhave
jānato  2-  passato  na  cetanāya  karaṇīyaṃ  nibbindāmīti  dhammatā esā
bhikkhave   yaṃ   yathābhūtaṃ   jānaṃ   passaṃ   nibbindati   nibbinnassa  bhikkhave
na  cetanāya  karaṇīyaṃ  virajjāmīti  dhammatā  esā  bhikkhave  yaṃ  nibbinno
virajjati   virattassa   bhikkhave   na   cetanāya   karaṇīyaṃ  vimuttiñāṇadassanaṃ
sacchikaromīti   dhammatā   esā   bhikkhave   yaṃ  viratto  vimuttiñāṇadassanaṃ
sacchikaroti    iti    kho    bhikkhave    virāgo    vimuttiñāṇadassanattho
vimuttiñāṇadassanānisaṃso      nibbidā      virāgatthā      virāgānisaṃsā
yathābhūtañāṇadassanaṃ         nibbidatthaṃ        nibbidānisaṃsaṃ        samādhi
yathābhūtañāṇadassanattho           yathābhūtañāṇadassanānisaṃso          sukhaṃ
samādhatthaṃ     samādhānisaṃsaṃ     passaddhi    sukhatthā    sukhānisaṃsā    pīti
passaddhatthā    3-    passaddhānisaṃsā    pāmujjaṃ    pītatthaṃ    pītānisaṃsaṃ
avippaṭisāro     pāmujjattho     pāmujjānisaṃso     kusalāni    sīlāni
avippaṭisāratthāni  avippaṭisārānisaṃsāni  iti  kho  bhikkhave  dhammā  [4]-
@Footnote: 1 Po. passaddhikāyassa. 2 Po. jānatā passatā. 3 Po. passaddhitthā.
@4 Yu. casaddo atthi.
Dhamme   abhisandenti   1-   dhammā  [2]-  dhamme  paripūrenti  apārā
pāragamanāyāti.
     [210]   3   Dussīlassa   bhikkhave   sīlavipannassa  hatūpaniso  hoti
avippaṭisāro    avippaṭisāre    asati    avippaṭisāravipannassa   hatūpanisaṃ
hoti   pāmujjaṃ   pāmujje   asati   pāmujjavipannassa   hatūpanisā   hoti
pīti   pītiyā   asati   pītivipannassa  hatūpanisā  hoti  passaddhi  passaddhiyā
asati   passaddhivipannassa   hatūpanisaṃ   hoti  sukhaṃ  sukhe  asati  sukhavipannassa
hatūpaniso   hoti  sammāsamādhi  sammāsamādhimhi  asati  sammāsamādhivipannassa
hatūpanisaṃ     hoti     yathābhūtañāṇadassanaṃ     yathābhūtañāṇadassane    asati
yathābhūtañāṇadassanavipannassa     hatūpanisā    hoti    nibbidā    nibbidāya
asati    nibbidāvipannassa   hatūpaniso   hoti   virāgo   virāge   asati
virāgavipannassa   hatūpanisaṃ   hoti   vimuttiñāṇadassanaṃ   seyyathāpi  bhikkhave
rukkho   sākhāpalāsavipanno   tassa  pappaṭikāpi  3-  na  pāripūriṃ  gacchati
tacopi   pheggupi   sāropi  na  pāripūriṃ  gacchati  evameva  kho  bhikkhave
dussīlassa   sīlavipannassa   hatūpaniso   hoti   avippaṭisāro  avippaṭisāre
asati  avippaṭisāravipannassa  hatūpanisaṃ  hoti  .pe.  vimuttiñāṇadassanaṃ 4-.
Sīlavato   bhikkhave   sīlasampannassa   upanisasampanno   hoti  avippaṭisāro
avippaṭisāre   sati   avippaṭisārasampannassa  upanisasampannaṃ  hoti  pāmujjaṃ
pāmujje   sati   pāmujjasampannassa   upanisasampannā   hoti  pīti  pītiyā
sati   pītisampannassa   upanisasampannā   hoti   passaddhi   passaddhiyā  sati
passaddhisampannassa   upanisasampannaṃ   hoti   sukhaṃ  sukhe  sati  sukhasampannassa
@Footnote: 1 Po. abhisaṅkhāpavādenti. 2 Yu. casaddo atthi. 3 Ma. Yu. sabbattha papaṭikāpīti
@dissati. 4 Po. vimuttiñāṇadassananti.
Upanisasampanno  hoti  sammāsamādhi sammāsamādhimhi sati sammāsamādhisampannassa
upanisasampannaṃ    hoti    yathābhūtañāṇadassanaṃ    yathābhūtañāṇadassane    sati
yathābhūtañāṇadassanasampannassa   upanisasampannā   hoti   nibbidā   nibbidāya
sati   nibbidāsampannassa   upanisasampanno   hoti   virāgo  virāge  sati
virāgasampannassa    upanisasampannaṃ    hoti   vimuttiñāṇadassanaṃ   seyyathāpi
bhikkhave   rukkho  sākhāpalāsasampanno  tassa  pappaṭikāpi  pāripūriṃ  gacchati
tacopi  pheggupi  sāropi  pāripūriṃ  gacchati  evameva  kho bhikkhave sīlavato
sīlasampannassa   upanisasampanno   hoti   avippaṭisāro  avippaṭisāre  sati
avippaṭisārasampannassa upanisasampannaṃ hoti .pe. Vimuttiñāṇadassananti.
     [211]   4   Tatra  kho  āyasmā  sārīputto  bhikkhū  āmantesi
āvuso  bhikkhavoti  .  āvusoti  kho  te  bhikkhū  āyasmato sārīputtassa
paccassosuṃ   .   āyasmā   sārīputto   etadavoca  dussīlassa  āvuso
sīlavipannassa    hatūpaniso    hoti   avippaṭisāro   avippaṭisāre   asati
avippaṭisāravipannassa    hatūpanisaṃ    hoti    pāmujjaṃ    pāmujje   asati
pāmujjavipannassa   hatūpanisā   hoti   pīti   pītiyā   asati   pītivipannassa
hatūpanisā    hoti    passaddhi    passaddhiyā    asati    passaddhivipannassa
hatūpanisaṃ    hoti   sukhaṃ   sukhe   asati   sukhavipannassa   hatūpaniso   hoti
sammāsamādhi       sammāsamādhimhi       asati      sammāsamādhivipannassa
hatūpanisaṃ        hoti       yathābhūtañāṇadassanaṃ       yathābhūtañāṇadassane
asati         yathābhūtañāṇadassanavipannassa        hatūpanisā        hoti
Nibbidā   nibbidāya   asati   nibbidāvipannassa   hatūpaniso  hoti  virāgo
virāge    asati    virāgavipannassa    hatūpanisaṃ   hoti   vimuttiñāṇadassanaṃ
seyyathāpi   āvuso   rukkho   sākhāpalāsavipanno  tassa  pappaṭikāpi  na
pāripūriṃ  gacchati  tacopi  pheggupi  sāropi  na  pāripūriṃ  gacchati  evameva
kho   āvuso   dussīlassa   sīlavipannassa   hatūpaniso  hoti  avippaṭisāro
avippaṭisāre    asati    avippaṭisāravipannassa   hatūpanisaṃ   hoti   .pe.
Vimuttiñāṇadassanaṃ   .   sīlavato   āvuso   sīlasampannassa  upanisasampanno
hoti     avippaṭisāro    avippaṭisāre    sati    avippaṭisārasampannassa
upanisasampannaṃ    hoti    pāmujjaṃ    pāmujje    sati   pamujjasampannassa
upanisasampanno   hoti   pīti   pītiyā  sati  pītisampannassa  upanisasampannā
hoti    passaddhi    passaddhiyā   sati   passaddhisampannassa   upanisasampannaṃ
hoti   sukhaṃ  sukhe  sati  sukhasampannassa  upanisasampanno  hoti  sammāsamādhi
sammāsamādhimhi    sati    sammāsamādhisampannassa    upanisasampannaṃ    hoti
yathābhūtañāṇadassanaṃ   yathābhūtañāṇadassane   sati   yathābhūtañāṇadassanasampannassa
upanisasampannā    hoti    nibbidā   nibbidāya   sati   nibbidāsampannassa
upanisasampanno    hoti    virāgo    virāge    sati   virāgasampannassa
upanisasampannaṃ     hoti     vimuttiñāṇadassanaṃ     seyyathāpi     āvuso
rukkho    sākhāpalāsasampanno    tassa    pappaṭikāpi   pāripūriṃ   gacchati
tacopi   pheggupi   sāropi   pāripūriṃ   gacchati   evameva  kho  āvuso
sīlavato     sīlasampannassa     upanisasampanno     hoti    avippaṭisāro
Avippaṭisāre       sati       avippaṭisārasampannassa      upanisasampannaṃ
hoti .pe. Vimuttiñāṇadassananti.
     [212] 5 Tatra kho āyasmā ānando bhikkhū āmantesi .pe. Dussīlassa
āvuso   sīlavipannassa   hatūpaniso   hoti   avippaṭisāro   avippaṭisāre
asati   avippaṭisāravipannassa   hatūpanisaṃ   hoti   pāmujjaṃ  pāmujje  asati
pāmujjavipannassa   hatūpanisā   hoti   pīti   pītiyā   asati   pītivipannassa
hatūpanisā   hoti   passaddhi   passaddhiyā  asati  passaddhivipannassa  hatūpanisaṃ
hoti   sukhaṃ   sukhe   asati   sukhavipannassa   hatūpaniso  hoti  sammāsamādhi
sammāsamādhimhi   asati   sammāsamādhivipannassa   hatūpanisaṃ   hoti  yathābhūta-
ñāṇadassanaṃ     yathābhūtañāṇadassane    asati    yathābhūtañāṇadassanavipannassa
hatūpanisā   hoti   nibbidā   nibbidāya  asati  nibbidāvipannassa  hatūpaniso
hoti  virāgo  virāge  asati virāgavipannassa hatūpanisaṃ hoti vimuttiñāṇadassanaṃ
seyyathāpi   āvuso   rukkho   sākhāpalāsavipanno  tassa  pappaṭikāpi  na
pāripūriṃ  gacchati  tacopi  pheggupi  sāropi  na  pāripūriṃ  gacchati  evameva
kho   āvuso   dussīlassa   sīlavipannassa   hatūpaniso  hoti  avippaṭisāro
avippaṭisāre    asati   avippaṭisāravipannassa    hatūpanisaṃ   hoti   .pe.
Vimuttiñāṇadassanaṃ.
     {212.1}    Sīlavato    āvuso   sīlasampannassa   upanisasampanno
hoti     avippaṭisāro    avippaṭisāre    sati    avippaṭisārasampannassa
upanisasampannaṃ    hoti    pāmujjaṃ    pāmujje   sati   pāmujjasampannassa
upanisasampannā     hoti     pīti     pītiyā     sati     pītisampannassa
Upanisasampannā    hoti   passaddhi   passaddhiyā   sati   passaddhisampannassa
upanisasampannaṃ   hoti   sukhaṃ   sukhe   sati   sukhasampannassa  upanisasampanno
hoti     sammāsamādhi    sammāsamādhimhi    sati    sammāsamādhisampannassa
upanisasampannaṃ    hoti    yabhābhūtañāṇadassanaṃ    yathābhūtañāṇadassane    sati
yathābhūtañāṇadassanasampannassa      upanisasampannā      hoti      nibbidā
nibbidāya    sati    nibbidāsampannassa   upanisasampanno   hoti   virāgo
virāge   sati   virāgasampannassa   upanisasampannaṃ   hoti  vimuttiñāṇadassanaṃ
seyyathāpi    [1]-   rukkho   sākhāpalāsasampanno   tassa   pappaṭikāpi
pāripūriṃ  gacchati  tacopi  pheggupi  sāropi  pāripūriṃ  gacchati  evameva kho
āvuso   sīlavato   sīlasampannassa   upanisasampanno   hoti  avippaṭisāro
avippaṭisāre   sati   avippaṭisārasampannassa   upanisasampannaṃ  hoti  .pe.
Vimuttiñāṇadassananti.
     [213]  6  Yo  so  bhikkhave  bhikkhu akkosakaparibhāsako ariyūpavādī
sabrahmacārīnaṃ   aṭṭhānametaṃ   anavakāso  yaṃ  so  ekādasannaṃ  byasanānaṃ
aññataraṃ    byasanaṃ    na   nigaccheyya   katamesaṃ   ekādasannaṃ   anadhigataṃ
nādhigacchati   adhigatā   parihāyati   saddhammassa   na  vodāyati  saddhammesu
vā   adhimāniko   hoti   anabhirato   vā   brahmacariyaṃ   carati  aññataraṃ
vā   saṅkiliṭṭhaṃ  āpattiṃ  āpajjati  sikkhaṃ  vā  paccakkhāya  hīnāyāvattati
gāḷhaṃ   vā   rogātaṅgaṃ   phusati   ummādaṃ   vā  pāpuṇāti  cittakkhepaṃ
sammūḷho   kālaṃ   karoti   kāyassa   bhedā  parammaraṇā  apāyaṃ  duggatiṃ
@Footnote: 1 Po. Ma. āvuso.
Vinipātaṃ   nirayaṃ   upapajjati  yo  so  bhikkhave  bhikkhu  akkosakaparibhāsako
ariyūpavādī   sabrahmacārīnaṃ   aṭṭhānametaṃ   anavakāso   yaṃ   so  imesaṃ
ekādasannaṃ byasanānaṃ aññataraṃ byasanaṃ na nigaccheyyāti.
     [214]  7  Athakho  āyasmā  ānando  yena  bhagavā tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā  bhagavantaṃ  abhivādetvā  ekamantaṃ  nisīdi  ekamantaṃ  nisinno
kho  āyasmā  ānando  bhagavantaṃ  etadavoca  siyā nu kho bhante bhikkhuno
tathārūpo   samādhipaṭilābho   yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī  assa  na
āpasmiṃ   āposaññī   assa  na  tejasmiṃ  tejosaññī  assa  na  vāyasmiṃ
vāyosaññī    assa    na   ākāsānañcāyatane   ākāsānañcāyatanasaññī
assa     na    viññāṇañcāyatane    viññāṇañcāyatanasaññī    assa    na
ākiñcaññāyatane         ākiñcaññāyatanasaññī        assa        na
nevasaññānāsaññāyatane nevasaññānāsaññāyatanasaññī
assa  na  idhaloke  idhalokasaññī  assa  na  paraloke  paralokasaññī  assa
yamidaṃ   1-  diṭṭhaṃ  sutaṃ  mutaṃ  viññātaṃ  pattaṃ  pariyesitaṃ  anuvicaritaṃ  manasā
tatrāpi na saññī assa saññī ca pana assāti.
     {214.1}  Siyā  ānanda  bhikkhuno  tathārūpo  samādhipaṭilābho yathā
neva  paṭhaviyaṃ  paṭhavīsaññī  assa  na  āpasmiṃ  āposaññī  assa  na tejasmiṃ
tejosaññī  assa  na  vāyasmiṃ  vāyosaññī  assa  na  ākāsānañcāyatane
ākāsānañcāyatanasaññī   assa   na   viññāṇañcāyatane  viññāṇañcāyatana-
saññī      assa     na     ākiñcaññāyatane     ākiñcaññāyatanasaññī
@Footnote: 1 Ma. Yu. yampidaṃ. ito paraṃ īdisameva.
Assa     na     nevasaññānāsaññāyatane     nevasaññānāsaññāyatanasaññī
assa  na  idhaloke  idhalokasaññī  assa  na  paraloke  paralokasaññī  assa
yamidaṃ  diṭṭhaṃ  sutaṃ  mutaṃ  viññātaṃ  pattaṃ  pariyesitaṃ  anuvicaritaṃ manasā tatrāpi
na saññī assa saññī ca pana assāti.
     {214.2}  Yathākathaṃ pana bhante siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho
yathā  neva  paṭhaviyaṃ  paṭhavīsaññī  assa na āpasmiṃ āposaññī assa na tejasmiṃ
tejosaññī  assa  na  vāyasmiṃ  vāyosaññī  assa  na  ākāsānañcāyatane
ākāsānañcāyatanasaññī   assa   na   viññāṇañcāyatane  viññāṇañcāyatana-
saññī    assa   na   ākiñcaññāyatane   ākiñcaññāyatanasaññī  assa  na
nevasaññānāsaññāyatane     nevasaññānāsaññāyatanasaññī     assa     na
idhaloke  idhalokasaññī  assa  na  paraloke  paralokasaññī  assa yamidaṃ diṭṭhaṃ
sutaṃ  mutaṃ  viññātaṃ  pattaṃ  pariyesitaṃ  anuvicaritaṃ  manasā  tatrāpi  na  saññī
assa  saññī  ca  pana  assāti  .  idhānanda  bhikkhu  evaṃsaññī  hoti etaṃ
santaṃ    etaṃ    paṇītaṃ    yadidaṃ    sabbasaṃkhārasamatho   sabbūpadhipaṭinissaggo
taṇhakkhayo   virāgo   nirodho   nibbānanti   evaṃ  kho  ānanda  siyā
bhikkhuno   tathārūpo  samādhipaṭilābho  yathā  neva  paṭhaviyaṃ  paṭhavīsaññī  assa
na  āpasmiṃ  āposaññī  assa  na  tejasmiṃ  tejosaññī  assa  na vāyasmiṃ
vāyosaññī    assa    na   ākāsānañcāyatane   ākāsānañcāyatanasaññī
assa         na        viññāṇañcāyatane        viññāṇañcāyatanasaññī
Assa      na      ākiñcaññāyatane     ākiñcaññāyatanasaññī     assa
na         nevasaññānāsaññāyatane         nevasaññānāsaññāyatanasaññī
assa   na   idhaloke   idhalokasaññī   assa   na  paraloke  paralokasaññī
assa  yamidaṃ  diṭṭhaṃ  sutaṃ  mutaṃ  viññātaṃ  pattaṃ  pariyesitaṃ  anuvicaritaṃ  manasā
tatrāpi na saññī assa saññī ca pana assāti.
     {214.3}  Athakho  āyasmā  ānando  bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā
anumoditvā   uṭṭhāyāsanā   bhagavantaṃ   abhivādetvā   padakkhiṇaṃ   katvā
yenāyasmā    sārīputto    tenupasaṅkami    upasaṅkamitvā    āyasmatā
sārīputtena   saddhiṃ   sammodi   sammodanīyaṃ  kathaṃ  sārāṇīyaṃ  vītisāretvā
ekamantaṃ  nisīdi  ekamantaṃ  nisinno  kho  āyasmā  ānando  āyasmantaṃ
sārīputtaṃ  etadavoca  siyā  nu  kho  āvuso  sārīputta bhikkhuno tathārūpo
samādhipaṭilābho   yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī   assa  .pe.  yamidaṃ
diṭṭhaṃ   sutaṃ   mutaṃ   viññātaṃ  pattaṃ  pariyesitaṃ  anuvicaritaṃ  manasā  tatrāpi
na   saññī   assa   saññī  ca  pana  assāti  .  siyā  āvuso  ānanda
bhikkhuno   tathārūpo   samādhipaṭilābho   yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī
assa  .pe.  yamidaṃ  diṭṭhaṃ  sutaṃ  mutaṃ  viññātaṃ  pattaṃ  pariyesitaṃ  anuvicaritaṃ
manasā   tatrāpi   na   saññī   assa   saññī   ca   pana   assāti  .
Yathākathaṃ   panāvuso   sārīputta  siyā  bhikkhuno  tathārūpo  samādhipaṭilābho
yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī   assa  .pe.  yamidaṃ  diṭṭhaṃ  sutaṃ  mutaṃ
viññātaṃ    pattaṃ   pariyesitaṃ   anuvicaritaṃ   manasā   tatrāpi   na   saññī
Assa saññī ca pana assāti.
     {214.4}  Idhāvuso  ānanda  bhikkhu  evaṃsaññī  hoti  etaṃ  santaṃ
etaṃ   paṇītaṃ   yadidaṃ   sabbasaṅkhārasamatho   sabbūpadhipaṭinissaggo  taṇhakkhayo
virāgo  nirodho  nibbānanti  evaṃ  kho  āvuso  ānanda  siyā bhikkhuno
tathārūpo   samādhipaṭilābho   yathā  neva  paṭhaviyaṃ  paṭhavīsaññī  assa  .pe.
Yamidaṃ  diṭṭhaṃ  sutaṃ  mutaṃ  viññātaṃ  pattaṃ  pariyesitaṃ  anuvicaritaṃ manasā tatrāpi
na   saññī   assa  saññī  ca  pana  assāti  .  acchariyaṃ  āvuso  abbhūtaṃ
āvuso  yatra  hi  nāma  satthu ca 1- sāvakassa ca atthena atthaṃ byañjanena
byañjanaṃ   saṃsandissati   samessati   na  vigayhissati  2-  yadidaṃ  aggapadasmiṃ
idānāhaṃ   āvuso   bhagavantaṃ   upasaṅkamitvā  etamatthaṃ  apucchiṃ  bhagavāpi
me   [3]-   etehi  padehi  etehi  byañjanehi  etamatthaṃ  byākāsi
seyyathāpi   āyasmā   sārīputto   acchariyaṃ   āvuso  abbhūtaṃ  āvuso
yatra  hi  nāma  satthu  ca  sāvakassa  ca  atthena atthaṃ byañjanena byañjanaṃ
saṃsandissati samessati na vigayhissati yadidaṃ aggapadasminti.
     [215]  8  Athakho  āyasmā  ānando  yena  bhagavā tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā    bhagavantaṃ    abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ
nisinno   kho   āyasmā  ānando  bhagavantaṃ  etadavoca  siyā  nu  kho
bhante   bhikkhuno  tathārūpo  samādhipaṭilābho  yathā  na  cakkhuṃ  manasikareyya
na   rūpaṃ   manasikareyya   na   sotaṃ  manasikareyya  na  saddaṃ  manasikareyya
@Footnote: 1 Ma. ceva. 2 Po. vigaṇhissati. Yu. viggahissati. 3 Ma. etehi akkharehi.
Na   ghānaṃ   manasikareyya   na  gandhaṃ  manasikareyya  na  jivhaṃ  manasikareyya
na   rasaṃ  manasikareyya  na  kāyaṃ  manasikareyya  na  phoṭṭhabbaṃ  manasikareyya
na   paṭhaviṃ   manasikareyya   na  āpaṃ  manasikareyya  na  tejaṃ  manasikareyya
na    vāyaṃ    manasikareyya   na   ākāsānañcāyatanaṃ   manasikareyya   na
viññāṇañcāyatanaṃ    manasikareyya    na    ākiñcaññāyatanaṃ    manasikareyya
na    nevasaññānāsaññāyatanaṃ   manasikareyya   na   idhalokaṃ   manasikareyya
na   paralokaṃ   manasikareyya   yamidaṃ   diṭṭhaṃ   sutaṃ   mutaṃ   viññātaṃ  pattaṃ
pariyesitaṃ   anuvicaritaṃ   manasā   tampi   na   manasikareyya  manasi  ca  pana
kareyyāti.
     {215.1}   Siyā   ānanda   bhikkhuno   tathārūpo  samādhipaṭilābho
yathā  na  cakkhuṃ  manasikareyya  na  rūpaṃ  manasikareyya  na  sotaṃ manasikareyya
na   saddaṃ   manasikareyya   na  ghānaṃ  manasikareyya  na  gandhaṃ  manasikareyya
na   jivhaṃ   manasikareyya   na   rasaṃ  manasikareyya  na  kāyaṃ  manasikareyya
na  phoṭṭhabbaṃ  manasikareyya  na  paṭhaviṃ  manasikareyya  na  āpaṃ  manasikareyya
na   tejaṃ   manasikareyya   na  vāyaṃ  manasikareyya  na  ākāsānañcāyatanaṃ
manasikareyya       na       viññāṇañcāyatanaṃ      manasikareyya      na
ākiñcaññāyatanaṃ       manasikareyya      na      nevasaññānāsaññāyatanaṃ
manasikareyya   na   idhalokaṃ  manasikareyya  na  paralokaṃ  manasikareyya  yamidaṃ
diṭṭhaṃ   sutaṃ   mutaṃ  viññātaṃ  pattaṃ  pariyesitaṃ  anuvicaritaṃ  manasā  tampi  na
manasikareyya  manasi  ca  pana  kareyyāti  .   yathākathaṃ  pana  bhante  siyā
bhikkhuno    tathārūpo   samādhipaṭilābho   yathā   na   cakkhuṃ   manasikareyya
na   rūpaṃ   manasikareyya   .pe.  yamidaṃ  diṭṭhaṃ  sutaṃ  mutaṃ  viññātaṃ  pattaṃ
Pariyesitaṃ   anuvicaritaṃ   manasā   tampi   na   manasikareyya  manasi  ca  pana
kareyyāti   .   idhānanda   bhikkhu  evaṃ  manasikaroti  etaṃ  santaṃ  etaṃ
paṇītaṃ     yadidaṃ    sabbasaṅkhārasamatho    sabbūpadhipaṭinissaggo    taṇhakkhayo
virāgo  nirodho  nibbānanti  evaṃ  kho  ānanda  siyā bhikkhuno tathārūpo
samādhipaṭilābho   yathā   na   cakkhuṃ   manasikareyya   na  rūpaṃ  manasikareyya
na   sotaṃ   manasikareyya   na  saddaṃ  manasikareyya  na  ghānaṃ  manasikareyya
na   gandhaṃ   manasikareyya   na   jivhaṃ  manasikareyya  na  rasaṃ  manasikareyya
na  kāyaṃ  manasikareyya  na  phoṭṭhabbaṃ  manasikareyya  na  paṭhaviṃ  manasikareyya
na   āpaṃ   manasikareyya   na  tejaṃ  manasikareyya  na  vāyaṃ  manasikareyya
na      ākāsānañcāyatanaṃ     manasikareyya     na     viññāṇañcāyatanaṃ
manasikareyya       na       ākiñcaññāyatanaṃ      manasikareyya      na
nevasaññānāsaññāyatanaṃ     manasikareyya    na    idhalokaṃ    manasikareyya
na  paralokaṃ  manasikareyya  yamidaṃ  diṭṭhaṃ  sutaṃ  mutaṃ  viññātaṃ pattaṃ pariyesitaṃ
anuvicaritaṃ manasā tampi na manasikareyya manasi ca pana kareyyāti.
     [216]  9 Ekaṃ samayaṃ bhagavā nādike 1- viharati iñjakāvasathe 2-.
Athakho   āyasmā  sandho  3-  yena  bhagavā  tenupasaṅkami  upasaṅkamitvā
bhagavantaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi   .   ekamantaṃ  nisinnaṃ  kho
āyasmantaṃ  sandhaṃ  bhagavā  etadavoca  ājānīyajhāyitaṃ  kho  sandha jhāya 4-
mā  khaḷuṅgajhāyitaṃ  5-  kathañca  sandha  6-  khaḷuṅgajhāyitaṃ  hoti assakhaḷuṅgo
@Footnote: 1 Ma. Yu. nātike. 2 Ma. Yu. giñjakāvasathe. 3 Po. Ma. saddho. ito
@paraṃ evameva ñātabbaṃ. 4 Po. jhāyitaṃ. Yu. jhāyatha. 5 Ma. Yu. khaḷuṅkajhāyitaṃ.
@6 Ma. ayaṃ pāṭho natthi.
Hi  sandha  doṇiyā  bandho  1-  yavasassaṃ  yavasassanti  2-  jhāyati taṃ kissa
hetu   na   hi   sandha  assakhaḷuṅgassa  doṇiyā  bandhassa  evaṃ  hoti  kiṃ
nu  kho  maṃ  ajja assadammasārathi kāraṇaṃ kāressati kimassāhaṃ 3- paṭikaromīti
so  doṇiyā  bandho  yavasassaṃ  yavasassanti  2-  jhāyati evameva kho sandha
idhekacco   purisakhaḷuṅgo   araññagatopi   rukkhamūlagatopi   suññāgāragatopi
kāmarāgapariyuṭṭhitena   cetasā   viharati  kāmarāgaparetena  uppannassa  ca
kāmarāgassa  nissaraṇaṃ  yathābhūtaṃ  nappajānāti so kāmarāgaṃ yeva anantaraṃ 4-
karitvā   jhāyati   pajjhāyati   nijjhāyati  avajjhāyati  byāpādapariyuṭṭhitena
cetasā    viharati   ..   thīnamiddhapariyuṭṭhitena   cetasā   viharati   ...
Uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena   cetasā   viharati   ...  vicikicchāpariyuṭṭhitena
cetasā   viharati   vicikicchāparetena  uppannāya  ca  vicikicchāya  nissaraṇaṃ
yathābhūtaṃ  nappajānāti  so  vicikicchaṃyeva  anantaraṃ  karitvā jhāyati pajjhāyati
nijjhāyati   avajjhāyati   so  paṭhavimpi  nissāya  jhāyati  āpampi  nissāya
jhāyati    tejampi    nissāya    jhāyati    vāyampi   nissāya   jhāyati
ākāsānañcāyatanampi      nissāya      jhāyati      viññāṇañcāyatanampi
nissāya      jhāyati      ākiñcaññāyatanampi      nissāya      jhāyati
nevasaññānāsaññāyatanampi       nissāya       jhāyati       idhalokampi
nissāya    jhāyati   paralokampi   nissāya   jhāyati   yamidaṃ   diṭṭhaṃ   sutaṃ
mutaṃ   viññātaṃ   pattaṃ   pariyesitaṃ   anuvicaritaṃ   manasā   tampi   nissāya
jhāyati    evaṃ    kho   sandha   purisakhaḷuṅgajhāyitaṃ   hoti   .    kathañca
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. baddho. sabbattha eseva nayo. 2 Po. yavasassaṃ varasassanti ...
@Ma. Yu. yavasaṃ yavasanti. 3 Po. katamasasāhaṃ. 4 Ma. Yu. antaraṃ karitvā.
Sandha   ājānīyajhāyitaṃ   hoti   bhadro  hi  sandha  assājānīyo  doṇiyā
bandho   na   yavasassaṃ   yavasassanti   jhāyati   taṃ   kissa  hetu  bhadrassa
hi   sandha   assājānīyassa   doṇiyā  bandhassa  evaṃ  hoti  kiṃ  nu  kho
maṃ   ajja   assadammasārathi   kāraṇaṃ   kāressati   kimassāhaṃ  paṭikaromīti
so   doṇiyā   bandho   na   yavasassaṃ   yavasassanti   jhāyati  bhadro  hi
sandha  assājānīyo  yathā  iṇaṃ  yathābandhaṃ  yathā  jāni yathā kalī 1- evaṃ
patodassa    ajjhoharaṇaṃ    samanupassati   evameva   kho   sandha   bhadro
purisājānīyo     araññagatopi    rukkhamūlagatopi    suññāgāragatopi    na
kāmarāgapariyuṭṭhitena   cetasā   viharati  kāmarāgaparetena  uppannassa  ca
kāmarāgassa    nissaraṇaṃ   yathābhūtaṃ   pajānāti   na   byāpādapariyuṭṭhitena
cetasā  viharati  ...  na  thīnamiddhapariyuṭṭhitena  cetasā  viharati  ...  na
uddhaccakukkuccapariyuṭṭhitena  cetasā  viharati  ...  na  vicikicchāpariyuṭṭhitena
cetasā   viharati   na   vicikicchāparetena   uppannāya   ca   vicikicchāya
nissaraṇaṃ  yathābhūtaṃ  pajānāti  so  neva  paṭhaviṃ  nissāya  jhāyati  na  āpaṃ
nissāya   jhāyati  na  tejaṃ  nissāya  jhāyati  na  vāyaṃ nissāya jhāyati  na
ākāsānañcāyatanaṃ      nissāya     jhāyati     na     viññāṇañcāyatanaṃ
nissāya     jhāyati    na    ākiñcaññāyatanaṃ    nissāya    jhāyati   na
nevasaññānāsaññāyatanaṃ   nissāya   jhāyati   na  idhalokaṃ  nissāya  jhāyati
na   paralokaṃ   nissāya   jhāyati   yamidaṃ  diṭṭhaṃ  sutaṃ  mutaṃ  viññātaṃ  pattaṃ
pariyesitaṃ   anuvicaritaṃ   manasā   tampi  nissāya  na  jhāyati  jhāyati  capana
@Footnote: 1 Ma. Yu. yathā jāniṃ yathā thaliṃ.
Evaṃjhāyiñcapana   sandha   bhadraṃ   purisājānīyaṃ  saindā  devā  sabrahmakā
sapajāpatikā ārakāva namassanti
          namo te purisājañña       namo te purisuttama
          yassa tenābhijānāma        yampi nissāya jhāyatīti 1-.
     [2]-  Evaṃ  vutte  āyasmā  sandho bhagavantaṃ etadavoca kathaṃ jhāyī
pana   bhante   bhadro   purisājānīyo  jhāyati  so  neva  paṭhaviṃ  nissāya
jhāyati    na   āpaṃ   nissāya   jhāyati   na   tejaṃ   nissāya   jhāyati
na   vāyaṃ   nissāya   jhāyati   na   ākāsānañcāyatanaṃ  nissāya  jhāyati
na     viññāṇañcāyatanaṃ     nissāya    jhāyati    na    ākiñcaññāyatanaṃ
nissāya    jhāyati    na    nevasaññānāsaññāyatanaṃ    nissāya    jhāyati
na   idhalokaṃ   nissāya   jhāyati   na   paralokaṃ   nissāya  jhāyati  yamidaṃ
diṭṭhaṃ   sutaṃ   mutaṃ   viññātaṃ   pattaṃ   pariyesitaṃ  anuvicaritaṃ  manasā  tampi
nissāya   na   jhāyati   jhāyati   capana   kathaṃ   jhāyiñcapana  bhante  bhadraṃ
purisājānīyaṃ    saindā    devā   sabrahmakā   sapajāpatikā   ārakāva
namassanti
          namo te purisājañña      namo te purisuttama
          yassa tenābhijānāma       yampi nissāya jhāyatīti 3-.
     Idha   sandha   bhadrassa  purisājānīyassa  paṭhaviyā  paṭhavīsaññā  vibhūtā
hoti    āpasmiṃ   āposaññā   vibhūtā   hoti   tejasmiṃ   tejosaññā
vibhūtā   hoti   vāyasmiṃ  vāyosaññā  vibhūtā  hoti  ākāsānañcāyatane
@Footnote: 1-3 Ma. Yu. jhāyasīti. 2 Po. evaṃ kho saddha ājānīyajhāyitaṃ hoti.
Ākāsānañcāyatanasaññā       vibhūtā      hoti      viññāṇañcāyatane
viññāṇañcāyatanasaññā       vibhūtā       hoti       ākiñcaññāyatane
ākiñcañāyatanasaññā      vibhūtā      hoti     nevasaññānāsaññāyatane
nevasaññānāsaññāyatanasaññā    vibhūtā   hoti   idhaloke   idhalokasaññā
vibhūtā  hoti  paraloke  paralokasaññā  vibhūtā  hoti  yamidaṃ  diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ
viññātaṃ   pattaṃ   pariyesitaṃ   anuvicaritaṃ   manasā  tatrāpi  saññā  vibhūtā
hoti   evaṃjhāyī  kho  sandha  bhadro  purisājānīyo  neva  paṭhaviṃ  nissāya
jhāyati   na  āpaṃ  nissāya  jhāyati  na  tejaṃ  nissāya  jhāyati  na  vāyaṃ
nissāya    jhāyati    na    ākāsānañcāyatanaṃ    nissāya   jhāyati   na
viññāṇañcāyatanaṃ    nissāya    jhāyati    na   ākiñcaññāyatanaṃ   nissāya
jhāyati    na   nevasaññānāsaññāyatanaṃ   nissāya   jhāyati   na   idhalokaṃ
nissāya   jhāyati   na   paralokaṃ   nissāya   jhāyati   yamidaṃ   diṭṭhaṃ  sutaṃ
mutaṃ   viññātaṃ   pattaṃ   pariyesitaṃ   anuvicaritaṃ  manasā  tampi  nissāya  na
jhāyati    jhāyati    capana   evaṃjhāyiñcapana   sandha   bhadraṃ   purisājānīyaṃ
saindā devā sabrahmakā sapajāpatikā ārakāva namassanti
          namo te purisājañña      namo te purisuttama
          yassa tenābhijānāma       yampi nissāya jhāyatīti 1-.
     [217]   10  Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  rājagahe  viharati  moranivāpe
paribbājakārāme  .  tatra  kho  bhagavā  bhikkhū  āmantesi  bhikkhavoti .
@Footnote: 1 Ma. Yu. jhāyasiti.
Bhadanteti   te   bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  tīhi
bhikkhave  dhammehi  samannāgato  bhikkhu  accantaniṭṭho hoti accantayogakkhemī
accantabrahmacārī      accantapariyosāno     seṭṭho     devamanussānaṃ
katamehi   tīhi   asekkhena  1-  sīlakkhandhena  asekkhena  samādhikkhandhena
asekkhena  paññākkhandhena  imehi  kho  bhikkhave  tīhi dhammehi samannāgato
bhikkhu    accantaniṭṭho    hoti    accantayogakkhemī    accantabrahmacārī
accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaṃ.
     {217.1}   Aparehipi   bhikkhave  tīhi  dhammehi  samannāgato  bhikkhu
accantaniṭṭho       hoti      accantayogakkhemī      accantabrahmacārī
accantapariyosāno      seṭṭho     devamanussānaṃ     katamehi     tīhi
iddhipāṭihāriyena      ādesanāpāṭihāriyena      anusāsanīpāṭihāriyena
imehi   kho   bhikkhave   tīhi  dhammehi  samannāgato  bhikkhu  accantaniṭṭho
hoti     accantayogakkhemī     accantabrahmacārī     accantapariyosāno
seṭṭho devamanussānaṃ.
     {217.2}   Aparehipi   bhikkhave  tīhi  dhammehi  samannāgato  bhikkhu
accantaniṭṭho       hoti      accantayogakkhemī      accantabrahmacārī
accantapariyosāno   seṭṭho   devamanussānaṃ  katamehi  tīhi  sammādiṭṭhiyā
sammāñāṇena   sammāvimuttiyā   imehi   kho   bhikkhave   tīhi   dhammehi
samannāgato     bhikkhu     accantaniṭṭho     hoti     accantayogakkhemī
accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānaṃ.
@Footnote: 1 Ma. Yu. sabbattha vāresu  asekhena.
     {217.3}  Dvīhi  bhikkhave  dhammehi  samannāgato bhikkhu accantaniṭṭho
hoti   accantayogakkhemī   accantabrahmacārī  accantapariyosāno  seṭṭho
devamanussānaṃ  katamehi  dvīhi  vijjāya  caraṇena  imehi  kho bhikkhave dvīhi
dhammehi   samannāgato   bhikkhu   accantaniṭṭho   hoti   accantayogakkhemī
accantabrahmacārī      accantapariyosāno     seṭṭho     devamanussānaṃ
brahmunāpesā bhikkhave sanaṅkumārena gāthā bhāsitā
       khattiyo seṭṭho janetasmiṃ      ye gottapaṭisārino
       vijjācaraṇasampanno           so seṭṭho devamānuseti.
     {217.4} Sā kho panesā bhikkhave [1]- sanaṅkumārena gāthā sugītā no duggītā
[2]-  Subhāsitā  no  dubbhāsitā  atthasañhitā  no anatthasañhitā anumatā
mayā ahaṃ bhikkhave evaṃ vadāmi
       khattiyo seṭṭho janetasmiṃ      ye gottapaṭisārino
       vijjācaraṇasampanno           so seṭṭho devamānuseti.
                  Nissāyavaggo 3- paṭhamo.
                      Tassuddānaṃ 4-
       kimatthiyā 5- cetanā tayo       upanisā byasanena 6- ca
       saññāmanasikāro sekkho      moranivāpanena ca 7-.
@Footnote: 1 Yu. brahmunā. 2 Ma. gāthā bhāsitā .... 3 nissayavaggotipi pāṭho.
@4 tatruddānantipi pāṭho. 5 Po. kimatthi. 6 Po. byasane. 7 Ma. dve saññā
@manasikāro saddho moranivāpakanti. Yu. saññāmanasikārā sekho moranivāpanena cāti.
                     Dutiyavaggo dutiyo
     [218]   11   Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  sakkesu  viharati  kapilavatthusmiṃ
nigrodhārāme   .   tena  kho  pana  samayena  sambahulā  bhikkhū  bhagavato
cīvarakammaṃ    karonti    niṭṭhitacīvaro    bhagavā   temāsaccayena   cārikaṃ
pakkamissatīti   .  assosi  kho  mahānāmo  sakko  sambahulā  kira  bhikkhū
bhagavato   cīvarakammaṃ  karonti  niṭṭhitacīvaro  bhagavā  temāsaccayena  cārikaṃ
pakkamissatīti   athakho   mahānāmo   sakko   yena   bhagavā  tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā    bhagavantaṃ    abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ
nisinno   kho   mahānāmo  sakko  bhagavantaṃ  etadavoca  sutametaṃ  bhante
sambahulā   kira   bhikkhū  bhagavato  cīvarakammaṃ  karonti  niṭṭhitacīvaro  bhagavā
temāsaccayena   cārikaṃ   pakkamissatīti  tesaṃ  no  bhante  nānāvihārehi
viharataṃ kena vihārena vihātabbanti.
     {218.1}  Sādhu  sādhu  mahānāma  etaṃ  kho   mahānāma  tumhākaṃ
paṭirūpaṃ   kulaputtānaṃ   yaṃ   tumhe   tathāgataṃ   upasaṅkamitvā  puccheyyātha
tesaṃ   no  bhante  nānāvihārehi  viharataṃ  kena  vihārena  vihātabbanti
saddho  kho  mahānāma ārādhako hoti no asaddho āraddhaviriyo ārādhako
hoti  no  kusīto  upaṭṭhitasati  ārādhako  hoti  no  muṭṭhassati samāhito
ārādhako   hoti   no   asamāhito   paññavā   ārādhako  hoti  no
duppañño  imesu  kho  tvaṃ  mahānāma  pañcasu  dhammesu patiṭṭhāya cha dhamme
uttariṃ  bhāveyyāsi  idha  tvaṃ  mahānāma  tathāgataṃ anussareyyāsi itipi so
Bhagavā    arahaṃ   sammāsambuddho   vijjācaraṇasampanno   sugato   lokavidū
anuttaro   purisadammasārathi   satthā  devamanussānaṃ  buddho  bhagavāti  yasmiṃ
mahānāma   samaye   ariyasāvako   tathāgataṃ   anussarati   nevassa   tasmiṃ
samaye   rāgapariyuṭṭhitaṃ   cittaṃ   hoti   na   dosapariyuṭṭhitaṃ   cittaṃ  hoti
na   mohapariyuṭṭhitaṃ   cittaṃ   hoti   ujugatamevassa   tasmiṃ   samaye  cittaṃ
hoti   tathāgataṃ   ārabbha  ujugatacitto  kho  pana  mahānāma  ariyasāvako
labhati    atthavedaṃ    labhati    dhammavedaṃ   labhati   dhammūpasañhitaṃ   pāmujjaṃ
pamuditassa   pīti   jāyati   pītimanassa   kāyo   passambhati   passaddhakāyo
sukhaṃ    vediyati    sukhino   cittaṃ   samādhiyati   ayaṃ   vuccati   mahānāma
ariyasāvako    visamagatāya   pajāya   samappatto   viharati   sabyāpajjhāya
pajāya abyāpajjho viharati dhammasotasamāpanno buddhānussatiṃ bhāveti.
     Puna   caparaṃ   tvaṃ   mahānāma   dhammaṃ  anussareyyāsi  svākkhāto
bhagavatā   dhammo   sandiṭṭhiko   akāliko   ehipassiko  opanayiko  1-
paccattaṃ   veditabbo   viññūhīti   yasmiṃ   mahānāma   samaye  ariyasāvako
dhammaṃ   anussarati   nevassa  tasmiṃ  samaye  rāgapariyuṭṭhitaṃ  cittaṃ  hoti  na
dosapariyuṭṭhitaṃ   cittaṃ  hoti  na  mohapariyuṭṭhitaṃ  cittaṃ  hoti  ujugatamevassa
tasmiṃ  samaye  cittaṃ  hoti  dhammaṃ  ārabbha  ujugatacitto  kho pana mahānāma
ariyasāvako   labhati   atthavedaṃ   labhati   dhammavedaṃ   labhati   dhammūpasañhitaṃ
pāmujjaṃ    pamuditassa    pīti    jāyati    pītimanassa   kāyo   passambhati
passaddhakāyo      sukhaṃ     vediyati     sukhino     cittaṃ     samādhiyati
@Footnote: 1 Ma. opaneyyiko.
Ayaṃ   vuccati   mahānāma   ariyasāvako   visamagatāya   pajāya  samappatto
viharati   sabyāpajjhāya   pajāya   abyāpajjho  viharati  dhammasotasamāpanno
dhammānussatiṃ bhāveti.
     {218.2}  Puna  caparaṃ  tvaṃ mahānāma saṅghaṃ anussareyyāsi supaṭipanno
bhagavato   sāvakasaṅgho   ujupaṭipanno  bhagavato  sāvakasaṅgho  ñāyapaṭipanno
bhagavato  sāvakasaṅgho  sāmīcipaṭipanno  bhagavato  sāvakasaṅgho  yadidaṃ cattāri
purisayugāni   aṭṭha  purisapuggalā  esa  bhagavato  sāvakasaṅgho  āhuneyyo
pāhuneyyo     dakkhiṇeyyo    añjalikaraṇīyo    anuttaraṃ    puññakkhettaṃ
lokassāti  yasmiṃ  mahānāma  samaye  ariyasāvako  saṅghaṃ  anussarati nevassa
tasmiṃ   samaye  rāgapariyuṭṭhitaṃ  cittaṃ  hoti  na  dosapariyuṭṭhitaṃ  cittaṃ  hoti
na   mohapariyuṭṭhitaṃ  cittaṃ  hoti  ujugatamevassa  tasmiṃ  samaye  cittaṃ  hoti
saṅghaṃ   ārabbha   ujugatacitto   kho   pana  mahānāma  ariyasāvako  labhati
atthavedaṃ   labhati   dhammavedaṃ   labhati   dhammūpasañhitaṃ   pāmujjaṃ   pamuditassa
pīti   jāyati   pītimanassa   kāyo  passambhati  passaddhakāyo  sukhaṃ  vediyati
sukhino   cittaṃ  samādhiyati  ayaṃ  vuccati  mahānāma  ariyasāvako  visamagatāya
pajāya    samappatto    viharati    sabyāpajjhāya    pajāya   abyāpajjho
viharati dhammasotasamāpanno saṅghānussatiṃ bhāveti.
     {218.3} Puna caparaṃ tvaṃ mahānāma attano sīlāni anussareyyāsi akhaṇḍāni
acchiddāni  asabalāni  akammāsāni  bhujissāni  viññūpasaṭṭhāni  aparāmaṭṭhāni
samādhisaṃvattanikānīti  1-  yasmiṃ  mahānāma  samaye ariyasāvako sīlaṃ anussarati
@Footnote: 1 Ma. itisaddo natthi.
Nevassa   tasmiṃ   samaye   rāgapariyuṭṭhitaṃ   cittaṃ  hoti  na  dosapariyuṭṭhitaṃ
cittaṃ   hoti   na   mohapariyuṭṭhitaṃ   cittaṃ   hoti   ujugatamevassa   tasmiṃ
samaye   cittaṃ   hoti   sīlaṃ   ārabbha  ujugatacitto  kho  pana  mahānāma
ariyasāvako   labhati   atthavedaṃ   labhati   dhammavedaṃ   labhati   dhammūpasañhitaṃ
pāmujjaṃ    pamuditassa    pīti    jāyati    pītimanassa   kāyo   passambhati
passaddhakāyo  sukhaṃ  vediyati  sukhino  cittaṃ  samādhiyati  ayaṃ vuccati mahānāma
ariyasāvako    visamagatāya   pajāya   samappatto   viharati   sabyāpajjhāya
pajāya abyāpajjho viharati dhammasotasamāpanno sīlānussatiṃ bhāveti.
     {218.4}  Puna  caparaṃ  tvaṃ  mahānāma  attano cāgaṃ anussareyyāsi
lābhā   vata  me  suladdhaṃ  vata  me  yohaṃ  maccheramalapariyuṭṭhitāya  pajāya
vigatamalamaccherena  cetasā  agāraṃ  ajjhāvasāmi  muttacāgo  payatapāṇī 1-
vossaggarato   yācayogo   dānasaṃvibhāgaratoti   yasmiṃ   mahānāma  samaye
ariyasāvako  cāgaṃ  anussarati  nevassa  tasmiṃ  samaye  rāgapariyuṭṭhitaṃ  cittaṃ
hoti   na   dosapariyuṭṭhitaṃ   cittaṃ   hoti  na  mohapariyuṭṭhitaṃ  cittaṃ  hoti
ujugatamevassa  tasmiṃ  samaye  cittaṃ  hoti  cāgaṃ  ārabbha  ujugatacitto kho
pana   mahānāma   ariyasāvako   labhati   atthavedaṃ  labhati  dhammavedaṃ  labhati
dhammūpasañhitaṃ    pāmujjaṃ    pamuditassa   pīti   jāyati   pītimanassa   kāyo
passambhati   passaddhakāyo   sukhaṃ   vediyati   sukhino  cittaṃ  samādhiyati  ayaṃ
vuccati   mahānāma   ariyasāvako   visamagatāya  pajāya  samappatto  viharati
sabyāpajjhāya     pajāya    abyāpajjho    viharati    dhammasotasamāpanno
@Footnote: 1 Po. Ma. payatapāṇi.
Cāgānussatiṃ bhāveti.
     {218.5}  Puna  caparaṃ  tvaṃ  mahānāma  devatā anussareyyāsi santi
devā  cātummahārājikā  santi  devā  tāvatiṃsā santi devā yāmā santi
devā  tusitā  santi  devā  nimmānaratino santi devā paranimmitavasavattino
santi  devā  brahmakāyikā  santi  devā  taduttari 1- yathārūpāya saddhāya
samannāgatā  tā  devatā  ito cutā tattha uppannā 2- mayhampi tathārūpā
saddhā  saṃvijjati  yathārūpena sīlena samannāgatā tā devatā ito cutā tattha
uppannā  mayhampi  tathārūpaṃ  sīlaṃ  saṃvijjati  yathārūpena  sutena samannāgatā
tā   devatā   ito   cutā   tattha   uppannā  mayhampi  tathārūpaṃ  sutaṃ
saṃvijjati   yathārūpena   cāgena   samannāgatā  tā  devatā  ito  cutā
tattha    uppannā   mayhampi   tathārūpo   cāgo   saṃvijjati   yathārūpāya
paññāya   samannāgatā   tā   devatā   ito   cutā   tattha  uppannā
mayhampi    tathārūpā    paññā    saṃvijjatīti   yasmiṃ   mahānāma   samaye
ariyasāvako   attano   ca   tāsañca  devatānaṃ  saddhañca  sīlañca  sutañca
cāgañca   paññañca  anussarati  nevassa  tasmiṃ  samaye  rāgapariyuṭṭhitaṃ  cittaṃ
hoti   na   dosapariyuṭṭhitaṃ   cittaṃ   hoti  na  mohapariyuṭṭhitaṃ  cittaṃ  hoti
ujugatamevassa   tasmiṃ  samaye  cittaṃ  hoti  devatā  ārabbha  ujugatacitto
kho   pana   mahānāma   ariyasāvako   labhati   atthavedaṃ  labhati  dhammavedaṃ
labhati    dhammūpasañhitaṃ    pāmujjaṃ    pamuditassa   pīti   jāyati   pītimanassa
kāyo   passambhati   passaddhakāyo  sukhaṃ  vediyati  sukhino  cittaṃ  samādhiyati
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. tatuttari. 2 Po. Yu. upapannā. Ma. tatthūpapannā. sabbattha
@evaṃ ñātabbaṃ.
Ayaṃ   vuccati   mahānāma   ariyasāvako   visamagatāya   pajāya  samappatto
viharati   sabyāpajjhāya   pajāya   abyāpajjho  viharati  dhammasotasamāpanno
devatānussatiṃ bhāvetīti.
     [219]   12   Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  sakkesu  viharati  kapilavatthusmiṃ
nigrodhārāme  .  tena kho pana samayena mahānāmo sakko gilānā vuṭṭhito
hoti   aciravuṭṭhito   gelaññā   .  tena  kho  pana  samayena  sambahulā
bhikkhū   bhagavato   cīvarakammaṃ  karonti  niṭṭhitacīvaro  bhagavā  temāsaccayena
cārikaṃ   pakkamissatīti   .   assosi   kho  mahānāmo  sakko  sambahulā
kira    bhikkhū    bhagavato    cīvarakammaṃ    karonti   niṭṭhitacīvaro   bhagavā
temāsaccayena   cārikaṃ   pakkamissatīti   athakho  mahānāmo  sakko  yena
bhagavā   tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā  ekamantaṃ
nisīdi   ekamantaṃ   nisinno  kho  mahānāmo  sakko  bhagavantaṃ  etadavoca
sutametaṃ   bhante   sambahulā   kira   bhikkhū   bhagavato  cīvarakammaṃ  karonti
niṭṭhitacīvaro   bhagavā   temāsaccayena   cārikaṃ   pakkamissatīti  tesaṃ  no
bhante nānāvihārehi viharataṃ kena vihārena vihātabbanti.
     {219.1}  Sādhu  sādhu  mahānāma etaṃ kho mahānāma tumhākaṃ paṭirūpaṃ
kulaputtānaṃ   yaṃ   tumhe  tathāgataṃ  upasaṅkamitvā  puccheyyātha  tesaṃ  no
bhante  nānāvihārehi  viharataṃ  kena  vihārena  vihātabbanti  saddho  kho
mahānāma  ārādhako  hoti  no  asaddho  āraddhaviriyo  ārādhako hoti
no  kusīto  upaṭṭhitasati  ārādhako hoti no muṭṭhassati samāhito ārādhako
Hoti   no   asamāhito   paññavā   ārādhako   hoti   no  duppañño
imesu  kho  tvaṃ  mahānāma  pañcasu  dhammesu  patiṭṭhāya  cha  dhamme uttariṃ
bhāveyyāsi   idha   tvaṃ   mahānāma  tathāgataṃ  anussareyyāsi  itipi  so
bhagavā   .pe.   satthā  devamanussānaṃ  buddho  bhagavāti  yasmiṃ  mahānāma
samaye    ariyasāvako    tathāgataṃ   anussarati   nevassa   tasmiṃ   samaye
rāgapariyuṭṭhitaṃ    cittaṃ    hoti   na   dosapariyuṭṭhitaṃ   cittaṃ   hoti   na
mohapariyuṭṭhitaṃ   cittaṃ   hoti   ujugatamevassa   tasmiṃ  samaye  cittaṃ  hoti
tathāgataṃ   ārabbha   ujugatacitto  kho  pana  mahānāma  ariyasāvako  labhati
atthavedaṃ   labhati   dhammavedaṃ   labhati   dhammūpasañhitaṃ   pāmujjaṃ   pamuditassa
pīti    jāyati    pītimanassa    kāyo    passambhati   passaddhakāyo   sukhaṃ
vediyati   sukhino  cittaṃ  samādhiyati  imaṃ  kho  tvaṃ  mahānāma  buddhānussatiṃ
gacchantopi   bhāveyyāsi   ṭhitopi   bhāveyyāsi   nisinnopi  bhāveyyāsi
sayānopi     bhāveyyāsi     kammantaṃ     adhiṭṭhahantopi    bhāveyyāsi
puttasambādhasayanaṃ ajjhāvasantopi bhāveyyāsi.
     {219.2}  Puna  caparaṃ  tvaṃ mahānāma dhammaṃ anussareyyāsi ... Saṅghaṃ
anussareyyāsi  ...  attano  sīlāni  anussareyyāsi  ... Attano cāgaṃ
anussareyyāsi  ...  devatā anussareyyāsi santi devā cātummahārājikā
santi  devā ... Taduttari yathārūpāya saddhāya samannāgatā tā devatā ito
cutā tattha uppannā mayhampi tathārūpā saddhā saṃvijjati yathārūpena sīlena ...
Sutena  ... Cāgena ... Paññāya samannāgatā tā devatā ito cutā tattha
Uppannā    mayhampi   tathārūpā   paññā   saṃvijjatīti   yasmiṃ   mahānāma
samaye   ariyasāvako   attano   ca  tāsañca  devatānaṃ  saddhañca  sīlañca
sutañca    cāgañca    paññañca    anussarati    nevassa    tasmiṃ   samaye
rāgapariyuṭṭhitaṃ    cittaṃ    hoti   na   dosapariyuṭṭhitaṃ   cittaṃ   hoti   na
mohapariyuṭṭhitaṃ   cittaṃ   hoti   ujugatamevassa   tasmiṃ  samaye  cittaṃ  hoti
devatā   ārabbha   ujugatacitto  kho  pana  mahānāma  ariyasāvako  labhati
atthavedaṃ   labhati   dhammavedaṃ   labhati   dhammūpasañhitaṃ   pāmujjaṃ   pamuditassa
pīti   jāyati   pītimanassa   kāyo  passambhati  passaddhakāyo  sukhaṃ  vediyati
sukhino   cittaṃ   samādhiyati   imaṃ   kho   tvaṃ   mahānāma   devatānussatiṃ
gacchantopi   bhāveyyāsi   ṭhitopi   bhāveyyāsi   nisinnopi  bhāveyyāsi
sayānopi     bhāveyyāsi     kammantaṃ     adhiṭṭhahantopi    bhāveyyāsi
puttasambādhasayanaṃ ajjhāvasantopi bhāveyyāsīti.
     [220]   13   Ekaṃ  samayaṃ  bhagavā  sakkesu  viharati  kapilavatthusmiṃ
nigrodhārāme  .  tena  kho  pana  samayena  bhagavā  sāvatthiyaṃ vassāvāsaṃ
upagantukāmo   hoti   .   assosi   kho  nandiyo  sakko  bhagavā  kira
sāvatthiyaṃ    vassāvāsaṃ    upagantukāmoti   athakho   nandiyassa   sakkassa
etadahosi    yannūnāhaṃpi    sāvatthiyaṃ   vassāvāsaṃ   upagaccheyyaṃ   tattha
kammantañceva    adhiṭṭhahissāmi    bhagavantañca   lacchāmi   kālena   kālaṃ
dassanāyāti  .   athakho  bhagavā  sāvatthiyaṃ  vassāvāsaṃ  upagacchi  1- .
Nandiyopi  kho  sakko  sāvatthiyaṃ  vassāvāsaṃ  upagacchi  tattha kammantañceva
@Footnote: 1 Po. Yu. upagañchi.
Adhiṭṭhāya  1-  bhagavantañca  lacchati  2- kālena kālaṃ dassanāya. Tena kho
pana   samayena  sambahulā  bhikkhū  bhagavato  cīvarakammaṃ  karonti  niṭṭhitacīvaro
bhagavā   temāsaccayena   cārikaṃ  pakkamissatīti  .  assosi  kho  nandiyo
sakko   sambahulā   kira  bhikkhū  bhagavato  cīvarakammaṃ  karonti  niṭṭhitacīvaro
bhagavā   temāsaccayena   cārikaṃ   pakkamissatīti   athakho  nandiyo  sakko
yena    bhagavā    tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā
ekamantaṃ   nisīdi   ekamantaṃ   nisinno   kho   nandiyo  sakko  bhagavantaṃ
etadavoca   sutametaṃ   bhante   sambahulā  kira  bhikkhū  bhagavato  cīvarakammaṃ
karonti    niṭṭhitacīvaro   bhagavā   temāsaccayena   cārikaṃ   pakkamissatīti
tesaṃ no bhante nānāvihārehi viharataṃ kena vihārena vihātabbanti.
     {220.1}   Sādhu   sādhu   nandiya   etaṃ   kho  nandiya  tumhākaṃ
paṭirūpaṃ   kulaputtānaṃ   yaṃ   tumhe   tathāgataṃ   upasaṅkamitvā  puccheyyātha
tesaṃ   no  bhante  nānāvihārehi  viharataṃ  kena  vihārena  vihātabbanti
saddho   kho  nandiya  ārādhako  hoti  no  asaddho  sīlavā  ārādhako
hoti  no  dussīlo  āraddhaviriyo  ārādhako hoti no kusīto  upaṭṭhitasati
ārādhako   hoti   no   muṭṭhassati   samāhito   ārādhako  hoti  no
asamāhito   paññavā  ārādhako  hoti  no  duppañño  imesu  kho  te
nandiya    chasu   dhammesu   patiṭṭhāya   pañcasu   dhammesu   ajjhattaṃ   sati
upaṭṭhapetabbā    3-    idha   tvaṃ   nandiya   tathāgataṃ   anussareyyāsi
itipi   so   bhagavā   arahaṃ   sammāsambuddho  vijjācaraṇasampanno  sugato
@Footnote: 1 Ma. Yu. adhiṭṭhāsi. 2 Ma. Yu. labhi. 3 Ma. sabbattha vāresu upaṭṭhāpetabbā.
Lokavidū  anuttaro  purisadammasārathi  satthā  devamanussānaṃ  buddho  bhagavāti
iti kho te nandiya tathāgataṃ ārabbha ajjhattaṃ sati upaṭṭhapetabbā.
     {220.2}  Puna  caparaṃ  tvaṃ  nandiya dhammaṃ anussareyyāsi svākkhāto
bhagavatā  dhammo  sandiṭṭhiko  akāliko  ehipassiko  opanayiko  paccattaṃ
veditabbo  viññūhīti  iti  kho  te  nandiya  dhammaṃ  ārabbha  ajjhattaṃ  sati
upaṭṭhapetabbā.
     {220.3}   Puna  caparaṃ  tvaṃ  nandiya  kalyāṇamitte  anussareyyāsi
lābhā  vata  me  suladdhaṃ  vata  me  yassa  [1]- kalyāṇamittā anukampakā
atthakāmā  ovādakā  anusāsakāti  iti  kho  te  nandiya  kalyāṇamitte
ārabbha ajjhattaṃ sati upaṭṭhapetabbā.
     {220.4}  Puna  caparaṃ  tvaṃ  nandiya  attano  cāgaṃ  anussareyyāsi
lābhā   vata  me  suladdhaṃ  vata  me  yohaṃ  maccheramalapariyuṭṭhitāya  pajāya
vigatamalamaccherena   cetasā   agāraṃ   ajjhāvasāmi  muttacāgo  payatapāṇī
vossaggarato  yācayogo  dānasaṃvibhāgaratoti  iti  kho  te  nandiya  cāgaṃ
ārabbha ajjhattaṃ sati upaṭṭhapetabbā.
     {220.5}  Puna  caparaṃ tvaṃ nandiya devatā anussareyyāsi yā tā 2-
devatā   atikkammeva  kabaḷīkārabhakkhānaṃ  3-  devatānaṃ  sahabyataṃ  aññataraṃ
manomayaṃ  kāyaṃ  upapannā  tā  karaṇīyaṃ  attano  na samanupassanti katassa vā
paṭiccayaṃ   seyyathāpi   nandiya   bhikkhu   asamayavimutto   akaraṇīyaṃ  attano
na   samanupassati   katassa  vā  paṭiccayaṃ  evameva  kho  nandiya  yā  tā
@Footnote: 1 Ma. Yu. mesaddo dissati. 2 Ma. ayaṃ pāṭho natthi. 3 Ma. kabaḷīkārāhārabhakkhānaṃ.
Devatā    atikkammeva   kabaḷīkārabhakkhānaṃ   devānaṃ   sahabyataṃ   aññataraṃ
manomayaṃ  kāyaṃ  upapannā  tā  karaṇīyaṃ  attano  na samanupassanti katassa vā
paṭiccayanti  iti  kho te nandiya devatā ārabbha ajjhattaṃ sati upaṭṭhapetabbā
imehi  kho  nandiya  ekādasahi  dhammehi samannāgato ariyasāvako pajahateva
pāpake  akusale  dhamme  na  upādiyati  seyyathāpi nandiya kumbho nikkujjo
no  vantaṃ  paccāmasati  1-  seyyathāpi  nandiya tiṇā aggi mutto ḍahaññeva
gacchati  no  daḍḍhaṃ  paccudāvattati  evameva  kho  nandiya imehi ekādasahi
dhammehi  samannāgato  ariyasāvako  pajahateva  pāpake  akusale  dhamme na
upādiyatīti.
     [221]  14  Athakho  āyasmā  subhūti  saddhena  bhikkhunā saddhiṃ yena
bhagavā   tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   bhagavantaṃ   abhivādetvā  ekamantaṃ
nisīdi   .   ekamantaṃ  nisinnaṃ  kho  āyasmantaṃ  subhūtiṃ  bhagavā  etadavoca
ko  nāma  ayaṃ  subhūti  bhikkhūti  .  saddho nāmāyaṃ bhante bhikkhu saddhassa 2-
upāsakassa    putto   saddhā   agārasmā   anagāriyaṃ   pabbajitoti  .
Kacci   panāyaṃ   subhūti  saddho  bhikkhu  saddhassa  upāsakassa  putto  saddhā
agārasmā    anagāriyaṃ    pabbajito    sandissati   saddhāpadānesūti  .
Etassa   bhagavā   kālo   etassa   sugata   kālo   bhagavā   saddhassa
saddhāpadānāni   bhāseyya   idānāhaṃ   jānissāmi  yadi  vā  ayaṃ  bhikkhu
sandissati  saddhāpadānesu  yadi  vā  noti  .  tenahi  subhūti suṇāhi sādhukaṃ
manasikarohi  bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho  āyasmā  subhūti bhagavato
@Footnote: 1 Ma. Yu. paccāvamati. 2 Ma. sudattassa. ito paraṃ evaṃ ñātabbaṃ.
Paccassosi   .   bhagavā   etadavoca   idha   subhūti  bhikkhu  sīlavā  hoti
pātimokkhasaṃvarasaṃvuto     viharati     ācāragocarasampanno     aṇumattesu
vajjesu   bhayadassāvī   samādāya  sikkhati  sikkhāpadesu  yampi  subhūti  bhikkhu
sīlavā   hoti   .pe.   samādāya   sikkhati   sikkhāpadesu  idampi  subhūti
saddhassa saddhāpadānaṃ hoti.
     {221.1}  Puna  caparaṃ subhūti bhikkhu bahussuto hoti sutadharo sutasannicayo
ye  te  dhammā  ādikalyāṇā  majjhekalyāṇā  pariyosānakalyāṇā sātthaṃ
sabyañjanaṃ   kevalaparipuṇṇaṃ   parisuddhaṃ   brahmacariyaṃ   abhivadanti  tathārūpāssa
dhammā  bahussutā  honti  dhatā  vacasā  paricitā  manasānupekkhitā diṭṭhiyā
suppaṭividdhā   yampi   subhūti   bhikkhu   bahussuto   hoti   .pe.  diṭṭhiyā
suppaṭividdhā idampi subhūti saddhassa saddhāpadānaṃ hoti.
     {221.2}  Puna  caparaṃ  subhūti bhikkhu kalyāṇamitto hoti kalyāṇasahāyo
kalyāṇasampavaṅko  yampi  subhūti  bhikkhu  kalyāṇamitto  hoti  kalyāṇasahāyo
kalyāṇasampavaṅko idampi 1- saddhassa saddhāpadānaṃ hoti.
     {221.3}  Puna  caparaṃ  subhūti  bhikkhu  suvaco  hoti  sovacassakaraṇehi
dhammehi   samannāgato   khamo   padakkhiṇaggāhī   anusāsaniṃ   yampi   subhūti
bhikkhu    suvaco   hoti   sovacassakaraṇehi   dhammehi   samannāgato  khamo
padakkhiṇaggāhī anusāsaniṃ idampi subhūti saddhassa saddhāpadānaṃ hoti.
     {221.4}  Puna caparaṃ subhūti bhikkhu yāni tāni sabrahmacārīnaṃ uccāvacāni
kiṃkaraṇīyāni    tattha    dakkho   hoti   analaso   tatrupāyāya   vīmaṃsāya
@Footnote: 1 Ma. etthantare subhūtīti dissati.
Samannāgato   alaṃ   kātuṃ  alaṃ  saṃvidhātuṃ  yampi  subhūti  bhikkhu  yāni  tāni
sabrahmacārīnaṃ   .pe.   alaṃ  kātuṃ  alaṃ  saṃvidhātuṃ  idampi  subhūti  saddhassa
saddhāpadānaṃ hoti.
     {221.5}  Puna  caparaṃ  subhūti  bhikkhu  dhammakāmo hoti piyasamudāhāro
abhidhamme  abhivinaye  uḷārapāmujjo  yampi  subhūti  bhikkhu  dhammakāmo  hoti
piyasamudāhāro    abhidhamme   abhivinaye   uḷārapāmujjo   idampi   subhūti
saddhassa saddhāpadānaṃ hoti.
     {221.6}  Puna  caparaṃ  subhūti  bhikkhu  āraddhaviriyo  viharati akusalānaṃ
dhammānaṃ  pahānāya  kusalānaṃ  dhammānaṃ  upasampadāya  thāmavā  daḷhaparakkamo
anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesu yampi subhūti bhikkhu āraddhaviriyo viharati .pe.
Idampi subhūti saddhassa saddhāpadānaṃ hoti.
     {221.7}  Puna  caparaṃ  subhūti  bhikkhu  catunnaṃ  jhānānaṃ ābhicetasikānaṃ
diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ     nikāmalābhī    hoti    akicchalābhī    akasiralābhī
yampi   subhūti   bhikkhu  catunnaṃ  jhānānaṃ  ābhicetasikānaṃ  diṭṭhadhammasuvihārānaṃ
nikāmalābhī    hoti   akicchalābhī   akasiralābhī   idampi   subhūti   saddhassa
saddhāpadānaṃ hoti.
     {221.8}  Puna  caparaṃ  subhūti  bhikkhu anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati
seyyathīdaṃ   ekampi   jātiṃ  dvepi  jātiyo  tissopi  jātiyo  catassopi
jātiyo  pañcapi  jātiyo  dasapi  jātiyo  vīsampi  jātiyo  tiṃsampi jātiyo
cattāḷīsampi   jātiyo   paññāsampi   jātiyo   jātisatampi  jātisahassampi
jātisatasahassampi    anekepi    saṃvaṭṭakappe    anekepi    vivaṭṭakappe
Anekepi    saṃvaṭṭavivaṭṭakappe    amutrāsiṃ    evaṃnāmo    evaṃgotto
evaṃvaṇṇo   evamāhāro   evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī   evamāyupariyanto  so
tatocuto  amutra  udapādiṃ  tatrāpāsiṃ  evaṃnāmo  evaṃgotto evaṃvaṇṇo
evamāhāro   evaṃsukhadukkhapaṭisaṃvedī   evamāyupariyanto  so  tato  cuto
idhuppannoti   iti  sākāraṃ  sauddesaṃ  anekavihitaṃ  pubbenivāsaṃ  anussarati
yampi    subhūti   bhikkhu   anekavihitaṃ   pubbenivāsaṃ   anussarati   seyyathīdaṃ
ekampi  jātiṃ  dvepi  jātiyo  .pe.  iti  sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ
pubbenivāsaṃ anussarati idampi subhūti saddhassa saddhāpadānaṃ hoti.
     {221.9}   Puna   caparaṃ  subhūti  bhikkhu  dibbena  cakkhunā  visuddhena
atikkantamānusakena    satte   passati   cavamāne   upapajjamāne   hīne
paṇīte   suvaṇṇe   dubbaṇṇe   sugate   duggate   yathākammūpage   satte
pajānāti   ime   vata   bhonto   sattā   kāyaduccaritena  samannāgatā
vacīduccaritena    samannāgatā    manoduccaritena    samannāgatā   ariyānaṃ
upavādakā    micchādiṭṭhikā    micchādiṭṭhikammasamādānā    te   kāyassa
bhedā  parammaraṇā  apāyaṃ  duggatiṃ  vinipātaṃ  nirayaṃ  upapannā ime vā pana
bhonto   sattā   kāyasucaritena  samannāgatā  vacīsucaritena  samannāgatā
manosucaritena    samannāgatā    ariyānaṃ    anupavādakā    sammādiṭṭhikā
sammādiṭṭhikammasamādānā     te     kāyassa     bhedā     parammaraṇā
sugatiṃ   saggaṃ   lokaṃ   upapannāti   iti   dibbena   cakkhunā   visuddhena
atikkantamānusakena     satte     passati     cavamāne    upapajjamāne
hīne    paṇīte   suvaṇṇe   dubbaṇṇe   sugate   duggate   yathākammūpage
Satte  pajānāti  yampi  subhūti  bhikkhu  dibbena  cakkhunā  visuddhena  .pe.
Yathākammūpage satte pajānāti idampi subhūti saddhassa saddhāpadānaṃ hoti.
     {221.10}  Puna caparaṃ subhūti bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ
paññāvimuttiṃ   diṭṭheva   dhamme   sayaṃ   abhiññā   sacchikatvā  upasampajja
viharati  yampi  subhūti  bhikkhu  āsavānaṃ  khayā  .pe.  sacchikatvā upasampajja
viharati idampi subhūti saddhassa saddhāpadānaṃ hotīti.
     Evaṃ  vutte  āyasmā  subhūti  bhagavantaṃ  etadavoca yānimāni bhante
bhagavatā   saddhassa   saddhāpadānāni   bhāsitāni   saṃvijjanti  tāni  imassa
bhikkhuno  ayañca  bhikkhu  etesu  sandissati  ayaṃ  bhante  bhikkhu sīlavā hoti
pātimokkhasaṃvarasaṃvuto   viharati   ācāragocarasampanno  aṇumattesu  vajjesu
bhayadassāvī   samādāya  sikkhati  sikkhāpadesu  ayaṃ  bhante  bhikkhu  bahussuto
hoti  sutadharo  sutasannicayo  ye  te  dhammā ādikalyāṇā majjhekalyāṇā
pariyosānakalyāṇā     sātthaṃ     sabyañjanaṃ    kevalaparipuṇṇaṃ    parisuddhaṃ
brahmacariyaṃ   abhivadanti   tathārūpāssa   dhammā   bahussutā   honti  dhatā
vacasā   paricitā   manasānupekkhitā   diṭṭhiyā   suppaṭividdhā  ayaṃ  bhante
bhikkhu     kalyāṇamitto    [1]-    kalyāṇasahāyo    kalyāṇasampavaṅko
ayaṃ  bhante  bhikkhu  suvaco  [2]-  sovacassakaraṇehi  dhammehi  samannāgato
khamo     padakkhiṇaggāhī    anusāsaniṃ    ayaṃ    bhante    bhikkhu    yāni
@Footnote: 1-2 Ma. Yu. hoti.
Tāni   sabrahmacārīnaṃ   uccāvacāni   kiṃkaraṇīyāni   tattha   dakkho   hoti
analaso   tatrupāyāya   vīmaṃsāya   samannāgato  alaṃ  kātuṃ  alaṃ  saṃvidhātuṃ
ayaṃ  bhante  bhikkhu  dhammakāmo  hoti  piyasamudāhāro  abhidhamme  abhivinaye
uḷārapāmujjo   ayaṃ   bhante   bhikkhu   āraddhaviriyo   viharati   thāmavā
daḷhaparakkamo   anikkhittadhuro   kusalesu   dhammesu   ayaṃ   bhante   bhikkhu
catunnaṃ    jhānānaṃ    ābhicetasikānaṃ    diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ   nikāmalābhī
hoti    akicchalābhī    akasiralābhī    ayaṃ    bhante   bhikkhu   anekavihitaṃ
pubbenivāsaṃ  anussarati  seyyathīdaṃ  ekampi  jātiṃ  dvepi  jātiyo  .pe.
Iti   sākāraṃ  sauddesaṃ  anekavihitaṃ  pubbenivāsaṃ  anussarati  ayaṃ  bhante
bhikkhu  dibbena  cakkhunā  visuddhena  atikkantamānusakena .pe. Yathākammūpage
satte  pajānāti  ayaṃ  bhante  bhikkhu  āsavānaṃ  khayā  .pe.  sacchikatvā
upasampajja   viharati   yānimāni  bhante  bhagavatā  saddhassa  saddhāpadānāni
bhāsitāni   saṃvijjanti   tāni   imassa   bhikkhuno   ayañca  bhikkhu  etesu
sandissatīti   .   sādhu  sādhu  subhūti  tenahi  tvaṃ  subhūti  iminā  saddhena
bhikkhunā  saddhiṃ  vihareyyāsi  yadā  ca  tvaṃ  subhūti  ākaṅkheyyāsi tathāgataṃ
dassanāya   iminā  ca  saddhena  bhikkhunā  saddhiṃ  upasaṅkameyyāsi  tathāgataṃ
dassanāyāti.
     [222]  15  Mettāya bhikkhave cetovimuttiyā āsevitāya bhāvitāya
bahulīkatāya   yānīkatāya   vatthukatāya  anuṭṭhitāya  paricitāya  susamāraddhāya
ekādasānisaṃsā    pāṭikaṅkhā    katame   ekādasa   sukhaṃ   supati   sukhaṃ
Paṭibujjhati   na   pāpakaṃ  supinaṃ  passati  manussānaṃ  piyo  hoti  amanussānaṃ
piyo  hoti  devatā rakkhanti nāssa aggi vā visaṃ vā satthaṃ vā kamati tuvaṭṭaṃ
cittaṃ   samādhiyati   mukhavaṇṇo  vippasīdati  asammūḷho  kālaṃ  karoti  uttariṃ
appaṭivijjhanto   brahmalokūpago  hoti  mettāya  bhikkhave  cetovimuttiyā
āsevitāya   bhāvitāya   bahulīkatāya   yānīkatāya  vatthukatāya  anuṭṭhitāya
paricitāya susamāraddhāya ime ekādasānisaṃsā pāṭikaṅkhāti.
     [223]   16  Ekaṃ  samayaṃ  āyasmā  ānando  vesāliyaṃ  viharati
veḷuvagāmake  .  tena  kho  pana  samayena dasamo 1- gahapati aṭṭhakanāgaro
pātaliputtaṃ   anuppatto   hoti   kenacideva   karaṇīyena   athakho  dasamo
gahapati   aṭṭhakanāgaro   yena   kukkuṭārāmo   yena   aññataro   bhikkhu
tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā   taṃ  bhikkhuṃ  etadavoca  kahaṃ  nu  kho  bhante
āyasmā   ānando   etarahi   viharati   dassanakāmā   hi  mayaṃ  bhante
āyasmantaṃ  ānandanti  .  eso  gahapati  āyasmā  ānando  vesāliyaṃ
viharati veḷuvagāmaketi.
     {223.1}   Athakho   dasamo   gahapati   aṭṭhakanāgaro  pātaliputte
taṃ   karaṇīyaṃ  tīretvā  yena  vesāliveḷuvagāmako  yenāyasmā  ānando
tenupasaṅkami   upasaṅkamitvā  āyasmantaṃ  ānandaṃ  abhivādetvā  ekamantaṃ
nisīdi   ekamantaṃ  nisinno  kho  dasamo  gahapati  aṭṭhakanāgaro  āyasmantaṃ
ānandaṃ  etadavoca  atthi  nu  kho  bhante  ānanda tena bhagavatā jānatā
passatā   arahatā   sammāsambuddhena   ekadhammo   sammadakkhāto   yattha
@Footnote: 1 Po. asamo. sabbattha īdisameva.
Bhikkhuno   appamattassa   ātāpino   pahitattassa   viharato  avimuttaṃ  vā
cittaṃ   vimuccati   aparikkhīṇā  vā  āsavā  parikkhayaṃ  gacchanti  ananuppattaṃ
vā   anuttaraṃ  yogakkhemaṃ  anupāpuṇātīti  .  atthi  [1]-  gahapati  tena
bhagavatā    jānatā    passatā   arahatā   sammāsambuddhena   ekadhammo
sammadakkhāto    yattha   bhikkhuno   appamattassa   ātāpino   pahitattassa
viharato  avimuttaṃ  vā  cittaṃ  vimuccati  aparikkhīṇā  vā  āsavā  parikkhayaṃ
gacchanti ananuppattaṃ vā anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇātīti.
     {223.2}  Katamo  pana bhante ānanda tena bhagavatā jānatā passatā
arahatā   sammāsambuddhena   ekadhammo   sammadakkhāto   yattha   bhikkhuno
appamattassa  ātāpino  pahitattassa  viharato  avimuttaṃ  vā  cittaṃ vimuccati
aparikkhīṇā   vā   āsavā   parikkhayaṃ  gacchanti  ananuppattaṃ  vā  anuttaraṃ
yogakkhemaṃ   anupāpuṇātīti   .   idha   gahapati  bhikkhu  vivicceva  kāmehi
vivicca   akusalehi   dhammehi   savitakkaṃ   savicāraṃ  vivekajaṃ  pītisukhaṃ  paṭhamaṃ
jhānaṃ   upasampajja   viharati  so  iti  paṭisañcikkhati  idaṃ  2-  kho  paṭhamaṃ
jhānaṃ    abhisaṅkhataṃ    abhisañcetayitaṃ   yaṃ   kho   pana   kiñci   abhisaṅkhataṃ
abhisañcetayitaṃ   tadaniccaṃ   nirodhadhammanti   pajānāti   so   tattha   ṭhito
āsavānaṃ   khayaṃ   pāpuṇāti  no  ce  āsavānaṃ  khayaṃ  pāpuṇāti  teneva
dhammarāgena   tāya   dhammanandiyā   pañcannaṃ   orambhāgiyānaṃ  saṃyojanānaṃ
parikkhayā  opapātiko  hoti  tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā
ayaṃ  3-  kho gahapati tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena
@Footnote: 1 Ma. khosaddo dissati. 2 Ma. Yu. idampi. 3 Ma. Yu. ayampi.
Ekadhammo    sammadakkhāto   yattha   bhikkhuno   appamattassa   ātāpino
pahitattassa   viharato   avimuttaṃ   vā   cittaṃ   vimuccati  aparikkhīṇā  vā
āsavā    parikkhayaṃ   gacchanti   ananuppattaṃ   vā   anuttaraṃ   yogakkhemaṃ
anupāpuṇāti.
     Puna   caparaṃ   gahapati   bhikkhu   vitakkavicārānaṃ   vūpasamā   ajjhattaṃ
sampasādanaṃ   cetaso   ekodibhāvaṃ   avitakkaṃ   avicāraṃ  samādhijaṃ  pītisukhaṃ
dutiyaṃ   jhānaṃ  ...  tatiyaṃ  jhānaṃ  ...  catutthaṃ  jhānaṃ  upasampajja  viharati
so    iti    paṭisañcikkhati    idampi   kho   catutthaṃ   jhānaṃ   abhisaṅkhataṃ
abhisañcetayitaṃ   yaṃ   kho   pana   kiñci  abhisaṅkhataṃ  abhisañcetayitaṃ  tadaniccaṃ
nirodhadhammanti   pajānāti   so   tattha   ṭhito  āsavānaṃ  khayaṃ  pāpuṇāti
no   ce   āsavānaṃ   khayaṃ   pāpuṇāti   teneva   dhammarāgena   tāya
dhammanandiyā     pañcannaṃ     orambhāgiyānaṃ     saṃyojanānaṃ    parikkhayā
opapātiko   hoti   tattha   parinibbāyī  anāvattidhammo  tasmā  lokā
ayampi    kho   gahapati   tena   bhagavatā   jānatā   passatā   arahatā
sammāsambuddhena     ekadhammo     sammadakkhāto     yattha     bhikkhuno
appamattassa   ātāpino   pahitattassa   viharato   avimuttaṃ   vā   cittaṃ
vimuccati   aparikkhīṇā   vā   āsavā  parikkhayaṃ  gacchanti  ananuppattaṃ  vā
anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
     {223.3}   Puna   caparaṃ   gahapati  bhikkhu  mettāsahagatena  cetasā
ekaṃ  disaṃ  pharitvā  viharati  tathā  dutiyaṃ  tathā  tatiyaṃ  tathā  catutthaṃ  iti
Uddhamadho   tiriyaṃ  sabbadhi  sabbattatāya  sabbāvantaṃ  lokaṃ  mettāsahagatena
cetasā   vipulena   mahaggatena   appamāṇena   averena   abyāpajjhena
pharitvā   viharati  so  iti  paṭisañcikkhati  ayampi  kho  mettācetovimutti
abhisaṅkhatā  abhisañcetayitā  yaṃ  [1]-  pana  kiñci  abhisaṅkhataṃ abhisañcetayitaṃ
tadaniccaṃ   nirodhadhammanti   pajānāti   so   tattha   ṭhito  āsavānaṃ  khayaṃ
pāpuṇāti   no   ce   āsavānaṃ   khayaṃ  pāpuṇāti  teneva  dhammarāgena
tāya    dhammanandiyā   pañcannaṃ   orambhāgiyānaṃ   saṃyojanānaṃ   parikkhayā
opapātiko   hoti   tattha   parinibbāyī   anāvattidhammo  tasmā  lokā
ayampi    kho   gahapati   tena   bhagavatā   jānatā   passatā   arahatā
sammāsambuddhena     ekadhammo     sammadakkhāto     yattha     bhikkhuno
appamattassa   ātāpino   pahitattassa   viharato   avimuttaṃ   vā   cittaṃ
vimuccati   aparikkhīṇā   vā   āsavā  parikkhayaṃ  gacchanti  ananuppattaṃ  vā
anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
     {223.4}  Puna  ca  paraṃ  gahapati  bhikkhu karuṇāsahagatena cetasā ...
Muditāsahagatena   cetasā   ...   upekkhāsahagatena  cetasā  ekaṃ  disaṃ
pharitvā   viharati  tathā  dutiyaṃ  tathā  tatiyaṃ  tathā  catutthaṃ  iti  uddhamadho
tiriyaṃ   sabbadhi  sabbattatāya  sabbāvantaṃ  lokaṃ  upekkhāsahagatena  cetasā
vipulena   mahaggatena   appamāṇena   averena   abyāpajjhena   pharitvā
viharati  so  iti  paṭisañcikkhati  ayampi  kho upekkhācetovimutti abhisaṅkhatā
abhisañcetayitā   yaṃ   kho   pana  kiñci  abhisaṅkhataṃ  abhisañcetayitaṃ  tadaniccaṃ
@Footnote: 1 sabbavāresu khosaddo dissati.
Nirodhadhammanti   pajānāti   so   tattha   ṭhito  āsavānaṃ  khayaṃ  pāpuṇāti
no  ce  āsavānaṃ  khayaṃ  pāpuṇāti  teneva dhammarāgena tāya dhammanandiyā
pañcannaṃ   orambhāgiyānaṃ  saṃyojanānaṃ  parikkhayā  opapātiko  hoti  tattha
parinibbāyī   anāvattidhammo   tasmā   lokā  ayampi  kho  gahapati  tena
bhagavatā    jānatā    passatā   arahatā   sammāsambuddhena   ekadhammo
sammadakkhāto    yattha   bhikkhuno   appamattassa   ātāpino   pahitattassa
viharato  avimuttaṃ  vā  cittaṃ  vimuccati  aparikkhīṇā  vā  āsavā  parikkhayaṃ
gacchanti ananuppattaṃ vā anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
     {223.5}  Puna  caparaṃ  gahapati  bhikkhu  sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā
paṭighasaññānaṃ     atthaṅgamā    nānattasaññānaṃ    amanasikārā    ananto
ākāsoti    ākāsānañcāyatanaṃ    upasampajja    viharati    so    iti
paṭisañcikkhati    ayampi    kho    ākāsānañcāyatanasamāpatti   abhisaṅkhatā
abhisañcetayitā   yaṃ   kho   pana  kiñci  abhisaṅkhataṃ  abhisañcetayitaṃ  tadaniccaṃ
nirodhadhammanti   pajānāti   so   tattha   ṭhito  āsavānaṃ  khayaṃ  pāpuṇāti
no  ce  āsavānaṃ  khayaṃ  pāpuṇāti  teneva dhammarāgena tāya dhammanandiyā
pañcannaṃ    orambhāgiyānaṃ   saṃyojanānaṃ   parikkhayā   opapātiko   hoti
tattha   parinibbāyī   anāvattidhammo   tasmā  lokā  ayampi  kho  gahapati
tena   bhagavatā   jānatā  passatā  arahatā  sammāsambuddhena  ekadhammo
sammadakkhāto    yattha   bhikkhuno   appamattassa   ātāpino   pahitattassa
viharato  avimuttaṃ  vā cittaṃ vimuccati aparikkhīṇā vā āsavā parikkhayaṃ gacchanti
Ananuppattaṃ vā anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇāti.
     {223.6}   Puna  caparaṃ  gahapati  bhikkhu  sabbaso  ākāsānañcāyatanaṃ
samatikkamma     anantaṃ     viññāṇanti     viññāṇañcāyatanaṃ    upasampajja
viharati     sabbaso    viññāṇañcāyatanaṃ    samatikkamma    natthi    kiñcīti
ākiñcaññāyatanaṃ     upasampajja    viharati    so    iti    paṭisañcikkhati
ayampi    kho    ākiñcaññāyatanasamāpatti    abhisaṅkhatā   abhisañcetayitā
yaṃ   kho   pana   kiñci   abhisaṅkhataṃ  abhisañcetayitaṃ  tadaniccaṃ  nirodhadhammanti
pajānāti  so  tattha  ṭhito  āsavānaṃ  khayaṃ  pāpuṇāti  no  ce āsavānaṃ
khayaṃ   pāpuṇāti   teneva   dhammarāgena   tāya   dhammanandiyā   pañcannaṃ
orambhāgiyānaṃ    saṃyojanānaṃ    parikkhayā    opapātiko   hoti   tattha
parinibbāyī    anāvattidhammo    tasmā   lokā   ayampi   kho   gahapati
tena   bhagavatā   jānatā  passatā  arahatā  sammāsambuddhena  ekadhammo
sammadakkhāto    yattha   bhikkhuno   appamattassa   ātāpino   pahitattassa
viharato  avimuttaṃ  vā  cittaṃ  vimuccati  aparikkhīṇā  vā  āsavā  parikkhayaṃ
gacchanti ananuppattaṃ vā anuttaraṃ yogakkhemaṃ anupāpuṇātīti.
     {223.7}  Evaṃ  vutte  dasamo  gahapati  aṭṭhakanāgaro  āyasmantaṃ
ānandaṃ   etadavoca   seyyathāpi  bhante  ānanda  puriso  ekaṃ  nidhimukhaṃ
gavesanto  sakideva ekādasa nidhimukhāni adhigaccheyya evameva kho ahaṃ bhante
ekaṃ  amatadvāraṃ  gavesanto  sakideva  ekādasannaṃ  amatadvārānaṃ  alatthaṃ
savanāya   seyyathāpi  bhante  purisassa  agāraṃ  ekādasadvāraṃ  so  tasmiṃ
Agāre  āditte  ekamekena  1-  dvārena  sakkuṇeyya attānaṃ sotthiṃ
kātuṃ    evameva   kho  ahaṃ  bhante  imesaṃ  ekādasannaṃ  amatadvārānaṃ
ekamekena   1-   amatadvārena   sakkuṇissāmi   attānaṃ  sotthiṃ  kātuṃ
ime  hi  nāma  bhante  aññatitthiyā  ācariyassa  ācariyadhanaṃ pariyesissanti
kiṃ  panāhaṃ  āyasmato  ānandassa  pūjaṃ  karissāmīti  athakho  dasamo gahapati
aṭṭhakanāgaro   vesālikañca   pātaliputtakañca  bhikkhusaṅghaṃ  sannipātāpetvā
paṇītena    khādanīyena   bhojanīyena   sahatthā   santappesi   sampavāresi
ekamekañca    bhikkhuṃ    paccekadussayugena    acchādesi    āyasmantañca
ānandaṃ ticīvarena āyasmato ca ānandassa pañcasataṃ vihāraṃ kārāpesīti.
     [224]  17  Ekādasahi  bhikkhave  aṅgehi  samannāgato gopālako
abhabbo  gogaṇaṃ  pariharituṃ  phātikātuṃ  2-  katamehi  ekādasahi idha bhikkhave
gopālako   na   rūpaññū   hoti   na   lakkhaṇakusalo  hoti  na  āsāṭikaṃ
sāṭetā  3-  hoti  na  vaṇaṃ  paṭicchādetā  hoti  na  dhūmaṃ  kattā hoti
na   titthaṃ  jānāti  na  pītaṃ  jānāti  na  vīthiṃ  jānāti  na  gocarakusalo
hoti  anavasesadohī  [4]-  hoti  ye  te usabhā gopitaro goparināyakā
te   na  atirekapūjāya  pūjetā  hoti  imehi  kho  bhikkhave  ekādasahi
aṅgehi   samannāgato   gopālako   abhabbo  gogaṇaṃ  pariharituṃ  phātikātuṃ
evameva  kho  bhikkhave  ekādasahi  dhammehi  samannāgato  bhikkhu  abhabbo
imasmiṃ  dhammavinaye  vuḍḍhiṃ  virūḷhiṃ  vepullaṃ  āpajjituṃ  katamehi  ekādasahi
idha   bhikkhave   bhikkhu   na   rūpaññū   hoti   na  lakkhaṇakusalo  hoti  na
@Footnote: 1 Ma. ekamekenapi. 2 Ma. sabbavāresu phātiṃ kātuṃ. 3 Po. sabbavāresu
@sādetā. Ma. hāretā. 4 Ma. casaddo atthi. sabbattha īdisameva.
Āsāṭikaṃ  sāṭetā  hoti  na  vaṇaṃ  paṭicchādetā hoti na dhūmaṃ kattā hoti
na  titthaṃ  jānāti  na  pītaṃ  jānāti  na  vīthiṃ jānāti na gocarakusalo hoti
anavasesadohī   hoti   ye   te   bhikkhū   therā  rattaññū  cirapabbajitā
saṅghapitaro saṅghaparināyakā te na atirekapūjāya pūjetā hoti.
     {224.1}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  na  rūpaññū  hoti  idha  bhikkhave
bhikkhu   yaṅkiñci   rūpaṃ   [1]-   cattāri  ca  2-  mahābhūtāni  catunnañca
mahābhūtānaṃ   upādāyarūpanti   yathābhūtaṃ   nappajānāti  evaṃ  kho  bhikkhave
bhikkhu na rūpaññū hoti.
     {224.2}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  na lakkhaṇakusalo hoti idha bhikkhave
bhikkhu     kammalakkhaṇo    bālo    kammalakkhaṇo    paṇḍitoti    yathābhūtaṃ
nappajānāti evaṃ kho bhikkhave bhikkhu na lakkhaṇakusalo hoti.
     {224.3}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  na  āsāṭikaṃ sāṭetā hoti idha
bhikkhave  bhikkhu  uppannaṃ  kāmavitakkaṃ  adhivāseti  na  pajahati  na  vinodeti
na  byantīkaroti  na  anabhāvaṃ  gameti  uppannaṃ byāpādavitakkaṃ ... Uppannaṃ
vihiṃsāvitakkaṃ   ...  uppannuppanne  pāpake  akusale  dhamme  adhivāseti
na  pajahati  na  vinodeti  na  byantīkaroti  na  anabhāvaṃ  gameti  evaṃ kho
bhikkhave bhikkhu na āsāṭikaṃ sāṭetā hoti.
     {224.4}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  na  vaṇaṃ  paṭicchādetā hoti idha
bhikkhave  bhikkhu  cakkhunā  rūpaṃ  disvā  nimittaggāhī  hoti  anubyañjanaggāhī
yatvādhikaraṇamenaṃ   cakkhundriyaṃ  asaṃvutaṃ  viharantaṃ  abhijjhādomanassā  pāpakā
@Footnote: 1 Ma. sabbaṃ taṃ rūpaṃ .  2 Po. Ma. casaddo natthi.
Akusalā   dhammā   anvāssaveyyuṃ   tassa   saṃvarāya   na   paṭipajjati  na
rakkhati  cakkhundriyaṃ  cakkhundriye  na  saṃvaraṃ  āpajjati  1-  sotena  saddaṃ
sutvā ... Ghānena gandhaṃ ghāyitvā ... Jivhāya rasaṃ sāyitvā ... Kāyena
phoṭṭhabbaṃ   phusitvā   ...   manasā   dhammaṃ  viññāya  nimittaggāhī  hoti
anubyañjanaggāhī     yatvādhikaraṇamenaṃ     manindriyaṃ    asaṃvutaṃ    viharantaṃ
abhijjhādomanassā    pāpakā   akusalā   dhammā   anvāssaveyyuṃ   tassa
saṃvarāya   na   paṭipajjati   na   rakkhati   manindriyaṃ  manindriye  na  saṃvaraṃ
āpajjati evaṃ kho bhikkhave bhikkhu na vaṇaṃ paṭicchādetā hoti.
     {224.5}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  na  dhūmaṃ kattā hoti idha bhikkhave
bhikkhu   na   yathāsutaṃ   yathāpariyattaṃ   dhammaṃ  vitthārena  paresaṃ  desetā
hoti evaṃ kho bhikkhave bhikkhu na dhūmaṃ kattā hoti.
     {224.6}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  na  titthaṃ  jānāti  idha bhikkhave
bhikkhu   ye   te   bhikkhū   bahussutā   āgatāgamā  dhammadharā  vinayadharā
mātikādharā   te   kālena   kālaṃ   upasaṅkamitvā   na   paripucchati  na
paripañhati  idaṃ  bhante  kathaṃ  imassa  ko  atthoti  tassa  te āyasmanto
avivaṭañceva    na    vivaranti    anuttānīkatañca    na    uttānīkaronti
anekavihitesu   [2]-   kaṅkhaṭṭhāniyesu  dhammesu  kaṅkhaṃ  na  paṭivinodenti
evaṃ kho bhikkhave bhikkhu na titthaṃ jānāti.
     {224.7}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  na pītaṃ jānāti idha bhikkhave bhikkhu
tathāgatappavedite  dhammavinaye  desiyamāne  na  labhati  atthavedaṃ  na  labhati
@Footnote: 1 Ma. ... saṃvaraṃ nāpajjati. aparaṃpi evaṃ ñātabbaṃ. 2 Ma. Yu. casaddo dissati.
Dhammavedaṃ   na   labhati   dhammūpasañhitaṃ  pāmujjaṃ  evaṃ  kho  bhikkhave  bhikkhu
pītaṃ na jānāti 1-.
     {224.8}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  na  vīthiṃ  jānāti  idha  bhikkhave
bhikkhu   ariyaṃ  aṭṭhaṅgikaṃ  maggaṃ  yathābhūtaṃ  nappajānāti  evaṃ  kho  bhikkhave
bhikkhu na vīthiṃ jānāti.
     {224.9}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  na gocarakusalo hoti idha bhikkhave
bhikkhu   cattāro  satipaṭṭhāne  yathābhūtaṃ  nappajānāti  evaṃ  kho  bhikkhave
bhikkhu na gocarakusalo hoti.
     {224.10}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  anavasesadohī hoti idha bhikkhave
bhikkhu   saddhā   gahapatikā   abhihaṭṭhuṃ   pavārenti  cīvarapiṇḍapātasenāsana-
gilānapaccayabhesajjaparikkhārena   2-   tatra   bhikkhave  3-  bhikkhu  mattaṃ
na jānāti paṭiggahaṇāya evaṃ kho bhikkhave bhikkhu anavasesadohī hoti.
     {224.11}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  ye  te  bhikkhū therā rattaññū
cirapabbajitā   saṅghapitaro  saṅghaparināyakā  te  na  atirekapūjāya  pūjetā
hoti  idha  bhikkhave  bhikkhu  ye  te  bhikkhū  therā  rattaññū  cirapabbajitā
saṅghapitaro   saṅghaparināyakā   tesu  na  mettaṃ  kāyakammaṃ  paccupaṭṭhāpeti
āvīceva  4-  raho  ca  na  mettaṃ  vacīkammaṃ  ...  na  mettaṃ manokammaṃ
paccupaṭṭhāpeti āvīceva raho ca evaṃ kho bhikkhave bhikkhu ye te bhikkhū therā
rattaññū  cirapabbajitā  saṅghapitaro saṅghaparināyakā  te na 5-  atirekapūjāya
pūjetā   hoti   imehi  kho  bhikkhave  ekādasahi  dhammehi  samannāgato
@Footnote: 1 Ma. Yu. na pītaṃ jānāti .  2 Ma. cīvara ... parikkhārehi. sabbattha īdisameva.
@3 Ma. Yu. ālapanamidaṃ natthi. 4 Po. Ma. sabbavāresu āviceva. 5 Ma. na te.
Bhikkhu abhabbo imasmiṃ dhammavinaye vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjituṃ.
     {224.12}  Ekādasahi  bhikkhave  aṅgehi  samannāgato  gopālako
bhabbo   gogaṇaṃ   pariharituṃ   phātikātuṃ  katamehi  ekādasahi  idha  bhikkhave
gopālako   rūpaññū  hoti  lakkhaṇakusalo  hoti  āsāṭikaṃ  sāṭetā  hoti
vaṇaṃ  paṭicchādetā  hoti  dhūmaṃ  kattā  hoti  titthaṃ  jānāti  pītaṃ jānāti
vīthiṃ   jānāti  gocarakusalo  hoti  sāvasesadohī  hoti  ye  te  usabhā
gopitaro   goparināyakā  te  atirekapūjāya  pūjetā  hoti  imehi  kho
bhikkhave   ekādasahi   aṅgehi   samannāgato  gopālako  bhabbo  gogaṇaṃ
pariharituṃ  phātikātuṃ  evameva  kho  bhikkhave ekādasahi dhammehi samannāgato
bhikkhu   bhabbo   imasmiṃ   dhammavinaye   vuḍḍhiṃ   virūḷhiṃ  vepullaṃ  āpajjituṃ
katamehi  ekādasahi  idha  [1]-  bhikkhu  rūpaññū  hoti  lakkhaṇakusalo  hoti
āsāṭikaṃ   sāṭetā   hoti   vaṇaṃ   paṭicchādetā   hoti   dhūmaṃ  kattā
hoti    titthaṃ   jānāti   pītaṃ   jānāti   vīthiṃ   jānāti   gocarakusalo
hoti  sāvasesadohī  hoti  ye  te  bhikkhū  therā  rattaññū  cirapabbajitā
saṅghapitaro   saṅghaparināyakā   te   atirekapūjāya  pūjetā  hoti  kathañca
bhikkhave   bhikkhu   rūpaññū   hoti   idha   bhikkhave   bhikkhu   yaṅkañci  rūpaṃ
cattāri    ca    mahābhūtāni    catunnañca    mahābhūtānaṃ   upādāyarūpanti
yathābhūtaṃ pajānāti evaṃ kho bhikkhave bhikkhu rūpaññū hoti.
     {224.13}      Kathañca      bhikkhave     bhikkhu     lakkhaṇakusalo
hoti    idha    bhikkhave    bhikkhu    kammalakkhaṇo   bālo   kammalakkhaṇo
paṇḍitoti     yathābhūtaṃ    pajānāti    evaṃ    kho    bhikkhave    bhikkhu
@Footnote: 1 Ma. Yu. bhikkhave.
Lakkhaṇakusalo  hoti  .  kathañca  bhikkhave  bhikkhu  āsāṭikaṃ  sāṭetā  hoti
idha   bhikkhave  bhikkhu  uppannaṃ  kāmavitakkaṃ  nādhivāseti  pajahati  vinodeti
byantīkaroti   anabhāvaṃ   gameti   uppannaṃ  byāpādavitakkaṃ  ...  uppannaṃ
vihiṃsāvitakkaṃ  ...  uppannuppanne  pāpake  akusale  dhamme  nādhivāseti
pajahati   vinodeti   byantīkaroti   anabhāvaṃ   gameti  evaṃ  kho  bhikkhave
bhikkhu āsāṭikaṃ sāṭetā hoti.
     {224.14}  Kathañca bhikkhave bhikkhu vaṇaṃ paṭicchādetā hoti idha bhikkhave
bhikkhu   cakkhunā   rūpaṃ   disvā  na  nimittaggāhī  hoti  nānubyañjanaggāhī
yatvādhikaraṇamenaṃ    cakkhundriyaṃ    asaṃvutaṃ    viharantaṃ    abhijjhādomanassā
pāpakā   akusalā   dhammā   anvāssaveyyuṃ   tassa   saṃvarāya  paṭipajjati
rakkhati  cakkhundriyaṃ  cakkhundriye  saṃvaraṃ  āpajjati sotena saddaṃ sutvā ...
Ghānena  gandhaṃ  ghāyitvā ... Jivhāya rasaṃ sāyitvā ... Kāyena phoṭṭhabbaṃ
phusitvā  ...  manasā  dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī
yatvādhikaraṇamenaṃ   manindriyaṃ   asaṃvutaṃ  viharantaṃ  abhijjhādomanassā  pāpakā
akusalā  dhammā  anvāssaveyyuṃ  tassa  saṃvarāya  paṭipajjati rakkhati manindriyaṃ
manindriye saṃvaraṃ āpajjati evaṃ kho bhikkhave bhikkhu vaṇaṃ paṭicchādetā hoti.
     {224.15}  Kathañca  bhikkhave bhikkhu dhūmaṃ kattā hoti idha bhikkhave bhikkhu
yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ vitthārena paresaṃ desetā hoti evaṃ kho bhikkhave
bhikkhu  dhūmaṃ  kattā  hoti . Kathañca bhikkhave bhikkhu titthaṃ jānāti idha bhikkhave
bhikkhu  ye  te  bhikkhū bahussutā āgatāgamā dhammadharā vinayadharā mātikādharā
Te  kālena  kālaṃ  upasaṅkamitvā  paripucchati  [1]- idaṃ bhante kathaṃ imassa
ko  atthoti  tassa  te  āyasmanto  avivaṭañceva vivaranti anuttānīkatañca
uttānīkaronti   anekavihitesu   [2]-   kaṅkhaṭṭhāniyesu   dhammesu  kaṅkhaṃ
vinodenti 3- paṭivinodenti evaṃ kho bhikkhave bhikkhu titthaṃ jānāti.
     {224.16}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  pītaṃ  jānāti idha bhikkhave bhikkhu
tathāgatappavedite    dhammavinaye   desiyamāne   labhati   atthavedaṃ   labhati
dhammavedaṃ  labhati  dhammūpasañhitaṃ pāmujjaṃ evaṃ kho bhikkhave bhikkhu pītaṃ jānāti.
Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  vīthiṃ  jānāti  idha  bhikkhave  bhikkhu  ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ
maggaṃ   yathābhūtaṃ  pajānāti  evaṃ  kho  bhikkhave  bhikkhu  vīthiṃ  pajānāti .
Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  gocarakusalo  hoti  idha  bhikkhave  bhikkhu  cattāro
satipaṭṭhāne   yathābhūtaṃ  pajānāti  evaṃ  kho  bhikkhave  bhikkhu  gocarakusalo
hoti.
     {224.17}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  sāvasesadohī hoti idha bhikkhave
bhikkhu   saddhā   gahapatikā   abhihaṭṭhuṃ   pavārenti  cīvarapiṇḍapātasenāsana-
gilānapaccayabhesajjaparikkhārena     tatra     bhikkhu     mattaṃ    jānāti
paṭiggahaṇāya evaṃ kho bhikkhave bhikkhu sāvasesadohī hoti.
     {224.18}  Kathañca  bhikkhave  bhikkhu  ye  te  bhikkhū therā rattaññū
cirapabbajitā   saṅghapitaro   saṅghaparināyakā   te   atirekapūjāya  pūjetā
hoti  idha  bhikkhave  bhikkhu  ye  te  bhikkhū 4- therā rattaññū cirapabbajitā
saṅghapitaro   saṅghaparināyakā   tesu   mettaṃ   kāyakammaṃ   paccupaṭṭhāpeti
āvīceva  raho  ca  mettaṃ  vacīkammaṃ  ... Mettaṃ manokammaṃ paccupaṭṭhāpeti
āvīceva raho ca evaṃ
@Footnote: 1 Po. Ma. paripañhati. 2 Ma. casaddo. 3 Ma. Yu. ayaṃ pāṭho natthi.
@4 Ma. ayaṃ pāṭho natthi.
Kho  bhikkhave  bhikkhu  ye  te  bhikkhū therā rattaññū cirapabbajitā saṅghapitaro
saṅghaparināyakā   te  atirekapūjāya  pūjetā  hoti  imehi  kho  bhikkhave
ekādasahi  dhammehi  samannāgato  bhikkhu  bhabbo  imasmiṃ  dhammavinaye  vuḍḍhiṃ
virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjitunti.
     [225]  18  Athakho  sambahulā  bhikkhū  yena  bhagavā  tenupasaṅkamiṃsu
upasaṅkamitvā    bhagavantaṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ   nisīdiṃsu   ekamantaṃ
nisinnā   kho   te   bhikkhū  bhagavantaṃ  etadavocuṃ  siyā  nu  kho  bhante
bhikkhuno   tathārūpo   samādhipaṭilābho   yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī
assa    na    āpasmiṃ   āposaññī   assa   na   tejasmiṃ   tejosaññī
assa    na    vāyasmiṃ    vāyosaññī   assa   na   ākāsānañcāyatane
ākāsānañcāyatanasaññī        assa        na       viññāṇañcāyatane
viññāṇañcāyatanasaññī         assa        na        ākiñcaññāyatane
ākiñcaññāyatanasaññī       assa       na      nevasaññānāsaññāyatane
nevasaññānāsaññāyatanasaññī     assa     na    idhaloke    idhalokasaññī
assa   na  paraloke  paralokasaññī  assa  yamidaṃ  diṭṭhaṃ  sutaṃ  mutaṃ  viññātaṃ
pattaṃ   pariyesitaṃ   anuvicaritaṃ   manasā   tatrāpi   na  saññī  assa  saññī
ca pana assāti.
     {225.1}  Siyā  bhikkhave  bhikkhuno  tathārūpo  samādhipaṭilābho yathā
neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī  assa  .pe.  yamidaṃ  diṭṭhaṃ  sutaṃ  mutaṃ  viññātaṃ
pattaṃ   pariyesitaṃ   anuvicaritaṃ   manasā   tatrāpi   na  saññī  assa  saññī
ca   pana   assāti   .  yathākathaṃ  pana  bhante  siyā  bhikkhuno  tathārūpo
Samādhipaṭilābho   yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī   assa  .pe.  yamidaṃ
diṭṭhaṃ   sutaṃ   mutaṃ   viññātaṃ  pattaṃ  pariyesitaṃ  anuvicaritaṃ  manasā  tatrāpi
na saññī assa saññī ca pana assāti.
     {225.2}  Idha  bhikkhave  bhikkhu  evaṃsaññī  hoti  etaṃ  santaṃ etaṃ
paṇītaṃ   yadidaṃ   sabbasaṅkhārasamatho   sabbūpadhipaṭinissaggo   taṇhakkhayo   1-
virāgo  nirodho  nibbānanti  evaṃ kho siyā bhikkhave 2- bhikkhuno tathārūpo
samādhipaṭilābho   yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī   assa   na  āpasmiṃ
āposaññī  assa  na  tejasmiṃ  tejosaññī  assa  na  vāyasmiṃ  vāyosaññī
assa    na    ākāsānañcāyatane   ākāsānañcāyatanasaññī   assa   na
viññāṇañcāyatane    viññāṇañcāyatanasaññī   assa   na   ākiñcaññāyatane
ākiñcaññāyatanasaññī       assa       na      nevasaññānāsaññāyatane
nevasaññānāsaññāyatanasaññī   assa   na   idhaloke   idhalokasaññī   assa
na   paraloke  paralokasaññī  assa  yamidaṃ  diṭṭhaṃ  sutaṃ  mutaṃ  viññātaṃ  pattaṃ
pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā tatrāpi na saññī assa saññī ca pana assāti.
     [226]   19  Tatra  kho  bhagavā  bhikkhū  āmantesi  bhikkhavoti .
Bhadanteti   te  bhikkhū  bhagavato  paccassosuṃ  .  bhagavā  etadavoca  siyā
nu  kho  bhikkhave  bhikkhuno  tathārūpo  samādhipaṭilābho  yathā  neva  paṭhaviyaṃ
paṭhavīsaññī    assa    na    āpasmiṃ   āposaññī   assa   na   tejasmiṃ
@Footnote: 1 Ma. sabbavāresu taṇhākkhayo. 2 Ma. Yu. bhikkhave siyā.
Tejosaññī  assa  na  vāyasmiṃ  vāyosaññī  assa  na  ākāsānañcāyatane
ākāsānañcāyatanasaññī        assa        na       viññāṇañcāyatane
viññāṇañcāyatanasaññī         assa        na        ākiñcaññāyatane
ākiñcaññāyatanasaññī       assa       na      nevasaññānāsaññāyatane
nevasaññānāsaññāyatanasaññī     assa     na    idhaloke    idhalokasaññī
assa   na  paraloke  paralokasaññī  assa  yamidaṃ  diṭṭhaṃ  sutaṃ  mutaṃ  viññātaṃ
pattaṃ  pariyesitaṃ  anuvicaritaṃ  manasā  tatrāpi  na  saññī  assa  saññī ca pana
assāti  .  bhagavaṃmūlakā  no  bhante  dhammā  bhagavaṃnettikā  bhagavaṃpaṭisaraṇā
sādhu   vata   bhante   bhagavantaṃyeva   paṭibhātu  etassa  bhāsitassa  attho
bhagavato  sutvā  bhikkhū  dhāressantīti  .  tenahi  bhikkhave  suṇātha  sādhukaṃ
manasikarotha  bhāsissāmīti. Evaṃ bhanteti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
Bhagavā   etadavoca   siyā   bhikkhave  bhikkhuno  tathārūpo  samādhipaṭilābho
yathā  neva  paṭhaviyaṃ  paṭhavīsaññī  assa  .pe.  yamidaṃ  diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ
pattaṃ pariyesitaṃ anuvicaritaṃ manasā tatrāpi na saññī assa saññī ca pana assāti.
     {226.1}  Yathākathaṃ pana bhante siyā bhikkhuno tathārūpo samādhipaṭilābho
yathā  neva  paṭhaviyaṃ  paṭhavīsaññī  assa  .pe.  yamidaṃ  diṭṭhaṃ sutaṃ mutaṃ viññātaṃ
pattaṃ  pariyesitaṃ  anuvicaritaṃ  manasā  tatrāpi  na  saññī  assa  saññī ca pana
assāti.
     {226.2}  Idha  bhikkhave  bhikkhu evaṃsaññī hoti etaṃ santaṃ etaṃ paṇītaṃ
yadidaṃ  sabbasaṅkhārasamatho  sabbūpadhipaṭinissaggo  taṇhakkhayo  virāgo  nirodho
Nibbānanti  evaṃ  kho  bhikkhave  siyā  bhikkhuno  tathārūpo  samādhipaṭilābho
yathā   neva  paṭhaviyaṃ  paṭhavīsaññī  assa  na  āpasmiṃ  āposaññī  assa  na
tejasmiṃ    tejosaññī    assa    na    vāyasmiṃ    vāyosaññī    assa
na        ākāsānañcāyatane       ākāsānañcāyatanasaññī      assa
na         viññāṇañcāyatane        viññāṇañcāyatanasaññī        assa
na         ākiñcaññāyatane        ākiñcaññāyatanasaññī        assa
na         nevasaññānāsaññāyatane         nevasaññānāsaññāyatanasaññī
assa   na   idhaloke   idhalokasaññī   assa   na  paraloke  paralokasaññī
assa   yamidaṃ   diṭṭhaṃ   sutaṃ   mutaṃ   viññātaṃ   pattaṃ  pariyesitaṃ  anuvicaritaṃ
manasā tatrāpi na saññī assa saññī ca pana assāti.
     [227] 20 Athakho sambahulā bhikkhū yenāyasmā sārīputto tenupasaṅkamiṃsu
upasaṅkamitvā   āyasmatā   sārīputtena   saddhiṃ   sammodiṃsu   sammodanīyaṃ
kathaṃ   sārāṇīyaṃ  vītisāretvā  ekamantaṃ  nisīdiṃsu  ekamantaṃ  nisinnā  kho
te   bhikkhū   āyasmantaṃ   sārīputtaṃ  etadavocuṃ  siyā  nu  kho  āvuso
sārīputta   bhikkhuno   tathārūpo   samādhipaṭilābho   yathā   neva   paṭhaviyaṃ
paṭhavīsaññī   assa  na  āpasmiṃ  āposaññī  assa  na  tejasmiṃ  tejosaññī
assa    na    vāyasmiṃ    vāyosaññī   assa   na   ākāsānañcāyatane
ākāsānañcāyatanasaññī         assa       na       viññāṇañcāyatane
viññāṇañcāyatanasaññī        assa         na        ākiñcaññāyatane
ākiñcaññāyatanasaññī       assa       na      nevasaññānāsaññāyatane
nevasaññānāsaññāyatanasaññī   assa   na   idhaloke   idhalokasaññī   assa
Na   paraloke   paralokasaññī   assa   yamidaṃ   diṭṭhaṃ   sutaṃ  mutaṃ  viññātaṃ
pattaṃ   pariyesitaṃ   anuvicaritaṃ   manasā   tatrāpi   na  saññī  assa  saññī
ca pana assāti.
     {227.1}   Siyā   āvuso   bhikkhuno   tathārūpo  samādhipaṭilābho
yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī   assa  .pe.  yamidaṃ  diṭṭhaṃ  sutaṃ  mutaṃ
viññātaṃ    pattaṃ   pariyesitaṃ   anuvicaritaṃ   manasā   tatrāpi   na   saññī
assa   saññī   ca  pana  assāti  .  yathākathaṃ  panāvuso  sārīputta  siyā
bhikkhuno   tathārūpo   samādhipaṭilābho   yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī
assa  .pe.  yamidaṃ  diṭṭhaṃ  sutaṃ  mutaṃ  viññātaṃ  pattaṃ  pariyesitaṃ  anuvicaritaṃ
manasā tatrāpi na saññī assa saññī ca pana assāti.
     {227.2}   Idha   āvuso  bhikkhu  evaṃ  saññī  hoti  etaṃ  santaṃ
etaṃ      paṇītaṃ     yadidaṃ     sabbasaṅkhārasamatho     sabbūpadhipaṭinissaggo
taṇhakkhayo   virāgo   nirodho   nibbānanti   evaṃ  kho  āvuso  siyā
bhikkhuno   tathārūpo   samādhipaṭilābho   yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī
assa    na    āpasmiṃ   āposaññī   assa   na   tejasmiṃ   tejosaññī
assa    na    vāyasmiṃ    vāyosaññī   assa   na   ākāsānañcāyatane
ākāsānañcāyatanasaññī        assa        na       viññāṇañcāyatane
viññāṇañcāyatanasaññī         assa        na        ākiñcaññāyatane
ākiñcaññāyatanasaññī       assa       na      nevasaññānāsaññāyatane
nevasaññānāsaññāyatanasaññī     assa     na    idhaloke    idhalokasaññī
assa   na  paraloke  paralokasaññī  assa  yamidaṃ  diṭṭhaṃ  sutaṃ  mutaṃ  viññātaṃ
pattaṃ   pariyesitaṃ   anuvicaritaṃ   manasā   tatrāpi   na  saññī  assa  saññī
ca pana assāti.
     [228]   21  Tatra  kho  āyasmā  sārīputto  bhikkhū  āmantesi
siyā   nu   kho   āvuso   bhikkhuno   tathārūpo   samādhipaṭilābho  yathā
neva     paṭhaviyaṃ     paṭhavīsaññī    assa    na    āpasmiṃ    āposaññī
assa    na    tejasmiṃ   tejosaññī   assa   na   vāyasmiṃ   vāyosaññī
assa       na       ākāsānañcāyatane       ākāsānañcāyatanasaññī
assa         na        viññāṇañcāyatane        viññāṇañcāyatanasaññī
assa         na        ākiñcaññāyatane        ākiñcaññāyatanasaññī
assa     na     nevasaññānāsaññāyatane     nevasaññānāsaññāyatanasaññī
assa   na   idhaloke   idhalokasaññī   assa   na  paraloke  paralokasaññī
assa    yamidaṃ    diṭṭhaṃ    sutaṃ    mutaṃ    viññātaṃ    pattaṃ    pariyesitaṃ
anuvicaritaṃ    manasā    tatrāpi    na   saññī   assa   saññī   ca   pana
assāti   .   dūratopi   kho   mayaṃ  āvuso  āgaccheyyāma  āyasmato
sārīputtassa      santike      etassa      bhāsitassa     atthamaññātuṃ
sādhu    vatāyasmantaṃyeva    sārīputtaṃ    paṭibhātu    etassa   bhāsitassa
attho    āyasmato   sārīputtassa   sutvā   bhikkhū   dhāressantīti  .
Tenahāvuso   taṃ   1-   suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti .
Evamāvusoti   kho   te  bhikkhū  āyasmato  sārīputtassa  paccassosuṃ .
Āyasmā   sārīputto   etadavoca   siyā   āvuso  bhikkhuno  tathārūpo
samādhipaṭilābho   yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī   assa  .pe.  yamidaṃ
diṭṭhaṃ    sutaṃ    mutaṃ    viññātaṃ   pattaṃ   pariyesitaṃ   anuvicaritaṃ   manasā
tatrāpi   na   saññī   assa   saññī   ca   pana   assāti  .  yathākathaṃ
panāvuso    sārīputta    siyā    bhikkhuno   tathārūpo   samādhipaṭilābho
@Footnote: 1 Po. Ma. Yu. ayaṃ pāṭho natthi.
Yathā   neva   paṭhaviyaṃ   paṭhavīsaññī   assa  .pe.  yamidaṃ  diṭṭhaṃ  sutaṃ  mutaṃ
viññātaṃ    pattaṃ   pariyesitaṃ   anuvicaritaṃ   manasā   tatrāpi   na   saññī
assa saññī ca pana assāti.
     {228.1}   Idha   āvuso   bhikkhu   evaṃsaññī  hoti  etaṃ  santaṃ
etaṃ      paṇītaṃ     yadidaṃ     sabbasaṅkhārasamatho     sabbūpadhipaṭinissaggo
taṇhakkhayo   virāgo   nirodho   nibbānanti  evampi  1-  kho  āvuso
siyā    bhikkhuno    tathārūpo    samādhipaṭilābho   yathā   neva   paṭhaviyaṃ
paṭhavīsaññī     assa     na     āpasmiṃ     āposaññī     assa    na
tejasmiṃ    tejosaññī    assa    na    vāyasmiṃ    vāyosaññī    assa
na ākāsānañcāyatane ākāsānañcāyatanasaññī
assa         na        viññāṇañcāyatane        viññāṇañcāyatanasaññī
assa      na      ākiñcaññāyatane     ākiñcaññāyatanasaññī     assa
na         nevasaññānāsaññāyatane         nevasaññānāsaññāyatanasaññī
assa   na   idhaloke   idhalokasaññī   assa   na  paraloke  paralokasaññī
assa   yamidaṃ   diṭṭhaṃ   sutaṃ   mutaṃ   viññātaṃ   pattaṃ  pariyesitaṃ  anuvicaritaṃ
manasā tatrāpi na saññī assa saññī ca pana assāti.
                    Dutiyavaggo dutiyo.
                       Tassuddānaṃ
     dve mahānāmā ca nandiyena      subhūtinā ca mettā
     dasamo gopālako                    cattāro ca samādhinoti 2-
@Footnote: 1 Ma. evaṃ kho. 2 Ma. dve vuttā mahānāmena   nandiyena subhūtinā
@ mettā aṭṭhako gopālo  cattāro ca samādhināti
@ Yu. dve mahānāmā nandiyena  subhūtinā ca mettā
@ dasamo ceva gopālo     cattāro ca samādhinoti.
                 Paṇṇāsakāsaṅgahitā suttantā
     [229]  22  Ekādasahi  bhikkhave  aṅgehi  samannāgato  gopālako
abhabbo   gogaṇaṃ   pariharituṃ  phātikātuṃ  katamehi  ekādasahi  idha  bhikkhave
gopālako   na   rūpaññū   hoti   na   lakkhaṇakusalo  hoti  na  āsāṭikaṃ
sāṭetā   hoti   na   vaṇaṃ  paṭicchādetā  hoti  na  dhūmaṃ  kattā  hoti
na   titthaṃ  jānāti  na  pītaṃ  jānāti  na  vithiṃ  jānāti  na  gocarakusalo
hoti   anavasesadohī   hoti   ye  te  usabhā  gopitaro  goparināyakā
te   na  atirekapūjāya  pūjetā  hoti  imehi  kho  bhikkhave  ekādasahi
aṅgehi   samannāgato   gopālako   abhabbo  gogaṇaṃ  pariharituṃ  phātikātuṃ
evameva    kho   bhikkhave   ekādasahi   dhammehi   samannāgato   bhikkhu
abhabbo   cakkhusmiṃ   aniccānupassī   viharituṃ   .pe.   abhabbo   cakkhusmiṃ
dukkhānupassī    viharituṃ    abhabbo    cakkhusmiṃ    anattānupassī    viharituṃ
abhabbo   cakkhusmiṃ   khayānupassī   viharituṃ   abhabbo   cakkhusmiṃ  vayānupassī
viharituṃ   abhabbo   cakkhusmiṃ   virāgānupassī   viharituṃ   abhabbo   cakkhusmiṃ
nirodhānupassī     viharituṃ     abhabbo     cakkhusmiṃ     paṭinissaggānupassī
viharituṃ   abhabbo   sotasmiṃ   ghānasmiṃ   jivhāya  kāyasmiṃ  manasmiṃ  rūpesu
saddesu    gandhesu    rasesu    phoṭṭhabbesu    dhammesu   cakkhuviññāṇe
sotaviññāṇe      ghānaviññāṇe      jivhāviññāṇe      kāyaviññāṇe
manoviññāṇe       cakkhusamphasse      sotasamphasse      ghānasamphasse
Jivhāsamphasse      kāyasamphasse     manosamphasse     cakkhusamphassajāya
vedanāya    sotasamphassajāya    vedanāya    ghānasamphassajāya   vedanāya
jivhāsamphassajāya       vedanāya       kāyasamphassajāya      vedanāya
manosamphassajāya        vedanāya        rūpasaññāya       saddasaññāya
gandhasaññāya       rasasaññāya       phoṭṭhabbasaññāya       dhammasaññāya
rūpasañcetanāya     saddasañcetanāya    gandhasañcetanāya    rasasañcetanāya
phoṭṭhabbasañcetanāya     dhammasañcetanāya     rūpataṇhāya     saddataṇhāya
gandhataṇhāya       rasataṇhāya       phoṭṭhabbataṇhāya       dhammataṇhāya
rūpavitakke    saddavitakke    gandhavitakke   rasavitakke   phoṭṭhabbavitakke
dhammavitakke     rūpavicāre    saddavicāre    gandhavicāre    rasavicāre
phoṭṭhabbavicāre    dhammavicāre    aniccānupassī    viharituṃ   dukkhānupassī
viharituṃ    anattānupassī    viharituṃ    khayānupassī    viharituṃ    vayānupassī
viharituṃ   virāgānupassī   viharituṃ   nirodhānupassī  viharituṃ  paṭinissaggānupassī
viharitunti.
     [230]  23  Ekādasahi  bhikkhave  aṅgehi  samannāgato gopālako
bhabbo   gogaṇaṃ   pariharituṃ   phātikātuṃ  katamehi  ekādasahi  idha  bhikkhave
gopālako  rūpaññū  hoti  .pe.  evameva kho bhikkhave ekādasahi dhammehi
samannāgato   bhikkhu   bhabbova   cakkhusmiṃ   aniccānupassī   viharituṃ  .pe.
Paṭinissaggānupassī   viharitunti   .  rāgassa  bhikkhave  abhiññāya  ekādasa
dhammā    bhāvetabbā    katame    ekādasa    paṭhamajjhānaṃ   dutiyajjhānaṃ
Tatiyajjhānaṃ     catutthajjhānaṃ     mettācetovimutti     karuṇācetovimutti
muditācetovimutti        upekkhācetovimutti        ākāsānañcāyatanaṃ
viññāṇañcāyatanaṃ     ākiñcaññāyatanaṃ    rāgassa    bhikkhave    abhiññāya
ime ekādasa dhammā bhāvetabbāti 1-.
     [231]    24   Rāgassa   bhikkhave   abhiññāya   2-   pariññāya
parikkhayāya   pahānāya   khayāya   vayāya   virāgāya   nirodhāya  cāgāya
paṭinissaggāya    ime    ekādasa    dhammā    bhāvetabbā    dosassa
mohassa     kodhassa     upanāhassa    makkhassa    paḷāsassa    issāya
macchariyassa    māyāya    sāṭheyyassa    thambhassa   sārambhassa   mānassa
madassa    pamādassa    abhiññāya    pariññāya    parikkhayāya    pahānāya
khayāya   vayāya   virāgāya   nirodhāya   cāgāya   paṭinissaggāya   ime
ekādasa    dhammā   bhāvetabbāti   idamavoca   bhagavā   .   attamanā
te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
          Navasuttasahassāni             bhiyyo pañcasatāni ca
          sattapaññāsasuttantā     aṅguttarasamāyutāti.
                  Ekādasakanipāto niṭṭhito.
                              -----------
@Footnote: 1 Ma. itisaddo natthi .  2 Ma. ayaṃ pāṭho natthi.


             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 24 page 1-393. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=24&item=1&items=231              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=24&item=1&items=231&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=24&item=1&items=231              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=24&item=1&items=231              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=24&i=1              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=7151              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=7151              Contents of The Tipitaka Volume 24 http://84000.org/tipitaka/read/?index_24

แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า chage to ENGLISH letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :