ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า chage to ROMAN letter
TIPITAKA Volume 23 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 15 : Sutta. Aṅ. (4): sattaka-aṭṭhaka-navakanipātā
                 Suttantapitake anguttaranikayassa
                      catuttho bhago
                       --------
                       sattakanipato
            namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa.
                      Pathamapannasako
                      dhanavaggo pathamo
     [1]   Evamme   sutam  .  ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi   bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum .
Bhagava    etadavoca   sattahi   bhikkhave   dhammehi   samannagato   bhikkhu
sabrahmacarinam   appiyo   ca   hoti  amanapo  ca  agaru  ca  abhavaniyo
ca   .   katamehi   sattahi   idha   bhikkhave  bhikkhu  labhakamo  ca  hoti
sakkarakamo  ca  [1]-  anavannattikamo  ca  [1]-  ahiriko  ca [1]-
anottappi   ca   papiccho   ca   micchaditthi   ca  imehi  kho  bhikkhave
sattahi     dhammehi    samannagato    bhikkhu    sabrahmacarinam    appiyo
ca   hoti  amanapo  ca   agaru  ca  abhavaniyo  ca  .  sattahi  bhikkhave
dhammehi   samannagato   bhikkhu   sabrahmacarinam   piyo  ca  hoti  manapo
@Footnote: 1 Ma. hoti. evamidisesu thanesupi.
Ca   garu  ca  bhavaniyo  ca  .  katamehi  sattahi  idha  bhikkhave  bhikkhu  na
labhakamo  ca  hoti  na  sakkarakamo   ca  [1]-  na  anavannattikamo
ca   hirima  ca  ottappi  ca  appiccho  ca  sammaditthi  ca  imehi  kho
bhikkhave   sattahi   dhammehi   samannagato   bhikkhu   sabrahmacarinam   piyo
ca hoti manapo ca garu ca bhavaniyo cati.
     [2]   Sattahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  bhikkhu  sabrahmacarinam
appiyo   ca  hoti  amanapo  ca  agaru  ca  abhavaniyo  ca  .  katamehi
sattahi   idha   bhikkhave   bhikkhu   labhakamo  ca  hoti  sakkarakamo  ca
anavannattikamo   ca  ahiriko  ca  anottappi  ca  issuki  ca  macchari  ca
imehi   kho  bhikkhave  sattahi  dhammehi  samannagato  bhikkhu  sabrahmacarinam
appiyo ca hoti amanapo ca agaru ca abhavaniyo ca.
     {2.1}  Sattahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  bhikkhu sabrahmacarinam
piyo  ca  hoti manapo ca garu ca bhavaniyo ca. Katamehi sattahi idha bhikkhave
bhikkhu  na  labhakamo  ca  hoti  na  sakkarakamo  ca  na anavannattikamo
ca  hirima  ca  ottappi  ca  anissuki  ca  amacchari  ca imehi kho bhikkhave
sattahi  dhammehi  samannagato  bhikkhu  sabrahmacarinam  piyo  ca hoti manapo
ca garu ca bhavaniyo cati.
     [3]   Sattimani   bhikkhave   balani  .  katamani  satta  saddhabalam
viriyabalam   hiribalam   ottappabalam   satibalam   samadhibalam   pannabalam   imani
kho bhikkhave satta balaniti.
@Footnote: 1 Ma. hoti. evamidisesu thanesupi.
         Saddhabalam viriyabalam 1-        hiri 2- ottappiyam balam
         satibalam samadhibalam 3-         panna ve sattamam balam
         etehi balava bhikkhu            sukham jivati pandito
         yoniso vicine dhammam           pannayattham vipassati
         pajjotasseva nibbanam      vimokkho hoti cetasoti.
     [4]  Sattimani  bhikkhave  balani . Katamani satta saddhabalam viriyabalam
hiribalam    ottappabalam    satibalam    samadhibalam   pannabalam   .   katamanca
bhikkhave   saddhabalam   idha   bhikkhave  ariyasavako  saddho  hoti  saddahati
tathagatassa   bodhim   itipi   so   bhagava   araham  sammasambuddho  .pe.
Sattha devamanussanam buddho bhagavati idam vuccati bhikkhave saddhabalam.
     {4.1} Katamanca bhikkhave viriyabalam idha bhikkhave ariyasavako araddhaviriyo
viharati   akusalanam   dhammanam   pahanaya   kusalanam  dhammanam  upasampadaya
thamava   dalhaparakkamo   anikkhittadhuro   kusalesu   dhammesu  idam  vuccati
bhikkhave viriyabalam.
     {4.2}  Katamanca bhikkhave hiribalam idha bhikkhave ariyasavako hirima hoti
hiriyati   kayaduccaritena   vaciduccaritena  manoduccaritena  hiriyati  papakanam
akusalanam dhammanam samapattiya idam vuccati bhikkhave hiribalam.
     {4.3}  Katamanca  bhikkhave  ottappabalam  idha  bhikkhave  ariyasavako
ottappi  hoti  ottappati  kayaduccaritena  vaciduccaritena  manoduccaritena
ottappati  papakanam  akusalanam  dhammanam  samapattiya  idam vuccati bhikkhave
ottappabalam.
     {4.4}     Katamanca     bhikkhave     satibalam     idha    bhikkhave
@Footnote: 1 Ma. viriyanca. evamuparipi .  2 Si. Yu. hiri .  3 Ma. samadhi ca. evamuparipi.
Ariyasavako    satima    hoti    paramena   satinepakkena   samannagato
cirakatampi   cirabhasitampi   sarita   anussarita    idam   vuccati   bhikkhave
satibalam.
     {4.5}   Katamanca   bhikkhave  samadhibalam  idha  bhikkhave  ariyasavako
vivicceva   kamehi   .pe.   catuttham   jhanam   upasampajja   viharati  idam
vuccati bhikkhave samadhibalam.
     {4.6}   Katamanca   bhikkhave  pannabalam  idha  bhikkhave  ariyasavako
pannava    hoti    udayatthagaminiya    pannaya   samannagato   ariyaya
nibbedhikaya     sammadukkhakkhayagaminiya     idam     vuccati     bhikkhave
pannabalam. Imani kho bhikkhave satta balaniti.
         Saddhabalam viriyabalam           hiri ottappiyam balam
         satibalam samadhibalam             panna ve sattamam balam
         etehi balava bhikkhu          sukham jivati pandito
         yoniso vicine dhammam         pannayattham vipassati
         pajjotasseva nibbanam    vimokkho hoti cetasoti.
     [5]   Sattimani   bhikkhave   dhanani  .  katamani  satta  saddhadhanam
siladhanam   hiridhanam   ottappadhanam   sutadhanam   cagadhanam  pannadhanam  imani  kho
bhikkhave satta dhananiti.
         Saddhadhanam siladhanam             hiri ottappiyam dhanam
         sutadhananca cago ca          panna ve sattamam dhanam
         yassa eta dhana atthi       itthiya purisassa va
         adaliddoti tam ahu         amogham tassa jivitam.
         Tasma saddhanca silanca   pasadam dhammadassanam
         anuyunjetha medhavi            saram buddhanasasananti.
     [6]   Sattimani   bhikkhave   dhanani  .  katamani  satta  saddhadhanam
siladhanam   hiridhanam   ottappadhanam   sutadhanam   cagadhanam  pannadhanam  .  katamanca
bhikkhave   saddhadhanam   idha   bhikkhave  ariyasavako  saddho  hoti  saddahati
tathagatassa   bodhim   itipi   so   bhagava   araham  sammasambuddho  .pe.
Buddho bhagavati idam vuccati bhikkhave saddhadhanam.
     {6.1}   Katamanca   bhikkhave   siladhanam   idha  bhikkhave  ariyasavako
panatipata    pativirato    hoti   .pe.   suramerayamajjapamadatthana
pativirato hoti idam vuccati bhikkhave siladhanam.
     {6.2}  Katamanca bhikkhave hiridhanam idha bhikkhave ariyasavako hirima hoti
hiriyati   kayaduccaritena   vaciduccaritena  manoduccaritena  hiriyati  papakanam
akusalanam dhammanam samapattiya idam vuccati bhikkhave hiridhanam.
     {6.3}  Katamanca  bhikkhave  ottappadhanam  idha  bhikkhave  ariyasavako
ottappi  hoti  ottappati  kayaduccaritena  vaciduccaritena  manoduccaritena
ottappati   papakanam   akusalanam   dhammanam   samapattiya   idam  vuccati
bhikkhave ottappadhanam.
     {6.4}   Katamanca   bhikkhave   sutadhanam   idha  bhikkhave  ariyasavako
bahussuto   hoti   sutadharo  sutasannicayo  ye  te  dhamma  adikalyana
majjhekalyana        pariyosanakalyana       sattham       sabyanjanam
kevalaparipunnam     parisuddham     brahmacariyam     abhivadanti     tatharupassa
dhamma   bahussuta   honti   dhata   vacasa   paricita   manasanupekkhita
Ditthiya suppatividdha idam vuccati bhikkhave sutadhanam.
     {6.5}   Katamanca   bhikkhave   cagadhanam  idha  bhikkhave  ariyasavako
vigatamalamaccherena   cetasa   agaram   ajjhavasati   muttacago  payatapani
vossaggarato yacayogo danasamvibhagarato idam vuccati bhikkhave cagadhanam.
     {6.6}   Katamanca   bhikkhave  pannadhanam  idha  bhikkhave  ariyasavako
pannava   hoti   .pe.   sammadukkhakkhayagaminiya   idam  vuccati  bhikkhave
pannadhanam. Imani kho bhikkhave satta dhananiti.
         Saddhadhanam siladhanam             hiri ottappiyam dhanam
         sutadhananca cago ca          panna ve sattamam dhanam
         yassa eta dhana atthi       itthiya purisassa va
         adaliddoti tam ahu         amogham tassa jivitam.
         Tasma saddhanca silanca   pasadam dhammadassanam
         anuyunjetha medhavi           saram buddhanasasananti.
     [7]  Atha  kho  uggo  rajamahamatto  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva  bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno
kho  uggo  rajamahamatto  bhagavantam  etadavoca  acchariyam  bhante  abbhutam
bhante   yava  addhocayam  bhante  migaro  rohaneyyo  yava  mahaddhano
yava  mahabhogoti  .  kinca  1-  addho panugga migaro rohaneyyo kinca
mahaddhano  kinca  mahabhogoti  .  satam  bhante  sahassani 2- hirannassa ko
pana   vado  rupiyassati  .  atthi  kho  etam  ugga  dhanam  netam  natthiti
@Footnote: 1 Ma. kiva .   2 Si. sahassanam. Ma. satasahassanam.
Vadami  tanca  kho  etam  ugga  dhanam  sadharanam  aggina  udakena  rajuhi
corehi   appiyehi   dayadehi   .   satta  kho  imani  ugga  dhanani
asadharanani  aggina  udakena  rajuhi  corehi  appiyehi  dayadehi.
Katamani   satta   saddhadhanam  siladhanam  hiridhanam  ottappadhanam  sutadhanam  cagadhanam
pannadhanam   imani   kho   ugga   satta   dhanani  asadharanani  aggina
udakena rajuhi corehi appiyehi dayadehiti.
         Saddhadhanam siladhanam              hiri ottappiyam dhanam
         sutadhananca cago ca          panna ve sattamam dhanam
         yassa eta dhana atthi      itthiya purisassa va
         sa ve mahaddhano loke        ajeyyo devamanuse.
         Tasma saddhanca silanca   pasadam dhammadassanam
         anuyunjetha medhavi           saram buddhanasasananti.
     [8]    Sattimani   bhikkhave   sannojanani   .   katamani   satta
anunayasannojanam patighasannojanam ditthisannojanam
vicikicchasannojanam            manasannojanam           bhavaragasannojanam
avijjasannojanam imani kho bhikkhave satta sannojananiti.
     [9]   Sattannam   bhikkhave   sannojananam   pahanaya   samucchedaya
brahmacariyam   vussati   .   katamesam  sattannam  anunayasannojanassa  pahanaya
samucchedaya  brahmacariyam  vussati  patighasannojanassa  .pe.  ditthisannojanassa
vicikicchasannojanassa         manasannojanassa        bhavaragasannojanassa
Avijjasannojanassa     pahanaya    samucchedaya    brahmacariyam    vussati
imesam   kho   bhikkhave   sattannam   sannojananam   pahanaya  samucchedaya
brahmacariyam   vussati   .   yato   kho  bhikkhave  bhikkhuno  anunayasannojanam
pahinam  hoti  ucchinnamulam  talavatthukatam  anabhavam  katam  ayatim anuppadadhammam
patighasannojanam       .pe.       ditthisannojanam       vicikicchasannojanam
manasannojanam     bhavaragasannojanam     avijjasannojanam    pahinam    hoti
ucchinnamulam   talavatthukatam   anabhavam   katam   ayatim   anuppadadhammam  ayam
vuccati   bhikkhave   bhikkhu   acchejji   1-   tanham   vivattayi   sannojanam
sammamanabhisamaya antamakasi dukkhassati.
     [10]   Sattimani   bhikkhave   sannojanani   .   katamani   satta
anunayasannojanam     patighasannojanam     ditthisannojanam     vicikicchasannojanam
manasannojanam     issasannojanam     macchariyasannojanam     imani    kho
bhikkhave satta sannojananiti.
                       Dhanavaggo pathamo.
                         Tassuddanam
         dvepiyanca 2- balam dhanam          (samkhittanceva vitthatam)
         uggasannojananceva 3-      pahanamacchariyena 4- cati.
                      -------------
                      Anusayavaggo dutiyo
     [11]  Sattime  bhikkhave  anusaya  .  katame satta kamaraganusayo
@Footnote: 1 Ma. acchecchi. evamuparipi .   2 Ma. dve piyani .   3 Ma. uggam.
@4 Ma. pahanam.
Patighanusayo   ditthanusayo   vicikicchanusayo   mananusayo  bhavaraganusayo
avijjanusayo ime kho bhikkhave satta anusayati.
     [12]  Sattannam  bhikkhave  anusayanam pahanaya samucchedaya brahmacariyam
vussati   .   katamesam  sattannam  kamaraganusayassa  pahanaya  samucchedaya
brahmacariyam   vussati  patighanusayassa  .pe.  ditthanusayassa  vicikicchanusayassa
mananusayassa       bhavaraganusayassa      avijjanusayassa      pahanaya
samucchedaya  brahmacariyam  vussati  imesam  kho  bhikkhave  sattannam  anusayanam
pahanaya  samucchedaya  brahmacariyam  vussati  .  yato  kho bhikkhave bhikkhuno
kamaraganusayo   pahino   hoti   ucchinnamulo   talavatthukato  anabhavam
kato    ayatim    anuppadadhammo    patighanusayo   .pe.   ditthanusayo
vicikicchanusayo   mananusayo  bhavaraganusayo  avijjanusayo  pahino  hoti
ucchinnamulo   talavatthukato  anabhavam  kato  ayatim  anuppadadhammo  ayam
vuccati    bhikkhave    bhikkhu    ajchejji    tanham    vivattayi   sannojanam
sammamanabhisamaya antamakasi dukkhassati.
     [13]   Sattahi   bhikkhave   angehi  samannagatam  kulam  anupagantva
va  nalam  upagantum  upagantva  va  nalam  nisiditum  1-. Katamehi sattahi
na  manapena  paccutthenti  na  manapena  abhivadenti  na manapena asanam
denti  santamassa  pariguhanti  bahukamhi  2-  thokam  denti  panitamhi 3- lukham
denti   asakkaccam   denti   no  sakkaccam  imehi  kho  bhikkhave  sattahi
angehi   samannagatam   kulam  anupagantva  va  nalam  upagantum  upagantva
@Footnote: 1 Ma. upanisiditum. evamuparipi .  2 Ma. bahukampi. evamuparipi.
@3 Ma. panitampi. evamuparipi.
Va nalam nisiditum.
     {13.1}   Sattahi  bhikkhave  angehi  samannagatam  kulam  anupagantva
va   alam   upagantum   upagantva  va  alam  nisiditum  .  katamehi  sattahi
manapena   paccutthenti  manapena  abhivadenti  manapena  asanam  denti
santamassa    na   pariguhanti   bahukamhi   bahukam   denti   panitamhi   panitam
denti   sakkaccam   denti   no  asakkaccam  imehi  kho  bhikkhave  sattahi
angehi   samannagatam   kulam   anupagantva  va  alam  upagantum  upagantva
va alam nisiditunti.
     [14]   Sattime   bhikkhave   puggala   ahuneyya   pahuneyya
dakkhineyya    anjalikaraniya    anuttaram    punnakkhettam    lokassa  .
Katame      satta     ubhatobhagavimutto     pannavimutto     kayasakkhi
ditthippatto  saddhavimutto  dhammanusari  saddhanusari  ime  kho  bhikkhave
satta   puggala   ahuneyya   pahuneyya   dakkhineyya  anjalikaraniya
anuttaram punnakkhettam lokassati.
     [15]   Sattime  bhikkhave  udakupama  puggala  santo  samvijjamana
lokasmim  .  katame  satta  idha  bhikkhave  ekacco  puggalo  sakim nimuggo
nimuggo   va   hoti  idha  pana  bhikkhave  ekacco  puggalo  ummujjitva
nimujjati   idha   pana   bhikkhave   ekacco   puggalo  ummujjitva  thito
hoti   idha   pana   bhikkhave   ekacco   puggalo  ummujjitva  vipassati
viloketi   idha   pana   bhikkhave  ekacco  puggalo  ummujjitva  patarati
idha  pana  bhikkhave  ekacco  puggalo  ummujjitva  patigadhappatto  hoti
Idha  pana  bhikkhave  ekacco puggalo ummujjitva tinno hoti paragato 1-
thale titthati brahmano.
     {15.1}  Kathanca  bhikkhave  puggalo  sakim  nimuggo  nimuggo va hoti
idha   bhikkhave   ekacco   puggalo  samannagato  hoti  ekantakalakehi
akusalehi dhammehi evam kho bhikkhave puggalo sakim nimuggo nimuggo va hoti.
     {15.2}   Kathanca   bhikkhave   puggalo  ummujjitva  nimujjati  idha
bhikkhave   ekacco   puggalo  ummujjati  sadhu  saddha  kusalesu  dhammesu
sadhu  hiri  sadhu  ottappam  sadhu  viriyam  sadhu  panna  kusalesu dhammesuti
tassa  sa  saddha  neva  titthati  no  vaddhati  hayatiyeva  tassa  sa hiri
tassa  tam  ottappam  tassa  tam  viriyam  tassa  sa  panna  neva titthati no
vaddhati hayatiyeva evam kho bhikkhave puggalo ummujjitva nimujjati.
     {15.3}  Kathanca  bhikkhave  puggalo  ummujjitva  thito  hoti  idha
bhikkhave   ekacco   puggalo  ummujjati  sadhu  saddha  kusalesu  dhammesu
sadhu  hiri  sadhu  ottappam  sadhu  viriyam  sadhu  panna  kusalesu dhammesuti
tassa  sa  saddha  neva  hayati  no  vaddhati  thita  hoti  tassa sa hiri
tassa  tam  ottappam  tassa  tam  viriyam  tassa  sa  panna  neva hayati no
vaddhati thita hoti evam kho bhikkhave puggalo ummujjitva thito hoti.
     {15.4}    Kathanca    bhikkhave   puggalo   ummujjitva   vipassati
viloketi   idha   bhikkhave   ekacco   puggalo  ummujjati  sadhu  saddha
kusalesu  dhammesu  sadhu  hiri  sadhu  ottappam  sadhu  viriyam  sadhu  panna
kusalesu     dhammesuti     so     tinnam     sannojananam     parikkhaya
@Footnote: 1 Ma. parangato. evamuparipi.
Sotapanno     hoti     avinipatadhammo     niyato    sambodhiparayano
evam kho bhikkhave puggalo ummujjitva vipassati viloketi.
     {15.5}  Kathanca  bhikkhave  puggalo  ummujjitva patarati idha bhikkhave
ekacco  puggalo  ummujjati  sadhu  saddha  kusalesu  dhammesu  sadhu  hiri
sadhu  ottappam  sadhu  viriyam  sadhu  panna  kusalesu  dhammesuti  so tinnam
sannojananam   parikkhaya   ragadosamohanam   tanutta   sakadagami   hoti
sakideva   imam  lokam  agantva  dukkhassantam  karoti  evam  kho  bhikkhave
puggalo ummujjitva patarati.
     {15.6}   Kathanca   bhikkhave  puggalo  ummujjitva  patigadhappatto
hoti  idha  bhikkhave ekacco puggalo ummujjati sadhu saddha kusalesu dhammesu
sadhu  hiri  sadhu  ottappam  sadhu  viriyam  sadhu  panna  kusalesu dhammesuti
so   pancannam  orambhagiyanam  sannojananam  parikkhaya  opapatiko  hoti
tattha   parinibbayi   anavattidhammo   tasma   loka  ayam  kho  bhikkhave
puggalo ummujjitva patigadhappatto hoti.
     {15.7}   Kathanca   bhikkhave   puggalo  ummujjitva  tinno  hoti
paragato   thale   titthati   brahmano  idha  bhikkhave  ekacco  puggalo
ummujjati  sadhu  saddha  kusalesu  dhammesu  sadhu  hiri sadhu ottappam sadhu
viriyam   sadhu   panna  kusalesu  dhammesuti  so  asavanam  khaya  anasavam
cetovimuttim   pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja  viharati  evam  kho  bhikkhave  puggalo  ummujjitva tinno hoti
paragato  thale  titthati  brahmano  .  ime  kho bhikkhave satta udakupama
puggala santo samvijjamana lokasminti.
     [16]   Sattime   bhikkhave   puggala   ahuneyya   pahuneyya
dakkhineyya   anjalikaraniya   anuttaram   punnakkhettam  lokassa  .  katame
satta   idha   bhikkhave   ekacco  puggalo  sabbasankharesu  aniccanupassi
viharati   aniccasanni   aniccapatisamvedi   satatam   samitam  abbokinnam  cetasa
adhimuccamano   pannaya   pariyogahamano   so  asavanam  khaya  .pe.
Sacchikatva  upasampajja  viharati  ayam  bhikkhave  pathamo  puggalo ahuneyyo
pahuneyyo     dakkhineyyo    anjalikaraniyo    anuttaram    punnakkhettam
lokassa.
     {16.1}  Puna  caparam  bhikkhave  idhekacco  puggalo  sabbasankharesu
aniccanupassi    viharati    aniccasanni    aniccapatisamvedi    satatam   samitam
abbokinnam   cetasa   adhimuccamano   pannaya   pariyogahamano   tassa
apubbam    acarimam    asavapariyadananca   hoti   jivitapariyadananca   ayam
bhikkhave   dutiyo   puggalo   ahuneyyo   .pe.  anuttaram  punnakkhettam
lokassa.
     {16.2}  Puna  caparam  bhikkhave  idhekacco  puggalo  sabbasankharesu
aniccanupassi    viharati    aniccasanni    aniccapatisamvedi    satatam   samitam
abbokinnam    cetasa   adhimuccamano   pannaya   pariyogahamano   so
pancannam    orambhagiyanam    sannojananam   parikkhaya   antaraparinibbayi
hoti    .pe.    upahaccaparinibbayi   hoti   asankharaparinibbayi   hoti
sasankharaparinibbayi   hoti   uddhamsoto  hoti  akanitthagami  ayam  bhikkhave
sattamo   puggalo   ahuneyyo  pahuneyyo  dakkhineyyo  anjalikaraniyo
anuttaram   punnakkhettam   lokassa  .  ime  kho  bhikkhave  satta  puggala
Ahuneyya     pahuneyya    dakkhineyya    anjalikaraniya    anuttaram
punnakkhettam lokassati
     [17]   Sattime   bhikkhave  puggala  ahuneyya  .pe.  anuttaram
punnakkhettam  lokassa  .  katame  satta  idha  bhikkhave  ekacco  puggalo
sabbasankharesu  dukkhanupassi  viharati  .pe.  sabbesu dhammesu anattanupassi
viharati   nibbane   sukhanupassi   viharati   sukhasanni   sukhapatisamvedi   satatam
samitam   abbokinnam   cetasa   adhimuccamano   pannaya   pariyogahamano
so  asavanam  khaya  .pe.  sacchikatva  upasampajja  viharati  ayam bhikkhave
pathamo puggalo ahuneyyo .pe. Anuttaram punnakkhettam lokassa.
     {17.1}  Puna  caparam bhikkhave idhekacco puggalo nibbane sukhanupassi
viharati    sukhasanni    sukhapatisamvedi   satatam   samitam   abbokinnam   cetasa
adhimuccamano    pannaya    pariyogahamano    tassa    apubbam   acarimam
asavapariyadananca    hoti   jivitapariyadananca   ayam   bhikkhave   dutiyo
puggalo ahuneyyo .pe. Anuttaram punnakkhettam lokassa.
     {17.2}   Puna   caparam   bhikkhave   idhekacco  puggalo  nibbane
sukhanupassi   viharati   sukhasanni   sukhapatisamvedi   satatam   samitam   abbokinnam
cetasa    adhimuccamano    pannaya    pariyogahamano   so   pancannam
orambhagiyanam       sannojananam      parikkhaya      antaraparinibbayi
hoti    .pe.    upahaccaparinibbayi   hoti   asankharaparinibbayi   hoti
sasankharaparinibbayi    hoti    uddhamsoto    hoti    akanitthagami   ayam
bhikkhave   sattamo   puggalo   ahuneyyo  .pe.  anuttaram  punnakkhettam
Lokassa   .   ime   kho  bhikkhave  satta  puggala  ahuneyya  .pe.
Anuttaram punnakkhettam lokassati.
     [18]   Sattimani   bhikkhave  niddasavatthuni  .  katamani  satta  idha
bhikkhave    bhikkhu    sikkhasamadane   tibbacchando   hoti   ayatim   ca
sikkhasamadane   adhigatapemo   1-   dhammanisantiya   tibbacchando  hoti
ayatim   ca   dhammanisantiya  adhigatapemo  icchavinaye  tibbacchando  hoti
ayatim   ca   icchavinaye   adhigatapemo  patisallane  tibbacchando  hoti
ayatim   ca   patisallane   adhigatapemo  viriyarambhe  tibbacchando  hoti
ayatim   ca   viriyarambhe   adhigatapemo  satinepakke  tibbacchando  hoti
ayatim   ca   satinepakke  adhigatapemo  ditthipativedhe  tibbacchando  hoti
ayatim   ca   ditthipativedhe  adhigatapemo  .  imani  kho  bhikkhave  satta
niddasavatthuniti.
                    Anusayavaggo dutiyo.
                        Tassuddanam
         dve anusaya kulam                      puggalam udakupamam
         anicca dukkha 2- anatta ca   nibbanam niddasavatthuniti 3-.
                   ----------------
                   Vajjivaggo 4- tatiyo
     [19]  Ekam  samayam  bhagava  vesaliyam  viharati sarandade cetiye.
Athakho   sambahula   licchavi   yena   bhagava  tenupasankamimsu  upasankamitva
bhagavantam   abhivadetva   ekamantam  nisidimsu  ekamantam  nisinne  kho  te
@Footnote: 1 Ma. avigatapemo. evamuparipi .   2 Ma. aniccam dukkham .  3 Ma. niddasavatthu cati.
@4 Ma. vajjisattakavaggo.
Licchavi   bhagava   etadavoca   satta   vo   licchavi  aparihaniye  dhamme
desessami  tam  sunatha  sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti . Evam bhanteti
kho  te  licchavi  bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca  katame  ca
licchavi    satta    aparihaniya    dhamma    yavakivanca   licchavi   vajji
abhinhasannipata     1-     bhavissanti     sannipatabahula     vuddhiyeva
licchavi vajjinam patikankha no parihani.
     {19.1}  Yavakivanca  licchavi  vajji  samagga  sannipatissanti samagga
vutthahissanti    samagga    vajjikaraniyani   karissanti   vuddhiyeva   licchavi
vajjinam patikankha no parihani.
     {19.2}  Yavakivanca  licchavi  vajji  appannattam  na  pannapessanti
pannattam    na    samucchindissanti   yathapannatte   porane   vajjidhamme
samadaya vattissanti vuddhiyeva licchavi vajjinam patikankha no parihani.
     {19.3}  Yavakivanca  licchavi  vajji ye te vajjinam vajjimahallaka te
sakkarissanti   garukarissanti   manessanti   pujessanti   tesanca  sotabbam
mannissanti vuddhiyeva licchavi vajjinam patikankha no parihani.
     {19.4}  Yavakivanca  licchavi vajji ya ta kulitthiyo kulakumariyo ta
na   okkassa  pasayha  vasessanti  vuddhiyeva  licchavi  vajjinam  patikankha
no parihani.
     {19.5}  Yavakivanca  licchavi  vajji  yani tani vajjinam vajjicetiyani
abbhantarani   ceva   bahirani   ca   tani   sakkarissanti   garukarissanti
manessanti    pujessanti    tesanca    dinnapubbam    katapubbam    dhammikam
balim    no    parihapessanti   vuddhiyeva   licchavi   vajjinam   patikankha
no parihani.
     {19.6}      Yavakivanca      licchavi     vajjinam     arahantesu
@Footnote: 1 Ma. abhinham sannipata. evamuparipi.
Dhammikarakkhavaranagutti         susamvihita         bhavissati        kinti
anagata     ca    arahanto    vijitam    agaccheyyum    agata    ca
arahanto     vijite     phasum     vihareyyunti     vuddhiyeva    licchavi
vajjinam patikankha no parihani.
     {19.7}    Yavakivanca    licchavi    ime    satta   aparihaniya
dhamma    vajjisu    thassanti    imesu    ca    sattasu    aparihaniyesu
dhammesu     vajji     sandississanti     vuddhiyeva     licchavi    vajjinam
patikankha no parihaniti.
     [20]  Ekam  samayam  bhagava  rajagahe  viharati  gijjhakute pabbate.
Tena  kho  pana  samayena  raja  magadho  ajatasattu  vedehiputto vajji
abhiyatukamo   hoti   so   evamaha   aham  ime  vajji  evammahiddhike
evammahanubhave    ucchejjissami    1-   vajji   vinasessami   vajji
anayabyasanam    apadessamiti    athakho   raja   magadho   ajatasattu
vedehiputto     vassakaram     brahmanam    magadhamahamattam    amantesi
ehi    tvam    brahmana   yena   bhagava   tenupasankami   upasankamitva
mama   vacanena   bhagavato   pade   sirasa  vanda  appabadham  appatankam
lahutthanam   balam   phasuviharam   puccha  raja  bhante  magadho  ajatasattu
vedehiputto   bhagavato   pade   sirasa  vandati  appabadham  appatankam
lahutthanam   balam   phasuviharam   pucchatiti   evanca  vadehi  raja  bhante
magadho   ajatasattu   vedehiputto  vajji  abhiyatukamo  so  evamaha
aham    ime    vajji   evammahiddhike   evammahanubhave   ujchejjissami
vajji      vinasessami      vajji     anayabyasanam     apadessamiti
@Footnote: 1 Ma. ucchecchami. evamuparipi.
Yatha   bhagava   byakaroti  tam  sadhukam  uggahetva  mama  aroceyyasi
na hi tathagata vitatham bhanantiti.
     {20.1}  Evam  bhoti  kho  vassakaro  brahmano  magadhamahamatto
ranno     magadhassa     ajatasattussa    vedehiputtassa    patissunitva
yena   bhagava   tenupasankami   upasankamitva   bhagavata   saddhim   sammodi
sammodaniyam   katham   saraniyam   vitisaretva   ekamantam  nisidi  ekamantam
nisinno    kho    vassakaro    brahmano    magadhamahamatto   bhagavantam
etadavoca  raja  bho  gotama  magadho  ajatasattu  vedehiputto bhoto
gotamassa   pade  sirasa  vandati  appabadham  appatankam  lahutthanam  balam
phasuviharam  pucchati  raja  bho  gotama  magadho  ajatasattu vedehiputto
vajji   abhiyatukamo   so   evamaha   aham  ime  vajji  evammahiddhike
evammahanubhave ucchejjissami vajji anayabyasanam apadessamiti.
     {20.2}  Tena  kho pana samayena ayasma anando bhagavato pitthito
thito  hoti  bhagavantam  vijamano  1-  .  athakho bhagava ayasmantam anandam
amantesi    kinti    te    ananda    sutam   vajji   abhinhasannipata
sannipatabahulati   .   sutam   me   tam   bhante   vajji  abhinhasannipata
sannipatabahulati    .    yavakivanca   ananda   vajji   abhinhasannipata
bhavissanti    sannipatabahula    vuddhiyeva   ananda   vajjinam   patikankha
no parihani.
     {20.3}  Kinti  te  ananda  sutam vajji samagga sannipatanti samagga
vutthahanti   samagga   vajjikaraniyani   karontiti  .  sutam  me  tam  bhante
vajji   samagga   sannipatanti   samagga  vutthahanti  samagga  vajjikaraniyani
@Footnote: 1 Ma. bijamano. evamuparipi.
Karontiti  .  yavakivanca  ananda  vajji  samagga  sannipatissanti  samagga
vutthahissanti    samagga   vajjikaraniyani   karissanti   vuddhiyeva   ananda
vajjinam patikankha no parihani.
     {20.4}  Kinti  te  ananda  sutam  vajji appannattam na pannapenti
pannattam   na  samucchindanti  yathapannatte  porane  vajjidhamme  samadaya
vattantiti  .  sutam  me  tam  bhante vajji appannattam na pannapenti pannattam
na  samucchindanti  yathapannatte  porane  vajjidhamme samadaya vattantiti.
Yavakivanca   ananda   vajji   appannattam   na   pannapessanti  pannattam
na    samucchindissanti   yathapannatte   porane   vajjidhamme   samadaya
vattissanti vuddhiyeva ananda vajjinam patikankha no parihani.
     {20.5}  Kinti  te  ananda sutam vajji ye te vajjinam vajjimahallaka
te  sakkaronti  garukaronti  manenti pujenti tesanca sotabbam mannantiti.
Sutam me tam bhante vajji ye te vajjinam vajjimahallaka te sakkaronti garukaronti
manenti   pujenti  tesanca  sotabbam  mannantiti  .  yavakivanca  ananda
vajji  ye te vajjinam vajjimahallaka te sakkarissanti garukarissanti manessanti
pujessanti   tesanca   sotabbam   mannissanti   vuddhiyeva  ananda  vajjinam
patikankha no parihani.
     {20.6}  Kinti  te ananda sutam vajji ya ta kulitthiyo kulakumariyo
ta  na  okkassa  pasayha  vasentiti  .  sutam  me  tam  bhante vajji ya
ta   kulitthiyo   kulakumariyo  ta  na  okkassa  pasayha  vasentiti .
Yavakivanca   ananda   vajji   ya  ta  kulitthiyo  kulakumariyo  ta  na
okkassa   pasayha   vasessanti   vuddhiyeva  ananda  vajjinam  patikankha
no parihani.
     {20.7}  Kinti te ananda sutam vajji yani tani vajjinam vajjicetiyani
abbhantarani  ceva  bahirani  ca  tani  sakkaronti  garukaronti  manenti
pujenti  tesanca  dinnapubbam  katapubbam  dhammikam  balim  no  parihapentiti .
Sutam  me  tam  bhante  vajji  yani  tani  vajjinam vajjicetiyani abbhantarani
ceva  bahirani  ca  tani  sakkaronti garukaronti manenti pujenti tesanca
dinnapubbam   katapubbam   dhammikam   balim   no   parihapentiti  .  yavakivanca
ananda  vajji  yani  tani vajjinam vajjicetiyani abbhantarani ceva bahirani
ca   tani   sakkarissanti   garukarissanti  manessanti  pujessanti  tesanca
dinnapubbam   katapubbam  dhammikam  balim  no  parihapessanti  vuddhiyeva  ananda
vajjinam patikankha no parihani.
     {20.8}  Kinti te ananda sutam vajjinam arahantesu dhammikarakkhavarana-
gutti  susamvihita  [1]-  kinti  anagata  ca  arahanto vijitam agaccheyyum
agata  ca  arahanto  vijite phasum vihareyyunti. Sutam me tam bhante vajjinam
arahantesu   dhammikarakkhavaranagutti  susamvihita  [1]-  kinti  anagata  ca
arahanto  vijitam agaccheyyum agata ca arahanto vijite phasum vihareyyunti.
Yavakivanca     ananda    vajjinam    arahantesu    dhammikarakkhavaranagutti
susamvihita   bhavissati   kinti   anagata  ca  arahanto  vijitam  agaccheyyum
agata    ca    arahanto    vijite    phasum   vihareyyunti   vuddhiyeva
@Footnote: 1 Ma. bhavissati.
Ananda vajjinam patikankha no parihaniti.
     {20.9}   Atha   kho   bhagava  vassakaram  brahmanam  magadhamahamattam
amantesi   ekamidaham   brahmana  samayam  vesaliyam  viharami  sarandade
cetiye  tatraham  [1]-  vajjinam ime satta aparihaniye dhamme desemi 2-
yavakivanca   brahmana  ime  satta  aparihaniya  dhamma  vajjisu  thassanti
imesu  ca  sattasu  aparihaniyesu  dhammesu  vajji  sandississanti  vuddhiyeva
brahmana  vajjinam  patikankha  no  parihaniti  .  ekamekenapi bho gotama
aparihaniyena   dhammena  samannagatanam  vajjinam  vuddhiyeva  patikankha  no
parihani   ko   pana   vado   sattahi  aparihaniyehi  dhammehi  akaraniya
ca   bho   gotama  vajji  ranna  magadhena  ajatasattuna  vedehiputtena
yadidam    yuddhassa    annatra   upalapanaya   annatra   mithubheda   handa
ca   dani   mayam   bho  gotama  gacchama  bahukicca  mayam  bahukaraniyati .
Yassadani   tvam   brahmana   kalam   mannasiti   .   athakho   vassakaro
brahmano      magadhamahamatto     bhagavato     bhasitam     abhinanditva
anumoditva utthayasana pakkamiti.
     [21]  Ekam  samayam  bhagava  rajagahe  viharati  gijjhakute pabbate.
Tatra   kho   bhagava  bhikkhu  amantesi  satta  vo  bhikkhave  aparihaniye
dhamme   desessami   tam   sunatha   sadhukam  manasikarotha  bhasissamiti .
Evam  bhanteti  kho  te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum . Bhagava etadavoca
katame   ca   bhikkhave   satta   aparihaniya  dhamma  yavakivanca  bhikkhave
@Footnote: 1 Ma. brahmana .   2 Ma. desesim.
Bhikkhu     abhinhasannipata     bhavissanti     sannipatabahula    vuddhiyeva
bhikkhave   bhikkhunam   patikankha   no   parihani   .  yavakivanca  bhikkhave
bhikkhu    samagga    sannipatissanti    samagga    vutthahissanti    samagga
sanghakaraniyani    karissanti    vuddhiyeva    bhikkhave   bhikkhunam   patikankha
no parihani.
     {21.1}  Yavakivanca  bhikkhave  bhikkhu  appannattam  na pannapessanti
pannattam   na   samucchindissanti   yathapannattesu   sikkhapadesu   samadaya
vattissanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani.
     {21.2}  Yavakivanca  bhikkhave  bhikkhu  ye  te bhikkhu thera rattannu
cirapabbajita   sanghapitaro   sanghaparinayaka  te  sakkarissanti  garukarissanti
manessanti    pujessanti    tesanca   sotabbam   mannissanti   vuddhiyeva
bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani.
     {21.3}    Yavakivanca    bhikkhave   bhikkhu   uppannaya   tanhaya
ponobbhavikaya   no   1-   vasam  gacchissanti  vuddhiyeva  bhikkhave  bhikkhunam
patikankha no parihani.
     {21.4}   Yavakivanca   bhikkhave   bhikkhu  arannakesu  senasanesu
sapekkha bhavissanti vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani.
     {21.5}    Yavakivanca    bhikkhave    bhikkhu   paccattanneva   satim
upatthapessanti     kinti     anagata    ca    pesala    sabrahmacari
agaccheyyum   agata   ca   pesala   sabrahmacari   phasum  vihareyyunti
vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihani.
     {21.6}    Yavakivanca    bhikkhave    ime   satta   aparihaniya
dhamma    bhikkhusu    thassanti    imesu    ca    sattasu    aparihaniyesu
dhammesu       bhikkhu       sandississanti       vuddhiyeva      bhikkhave
@Footnote: 1 Ma. na.
Bhikkhunam patikankha no parihaniti.
     [22]  Satta  vo  bhikkhave  aparihaniye  dhamme desessami .pe.
Katame   ca   bhikkhave   satta   aparihaniya  dhamma  yavakivanca  bhikkhave
bhikkhu   na   kammarama   bhavissanti   [1]-  na  kammaramatam  anuyutta
vuddhiyeva  bhikkhave  bhikkhunam  patikankha  no  parihani. Yavakivanca bhikkhave
bhikkhu   na   bhassarama   bhavissanti   .pe.  na  niddarama  bhavissanti
na   sanganikarama   bhavissanti   na   papiccha  bhavissanti  na  papikanam
icchanam    vasam   gata   na   papamitta   bhavissanti   na   papasahaya
na   papasampavanka   na  oramattakena  visesadhigamena  antara  vosanam
apajjissanti   vuddhiyeva   bhikkhave  bhikkhunam  patikankha  no  parihani .
Yavakivanca   bhikkhave   ime  satta  aparihaniya  dhamma  bhikkhusu  thassanti
imesu    ca    sattasu   aparihaniyesu   dhammesu   bhikkhu   sandississanti
vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihaniti.
     [23]  Satta  vo  bhikkhave  aparihaniye  dhamme desessami .pe.
Katame  ca  bhikkhave  satta  ca  parihaniya  dhamma  yava  kivanca  bhikkhave
bhikkhu   saddha   bhavissanti   vuddhiyeva   bhikkhave  bhikkhunam  patikankha  no
parihani   .   yavakivanca   bhikkhave   bhikkhu  hirimanto  bhavissanti  .pe.
Ottappino   bhavissanti   bahussuta   bhavissanti   araddhaviriya  bhavissanti
satimanto    bhavissanti    pannavanto    bhavissanti    vuddhiyeva   bhikkhave
bhikkhunam   patikankha   no  parihani  .  yavakivanca  bhikkhave  ime  satta
@Footnote: 1 Ma. na kammarata.
Aparihaniya   dhamma   bhikkhusu  thassanti  imesu  ca  sattasu  aparihaniyesu
dhammesu   bhikkhu   sandississanti   vuddhiyeva   bhikkhave  bhikkhunam  patikankha
no parihaniti.
     [24]  Satta  vo  bhikkhave  aparihaniye  dhamme  desessami .p.
Katame   ca   bhikkhave   satta   aparihaniya  dhamma  yavakivanca  bhikkhave
bhikkhu  satisambojjhangam  bhavessanti  vuddhiyeva  bhikkhave  bhikkhunam  patikankha
no   parihani   .   yavakivanca   bhikkhave   bhikkhu   dhammavicayasambojjhangam
bhavessanti    .pe.    viriyasambojjhangam   bhavessanti   pitisambojjhangam
bhavessanti     passaddhisambojjhangam     bhavessanti    samadhisambojjhangam
bhavessanti    upekkhasambojjhangam    bhavessanti   vuddhiyeva   bhikkhave
bhikkhunam   patikankha   no  parihani  .  yavakivanca  bhikkhave  ime  satta
aparihaniya   dhamma   bhikkhusu  thassanti  imesu  ca  sattasu  aparihaniyesu
dhammesu   bhikkhu   sandississanti   vuddhiyeva   bhikkhave  bhikkhunam  patikankha
no parihaniti.
     [25]  Satta  vo  bhikkhave  aparihaniye  dhamme desessami .pe.
Katame   ca   bhikkhave   satta   aparihaniya  dhamma  yavakivanca  bhikkhave
bhikkhu   aniccasannam   bhavessanti   vuddhiyeva  bhikkhave  bhikkhunam  patikankha
no   parihani   .   yavakivanca  bhikkhave  bhikkhu  anattasannam  bhavessanti
.pe.      asubhasannam     bhavessanti     adinavasannam     bhavessanti
pahanasannam     bhavessanti     viragasannam    bhavessanti    nirodhasannam
Bhasessanti   vuddhiyeva   bhikkhave   bhikkhunam  patikankha  no  parihani .
Yavakivanca   bhikkhave   ime  satta  aparihaniya  dhamma  bhikkhusu  thassanti
imesu    ca    sattasu   aparihaniyesu   dhammesu   bhikkhu   sandississanti
vuddhiyeva bhikkhave bhikkhunam patikankha no parihaniti.
     [26]   Sattime   bhikkhave   dhamma  sekhassa  bhikkhuno  parihanaya
samvattanti   katame   satta   kammaramata   bhassaramata   niddaramata
sanganikaramata    indriyesu    aguttadvarata   bhojane   amattannuta
santi   kho   pana   sanghe   sanghakaraniyani  tatra  [1]-  bhikkhu  na  iti
patisancikkhati   santi   kho   pana   sanghe   thera  rattannu  cirapabbajita
bharavahino  [2]-  te  tena  pannayissantiti  attana  vo  3-  yogam
apajjati  ime  kho  bhikkhave  satta  dhamma  sekhassa  bhikkhuno parihanaya
samvattantiti   4-   .   sattime   bhikkhave   dhamma   sekhassa   bhikkhuno
aparihanaya    samvattanti    katame    satta    na    kammaramata   na
bhassaramata    na    niddaramata   na   sanganikaramata   indriyesu
guttadvarata    bhojane    mattannuta    santi    kho    pana   sanghe
sanghakaraniyani   tatra   [5]-   bhikkhu   iti   patisancikkhati   santi   kho
pana   sanghe   thera   rattannu   cirapabbajita   bharavahino  te  tena
pannayissantiti   attana   na   vo   6-   yogam  apajjati  ime  kho
bhikkhave satta dhamma sekhassa bhikkhuno aparihanaya samvattantiti.
     [27]    Sattime    bhikkhave    dhamma   upasakassa   parihanaya
@Footnote: 1-5 Ma. sekho .   2 Ma. na .  3-6 Ma. tesu .   4 Ma. itisaddo natthi.
Samvattanti     katame    satta    bhikkhudassanam    hapeti    saddhammassavanam
pamajjati    adhisile    na    sikkhati    appasadabahulo    hoti   bhikkhusu
theresu   ceva   navesu  ca  majjhimesu  ca  uparambhacitto  dhammam  sunati
randhagavesi   ito   bahiddha   dakkhineyyam   gavesati  tattha  ca  pubbakaram
karoti   ime   kho   bhikkhave   satta   dhamma   upasakassa  parihanaya
samvattanti    .   sattime   bhikkhave   dhamma   upasakassa   aparihanaya
samvattanti    katame    satta   bhikkhudassanam   na   hapeti   saddhammassavanam
nappamajjati    adhisile   sikkhati   pasadabahulo   hoti   bhikkhusu   theresu
ceva   navesu   ca   majjhimesu   ca   anuparambhacitto  dhammam  sunati  na
randhagavesi    na    ito    bahiddha   dakkhineyyam   gavesati   idha   ca
pubbakaram   karoti   ime   kho   bhikkhave   satta   dhamma   upasakassa
aparihanaya samvattantiti.
         Dassanam bhavitattanam         yo hapeti upasako
         savananca ariyadhammanam       adhisile na sikkhati
         appasado ca bhikkhusu        bhiyyo bhiyyo pavaddhati
         uparambhakacitto ca          saddhammam sotumicchati
         ito ca bahiddha annam      dakkhineyyam gavesati
         tattheva ca pubbakaram         yo karoti upasako
         ete kho parihaniye 1-      satta dhamme sudesite
         upasako sevamano         saddhamma parihayati.
@Footnote: 1 Ma. parihaniye. evamuparipi.
         Dassanam bhavitattanam         yo na hapeti upasako
         savananca ariyadhammanam       adhisile ca sikkhati
         pasado cassa bhikkhusu        bhiyyo bhiyyo pavaddhati
         anuparambhacitto ca          saddhammam sotumicchati
         na ito bahiddha annam     dakkhineyyam gavesati
         idheva ca pubbakaram            yo karoti upasako
         ete kho aparihaniye        satta dhamme sudesite
         upasako sevamano         saddhamma na ca hayatiti 1-.
     [28]    Sattima    bhikkhave    upasakassa   vipattiyo   sattima
bhikkhave  upasakassa  sampada  sattime  bhikkhave  upasakassa  asambhava 2-
sattime    bhikkhave   upasakassa   sambhava   katame   satta   bhikkhudassanam
na   hapeti   saddhammassavanam   nappamajjati   adhisile  sikkhati  pasadabahulo
hoti   bhikkhusu  theresu  ceva  navesu  ca  majjhimesu  ca  anuparambhacitto
dhammam      sunati     na     randhagavesi     na     ito     bahiddha
dakkhineyyam   gavesati   idha   ca   pubbakaram  karoti  ime  kho  bhikkhave
satta upasakassa sambhavati.
         Dassanam bhavitattanam        yo hapeti upasako
         savananca ariyadhammanam      adhisile na sikkhati
         appasado ca bhikkhusu       bhiyyo bhiyyo pavaddhati
         uparambhakacitto ca         saddhammam sotumicchati
@Footnote: 1 Ma. saddhamma na parihayatiti. evamuparipi .   2 Ma. parabhava.
         Ito ca bahiddha annam     dakkhineyyam gavesati
         tattheva ca pubbakaram         yo karoti upasako
         ete kho parihaniye          satta dhamme sudesite
         upasako sevamano         saddhamma parihayati.
         Dassanam bhavitattanam        yo na hapeti upasako
         savananca ariyadhammanam      adhisile ca sikkhati
         pasado cassa bhikkhusu       bhiyyo bhiyyo pavaddhati
         anuparambhacitto ca         saddhammam sotumicchati
         na ito bahiddha annam     dakkhineyyam gavesati
         idheva ca pubbakaram            yo karoti upasako
         ete kho aparihaniye        satta dhamme sudesite
         upasako sevamano         saddhamma na ca hayatiti.
                     Vajjivaggo tatiyo.
                        Tassuddanam
         sarandado 1- vassakaro   bhikkhu kammanca saddhiyam
         bodhiyasannam sekho ca          hani vipattayasambhavoti 2-.
                     ------------
                    Devatavaggo catuttho
     [29]    Athakho    annatara    devata   abhikkantaya   rattiya
abhikkantavanna    kevalakappam    jetavanam   obhasetva   yena   bhagava
@Footnote: 1-2 Ma.  sarandavassakaro ca       tisattakani bhikkhuka
@        bodhisanna dve ca hani      vipatti ca parabhavoti.
Tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva  ekamantam  atthasi
ekamantam  thita  kho  sa  devata  bhagavantam  etadavoca  sattime  bhante
dhamma bhikkhuno aparihanaya samvattanti
     {29.1}  katame  satta  satthugaravata  dhammagaravata  sanghagaravata
sikkhagaravata    samadhigaravata   appamadagaravata   patisantharagaravata
ime  kho  bhante  satta  dhamma  bhikkhuno aparihanaya samvattantiti idamavoca
sa  devata  samanunno  sattha  ahosi. Athakho sa devata samanunno me
satthati bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva tatthevantaradhayi.
     {29.2}  Athakho bhagava tassa rattiya accayena bhikkhu amantesi imam
bhikkhave   rattim  annatara  devata  abhikkantaya  rattiya  abhikkantavanna
kevalakappam   jetavanam   obhasetva  yenaham  tenupasankami  upasankamitva
mam  abhivadetva  ekamantam  atthasi  ekamantam  thita  kho  bhikkhave  sa
devata   mam   etadavoca  sattime  bhante  dhamma  bhikkhuno  aparihanaya
samvattanti   katame   satta   satthugaravata   dhammagaravata   sanghagaravata
sikkhagaravata    samadhigaravata   appamadagaravata   patisantharagaravata
ime   kho   bhante   satta   dhamma   bhikkhuno  aparihanaya  samvattantiti
idamavoca  bhikkhave  sa  devata  idam  vatva  mam  abhivadetva  padakkhinam
katva tatthevantaradhayiti.
         Satthugaru dhammagaru             samghe ca tibbagaravo
         samadhigaru atapi            sikkhaya tibbagaravo
         Appamadagaru bhikkhu         patisantharagaravo
         abhabbo parihanaya        nibbanasseva santiketi.
     [30]   Imam   bhikkhave   rattim   annatara   devata  abhikkantaya
rattiya   abhikkantavanna   kevalakappam   jetavanam   obhasetva  yenaham
tenupasankami    upasankamitva    mam   abhivadetva   ekamantam   atthasi
ekamantam   thita   kho   bhikkhave  sa  devata  mam  etadavoca  sattime
bhante    dhamma    bhikkhuno    aparihanaya   samvattanti   katame   satta
satthugaravata  dhammagaravata  sanghagaravata  sikkhagaravata  samadhigaravata
hirigaravata    ottappagaravata   ime   kho   bhante   satta   dhamma
bhikkhuno   aparihanaya   samvattantiti   idamavoca   bhikkhave   sa  devata
idam vatva mam abhivadetva padakkhinam katva tatthevantaradhayiti.
         Satthugaru dhammagaru                sanghe ca tibbagaravo
         samadhigaru atapi               sikkhaya tibbagaravo
         hiriotappasampanno        sappatisso sagaravo
         abhabbo parihanaya           nibbanasseva santiketi.
     [31]   Imam   bhikkhave   rattim   annatara   devata   .pe.  mam
etadavoca   sattime   bhante   dhamma   bhikkhuno  aparihanaya  samvattanti
katame   satta  satthugaravata  dhammagaravata  sanghagaravata  sikkhagaravata
samadhigaravata    sovacassata    kalyanamittata    ime   kho   bhante
satta     dhamma     bhikkhuno    aparihanaya    samvattantiti    idamavoca
Bhikkhave   sa   devata  idam  vatva  mam  abhivadetva  padakkhinam  katva
tatthevantaradhayiti.
         Satthugaru dhammagaru                sanghe ca tibbagaravo
         samadhigaru atapi               sikkhaya tibbagaravo
         kalyanamitto suvaco         sappatisso sagaravo
         abhabbo parihanaya           nibbanasseva santiketi.
     [32]  Imam  bhikkhave  rattim  annatara  .pe. Mam etadavoca sattime
bhante    dhamma    bhikkhuno    aparihanaya   samvattanti   katame   satta
satthugaravata      dhammagaravata      sanghagaravata      sikkhagaravata
samadhigaravata   sovacassata   kalyanamittata   ime  kho  bhante  satta
dhamma  bhikkhuno  aparihanaya  samvattantiti  idamavoca  bhikkhave  sa devata
idam vatva mam abhivadetva padakkhinam katva tatthevantaradhayiti.
     {32.1}  Evam vutte ayasma sariputto bhagavantam etadavoca imassa
kho  aham  bhante  bhagavata  sankhittena  bhasitassa  evam  vittharena  attham
ajanami    idha   bhante   bhikkhu   attana   ca   satthugaravo   hoti
satthugaravataya   ca   vannavadi   ye   canne   bhikkhu   na  satthugarava
te   ca   satthugaravataya   samadapeti   ye  canne  bhikkhu  satthugarava
tesanca   vannam   bhanati   bhutam   taccham  kalena  attana  ca  dhammagaravo
hoti   .pe.   sanghagaravo   hoti   sikkhagaravo  hoti  samadhigaravo
hoti     suvaco     hoti    kalyanamitto    hoti    kalyanamittataya
Ca    vannavadi    ye   canne   bhikkhu   na   kalyanamitta   te   ca
kalyanamittataya    samadapeti    ye    canne    bhikkhu   kalyanamitta
tesanca  vannam  bhanati  bhutam  taccham  kalena  1-  imassa  kho  aham  bhante
bhagavata sankhittena bhasitassa evam vittharena attham ajanamiti.
     {32.2}  Sadhu  sadhu  sariputta  sadhu  kho  tvam  sariputta imassa
maya   sankhittena   bhasitassa   evam  vittharena  attham  ajanasi  idha
sariputta   bhikkhu   attana   ca   satthugaravo  hoti  satthugaravataya  ca
vannavadi   ye   canne  bhikkhu  na  satthugarava  te  ca  satthugaravataya
samadapeti    ye    canne    bhikkhu    satthugarava    tesanca   vannam
bhanati   bhutam   taccham   kalena   attana   ca  dhammagaravo  hoti  .pe.
Sanghagaravo  hoti  sikkhagaravo  hoti  samadhigaravo  hoti  suvaco hoti
kalyanamitto    hoti   kalyanamittataya   ca   vannavadi   ye   canne
bhikkhu   na   kalyanamitta   te   ca   kalyanamittataya  samadapeti  ye
canne    bhikkhu    kalyanamitta   tesanca   vannam   bhanati   bhutam   taccham
kalena   2-  imassa  kho  sariputta  maya  sankhittena  bhasitassa  evam
vittharena attho datthabboti.
     [33]  Sattahi  bhikkhave  angehi  samannagato  mitto sevitabbo.
Katamehi  sattahi  duddadam  dadati  dukkaram  karoti  dukkhamam khamati guyhamassa 3-
avikaroti  guyhamassa  pariguhati  apadasu  na  jahati  khinena  natimannati.
Imehi     kho     bhikkhave     sattahangehi     samannagato    mitto
@Footnote: 1-2 Ma. kalenati .    3 Ma. guyhassa.
Sevitabboti.
         Duddadam dadati cittam             dukkarancapi kubbati
         athopissa duruttani            khamati dukkhamanipi 1-
         guyhamassa ca 2- akkhati     guyhassa pariguhati
         apadasu na jahati             khinena natimannati
         yasmim etani thanani          samvijjantidha puggale
         so mitto mittakamena       bhajitabbo tathavidhoti.
     [34]   Sattahi   bhikkhave   dhammehi   samannagato   bhikkhu  mitto
sevitabbo    bhajitabbo    payirupasitabbo    api    panujjamanenapi  .
Katamehi  sattahi  piyo  ca  hoti  manapo  ca  garu  ca bhavaniyo ca vatta
ca   vacanakkhamo   ca   gambhiranca   katham  katta  hoti  no  ca  atthane
niyojeti   .  imehi  kho  bhikkhave  sattahi  dhammehi  samannagato  bhikkhu
mitto sevitabbo bhajitabbo payirupasitabbo api panujjamanenapiti.
         Piyo ca 3- garu bhavaniyo     vatta ca vacanakkhamo
         gambhiranca katham katta         no catthane niyojaye 4-
         yasmim etani thanani         samvijjantidha puggale
         so mitto mittakamena      atthakamanukampako 5-
         api nasiyamanena              bhajitabbo tathavidhoti.
     [35]   Sattahi   bhikkhave  dhammehi  samannagato  bhikkhu  nacirasseva
@Footnote: 1 Ma. ... ca .   2 Ma. guyhanca tassa .   3 Ma. casaddo natthi .  4 Ma. niyojako.
@5 Ma. ...kampato.
Catasso   patisambhida  sayam  abhinna  sacchikatva  upasampajja  vihareyya .
Katamehi   sattahi   idha   bhikkhave   bhikkhu   idamme   cetaso  linattanti
yathabhutam    pajanati   ajjhattam   sankhittam   va   cittam   ajjhattam   me
sankhittam   cittanti   yathabhutam   pajanati   bahiddha  vikkhittam  va  cittam
bahiddha   me   vikkhittam   cittanti   yathabhutam   pajanati   tassa  vidita
vedana   uppajjanti   vidita   upatthahanti   vidita   abbhattham   gacchanti
vidita    sanna    uppajjanti   vidita   upatthahanti   vidita   abbhattham
gacchanti    vidita   vitakka   uppajjanti   vidita   upatthahanti   vidita
abbhattham     gacchanti    sappayasappayesu    kho    panassa    dhammesu
hinappanitesu     kanhasukkasappatibhagesu     nimittam     suggahitam     hoti
sumanasikatam   supadharitam   suppatividdham   pannaya   .   imehi  kho  bhikkhave
sattahi   dhammehi   samannagato   bhikkhu   nacirasseva  catasso  patisambhida
sayam abhinna sacchikatva upasampajja vihareyyati.
     [36]  Sattahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  sariputto  catasso
patisambhida   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja  viharati  .  katamehi
sattahi    idha    bhikkhave    sariputto   idamme   cetaso   linattanti
yathabhutam    pajanati   ajjhattam   sankhittam   va   cittam   ajjhattam   me
sankhittam   cittanti   yathabhutam   pajanati   bahiddha   va  vikkhittam  cittam
bahiddha   me   vikkhittam   cittanti   yathabhutam   pajanati   tassa  vidita
vedana   uppajjanti   vidita   upatthahanti   vidita   abbhattham   gacchanti
Vidita    sanna    uppajjanti   vidita   upatthahanti   vidita   abbhattham
gacchanti    vidita   vitakka   uppajjanti   vidita   upatthahanti   vidita
abbhattham     gacchanti    sappayasappayesu    kho    panassa    dhammesu
hinappanitesu    kanhasukkasappatibhagesu   cittam   1-   suggahitam   sumanasikatam
supadharitam  suppatividdham  pannaya  .  imehi  kho  bhikkhave  sattahi  dhammehi
samannagato   sariputto   catasso  patisambhida  sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja viharatiti.
     [37]   Sattahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  bhikkhu  cittam  vase
vatteti   no   ca   bhikkhu  cittassa  vasena  vattati  .  katamehi  sattahi
idha   bhikkhave   bhikkhu   samadhikusalo   hoti   samadhissa   samapattikusalo
hoti     samadhissa     thitikusalo    hoti    samadhissa    vutthanakusalo
hoti    samadhissa   kallitakusalo   2-   hoti   samadhissa   gocarakusalo
hoti   samadhissa   abhiniharakusalo   hoti   .   imehi   kho   bhikkhave
sattahi   dhammehi   samannagato   bhikkhu   cittam   vase  vatteti  no  ca
bhikkhu cittassa vasena vattatiti.
     [38]  Sattahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato sariputto cittam vase
vatteti  no  ca  sariputto  cittassa  vasena  vattati  .  katamehi sattahi
idha   bhikkhave  sariputto  samadhikusalo  [3]-  samadhissa  samapattikusalo
samadhissa  thitikusalo  samadhissa  vutthanakusalo  samadhissa  kallitakusalo  2-
samadhissa   gocarakusalo   samadhissa   abhiniharakusalo  [3]-  imehi  kho
@Footnote: 1 Ma. nimittam .   2 Ma. kalyanakusalo .   3 Ma. hoti.
Bhikkhave   sattahi  dhammehi  samannagato  sariputto  cittam  vase  vatteti
no ca sariputto cittassa vasena vattatiti.
     [39]   Athakho   ayasma   sariputto  pubbanhasamayam  nivasetva
pattacivaramadaya   savatthim   pindaya   pavisi   .   athakho   ayasmato
sariputtassa   etadahosi   atippago   kho   tava   savatthiyam   pindaya
caritum    yannunaham    yena    annatitthiyanam    paribbajakanam   aramo
tenupasankameyyanti     .    athakho    ayasma    sariputto    yena
annatitthiyanam        paribbajakanam        aramo       tenupasankami
upasankamitva      tehi      annatitthiyehi     paribbajakehi     saddhim
sammodi    sammodaniyam    katham    saraniyam    vitisaretva    ekamantam
nisidi    .    tena    kho    pana    samayena    tesam   annatitthiyanam
paribbajakanam       sannisinnanam       sannipatitanam      ayamantarakatha
udapadi    yo    hi    koci   avuso   dvadasa   vassani   paripunnam
parisuddham   brahmacariyam   carati   niddaso   bhikkhuti   alam   vacanayati  .
Athakho    ayasma    sariputto   tesam   annatitthiyanam   paribbajakanam
bhasitam   neva   abhinandi   nappatikkosi   anabhinanditva   appatikkositva
utthayasana   pakkami   bhagavato   santike   etassa   bhasitassa  attham
ajanissamiti.
     {39.1}  Athakho  ayasma  sariputto  savatthiyam  pindaya caritva
pacchabhattam   pindapatapatikkanto  yena  bhagava  tenupasankami  upasankamitva
bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno  kho ayasma
sariputto    bhagavantam    etadavoca    idhaham    bhante    pubbanhasamayam
Nivasetva      pattacivaramadaya      savatthim     pindaya     pavisim
tassa   mayham   bhante   etadahosi   atippago   kho   tava   savatthiyam
pindaya    caritum    yannunaham    yena    annatitthiyanam    paribbajakanam
aramo   tenupasankameyyanti   athakhvaham   bhante   yena  annatitthiyanam
paribbajakanam     aramo     tenupasankamim     upasankamitva     tehi
annatitthiyehi    paribbajakehi    saddhim    sammodim    sammodaniyam    katham
saraniyam  vitisaretva  ekamantam  nisidim  tena  kho  pana  bhante samayena
tesam     annatitthiyanam     paribbajakanam    sannisinnanam    sannipatitanam
ayamantarakatha   udapadi   yo   hi   koci   avuso  dvadasa  vassani
paripunnam   parisuddham   brahmacariyam   carati  niddaso  bhikkhuti  alam  vacanayati
athakhvaham   bhante   tesam   annatitthiyanam   paribbajakanam   bhasitam  neva
abhinandim        nappatikkosim       anabhinanditva       appatikkositva
utthayasana   pakkamim   1-  bhagavato  santike  etassa  bhasitassa  2-
attham   ajanissamiti   sakka   nu   kho   bhante   imasmim  dhammavinaye
kevalam vassagananamattena niddaso bhikkhu pannapetunti.
     {39.2}   Na   kho  sariputta  sakka  imasmim  dhammavinaye  kevalam
vassagananamattena     niddaso     bhikkhu     pannapetum     satta    kho
imani      sariputta      niddasavatthuni     maya     sayam     abhinna
sacchikatva    paveditani    katamani    satta    idha   sariputta   bhikkhu
sikkhasamadane    tibbacchando     hoti    ayatinca   sikkhasamadane
adhigatapemo    3-    dhammanisantiya     tibbacchando   hoti   ayatinca
@Footnote: 1 Ma. pakkamim .  2 Ma. ayam patho natthi .   3 Ma. avigatapemo. evamuparipi.
Dhammanisantiya     adhigatapemo     icchavinaye     tibbacchando    hoti
ayatinca     icchavinaye    adhigatapemo    patisallane    tibbacchando
hoti   ayatinca   patisallane   adhigatapemo   viriyarambhe  tibbacchando
hoti   ayatinca   viriyarambhe   adhigatapemo   satinepakke  tibbacchando
hoti   ayatinca   satinepakke   adhigatapemo  ditthipativedhe  tibbacchando
hoti   ayatinca   ditthipativedhe   adhigatapemo   imani   kho  sariputta
satta    niddasavatthuni    maya   sayam   abhinna   sacchikatva   paveditani
imehi    kho    sariputta   sattahi   niddasavatthuhi   samannagato   bhikkhu
dvadasa    [1]-    vassani    paripunnam   parisuddham   brahmacariyam   carati
niddaso   bhikkhuti   alam   vacanaya   catuvisati   cepi   vassani   paripunnam
parisuddham   brahmacariyam   carati   niddaso   bhikkhuti   alam  vacanaya  chattimsati
cepi    vassani    paripunnam    parisuddham    brahmacariyam   carati   niddaso
bhikkhuti     alam    vacanaya    atthacattalisancepi    vassani    paripunnam
parisuddham brahmacariyam carati niddaso bhikkhuti alam vacanayati.
     [40]  Ekam  samayam  bhagava  kosambiyam viharati ghositarame. Athakho
ayasma    anando    pubbanhasamayam    nivasetva    pattacivaramadaya
kosambim   pindaya  pavisi  .  athakho  ayasmato  anandassa  etadahosi
atippago   kho   tava   kosambiyam   pindaya   caritum   yannunaham   yena
annatitthiyanam   paribbajakanam   aramo   tenupasankameyyanti  .  athakho
ayasma    anando   yena   annatitthiyanam   paribbajakanam   aramo
@Footnote: 1 Ma. cepi.
Tenupasankami     upasankamitva    tehi    annatitthiyehi    paribbajakehi
saddhim   sammodi   sammodaniyam   katham   saraniyam   vitisaretva  ekamantam
nisidi   .   tena  kho  pana  samayena  tesam  annatitthiyanam  paribbajakanam
sannisinnanam   sannipatitanam   ayamantarakatha   udapadi   yo   hi   koci
avuso    dvadasa    vassani   paripunnam   parisuddham   brahmacariyam   carati
niddaso bhikkhuti alam vacanayati.
     {40.1}    Athakho   ayasma   anando   tesam   annatitthiyanam
paribbajakanam    bhasitam    neva   abhinandi   nappatikkosi   anabhinanditva
appatikkositva   utthayasana   pakkami   bhagavato   santike   etassa
bhasitassa   attham   ajanissamiti  athakho  ayasma  anando  kosambiyam
pindaya    caritva    pacchabhattam    pindapatapatikkanto   yena   bhagava
tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi
ekamantam nisinno kho ayasma anando bhagavantam etadavoca
     {40.2}  idhaham  bhante  pubbanhasamayam  nivasetva pattacivaramadaya
kosambim   pindaya   pavisim   tassa   mayham  bhante  etadahosi  atippago
kho   tava   kosambiyam   pindaya   caritum  yannunaham  yena  annatitthiyanam
paribbajakanam     aramo    tenupasankameyyanti    athakhvaham    bhante
yena     annatitthiyanam     paribbajakanam     aramo     tenupasankamim
upasankamitva    tehi    annatitthiyehi   paribbajakehi   saddhim   sammodim
sammodaniyam    katham   saraniyam   vitisaretva   ekamantam   nisidim   tena
kho    pana    bhante    samayena   tesam   annatitthiyanam   paribbajakanam
Sannisinnanam      sannipatitanam      ayamantarakatha     udapadi     yo
hi   koci   avuso   dvadasa   vassani   paripunnam  parisuddham  brahmacariyam
carati   niddaso   bhikkhuti   alam   vacanayati   athakhvaham   bhante   tesam
annatitthiyanam    paribbajakanam    bhasitam   neva   abhinandim   nappatikkosim
anabhinanditva     appakositva     utthayasana    pakkamim    bhagavato
santike    etassa    bhasitassa    attham   ajanissamiti   sakka   nu
kho   bhante   imasmim   dhammavinaye   kevalam   vassagananamattena   niddaso
bhikkhu pannapetunti.
     {40.3}   Na   kho   ananda  sakka  imasmim  dhammavinaye  kevalam
vassagananamattena    niddaso    bhikkhu   pannapetum   satta   kho   imani
ananda niddasavatthuni maya sayam abhinna sacchikatva paveditani
     {40.4}  katamani  satta  idhananda  bhikkhu  saddho hoti hirima hoti
ottappi   hoti   bahussuto   hoti   araddhaviriyo  hoti  satima  hoti
pannava    hoti   imani   kho   ananda   satta   niddasavatthuni   maya
sayam   abhinna   sacchikatva   paveditani   imehi   kho  ananda  sattahi
niddasavatthuhi   samannagato   bhikkhu   dvadasa   cepi   vassani   paripunnam
parisuddham   brahmacariyam   carati   niddaso   bhikkhuti   alam  vacanaya  catuvisati
cepi   vassani   paripunnam   parisuddham   brahmacariyam  carati  niddaso  bhikkhuti
alam     vacanaya    chattimsati    cepi    vassani    paripunnam    parisuddham
brahmacariyam   carati   niddaso   bhikkhuti   alam  vacanaya  atthacattalisancepi
vassani        paripunnam        parisuddham       brahmacariyam       carati
Niddaso bhikkhuti alam vacanayati.
                    Devatavaggo catuttho.
                        Tassuddanam
        appamado hirima 1- ca        dve suvaca duve sakha 2-
        dvepatisambhida dve vasa     niddasavatthupare dveti 3-.
                    ---------------
                    Mahayannavaggo pancamo
     [41]   Sattima   bhikkhave   vinnanatthitiyo   .   katama   satta
santi    bhikkhave    satta   nanattakaya   nanattasannino   seyyathapi
manussa   ekacce   ca   deva  ekacce  ca  vinipatika  ayam  pathama
vinnanatthiti     .     santi     bhikkhave     satta     nanattakaya
ekattasannino    seyyathapi    deva   brahmakayika   pathamabhinibbatta
ayam   dutiya   vinnanatthiti   .   santi   bhikkhave  satta  ekattakaya
nanattasannino     seyyathapi    deva    abhassara    ayam    tatiya
vinnanatthiti   .   santi   bhikkhave  satta  ekattakaya  ekattasannino
seyyathapi    deva    subhakinha    ayam    catuttha   vinnanatthiti  .
Santi     bhikkhave     satta     sabbaso     rupasannanam    samatikkama
patighasannanam       atthangama        nanattasannanam       amanasikara
ananto     akasoti     akasanancayatanupaga      ayam    pancama
vinnanatthiti   .   santi   bhikkhave   satta  sabbaso  akasanancayatanam
samatikkamma        anantam        vinnananti       vinnanancayatanupaga
@Footnote: 1 Ma. hiri ceva .   2 Ma. mitta .   3 Ma. duve nidudasavatthunati.
Ayam    chattha    vinnanatthiti   .   santi   bhikkhave   satta   sabbaso
vinnanancayatanam    samatikkamma    natthi    kinciti    akincannayatanupaga
ayam sattama vinnanatthiti. Ima kho bhikkhave satta vinnanatthitiyoti.
     [42]  Sattime  bhikkhave  samadhiparikkhara. Katame satta sammaditthi
sammasankappo      sammavaca      sammakammanto      sammaajivo
sammavayamo   sammasati   ya   kho   bhikkhave   imehi   sattahangehi
cittassekaggata   parikkhata   ayam   vuccati  bhikkhave  ariyo  samadhi  1-
saupaniso itipi saparikkharo itipiti.
     [43]  Sattime  bhikkhave  aggi  .  katame  satta  ragaggi dosaggi
mohaggi    ahuneyyaggi    gahapataggi    dakkhineyyaggi   katthaggi   ime
kho bhikkhave satta aggiti.
     [44]  Ekam  samayam  bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa
arame   .   tena   kho   pana   samayena  uggatasarirassa  brahmanassa
mahayanno     upakkhato     hoti    panca    usabhasatani    thunupanitani
honti       yannatthaya      panca      vacchatarasatani      thunupanitani
honti     yannatthaya    panca    vacchatarisatani    thunupanitani    honti
yannatthaya     panca    ajasatani    thunupanitani    honti    yannatthaya
panca     urabbhasatani     thunupanitani    honti    yannatthaya    athakho
uggatasariro    brahmano   yena   bhagava   tenupasankami   upasankamitva
@Footnote: 1 Ma. sammasamadhi.
Bhagavata   saddhim   sammodi   sammodaniyam   katham   saraniyam   vitisaretva
ekamantam   nisidi   ekamantam   nisinno   kho   uggatasariro   brahmano
bhagavantam etadavoca
     {44.1}   sutam  metam  bho  gotama  aggissa  adhanam  1-  yupassa
ussapanam    mahapphalam    hoti   mahanisamsanti   .   mayapi   kho   etam
brahmana   sutam   aggissa   adhanam   yupassa   ussapanam  mahapphalam  hoti
mahanisamsanti   .   dutiyampi   kho   .pe.   tatiyampi   kho  uggatasariro
brahmano   bhagavantam   etadavoca   sutam   metam   bho   gotama  aggissa
adhanam    yupassa    ussapanam    mahapphalam    hoti    mahanisamsanti  .
Mayapi    kho    etam    brahmana   sutam   aggissa   adhanam   yupassa
ussapanam    mahapphalam    hoti   mahanisamsanti   .   tayidam   bho   gotama
sameti bhotoceva gotamassa amhakanca yadidam sabbena sabbanti 2-.
     {44.2}  Evam  vutte  ayasma  anando  uggatasariram  brahmanam
etadavoca  na  kho  brahmana  tathagata  evam  pucchitabba  sutam metam bho
gotama   aggissa  adhanam  yupassa  ussapanam  mahapphalam  hoti  mahanisamsanti
evanca  3-  kho  brahmana  tathagata  pucchitabba  ahanhi  bhante  aggim
adhatukamo   4-   yupam   ussapetukamo  ovadatu  mam  bhante  bhagava
anusasatu mam bhante bhagava yam mama assa digharattam hitaya sukhayati.
     {44.3}   Athakho   uggatasariro   brahmano  bhagavantam  etadavoca
ahanhi    bho    gotama   aggim   adhatukamo   yupam   ussapetukamo
ovadatu   mam   bhavam  gotamo  anusasatu  mam  bhavam  gotamo  yam  mama  assa
digharattam   hitaya   sukhayati   .   aggim   brahmana   adhento   5-
@Footnote: 1 Ma. adanam. evamuparipi .  2 Ma. itisaddo natthi .   3 Ma. casaddo natthi.
@4 Ma. adatukamo. evamuparipi .   5 Ma. adento. evamuparipi.
Yupam   ussapento   pubbeva   yanne   1-   tini  satthani  ussapeti
akusalani   dukkhudrayani   dukkhavipakani   .   katamani   tini   kayasattham
vacisattham   manosattham   aggim   brahmana   adhento   yupam  ussapento
pubbeva   yanne   evam   cittam   uppadeti  ettaka  usabha  hannantu
yannatthaya    ettaka    vacchatara    hannantu   yannatthaya   ettaka
vacchatariyo     hannantu     yannatthaya    ettaka    aja    hannantu
yannatthaya     ettaka    urabbha    hannantu    yannatthayati    so
punnam   karomiti   apunnam  karoti  kusalam  karomiti  akusalam  karoti  sugatiya
maggam    pariyesamiti    duggatiya   maggam   pariyesati   aggim   brahmana
adhento   yupam   ussapento   pubbeva  yanne  idam  pathamam  manosattham
ussapeti akusalam dukkhudrayam dukkhavipakam.
     {44.4}  Puna  caparam  brahmana  aggim  adhento yupam ussapento
pubbeva   yanne   evam   vacam   bhasati   ettaka   usabha   hannantu
yannatthaya    ettaka    vacchatara    hannantu   yannatthaya   ettaka
vacchatariyo     hannantu     yannatthaya    ettaka    aja    hannantu
yannatthaya     ettaka    urabbha    hannantu    yannatthayati    so
punnam   karomiti   apunnam  karoti  kusalam  karomiti  akusalam  karoti  sugatiya
maggam    pariyesamiti    duggatiya   maggam   pariyesati   aggim   brahmana
adhento   yupam   ussapento   pubbeva   yanne  idam  dutiyam  vacisattham
ussapeti akusalam dukkhudrayam dukkhavipakam.
     {44.5}    Puna    caparam    brahmana   aggim   adhento   yupam
ussapento    pubbeva    yanne    sayam    pathamam    samarabhati    2-
@Footnote: 1 Ma. yanna. evamuparipi .   2 Si. samarabbhati. Ma. samarambhati. evamuparipi.
Usabha    hannantu    yannatthaya    sayam    pathamam   samarabhati   vacchatara
hannantu    yannatthaya    sayam   pathamam   samarabhati   vacchatariyo   hannantu
yannatthaya   sayam   pathamam   samarabhati   aja   hannantu   hannatthaya  sayam
pathamam    samarabhati    urabbha    hannantu    yannatthayati   so   punnam
karomiti   apunnam   karoti   kusalam   karomiti   akusalam   karoti   sugatiya
maggam    pariyesamiti    duggatiya   maggam   pariyesati   aggim   brahmana
adhento   yupam   ussapento   pubbeva  yanne  idam  tatiyam  kayasattham
ussapeti   akusalam   dukkhudrayam   dukkhavipakam  aggim  brahmana  adhento
yupam   ussapento   pubbeva   yanne  imani  tini  satthani  ussapeti
akusalani dukkhudrayani dukkhavipakani.
     {44.6}   Tayome   brahmana   aggi  pahatabba  parivajjetabba
na sevitabba. Katame tayo ragaggi dosaggi mohaggi.
     {44.7}  Kasma  cayam  brahmana ragaggi pahatabbo parivajjetabbo
na  sevitabbo  ratto  kho  brahmana  ragena  abhibhuto  pariyadinnacitto
kayena  duccaritam  carati  vacaya  duccaritam  carati  manasa duccaritam carati so
kayena  duccaritam  caritva  vacaya duccaritam caritva manasa duccaritam caritva
kayassa   bheda   parammarana   apayam  duggatim  vinipatam  nirayam  upapajjati
tasma cayam 1- ragaggi pahatabbo parivajjetabbo na sevitabbo.
     {44.8}    Kasma    cayam    brahmana    dosaggi   pahatabbo
parivajjetabbo    na    sevitabbo   duttho   kho   brahmana   dosena
abhibhuto     pariyadinnacitto    kayena    duccaritam    carati    vacaya
@Footnote: 1 Ma. tasmayam. evamuparipi.
Duccaritam   carati   manasa  duccaritam  carati  so  kayena  duccaritam  caritva
vacaya   duccaritam   caritva   manasa  duccaritam  caritva  kayassa  bheda
parammarana   apayam   duggatim   vinipatam   nirayam   upapajjati  tasma  cayam
dosaggi pahatabbo parivajjetabbo na sevitabbo.
     {44.9}  Kasma  cayam  brahmana mohaggi pahatabbo parivajjetabbo
na  sevitabbo  mulho  kho  brahmana  mohena  abhibhuto  pariyadinnacitto
kayena  duccaritam  carati  vacaya  duccaritam  carati  manasa duccaritam carati so
kayena  duccaritam  caritva  vacaya duccaritam caritva manasa duccaritam caritva
kayassa   bheda   parammarana   apayam  duggatim  vinipatam  nirayam  upapajjati
tasma  cayam  mohaggi  pahatabbo  parivajjetabbo  na  sevitabbo. Ime
kho brahmana tayo aggi pahatabba parijjetabba na sevitabba.
     {44.10}  Tayome  brahmana  aggi  sakkatva garukatva manetva
pujetva   samma   sukham   parihatabba   .  katame  tayo  ahuneyyaggi
gahapataggi dakkhineyyaggi.
     {44.11}  Katamo  ca  brahmana  ahuneyyaggi  idha brahmana yassa
te  honti  matati  va  pitati  va  ayam vuccati brahmana ahuneyyaggi
tam  kissa  hetu  atohayam  1-  brahmana  ahuto  sambhuto  tasma cayam
ahuneyyaggi   sakkatva   garukatva   manetva  pujetva  samma  sukham
parihatabbo.
     {44.12}  Katamo  ca  brahmana  gahapataggi  idha brahmana yassa te
honti  puttati va darati va dasati va pessati va [2]- ayam vuccati
@Footnote: 1 Ma. atohayam .   2 Ma. kammakarati va.
Brahmana   gahapataggi   tasma   cayam   gahapataggi   sakkatva   garukatva
manetva pujetva samma sukham parihatabbo.
     {44.13}  Katamo  ca  brahmana  dakkhineyyaggi  idha  brahmana ye
te   samanabrahmana  madappamada  1-  pativirata  khantisoracce  nivittha
ekamattanam   damenti  ekamattanam  samenti  ekamattanam  parinibbapenti
ayam  vuccati  brahmana  dakkhineyyaggi  tasma  cayam dakkhineyyaggi sakkatva
garukatva  manetva pujetva samma sukham parihatabbo. Ime kho brahmana
tayo aggi sakkatva garukatva manetva pujetva samma sukham parihatabba.
     {44.14}  Ayam kho pana brahmana katthaggi kalena kalam ujjaletabbo
kalena    kalam    ajjhupekkhitabbo    kalena   kalam   nibbapetabbo
kalena   kalam  nikkhipitabboti  .  evam  vutte  uggatasariro  brahmano
bhagavantam   etadavoca   abhikkantam   bho   gotama   .pe.   upasakam   mam
bhavam  gotamo  dharetu  ajjatagge  panupetam  saranam  gatam  2- esaham bho
gotamo   panca   usabhasatani   muncami  jivitam  demi  panca  vacchatarasatani
muncami   jivitam   demi  panca  vacchatarisatani  muncami  jivitam  demi  panca
ajasatani   muncami   jivitam   demi   panca   urabbhasatani  muncami  jivitam
demi  haritani  ceva  tinani  khadantu  sitani  ca  paniyani  pivantu sito
ca nesam vato upavayatuti 3-.
     [45]  Sattima  bhikkhave  sanna  bhavita bahulikata mahapphala honti
mahanisamsa   amatogadha   amatapariyosana   .  katama  satta  asubhasanna
@Footnote: 1 Ma. parappavada .  2 Ma. gatanti .  3 Ma. upavayatanti.
Maranasanna     ahare    patikkulasanna    sabbaloke    anabhiratasanna
aniccasanna   anicce   dukkhasanna   dukkhe   anattasanna   ima   kho
bhikkhave   satta  sanna  bhavita  bahulikata  mahapphala  honti  mahanisamsa
amatogadha amatapariyosanati.
     [46]   Sattima   bhikkhave   sanna  bhavita  bahulikata  mahapphala
honti   mahanisamsa   amatogadha   amatapariyosana   .   katama   satta
asubhasanna     maranasanna     ahare     patikkulasanna    sabbaloke
anabhiratasanna  aniccasanna  anicce  dukkhasanna  dukkhe anattasanna [1]-
asubhasanna   bhikkhave   bhavita   bahulikata   mahapphala  hoti  mahanisamsa
amatogadha   amatapariyosanati   iti  kho  panetam  vuttam  kincetam  paticca
vuttam   asubhasannaparicitena   bhikkhave   bhikkhuno   cetasa  bahulam  viharato
methunadhammasamapattiya   cittam   patiliyati   patikujjati   2-   pativattati  na
sampasariyati  upekkha  va  patikkulyata  va santhati seyyathapi bhikkhave
kukkutapattam  va  nharudaddulam  va  aggimhi  pakkhittam  patiliyati  patikujjati
pativattati  na  sampasariyati evameva kho bhikkhave bhikkhuno asubhasannaparicitena
cetasa   bahulam  viharato  methunadhammasamapattiya  cittam  patiliyati  patikujjati
pativattati na sampasariyati upekkha va patikkulyata va santhati
     {46.1}   sace   bhikkhave   bhikkhuno  asubhasannaparicitena  cetasa
bahulam     viharato    methunadhammasamapattiya    cittam    anusandati    3-
@Footnote: 1 Ma. ima kho bhikkhave satta sanna bhavita bahulikata mahapphala honti mahanisamsa
@amatogadha amatapariyosanati .   2 Ma. patikutati. evamuparipi .  3 Ma. anusandahati.
@evamuparipi.
Appatikkulyata    va    santhati    veditabbametam   bhikkhave   bhikkhuna
abhavita   me   asubhasanna   natthi  me  pubbenaparam  viseso  appattam
me   bhavanaphalanti   itiha  tattha  sampajano  hoti  sace  pana  bhikkhave
bhikkhuno  asubhasannaparicitena  cetasa  bahulam  viharato methunadhammasamapattiya
cittam   patiliyati   patikujjati   pativattati   na  sampasariyati  upekkha  va
patikkulyata   va   santhati   veditabbametam  bhikkhave  bhikkhuna  bhavita
me  asubhasanna  atthi  me  pubbenaparam  viseso  pattam me bhavanaphalanti
itiha   tattha  sampajano  hoti  asubhasanna  bhikkhave   bhavita  bahulikata
mahapphala   hoti   mahanisamsa   amatogadha  amatapariyosanati  iti  yantam
vuttam idametam paticca vuttam.
     {46.2}  Maranasanna  bhikkhave  bhavita  bahulikata  mahapphala  hoti
mahanisamsa  amadhogadha  amatapariyosanati  iti  kho  panetam  vuttam kincetam
paticca   vuttam   maranasannaparicitena   bhikkhave   bhikkhuno   cetasa  bahulam
viharato  jivitanikantiya  cittam  patiliyati  patikujjati  pativattati na sampasariyati
upekkha  va  patikkulyata  va  santhati  seyyathapi bhikkhave kukkutapattam
va   nharudaddulam   va  aggimhi  pakkhittam  patiliyati  patikujjati  pativattati
na   sampasariyati   evameva   kho  bhikkhave  bhikkhuno  maranasannaparicitena
cetasa  bahulam  viharato  jivitanikantiya  cittam  patiliyati  patikujjati pativattati
na sampasariyati upekkha va patikkulyata va santhati
     {46.3} sace bhikkhave bhikkhuno maranasannaparicitena cetasa bahulam viharato
Jivitanikantiya    cittam    anusandati    appatikkulyata    va   santhati
veditabbametam   bhikkhave   bhikkhuna   abhavita   me   maranasanna   natthi
me   pubbenaparam   viseso   appattam   me  bhavanaphalanti  itiha  tattha
sampajano   hoti   sace   pana   bhikkhave   bhikkhuno  maranasannaparicitena
cetasa  bahulam  viharato  jivitanikantiya  cittam  patiliyati  patikujjati pativattati
na    sampasariyati    upekkha    va    patikkulyata   va   santhati
veditabbametam    bhikkhave   bhikkhuna   bhavita   me   maranasanna   atthi
me   pubbenaparam   viseso   pattam   me   bhavanaphalanti   itiha  tattha
sampajano   hoti   maranasanna   bhikkhave   bhavita  bahulikata  mahapphala
hoti   mahanisamsa   amatogadha   amatapariyosanati   iti   yantam   vuttam
idametam paticca vuttam.
     {46.4}   Ahare   patikkulasanna   bhikkhave  bhavita  bahulikata
mahapphala   hoti   mahanisamsa   amatogadha   amatapariyosanati  iti  kho
panetam   vuttam   kincetam   paticca  vuttam  ahare  patikkulasannaparicitena
bhikkhave   bhikkhuno   cetasa   bahulam  viharato  rasatanhaya  cittam  patiliyati
patikujjati   pativattati   na   sampasariyati   upekkha   va  patikkulyata
va   santhati   seyyathapi   bhikkhave  kukkutapattam  va  nharudaddulam  va
aggimhi    pakkhittam   patiliyati   patikujjati   pativattati   na   sampasariyati
evameva    kho   bhikkhave   bhikkhuno   ahare   patikkulasannaparicitena
cetasa    bahulam    viharato    rasatanhaya   cittam   patiliyati   patikujjati
pativattati    na    sampasariyati    upekkha   va   patikkulyata   va
Santhati    sace   bhikkhave   bhikkhuno   ahare   patikkulasannaparicitena
cetasa   bahulam   viharato   rasatanhaya  cittam  anusandati  appatikkulyata
va    santhati    veditabbametam    bhikkhave   bhikkhuna   abhavita   me
ahare   patikkulasanna  natthi  me  pubbenaparam  viseso  appattam  me
bhavanaphalanti   itiha   tattha   sampajano   hoti   sace   pana  bhikkhave
bhikkhuno    ahare   patikkulasannaparicitena   cetasa   bahulam   viharato
rasatanhaya   cittam   patiliyati   .pe.  upekkha  va  patikkulyata  va
santhati   veditabbametam   bhikkhave   bhikkhuna   bhavita   me   ahare
patikkulasanna  atthi  me  pubbenaparam  viseso  pattam  me  bhavanaphalanti
itiha    tattha   sampajano   hoti   ahare   patikkulasanna   bhikkhave
bhavita     bahulikata    mahapphala    hoti    mahanisamsa    amatogadha
amatapariyosanati iti yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     {46.5}   Sabbaloke   anabhiratasanna  bhikkhave  bhavita  bahulikata
mahapphala   hoti   mahanisamsa   amatogadha   amatapariyosanati  iti  kho
panetam   vuttam   kincetam  paticca  vuttam  sabbaloke  anabhiratasannaparicitena
bhikkhave  bhikkhuno  cetasa bahulam viharato lokacittesu cittam patiliyati patikujjati
pativattati   na   sampasariyati  upekkha  va  patikkulyata  va  santhati
seyyathapi  bhikkhave  kukkutapattam  va  nharudaddulam  va  aggimhi  pakkhittam
patiliyati   patikujjati   pativattati  na  sampasariyati  evameva  kho  bhikkhave
bhikkhuno   sabbaloke   anabhiratasannaparicitena   cetasa   bahulam   viharato
Lokacittesu   cittam   patiliyati   patikujjati   pativattati   na   sampasariyati
upekkha va patikkulyata va santhati
     {46.6}  sace  bhikkhave  bhikkhuno  sabbaloke anabhiratasannaparicitena
cetasa   bahulam   viharato  lokacittesu  cittam  anusandati  appatikkulyata
va  santhati  veditabbametam  bhikkhave  bhikkhuna  abhavita  me  sabbaloke
anabhiratasanna  natthi  me  pubbenaparam  viseso  appattam me bhavanaphalanti
itiha   tattha  sampajano  hoti  sace  pana  bhikkhave  bhikkhuno  sabbaloke
anabhiratasannaparicitena  cetasa  bahulam  viharato  lokacittesu  cittam patiliyati
patikujjati   pativattati  na  sampasariyati  upekkha  va  patikkulyata  va
santhati   veditabbametam   bhikkhave   bhikkhuna   bhavita   me  sabbaloke
anabhiratasanna  atthi  me  pubbenaparam  viseso  pattam  me  bhavanaphalanti
itiha  tattha  sampajano  hoti  sabbaloke  anabhiratasanna  bhikkhave bhavita
bahulikata   mahapphala   hoti   mahanisamsa   amatogadha  amatapariyosanati
iti yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     {46.7}  Aniccasanna  bhikkhave  bhavita  bahulikata  mahapphala hoti
mahanisamsa   amatogadha   amatapariyosanati   iti   kho   panetam   vuttam
kincetam    paticca    vuttam    aniccasannaparicitena    bhikkhave   bhikkhuno
cetasa   bahulam   viharato   labhasakkarasiloke  cittam  patiliyati  patikujjati
pativattati   na   sampasariyati  upekkha  va  patikkulyata  va  santhati
seyyathapi  bhikkhave  kukkutapattam  va  nharudaddulam  va  aggimhi  pakkhittam
Patiliyati    patikujjati    pativattati    na   sampasariyati   evameva   kho
bhikkhave    bhikkhuno    aniccasannaparicitena    cetasa   bahulam   viharato
labhasakkarasiloke   cittam  patiliyati  patikujjati  na  sampasariyati  upekkha
va patikkulyata va santhati
     {46.8}   sace   bhikkhave  bhikkhuno  aniccasannaparicitena  cetasa
bahulam   viharato   labhasakkarasiloke   cittam   anusandati  appatikkulyata
va  santhati  veditabbametam  bhikkhave  bhikkhuna  abhavita  me aniccasanna
natthi  me  pubbenaparam  viseso  appattam  me  bhavanaphalanti  itiha tattha
sampajano   hoti   sace   pana   bhikkhave  bhikkhuno  aniccasannaparicitena
cetasa   bahulam   viharato   labhasakkarasiloke  cittam  patiliyati  patikujjati
pativattati   na   sampasariyati  upekkha  va  patikkulyata  va  santhati
veditabbametam   bhikkhave   bhikkhuna  bhavita  me  aniccasanna  atthi  me
pubbenaparam  viseso  pattam  me  bhavanaphalanti itiha tattha sampajano hoti
aniccasanna   bhikkhave   bhavita   bahulikata  mahapphala  hoti  mahanisamsa
amatogadha amatapariyosanati iti yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     {46.9}  Anicce  dukkhasanna  bhikkhave  bhavita bahulikata mahapphala
hoti   mahanisamsa  amatogadha  amatapariyosanati  iti  kho  panetam  vuttam
kincetam   paticca   vuttam   anicce  dukkhasannaparicitena  bhikkhave  bhikkhuno
cetasa  bahulam viharato alasse 1- kosajje vissatthiye pamade ananuyoge
appaccavekkhanaya  tibba  bhayasanna  paccupatthita  hoti  seyyathapi [2]-
@Footnote: 1 Ma. alasye. evamuparipi .   2 Ma. bhikkhave. evamidisesu thanesupi.
Ukkhittasike vadhake
     {46.10}   sace   bhikkhave  bhikkhuno  anicce  dukkhasannaparicitena
cetasa   bahulam   viharato   alasse   kosajje   vissatthiye   pamade
ananuyoge   appaccavekkhanaya   tibba  bhayasanna  na  paccupatthita  hoti
seyyathapi    ukkhittasike   vadhake   veditabbametam   bhikkhave   bhikkhuna
abhavita   me   anicce   dukkhasanna  natthi  me  pubbenaparam  viseso
appattam   me   bhavanaphalanti   itiha   tattha   sampajano   hoti  sace
pana  bhikkhave  bhikkhuno  anicce  dukkhasannaparicitena  cetasa bahulam viharato
alasse   kosajje   vissatthiye  pamade  ananuyoge  appaccavekkhanaya
tibba    bhayasanna    paccupatthita    hoti   seyyathapi   ukkhittasike
vadhake    veditabbametam    bhikkhave   bhikkhuna   bhavita   me   anicce
dukkhasanna   atthi   me  pubbenaparam  viseso  pattam  me  bhavanaphalanti
itiha   tattha   sampajano   hoti  anicce  dukkhasanna  bhikkhave  bhavita
bahulikata   mahapphala   hoti   mahanisamsa   amatogadha  amatapariyosanati
iti yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     {46.11}   Dukkhe   anattasanna   bhikkhave   bhavita   bahulikata
mahapphala   hoti   mahanisamsa   amatogadha   amatapariyosanati  iti  kho
panetam   vuttam   kincetam   paticca   vuttam   dukkhe   anattasannaparicitena
bhikkhave   bhikkhuno   cetasa   bahulam   viharato   imasminca   savinnanake
kaye   bahiddha   ca   sabbanimittesu   ahamkaramamamkaramanapagatam   manasam
hoti    vidhasamatikkantam    santam    suvimuttam   sace   bhikkhave   bhikkhuno
dukkhe      anattasannaparicitena      cetasa      bahulam      viharato
Imasminca     savinnanake     kaye    bahiddha    ca    sabbanimittesu
ahamkaramamamkaramanapagatam    manasam    na   hoti   vidhasamatikkantam   santam
suvimuttam    veditabbametam   bhikkhave   bhikkhuna   abhavita   me   dukkhe
anattasanna  natthi  me  pubbenaparam  viseso  appattam  me bhavanaphalanti
itiha   tattha   sampajano   hoti   sace  pana  bhikkhave  bhikkhuno  dukkhe
anattasannaparicitena   cetasa   bahulam   viharato   imasminca  savinnanake
kaye  bahiddha  ca  sabbanimittesu  ahamkaramamamkaramanapagatam  manasam  hoti
vidhasamatikkantam    santam    suvimuttam    veditabbametam   bhikkhave   bhikkhuna
bhavita   me   dukkhe   anattasanna   atthi  me  pubbenaparam  viseso
pattam   me   bhavanaphalanti   itiha   tattha   sampajano   hoti   dukkhe
anattasanna   bhikkhave   bhavita   bahulikata  mahapphala  hoti  mahanisamsa
amatogadha amatapariyosanati iti yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     {46.12}   Ima  kho  bhikkhave  satta  sanna  bhavita  bahulikata
mahapphala honti mahanisamsa amatogadha amatapariyosanati.
     [47]  Athakho  janussoni  1-  brahmano yena bhagava tenupasankami
upasankamitva   bhagavata   saddhim   sammodi   sammodaniyam   katham   saraniyam
vitisaretva   ekamantam   nisidi   ekamantam   nisinno   kho  janussoni
brahmano   bhagavantam   etadavoca   bhavampi   no   gotamo   brahmacari
patijanatiti   .  yanhi  tam  brahmana  samma  vadamano  vadeyya  akhandam
acchiddam    asabalam   akammasam   paripunnam   parisuddham   brahmacariyam   caratiti
@Footnote: 1 Ma. janussoni. evamuparipi.
Mameva   tam   brahmana   samma   vadamano   vadeyya  ahanhi  brahmana
akhandam    acchiddam   asabalam   akammasam   paripunnam   parisuddham   brahmacariyam
caramiti   .   kim   pana   bho   gotama  brahmacariyassa  khandampi  chiddampi
sabalampi kammasampiti.
     {47.1}   Idha  brahmana  ekacco  samano  va  brahmano  va
samma   brahmacari   patijanamano   naheva   kho   matugamena   saddhim
dvayandvayasamapattim      samapajjati      apica     kho     matugamassa
ucchadanam   parimaddanam   nhapanam   sambahanam  sadiyati  so  tam  assadeti
tam   nikameti   tena   ca   vittim   apajjati   idampi   kho  brahmana
brahmacariyassa     khandampi     chiddampi    sabalampi    kammasampi    ayam
vuccati   brahmana   aparisuddham   brahmacariyam   carati   sannutto  methunena
sannogena  na  parimuccati  jatiya  jaramaranena  1-  sokehi  paridevehi
dukkhehi domanassehi upayasehi na parimuccati dukkhasmati vadami.
     {47.2}  Puna  caparam  brahmana  idhekacco  samano  va brahmano
va   samma   brahmacari  patijanamano  naheva  kho  matugamena  saddhim
dvayandvayasamapattim     samapajjati     napi     matugamassa    ucchadanam
parimaddanam    nhapanam    sambahanam   sadiyati   apica   kho   matugamena
saddhim    sanjagghati    samkilati    samkelayati   .pe.   napi   matugamena
saddhim    sanjagghati    samkilati    samkelayati    apica   kho   matugamassa
cakkhuna    cakkhum   upanijjhayati   pekkhati   napi   matugamassa   cakkhuna
cakkhum    upanijjhayati    pekkhati    apica    kho    matugamassa   saddam
@Footnote: 1 Ma. jaraya maranena. evamuparipi.
Sunati   tirokuddam  va  tiropakaram  va  hasantiya  va  bhanantiya  va
gayantiya   va   rodantiya   va   napi   matugamassa   saddam  sunati
tirokuddam   va   tiropakaram   va   hasantiya   va   bhanantiya   va
gayantiya   va   rodantiya   va   apica  kho  yanissa  tani  pubbe
matugamena   saddhim   hasitalapitakilitani   tani   anussarati   napi  yanissa
tani   pubbe   matugamena   saddhim   hasitalapitakilitani   tani  anussarati
apica   kho   passati   gahapatim   va  gahapatiputtam  va  pancahi  kamagunehi
samappitam    samangibhutam    paricarayamanam    napi    passati    gahapatim   va
gahapatiputtam va pancahi kamagunehi samappitam samangibhutam paricarayamanam
     {47.3}  apica  kho  annataram  devanikayam  panidhaya brahmacariyam carati
iminaham  silena  va  vatena  va  tapena  va  brahmacariyena  va devo
va   bhavissami   devannataro   vati  so  tam  assadeti  tam  nikameti
tena   ca   vittim   apajjati   idampi   kho   brahmana   brahmacariyassa
khandampi    chiddampi    sabalampi    kammasampi   ayam   vuccati   brahmana
aparisuddham    brahmacariyam   carati   sannutto   methunena   sannogena   na
parimuccati    jatiya    jaramaranena    sokehi    paridevehi   dukkhehi
domanassehi upayasehi na parimuccati dukkhasmati vadami.
     {47.4}     Yavakivancaham     brahmana     imesam     sattannam
methunasannoganam      annataram     methunasannogam     attani     appahinam
samanupassim    neva   tavaham   brahmana   sadevake   loke   samarake
sabrahmake       sassamanabrahmaniya       pajaya       sadevamanussaya
Anuttaram sammasambodhim abhisambuddho 1- paccannasim
     {47.5}  yato  ca kho aham brahmana imesam sattannam methunasannoganam
annataram    methunasannogam    attani    appahinam   na   samanupassim   athaham
brahmana   sadevake   loke   samarake  sabrahmake  sassamanabrahmaniya
pajaya   sadevamanussaya   anuttaram  sammasambodhim  abhisambuddho  paccannasim
nananca   pana   me   dassanam  udapadi  akuppa  me  vimutti  ayamantima
jati   natthidani   punabbhavoti   .  evam  vutte  janussoni  brahmano
bhagavantam   etadavoca   abhikkantam   bho  gotama  .pe.  upasakam  mam  bhavam
gotamo dharetu ajjatagge panupetam saranam gatanti.
     [48]   Sannogavisannogam   vo  bhikkhave  dhammapariyayam  desessami
tam   sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho
te    bhikkhu   bhagavato   paccassosum   .   bhagava   etadavoca   katamo
ca bhikkhave sannogavisannogo 2- dhammapariyayo
     {48.1}    itthi    bhikkhave   ajjhattam   itthindriyam   manasikaroti
itthikuttam      itthakappam      itthividham     itthicchandam     itthissaram
itthalankaram   sa   tattha   rajjati   tatrabhiramati   sa   tattha  ratta
tatrabhirata      bahiddha      purisindriyam     manasikaroti     purisakuttam
purisakappam      purisavidham     purisacchandam     purisassaram     purisalankaram
sa  tattha  rajjati  tatrabhiramati  sa  tattha  ratta  tatrabhirata  bahiddha
sannogam    akankhati    yancassa    sannogapaccaya    uppajjati    sukham
@Footnote: 1 Ma. abhisambuddhoti. evamuparipi .   2 Ma. samyogo visamyogo. evamuparipi.
Somanassam   tanca  akankhati  itthatte  bhikkhave  abhirata  satta  purisesu
sannogam gata evam kho bhikkhave itthi itthattam nativattati.
     {48.2}  Puriso  bhikkhave  ajjhattam  purisindriyam manasikaroti purisakuttam
purisakappam   purisavidham   purisacchandam   purisassaram   purisalankaram  so  tattha
rajjati  tatrabhiramati  so  tattha  ratto  tatrabhirato  bahiddha  itthindriyam
manasikaroti   itthikuttam   itthakappam   itthividham  itthicchandam  itthissaram
itthalankaram  so  tattha  rajjati  tatrabhiramati so tattha ratto tatrabhirato
bahiddha    sannogam    akankhati    yancassa   sannogapaccaya   uppajjati
sukham   somanassam   tanca   akankhati   purisatte  bhikkhave  abhirata  satta
itthisu  sannogam  gata  evam  kho  bhikkhave  puriso  purisattam nativattati.
Evam kho bhikkhave sannogo hoti.
     {48.3}  Kathanca  bhikkhave  visannogo  hoti  itthi bhikkhave ajjhattam
itthindriyam  na  manasikaroti  itthikuttam itthakappam itthividham itthicchandam
itthissaram  itthalankaram  sa  tattha  na  rajjati  tatra  nabhiramati sa tattha
aratta   tatra  anabhirata  bahiddha  purisindriyam  na  manasikaroti  purisakuttam
purisakappam   purisavidham   purisacchandam   purisassaram   purisalankaram  sa  tattha
na   rajjati   tatra   nabhiramati   sa   tattha   aratta  tatra  anabhirata
bahiddha    sannogam    nakankhati   yancassa   sannogapaccaya   uppajjati
sukham   somanassam   tanca   nakankhati   itthatte   kho  bhikkhave  anabhirata
satta    purisesu    visannogam    gata   evam   kho   bhikkhave   itthi
Itthattam ativattati.
     {48.4}   Puriso   bhikkhave   ajjhattam  purisindriyam  na  manasikaroti
purisakuttam   purisakappam   purisavidham   purisacchandam  purisassaram  purisalankaram
so  tattha  na  rajjati  tatra  nabhiramati  so  tattha aratto tatra anabhirato
bahiddha     itthindriyam     na    manasikaroti    itthikuttam    itthakappam
itthividham   itthicchandam   itthissaram   itthalankaram   so  tattha  na  rajjati
tatra    nabhiramati   so   tattha   aratto   tatra   anabhirato   bahiddha
sannogam   nakankhati   yancassa   sannogapaccaya  uppajjati  sukham  somanassam
tanca    nakankhati    purisatte    bhikkhave   anabhirata   satta   itthisu
visannogam   gata   evam   kho   bhikkhave  puriso  purisattam  ativattati .
Evam  kho  bhikkhave  visannogo  hoti. Ayam kho bhikkhave sannogavisannogo
dhammapariyayoti.
     [49]  Ekam  samayam  bhagava  campayam  viharati  gaggaraya pokkharaniya
tire  .  athakho  sambahula  campeyyaka  upasaka yenayasma sariputto
tenupasankamimsu    upasankamitva    ayasmantam    sariputtam   abhivadetva
ekamantam   nisidimsu   ekamantam   nisinna   kho   campeyyaka   upasaka
ayasmantam   sariputtam   etadavocum   cirassuta   no   bhante   bhagavato
sammukha  dhammi  katha  sadhu  mayam bhante labheyyama bhagavato [1]- dhammim katham
savanayati   .   tenahavuso   tadahuposathe  agaccheyyatha  appevanama
labheyyatha  bhagavato  santike  2- dhammim katham savanayati. Evam bhanteti kho
campeyyaka     upasaka     ayasmato    sariputtassa    patissunitva
@Footnote: 1 Ma. sammukha .   2 Ma. sammukha.
Utthayasana     ayasmantam     sariputtam     abhivadetva    padakkhinam
katva pakkamimsu.
     {49.1}  Athakho  campeyyaka  upasaka  tadahuposathe  yenayasma
sariputto     tenupasankamimsu    upasankamitva    ayasmantam    sariputtam
abhivadetva   ekamantam  atthamsu  .  athakho  ayasma  sariputto  tehi
campeyyakehi  upasakehi  saddhim  yena  bhagava  tenupasankami  upasankamitva
bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno  kho ayasma
sariputto bhagavantam etadavoca
     {49.2}  siya  nu  kho  bhante  idhekaccassa tadisamyeva danam dinnam
mahapphalam   1-  na  mahanisamsam  siya  pana  bhante  idhekaccassa  tadisamyeva
danam  dinnam  mahapphalam  [2]-  mahanisamsanti  .  siya sariputta idhekaccassa
tadisamyeva   danam   dinnam   mahapphalam  na  mahanisamsam  siya  pana  sariputta
idhekaccassa  tadisamyeva  danam  dinnam  mahapphalam  mahanisamsanti . Ko nu kho
bhante  hetu  ko  paccayo  yenapi  idhekaccassa 3- tadisamyeva danam dinnam
mahapphalam  na  mahanisamsam  ko  nu  kho  bhante  hetu  ko  paccayo  yenapi
idhekaccassa tadisamyeva danam dinnam mahapphalam mahanisamsanti.
     {49.3}  Idha sariputta ekacco sapekkho danam deti patibaddhacitto
danam  deti  sannidhipekkho  danam  deti  imam  pecca  paribhunjissamiti danam
deti  so  tam  danam  deti  samanassa  va  brahmanassa  va  annam  panam
vattham   yanam   malagandhavilepanam   seyyavasathapadipeyyam   tam   kim  mannasi
sariputta dadeyya idhekacco evarupam dananti. Evam bhante.
     {49.4}      Tatra      sariputta      yvayam      sapekkho
@Footnote: 1 Ma. na mahapphalam hoti. evamidisesu thanesupi .   2 Ma. hoti. evamuparipi.
@3 Ma. yena midhekaccassa. evamuparipi.
Danam     deti     patibaddhacitto     danam     deti     sannidhipekkho
danam    deti    imam    pecca    paribhunjissamiti   danam   deti   so
tam   danam   datva   kayassa   bheda   parammarana   catummaharajikanam
devanam   sahabyatam   upapajjati   so   tam   kammam   khepetva  tam  iddhim
tam yasam tam adhipateyyam 1- agami hoti aganta itthattam
     {49.5}  idha  pana  sariputta  ekacco naheva kho sapekkho danam
deti   na  patibaddhacitto  danam  deti  na  sannidhipekkho  danam  deti  na
imam   pecca   paribhunjissamiti   danam   deti  apica  kho  sahu  dananti
danam  deti  .pe.  napi  sahu  dananti  danam  deti  apica kho dinnapubbam
katapubbam   pitupitamahehi   na  arahami  poranam  kulavamsam  hapetunti  danam
deti   napi   dinnapubbam   katapubbam   pitupitamahehi   na  arahami  poranam
kulavamsam  hapetunti  danam  deti  apica  kho  aham  pacami  ime  na pacanti
na  arahami  pacanto  apacantanam  danam  adatunti  danam  deti  napi  aham
pacami  ime  na  pacanti  na  arahami  pacanto  apacantanam danam adatunti
danam  deti  apica  kho  yatha tesam pubbakanam isinam tani mahayannani ahesum
seyyathidam   atthakassa   vamakassa  vamadevassa  vessamittassa  yamadaggino
angirasassa   bharadvajassa   vasetthassa   kassapassa   bhaguno  evam  me
ayam   danasamvibhago   bhavissatiti  danam  deti  napi  yatha  tesam  pubbakanam
isinam    tani   mahayannani   ahesum   seyyathidam   atthakassa   vamakassa
vamadevassa    vessamittassa    yamadaggino   angirasassa   bharadvajassa
@Footnote: 1 Ma. adhipaccam. evamuparipi.
Vasetthassa    kassapassa    bhaguno    evam   me   ayam   danasamvibhago
bhavissatiti  danam  deti  apica  kho  imam  me  danam  dadato  cittam  pasidati
attamanatasomanassam   upajayatiti   danam   deti   napi   imam   me  danam
dadato   cittam   pasidati   attamanatasomanassam   upajayatiti   danam   deti
apica  kho  cittalankaram  cittaparikkharam  danam  deti  so  tam  danam deti
samanassa  va  brahmanassa  va  annam  panam  vattham yanam malagandhavilepanam
seyyavasathapadipeyyam    tam   kimmannasi   sariputta   dadeyya   idhekacco
evarupam dananti. Evam bhante.
     {49.6}  Tatra  sariputta  yvayam  naheva  kho 1- sapekkho danam
deti  na  patibaddhacitto  danam  deti  na  sannidhipekkho  danam deti na imam
pecca  paribhunjissamiti  danam  deti  napi  sahu  dananti  danam  deti napi
dinnapubbam    katapubbam    pitupitamahehi   na   arahami   poranam   kulavamsam
hapetunti  danam  deti  napi  aham  pacami  ime  na  pacanti  na  arahami
pacanto   apacantanam   danam   adatunti   danam  deti  napi  yatha  tesam
pubbakanam    isinam   tani   mahayannani   ahesum   seyyathidam   atthakassa
vamakassa     vamadevassa    vessamittassa    yamadaggino    angirasassa
bharadvajassa    vasetthassa    kassapassa    bhaguno   evam   me   ayam
danasamvibhago   bhavissatiti   danam   deti   napi   imam  me  danam  dadato
cittam     pasidati     attamanatasomanassam    upajayatiti    danam    deti
apica   kho   cittalankaram   cittaparikkharam   danam  deti  so  tam  danam
datva    kayassa    bheda    parammarana    brahmakayikanam    devanam
@Footnote: 1 Ma. khosaddo natthi.
Sahabyatam   upapajjati   so   tam   kammam   khepetva   tam  iddhim  tam  yasam
tam   adhipateyyam   anagami   hoti   anaganta   itthattam   ayam   kho
sariputta   hetu   ayam   paccayo  yenapi  idhekaccassa  tadisamyeva  danam
dinnam   mahapphalam   na  mahanisamsam  ayam  pana  sariputta  hetu  ayam  paccayo
yenapi idhekaccassa tadisamyeva danam dinnam mahapphalam mahanisamsanti.
     [50]   Ekam   samayam  bhagava  ayasma  ca  sariputto  ayasma
ca   mahamoggallano  dakkhinagirismim  carikam  caranti  mahata  bhikkhusanghena
saddhim  .  tena  kho  pana  samayena  velukantaki  1-  nandamata upasika
rattiya  paccusasamayam  paccutthaya  parayanam  sarena  bhasati  .  tena  kho
pana  samayena  vessavanno  2-  maharaja  uttaraya  disaya  dakkhinam disam
gacchati   kenacideva   karaniyena   assosi   kho  vessavanno  maharaja
nandamataya    upasikaya    parayanam    sarena    bhasantiya   sutva
kathapariyosanam   agamayamano  atthasi  .  athakho  nandamata  upasika
parayanam  sarena  bhasitva  tunhi  ahosi. Athakho vessavanno maharaja
nandamataya     upasikaya    kathapariyosanam    viditva    abbhanumodi
sadhu   bhagini   sadhu   bhaginiti  .  ko  paneso  bhadramukhati  .  ahante
bhagini   bhata  vessavanno  maharajati  .  sadhu  bhadramukha  tena  hiyo
me  ayam  dhammapariyayo  bhanito  idam  te  hotu  atitheyyanti  .  sadhu
bhagini  etanceva  me  hotu  atitheyyam  sveva sariputtamogallanappamukho
@Footnote: 1 Ma. velukandaki. evamuparipi .   2 vessavanotipi.
Bhikkhusangho   akatapataraso   velukantakam   agamissati   tanca   bhikkhusangham
parivisitva   mama   dakkhinam   adiseyyasi   evanca   1-  me  bhavissati
atitheyyanti.
     {50.1}  Athakho  nandamata  upasika  annataram  purisam  2- tassa
rattiya  accayena  sake  nivesane  panitam khadaniyam bhojaniyam patiyadapesi.
Athakho   sariputtamoggallanappamukho   bhikkhusangho   akatapataraso   yena
velukantakam   tadavasari   .   athakho  nandamata  upasika  annataram  purisam
amantesi   ehi   tvam   ambho   purisa  aramam  gantva  bhikkhusanghassa
kalam  arocehi  kalo  bhante  ayyaya nandamataya 3- nivesane nitthitam
bhattanti   .   evam  ayyeti  kho  so  puriso  nandamataya  upasikaya
patissunitva   aramam   gantva   bhikkhusanghassa  kalam  arocesi  kalo
bhante  ayyaya  nandamataya  3-  nivesane  nitthitam  bhattanti  .  athakho
sariputtamoggallanappamukho     bhikkhusangho    pubbanhasamayam    nivasetva
pattacivaramadaya   yena   nandamataya   upasikaya  nivesanam  tenupasankami
upasankamitva pannatte asane nisidi.
     {50.2}   Athakho  nandamata  upasika  sariputtamoggallanappamukham
bhikkhusangham  panitena  khadaniyena  bhojaniyena  sahattha santappesi sampavaresi
athakho  nandamata  upasika  ayasmantam  sariputtam bhuttavim onitapattapanim
ekamantam nisidi. Ekamantam nisinnam kho nandamataram upasikam ayasma sariputto
etadavoca ko pana te nandamate bhikkhusanghassa abbhagamanam arocesiti. Idhaham
@Footnote: 1 Ma. etanceva. evamuparipi .  2 idam pathadvayam natthi .   3 Ma. nandamatuya.
Bhante   rattiya   paccusasamayam   paccutthaya   parayanam  sarena  bhasitva
tunhi  ahosim  athakho  bhante  vessavanno  maharaja  mama kathapariyosanam
viditva  abbhanumodi  sadhu  bhagini  sadhu  bhaginiti  ko  paneso bhadramukhati
ahante   bhagini   bhata  vessavanno  maharajati  sadhu  bhadramukha  tena
hiyo  me  ayam  dhammapariyayo  bhanito  idante  hotu  atitheyyanti sadhu
bhagini  etanceva  me  hotu  atitheyyam sveva sariputtamoggallanappamukho
bhikkhusangho   akatapataraso   velukantakam   agamissati   tanca   bhikkhusangham
parivisitva  mama  dakkhinam  adiseyyasi  evanca  me bhavissati atitheyyanti
yadidam   bhante   dane  punnam  punnamahitam  1-  vessavannassa  maharajassa
sukhaya hotuti.
     {50.3}  Acchariyam  nandamate  abbhutam  nandamate  yatra  hi  nama
vessavannena   maharajena  evammahiddhikena  evammahesakkhena  devaputtena
sammukha  sallapissasiti  .  na  kho  me  bhante  eseva acchariyo abbhuto
dhammo  atthi  me  annopi  acchariyo  abbhuto  dhammo  idha  me  bhante
nando   nama   ekaputtako   piyo  manapo  tam  rajano  kismincideva
karane   2-   okkassa  pasayha  jivita  voropesum  tasmim  kho  panaham
bhante  darake  gahite  va  gayhamane  va  vadhe  va  vajjhamane va
hate va hannamane va nabhijanami cittassa annathattanti.
     {50.4}  Acchariyam  nandamate  abbhutam  nandamate  yatra  hi  nama
cittuppadamattampi  3- parisodhessasiti. Na kho me bhante eseva acchariyo
@Footnote: 1 Si. punnam hi tam. Ma. punnanca punnamahica tam. Yu. punnam va punnamaham va.
@2 Ma. pakarane .  3 Ma. cittuppadampi. evamuparipi.
Abbhuto   dhammo   atthi   me  annopi  acchariyo  abbhuto  dhammo  idha
me   bhante  samiko  kalakato  annataram  yakkhayonim  upapanno  so  me
teneva   purimena   attabhavena   uddassesi   na   kho  panaham  bhante
abhijanami tato nidanam cittassa annathattanti.
     {50.5}  Acchariyam  nandamate  abbhutam  nandamate  yatra  hi  nama
cittuppadamattampi  parisodhessasiti  .  na  kho me bhante eseva acchariyo
abbhuto  dhammo  atthi  me  annopi acchariyo abbhuto dhammo yatoham bhante
samikassa  daharasseva dahara anita nabhijanami [1]- manasapi aticaritum 2-
kuto  pana  kayenati  .  acchariyam  nandamate  abbhutam nandamate yatra hi
nama cittuppadamattampi parisodhessasiti.
     {50.6} Na kho me bhante eseva acchariyo abbhuto dhammo atthi me
annopi  acchariyo  abbhuto  dhammo  yadaham  bhante  upasika  patidesita
nabhijanami    kinci   sikkhapadam   sancicca   vitikkamitati   .   acchariyam
nandamate abbhutam nandamateti.
     {50.7}  Na  kho  me  bhante  eseva  acchariyo  abbhuto dhammo
atthi    me   annopi   acchariyo   abbhuto   dhammo   idhaham   bhante
yavadeva   akankhami   vivicceva   kamehi   vivicca  akusalehi  dhammehi
savitakkam   savicaram   vivekajam   pitisukham   pathamam  jhanam  upasampajja  viharami
vitakkavicaranam   vupasama   ajjhattam   sampasadanam   cetaso   ekodibhavam
avitakkam  avicaram  samadhijam  3-  pitisukham  dutiyam  jhanam  upasampajja  viharami
pitiya   ca   viraga   upekkhika   ca   viharami  sata  ca  sampajana
@Footnote: 1 Ma. samikam .  2 Ma. aticarita .   3 Ma. vivekajam.
Sukhanca   kayena   patisamvedemi   yantam   ariya   acikkhanti  upekkhako
satima   sukhavihariti   tatiyam   jhanam   upasampajja   viharami   sukhassa   ca
pahana   dukkhassa  ca  pahana  pubbeva  somanassadomanassanam  atthangama
adukkhamasukham   upekkhasatiparisuddhim  catuttham  jhanam  upasampajja  viharamiti .
Acchariyam nandamate abbhutam nandamateti.
     {50.8} Na kho me bhante eseva acchariyo abbhuto dhammo atthi me
annopi  acchariyo  abbhuto  dhammo  yanimani  bhante  bhagavata  desitani
pancorambhagiyani    sannojanani   nahantesam   kinci   attani   appahinam
samanupassamiti   .   acchariyam  nandamate  abbhutam  nandamateti  .  athakho
ayasma  sariputto  nandamataram  upasikam  dhammiya  kathaya  sandassetva
samadapetva samuttejetva sampahamsetva utthayasana pakkamiti.
                   Mahayannavaggo pancamo.
                        Tassuddanam
         cittaparikkharam dveaggi     sanna apara duve
         methuna ca sannogo         danam mataya te dasati.
                    Pannasako samatto.
                     -------------
                   Pannasakasangahita vagga
                    abyakatavaggo pathamo
     [51]  Athakho  annataro bhikkhu yena bhagava tenupasankami upasankamitva
bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno  kho so bhikkhu
bhagavantam  etadavoca  ko  nu  kho  bhante  hetu ko paccayo yena sutavato
ariyasavakassa vicikiccha nuppajjati abyakatavatthusuti.
     {51.1}  Ditthinirodha  kho  bhikkhu  sutavato  ariyasavakassa vicikiccha
nuppajjati   abyakatavatthusu   .  hoti  tathagato  parammaranati  kho  bhikkhu
ditthigatametam   na   hoti  tathagato  parammaranati  kho  bhikkhu  ditthigatametam
hoti  ca  na  ca  hoti  tathagato  parammaranati kho bhikkhu ditthigatametam neva
hoti   na  na  hoti  tathagato  parammaranati  kho  bhikkhu  ditthigatametam .
Assutava   bhikkhu   puthujjano  ditthim  nappajanati  ditthisamudayam  nappajanati
ditthinirodham     nappajanati    ditthinirodhagaminim    patipadam    nappajanati
tassa   sa  ditthi  pavaddhati  so  na  parimuccati  jatiya  jaraya  maranena
sokehi   paridevehi   dukkhehi   domanassehi  upayasehi  na  parimuccati
dukkhasmati vadami.
     {51.2}  Sutava  ca kho bhikkhu ariyasavako ditthim pajanati ditthisamudayam
pajanati  ditthinirodham  pajanati  ditthinirodhagaminim  patipadam  pajanati  tassa
sa  ditthi  nirujjhati so parimuccati jatiya jaraya maranena sokehi paridevehi
Dukkhehi   domanassehi   upayasehi   parimuccati   dukkhasmati  vadami .
Evam  janam  kho  bhikkhu  sutava  ariyasavako  evam  passam  hoti tathagato
parammaranatipi   na   byakaroti   na   hoti  tathagato  parammaranatipi  na
byakaroti   hoti   ca   na   ca   hoti   tathagato   parammaranatipi  na
byakaroti  neva  hoti  na  na  hoti  tathagato parammaranati na byakaroti
evam  janam  kho  bhikkhu sutava ariyasavako evam passam evam abyakaranadhammo
hoti  abyakatavatthusu  evam  janam  kho  bhikkhu  sutava  ariyasavako  evam
passam   nacchambhati   na   kampati   na   vedhati   na   santasam   apajjati
abyakatavatthusu.
     {51.3}   Hoti  tathagato  parammaranati  kho  bhikkhu  tanhagatametam
sannagatametam       mannitametam       papancitametam      upadanagatametam
vippatisaro   eso   na   hoti   tathagato   parammaranati   kho  bhikkhu
vippatisaro   eso   hoti   ca   na  ca  hoti  tathagato  parammaranati
kho   bhikkhu   vippatisaro   eso  neva  hoti  na  na  hoti  tathagato
parammaranati  kho  bhikkhu  vippatisaro  eso  .  assutava bhikkhu puthujjano
vippatisaram       nappajanati       vippatisarasamudayam       nappajanati
vippatisaranirodham      nappajanati      vippatisaranirodhagaminim     patipadam
nappajanati  tassa  so  vippatisaro  pavaddhati  so  na  parimuccati jatiya
jaraya  maranena  sokehi  paridevehi  dukkhehi  domanassehi upayasehi na
parimuccati dukkhasmati vadami.
     {51.4}    Sutava   ca   kho   bhikkhu   ariyasavako   vippatisaram
pajanati       vippatisarasamudayam       pajanati       vippatisaranirodham
Pajanati  vippatisaranirodhagaminim  patipadam  pajanati  tassa  so vippatisaro
nirujjhati  .pe.  evam  janam  kho  bhikkhu  sutava  ariyasavako  evam passam
nacchambhati  na  kampati  na  vedhati  na  santasam  apajjati abyakatavatthusu.
Ayam  kho  bhikkhu  hetu  ayam  paccayo  yena sutavato ariyasavakassa vicikiccha
nuppajjati abyakatavatthusuti.
     [52]   Satta  ca  bhikkhave  purisagatiyo  desessami  anupada  ca
parinibbanam   tam   sunatha   sadhukam   manasikarotha   bhasissamiti   .  evam
bhanteti   kho   te   bhikkhu  bhagavato  paccassosum  .  bhagava  etadavoca
katama   ca   bhikkhave   satta   purisagatiyo   idha   bhikkhave  bhikkhu  evam
patipanno   hoti   no  cassa  no  ca  me  siya  na  bhavissati  na  me
bhavissati   yadatthi   yam   bhutam   tam   pajahamiti   upekkham   patilabhati   so
bhave   na   rajjati   sambhave   na   sajjati   1-  atthuttari  padam  santam
sammappannaya    passati    tanca    khvassa   padam   na   sabbena   sabbam
sacchikatam   hoti   tassa   na   sabbena  sabbam  mananusayo  pahino  hoti
na   sabbena   sabbam   bhavaraganusayo   pahino  hoti  na  sabbena  sabbam
avijjanusayo     pahino     hoti    so    pancannam    orambhagiyanam
sannojananam     parikkhaya     antaraparinibbayi     hoti    seyyathapi
bhikkhave      divasasantatte      2-      ayokapale      hannamane
pappatika    nibbattitva    nibbayeyya    evameva    kho    bhikkhave
bhikkhu  evam  patipanno  hoti  no  cassa  no  ca  me  siya  na bhavissati
na   me  bhavissati  yadatthi  yam  bhutam  tam  pajahamiti  upekkham  patilabhati  so
@Footnote: 1 Ma. rajjati. evamuparipi .   2 Ma. divasamsantatte. evamuparipi.
Bhave  na  rajjati  sambhave  na  sajjati  atthuttari  padam  santam sammappannaya
passati   tanca  khvassa  padam  na  sabbena  sabbam  sacchikatam  hoti  tassa  na
sabbena    sabbam    mananusayo   pahino   hoti   na   sabbena   sabbam
bhavaraganusayo    pahino    hoti   na   sabbena   sabbam   avijjanusayo
pahino   hoti   so   pancannam   orambhagiyanam   sannojananam  parikkhaya
antaraparinibbayi hoti.
     {52.1}  Idha  pana  bhikkhave  bhikkhu  evam  patipanno hoti no cassa
no  ca  me  siya  na  bhavissati  na me bhavissati yadatthi yam bhutam tam pajahamiti
upekkham  patilabhati  so  bhave  na  rajjati  sambhave  na sajjati atthuttari padam
santam   sammappannaya   passati   tanca   khvassa   padam  na  sabbena  sabbam
sacchikatam   hoti  tassa  na  sabbena  sabbam  mananusayo  pahino  hoti  na
sabbena  sabbam  bhavaraganusayo  pahino  hoti na sabbena sabbam avijjanusayo
pahino   hoti   so   pancannam   orambhagiyanam   sannojananam  parikkhaya
antaraparinibbayi   hoti  seyyathapi  bhikkhave  divasasantatte  ayokapale
hannamane   pappatika   nibbattitva   uppatitva  nibbayeyya  evameva
kho  bhikkhave  bhikkhu  evam patipanno hoti .pe. So pancannam orambhagiyanam
sannojananam parikkhaya antaraparinibbayi hoti.
     {52.2}  Idha  pana  bhikkhave  bhikkhu  evam  patipanno  hoti  .pe.
So      pancannam      orambhagiyanam      sannojananam      parikkhaya
antaraparinibbayi     hoti     seyyathapi     bhikkhave    divasasantatte
ayokapale         hannamane         pappatika        nibbattitva
Uppatitva    anupahaccatalam    nibbayeyya    evameva    kho   bhikkhave
bhikkhu   evam   patipanno   hoti   .pe.   so  pancannam  orambhagiyanam
sannojananam parikkhaya antaraparinibbayi hoti.
     {52.3}  Idha  pana  bhikkhave  bhikkhu  evam patipanno hoti .pe. So
pancannam    orambhagiyanam    sannojananam   parikkhaya   upahaccaparinibbayi
hoti    seyyathapi   bhikkhave   divasasantatte   ayokapale   hannamane
pappatika     nibbattitva     uppatitva     upahaccatalam    nibbayeyya
evameva  kho  bhikkhave  bhikkhu  evam  patipanno  hoti  .pe. So pancannam
orambhagiyanam sannojananam parikkhaya upahaccaparinibbayi hoti.
     {52.4} Idha pana bhikkhave bhikkhu evam patipanno hoti .pe. So pancannam
orambhagiyanam  sannojananam  parikkhaya  asankharaparinibbayi hoti seyyathapi
bhikkhave   divasasantatte   ayokapale  hannamane  pappatika  nibbattitva
uppatitva  paritte  tinapunje  va  katthapunje  va  nipateyya  sa tattha
aggimpi  janeyya  dhumampi  janeyya aggimpi janetva dhumampi janetva tameva
parittam  tinapunjam  va  katthapunjam  va  pariyadiyitva anahara nibbayeyya
evameva  kho  bhikkhave  bhikkhu  evam  patipanno  hoti  .pe. So pancannam
orambhagiyanam sannojananam parikkhaya asankharaparinibbayi hoti.
     {52.5}   Idha   pana   bhikkhave   bhikkhu   evam   patipanno  hoti
.pe.       so       pancannam      orambhagiyanam      sannojananam
parikkhaya     sasankharaparinibbayi     hoti      seyyathapi     bhikkhave
divasasantatte     ayokapale    hannamane    pappatika    nibbattitva
Uppatitva   vipule   tinapunje   va   katthapunje   va  nipateyya  sa
tattha   aggimpi   janeyya   dhumampi   janeyya  aggimpi  janetva  dhumampi
janetva   tameva   vipulam   tinapunjam   va  katthapunjam  va  pariyadiyitva
anahara   nibbayeyya  evameva  kho  bhikkhave  bhikkhu  evam  patipanno
hoti   .pe.   so   pancannam   orambhagiyanam   sannojananam  parikkhaya
sasankharaparinibbayi hoti.
     {52.6}  Idha  pana  bhikkhave  bhikkhu  evam patipanno hoti .pe. So
pancannam    orambhagiyanam   sannojananam   parikkhaya   uddhamsoto   hoti
akanitthagami   seyyathapi  bhikkhave  divasasantatte  ayokapale  hannamane
pappatika     nibbattitva    uppatitva    mahante    tinapunje    va
katthapunje   va   nipateyya   sa   tattha   aggimpi   janeyya   dhumampi
janeyya    aggimpi    janetva    dhumampi    janetva   tinapunjam   va
katthapunjam   va   pariyadiyitva   gacchampi   daheyya   dayampi   daheyya
gacchampi  dahitva  dayampi  dahitva haritantam va [1]- selantam va udakantam
va   ramaniyam   va  bhumibhagam  agamma  anahara  nibbayeyya  evameva
kho  bhikkhave  bhikkhu  evam patipanno hoti .pe. So pancannam orambhagiyanam
sannojananam  parikkhaya  uddhamsoto  hoti  akanitthagami  .  ima  bhikkhave
satta purisagatiyo.
     {52.7}   Kathanca   2-   bhikkhave   anupada   parinibbanam   idha
bhikkhave   bhikkhu   evam  patipanno  hoti  no  cassa  no  ca  me  siya
na   bhavissati   na   me   bhavissati   yadatthi   yam   bhutam   tam   pajahamiti
upekkham    patilabhati   so   bhave   na   rajjati   sambhave   na   sajjati
@Footnote: 1 Ma. pathanatam va .  2 Ma. katamanca.
Atthuttari    padam   santam   sammappannaya   passati   tanca   khvassa   padam
sabbena  sabbam  sacchikatam  hoti  tassa  sabbena  sabbam  mananusayo  pahino
hoti   sabbena   sabbam   bhavaraganusayo   pahino   hoti  sabbena  sabbam
avijjanusayo   pahino   hoti   so  asavanam  khaya  .pe.  sacchikatva
upasampajja   viharati   idam   vuccati   bhikkhave   anupada  parinibbanam .
Ima kho bhikkhave satta purisagatiyo anupada ca parinibbananti.
     [53]  Ekam  samayam  bhagava  rajagahe  viharati  gijjhakute pabbate.
Athakho   dve  devata  abhikkantaya  rattiya  abhikkantavanna  kevalakappam
gijjhakutam    obhasetva   yena   bhagava   tenupasankamimsu   upasankamitva
bhagavantam     abhivadetva     ekamantam    atthamsu    ekamantam    thita
kho   eka   devata   bhagavantam   etadavoca  eta  bhante  bhikkhuniyo
vimuttati   apara   devata  bhagavantam  etadavoca  eta  [1]-  bhante
anupadisesa   suvimuttati   idamavocum   ta   devata  samanunno  sattha
ahosi    athakho    ta    devata    samanunno    satthati    bhagavantam
abhivadetva padakkhinam katva tatthevantaradhayimsu.
     {53.1}  Athakho  bhagava  tassa  rattiya accayena bhikkhu amantesi
imam  bhikkhave  rattim  dve  devata  abhikkantaya  rattiya  abhikkantavanna
kevalakappam   gijjhakutam  obhasetva  yenaham  tenupasankamimsu  upasankamitva
mam  abhivadetva  ekamantam  atthamsu  ekamantam  thita  kho  bhikkhave eka
devata  mam  etadavoca  eta bhante bhikkhuniyo vimuttati apara devata mam
@Footnote: 1 Ma. bhikkhuniyo.
Etadavoca   eta   bhante  [1]-  anupadisesa  suvimuttati  idamavocum
bhikkhave   ta   devata  idam  vatva  mam  abhivadetva  padakkhinam  katva
tatthevantaradhayimsuti.
     {53.2}   Tena   kho  pana  samayena  ayasma  mahamoggallano
bhagavato   avidure  nisinno  hoti  athakho  ayasmato  mahamoggallanassa
etadahosi  katamesanam  kho  devanam  evam  nanam  hoti saupadisese va
saupadisesoti   anupadisese   va  anupadisesoti  .  tena  kho  pana
samayena   tisso   nama   bhikkhu   adhuna  kalakato  annataram  brahmalokam
upapanno   hoti  tatrapi  nam  evam  jananti  tisso  brahma  mahiddhiko
mahanubhavoti.
     {53.3}   Athakho   ayasma  mahamoggallano  seyyathapi  nama
balava  puriso  samminjitam  2-  va  baham  pasareyya  pasaritam  va baham
samminjeyya   3-   evameva   gijjhakute   pabbate   antarahito   tasmim
brahmaloke   paturahosi   .  addasa  kho  tisso  brahma  ayasmantam
mahamoggallanam      duratova     agacchantam     disva     ayasmantam
mahamoggallanam    etadavoca    ehi    kho    marisa    moggallana
svagatam    marisa    moggallana   cirassam   kho   marisa   moggallana
imam   pariyayamakasi   yadidam   idhagamanaya   nisida   marisa   moggallana
idamasanam   pannattanti   .   nisidi   kho   ayasma   mahamoggallano
pannatte  asane  .  tissopi  kho  brahma  ayasmantam mahamoggallanam
abhivadetva   ekamantam   nisidi   .   ekamantam   nisinnam   kho   tissam
brahmanam   ayasma   mahamoggallano   etadavoca   katamesanam   kho
@Footnote: 1 Ma. bhikkhuniyo .   2 Ma. saminjitam. evamuparipi .   3 Ma. saminjeyya.
@evamuparipi.
Tissa   devanam   evam   nanam  hoti  saupadisese  va  saupadisesoti
anupadisese   va   anupadisesoti   .   brahmakayikanam   kho  marisa
moggallana  devanam  evam  nanam  hoti  saupadisese va saupadisesoti
anupadisese va anupadisesoti.
     {53.4}  Sabbesanneva  kho  tissa  brahmakayikanam  devanam  evam
nanam   hoti   saupadisese   va   saupadisesoti   anupadisese  va
anupadisesoti  .  na  kho  marisa  moggallana  sabbesam  brahmakayikanam
devanam  evam  nanam  hoti  saupadisese va saupadisesoti anupadisese
va anupadisesoti
     {53.5} ye kho te marisa moggallana brahmakayika deva brahmena
ayuna  santuttha  brahmena  vannena  brahmena  sukhena  brahmena yasena
brahmena  adhipateyyena  santuttha  tassa  ca  uttarim 1- nissaranam yathabhutam
nappajananti  tesam  na  evam  nanam  hoti saupadisese va saupadisesoti
anupadisese  va  anupadisesoti  ye  ca  kho  te  marisa moggallana
brahmakayika   deva  brahmena  ayuna  asantuttha  brahmena  vannena
brahmena  sukhena  brahmena  yasena  brahmena  adhipateyyena  asantuttha
tassa  ca  uttarim   1-  nissaranam  yathabhutam  pajananti tesam evam nanam hoti
saupadisese  va  saupadisesoti  anupadisese  va  anupadisesoti idha
marisa   moggallana  bhikkhu  ubhatobhagavimutto  hoti  tamenam  te  deva
evam    jananti    ayam   kho   ayasma   ubhatobhagavimutto   yavassa
kayo   thassati  tava  nam  dakkhanti  devamanussa  kayassa  bheda  na  nam
@Footnote: 1 Ma. te ca uttari.
Dakkhanti    devamanussati   evampi   kho   marisa   moggallana   tesam
devanam nanam hoti [1]- anupadisese va anupadisesoti
     {53.6}  idha  pana  marisa  moggallana  bhikkhu  pannavimutto hoti
tamenam  te  deva  evam  jananti ayam kho ayasma pannavimutto yavassa
kayo   thassati  tava  nam  dakkhanti  devamanussa  kayassa  bheda  na  nam
dakkhanti    devamanussati   evampi   kho   marisa   moggallana   tesam
devanam nanam hoti [1]- anupadisese va anupadisesoti
     {53.7}  idha  pana  marisa  moggallana bhikkhu kayasakkhi hoti tamenam
te  2-  deva  evam  jananti  ayam  kho ayasma kayasakkhi appevanama
ayamayasma    anulomikani   senasanani   patisevamano   kalyanamitte
bhajamano   indriyani   samannanayamano  yassatthaya  kulaputta  sammadeva
agarasma   anagariyam  pabbajanti  tadanuttaram  brahmacariyapariyosanam  dittheva
dhamme   sayam  abhinna  sacchikatva  upasampajja  vihareyyati  evampi  kho
marisa   moggallana   tesam   devanam   nanam  hoti  saupadisese  va
saupadisesoti [3]-
     {53.8}   idha   pana   marisa   moggallana   bhikkhu  ditthippatto
hoti   .pe.   saddhavimutto   hoti   dhammanusari   hoti  tamenam  te
deva   evam   jananti   ayam  kho  ayasma  dhammanusari  appevanama
ayamayasma    anulomikani   senasanani   patisevamano   kalyanamitte
bhajamano   indriyani   samannanayamano  yassatthaya  kulaputta  sammadeva
agarasma    anagariyam    pabbajanti    tadanuttaram    brahmacariyapariyosanam
@Footnote: 1 Ma. saupadisese va saupadisesoti .   2 Ma. ayam patho natthi.
@3 Ma. anupadisese va anupadisesoti.
Dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva   upasampajja  vihareyyati
evampi  kho  marisa  moggallana  tesam  devanam nanam hoti saupadisese
va saupadisesoti [1]-.
     {53.9}  Atha  kho  ayasma  mahamoggallano  tissassa brahmuno
bhasitam   abhinanditva   anumoditva   seyyathapi   nama   balava  puriso
samminjitam  va  baham  pasareyya  pasaritam  va baham samminjeyya evameva
brahmaloke  antarahito  gijjhakute  pabbate  paturahosi  athakho  ayasma
mahamoggallano   yena   bhagava   tenupasankami   upasankamitva  bhagavantam
abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam   nisinno   kho   ayasma
mahamoggallano    yavattako    ahosi    tissena   brahmuna   saddhim
kathasallapo tam sabbam bhagavato arocesi.
     {53.10}  Na  hi  pana  te  moggallana  tisso  brahma  sattamam
animittaviharim  puggalam  desesiti  2-. Etassa bhagava kalo etassa sugata
kalo  yam  bhagava  sattamam  animittaviharim  puggalam  deseyya bhagavato sutva
bhikkhu   dharessantiti  .  tenahi  moggallana  sunahi  sadhukam  manasikarohi
bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho  ayasma  mahamoggallano bhagavato
paccassosi  .  bhagava  etadavoca  idha  moggallana  bhikkhu  sabbanimittanam
amanasikara    animittam    cetosamadhim    upasampajja    viharati   tamenam
te    deva   evam   jananti   ayam   kho   ayasma   sabbanimittanam
amanasikara   animittam   cetosamadhim   upasampajja   viharati   appevanama
ayamayasma    anulomikani   senasanani   patisevamano   kalyanamitte
@Footnote: 1 Ma. anupadisese va anupadisesoti .   2 Ma. deseti.
Bhajamano   indriyani   samannanayamano  yassatthaya  kulaputta  sammadeva
agarasma    anagariyam    pabbajanti    tadanuttaram    brahmacariyapariyosanam
dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva   upasampajja  vihareyyati
evam   kho  moggallana  tesam  devanam  nanam  hoti  saupadisese  va
saupadisesoti [1]-.
     [54] Ekam samayam bhagava vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayam.
Athakho   siho   senapati   yena   bhagava   tenupasankami   upasankamitva
bhagavantam     abhivadetva    ekamantam    nisidi    ekamantam    nisinno
kho   siho   senapati   bhagavantam   etadavoca   sakka  nu  kho  bhante
sanditthikam danaphalam pannapetunti.
     {54.1}  Tenahi  siha  tannevettha  patipucchissami yatha te khameyya
tatha  nam  byakareyyasi  tam kim mannasi siha idhassa dve purisa eko puriso
assaddho   macchari   kadariyo  paribhasako  eko  puriso  saddho  danapati
anuppadanarato  tam  kim  mannasi  siha  kam  nu kho arahanto pathamam anukampanta
anukampeyyum  yo  va  so  puriso assaddho macchari kadariyo paribhasako yo
va  so  puriso  saddho  danapati anuppadanaratoti. Yo so bhante puriso
assaddho  macchari  kadariyo  paribhasako  kintam  arahanto  pathamam anukampanta
anukampissanti  yo  ca  kho so bhante puriso saddho danapati anuppadanarato
tanneva  arahanto  pathamam  anukampanta anukampeyyum. Tam kim mannasi siha kam nu
@Footnote: 1 Ma. anupadisese va anupadisesoti.
Kho   arahanto   pathamam   upasankamanta   upasankameyyum   yo   va  so
puriso   assaddho   macchari   kadariyo  paribhasako  yo  va  so  puriso
saddho  danapati  anuppadanaratoti  .  yo  so  bhante  puriso  assaddho
macchari   kadariyo   paribhasako   kintam   arahanto   pathamam   upasankamanta
upasankamissanti   yo   ca   kho   so   bhante  puriso  saddho  danapati
anuppadanarato tanneva arahanto pathamam upasankamanta upasankameyyum.
     {54.2}   Tam   kim   mannasi  siha  kassa  nu  kho  arahanto  pathamam
patigganhanta   patigganheyyum   yo  va  so  puriso  assaddho  macchari
kadariyo  paribhasako  yo va so puriso saddho danapati anuppadanaratoti.
Yo  so  bhante  puriso  assaddho  macchari  kadariyo  paribhasako  kim  1-
tassa    arahanto    pathamam    patigganhanta   patigganhissanti   yo   ca
kho   so   bhante   puriso   saddho   danapati  anuppadanarato  tanneva
arahanto pathamam patigganhanta patigganheyyum.
     {54.3}  Tam  kim  mannasi  siha  kassa  nu  kho  arahanto pathamam dhammam
desento   deseyyum  yo  va  so  puriso  assaddho  macchari  kadariyo
paribhasako  yo  va  so  puriso  saddho  danapati anuppadanaratoti. Yo
so  bhante  puriso  assaddho  macchari kadariyo paribhasako kim tassa arahanto
pathamam  dhammam  desenta  desessanti  yo  ca kho so bhante puriso saddho
danapati   anuppadanarato   tasseva   arahanto   pathamam  dhammam  desenta
@Footnote: 1 Ma. kintam tassa. evamuparipi.
Deseyyum.
     {54.4}  Tam  kim  mannasi  siha  kassa  nu  kho  kalyano kittisaddo
abbhuggaccheyya  yo  va  so  puriso  assaddho macchari kadariyo paribhasako
yo  va  so  puriso  saddho  danapati  anuppadanaratoti. Yo so bhante
puriso   assaddho   macchari   kadariyo   paribhasako   kim  tassa  kalyano
kittisaddo   abbhuggacchissati   yo   ca  kho  so  bhante  puriso  saddho
danapati      anuppadanarato      tasseva     kalyano     kittisaddo
abbhuggaccheyya.
     {54.5}  Tam  kim  mannasi siha ko nu kho yannadeva parisam upasankameyya
yadi   khattiyaparisam   yadi   brahmanaparisam   yadi  gahapatiparisam  yadi  samanaparisam
visarado  upasankameyya  amankubhuto  yo  va  so puriso assaddho macchari
kadariyo  paribhasako  yo  va so puriso saddho danapati anuppadanaratoti.
Yo  so  bhante puriso assaddho macchari kadariyo paribhasako kim so yannadeva
parisam  upasankamissati  yadi  khattiyaparisam  yadi  brahmanaparisam  yadi  gahapatiparisam
yadi   samanaparisam   visarado   upasankamissati   amankubhuto   yo   ca  kho
so   bhante   puriso   saddho   danapati  anuppadanarato  so  yannadeva
parisam    upasankameyya    yadi    khattiyaparisam   yadi   brahmanaparisam   yadi
gahapatiparisam yadi samanaparisam visarado upasankameyya amankubhuto.
     {54.6}  Tam  kim  mannasi  siha  ko nu kho kayassa bheda parammarana
sugatim  saggam  lokam  upapajjeyya  yo  va  so  puriso  assaddho  macchari
kadariyo    paribhasako    yo    va   so   puriso   saddho   danapati
Anuppadanaratoti   .   yo   so   bhante   puriso   assaddho   macchari
kadariyo   paribhasako   kim   so   kayassa   bheda   parammarana   sugatim
saggam   lokam   upapajjissati   yo   ca  kho  so  bhante  puriso  saddho
danapati    anuppadanarato   so   kayassa   bheda   parammarana   sugatim
saggam lokam upapajjeyya
     {54.7}  yanimani  bhante  bhagavata  cha 1- sanditthikani danaphalani
akkhatani   naham   ettha   bhagavato   saddhaya  gacchami  ahampi  etani
janami    aham    bhante    dayako   danapati   mam   arahanto   pathamam
anukampanta   anukampanti   aham   bhante  dayako  danapati  mam  arahanto
pathamam    upasankamanta   upasankamanti   aham   bhante   dayako   danapati
mayham    arahanto    pathamam   patigganhanta   patigganhanti   aham   bhante
dayako   danapati   mayham   arahanto  pathamam  dhammam  desenta  desenti
aham   bhante   dayako  danapati  mayham  kalyano  kittisaddo  abbhuggato
siho   senapati  dayako  karako  sanghupatthakoti  aham  bhante  dayako
danapati    yannadeva    parisam    upasankamami    yadi   khattiyaparisam   yadi
brahmanaparisam   yadi   gahapatiparisam   yadi  samanaparisam  visarado  upasankamami
amankubhuto   yanimani  bhante  bhagavata  cha  1-  sanditthikani  danaphalani
akkhatani   naham   ettha   bhagavato   saddhaya  gacchami  ahampi  etani
janami   yanca   kho   mam   bhagava   evamaha   dayako  siha  danapati
kayassa   bheda  parammarana  sugatim  saggam  lokam  upapajjatiti  etaham  na
janami   ettha   ca  panaham  bhagavato  saddhaya  gacchamiti  .  evametam
@Footnote: 1 Ma. chasaddo natthi.
Siha   evametam  siha  dayako  siha  danapati  kayassa  bheda  parammarana
sugatim saggam lokam upapajjatiti.
     [55]   Cattarimani   bhikkhave  tathagatassa  arakkheyyani  tihi  ca
anupavajjo     .    katamani    cattari    tathagatassa    arakkheyyani
parisuddhakayasamacaro     bhikkhave     tathagato     natthi    tathagatassa
kayaduccaritam   yam   tathagato   rakkheyya  ma  me  idam  paro  annasiti
parisuddhavacisamacaro  bhikkhave  tathagato  natthi  tathagatassa  vaciduccaritam  yam
tathagato  rakkheyya  ma  me  idam  paro  annasiti parisuddhamanosamacaro
bhikkhave    tathagato   natthi   tathagatassa   manoduccaritam   yam   tathagato
rakkheyya   ma   me   idam   paro   annasiti   parisuddhajivo  bhikkhave
tathagato   natthi   tathagatassa   micchaajivo   yam   tathagato  rakkheyya
ma me idam paro annasiti imani cattari tathagatassa arakkheyyani.
     {55.1}   Katamehi   tihi   anupavajjo   svakkhatadhammo  bhikkhave
tathagato   tatra   vata   mam   samano  va  brahmano  va  devo  va
maro  va  brahma  va  koci  va  lokasmim  sahadhammena  paticodessati
itipi    tvam   *-   na   svakkhatadhammoti   nimittametam   bhikkhave   na
samanupassami     etampaham    1-    bhikkhave    nimittam    asamanupassanto
khemappatto abhayappatto vesarajjappatto viharami
     {55.2}    supannatta    kho   pana   me   bhikkhave   savakanam
nibbanagamini     patipada     yatha     patipanna     mama     savaka
asavanam    khaya    anasavam    cetovimuttim    pannavimuttim    dittheva
@Footnote: 1 Ma. etamaham. evamuparipi.
@* mikar—kr khagoe tavam peDna tvam
Dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva   upasampajja   viharanti   tatra  vata
mam  samano  va  brahmano  va  devo  va maro va brahma va koci
va   lokasmim   sahadhammena   paticodessati   itipi   te  na  supannatta
savakanam    nibbanagamini   patipada   yatha   patipanna   tava   savaka
asavanam   khaya   .pe.   sacchikatva  upasampajja  viharantiti  nimittametam
bhikkhave   na   samanupassami   etampaham   bhikkhave   nimittam  asamanupassanto
khemappatto abhayappatto vesarajjappatto viharami
     {55.3}  anekasata  kho  pana  me  bhikkhave savakaparisa asavanam
khaya  .pe.  sacchikatva  upasampajja  viharanti  tatra  vata  mam  samano va
brahmano  va  devo  va  maro  va  brahma  va koci va lokasmim
sahadhammena   paticodessati   itipi   te   na   anekasata   savakaparisa
asavanam   khaya   anasavam   cetovimuttim   pannavimuttim  dittheva  dhamme
sayam     abhinna    sacchikatva    upasampajja    viharantiti    nimittametam
bhikkhave   na   samanupassati   etampaham   bhikkhave   nimittam   asamanupassanto
khemappatto    abhayappatto   vesarajjappatto   viharami   imehi   tihi
anupavajjo   imani   kho   bhikkhave   cattari  tathagatassa  arakkheyyani
imehi ca tihi anupavajjoti.
     [56]  Ekam  samayam bhagava kimilayam 1- viharati veluvane 2-. Athakho
ayasma  kimilo  3-  yena  bhagava  tenupasankami  upasankamitva  bhagavantam
@Footnote: 1 Yu. kimbilayam .  2 Ma. niculavane .    3 Yu. kimbilo.
Abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam   nisinno   kho   ayasma
kimilo   bhagavantam   etadavoca  ko  nu  kho  bhante  hetu  ko  paccayo
yena tathagate parinibbute saddhammo na ciratthitiko hotiti.
     {56.1}  Idha  kimila  tathagate  parinibbute bhikkhu bhikkhuniyo upasaka
upasikayo   satthari   agarava   viharanti  appatissa  dhamme  agarava
viharanti   appatissa   sanghe   agarava   viharanti  appatissa  sikkhaya
agarava   viharanti  appatissa  samadhismim  agarava  viharanti  appatissa
appamade    agarava   viharanti   appatissa   patisanthare   agarava
viharanti  appatissa  ayam  kho  kimila  hetu  ayam  paccayo  yena tathagate
parinibbute saddhammo na ciratthitiko hotiti.
     {56.2}  Ko pana bhante hetu ko paccayo yena tathagate parinibbute
saddhammo  ciratthitiko  hotiti  .  idha  kimila  tathagate  parinibbute  bhikkhu
bhikkhuniyo   upasaka  upasikayo  satthari  sagarava  viharanti  sappatissa
dhamme  sagarava  viharanti  sappatissa  sanghe sagarava viharanti sappatissa
sikkhaya   sagarava   viharanti   sappatissa  samadhismim  sagarava  viharanti
sappatissa   appamade   sagarava   viharanti   sappatissa   patisanthare
sagarava  viharanti  sappatissa  ayam  kho  kimila  hetu  ayam  paccayo yena
tathagate parinibbute saddhammo ciratthitiko hotiti.
     [57]   Sattahi   bhikkhave  dhammehi  samannagato  bhikkhu  nacirasseva
asavanam   khaya   .pe.  sacchikatva  upasampajja  vihareyya  .  katamehi
Sattahi   idha   bhikkhave   bhikkhu   saddho   hoti  silava  hoti  bahussuto
hoti   patisallino   hoti   araddhaviriyo   hoti  satima  hoti  pannava
hoti   imehi   kho   bhikkhave   sattahi   dhammehi   samannagato   bhikkhu
nacirasseva asavanam khaya .pe. Sacchikatva upasampajja vihareyyati.
     [58]  Ekam  samayam  bhagava bhaggesu viharati sumsumaragire bhesakalavane
migadaye   .   tena   kho   pana  samayena  ayasma  mahamoggallano
magadhesu   kallavalamuttagame   capalayamano  nisinno  hoti  .  addasa
kho   bhagava  dibbena  cakkhuna  visuddhena  atikkantamanusakena  ayasmantam
mahamoggallanam  magadhesu  kallavalamuttagame  capalayamanam  nisinnam  disva
seyyathapi  nama  balava  puriso  samminjitam  va  baham pasareyya pasaritam
va   baham   samminjeyya  evameva  bhaggesu  sumsumaragire  bhesakalavane
migadaye     antarahito    magadhesu    kallavalamuttagame    ayasmato
mahamoggallanassa    pamukhe    paturahosi    nisidi   bhagava   pannatte
asane nisajja kho bhagava ayasmantam mahamoggallanam etadavoca
     {58.1}   capalayasi   no  tvam  moggallana  capalayasi  no  tvam
moggallanati  .  evam  bhante  .  tasmatiha  moggallana  yathasannissa
te  viharato  tam  middham  okkamati tam sannam manasikareyyasi 1- tam sannam bahulam
kareyyasi 2- thanam kho panetam vijjati yante evam viharato tam middham pahiyetha
     {58.2} no ce te evam viharato tam middham pahiyetha tato tvam moggallana
yathasutam   yathapariyattam   dhammam  cetasa  anuvitakkeyyasi  anuvicareyyasi
@Footnote: 1 Ma. ma manasakasi. evamuparipi .  2 Ma. ma bahulamakasi.
Manasanupekkheyyasi   thanam   kho  panetam  vijjati  yante  evam  viharato
tam middham pahiyetha
     {58.3}  no  ce  te  evam  viharato  tam middham pahiyetha tato tvam
moggallana    yathasutam    yathapariyattam    dhammam    vittharena   sajjhayam
kareyyasi thanam kho panetam vijjati yante evam viharato tam middham pahiyetha
     {58.4}  no  ce  te  evam  viharato  tam middham pahiyetha tato tvam
moggallana   ubho   kannasotani   avijeyyasi  1-  panina  gattani
anumajjeyyasi thanam kho panetam vijjati yante evam viharato tam middham pahiyetha
     {58.5}  no  ce  te  evam  viharato  tam middham pahiyetha tato tvam
moggallana    utthayasana    udakena    akkhini   anumajjitva   disa
anuvilokeyyasi    nakkhattani    tarakarupani    ullokeyyasi    thanam
kho panetam vijjati yante evam viharato tam middham pahiyetha
     {58.6}  no  ce  te  evam  viharato  tam middham pahiyetha tato tvam
moggallana    alokasannam   manasikareyyasi   divasannam   adhitthaheyyasi
yatha  diva  tatha  rattim  yatha  rattim  tatha diva iti vivatena 2- cetasa
apariyonaddhena   sappabhasam  cittam  bhaveyyasi  thanam  kho  panetam  vijjati
yante evam viharato tam middham pahiyetha
     {58.7}  no  ce  te  evam  viharato  tam middham pahiyetha tato tvam
moggallana    pacchapuresanni    cankamam    adhitthaheyyasi   antogatehi
indriyehi  abahigatena  manasena  thanam  kho  panetam  vijjati  yante evam
viharato tam middham pahiyetha
     {58.8} no ce te evam viharato tam middham pahiyetha tato tvam moggallana
@Footnote: 1 Ma. avincheyyasi.
Dakkhinena  passena  sihaseyyam  kappeyyasi  padena  1-  padam accadhaya
sato   sampajano   utthanasannam   manasikaritva   patibuddheneva  2-  te
moggallana   khippanneva   paccutthatabbam   na  seyyasukham  na  passasukham  na
middhasukham anuyutto viharissamiti evanhi te moggallana sikkhitabbam.
     {58.9}  Tasmatiha  moggallana  evam  sikkhitabbam  na  uccasondam
paggahetva    kulani    upasankamissamiti   evanhi   te   moggallana
sikkhitabbam   sace   moggallana   bhikkhu  uccasondam  paggahetva  kulani
upasankamati   santi  hi  moggallana  kulesu  kiccakaraniyani  yena  manussa
agatam  bhikkhum  na  manasikaronti  tatra  bhikkhussa evam hoti ko su nama dani
mam   imasmim   kule   paribhindi   virattarupadanime  mayi  manussati  itissa
alabhena   mankubhavo  mankubhutassa  uddhaccam  uddhatassa  asamvaro  asamvutassa
ara cittam samadhimha
     {58.10}  tasmatiha  moggallana  evam  sikkhitabbam  na viggahikakatham
kathessamiti  evanhi  te  moggallana  sikkhitabbam viggahikaya moggallana
kathaya  sati  kathabahullam  patikankham  kathabahulle  sati  uddhaccam uddhatassa
asamvaro  asamvutassa  ara  cittam  samadhimha  naham moggallana sabbeheva
samsaggam   vannayami   na   panaham   moggallana   sabbeheva   samsaggam  na
vannayami    sagahatthapabbajitehi    kho   aham   moggallana   samsaggam   na
vannayami  yani  ca  kho  tani  senasanani  appasaddani  appanigghosani
vijanavatani      manussarahaseyyakani      3-     patisallanasaruppani
@Footnote: 1 Ma. pade. evamuparipi .   2 Ma. patibuddhena ca .   3 Ma. manussarahasseyyakani.
@evamuparipi.
Tatharupehi senasanehi samsaggam vannayamiti.
     {58.11}   Evam   vutte   ayasma  mahamoggallano  bhagavantam
etadavoca  kittavata  nu  kho  bhante bhikkhu sankhittena tanhasankhayavimutto
hoti       accantanittho      accantayogakkhemi      accantabrahmacari
accantapariyosano settho devamanussananti.
     {58.12}   Idha  moggallana  bhikkhuno  sutam  hoti  sabbe  dhamma
nalam   abhinivesayati   evancetam   moggallana   bhikkhuno   sutam  hoti
sabbe  dhamma  nalam  abhinivesayati  so  sabbam  dhammam  abhijanati  sabbam
dhammam   abhinnaya   sabbam   dhammam   parijanati   sabbam   dhammam   parinnaya
yankinci  vedanam  vediyati  sukham  va  dukkham  va  adukkhamasukham  va so tasu
vedanasu   aniccanupassi   viharati   viraganupassi   viharati  nirodhanupassi
viharati   patinissagganupassi   viharati   so  tasu  vedanasu  aniccanupassi
viharanto     viraganupassi     viharanto     nirodhanupassi    viharanto
patinissagganupassi   viharanto   na   ca   1-   kinci   loke  upadiyati
anupadiyam    na    paritassati    aparitassam    paccattanneva   parinibbayati
khina   jati   vusitam   brahmacariyam   katam   karaniyam   naparam  itthattayati
pajanati     ettavata    kho    moggallana    bhikkhu    sankhittena
tanhasankhayavimutto      hoti      accantanittho      accantayogakkhemi
accantabrahmacari accantapariyosano settho devamanussananti.
     [59]  Ma  bhikkhave  punnanam  bhayittha  sukhassetam  bhikkhave adhivacanam
yadidam  punnananti  2-  abhijanami  kho  panaham  bhikkhave  digharattam  [3]-
ittham   kantam   manapam   vipakam   paccanubhutam   satta   vassani  mettacittam
@Footnote: 1 Ma. casaddo natthi .  2 Si. punnanti .  3 Ma. katanam punnanam digharattam.
Bhavesim   satta  vassani  mettacittam  bhavetva  satta  samvattavivattakappe
na   yimam   lokam   punagamasim   samvattamane   sudaham   bhikkhave   loke
abhassarupago homi vivattamane loke sunnam brahmavimanam upapajjami
     {59.1}  tatra sudam bhikkhave brahma homi mahabrahma abhibhu anabhibhuto
annadatthudaso  vasavatti  chattimsakkhattum  kho  panaham  bhikkhave  sakko  ahosim
devanamindo  anekasatakkhattum  raja  ahosim  cakkavatti dhammiko dhammaraja
caturanto     vijitavi     janapadatthavariyappatto    sattaratanasamannagato
tassa  mayham  bhikkhave  imani  satta  ratanani  ahesum  seyyathidam  cakkaratanam
hatthiratanam   assaratanam   maniratanam   itthiratanam  gahapatiratanam  parinayakaratanameva
sattamam  parosahassam  kho  pana  me  bhikkhave  putta ahesum sura virangarupa
parasenappamaddana   so   imam   pathavim  sagarapariyantam  adandena  asatthena
dhammena abhivijiya ajjhavasinti.
         Passa punnanam vipakam          kusalanam sukhesinam
         mettacittam vibhavetva          satta vassani bhikkhavo
         satta samvattavivattakappe      na yimam lokam punagamim
         samvattamane lokamhi            homi abhassarupago
         vivattamane lokamhi            sunnabrahmupago ahum
         sattakkhattum mahabrahma     vasavatti tada ahum
         chattimsakkhattum devindo        devarajjamakarayim
         cakkavatti ahum raja             jambusandassa issaro.
         Muddhabhisitto 1- khattiyo    manussadhipati ahum
         adandena asatthena            vijeyya pathavim imam
         asahasena dhammena               samena manusasi tam
         dhammena rajjam karetva         asmim pathavimandale
         mahaddhane mahabhoge             addhe ajayisam 2- kule
         sabbakamehi sampanne         ratanehi ca sattahi
         buddha sangahaka loke       tehi etam sudesitam
         esa hetu mahantassa             puthabyo yena vuccati 3-
         pahutavittupakarano              raja homi patapava
         iddhima yasava homi             jambusandassa issaro.
         Ko sutva nappasideyya         api kanhabhijatiyo
         tasma hi attakamena           mahattamabhikankhata
         saddhammo garukatabbo         saram buddhanasasananti.
     [60]   Athakho  bhagava  pubbanhasamayam  nivasetva  pattacivaramadaya
yena   anathapindikassa   gahapatissa   nivesanam   tenupasankami  upasankamitva
pannatte   asane   nisidi  .  tena  kho  pana  samayena  anathapindikassa
gahapatissa   nivesane   manussa   uccasadda   mahasadda   honti  .
Athakho     anathapindiko     gahapati     yena    bhagava    tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi  .  ekamantam
@Footnote: 1 Si. muddhavasitto .  2 Ma. ajayiham .   3 Ma. pathabyo me na vipajjati.
Nisinnam   kho   anathapindikam   gahapatim   bhagava   etadavoca   kim  nu  te
gahapati  nivesane  manussa  uccasadda  mahasadda  kevatto  1- manne
macche  vilopetiti  2-  .  ayam  bhante  sujata  gharasunha  addha kula
anita   sa   neva   sassum   adiyati  na  sassuram  adiyati  na  samikam
adiyati  bhagavantampi  na  sakkaroti  na  garukaroti  na maneti na pujetiti.
Athakho   bhagava   sujatam  gharasunham  amantesi  ehi  sujateti  .  evam
bhanteti   kho   sujata   gharasunha  bhagavato  patissunitva  yena  bhagava
tenupasankami upasankamitva bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi.
     {60.1}  Ekamantam  nisinnam  kho  sujatam  gharasunham bhagava etadavoca
satta  kho  ima  sujate purisassa bhariya katama satta vadhasama corasama 3-
ayyasama  matusama  4-  bhaginisama  sakhisama  dasisama  ima kho sujate
satta   purisassa   bhariya   tasam  tvam  katamati  .  naham  bhante  imassa
bhagavata   sankhittena  bhasitassa  vittharena  attham  ajanami  sadhu  me
bhante  bhagava  tatha  dhammam  desetu  yathaham  imassa  bhagavata  sankhittena
bhasitassa   vittharena  attham  ajaneyyanti  .  tenahi  sujate  sunahi
sadhukam  manasikarohi  bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho sujata gharasunha
bhagavato paccassosi. Bhagava etadavoca
               padutthacitta ahitanukampini
               annesu ratta atimannate patim
               dhanena kitassa vadhaya ussuka
@Footnote: 1 kevatta .   2 Ma. macchavilopeti .   3 vadhakasama corisama .  4 Ma. matasama.
               Ya evarupa purisassa bhariya
               vadhaka 1- ca bhariyati ca sa pavuccati.
               Yam itthiya vindati samiko dhanam
               sippam vanijjanca kasimadhitthahi 2-
               appampi tasma 3- apahatumicchati
               ya evarupa purisassa bhariya
               cora 4- ca bhariyati ca sa pavuccati.
               Akammakama alasa mahagghasa
               pharusa ca candi ca 5- duruttavadini
               utthayakanam abhibhuyya vattati
               ya evarupa purisassa bhariya
               ayya ca bhariyati ca sa pavuccati.
               Ya sabbada hoti hitanukampini
               matava puttam anurakkhate patim
               tato dhanam sambhatamassa rakkhati
               ya evarupa purisassa bhariya
               mata ca bhariyati ca sa pavuccati.
               Yathapi jettha bhagini kanittha 6-
               sagarava hoti sakamhi samike
               hirimana bhattuvasanuvattini
@Footnote: 1 Ma. vadha. 2 Ma. kasim adhitthaham. 3 Ma. tassa. 4 Ma. cori. 5 Ma. casaddo natthi.
@6 Ma. kanitthaka.
               Ya evarupa purisassa bhariya
               bhagini ca bhariyati ca sa pavuccati.
               Yacidha disvana patim pamodati
               sakhi sakharamva cirassamagatam
               koleyyaka silavati patibbata
               ya evarupa purisassa bhariya
               sakhi ca bhariyati ca sa pavuccati.
               Akkuddhasanta vadhadandatajjita
               aruddhacitta patino titikkhati
               akkodhana bhattuvasanuvattini
               ya evarupa purisassa bhariya
               dasi ca bhariyati ca sa pavuccati.
               Yacidha bhariya vadhakati vuccati
               cori ca ayyati ca sa pavuccati
               dussilarupa pharusa anadara
               kayassa bheda nirayam vajanti ta.
               Yacidha mata bhagini sakhi 1- ca
               dasi ca bhariyati ca sa pavuccati
               sile thitatta cirarattasamvuta
               kayassa bheda sugatim vajanti tati.
@Footnote: 1 Ma. sakhiti ca.
     Imani  kho  sujate  satta  purisassa  bhariya  tasam  tvam katamati.
Ajjatagge mam bhante bhagava dasisamam samikassa bhariyam dharetuti.
     [61]  Sattime  bhikkhave  dhamma  sapattakanta  sapattakarana kodhanam
agacchanti  itthim  va  purisam  va  .  katame  satta  idha bhikkhave sapatto
sapattassa   evam   icchati   aho   vatayam  dubbanno  assati  tam  kissa
hetu   na   bhikkhave   sapatto   sapattassa  vannavataya  nandati  kodhanoyam
bhikkhave   purisapuggalo   kodhabhibhuto   kodhapareto  kincapi  so  hoti
sunhato    suvilitto    kappitakesamassu    odatavatthavasano   athakho
so   dubbanno   ca   hoti  kodhabhibhuto  ayam  bhikkhave  pathamo  dhammo
sapattakanto sapattakarano 1- kodhanam agacchati itthim va purisam va.
     {61.1}  Puna  caparam  bhikkhave  sapatto  sapattassa evam icchati aho
vatayam  dukkham  sayeyyati  tam  kissa  hetu  na  bhikkhave  sapatto sapattassa
sukhaseyyaya    nandati   kodhanoyam   bhikkhave   purisapuggalo   kodhabhibhuto
kodhapareto   kincapi   so   pallanke   seti  gonakatthate  patikatthate
patalikatthate           kadalimigapavarapaccattharane           sauttaracchade
ubhatolohitakupadhane    athakho    so   dukkhanneva   seti   kodhabhibhuto
ayam    bhikkhave   dutiyo   dhammo   sapattakanto   sapattakarano   kodhanam
agacchati itthim va purisam va.
     {61.2}    Puna    caparam   bhikkhave   sapatto   sapattassa   evam
icchati    aho   vatayam   na   pacurattho   assati   tam   kissa   hetu
na      bhikkhave     sapatto     sapattassa     pacuratthataya     nandati
@Footnote: 1 Ma. sapattakarano. evamuparipi.
Kodhanoyam     bhikkhave     purisapuggalo     kodhabhibhuto     kodhapareto
anatthampi     gahetva    attho    me    gahitoti    mannati    atthampi
gahetva    anattho    me    gahitoti    mannati    tassime    dhamma
annamannavipaccanika      gahita      digharattam      ahitaya     dukkhaya
samvattanti   kodhabhibhutassa   ayam   bhikkhave   tatiyo   dhammo  sapattakanto
sapattakarano kodhanam agacchati itthim va purisam va.
     {61.3}   Puna   caparam  bhikkhave  sapatto  sapattassa  evam  icchati
aho  vatayam  na  bhogava  assati  tam  kissa  hetu  na  bhikkhave sapatto
sapattassa    bhogavataya    nandati    kodhanassa   bhikkhave   purisapuggalassa
kodhabhibhutassa  kodhaparetassa  yepissa  te honti bhoga utthanaviriyadhigata
bahabalaparicita   sedavakkhitta   dhammika   dhammaladdha  tepi  rajano
rajakosam   pavesenti   kodhabhibhutassa   ayam   bhikkhave   catuttho  dhammo
sapattakanto sapattakarano kodhanam agacchati itthim va purisam va.
     {61.4}  Puna  caparam  bhikkhave  sapatto  sapattassa evam icchati aho
vatayam  na  yasava  assati  tam  kissa  hetu  na bhikkhave sapatto sapattassa
yasavataya    nandati    kodhanoyam    bhikkhave   purisapuggalo   kodhabhibhuto
kodhapareto   yopissa   hoti   yaso   appamadadhigato   tamhapi  dhamsati
kodhabhibhuto   ayam   bhikkhave  pancamo  dhammo  sapattakanto  sapattakarano
kodhanam agacchati itthim va purisam va.
     {61.5} Puna caparam bhikkhave sapatto sapattassa evam icchati aho vatayam
Na   mittava   assati  tam  kissa  hetu  na  bhikkhave  sapatto  sapattassa
mittavataya    nandati    kodhanoyam   bhikkhave   purisapuggalo   kodhabhibhuto
kodhapareto    yepissa    te    honti   mittamacca   natisalohita
tepi  araka  tam  parivajjenti  kodhabhibhutam  ayam  bhikkhave  chattho  dhammo
sapattakanto sapattakarano kodhanam agacchati itthim va purisam va.
     {61.6}  Puna  caparam  bhikkhave  sapatto  sapattassa evam icchati aho
vatayam   kayassa   bheda   parammarana   apayam   duggatim  vinipatam  nirayam
upapajjeyyati   tam   kissa   hetu   na   bhikkhave   sapatto   sapattassa
sugatigamanena    nandati   kodhanoyam   bhikkhave   purisapuggalo   kodhabhibhuto
kodhapareto   kayena   duccaritam   carati  vacaya  duccaritam  carati  manasa
duccaritam   carati   so   kayena   duccaritam   caritva   vacaya  duccaritam
caritva   manasa   duccaritam  caritva  kayassa  bheda  parammarana  apayam
duggatim    vinipatam    nirayam    upapajjati    kodhabhibhuto   ayam   bhikkhave
sattamo   dhammo   sapattakanto   sapattakarano   kodhanam  agacchati  itthim
va  purisam  vati  1-  .  ime  kho  bhikkhave  satta  dhamma sapattakanta
sapattakarana kodhanam agacchanti itthim va purisam vati.
         Kodhano dubbanno hoti     atho dukkhampi seti so
         atho attham gahetvana           anattham patipajjati 2-
         tato kayena vacaya             vadham katvana kodhano
         kodhabhibhuto puriso              dhanajanim nigacchati
@Footnote: 1 Ma. itisaddo natthi .   2 Ma. adhipajjati.
         Kodhasammadasammatto           ayasakkham 1- nigacchati
         natimitta suhajja ca         parivajjenti kodhanam.
         Anatthajanano kodho            kodho cittappakopano
         bhayamantarato jatam                tam jano navabujjhati.
         Kuddho attham na janati         kuddho dhammam na passati
         andhatamam tada hoti              yam kodho sahate naram.
         Yam kuddho uparodheti              sukaram viya dukkaram
         paccha so vigate kodhe          aggidaddhova tappati.
         Dummankuyam pathamam dasseti 2-  dhumaggimiva 3- pavako
         yato patayati kodho              yena kujjhanti manava.
         Nassa hiri na ottappam        na vaco hoti garavo
         kodhena abhibhutassa                na dipam hoti kincinam.
         Tapaniyani kammani               yani dhammehi araka
         tani arocayissami             tam sunatha yathakatham.
         Kuddho hi pitaram hanti            hanti kuddho samataram
         kuddho hi brahmanam hanti    hanti kuddho puthujjanam.
         Yaya matu bhato poso          imam lokam avekkhati
         tampi panadadim santim           hanti kuddho puthujjano.
         Attupama hi te satta          atta hi paramam 4- piyo
@Footnote: 1 Ma. Yu. ayasakyam .   2 Ma. padasseti .   3 Ma. dhumam dhumiva .  4 Ma. paramo.
         Hanti kuddho puthuttanam        nanarupesu mucchito
         asina hanti attanam           visam khadanti mucchita
         rajjuya baddha miyyanti 1-    pabbatamapi kandare.
         Bhutahaccani 2- kammani        attamaraniyani ca
         karonta navabujjhanti        kodhajato parabhavo.
         Itayam kodharupena                  maccupaso guhasayo
         tam damena samucchinde             pannaviriyena ditthiya
         ekamekam 3- akusalam               samucchindetha pandito.
         Tatheva dhamme sikkhetha             ma no dummankuyam ahu.
         Vitakodha anayasa              vitalobha anussuka
         danta kodham pahatvana          parinibbassathanasavati  4-.
                   Abyakatavaggo pathamo.
                              Tassuddanam
         abyakato purisagati              tissasiharakkhitapancamam 5-
         tatravatamam kimmilo 6-           sattabhariyaya kodhana 7-.
                    ------------
                    Mahavaggo dutiyo
     [62]   Hirottappe  bhikkhave  asati  hirottappavipannassa  hatupaniso
hoti     indriyasamvaro    indriyasamvare    asati    indriyasamvaravipannassa
@Footnote: 1 Ma. bajjha miyanti .   2 Ma. bhunahaccani .   3 Ma. yatha metam .  4 Ma. parinibbanti
@anasavati. Yu. parinibbimsu anasava .   5 Ma. tissa siha arakkhiyam.
@6 Ma. kimilam satta pacala .   7 Ma. metta bhariya kodhekadasati.
Hatupanisam    hoti   silam   sile   asati   silavipannassa   hatupaniso   hoti
sammasamadhi       sammasamadhismim       asati      sammasamadhivipannassa
hatupanisam        hoti       yathabhutananadassanam       yathabhutananadassane
asati    yathabhutananadassanavipannassa    hatupaniso    hoti   nibbidavirago
nibbidavirage     asati     nibbidaviragavipannassa     hatupanisam    hoti
vimuttinanadassanam    seyyathapi    bhikkhave    rukkho   sakhapalasavipanno
tassa   pappatikapi   paripurim   na   gacchati   tacopi   pheggupi   saropi
na   paripurim   gacchati   evameva   kho   bhikkhave   hirottappe   asati
hirottappavipannassa     hatupaniso     hoti     indriyasamvaro     .pe.
Vimuttinanadassanam.
     {62.1}    Hirottappe    bhikkhave    sati   hirottappasampannassa
upanisasampanno      hoti      indriyasamvaro     indriyasamvare     sati
indriyasamvarasampannassa     upanisasampannam    hoti    silam    sile    sati
silasampannassa         upanisasampanno        hoti        sammasamadhi
sammasamadhismim       sati      sammasamadhisampannassa      upanisasampannam
hoti         yathabhutananadassanam        yathabhutananadassane        sati
yathabhutananadassanasampannassa            upanisasampanno           hoti
nibbidavirago      nibbidavirage      sati     nibbidaviragasampannassa
upanisasampannam    hoti   vimuttinanadassanam   seyyathapi   bhikkhave   rukkho
sakhapalasasampanno    tassa    pappatikapi    paripurim   gacchati   tacopi
pheggupi   saropi  paripurim  gacchati  evameva  kho  bhikkhave  hirottappe
sati     hirottappasampannassa    upanisasampanno    hoti    indriyasamvaro
.pe. Vimuttinanadassananti.
     [63]  Ekam  samayam  bhagava  vesaliyam  viharati ambapalivane. Tatra
kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  bhikkhavoti  .  bhadanteti  te bhikkhu bhagavato
paccassosum   .   bhagava  etadavoca  anicca  bhikkhave  sankhara  adhuva
bhikkhave   sankhara   anassasika  bhikkhave  sankhara  yavancidam  bhikkhave
alameva sabbasankharesu nibbinditum alam virajjitum alam vimuccitum
     {63.1}   sineru   bhikkhave   pabbataraja  caturasitiyojanasahassani
ayamena   caturasitiyojanasahassani   vittharena   caturasitiyojanasahassani
mahasamudde     ajjhogalho     caturasitiyojanasahassani    mahasamudda
accuggato  hoti  kho  so  bhikkhave  samayo  yam [1]- bahuni vassani bahuni
vassasatani   bahuni   vassasahassani   bahuni   vassasatasahassani   devo  na
vassati  deve  kho  pana  bhikkhave  avassante  yekecime vijagamabhutagama-
osadhitinavanappatayo  te  ussussanti  vissussanti  na  bhavanti evam anicca
bhikkhave   sankhara  evam  adhuva  bhikkhave  sankhara  evam  anassasika
bhikkhave    sankhara    yavancidam    bhikkhave   alameva   sabbasankharesu
nibbinditum alam virajjitum alam vimuccitum
     {63.2}  hoti  kho  so  bhikkhave  samayo  yam kadaci karahaci dighassa
addhuno   accayena  dutiyo  suriyo  patubhavati  dutiyassa  bhikkhave  suriyassa
patubhava   yakaci  kunnadiyo  kussobbha  2-  sabba  ta  ussussanti
vissussanti na bhavanti evam anicca bhikkhave sankhara ... Alam vimuccitum
     {63.3}    hoti    kho   so   bhikkhave   samayo   yam   kadaci
karahaci        dighassa        addhuno        accayena        tatiyo
@Footnote: 1 Ma. kadaci karahaci dighassa addhuno accayena .  2 Si. kussubbha. Ma. kusobbha.
@evamuparipi.
Suriyo   patubhavati   tatiyassa   bhikkhave   suriyassa   patubhava  ya  ta
mahanadiyo   seyyathidam   ganga   yamuna   aciravati   sarabhu   mahi  sabba
ta   ussussanti   vissussanti   na   bhavanti   evam   anicca   bhikkhave
sankhara ... Alam vimuccitum
     {63.4}  hoti  kho  so  bhikkhave  samayo  yam kadaci karahaci dighassa
addhuno   accayena   catuttho   suriyo   patubhavati   catutthassa   bhikkhave
suriyassa  patubhava  ye  te mahasara yato ima mahanadiyo sambhavanti 1-
seyyathidam  ganga  yamuna  aciravati  sarabhu  mahi  2-  sabbe te ussussanti
vissussanti na bhavanti evam anicca bhikkhave sankhara ... Alam vimuccitum
     {63.5}  hoti  kho  so  bhikkhave  samayo  yam kadaci karahaci dighassa
addhuno   accayena   pancamo   suriyo   patubhavati   pancamassa   bhikkhave
suriyassa     patubhava     yojanasatikanipi     mahasamudde     udakani
ogacchanti     dviyojanasatikanipi    tiyojanasatikanipi    catuyojanasatikanipi
pancayojanasatikanipi         chayojanasatikanipi         sattayojanasatikanipi
mahasamudde     udakani     ogacchanti     sattatalampi    mahasamudde
udakam    santhati    chatalampi    pancatalampi    catutalampi    titalampi
dvitalampi      talamattampi      mahasamudde      udakam      santhati
sattaporisampi      mahasamudde      udakam      santhati     chaporisampi
pancaporisampi        catuporisampi        tiporisampi       dviporisampi
porisamattampi     3-     addhaporisampi     katimattampi    jannukamattampi
goppakamattampi    mahasamudde    udakam   santhati   seyyathapi   bhikkhave
saradasamaye  thullaphusitake  deve  vassante  tattha  tattha  gopadesu udakani
@Footnote: 1 Ma. pavattanti .   2 Ma. anotatta sihapapata rathakara kannamunda kunala
@chaddanta mandakiniya .   3 Ma. porisampi.
Thitani   honti  evameva  kho  bhikkhave  tattha  tattha  gopadamattani  1-
mahasamudde   udakani   thitani   honti   pancamassa   bhikkhave   suriyassa
patubhava   angulipabbamattampi   mahasamudde   udakam   na   hoti   evam
anicca bhikkhave sankhara ... Alam vimuccitum
     {63.6}  hoti  kho  so  bhikkhave  samayo  yam kadaci karahaci dighassa
addhuno   accayena  chattho  suriyo  patubhavati  chatthassa  bhikkhave  suriyassa
patubhava    ayanca   mahapathavi   sineru   ca   pabbataraja   dhupayanti
sandhupayanti   sampadhupayanti   2-   seyyathapi   bhikkhave  kumbhakarapako
alimpito   dhupeti   sandhupeti   sampadhupeti   evameva   kho   bhikkhave
chatthassa   suriyassa  patubhava  ayanca  mahapathavi  sineru  ca  pabbataraja
dhupayanti    sandhupayanti   evam   anicca   bhikkhave   sankhara   ...
Alam vimuccitum
     {63.7}  hoti  kho  so  bhikkhave  samayo  yam kadaci karahaci dighassa
addhuno   accayena   sattamo   suriyo   patubhavati   sattamassa   bhikkhave
suriyassa    patubhava    ayanca   mahapathavi   sineru   ca   pabbataraja
adippanti    pajjalanti    ekajala   bhavanti   imassa   ca   bhikkhave
mahapathaviya      sinerussa      ca      pabbatarajassa     jhayamananam
dayhamananam     acci     vatena     khitta    yava    brahmalokapi
gacchati      sinerussa      bhikkhave      pabbatarajassa     jhayamanassa
dayhamanassa     vinassamanassa     mahata     tejokhandhena    abhibhutassa
yojanasatakanipi   kutani   palujjanti   dviyojanasatikanipi   tiyojanasatikanipi
catuyojanasatikanipi       pancayojanasatikanipi       kutani      palujjanti
imassa    ca    bhikkhave   mahapathaviya   sinerussa   ca   pabbatarajassa
@Footnote: 1 Ma. gopphakamattani .  2 Ma. dhumayanti samdhumayanti sampadhumayanti. evamuparipi.
Jhayamananam    dayhamananam    neva    charika    pannayati   na   masi
seyyathapi    bhikkhave    sappissa    va   telassa   va   jhayamanassa
dayhamanassa    neva   charika   pannayati   na   masi   evameva   kho
bhikkhave    imassa    ca   mahapathaviya   sinerussa   ca   pabbatarajassa
jhayamananam    dayhamananam    neva    charika    pannayati   na   masi
evam  anicca  bhikkhave  sankhara  evam  adhuva  bhikkhave  sankhara evam
anassasika    bhikkhave    sankhara    yavancidam    bhikkhave    alameva
sabbasankharesu nibbinditum alam virajjitum alam vimuccitum
     {63.8}  tatra  bhikkhave  ko  manta  ko  saddhata  ayanca pathavi
sineru    ca   pabbataraja   dayhissanti   vinassissanti   na   bhavissantiti
annatra ditthapadehi.
     Bhutapubbam  bhikkhave  sunetto  nama  sattha  ahosi titthakaro kamesu
vitarago  sunettassa  kho  pana  bhikkhave  satthuno  anekani  savakasatani
ahesum   sunetto   [1]-  sattha  savakanam  brahmalokasahabyataya  dhammam
deseti  ye  kho  pana  bhikkhave  sunettassa  satthuno brahmalokasahabyataya
dhammam   desentassa   sabbena   sabbam   sasanam   ajanimsu  te  kayassa
bheda   parammarana   sugatim   brahmalokam   upapajjimsu   ye   na  sabbena
sabbam   sasanam   ajanimsu  te  kayassa  bheda  parammarana  appekacce
paranimmitavasavattinam     devanam     sahabyatam     upapajjimsu    appekacce
nimmanaratinam    devanam    sahabyatam    upapajjimsu   appekacce   tusitanam
devanam   sahabyatam   upapajjimsu   appekacce   yamanam  devanam  sahabyatam
@Footnote: 1 Ma. bhikkhave.
Upapajjimsu    appekacce    tavatimsanam    devanam   sahabyatam   upapajjimsu
appekacce     catummaharajikanam     devanam    sahabyatam    upapajjimsu
appekacce    khattiyamahasalanam    sahabyatam    upapajjimsu    appekacce
brahmanamahasalanam        sahabyatam       upapajjimsu       appekacce
gahapatimahasalanam sahabyatam upapajjimsu.
     Athakho   bhikkhave   sunettassa  satthuno  etadahosi  na  kho  metam
patirupam   yoham   savakanam   samasamagatiyo   assam   abhisamparayam  yannunaham
uttarim   mettam   bhaveyyanti   athakho  bhikkhave  sunetto  sattha  satta
vassani  mettacittam  bhavesi  satta  vassani  mettacittam  bhavetva satta
samvattavivattakappe  na  yimam  lokam  punagamasi  1- samvattamane sudam bhikkhave
loke   abhassarupago   hoti   vivattamane   loke  sunnam  brahmavimanam
upapajjati   tatra   sudam   bhikkhave   brahma   hoti   mahabrahma  abhibhu
anabhibhuto   annadatthudaso   vasavatti   chattimsakkhattum   kho   pana   bhikkhave
sakko   ahosi   devanamindo  anekasatakkhattum  raja  ahosi  cakkavatti
dhammiko    dhammaraja    caturanto    vijitavi    janapadatthavariyappatto
sattaratanasamannagato    parosahassam    kho    panassa    putta    ahesum
sura   virangarupa   parasenappamaddana   so   imam   pathavim  sagarapariyantam
adandena    asatthena    dhammena    abhivijiya    ajjhavasi    so    hi
nama     bhikkhave     sunetto     sattha    evamdighayuko    samano
evamciratthitiko    aparimutto    ahosi    jatiya    jaraya    maranena
sokehi   paridevehi   dukkhehi   domanassehi   upayasehi   aparimutto
@Footnote: 1 Ma. punaragamasi.
Mutto dukkhasmati vadami
     {63.9}  tam  kissa  hetu  catunnam  dhammanam  ananubodha appativedha
katamesam   catunnam   ariyassa   silassa   ananubodha   appativedha  ariyassa
samadhissa    ananubodha    appativedha   ariyaya   pannaya   ananubodha
appativedha   ariyaya  vimuttiya  ananubodha  appativedha  tayidam  bhikkhave
ariyam  silam  anubuddham  patividdham  ariyo  samadhi  anubuddho  patividdho  ariya
panna    anubuddha   patividdha   ariya   vimutti   anubuddha   patividdha
ucchinna    bhavatanha    khina   bhavanetti   natthidani   punabbhavoti  .
Idamavoca bhagava idam vatvana sugato athaparam etadavoca sattha
         silam samadhi panna ca         vimutti ca anuttara
         anubuddha ime dhamma        gotamena yasassina
         iti buddho abhinnaya        dhammamakkhasi bhikkhunam
         dukkhassantakaro sattha     cakkhuma parinibbutoti.
     [64]   Yato   kho   bhikkhave   ranno   paccantimam  nagaram  sattahi
nagaraparikkharehi   suparikkhatam   hoti   catunnanca   aharanam   nikamalabhi
hoti   akicchalabhi   akasiralabhi   idam  vuccati  bhikkhave  ranno  paccantimam
nagaram   akaraniyam   bahirehi   paccatthikehi  paccamittehi  katamehi  sattahi
nagaraparikkharehi   suparikkhatam   hoti   idha   bhikkhave   ranno  paccantime
nagare  esika  hoti  gambhiranema  sunikhata  acala  asampavedhi  imina
pathamena   nagaraparikkharena   suparikkhatam   hoti   ranno   paccantimam  nagaram
Abbhantaranam guttiya bahiranam patighataya.
     {64.1}  Puna  caparam  bhikkhave  ranno  paccantime  nagare  parikkha
hoti   gambhira   ceva   vitthata   ca  imina  dutiyena  nagaraparikkharena
suparikkhatam    hoti    ranno   paccantimam   nagaram   abbhantaranam   guttiya
bahiranam patighataya.
     {64.2}  Puna  caparam bhikkhave ranno paccantime nagare anupariyayapatho
hoti   ucco   ceva   vitthato   ca   imina  tatiyena  nagaraparikkharena
suparikkhatam    hoti    ranno   paccantimam   nagaram   abbhantaranam   guttiya
bahiranam patighataya.
     {64.3}   Puna   caparam   bhikkhave  ranno  paccantime  nagare  bahum
avudham   sannicitam   hoti   salakanceva   jevanikanca   imina   catutthena
nagaraparikkharena   suparikkhatam   hoti  ranno  paccantimam  nagaram  abbhantaranam
guttiya bahiranam patighataya.
     {64.4}  Puna  caparam  bhikkhave ranno paccantime nagare bahu balakayo
pativasati   seyyathidam  hattharoha  assaroha  rathika  dhanuggaha  celaka
calaka    pindadayaka    ugga    rajaputta   pakkhandino   mahanaga
sura   papphalika   1-   cammayodhino   dasakaputta   imina  pancamena
nagaraparikkharena   suparikkhatam   hoti  ranno  paccantimam  nagaram  abbhantaranam
guttiya bahiranam patighataya.
     {64.5}  Puna  caparam  bhikkhave  ranno  paccantime nagare dovariko
hoti   pandito   byatto   medhavi   annatanam   nivareta   natanam
paveseta   imina   chatthena   nagaraparikkharena  suparikkhatam  hoti  ranno
paccantimam nagaram abbhantaranam guttiya bahiranam patighataya.
     {64.6} Puna caparam bhikkhave ranno paccantime nagare pakaro hoti ucco ceva
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi. evamuparipi.
Vitthato   ca  vasanalepanasampanno  ca  imina  sattamena  nagaraparikkharena
suparikkhatam    hoti    ranno   paccantimam   nagaram   abbhantaranam   guttiya
bahiranam patighataya. Imehi sattahi nagaraparikkharehi suparikkhatam hoti.
     {64.7}  Katamesam  catunnam  aharanam  nikamalabhi  hoti akicchalabhi
akasiralabhi   idha   bhikkhave  ranno  paccantime  nagare  bahu  tinakatthodakam
sannicitam  hoti  abbhantaranam  ratiya  aparitassaya  phasuviharaya  bahiranam
patighataya  .  puna  caparam  bhikkhave  ranno paccantime nagare bahum saliyavakam
sannicitam  hoti  abbhantaranam  ratiya  aparitassaya  phasuviharaya  bahiranam
patighataya   .   puna   caparam   bhikkhave  ranno  paccantime  nagare  bahum
tilamuggamasaparannam   sannicitam   hoti   abbhantaranam   ratiya  aparitassaya
phasuviharaya   bahiranam   patighataya   .   puna  caparam  bhikkhave  ranno
paccantime   nagare   bahum   bhesajjam   sannicitam   hoti   seyyathidam  sappi
navanitam   telam   madhu   phanitam    lonam  abbhantaranam  ratiya  aparitassaya
phasuviharaya   bahiranam   patighataya   .   imesam   catunnam  aharanam
nikamalabhi   hoti   akicchalabhi   akasiralabhi  yato  kho  bhikkhave  ranno
paccantimam   nagaram   sattahi   nagaraparikkharehi   suparikkhatam  hoti  catunnanca
aharanam     nikamalabhi     hoti    akicchalabhi    akasiralabhi    idam
vuccati    bhikkhave    ranno    paccantimam    nagaram   akaraniyam   bahirehi
paccatthikehi    paccamittehi    .    evameva   kho   bhikkhave   yato
ariyasavako    sattahi    saddhammehi    samannagato    hoti   catunnanca
jhananam       abhicetasikanam      ditthadhammasukhaviharanam      nikamalabhi
Hoti    akicchalabhi   akasiralabhi   ayam   vuccati   bhikkhave   ariyasavako
akaraniyo marassa akaraniyo papimato.
     {64.8}  Katamehi  sattahi  saddhammehi  samannagato hoti seyyathapi
bhikkhave  ranno  paccantime  nagare  esika  hoti  gambhiranema sunikhata
acala  asampavedhi  abbhantaranam  guttiya  bahiranam  patighataya  evameva
kho  bhikkhave  ariyasavako  saddho  hoti  saddahati  tathagatassa  bodhim itipi
so  bhagava  .pe.  buddho  bhagavati saddhesiko bhikkhave ariyasavako akusalam
pajahati  kusalam  bhaveti  savajjam  pajahati  anavajjam  bhaveti  suddham  attanam
pariharati imina pathamena saddhammena samannagato hoti.
     {64.9}  Seyyathapi  bhikkhave  ranno  paccantime  nagare  parikkha
hoti   gambhira   ceva   vitthata   ca   abbhantaranam  guttiya  bahiranam
patighataya   evameva   kho  bhikkhave  ariyasavako  hirima  hoti  hiriyati
kayaduccaritena    vaciduccaritena    manoduccaritena    hiriyati    papakanam
akusalanam    dhammanam    samapattiya    hiriparikkho    [1]-    bhikkhave
ariyasavako   akusalam   pajahati   kusalam  bhaveti  savajjam  pajahati  anavajjam
bhaveti    suddham    attanam    pariharati   imina   dutiyena   saddhammena
samannagato hoti.
     {64.10}    Seyyathapi   bhikkhave   ranno   paccantime   nagare
anupariyayapatho   hoti   ucco  ceva  vitthato  ca  abbhantaranam  guttiya
bahiranam   patighataya   evameva   kho  bhikkhave  ariyasavako  ottappi
hoti  ottappati  kayaduccaritena  vaciduccaritena  manoduccaritena ottappati
papakanam    akusalanam    dhammanam    samapattiya    ottappapariyayapatho
@Footnote: 1 Ma. kho.
Bhikkhave   ariyasavako   akusalam   pajahati  kusalam  bhaveti  savajjam  pajahati
anavajjam   bhaveti   suddham  attanam  pariharati  imina  tatiyena  saddhammena
samannagato hoti.
     {64.11}  Seyyathapi  bhikkhave  ranno paccantime nagare bahum avudham
sannicitam   hoti  salakanceva  jevanikanca  abbhantaranam  guttiya  bahiranam
patighataya  evameva kho bhikkhave ariyasavako bahussuto hoti .pe. Ditthiya
suppatividdha  sutavudho  bhikkhave  ariyasavako  akusalam  pajahati kusalam bhaveti
savajjam  pajahati  anavajjam  bhaveti  suddham  attanam pariharati imina catutthena
saddhammena samannagato hoti.
     {64.12}   Seyyathapi   bhikkhave  ranno  paccantime  nagare  bahu
balakayo  pativasati  seyyathidam  hattharoha  assaroha  rathika  dhanuggaha
celaka   calaka  pindadayaka  ugga  rajaputta  pakkhandino  mahanaga
sura    papphalika   cammayodhino   dasakaputta   abbhantaranam   guttiya
bahiranam  patighataya  evameva  kho  bhikkhave  ariyasavako  araddhaviriyo
viharati   akusalanam   dhammanam   pahanaya   kusalanam  dhammanam  upasampadaya
thamava   dalhaparakkamo   anikkhittadhuro   kusalesu  dhammesu  viriyabalakayo
bhikkhave   ariyasavako   akusalam   pajahati  kusalam  bhaveti  savajjam  pajahati
anavajjam   bhaveti  suddham  attanam  pariharati  imina  pancamena  saddhammena
samannagato hoti.
     {64.13}    Seyyathapi   bhikkhave   ranno   paccantime   nagare
dovariko     hoti     pandito     byatto    medhavi    annatanam
nivareta    natanam    paveseta   abbhantaranam   guttiya   bahiranam
Patighataya   evameva  kho  bhikkhave  ariyasavako  satima  hoti  paramena
satinepakkena   samannagato   cirakatampi   cirabhasitampi  sarita  anussarita
satidovariko  bhikkhave  ariyasavako  akusalam  pajahati  kusalam bhaveti savajjam
pajahati   anavajjam   bhaveti   suddham   attanam   pariharati  imina  chatthena
saddhammena samannagato hoti.
     {64.14}  Seyyathapi  bhikkhave  ranno  paccantime nagare pakaro
hoti  ucco  ceva  vitthato ca vasanalepanasampanno ca abbhantaranam guttiya
bahiranam  patighataya  evameva  kho  bhikkhave  ariyasavako  pannava hoti
udayatthagaminiya     pannaya     samannagato    ariyaya    nibbedhikaya
sammadukkhakkhayagaminiya        pannavasanalepanasampanno        bhikkhave
ariyasavako   akusalam   pajahati   kusalam  bhaveti  savajjam  pajahati  anavajjam
bhaveti  suddham  attanam  pariharati  imina  sattamena saddhammena samannagato
hoti. Imehi sattahi saddhammehi samannagato hoti.
     {64.15}     Katamesam     catunnam     jhananam    abhicetasikanam
ditthadhammasukhaviharanam     nikamalabhi    hoti    akicchalabhi    akasiralabhi
seyyathapi   bhikkhave   ranno   paccantime   nagare   bahum   tinakatthodakam
sannicitam    hoti    abbhantaranam    ratiya   aparitassaya   phasuviharaya
bahiranam   patighataya   evameva   kho  bhikkhave  ariyasavako  vivicceva
kamehi   .pe.   pathamam   jhanam   upasampajja   viharati   attano  ratiya
aparitassaya phasuviharaya okkamanaya nibbanassa.
     {64.16}   Seyyathapi   bhikkhave  ranno  paccantime  nagare  bahum
saliyavakam  sannicitam  hoti  abbhantaranam  ratiya  aparitassaya  phasuviharaya
Bahiranam  patighataya  evameva  kho  bhikkhave  ariyasavako vitakkavicaranam
vupasama   .pe.   dutiyam   jhanam   upasampajja   viharati   attano  ratiya
aparitassaya phasuviharaya okkamanaya nibbanassa.
     {64.17}   Seyyathapi   bhikkhave  ranno  paccantime  nagare  bahum
tilamuggamasaparannam      sannicitam      hoti     abbhantaranam     ratiya
aparitassaya    phasuviharaya    bahiranam   patighataya   evameva   kho
bhikkhave  ariyasavako  pitiya  ca  viraga  .pe.  tatiyam  jhanam upasampajja
viharati    attano    ratiya   aparitassaya   phasuviharaya   okkamanaya
nibbanassa.
     {64.18}   Seyyathapi   bhikkhave  ranno  paccantime  nagare  bahum
bhesajjam  sannicitam  hoti  seyyathidam  sappi  navanitam  telam  madhu  phanitam lonam
abbhantaranam   ratiya   aparitassaya   phasuviharaya  bahiranam  patighataya
evameva  kho  bhikkhave  ariyasavako  sukhassa ca pahana .pe. Catuttham jhanam
upasampajja  viharati  attano  ratiya  aparitassaya phasuviharaya okkamanaya
nibbanassa  .  imesam  catunnam  jhananam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam
nikamalabhi  hoti  akicchalabhi  akasiralabhi  yato  kho  bhikkhave ariyasavako
imehi  sattahi  saddhammehi  samannagato  hoti  imesanca  catunnam  jhananam
abhicetasikanam    ditthadhammasukhaviharanam    nikamalabhi   hoti   akicchalabhi
akasiralabhi  ayam  vuccati  bhikkhave  ariyasavako  akaraniyo marassa akaraniyo
papimatoti.
     [65]   Sattahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  bhikkhu  ahuneyyo
Hoti   .pe.   anuttaram   punnakkhettam   lokassa   .   katamehi  sattahi
idha   bhikkhave   bhikkhu   dhammannu   ca   hoti   atthannu  ca  attannu  ca
mattannu ca kalannu ca parisannu ca puggalaparoparannu ca.
     {65.1}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhu  dhammannu  hoti  idha bhikkhave bhikkhu
dhammam  janati  suttam  geyyam  veyyakaranam  gatham  udanam  itivuttakam jatakam
abbhutadhammam   vedallam   no   ce  bhikkhave  bhikkhu  dhammam  janeyya  suttam
...  vedallam  nayidha  dhammannuti  vucceyya  yasma  ca  kho  bhikkhave bhikkhu
dhammam   janati   suttam   ...   vedallam  tasma  dhammannuti  vuccati  iti
dhammannu.
     {65.2}  Atthannu  ca  katham  hoti  idha  bhikkhave bhikkhu tassa tasseva
bhasitassa   attham   janati   ayam  imassa  bhasitassa  attho  ayam  imassa
bhasitassa  atthoti  no  ce  bhikkhave  bhikkhu  tassa tasseva bhasitassa attham
janeyya  ayam  imassa  bhasitassa  attho  ayam  imassa  bhasitassa  atthoti
nayidha  atthannuti  vucceyya  yasma  ca  kho  bhikkhave  bhikkhu  tassa tasseva
bhasitassa   attham   janati   ayam  imassa  bhasitassa  attho  ayam  imassa
bhasitassa atthoti tasma atthannuti vuccati iti dhammannu atthannu.
     {65.3}  Attannu  ca  katham  hoti idha bhikkhave bhikkhu attanam janati
ettakomhi  saddhaya  silena  sutena  cagena  pannaya  patibhanenati no
ce  bhikkhave  bhikkhu  attanam  janeyya  ettakomhi saddhaya silena sutena
cagena   pannaya   patibhanenati  nayidha  attannuti  vucceyya  yasma  ca
Kho   bhikkhave   bhikkhu   attanam   janati  ettakomhi  saddhaya  silena
sutena   cagena   pannaya   patibhanenati   tasma   attannuti   vuccati
iti dhammannu atthannu attannu.
     {65.4}  Mattannu  ca  katham  hoti  idha  bhikkhave bhikkhu mattam janati
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam patiggahanaya
no  ce  bhikkhave  bhikkhu  mattam janeyya civarapindapatasenasanagilanapaccaya-
bhesajjaparikkharanam   patiggahanaya  nayidha  mattannuti  vucceyya  yasma  ca
kho   bhikkhave   bhikkhu   mattam  janati  civarapindapatasenasanagilanapaccaya-
bhesajjaparikkharanam    patiggahanaya    tasma   mattannuti   vuccati   iti
dhammannu atthannu attannu mattannu.
     {65.5}  Kalannu  ca  katham hoti idha bhikkhave bhikkhu kalam janati ayam
kalo  uddesassa  ayam  kalo  paripucchaya  ayam kalo yogassa ayam kalo
patisallanayati  1-  no  ce  bhikkhave  bhikkhu  kalam janeyya ayam kalo
uddesassa   ayam   kalo  paripucchaya  ayam  kalo  yogassa  ayam  kalo
patisallanayati   nayidha   kalannuti   vucceyya  yasma  ca  kho  bhikkhave
bhikkhu  kalam  janati  ayam  kalo  uddesassa  ayam  kalo paripucchaya ayam
kalo    yogassa   ayam   kalo   patisallanayati   tasma   kalannuti
vuccati iti dhammannu atthannu attannu mattannu kalannu.
     {65.6}   Parisannu   ca   katham   hoti  idha  bhikkhave  bhikkhu  parisam
janati      ayam     khattiyaparisa     ayam     brahmanaparisa     ayam
gahapatiparisa     ayam     samanaparisa     tattha    evam    upasankamitabbam
@Footnote: 1 Ma. patisallanassati. evamuparipi.
Evam   thatabbam   evam  kattabbam  evam  nisiditabbam  evam  bhasitabbam  evam
tunhibhavitabbanti    no   ce   bhikkhave   bhikkhu   parisam   janeyya   ayam
khattiyaparisa   ...   evam   tunhibhavitabbanti   nayidha  parisannuti  vucceyya
yasma  ca  kho  bhikkhave  bhikkhu  parisam  janati ayam khattiyaparisa ... Evam
tunhibhavitabbanti     tasma     parisannuti     vuccati     iti    dhammannu
atthannu attannu mattannu kalannu parisannu.
     {65.7}   Puggalaparoparannu  ca  katham  hoti  idha  bhikkhave  bhikkhuno
dvayena   puggala   vidita   honti   dve   puggala   eko  ariyanam
dassanakamo    eko    ariyanam   na   dassanakamo   yvayam   puggalo
ariyanam  na  dassanakamo  evam  so  tena  tena  1-  garayho  yvayam
puggalo ariyanam dassanakamo evam so tena tena 2- pasamso
     {65.8}   dve   puggala  ariyanam  dassanakama  eko  saddhammam
sotukamo  eko  saddhammam  na  sotukamo  yvayam  puggalo  saddhammam  na
sotukamo   evam  so  tena  tena  garayho  yvayam  puggalo  saddhammam
sotukamo evam so tena tena pasamso
     {65.9}  dve  puggala  saddhammam  sotukama  eko  ohitasoto
dhammam   sunati   eko   anohitasoto   dhammam   sunati  yvayam  puggalo
anohitasoto   dhammam   sunati  evam  so  tena  tena  garayho  yvayam
puggalo ohitasoto dhammam sunati evam so tena tena pasamso
     {65.10}  dve  puggala  ohitasota  dhammam  sunanti eko sutva
dhammam  dhareti  eko  sutva  dhammam  na  dhareti  yvayam  puggalo sutva
@Footnote: 1 Ma. tenangena garayho. evamuparipi .   2 Ma. tenangena pasamso. evamuparipi.
Dhammam   na   dhareti  evam  so  tena  tena  garayho  yvayam  puggalo
sutva dhammam dhareti evam so tena tena pasamso
     {65.11}  dve  puggala  sutva  dhammam  dharenti  eko  dhatanam
dhammanam  attham  upaparikkhati  eko  dhatanam  dhammanam  attham  na  upaparikkhati
yvayam  puggalo  dhatanam  dhammanam  attham  na  upaparikkhati  evam  so  tena
tena   garayho   yvayam   puggalo   dhatanam  dhammanam  attham  upaparikkhati
evam so tena tena pasamso
     {65.12}   dve   puggala   dhatanam  dhammanam  attham  upaparikkhanti
eko    atthamannaya   dhammamannaya   dhammanudhammapatipanno   eko   na
atthamannaya    dhammamannaya    dhammanudhammapatipanno    yvayam    puggalo
na   atthamannaya   dhammamannaya   dhammanudhammapatipanno   evam  so  tena
tena     garayho    yvayam    puggalo    atthamannaya    dhammamannaya
dhammanudhammapatipanno evam so tena tena pasamso
     {65.13}     dve     puggala     atthamannaya    dhammamannaya
dhammanudhammapatipanna    eko   attahitaya   patipanno   no   parahitaya
eko  attahitaya  ca  patipanno  parahitaya  ca  yvayam puggalo attahitaya
patipanno  no  parahitaya  evam  so  tena  tena garayho yvayam puggalo
attahitaya  ca  patipanno  parahitaya  ca  evam so tena tena pasamso evam
kho  bhikkhave  bhikkhuno  dvayena puggala vidita honti evam kho 1- bhikkhave
bhikkhu   puggalaparoparannu  hoti  .  imehi  kho  bhikkhave  sattahi  dhammehi
@Footnote: 1 Ma. khosaddo natthi.
Samannagato   bhikkhu   ahuneyyo   hoti   .pe.  anuttaram  punnakkhettam
lokassati.
     [66]   Yasmim  bhikkhave  samaye  devanam  tavatimsanam  paricchattako
kovilaro   pandupalaso   hoti   attamana   bhikkhave  deva  tavatimsa
tasmim    samaye    honti   pandupalasodani   paricchattako   kovilaro
nacirassevadani sattapalaso 1- bhavissatiti
     {66.1}  yasmim  bhikkhave  samaye  devanam  tavatimsanam paricchattako
kovilaro   sattapalaso   hoti   attamana   bhikkhave  deva  tavatimsa
tasmim    samaye    honti   sattapalasodani   paricchattako   kovilaro
nacirassevadani jalakajato bhavissatiti
     {66.2}  yasmim  bhikkhave  samaye  devanam  tavatimsanam paricchattako
kovilaro  jalakajato  hoti  attamana  bhikkhave  deva  tavatimsa tasmim
samaye  honti  jalakajatodani  paricchattako  kovilaro  nacirassevadani
kharakajato bhavissatiti
     {66.3}  yasmim  bhikkhave  samaye  devanam  tavatimsanam paricchattako
kovilaro  kharakajato  hoti  attamana  bhikkhave  deva  tavatimsa tasmim
samaye  honti  kharakajatodani  paricchattako  kovilaro  nacirassevadani
kudumalakajato 2- bhavissatiti
     {66.4}  yasmim  bhikkhave  samaye  devanam  tavatimsanam paricchattako
kovilaro   kudumalakajato   hoti   attamana  bhikkhave  deva  tavatimsa
tasmim    samaye   honti   kudumalakajatodani   paricchattako   kovilaro
nacirassevadani kokasakajato 3- bhavissatiti
     {66.5} yasmim bhikkhave samaye devanam tavatimsanam paricchattako kovilaro
@Footnote: 1 Ma. pannapalaso. evamuparipi. 2 Ma. kutumalakajato. evamuparipi.
@3 Ma. korakajato. evamuparipi.
Kokasakajato  hoti  attamana  bhikkhave  deva  tavatimsa  tasmim  samaye
honti   kokasakajatodani   paricchattako   kovilaro   nacirassevadani
sabbaphaliphullo bhavissatiti
     {66.6}  yasmim  bhikkhave  samaye  devanam  tavatimsanam paricchattako
kovilaro   sabbaphaliphullo   hoti  attamana  bhikkhave  deva  tavatimsa
paricchattakassa   kovilarassa   mule   dibbe   cattaro  mase  pancahi
kamagunehi    samappita    samangibhuta    paricarenti    sabbaphaliphullassa
kho  pana  bhikkhave  paricchattakassa  kovilarassa  samanta  pannasayojanani
abhaya   phutam   hoti   anuvatam  yojanasatam  gandho  gacchati  ayamanubhavo
paricchattakassa kovilarassa.
     {66.7}  Evameva  kho bhikkhave yasmim samaye ariyasavako agarasma
anagariyam   pabbajjaya  ceteti  pandupalaso  bhikkhave  ariyasavako  tasmim
samaye hoti devanam 1- tavatimsanam paricchattako kovilaro
     {66.8}  yasmim  bhikkhave  samaye ariyasavako kesamassum oharetva
kasayani   vatthani   acchadetva   agarasma   anagariyam   pabbajito
hoti   sattapalaso   bhikkhave  ariyasavako  tasmim  samaye  hoti  devanam
tavatimsanam paricchattako kovilaro
     {66.9}  yasmim  bhikkhave samaye ariyasavako vivicceva kamehi .pe.
Pathamam   jhanam   upasampajja   viharati   jalakajato   bhikkhave  ariyasavako
tasmim samaye hoti devanam tavatimsanam paricchattako kovilaro
     {66.10} yasmim bhikkhave samaye ariyasavako vitakkavicaranam vupasama .pe.
Dutiyam  jhanam  upasampajja viharati kharakajato bhikkhave ariyasavako tasmim samaye
@Footnote: 1 Ma. devanamva. evamuparipi.
Hoti devanam tavatimsanam paricchattako kovilaro
     {66.11}  yasmim bhikkhave samaye ariyasavako pitiya ca viraga .pe.
Tatiyam   jhanam   upasampajja   viharati   kudumalakajato  bhikkhave  ariyasavako
tasmim samaye hoti devanam tavatimsanam paricchattako kovilaro
     {66.12}  yasmim bhikkhave samaye ariyasavako sukhassa ca pahana .pe.
Catuttham   jhanam   upasampajja  viharati  kokasakajato  bhikkhave  ariyasavako
tasmim samaye hoti devanam tavatimsanam paricchattako kovilaro
     {66.13}  yasmim  bhikkhave  samaye ariyasavako asavanam khaya .pe.
Sacchikatva   upasampajja   viharati   sabbaphaliphullo   bhikkhave  ariyasavako
tasmim  samaye  hoti  devanam  tavatimsanam  paricchattako  kovilaro  tasmim
bhikkhave   samaye   bhumma  deva  saddamanussaventi  eso  itthannamo
ayasma   itthannamassa   ayasmato   saddhivihariko   amukamha  gama
va  nigama  va  agarasma  anagariyam  pabbajito  asavanam  khaya .pe.
Sacchikatva    upasampajja    viharati   bhummanam   devanam   saddam   sutva
catummaharajika  deva  ...  tavatimsa  deva ... Yama deva ...
Tusita  deva  ...  nimmanarati  deva ... Paranimmitavasavatti deva ...
Brahmakayika     deva     saddamanussaventi    eso    itthannamo
ayasma     itthannamassa     ayasmato    saddhivihariko    amukamha
gama   va   nigama   va   agarasma  anagariyam  pabbajito  asavanam
khaya    .pe.    sacchikatva    upasampajja    viharatiti    itiha   tena
khanena   tena   muhuttena   yava  brahmaloka  saddo  1-  abbhuggacchati
@Footnote: 1 Si. sadhukarasaddo.
Ayamanubhavo khinasavassa bhikkhunoti.
     [67]   Athakho   ayasmato  sariputtassa  rahogatassa  patisallinassa
evam   cetaso   parivitakko   udapadi   kinnu   no   bhikkhu   sakkatva
garukatva  upanissaya  viharanto  akusalam  pajaheyya  kusalam  bhaveyyati .
Athakho  ayasmato  sariputtassa  etadahosi  sattharam  kho  bhikkhu sakkatva
garukatva   upanissaya   viharanto   akusalam   pajaheyya   kusalam  bhaveyya
dhammam kho ... Sangham kho ... Sikkham kho ... Samadhim kho ... Appamadam kho ...
Patisantharam  kho  bhikkhu  sakkatva  garukatva  upanissaya  viharanto  akusalam
pajaheyya kusalam bhaveyyati.
     {67.1}  Athakho  ayasmato  sariputtassa  etadahosi ime kho me
dhamma  parisuddha  pariyodata  yannunaham  ime  dhamme  gantva  bhagavato
aroceyyam evam me ime dhamma parisuddha ceva bhavissanti parisuddhasankhatatara
ca  seyyathapi  nama  puriso  suvannanikkham  adhigaccheyya  parisuddham pariyodatam
tassa   evamassa   ayam   kho   me  suvannanikkho  parisuddho  pariyodato
yannunaham    imam   suvannanikkham   gantva   kammaranam   dasseyyam   evam
me    ayam    suvannanikkho   sakammaragato   parisuddho   ceva   bhavissati
parisuddhasankhatataro   cati   evameva  evam  me  ime  dhamma  parisuddha
pariyodata   yannunaham   ime   dhamme   gantva  bhagavato  aroceyyam
evam   me   ime  dhamma  parisuddha  ceva  bhavissanti  parisuddhasankhatatara
cati  .  athakho  ayasma  sariputto  sayanhasamayam  patisallana vutthito
Yena    bhagava    tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva
ekamantam    nisidi    ekamantam   nisinno   kho   ayasma   sariputto
bhagavantam    etadavoca   idha   mayham   bhante   rahogatassa   patisallinassa
evam   cetaso   parivitakko   udapadi   kinnu   kho   bhikkhu   sakkatva
garukatva   upanissaya   viharanto   akusalam  pajaheyya  kusalam  bhaveyyati
athakho   tassa   mayham  bhante  etadahosi  sattharam  kho  bhikkhu  sakkatva
garukatva   upanissaya   viharanto   akusalam   pajaheyya   kusalam  bhaveyya
dhammam kho ... Sangham kho ... Sikkham kho ... Samadhim kho ... Appamadam kho ...
Patisantharam   kho   bhikkhu   sakkatva   garukatva   upanissaya   viharanto
akusalam pajaheyya kusalam bhaveyyati
     {67.2}  athakho  tassa  mayham bhante etadahosi ime kho me dhamma
parisuddha  pariyodata  yannunaham  ime dhamme gantva bhagavato aroceyyam
evam  me  ime  dhamma  parisuddha  ceva  bhavissanti  parisuddhasankhatatara ca
seyyathapi   nama   puriso  suvannanikkham  adhigaccheyya  parisuddham  pariyodatam
tassa  evamassa  ayam  kho  me suvannanikkho parisuddho pariyodato yannunaham
imam  suvannanikkham  gantva  kammaranam  dasseyyam  evam me ayam suvannanikkho
sakammaragato    parisuddho    ceva   bhavissati   parisuddhasankhatataro   cati
evameva   evam   me   ime  dhamma  parisuddha  pariyodata  yannunaham
ime   dhamme   gantva  bhagavato  aroceyyam  evam  me  ime  dhamma
parisuddha   ceva   bhavissanti   parisuddhasankhatatara   cati  .  sadhu  sadhu
Sariputta    sattharam    kho    sariputta   bhikkhu   sakkatva   garukatva
upanissaya  viharanto  akusalam  pajaheyya  kusalam  bhaveyya  dhammam  kho ...
Sangham kho ... Sikkham kho ... Samadhim kho ... Appamadam kho ... Patisantharam
kho    sariputta   bhikkhu   sakkatva   garukatva   upanissaya   viharanto
akusalam pajaheyya kusalam bhaveyyati.
     {67.3}  Evam  vutte  ayasma  sariputto  bhagavantam  etadavoca
imassa  kho  aham  bhante  bhagavata  sankhittena  bhasitassa  evam vittharena
attham  ajanami  so  vata  bhante  bhikkhu satthari agaravo dhamme sagaravo
bhavissatiti  netam  thanam  vijjati  yo  so  bhante  bhikkhu  satthari  agaravo
dhammepi so agaravo
     {67.4}  so  vata  bhante  bhikkhu  satthari agaravo dhamme agaravo
sanghe  sagaravo  bhavissatiti  netam  thanam vijjati yo so bhante bhikkhu satthari
agaravo dhamme agaravo sanghepi so agaravo
     {67.5}  so  vata  bhante  bhikkhu  satthari agaravo dhamme agaravo
sanghe  agaravo  sikkhaya  sagaravo  bhavissatiti  netam  thanam  vijjati  yo
so  bhante  bhikkhu  satthari  agaravo  dhamme  agaravo  sanghe  agaravo
sikkhayapi so agaravo
     {67.6}  so  vata  bhante  bhikkhu  satthari agaravo dhamme agaravo
sanghe   agaravo   sikkhaya   agaravo   samadhismim  sagaravo  bhavissatiti
netam   thanam   vijjati  yo  so  bhante  bhikkhu  satthari  agaravo  dhamme
agaravo sanghe agaravo sikkhaya agaravo samadhismimpi so agaravo
     {67.7} so vata bhante bhikkhu satthari agaravo dhamme agaravo sanghe
Agaravo   sikkhaya  agaravo  samadhismim  agaravo  appamade  sagaravo
bhavissatiti  netam  thanam  vijjati  yo  so  bhante  bhikkhu  satthari  agaravo
dhamme   agaravo   sanghe   agaravo   sikkhaya   agaravo   samadhismim
agaravo appamadepi so agaravo
     {67.8}  so  vata  bhante  bhikkhu  satthari agaravo dhamme agaravo
sanghe   agaravo   sikkhaya   agaravo  samadhismim  agaravo  appamade
agaravo  patisanthare  sagaravo  bhavissatiti  netam  thanam  vijjati  yo so
bhante  bhikkhu  satthari  agaravo  dhamme  agaravo sanghe agaravo sikkhaya
agaravo   samadhismim  agaravo  appamade  agaravo  patisantharepi  so
agaravo.
     {67.9}  So  vata  bhante  bhikkhu  satthari sagaravo dhamme agaravo
bhavissatiti  netam  thanam  vijjati  yo  so  bhante  bhikkhu  satthari  sagaravo
dhammepi so sagaravo
     {67.10}  so  vata  bhante  bhikkhu satthari sagaravo dhamme sagaravo
sanghe  agaravo  bhavissatiti  netam  thanam vijjati yo so bhante bhikkhu satthari
sagaravo dhamme sagaravo sanghepi so sagaravo
     {67.11}  so  vata  bhante  bhikkhu satthari sagaravo dhamme sagaravo
sanghe  sagaravo  sikkhaya  agaravo  bhavissatiti  netam thanam vijjati yo so
bhante  bhikkhu  satthari  sagaravo  dhamme sagaravo sanghe sagaravo sikkhayapi
so sagaravo
     {67.12}   so   vata   bhante   bhikkhu  satthari  sagaravo  dhamme
sagaravo     sanghe     sagaravo    sikkhaya    sagaravo    samadhismim
agaravo   bhavissatiti    netam   thanam   vijjati   yo  so  bhante  bhikkhu
satthari    sagaravo    dhamme   sagaravo   sanghe   sagaravo   sikkhaya
Sagaravo samadhismimpi so sagaravo
     {67.13}  so  vata  bhante  bhikkhu satthari sagaravo dhamme sagaravo
sanghe   sagaravo   sikkhaya   sagaravo  samadhismim  sagaravo  appamade
agaravo  bhavissatiti  netam  thanam  vijjati  yo  so  bhante  bhikkhu  satthari
sagaravo   dhamme   sagaravo   sanghe   sagaravo   sikkhaya   sagaravo
samadhismim sagaravo appamadepi so sagaravo
     {67.14}  so  vata  bhante  bhikkhu satthari sagaravo dhamme sagaravo
sanghe   sagaravo   sikkhaya   sagaravo  samadhismim  sagaravo  appamade
sagaravo  patisanthare  agaravo  bhavissatiti  netam  thanam  vijjati  yo so
bhante  bhikkhu  satthari  sagaravo  dhamme  sagaravo sanghe sagaravo sikkhaya
sagaravo   samadhismim  sagaravo  appamade  sagaravo  patisantharepi  so
sagaravo  1-  imassa  kho  aham  bhante bhagavata sankhittena bhasitassa evam
vittharena attham ajanamiti.
     {67.15}  Sadhu  sadhu  sariputta  sadhu  kho  tvam sariputta imassa
maya  sankhittena  bhasitassa  evam  vittharena  attham  ajanasi  so vata
sariputta  bhikkhu  satthari  agaravo  dhamme  sagaravo  bhavissatiti netam thanam
vijjati  yo  so  sariputta  bhikkhu  satthari  agaravo dhammepi so agaravo
.pe.  so  vata  sariputta  bhikkhu  satthari agaravo dhamme agaravo sanghe
agaravo   sikkhaya  agaravo  samadhismim  agaravo  appamade  agaravo
patisanthare   sagaravo   bhavissatiti   netam   thanam   vijjati   yo   so
sariputta   bhikkhu   satthari  agaravo  dhamme  agaravo  sanghe  agaravo
@Footnote: 1 Ma. sagaravoti.
Sikkhaya    agaravo    samadhismim    agaravo    appamade   agaravo
patisantharepi  so  agaravo  so  vata  sariputta  bhikkhu  satthari sagaravo
dhamme   agaravo   bhavissatiti   netam  thanam  vijjati  yo  so  sariputta
satthari   sagaravo   dhammepi  so  sagaravo  .pe.  so  vata  sariputta
bhikkhu   satthari   sagaravo   dhamme  sagaravo  sanghe  sagaravo  sikkhaya
sagaravo    samadhismim   sagaravo   appamade   sagaravo   patisanthare
agaravo  bhavissatiti  netam  thanam  vijjati  yo  so  sariputta bhikkhu satthari
sagaravo  dhamme  sagaravo  sanghe  sagaravo  sikkhaya sagaravo samadhismim
sagaravo  appamade  sagaravo  patisantharepi  so  sagaravo  1- imassa
kho   sariputta   maya   sankhittena  bhasitassa  evam  vittharena  attho
datthabboti.
     [68]   Bhavanam   ananuyuttassa  bhikkhave  bhikkhuno  viharato  kincapi
evam   iccha  uppajjeyya  aho  vata  me  anupadaya  asavehi  cittam
vimucceyyati   athakhvassa   neva   anupadaya   asavehi  cittam  vimuccati
tam   kissa   hetu   abhavitattatissa   vacaniyam  kissa  abhavitatta  catunnam
satipatthananam     catunnam     sammappadhananam     catunnam     iddhipadanam
pancannam   indriyanam   pancannam   balanam   sattannam  bojjhanganam  ariyassa
atthangikassa maggassa
     {68.1}   seyyathapi   bhikkhave   kukkutiya   andani  attha  va
dasa   va   dvadasa   va   tanassu   kukkutiya   na   sammaadhisayitani
na    sammapariseditani    na    sammaparibhavitani    kincapi    tassa
@Footnote: 1 Ma. sagaravoti.
Kukkutiya   evam   iccha   uppajjeyya   aho  vata  me  kukkutapotaka
padanakhasikhaya   va   mukhatundakena  va  andakosam  padaletva  sotthina
abhinibbijjheyyunti   athakho   abhabbava   te  kukkutapotaka  padanakhasikhaya
va   mukhatundakena   va   andakosam  padaletva  sotthina  abhinibbijjhitum
tam   kissa   hetu   tathahamuni   1-   bhikkhave   kukkutiya   andani  na
sammaadhisayitani     na     sammapariseditani    na    sammaparibhavitani
evameva   kho  bhikkhave  bhavanam  ananuyuttassa  bhikkhuno  viharato  kincapi
evam   iccha  uppajjeyya  aho  vata  me  anupadaya  asavehi  cittam
vimucceyyati   athakhvassa   neva   anupadaya   asavehi  cittam  vimuccati
tam   kissa   hetu   abhavitattatissa   vacaniyam  kissa  abhavitatta  catunnam
satipatthananam   catunnam   sammappadhananam   catunnam   iddhipadanam   pancannam
indriyanam   pancannam  balanam  sattannam  bojjhanganam  ariyassa  atthangikassa
maggassa.
     {68.2}   Bhavanam  anuyuttassa  bhikkhave  bhikkhuno  viharato  kincapi
na  evam  iccha  uppajjeyya  aho  vata  me  anupadaya asavehi cittam
vimucceyyati   athakhvassa  anupadaya  asavehi  cittam  vimuccati  tam  kissa
hetu   bhavitattatissa   vacaniyam   kissa  bhavitatta  catunnam  satipatthananam
catunnam    sammappadhananam    catunnam   iddhipadanam   pancannam   indriyanam
pancannam balanam sattannam bojjhanganam ariyassa atthangikassa
     {68.3}    maggassa   seyyathapi   bhikkhave   kukkutiya   andani
attha    va    dasa    va    dvadasa    va    tanassu    kukkutiya
sammaadhisayitani          sammapariseditani          sammaparibhavitani
@Footnote: 1 tatha hi. evamuparipi.
Kincapi   tassa   kukkutiya   na  evam  iccha  uppajjeyya  aho  vata
me   kukkutapotaka   padanakhasikhaya   va   mukhatundakena   va  andakosam
padaletva     sotthina     abhinibbijjheyyunti     athakho     bhabbava
te   kukkutapotaka   padanakhasikhaya   va   mukhatundakena   va  andakosam
padaletva    sotthina    abhinibbijjhitum   tam   kissa   hetu   tathahamuni
bhikkhave    kukkutiya    andani    sammaadhisayitani    sammapariseditani
sammaparibhavitani   evameva   kho  bhikkhave  bhavanam  anuyuttassa  bhikkhuno
viharato  kincapi  na  evam  iccha  uppajjeyya  aho vata me anupadaya
asavehi   cittam   vimucceyyati   athakhvassa  anupadaya  asavehi  cittam
vimuccati   tam   kissa   hetu   bhavitattatissa   vacaniyam  kissa  bhavitatta
catunnam satipatthananam .pe. Ariyassa atthangikassa maggassa
     {68.4}  seyyathapi  bhikkhave  phalabhandassa  va  phalabhandantevasissa
va  dissanteva  vasijate  angulipadani  dissati  angutthapadam  no ca khvassa
evam  nanam  hoti  ettakam  va me ajja tassa vasijatassa khinam ettakam va
hiyo   ettakam   va   pareti  athakhvassa  khine  khinantveva  nanam  hoti
evameva  kho  bhikkhave  bhavanam  anuyuttassa  bhikkhuno  viharato  kincapi na
evam   nanam   hoti   ettakam  va  me  ajja  asavanam  khinam  ettakam
va hiyo ettakam va pareti athakhvassa khine khinantveva nanam hoti
     {68.5}  seyyathapi bhikkhave samuddikaya navaya vettabandhanabaddhaya
chammasani    udake    pariyadaya    hemantikena    thale   ukkhittaya
Vatatapavatatapaparetani  bandhanani tani pavussakena meghena abhippavutthani
appakasireneva  patippassambhanti  1-  putikani  bhavanti evameva kho bhikkhave
bhavanam    anuyuttassa   bhikkhuno   viharato   appakasireneva   sannojanani
patippassambhantiti [2]-.
     [69]  Ekam  samayam  bhagava kosalesu carikam carati mahata bhikkhusanghena
saddhim    addasa    kho    bhagava    addhanamaggapatipanno    annatarasmim
padese   mahantam   aggikkhandham   adittam   sampajjalitam   sanjotibhutam   3-
disva   magga   okkamma   annatarasmim   rukkhamule   pannatte  asane
nisidi  nisajja  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  passatha  no  tumhe bhikkhave
amum    mahantam    aggikkhandham   adittam   sampajjalitam   sanjotibhutanti  .
Evam bhante.
     {69.1}  Tam  kim  mannatha  bhikkhave  katamam  nu  kho varam yam amum mahantam
aggikkhandham    adittam    sampajjalitam    sanjotibhutam    alingitva   4-
upanisideyya  va  upanipajjeyya  va  yam  va khattiyakannam va brahmanakannam
va    gahapatikannam    va   mudutalunahatthapadam   alingitva   upanisideyya
va   upanipajjeyya   vati   .   etadeva  bhante  varam  yam  khattiyakannam
va   brahmanakannam   va  gahapatikannam  va  mudutalunahatthapadam  alingitva
upanisideyya  va  upanipajjeyya  va  dukkhanhetam  bhante  yam  amum  mahantam
aggikkhandham   adittam   sampajjalitam   sanjotibhutam  alingitva  upanisideyya
va   upanipajjeyya   vati   .  arocayami  vo  bhikkhave  pativedayami
@Footnote: 1 Ma. parihayanti .   2 Ma. putikani bhavantiti .   3 Ma. sajotibhutam. evamuparipi.
@4 Ma. alingetva. evamuparipi.
Vo   bhikkhave   yatha   etadeva   tassa   varam   dussilassa  papadhammassa
asucisankassarasamacarassa         paticchannakammantassa         assamanassa
samanapatinnassa     abrahmacarissa     brahmacaripatinnassa     antoputissa
avassutassa    kasambujatassa    yam   amum   mahantam   aggikkhandham   adittam
sampajjalitam   sanjotibhutam   alingitva   upanisideyya   va  upanipajjeyya
va  tam  kissa  hetu  tatonidananhi  so  bhikkhave  maranam  va  nigaccheyya
maranamattam    va    dukkham    natveva    tappaccaya    kayassa   bheda
parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjeyya
     {69.2}  yanca  kho  so bhikkhave dussilo papadhammo asucisankassara-
samacaro    paticchannakammanto   assamano   samanapatinno   abrahmacari
brahmacaripatinno    antoputi    avassuto    kasambujato    khattiyakannam
va     brahmanakannam     va    gahapatikannam    va    mudutalunahatthapadam
alingitva   upanisidati   va   upanipajjati   va   tanhi  tassa  bhikkhave
hoti   digharattam   ahitaya   dukkhaya  kayassa  bheda  parammarana  apayam
duggatim vinipatam nirayam upapajjati.
     {69.3}  Tam  kim  mannatha  bhikkhave  katamam nu kho varam yam balava puriso
dalhaya  valarajjuya  ubho  jangha  vethetva  ghamseyya sa chavim chindeyya
chavim  chetva  cammam  chindeyya  cammam  chetva  mamsam  chindeyya mamsam chetva
nharum  chindeyya  nharum  chetva  atthim  chindeyya atthim chetva atthiminjam
ahacca   tittheyya  yam  va  khattiyamahasalanam  va  brahmanamahasalanam
va     gahapatimahasalanam     va     abhivadanam    sadiyeyyati   .
Etadeva   bhante   varam  yam  khattiyamahasalanam  va  brahmanamahasalanam
va   gahapatimahasalanam   va   abhivadanam  sadiyeyya  dukkhanhetam  bhante
yam  balava  puriso  dalhaya  valarajjuya  ubho  jangha vethetva ghamseyya
sa chavim chindeyya .pe. Atthiminjam ahacca tittheyyati.
     {69.4}  Arocayami  vo  bhikkhave  pativedayami vo bhikkhave yatha
etadeva  tassa  varam  dussilassa  .pe.  kasambujatassa  yam  balava  puriso
dalhaya  valarajjuya  ubho  jangha  vethetva  ghamseyya sa chavim chindeyya
.pe.   atthiminjam   ahacca   tittheyya   tam  kissa  hetu  tatonidananhi
so   bhikkhave   maranam   va   nigaccheyya  maranamattam  va  dukkham  natveva
tappaccaya   kayassa   bheda  parammarana  apayam  duggatim  vinipatam  nirayam
upapajjeyya   yanca   kho   so   bhikkhave  dussilo  .pe.  kasambujato
khattiyamahasalanam    va   brahmanamahasalanam   va   gahapatimahasalanam
va   abhivadanam   sadiyati  tanhi  tassa  bhikkhave  hoti  digharattam  ahitaya
dukkhaya   kayassa   bheda   parammarana   apayam  duggatim  vinipatam  nirayam
upapajjati.
     {69.5}  Tam  kim  mannatha  bhikkhave  katamam nu kho varam yam balava puriso
tinhaya   sattiya   teladhotaya  paccorasmim  pahareyya  yam  va  khattiya-
mahasalanam    va    brahmanamahasalanam    va    gahapatimahasalanam
va  anjalikammam  sadiyeyyati . Etadeva bhante varam yam khattiyamahasalanam
va    brahmanamahasalanam   va   gahapatimahasalanam   va   anjalikammam
sadiyeyya    dukkhanhetam    bhante    yam    balava    puriso   tinhaya
Sattiya teladhotaya paccorasmim pahareyyati.
     {69.6}  Arocayami  vo  bhikkhave  pativedayami vo bhikkhave yatha
etadeva  tassa  varam  dussilassa  .pe.  kasambujatassa  yam  balava  puriso
tinhaya   sattiya   teladhotaya   paccorasmim  pahareyya  tam  kissa  hetu
tatonidananhi   so   bhikkhave   maranam   va   nigaccheyya  maranamattam  va
dukkham   natveva   tappaccaya  kayassa  bheda  parammarana  apayam  duggatim
vinipatam   nirayam   upapajjeyya  yanca  kho  so  bhikkhave  dussilo  .pe.
Kasambujato     khattiyamahasalanam    va    brahmanamahasalanam    va
gahapatimahasalanam   va   anjalikammam   sadiyati   tanhi   tassa   bhikkhave
hoti   digharattam   ahitaya   dukkhaya  kayassa  bheda  parammarana  apayam
duggatim vinipatam nirayam upapajjati.
     {69.7}  Tam  kim  mannatha  bhikkhave  katamam nu kho varam yam balava puriso
tattena   ayopattena   adittena   sampajjalitena   sanjotibhutena  kayam
sampalivetheyya   yam   va   khattiyamahasalanam   va  brahmanamahasalanam
va   gahapatimahasalanam   va   saddhadeyyam   civaram   paribhunjeyyati .
Etadeva   bhante   varam  yam  khattiyamahasalanam  va  brahmanamahasalanam
va    gahapatimahasalanam    va    saddhadeyyam    civaram    paribhunjeyya
dukkhanhetam   bhante  yam  balava  puriso  tattena  ayopattena  adittena
sampajjalitena sanjotibhutena kayam sampalivetheyyati.
     {69.8}    Arocayami    vo    bhikkhave    pativedayami   vo
bhikkhave     yatha     etadeva    tassa    varam    dussilassa    .pe.
Kasambujatassa     yam     balava     puriso     tattena    ayopattena
Adittena    sampajjalitena   sanjotibhutena   kayam   sampalivetheyya   tam
kissa  hetu  tatonidananhi  so  bhikkhave  maranam  va  nigaccheyya maranamattam
va   dukkham   na  tveva  tappaccaya  kayassa  bheda  parammarana  apayam
duggatim   vinipatam   nirayam  upapajjeyya  yanca  kho  so  bhikkhave  dussilo
.pe.    kasambujato    khattiyamahasalanam    va   brahmanamahasalanam
va    gahapatimahasalanam   va   saddhadeyyam   civaram   paribhunjati   tanhi
tassa   bhikkhave   hoti   digharattam   ahitaya   dukkhaya   kayassa  bheda
parammarana apayam duggatim vinipatam nirayam upapajjati.
     {69.9}  Tam  kim  mannatha  bhikkhave  katamam nu kho varam yam balava puriso
tattena   ayosankuna  adittena  1-  sampajjalitena  sanjotibhutena  1-
mukham   vivaritva   tattam   lohagulam  adittam  sampajjalitam  sanjotibhutam  mukhe
pakkhipeyya  tam  tassa  otthampi  daheyya  mukhampi  daheyya jivhampi daheyya
kanthampi    daheyya   urampi   daheyya   antampi   antagunampi   adaya
adhobhaga  nikkhameyya  yam  va  khattiyamahasalanam va brahmanamahasalanam
va   gahapatimahasalanam   va  saddhadeyyam  pindapatam  paribhunjeyyati .
Etadeva  bhante  varam  yam  khattiyamahasalanam  va brahmanamahasalanam va
gahapatimahasalanam   va   saddhadeyyam  pindapatam  paribhunjeyya  dukkhanhetam
bhante  yam  balava  puriso  tattena  ayosankuna  adittena sampajjalitena
sanjotibhutena   mukham   vivaritva   tattam   lohagulam   adittam   sampajjalitam
sanjotibhutam  mukhe  pakkhipeyya  tam  tassa  otthampi  daheyya mukhampi daheyya
@Footnote: 1 Ma. ime tayo patha natthi. evamuparipi.
Jivhampi    daheyya    kanthampi    daheyya   urampi   dadeyya   antampi
antagunampi adaya adhobhaga nikkhameyyati.
     {69.10}  Arocayami  vo  bhikkhave pativedayami vo bhikkhave yatha
etadeva  tassa  varam  dussilassa  .pe.  kasambujatassa  yam  balava  puriso
tattena     ayosankuna    adittena    sampajjalitena    sanjotibhutena
mukham    vivaritva    tattam   lohagulam   adittam   sampajjalitam   sanjotibhutam
mukhe  pakkhipeyya  tam  tassa  otthampi  daheyya  mukhampi  daheyya  jivhampi
daheyya    kanthampi   daheyya   urampi   daheyya   antampi   antagunampi
adaya   adhobhaga   nikkhameyya   tam   kissa  hetu  tatonidananhi  so
bhikkhave  maranam  va  nigaccheyya  maranamattam  va  dukkham  natveva tappaccaya
kayassa   bheda  parammarana  apayam  duggatim  vinipatam  nirayam  upapajjeyya
yanca  kho  so  bhikkhave  dussilo  .pe.  kasambujato  khattiyamahasalanam
va   brahmanamahasalanam   va   gahapatimahasalanam   va   saddhadeyyam
pindapatam   paribhunjati   tanhi   tassa   bhikkhave   hoti  digharattam  ahitaya
dukkhaya   kayassa   bheda   parammarana   apayam  duggatim  vinipatam  nirayam
upapajjati.
     {69.11}  Tam  kim  mannatha  bhikkhave  katamam  nu  kho  varam  yam balava
puriso   sise   va   gahetva  khandhe  va  gahetva  tattam  ayomancam
va      ayopitham      va     adittam     sampajjalitam     sanjotibhutam
abhinisidapeyya   va   abhinipajjapeyya   va  yam  va  khattiyamahasalanam
va      brahmanamahasalanam      va      gahapatimahasalanam     va
saddhadeyyam   mancapitham   paribhunjeyyati   .   etadeva  bhante  varam  yam
Khattiyamahasalanam    va   brahmanamahasalanam   va   gahapatimahasalanam
va   saddhadeyyam   mancapitham  paribhunjeyya  dukkhanhetam  bhante  yam  balava
puriso  sise  va  gahetva  khandhe  va  gahetva  tattam  ayomancam va
ayopitham   va   adittam   sampajjalitam   sanjotibhutam   abhinisidapeyya  va
abhinipajjapeyya vati.
     {69.12}  Arocayami  vo  bhikkhave pativedayami vo bhikkhave yatha
etadeva  tassa  varam  dussilassa  .pe. Kasambujatassa yam balava puriso sise
va  gahetva  khandhe va gahetva tattam ayomancam va ayopitham va adittam
sampajjalitam   sanjotibhutam   abhinisidapeyya   va  abhinipajjapeyya  va  tam
kissa  hetu  tatonidananhi  so  bhikkhave  maranam  va  nigaccheyya maranamattam
va  dukkham  na  tveva  tappaccaya  kayassa bheda parammarana apayam duggatim
vinipatam  nirayam upapajjeyya yanca kho so bhikkhave dussilo .pe. Kasambujato
khattiyamahasalanam    va   brahmanamahasalanam   va   gahapatimahasalanam
va  saddhadeyyam  mancapitham  paribhunjati  tanhi  tassa  bhikkhave  hoti digharattam
ahitaya   dukkhaya   kayassa  bheda  parammarana  apayam  duggatim  vinipatam
nirayam upapajjati.
     {69.13}  Tam  kim  mannatha  bhikkhave katamam nu kho varam yam balava puriso
uddhampadam  adhosiram  gahetva  tattaya  lohakumbhiya  pakkhipeyya adittaya
sampajjalitaya   sanjotibhutaya  so  tattha  phenuddehakam  paccamano  sakimpi
uddham  gaccheyya  sakimpi  adho  gaccheyya  sakimpi  tiriyam  gaccheyya  yam va
khattiyamahasalanam    va   brahmanamahasalanam   va   gahapatimahasalanam
Va   saddhadeyyam  viharam  paribhunjeyyati  .  etadeva  bhante  varam  yam
khattiyamahasalanam    va   brahmanamahasalanam   va   gahapatimahasalanam
va   saddhadeyyam   viharam   paribhunjeyya  dukkhanhetam  bhante  yam  balava
puriso   uddhampadam   adhosiram  gahetva  tattaya  lohakumbhiya  pakkhipeyya
adittaya    sampajjalitaya    sanjotibhutaya   so   tattha   phenuddehakam
paccamano  sakimpi  uddham  gaccheyya  sakimpi  adho  gaccheyya  sakimpi tiriyam
gaccheyyati.
     {69.14}   Arocayami  vo  bhikkhave  pativedayami  vo  bhikkhave
yatha   etadeva  tassa  varam  dussilassa  .pe.  kasambujatassa  yam  balava
puriso   uddhampadam   adhosiram  gahetva  tattaya  lohakumbhiya  pakkhipeyya
adittaya    sampajjalitaya    sanjotibhutaya   so   tattha   phenuddehakam
paccamano  sakimpi  uddham  gaccheyya  sakimpi  adho  gaccheyya  sakimpi tiriyam
gaccheyya   tam   kissa   hetu   tatonidananhi   so  bhikkhave  maranam  va
nigaccheyya   maranamattam   va   dukkham   na   tveva   tappaccaya  kayassa
bheda   parammarana   apayam   duggatim  vinipatam  nirayam  upapajjeyya  yanca
kho   so  bhikkhave  dussilo  .pe.  kasambujato  khattiyamahasalanam  va
brahmanamahasalanam   va   gahapatimahasalanam   va  saddhadeyyam  viharam
paribhunjati  tanhi  tassa  bhikkhave  hoti  digharattam  ahitaya  dukkhaya kayassa
bheda   parammarana   apayam  duggatim  vinipatam  nirayam  upapajjati  tasmatiha
bhikkhave   evam   sikkhitabbam   yesanca   mayam   paribhunjama  civarapindapata-
senasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam    1-    tesam    te    kara
@Footnote: 1 Ma. -parikkharam.
Mahapphala   bhavissanti   mahanisamsa   amhakancevayam   pabbajja  avanjha
bhavissati   saphala   saudrayati  evanhi  vo  bhikkhave  sikkhitabbam  attattham
va   bhikkhave   sampassamanena  alameva  appamadena  sampadetum  parattham
va   bhikkhave  sampassamanena  alameva  appamadena  sampadetum  ubhayattham
va bhikkhave sampassamanena alameva appamadena sampadetunti.
     {69.15}   Idamavoca   bhagava   imasminca   pana   veyyakaranasmim
bhannamane    satthimattanam    bhikkhunam   unham   lohitam   mukhato   ugganchi
satthimatta   bhikkhu   sikkham   paccakkhaya   hinayavattimsu   dukkaram   bhagava
sudukkaram    bhagavati   .   satthimattanam   bhikkhunam   anupadaya   asavehi
cittani vimuccimsuti.
     [70]  Bhutapubbam  bhikkhave  sunetto  nama  sattha  ahosi titthakaro
kamesu   vitarago   sunettassa   kho  pana  bhikkhave  satthuno  anekani
savakasatani   ahesum   sunetto   sattha  savakanam  brahmalokasahabyataya
dhammam   deseti   1-   ye   kho  [2]-  bhikkhave  sunettassa  satthuno
brahmalokasahabyataya   dhammam   desentassa   cittani   nappasadesum   te
kayassa   bheda   parammarana   apayam  duggatim  vinipatam  nirayam  upapajjimsu
ye   kho  pana  bhikkhave  sunettassa  satthuno  brahmalokasahabyataya  dhammam
desentassa   cittani   pasadesum   te   kayassa   bheda   parammarana
sugatim saggam lokam upapajjimsu.
     {70.1}   Bhutapubbam   bhikkhave   mugapakkho   nama   sattha  ahosi
.pe.    aranemi    nama    sattha   ahosi   kuddalo   3-   nama
@Footnote: 1 Ma. desesi .   2 Ma. pana .   3 Ma. kuddalako.
Sattha  ahosi  hatthipalo  nama  sattha  ahosi  jotipalo  nama sattha
ahosi   arako   nama  sattha  ahosi  titthakaro  kamesu  vitarago .
Arakassa   kho   pana   bhikkhave   satthuno  anekani  savakasatani  ahesum
arako  nama  sattha  savakanam  brahmalokasahabyataya  dhammam  deseti  1-
ye    kho   bhikkhave   arakassa   satthuno   brahmalokasahabyataya   dhammam
desentassa   cittani   nappasadesum   te   kayassa  bheda  parammarana
apayam  duggatim  vinipatam  nirayam  upapajjimsu  ye  kho  pana  bhikkhave arakassa
satthuno   brahmalokasahabyataya   dhammam   desentassa   cittani  pasadesum
te kayassa bheda parammarana sugatim saggam lokam upapajjimsu.
     {70.2}  Tam  kim  mannatha  bhikkhave yo ime satta satthare titthakare
kamesu   vitarage   anekasataparivare   sasavakasanghe   dutthacitto  2-
akkoseyya  paribhaseyya  bahum  so  apunnam  pasaveyyati. Evam bhante.
Yo bhikkhave ime satta satthare titthakare kamesu vitarage anekasataparivare
sasavakasanghe  dutthacitto  2-  akkoseyya  paribhaseyya  bahum  so apunnam
pasaveyya   yo   ekam   ditthisampannam  puggalam  dutthacitto  2-  akkosati
paribhasati  ayam  tato  bahutaram  apunnam  pasavati  tam  kissa hetu naham bhikkhave
ito   bahiddha   evarupim  khantim  vadami  yathamam  sabrahmacarisu  tasmatiha
bhikkhave   evam   sikkhitabbam   natveva  amham  3-  sabrahmacarisu  cittani
padutthani bhavissantiti evanhi vo bhikkhave sikkhitabbanti.
     [71]   Bhutapubbam  bhikkhave  arako  nama  sattha  ahosi  titthakaro
@Footnote: 1 Ma. desesi .   2 Ma. padutthacitto .   3 Ma. na no.
Kamesu   vitarago   arakassa   kho   pana   bhikkhave  satthuno  anekani
savakasatani   ahesum   arako   sattha   savakanam  evam  dhammam  deseti
appakam   brahmana   jivitam   manussanam  parittam  lahukam  bahudukkham  bahupayasam
mantaya   1-   photthabbam   kattabbam   kusalam   caritabbam  brahmacariyam  natthi
jatassa   amaranam   seyyathapi   brahmana   tinagge  ussavabindu  suriye
uggacchante   khippamyeva   pativigacchati   na   ciratthitikam   hoti   evameva
kho   brahmana   ussavabindupamam  jivitam  manussanam  parittam  lahukam  bahudukkham
bahupayasam   mantaya   photthabbam   kattabbam   kusalam   caritabbam  brahmacariyam
natthi jatassa amaranam
     {71.1}   seyyathapi   brahmana   thullaphusitake  deve  vassante
udakabubbulam   khippamyeva   pativigacchati   na  ciratthitikam  hoti  evameva  kho
brahmana    udakabubbulupamam   jivitam   manussanam   parittam   lahukam   bahudukkham
bahupayasam   mantaya   photthabbam   kattabbam   kusalam   caritabbam  brahmacariyam
natthi  jatassa  amaranam  seyyathapi  brahmana  udake  dandaraji  khippamyeva
pativigacchati   na   ciratthitika   hoti   evameva   kho  brahmana  udake
dandarajupamam  jivitam  manussanam  parittam  lahukam  ...  natthi  jatassa  amaranam
seyyathapi    brahmana    nadi    pabbateyya    durangama    sighasota
haraharini  natthi  so  khano  va  layo  va muhutto va yam sa dharati 2-
athakho  sa  gacchate  ca  3-  vattate ca 3- sandate ca 3- evameva kho
brahmana    nadipabbateyyupamam   jivitam   manussanam   parittam   lahukam   ...
Natthi      jatassa     amaranam     seyyathapi     brahmana     balava
@Footnote: 1 Ma. mantayam. evamuparipi .   2 Si. tharati .  Ma. avattati .   3 Ma. va.
Puriso    jivhagge    khelapindam   sannuhitva   appakasireneva   vameyya
evameva    kho    brahmana   khelapindupamam   jivitam   manussanam   parittam
lahukam   ...  natthi  jatassa  amaranam  seyyathapi  brahmana  divasasantatte
ayokatahe    mamsapesi    1-   pakkhitta   khippamyeva   pativigacchati   na
ciratthitika   hoti   evameva   kho   brahmana   mamsapesupamam   manussanam
jivitam   parittam  lahukam  ...  natthi  jatassa  amaranam  seyyathapi  brahmana
gavi   vajjha   aghatanam   niyamana   yannadeva   2-   padam  uddharati
santike  3-  [4]-  vadhassa  santike  maranassa  evameva  kho  brahmana
gavivajjhupamam   5-   jivitam   manussanam  parittam  lahukam  bahudukkham  bahupayasam
mantaya    photthabbam    kattabbam    kusalam   caritabbam   brahmacariyam   natthi
jatassa amarananti.
     {71.2}  Tena  kho pana bhikkhave samayena manussanam satthivassasahassani
ayuppamanam  ahosi  pancavassasatika  kumarika  alampateyya  ahosi  tena
kho  pana  bhikkhave  samayena manussanam chalevabadha ahesum sitam unham jigaccha
pipasa uccaro passavo so hi nama bhikkhave arako sattha evamdighayukesu
manussesu  evamciratthitikesu evamappabadhesu savakanam evam dhammam desessati
appakam   brahmana   jivitam   manussanam  parittam  lahukam  bahudukkham  bahupayasam
mantaya   photthabbam   kattabbam  kusalam  caritabbam  brahmacariyam  natthi  jatassa
amarananti
     {71.3} etarahi [6]- bhikkhave samma vadamano vadeyya appakam jivitam
manussanam    parittam   lahukam   bahudukkham   bahupayasam   mantaya   photthabbam
kattabbam   kusalam   caritabbam  brahmacariyam  natthi  jatassa  amarananti  etarahi
@Footnote: 1 Ma. mamsapesi .   2 Ma. yam yadeva .   3 Ma. santikeva .   4 Ma. hoti.
@5 Ma. govajjhupamam .    6 Ma. tam.
Bhikkhave  yo  ciram  jivati  so  vassasatam  appam  va  bhiyyo  va  vassasatam
kho    pana    bhikkhave   jivanto   tiniyeva   utusatani   jivati   utusatam
hemantanam    utusatam    gimhanam    utusatam   vassanam   tini   kho   pana
bhikkhave   utusatani   jivanto   dvadasayeva   masasatani  jivati  cattari
masasatani    hemantanam    cattari    masasatani    gimhanam   cattari
masasatani   vassanam   dvadasa   kho  pana  bhikkhave  masasatani  jivanto
catuvisatimyeva    addhamasasatani    jivati    atthaddhamasasatani   hemantanam
atthaddhamasasatani    gimhanam    atthaddhamasasatani    vassanam    catuvisatim
kho   pana   bhikkhave   addhamasasatani  jivanto  chattimsamyeva  rattisahassani
jivati    dvadasa    rattisahassani   hemantanam   dvadasa   rattisahassani
gimhanam   dvadasa   rattisahassani   vassanam   chattimsam  kho  pana  bhikkhave
rattisahassani   jivanto   dvesattatinneva   1-   bhattasahassani   bhunjati
catuvisatim   bhattasahassani   hemantanam   catuvisatim   bhattasahassani   gimhanam
catuvisatim     bhattasahassani     vassanam    saddhim    matuthannaya    saddhim
bhattantarayena
     {71.9}   tatrime  bhattantaraya  kupitopi  2-  bhattam  na  bhunjati
dukkhitopi   bhattam   na  bhunjati  byadhitopi  bhattam  na  bhunjati  uposathikopi
bhattam  na  bhunjati  alabhakenapi  bhattam  na  bhunjati  iti  kho  bhikkhave maya
vassasatayukassa   manussassa   ayupi   sankhato   ayuppamanampi  sankhatam
utupi   sankhata   samvaccharapi  sankhata  masapi  sankhata  addhamasapi
sankhata   rattipi   sankhata   divapi   sankhata   bhattapi   sankhata
@Footnote: 1 Ma. dvesattatiyeva. 2 Ma. kapimidudhopi.
Bhattantarayapi   sankhata   yam   bhikkhave   satthara   karaniyam  savakanam
hitesina   anukampakena  anukampam  upadaya  katam  vo  tam  maya  etani
bhikkhave  rukkhamulani  etani  sunnagarani  jhayatha  bhikkhave ma pamadattha
ma paccha vippatisarino ahuvattha ayam vo amhakam anusasaniti.
                     Mahavaggo dutiyo.
                        Tassuddanam
         hiripurisam nagaram upama 1-   dhammannu parichattakam
         sakkaccam bhavanam 2- aggi    sunettaarakenanusasaniti 3-.
                     ------------
                     Vinayavaggo tatiyo
     [72]   Sattahi   bhikkhave   dhammehi  samannagato  bhikkhu  vinayadharo
hoti   .   katamehi   sattahi   apattim   janati   anapattim   janati
lahukam    apattim   janati   garukam   apattim   janati   silava   hoti
patimokkhasamvarasamvuto     viharati     acaragocarasampanno     anumattesu
vajjesu   bhayadassavi   samadaya   sikkhati   sikkhapadesu  catunnam  jhananam
abhicetasikanam    ditthadhammasukhaviharanam    nikamalabhi   hoti   akicchalabhi
akasiralabhi   asavanam  khaya  anasavam  cetovimuttim  pannavimuttim  dittheva
dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja  viharati  .  imehi  kho
bhikkhave sattahi dhammehi samannagato bhikkhu vinayadharo hotiti.
     [73]  Sattahi  bhikkhave  dhammehi samannagato bhikkhu vinayadharo hoti.
@Footnote: 1 Ma. hiri suriyam upama .  2 Ma. bhavana .  3 Ma. sunettaarakena cati.
Katamehi    sattahi    apattim    janati    anapattim   janati   lahukam
apattim   janati   garukam   apattim   janati   ubhayani   kho   panassa
patimokkhani   vittharena   svagatani   honti   suvibhattani  suppavattini
suvinicchitani   suttaso   anubyanjanaso   catunnam   jhananam  abhicetasikanam
ditthadhammasukhaviharanam     nikamalabhi    hoti    akicchalabhi    akasiralabhi
asavanam   khaya   anasavam   cetovimuttim   pannavimuttim  dittheva  dhamme
sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja  viharati  .  imehi  kho  bhikkhave
sattahi dhammehi samannagato bhikkhu vinayadharo hotiti.
     [74]   Sattahi   bhikkhave   dhammehi  samannagato  bhikkhu  vinayadharo
hoti   .   katamehi   sattahi   apattim   janati   anapattim   janati
lahukam  apattim  janati  garukam  apattim  janati  vinaye  kho  pana  thito
hoti   asamhiro   catunnam   jhananam   abhicetasikanam  ditthadhammasukhaviharanam
nikamalabhi   hoti   akicchalabhi   akasiralabhi   asavanam   khaya  anasavam
cetovimuttim   pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja  viharati  .  imehi  kho  bhikkhave  sattahi  dhammehi samannagato
bhikkhu vinayadharo hotiti.
     [75]   Sattahi   bhikkhave   dhammehi  samannagato  bhikkhu  vinayadharo
hoti   .   katamehi  sattahi  apattim  janati  anapattim  janati  lahukam
apattim   janati   garukam   apattim   janati   anekavihitam  pubbenivasam
anussarati    seyyathidam    ekampi    jatim    dvepi   jatiyo   .pe.
Iti   sakaram   sauddesam   anekavihitam   pubbenivasam  anussarati  dibbena
cakkhuna   visuddhena   atikkantamanusakena   .pe.   yathakammupage  satte
pajanati   asavanam   khaya  anasavam  cetovimuttim  pannavimuttim  dittheva
dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja  viharati  .  imehi  kho
bhikkhave sattahi dhammehi samannagato bhikkhu vinayadharo hotiti.
     [76]   Sattahi   bhikkhave   dhammehi  samannagato  bhikkhu  vinayadharo
sobhati   .   katamehi   sattahi   apattim   janati   anapattim  janati
lahukam   apattim   janati  garukam  apattim  janati  silava  hoti  .pe.
Samadaya   sikkhati   sikkhapadesu   catunnam   jhananam   .pe.  akasiralabhi
asavanam   khaya  .pe.  sacchikatva  upasampajja  viharati  .  imehi  kho
bhikkhave sattahi dhammehi samannagato bhikkhu 1- vinayadharo sobhatiti.
     [77]   Sattahi   bhikkhave  dhammehi  samannagato  vinayadharo  sobhati
katamehi   sattahi   apattim   janati  anapattim  janati  lahukam  apattim
janati   garukam   apattim   janati  ubhayani  kho  panassa  patimokkhani
vittharena   svagatani   honti   suvibhattani   suppavattini   suvinicchitani
suttaso   anubyanjanaso   catunnam   jhananam  .pe.  akasiralabhi  asavanam
khaya   .pe.   sacchikatva  upasampajja  viharati  .  imehi  kho  bhikkhave
sattahi dhammehi samannagato vinayadharo sobhatiti.
     [78]  Sattahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  vinayadharo  sobhati.
Katamehi   sattahi   apattim   janati  anapattim  janati  lahukam  apattim
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi.
Janati  garukam  apattim  janati  vinaye  kho  pana  thito  hoti  asamhiro
catunnam   jhananam  .pe.  akasiralabhi  asavanam  khaya  .pe.  sacchikatva
upasampajja  viharati  .  imehi  kho  bhikkhave  sattahi  dhammehi samannagato
vinayadharo sobhatiti.
     [79]  Sattahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  vinayadharo  sobhati.
Katamehi    sattahi    apattim    janati    anapattim   janati   lahukam
apattim   janati   garukam   apattim   janati   anekavihitam  pubbenivasam
anussarati   seyyathidam   ekampi   jatim   dvepi   jatiyo   .pe.  iti
sakaram   sauddesam  anekavihitam  pubbenivasam  anussarati  dibbena  cakkhuna
visuddhena   atikkantamanusakena   .pe.   yathakammupage  satte  pajanati
asavanam   khaya  .pe.  sacchikatva  upasampajja  viharati  .  imehi  kho
bhikkhave sattahi dhammehi samannagato vinayadharo sobhatiti.
     [80]   Athakho   ayasma   upali   yena   bhagava  tenupasankami
upasankamitva    bhagavantam    abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam
nisinno   kho  ayasma  upali  bhagavantam  etadavoca  sadhu  me  bhante
bhagava   sankhittena   dhammam   desetu   yamaham   bhagavato   dhammam   sutva
eko  vupakattho  appamatto  atapi  pahitatto  vihareyyanti . Ye kho
tvam   upali   dhamme   janeyyasi   ime  dhamma  na  ekantanibbidaya
viragaya    nirodhaya    upasamaya   abhinnaya   sambodhaya   nibbanaya
Samvattantiti   ekamsena   upali   dhareyyasi   neso   dhammo   neso
vinayo   netam   satthusasananti   ye   ca   kho   tvam   upali   dhamme
janeyyasi    ime    dhamma   ekantanibbidaya   viragaya   nirodhaya
upasamaya    abhinnaya   sambodhaya   nibbanaya   samvattantiti   ekamsena
upali dhareyyasi eso dhammo eso vinayo etam satthusasananti.
     [81]   Sattime   bhikkhave  adhikaranasamatha  dhamma  uppannuppannanam
adhikarananam  samathaya  vupasamaya  .  katame  satta  sammukhavinayo  databbo
sativinayo    databbo   amulhavinayo   databbo   patinnatakaranam   [1]-
yebhuyyasika  [2]- tassa papiyasika [3]- tinavattharako [4]-. Ime kho
bhikkhave  satta  adhikaranasamatha  dhamma  uppannuppannanam  adhikarananam samathaya
vupasamayati.
                     Vinayavaggo tatiyo
                      -----------
                   vaggasangahita suttanta
     [82]  Sattannam  bhikkhave  dhammanam  bhinnatta  bhikkhu hoti. Katamesam
sattannam    sakkayaditthi    bhinna    hoti    vicikiccha   bhinna   hoti
silabbataparamaso    bhinno    hoti    rago   bhinno   hoti   doso
bhinno    hoti   moho   bhinno   hoti   mano   bhinno   hoti  .
Imesam kho bhikkhave sattannam dhammanam bhinnatta bhikkhu hotiti.
     [83]   Sattannam   bhikkhave   dhammanam   samitatta   samano   hoti
bahitatta    brahmano   hoti   nissuttatta   sottiko   5-   hoti
@Footnote:1-2-3-4 Ma. databbam databba databbo .   5 Ma. sotthiyo.
Nahatatta   nahatako  hoti  viditatta  vedagu  hoti  [1]-  arakatta
araha  hoti  .  katamesam  sattannam  sakkayaditthi  araka  hoti vicikiccha
araka   hoti  silabbataparamaso  arako  hoti  rago  arako  hoti
doso  arako  hoti  moho  arako  hoti  mano  arako  hoti .
Imesam kho bhikkhave sattannam dhammanam arakatta araha hotiti.
     [84]   Sattime  bhikkhave  asaddhamma  .  katame  satta  assaddho
hoti   ahiriko  hoti  anottappi  hoti  appassuto  hoti  kusito  hoti
mutthassati   hoti   duppanno   hoti   .   ime   kho   bhikkhave  satta
asaddhamma  .  sattime  bhikkhave  saddhamma  .  katame  satta saddho hoti
hirima   hoti   ottappi   hoti   bahussuto  hoti  araddhaviriyo  hoti
satima hoti pannava hoti. Ime kho bhikkhave satta saddhammati.
     [85]   Sattime   bhikkhave   puggala   ahuneyya   pahuneyya
dakkhineyya   anjalikaraniya   anuttaram   punnakkhettam  lokassa  .  katame
satta   idha   bhikkhave  ekacco  puggalo  cakkhusmim  aniccanupassi  viharati
aniccasanni  aniccapatisamvedi  satatam  samitam  abbokinnam  cetasa adhimuccamano
pannaya   pariyogahamano   so   asavanam  khaya  anasavam  cetovimuttim
pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja
viharati    ayam   bhikkhave   pathamo   puggalo   ahuneyyo   pahuneyyo
dakkhineyyo anjalikaraniyo anuttaram punnakkhettam lokassa.
     {85.1} Puna caparam bhikkhave idhekacco puggalo cakkhusmim aniccanupassi viharati
@Footnote: 1 Ma. arakatta ariyo hoti.
Aniccasanni    aniccapatisamvedi    satatam    samitam    abbokinnam    cetasa
adhimuccamano    pannaya    pariyogahamano    tassa    apubbam   acarimam
asavapariyadananca    hoti   jivitapariyadananca   ayam   bhikkhave   dutiyo
puggalo ahuneyyo ... Anuttaram punnakkhettam lokassa.
     {85.2}  Puna caparam bhikkhave idhekacco puggalo cakkhusmim aniccanupassi
viharati   aniccasanni   aniccapatisamvedi   satatam   samitam  abbokinnam  cetasa
adhimuccamano   pannaya   pariyogahamano   so  pancannam  orambhagiyanam
sannojananam   parikkhaya  antaraparinibbayi  hoti  ...  upahaccaparinibbayi
hoti  ...  asankharaparinibbayi  hoti  ... Sasankharaparinibbayi hoti ...
Uddhamsoto  hoti akanitthagami ayam bhikkhave sattamo puggalo ahuneyyo ...
Anuttaram   punnakkhettam   lokassa  .  ime  kho  bhikkhave  satta  puggala
ahuneyya     pahuneyya    dakkhineyya    anjalikaraniya    anuttaram
punnakkhettam lokassati.
     [86]   Sattime   bhikkhave   puggala  ahuneyya  ...  anuttaram
punnakkhettam  lokassa  .  katame  satta  idha  bhikkhave  ekacco  puggalo
cakkhusmim  dukkhanupassi  viharati  ...  cakkhusmim  anattanupassi  viharati  ...
Cakkhusmim  khayanupassi  viharati  ...  cakkhusmim vayanupassi viharati ... Cakkhusmim
viraganupassi  viharati  ...  cakkhusmim  nirodhanupassi  viharati  ... Cakkhusmim
patinissagganupassi   viharati   ...   sotasmim   ghanasmim  jivhaya  kayasmim
manasmim    rupesu    saddesu   gandhesu   rasesu   photthabbesu   dhammesu
Cakkhuvinnane      sotavinnane      ghanavinnane      jivhavinnane
kayavinnane       manovinnane      cakkhusamphasse      sotasamphasse
ghanasamphasse      jivhasamphasse      kayasamphasse      manosamphasse
cakkhusamphassajaya   vedanaya   sotasamphassajaya  vedanaya  ghanasamphassajaya
vedanaya    jivhasamphassajaya    vedanaya   kayasamphassajaya   vedanaya
manosamphassajaya    vedanaya    rupasannaya    saddasannaya   gandhasannaya
rasasannaya       photthabbasannaya      dhammasannaya      rupasancetanaya
saddasancetanaya      gandhasancetanaya     rasasancetanaya     photthabba-
sancetanaya   dhammasancetanaya   rupatanhaya   saddatanhaya   gandhatanhaya
rasatanhaya    photthabbatanhaya    dhammatanhaya   rupavitakke   saddavitakke
gandhavitakke  rasavitakke photthabbavitakke dhammavitakke rupavicare saddavicare
gandhavicare  rasavicare  photthabbavicare  dhammavicare  [1]-  rupakkhandhe
vedanakkhandhe      sannakkhandhe     sankharakkhandhe     vinnanakkhandhe
aniccanupassi    viharati    dukkhanupassi   viharati   anattanupassi   viharati
khayanupassi    viharati    vayanupassi    viharati    viraganupassi    viharati
nirodhanupassi viharati patinissagganupassi viharati. [2]- [3]-
     [87]  Ragassa  bhikkhave  abhinnaya  satta  dhamma  bhavetabba .
Katame    satta    satisambojjhango   .pe.   upekkhasambojjhango  .
Ragassa bhikkhave abhinnaya ime satta dhamma bhavetabbati.
     [88]  Ragassa  bhikkhave  abhinnaya  satta  dhamma  bhavetabba .
@Footnote: 1 Ma. pancakkhandhe .pe.. 2 Ma. .pe. lokassati. 3 Ma. chadvararammanesvettha
@.pe. ahuneyye ca vaggike. ahuneyyavaggo dasamo.
Katame    satta   aniccasanna   anattasanna   asubhasanna   adinavasanna
pahanasanna    viragasanna    nirodhasanna    .    ragassa    bhikkhave
abhinnaya ime satta dhamma bhavetabbati.
     [89]  Ragassa  bhikkhave  abhinnaya  satta  dhamma  bhavetabba .
Katame    satta    asubhasanna    maranasanna    ahare   patikkulasanna
sabbaloke   anabhiratasanna   aniccasanna   anicce   dukkhasanna   dukkhe
anattasanna   .   ragassa   bhikkhave   abhinnaya   ime   satta  dhamma
bhavetabbati.
     [90]   Ragassa  bhikkhave  parinnaya  .pe.  parikkhayaya  pahanaya
khayaya   vayaya  viragaya  nirodhaya  cagaya  patinissaggaya  ime  satta
dhamma   bhavetabba  .  dosassa  mohassa  kodhassa  upanahassa  makkhassa
palasassa    issaya    macchariyassa    mayaya    satheyyassa   thambhassa
sarambhassa    manassa    atimanassa    madassa    pamadassa    abhinnaya
parinnaya    parikkhayaya    pahanaya    khayaya    viragaya    nirodhaya
cagaya patinissaggaya ime satta dhamma bhavetabbati. [1]-
                   Sattakanipato nitthito.
                    ---------------
@Footnote: 1 Ma. idamavoca bhagava attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti.
                Suttantapitake anguttaranikayassa
                       atthakanipato
                      ----------
            namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa.
                        Pannasako
                    mettavaggo pathamo
     [91]  1  Evamme  sutam  .  ekam  samayam  bhagava savatthiyam viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho   bhagava  bhikkhu
amantesi   bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum .
Bhagava   etadavoca   mettaya   bhikkhave   cetovimuttiya   asevitaya
bhavitaya   bahulikataya   yanikataya   vatthukataya   anutthitaya   paricitaya
susamaraddhaya   atthanisamsa   patikankha   katame  attha  sukham  supati  sukham
patibujjhati    na    papakam    supinam    passati   manussanam   piyo   hoti
amanussanam   piyo  hoti  devata  rakkhanti  nassa  aggi  va  visam  va
sattham  va  kamati  uttarim  appativijjhanto  brahmalokupago hoti. Mettaya
bhikkhave   cetovimuttiya   asevitaya  bhavitaya  bahulikataya  yanikataya
vatthukataya   anutthitaya   paricitaya   susamaraddhaya   ime   atthanisamsa
patikankhati.
         Yo ca mettam bhavayati       appamanam patissato
         tanu samyojana honti       passato upadhikkhayam
               ekampi ce panamadutthacitto
               mettayati kusalam 1- tena hoti
               sabbeva pane manasanukampi
               pahutamariyo ca 2- karoti punnam
               ye sattasandam pathavim jinitva
               rajissayo yajamananucariyaga
               sassamedham purisamedham
               sammapasam vajapeyyam niraggalam
               mettassa cittassa subhavitassa
               kalampi te nanubhavanti solasim
               candappabha taraganava sabbe
                          (3)-
         yo na hanati na ghateti      na jinati na japaye
         mettaso sabbabhutanam       verantassa na kenaciti.
     [92]  2  Atthime  bhikkhave  hetu attha paccaya adibrahmacariyikaya
pannaya   appatiladdhaya  patilabhaya  patiladdhaya  bhiyyobhavaya  vepullaya
bhavanaya   paripuriya   samvattanti  .  katame  attha  idha  bhikkhave  bhikkhu
sattharam   upanissaya   viharati   annataram   va   garutthaniyam  sabrahmacarim
yatthassa   tibbam   hirottappam   paccupatthitam   hoti   pemanca  garavo  ca
@Footnote: 1 Ma. kasali .   2 Ma. pakaroti .  3 Ma. yatha na agghanti kalampi solasim.
Ayam  bhikkhave  pathamo  hetu  pathamo  paccayo  adibrahmacariyikaya  pannaya
appatiladdhaya    patilabhaya    patiladdhaya    bhiyyobhavaya    vepullaya
bhavanaya paripuriya samvattati.
     {92.1}  So  tam  sattharam upanissaya viharati annataram va garutthaniyam
sabrahmacarim   yatthassa   tibbam   hirottappam   paccupatthitam   hoti  pemanca
garavo  ca  so  1-  kalena  kalam upasankamitva paripucchati paripanhati idam
bhante katham imassa ko atthoti tassa te ayasmanto avivatanceva vivatanti 2-
anuttanikatanca    uttanikaronti    anekavihitesu    ca   kankhatthaniyesu
dhammesu  kankham  pativinodenti  ayam  bhikkhave  dutiyo  hetu  dutiyo paccayo
adibrahmacariyikaya    pannaya    appatiladdhaya   patilabhaya   patiladdhaya
bhiyyobhavaya vepullaya bhavanaya paripuriya samvattati.
     {92.2}   So  tam  dhammam  sutva  dvayena  vupakasena  sampadeti
kayavupakasena  ca  cittavupakasena  ca  ayam  bhikkhave  tatiyo  hetu tatiyo
paccayo    adibrahmacariyikaya    pannaya    appatiladdhaya    patilabhaya
patiladdhaya bhiyyobhavaya vepullaya bhavanaya paripuriya samvattati.
     {92.3} Silava hoti patimokkhasamvarasamvuto viharati acaragocarasampanno
anumattesu   vajjesu   bhayadassavi   samadaya   sikkhati  sikkhapadesu  ayam
bhikkhave   catuttho   hetu  catuttho  paccayo  adibrahmacariyikaya  pannaya
appatiladdhaya  patilabhaya  patiladdhaya  bhiyyobhavaya  vepullaya  bhavanaya
paripuriya samvattati.
     {92.4}  Bahussuto  hoti  sutadharo  sutasannicayo  ye  te  dhamma
adikalyana       majjhekalyana      pariyosanakalyana      sattham
@Footnote: 1 Ma. te. 2 Ma. vivaranti. evamuparipi.
Sabyanjanam   kevalaparipunnam   parisuddham   brahmacariyam   abhivadanti  tatharupassa
dhamma   bahussuta   honti   dhata   vacasa   paricita   manasanupekkhita
ditthiya   suppatividdha   ayam   bhikkhave  pancamo  hetu  pancamo  paccayo
adibrahmacariyikaya       pannaya       appatiladdhaya       patilabhaya
patiladdhaya bhiyyobhavaya vepullaya bhavanaya paripuriya samvattati.
     {92.5}  Araddhaviriyo  viharati  akusalanam dhammanam pahanaya kusalanam
dhammanam   upasampadaya   thamava   dalhaparakkamo   anikkhittadhuro  kusalesu
dhammesu  ayam  bhikkhave  chattho  hetu  chattho  paccayo  adibrahmacariyikaya
pannaya     appatiladdhaya     patilabhaya    patiladdhaya    bhiyyobhavaya
vepullaya bhavanaya paripuriya samvattati.
     {92.6}  Sanghagato  kho  pana  ananakathiko  hoti atiracchanakathiko
samam  va  dhammam  bhasati  param  va ajjhesati ariyam va tunhibhavam natimannati
ayam  bhikkhave  sattamo  hetu  sattamo  paccayo adibrahmacariyikaya pannaya
appatiladdhaya    patilabhaya    patiladdhaya    bhiyyobhavaya    vepullaya
bhavanaya paripuriya samvattati.
     {92.7}   Pancasu   kho   pana  upadanakkhandhesu  udayabbayanupassi
viharati  iti  rupam iti rupassa samudayo iti rupassa atthangamo iti vedana ...
Iti  sanna  ...  iti  sankhara ... Iti vinnanam iti vinnanassa samudayo
iti  vinnanassa  atthangamoti  ayam  bhikkhave  atthamo hetu atthamo paccayo
adibrahmacariyikaya    pannaya    appatiladdhaya   patilabhaya   patiladdhaya
bhiyyobhavaya vepullaya bhavanaya paripuriya samvattati.
     Tamenam  sabrahmacari  evam  sambhaventi  [1]-  ayasma  sattharam
upanissaya  viharati  annataram  va  garutthaniyam  sabrahmacarim  yatthassa  tibbam
hirottappam   paccupatthitam  hoti  pemanca  garavo  ca  addha  ayamayasma
janam    janati   passam   passatiti   ayampi   dhammo   piyataya   garutaya
bhavanaya samannaya ekibhavaya samvattati.
     {92.8}   Tam   kho   panayamayasma  sattharam  upanissaya  viharati
annataram   va   garutthaniyam   sabrahmacarim   yatthassa   tibbam   hirottappam
paccupatthitam  hoti  pemanca  garavo  ca so 2- kalena kalam upasankamitva
paripucchati   paripanhati  idam  bhante  katham  imassa  ko  atthoti  tassa  te
ayasmanto    avivatanceva    vivatanti   anuttanikatanca   uttanikaronti
anekavihitesu   ca   kankhatthaniyesu  dhammesu  kankham  pativinodenti  addha
ayamayasma   janam   janati   passam   passatiti   ayampi  dhammo  piyataya
garutaya bhavanaya samannaya ekibhavaya samvattati.
     {92.9}  Tam  kho  panayamayasma  dhammam  sutva dvayena vupakasena
sampadeti   kayavupakasena   ca  cittavupakasena  ca  addha  ayamayasma
janam  janati  passam  passatiti  ayampi  dhammo  piyataya  garutaya  bhavanaya
samannaya ekibhavaya samvattati.
     {92.10}  Silava  kho  panayamayasma  patimokkhasamvarasamvuto viharati
acaragocarasampanno   anumattesu  vajjesu  bhayadassavi  samadaya  sikkhati
sikkhapadesu  addha  ayamayasma  janam  janati passam passatiti ayampi dhammo
piyataya  garutaya  bhavanaya samannaya ekibhavaya samvattati. Bahussuto kho
@Footnote: 1 Ma. ayam kho .   2 Ma. te.
Panayamayasma   sutadharo   sutasannicayo   ye  te  dhamma  adikalyana
majjhekalyana    pariyosanakalyana   sattham   sabyanjanam   kevalaparipunnam
parisuddham   brahmacariyam   abhivadanti   tatharupassa  dhamma  bahussuta  honti
dhata   vacasa   paricita   manasanupekkhita  ditthiya  suppatividdha  addha
ayamayasma   janam   janati   passam   passatiti   ayampi  dhammo  piyataya
garutaya bhavanaya samannaya ekibhavaya samvattati.
     {92.11}   Araddhaviriyo   kho  panayamayasma  viharati  akusalanam
dhammanam     pahanaya    kusalanam    dhammanam    upasampadaya    thamava
dalhaparakkamo   anikkhittadhuro   kusalesu   dhammesu   addha   ayamayasma
janam  janati  passam  passatiti  ayampi  dhammo  piyataya  garutaya  bhavanaya
samannaya ekibhavaya samvattati.
     {92.12}   Sanghagato   kho   panayamayasma  ananakathiko  hoti
atiracchanakathiko  samam  va  dhammam  bhasati  param  va  ajjhesati  ariyam va
tunhibhavam    natimannati   addha   ayamayasma   janam   janati   passam
passatiti    ayampi    dhammo   piyataya   garutaya   bhavanaya   samannaya
ekibhavaya samvattati.
     {92.13}    Pancasu    kho    panayamayasma   upadanakkhandhesu
udayabbayanupassi   viharati   iti   rupam  iti  rupassa  samudayo  iti  rupassa
atthangamo iti vedana ... Iti sanna ... Iti sankhara ... Iti vinnanam
iti    vinnanassa    samudayo   iti   vinnanassa   atthangamoti   addha
ayamayasma  janam  janati  passam  passatiti  ayampi  dhammo piyataya garutaya
bhavanaya samannaya ekibhavaya samvattati. Ime kho bhikkhave attha hetu attha
Paccaya    adibrahmacariyikaya    pannaya    appatiladdhaya    patilabhaya
patiladdhaya bhiyyobhavaya vepullaya bhavanaya paripuriya samvattantiti.
     [93]  3  Atthahi  bhikkhave  dhammehi samannagato bhikkhu sabrahmacarinam
appiyo   ca  hoti  amanapo  ca  agaru  ca  abhavaniyo  ca  .  katamehi
atthahi  idha  bhikkhave  bhikkhu  appiyapasamsi  ca  hoti  piyagarahi  ca labhakamo
ca  sakkarakamo  ca  ahiriyo  1- ca anottappi ca papiccho ca micchaditthi
ca   .   imehi   kho   bhikkhave   atthahi   dhammehi  samannagato  bhikkhu
sabrahmacarinam  appiyo  ca  hoti  amanapo  ca  agaru  ca abhavaniyo ca.
Atthahi   bhikkhave   dhammehi   samannagato   bhikkhu   sabrahmacarinam   piyo
ca   hoti  manapo  ca  garu  ca  bhavaniyo  ca  .  katamehi  atthahi  idha
bhikkhave   bhikkhu   naappiyapasamsi   ca  hoti  napiyagarahi  ca  nalabhakamo  ca
nasakkarakamo  ca  hirima  ca  [2]-  ottappi ca appiccho ca sammaditthi
ca  .  imehi  kho  bhikkhave atthahi dhammehi samannagato bhikkhu sabrahmacarinam
piyo ca hoti manapo ca garu ca bhavaniyo cati.
     [94]  4  Atthahi  bhikkhave  dhammehi samannagato bhikkhu sabrahmacarinam
appiyo   ca  hoti  amanapo  ca  agaru  ca  abhavaniyo  ca  .  katamehi
atthahi   idha   bhikkhave   bhikkhu   labhakamo  ca  hoti  sakkarakamo  ca
anavannattikamo   ca   akalannu   ca   amattannu  ca  asuci  ca  bahubhani
ca  akkosakaparibhasako   ca  sabrahmacarinam  .  imehi  kho bhikkhave atthahi
dhammehi   samannagato  bhikkhu  sabrahmacarinam  appiyo  ca  hoti  amanapo
@Footnote: 1 Ma. ahiriko .   2 Ma. hoti.
Ca   agaru  ca  abhavaniyo  ca  .  atthahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato
bhikkhu  sabrahmacarinam  piyo ca hoti manapo ca garu ca bhavaniyo ca. Katamehi
atthahi   idha   bhikkhave  bhikkhu  nalabhakamo  ca  hoti  nasakkarakamo  ca
naanavannattikamo   ca   kalannu   ca   mattannu   ca  suci  ca  nabahubhani
ca   anakkosakaparibhasako   ca   sabrahmacarinam   .  imehi  kho  bhikkhave
atthahi  dhammehi  samannagato  bhikkhu  sabrahmacarinam  piyo  ca hoti manapo
ca garu ca bhavaniyo cati.
     [95]  5  Atthime  bhikkhave  lokadhamma  lokam anuparivattanti loko
ca  attha  lokadhamme  anuparivattati  .  katame  attha  labho  ca  alabho
ca  yaso  ca  ayaso  ca  ninda  ca  pasamsa  ca  sukham  ca dukkham ca. Ime
kho   bhikkhave   attha  lokadhamma  lokam  anuparivattanti  loko  ca  ime
attha lokadhamme anuparivattatiti.
               Labho alabho ca yasayaso ca
               ninda pasamsa ca sukham dukkhanca
               ete anicca manujesu dhamma
               asassata viparinamadhamma
               ete ca natva satima sumedho
               avekkhati viparinamadhamme
               itthassa dhamma na mathenti cittam
               anitthato no patighatameti
               Tassanurodha atha va virodha
               vidhupita atthagata 1- na santi
               padanca natva virajam asokam
               sammappajanati bhavassa paraguti.
     [96]  6  Atthime  bhikkhave  lokadhamma  lokam anuparivattanti loko
ca  attha  lokadhamme  anuparivattati  katame  attha labho ca alabho ca yaso
ca  ayaso  ca  ninda  ca  pasamsa ca sukham ca dukkham ca ime kho bhikkhave attha
lokadhamma lokam anuparivattanti loko ca ime attha lokadhamme anuparivattati
     {96.1}  assutavato  bhikkhave puthujjanassa uppajjati labhopi alabhopi
yasopi   ayasopi   nindapi   pasamsapi   sukhampi  dukkhampi  sutavatopi  bhikkhave
ariyasavakassa   uppajjati   labhopi   alabhopi  yasopi  ayasopi  nindapi
pasamsapi  sukhampi  dukkhampi  tatra  bhikkhave  ko  viseso  ko adhippayaso 2-
kimnanakaranam    sutavato   ariyasavakassa   assutavata   puthujjanenati  .
Bhagavammulaka   no   bhante   dhamma   bhagavamnettika   bhagavampatisarana  sadhu
vata   bhante   bhagavantamyeva  patibhatu  etassa  bhasitassa  attho  bhagavato
sutva bhikkhu dharessantiti.
     {96.2}  Tenahi  bhikkhave  sunatha  sadhukam manasikarotha bhasissamiti.
Evam  bhanteti  kho  te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum . Bhagava etadavoca
assutavato   bhikkhave   puthujjanassa   uppajjati   labho   so   na   iti
patisancikkhati  uppanno  kho  me  ayam  labho  so  ca kho anicco dukkho
@Footnote: 1 Ma. atthangata. evamuparipi .  2 Si. adhippayo. Ma. adhippayaso. evamuparipi.
Viparinamadhammoti     yathabhutam     nappajanati     uppajjati     alabho
uppajjati   yaso   uppajjati  ayaso  uppajjati  ninda  uppajjati  pasamsa
uppajjati   sukham   uppajjati   dukkham   so  na  iti  patisancikkhati  uppannam
kho   me   idam   dukkham   tanca   kho   aniccam   dukkham  viparinamadhammanti
yathabhutam nappajanati
     {96.3}  tassa  labhopi  cittam  pariyadaya  titthati  alabhopi cittam
pariyadaya   titthati   yasopi   cittam   pariyadaya  titthati  ayasopi  cittam
pariyadaya   titthati   nindapi   cittam  pariyadaya  titthati  pasamsapi  cittam
pariyadaya   titthati   sukhampi   cittam   pariyadaya   titthati   dukkhampi  cittam
pariyadaya   titthati   so  uppannam  labham  anurujjhati  alabhe  pativirujjhati
uppannam   yasam   anurujjhati   ayase  pativirujjhati  uppannam  pasamsam  anurujjhati
nindaya   pativirujjhati   uppannam   sukham  anurujjhati  dukkhe  pativirujjhati  so
evam   anurodhavirodhasamapanno   na   parimuccati  jatiya  jaraya  maranena
sokehi   paridevehi   dukkhehi   domanassehi  upayasehi  na  parimuccati
dukkhasmati vadami.
     Sutavato  ca  kho  bhikkhave  ariyasavakassa  uppajjati  labho so iti
patisancikkhati   uppanno   kho   me  ayam  labho  so  ca  kho  anicco
dukkho    viparinamadhammoti    yathabhutam    pajanati   uppajjati   alabho
uppajjati   yaso   uppajjati  ayaso  uppajjati  ninda  uppajjati  pasamsa
uppajjati   sukham   uppajjati   dukkham   so   iti   patisancikkhati   uppannam
kho  me  idam  dukkham  tanca  kho  aniccam  dukkham  viparinamadhammanti  yathabhutam
Idam    dukkham   tanca   kho   aniccam   dukkham   viparinamadhammanti   yathabhutam
pajanati
     {96.4}  tassa  labhopi  cittam  na pariyadaya titthati alabhopi cittam
na   pariyadaya   titthati   yasopi  cittam  na  pariyadaya  titthati  ayasopi
cittam   na   pariyadaya   titthati   nindapi  cittam  na  pariyadaya  titthati
pasamsapi  cittam  na  pariyadaya  titthati  sukhampi  cittam  na  pariyadaya titthati
dukkhampi  cittam  na  pariyadaya  titthati  so  ca  uppannam  labham  nanurujjhati
alabhe     nappativirujjhati     uppannam     yasam    nanurujjhati    ayase
nappativirujjhati    uppannam    pasamsam   nanurujjhati   nindaya   nappativirujjhati
uppannam    sukham    nanurujjhati    dukkhe    nappativirujjhati    so   evam
anurodhavirodhavippahino   parimuccati   jatiya   jaraya   maranena   sokehi
paridevehi   dukkhehi   domanassehi   upayasehi   parimuccati  dukkhasmati
vadami   ayam   kho  bhikkhave  viseso  ayam  adhippayaso  idam  nanakaranam
sutavato ariyasavakassa assutavata puthujjanenati.
               Labho alabho ca yasayaso ca
               ninda pasamsa ca sukham dukkhanca
               ete anicca manujesu dhamma
               asassata viparinamadhamma
               ete ca natva satima sumedho
               avekkhati viparinamadhamme
               Itthassa dhamma na mathenti cittam
               anitthato no patighatameti
               tassanurodha atha va virodha
               vidhupita atthagata na santi
               padanca natva virajam asokam
               sammappajanati bhavassa paraguti.
     [97]  7  Ekam  samayam  bhagava rajagahe viharati gijjhakute pabbate.
Acirapakkante   devadatte   tatra  kho  bhagava  devadattam  arabbha  bhikkhu
amantesi  sadhu  bhikkhave  bhikkhu  kalena  kalam  attavipattim paccavekkhita
hoti   sadhu   bhikkhave   bhikkhu   kalena  kalam  paravipattim  paccavekkhita
hoti   sadhu   bhikkhave  bhikkhu  kalena  kalam  attasampattim  paccavekkhita
hoti  sadhu  bhikkhave  bhikkhu  kalena  kalam  parasampattim paccavekkhita hoti
atthahi   bhikkhave   asaddhammehi   abhibhuto   pariyadinnacitto   devadatto
apayiko nerayiko kappattho atekiccho
     {97.1} katamehi atthahi labhena [1]- bhikkhave abhibhuto pariyadinnacitto
devadatto  apayiko  nerayiko  kappattho  atekiccho  alabhena bhikkhave
yasena  bhikkhave  ayasena  bhikkhave  sakkarena bhikkhave asakkarena bhikkhave
papicchataya   bhikkhave   papamittataya  bhikkhave  abhibhuto  pariyadinnacitto
devadatto   apayiko   nerayiko   kappattho   atekiccho  imehi  kho
bhikkhave   atthahi   asaddhammehi   abhibhuto   pariyadinnacitto   devadatto
@Footnote: 1 Ma. hi.
Apayiko nerayiko kappattho atekiccho.
     Sadhu   bhikkhave  bhikkhu  uppannam  labham  abhibhuyya  abhibhuyya  vihareyya
uppannam   alabham   uppannam   yasam   uppannam   ayasam   uppannam   sakkaram
uppannam   asakkaram   uppannam   papicchatam   uppannam  papamittatam  abhibhuyya
abhibhuyya   vihareyya   kinca   bhikkhave   bhikkhu   atthavasam  paticca  uppannam
labham   abhibhuyya   abhibhuyya   vihareyya  .pe.  yanhissa  bhikkhave  uppannam
labham   anabhibhuyya  viharato  uppajjeyyum  asava  vighataparilaha  uppannam
labham  abhibhuyya  viharato  evamsa  te  asava  vighataparilaha  na  honti
yanhissa   bhikkhave   uppannam   alabham   uppannam   yasam   uppannam   ayasam
uppannam   sakkaram   uppannam   asakkaram   uppannam   papicchatam   uppannam
papamittatam   anabhibhuyya   viharato   uppajjeyyum   asava  vighataparilaha
uppannam  papamittatam  abhibhuyya  viharato  evamsa  te asava vighataparilaha
na  honti  idam  kho  bhikkhave  bhikkhu  atthavasam paticca uppannam labham abhibhuyya
abhibhuyya   vihareyya   uppannam   alabham   uppannam   yasam   uppannam  ayasam
uppannam   sakkaram   uppannam   asakkaram   uppannam   papicchatam   uppannam
papamittatam abhibhuyya abhibhuyya vihareyya
     {97.2}  tasma  tiha  bhikkhave evam sikkhitabbam uppannam labham abhibhuyya
abhibhuyya   viharissama   uppannam   alabham   uppannam   yasam  uppannam  ayasam
uppannam   sakkaram   uppannam   asakkaram   uppannam   papicchatam   uppannam
papamittatam   abhibhuyya   abhibhuyya   viharissamati   evanhi   vo  bhikkhave
sikkhitabbanti.
     [98]   8   Ekam  samayam  ayasma  uttaro  mahisavatthusmim  viharati
sankheyyake  pabbate  vattajalikayam  1-  .  tatra  kho ayasma uttaro
bhikkhu    amantesi    sadhavuso   bhikkhu   kalena   kalam   attavipattim
paccavekkhita    hoti   sadhavuso   bhikkhu   kalena   kalam   paravipattim
paccavekkhita   hoti   sadhavuso   bhikkhu   kalena   kalam  attasampattim
paccavekkhita   hoti   sadhavuso   bhikkhu   kalena   kalam   parasampattim
paccavekkhita hotiti.
     Tena  kho  pana  samayena  vessavano  2-  maharaja  uttaradisaya
dakkhinadisam   gacchati   kenacideva   karaniyena   assosi   kho   vessavano
maharaja   ayasmato   uttarassa   mahisavatthusmim   sankheyyake  pabbate
vattajalikayam   bhikkhunam   evam   dhammam   desentassa   sadhavuso   bhikkhu
kalena  kalam  attavipattim  paccavekkhita  hoti  sadhavuso  bhikkhu kalena
kalam   paravipattim   paccavekkhita  hoti  sadhavuso  bhikkhu  kalena  kalam
attasampattim   paccavekkhita   hoti   sadhavuso   bhikkhu   kalena  kalam
parasampattim paccavekkhita hotiti
     {98.1}  athakho  vessavano  maharaja  seyyathapi  nama  balava
puriso  samminjitam  va  baham  pasareyya  pasaritam  va  baham samminjeyya
evameva     mahisavatthusmim     sankheyyake     pabbate    vattajalikayam
antarahito    devesu    tavatimsesu    paturahosi   athakho   vessavano
maharaja   yena   sakko   devanamindo   tenupasankami   upasankamitva
@Footnote: 1 Si. dhavajalikayam. Ma. vatajalikayam. evamuparipi. 2 vessavannotipi.
Sakkam   devanamindam   etadavoca   yagghe   marisa   janeyyasi  eso
ayasma   uttaro   mahisavatthusmim   sankheyyake   pabbate  vattajalikayam
bhikkhunam  evam  dhammam  deseti  sadhavuso  bhikkhu  kalena  kalam attavipattim
.pe. Parasampattim paccavekkhita hotiti.
     Athakho   sakko   devanamindo   seyyathapi  nama  balava  puriso
samminjitam   va   baham   pasareyya   pasaritam   va  baham  samminjeyya
evameva   devesu   tavatimsesu   antarahito   mahisavatthusmim  sankheyyake
pabbate    vattajalikayam   ayasmato   uttarassa   sammukhe   paturahosi
athakho    sakko    devanamindo   yenayasma   uttaro   tenupasankami
upasankamitva   ayasmantam   uttaram   abhivadetva   ekamantam   atthasi
ekamantam thito kho sakko devanamindo ayasmantam uttaram etadavoca
     {98.2}  saccam  kira  bhante  ayasma  uttaro  bhikkhunam evam dhammam
desesi  sadhavuso  bhikkhu  kalena  kalam  attavipattim  .pe.  parasampattim
paccavekkhita  hotiti  .  evam  devanamindati  .  kim  pana  1-  bhante
ayasmato   uttarassa   sakam   patibhanam   udahu   tassa   bhagavato  vacanam
arahato  sammasambuddhassati  .  tenahi  devanaminda  upamam  te karissami
upamayamidhekacce vinnu purisa bhasitassa attham ajananti
     {98.3}    seyyathapi    devanaminda   gamassa   va   nigamassa
va     avidure     mahadhannarasi     tato     mahajanakayo    dhannam
ahareyya    kayehipi    2-    sisakehipi    3-   uccankehipi   4-
@Footnote: 1 Ma. panidam .   2 Ma. kajehipi. Yu. kacehipi .  3 Ma. Yu. pitakehipi.
@4 Ma. Yu. ucchangehipi.
Anjalihipi   yo  nu  kho  devanaminda  [1]-  mahajanakayam  upasankamitva
evam   puccheyya   kuto   imam   dhannam   aharathati   katham  byakaramano
nu    kho    devanaminda   so   mahajanakayo   samma   byakaramano
byakareyyati     .     amumha     mahadhannarasimha    aharamati
kho  bhante  so  mahajanakayo  samma  byakaramano  byakareyyati .
Evameva    kho    devanaminda    yankinci   subhasitam   sabbantam   tassa
bhagavato    vacanam    arahato   sammasambuddhassa   tato   upadayupadaya
mayam dhannam  2- ca bhanamati.
     {98.4}   Acchariyam   bhante   abbhutam   bhante  yava  subhasitancidam
ayasmata    uttarena   yankinci   subhasitam   sabbantam   tassa   bhagavato
vacanam   arahato  sammasambuddhassa  tato  upadayupadaya  mayam  dhannam  2-
ca  bhanamati  evamidam  bhante  uttara  ekam  samayam bhagava rajagahe viharati
gijjhakute  pabbate  acirapakkante  devadatte  tatra  kho  bhagava devadattam
arabbha bhikkhu amantesi
     {98.5}  sadhu  bhikkhave bhikkhu kalena kalam attavipattim paccavekkhita
hoti   sadhu   bhikkhave   bhikkhu   kalena   kalam  paravipattim  attasampattim
parasampattim   paccavekkhita   hoti  atthahi  bhikkhave  asaddhammehi  abhibhuto
pariyadinnacitto   devadatto  apayiko  nerayiko  kappattho  atekiccho
katamehi   atthahi   labhena   [3]-   bhikkhave  abhibhuto  pariyadinnacitto
devadatto  apayiko  nerayiko  kappattho  atekiccho  alabhena  bhikkhave
yasena   bhikkhave   ayasena   bhikkhave   sakkarena  bhikkhave  asakkarena
@Footnote: 1 Ma. tam .   2 Ma. mayancanne ca. Yu. mayanca anne ca .   3 Ma. hi.
Bhikkhave    papicchataya    bhikkhave    papamittataya   bhikkhave   abhibhuto
pariyadinnacitto   devadatto  apayiko  nerayiko  kappattho  atekiccho
imehi   kho   bhikkhave   atthahi   asaddhammehi  abhibhuto  pariyadinnacitto
devadatto apayiko nerayiko kappattho atekiccho
     {98.6}   sadhu  bhikkhave  bhikkhu  uppannam  labham  abhibhuyya  abhibhuyya
vihareyya   uppannam   alabham   uppannam   yasam   uppannam   ayasam  uppannam
sakkaram   uppannam   asakkaram   uppannam   papicchatam  uppannam  papamittatam
abhibhuyya abhibhuyya vihareyya.
     Kinca   bhikkhave   bhikkhu   atthavasam  paticca  uppannam  labham  abhibhuyya
abhibhuyya   vihareyya   uppannam   alabham   uppannam   yasam   uppannam  ayasam
uppannam   sakkaram   uppannam   asakkaram   uppannam   papicchatam   uppannam
papamittatam   abhibhuyya   abhibhuyya   vihareyya   yanhissa   bhikkhave  uppannam
labham   anabhibhuyya  viharato  uppajjeyyum  asava  vighataparilaha  uppannam
labham  abhibhuyya  viharato  evamsa  te  asava  vighataparilaha  na  honti
yanhissa   bhikkhave   uppannam   alabham   uppannam   yasam   uppannam   ayasam
uppannam   sakkaram   uppannam   asakkaram   uppannam   papicchatam   uppannam
papamittatam   anabhibhuyya   viharato   uppajjeyyum   asava  vighataparilaha
uppannam    papamittatam    abhibhuyya    viharato    evamsa   te   asava
vighataparilaha   na   honti   idam  kho  bhikkhave  bhikkhu  atthavasam  paticca
uppannam   labham   abhibhuyya   abhibhuyya  vihareyya  uppannam  alabham  uppannam
yasam   uppannam   ayasam   uppannam   sakkaram   uppannam  asakkaram  uppannam
Papicchatam uppannam papamittatam abhibhuyya abhibhuyya vihareyya
     {98.7}   tasma   tiha  bhikkhave  evam  sikkhitabbam  uppannam  labham
abhibhuyya   abhibhuyya   viharissama   uppannam  alabham  uppannam  yasam  uppannam
ayasam   uppannam  sakkaram  uppannam  asakkaram  uppannam  papicchatam  uppannam
papamittatam   abhibhuyya   abhibhuyya   viharissamati   evanhi   vo  bhikkhave
sikkhitabbanti   .  ettavata  bhante  uttara  manussesu  catasso  parisa
bhikkhu   bhikkhuniyo   upasaka   upasikayo  nayam  dhammapariyayo  kisminci
patitthito   1-  ugganhatu  bhante  ayasma  uttaro  imam  dhammapariyayam
pariyapunatu   bhante   ayasma   uttaro   imam   dhammapariyayam  dharetu
bhante    ayasma    uttaro   imam   dhammapariyayam   atthasanhito   ayam
bhante dhammapariyayo adibrahmacariyakoti 2-.
     [99]   9  Kulaputtoti  bhikkhave  nandam  samma  vadamano  vadeyya
balavati    bhikkhave   nandam   samma   vadamano   vadeyya   pasadikoti
bhikkhave   nandam   samma   vadamano   vadeyya   tibbaragoti    bhikkhave
nandam    samma    vadamano    vadeyya    kimannattha   bhikkhave   nando
indriyesu     guttadvaro     bhojane     mattannu    jagariyamanuyutto
satisampajannena    samannagato    yehi    nando    sakkoti    paripunnam
parisuddham brahmacariyam caritunti 3-.
     Tatridam   bhikkhave  nandassa  indriyesu  guttadvarataya  hoti  sace
bhikkhave  nandassa  puratthima  disa  aloketabba  hoti sabbancetaso 4-
@Footnote: 1 Ma. upatthito .   2 Si. adibrahmacariyiko .  3 Ma. itisaddo natthi.
@4 Ma. sabbam cetasa. evamuparipi.
Samannaharitva  nando  puratthimam  disam  aloketi  evam  me  puratthimam disam
alokayato     nabhijjhadomanassa     papaka     akusala     dhamma
anvassavissantiti  itiha  tatra  sampajano  hoti  sace  bhikkhave  nandassa
pacchima    disa   aloketabba   hoti  uttara  disa  aloketabba
hoti   dakkhina   disa   aloketabba   hoti   uddham   ulloketabba
hoti   adho   oloketabba   hoti   anudisa   anuviloketabba  hoti
sabbancetaso    samannaharitva    nando   anudisam   anuviloketi   evam
me    anudisam    anuvilokayato   nabhijjhadomanassa   papaka   akusala
dhamma    anvassavissantiti    itiha    tatra   sampajano   hoti   idam
kho bhikkhave nandassa indriyesu guttadvarataya hoti.
     Tatridam   bhikkhave   nandassa   bhojane   mattannutaya   hoti   idha
bhikkhave   nando   patisankha  yoniso  aharam  ahareti  neva  davaya
na   madaya   na   mandanaya   na   vibhusanaya  yavadeva  imassa  kayassa
thitiya   yapanaya   vihimsuparatiya   brahmacariyanuggahaya   iti   purananca
vedanam   patihankhami  navanca  vedanam  na  uppadessami  yatra  ca  me
bhavissati   anavajjata  ca  phasuviharo  cati  idam  kho  bhikkhave  nandassa
bhojane mattannutaya hoti.
     Tatridam   bhikkhave   nandassa  jagariyanuyogasmim  hoti  idha  bhikkhave
nando  divasam  cankamena  nisajjaya avaraniyehi 1- dhammehi cittam parisodheti
rattiya   pathamam   yamam   cankamena  nisajjaya  avaniyehi  dhammehi  cittam
@Footnote: 1 Ma. avaraniyehi. evamuparipi.
Parisodheti    rattiya   majjhimam   yamam   dakkhinena   passena   sihaseyyam
kappeti   padena   padam   accadhaya   sato   sampajano  utthanasannam
manasikaritva   rattiya   pacchimam   yamam   paccutthaya  cankamena  nisajjaya
avaraniyehi   dhammehi   cittam   parisodheti   idam  kho  bhikkhave  nandassa
jagariyanuyogasmim hoti.
     Tatridam   bhikkhave   nandassa   satisampajannasmim   hoti  idha  bhikkhave
nandassa    vidita   vedana   uppajjanti   vidita   upatthahanti   vidita
abbhattham    gacchanti   vidita   sanna   uppajjanti   vidita   upatthahanti
vidita    abbhattham    gacchanti    vidita   vitakka   uppajjanti   vidita
upatthahanti   vidita   abbhattham   gacchanti   idam   kho   bhikkhave  nandassa
satisampajannasmim   hotiti   .   kimannattha   bhikkhave   nando   indriyesu
guttadvaro    bhojane    mattannu    jagariyamanuyutto    satisampajannena
samannagato   yehi   nando   sakkoti   paripunnam   parisuddham   brahmacariyam
caritunti.
     [100]  10  Ekam samayam bhagava campayam viharati gaggaraya pokkharaniya
tire  .  tena  kho  pana samayena bhikkhu bhikkhum apattiya codenti so bhikkhu
bhikkhuhi    apattiya    codiyamano    annenannam   paticarati   bahiddha
katham apanameti kopanca dosanca appaccayanca patukaroti.
     {100.1}    Athakho    bhagava    bhikkhu   amantesi   niddhamathetam
bhikkhave    puggalam    niddhamathetam    bhikkhave   puggalam   apaneyyo   1-
bhikkhave      puggalo    kim    [2]-    paraputto    vihetheti    3-
@Footnote: 1 Si. apaneyyo so. Ma. apaneyyaso .   2 Si. Ma. Yu. vo.
@3 Si. putto vihethiyati. Ma. tena paraputtena visodhitena. Yu. putta vihetheti.
Idha     bhikkhave     ekaccassa     puggalassa     tadisamyeva     hoti
abhikkantam     patikkantam    alokitam    vilokitam    samminjitam    pasaritam
sanghatipattacivaradharanam        seyyathapi       annesam       bhaddakanam
bhikkhunam   yavassa   bhikkhu   apattim   na   passanti   yato   ca   khvassa
bhikkhu    apattim    passanti    tamenam    evam   jananti   samanadusivayam
samanapalapo     samanakarandavoti    tamenam    iti    viditva    bahiddha
nasenti tam kissa hetu ma anne bhaddake bhikkhu dusesiti.
     {100.2}   Seyyathapi   bhikkhave   sampanne   yavakarane   yavadusi
jayetha    yavapalapo    yavakarandavo   tassa   tadisamyeva   mulam   hoti
seyyathapi    annesam    bhaddakanam   yavanam   tadisamyeva   nalam   hoti
seyyathapi   annesam   bhaddakanam   yavanam  tadisamyeva  palasam  1-  hoti
seyyathapi   annesam   bhaddakanam   yavanam   yavassa   sisam  na  nibbattati
yato   ca   khvassa   sisam   nibbattati  tamenam  evam  jananti  yavadusivayam
yavapalapo   yavakarandavoti   tamenam   iti   viditva  samulam  uppatetva
bahiddha    yavakaranassa    chaddenti    tam   kissa   hetu   ma   anne
bhaddakeyeva   dusesiti   evameva   kho  bhikkhave  idhekaccassa  puggalassa
tadisamyeva    hoti   abhikkantam   patikkantam  alokitam  vilokitam  samminjitam
pasaritam     sanghatipattacivaradharanam    seyyathapi    annesam    bhaddakanam
bhikkhunam   yavassa   bhikkhu   apattim  na  passanti  yato  ca  khvassa  bhikkhu
apattim   passanti   tamenam   evam   jananti   samanadusivayam  samanapalapo
samanakarandavoti    tamenam    iti    viditva    bahiddha   nasenti   tam
@Footnote: 1 Ma. pattam.
Kissa hetu ma anne bhaddake bhikkhu dusesiti.
     {100.3}  Seyyathapi  bhikkhave  mahato dhannarasissa phusayamanassa 1-
tattha   yani   tani   dhannani   dalhani   saravantani  tani  ekamantam
punjam   hoti   yani   pana   tani   dhannani  dubbalani  palapani  tani
vato  ekamantam  apavahati  tamenam  samika  sammajjanim  gahetva bhiyyoso
mattaya   apasammajjanti   tam   kissa  hetu  ma  anne  bhaddake  dhanne
dusesiti  evameva  kho  bhikkhave  idhekaccassa  puggalassa  tadisamyeva hoti
abhikkantam     patikkantam    alokitam    vilokitam    samminjitam    pasaritam
sanghatipattacivaradharanam     seyyathapi     annesam    bhaddakanam    bhikkhunam
yavassa   bhikkhu   apattim  na  passanti  yato  ca  khvassa  bhikkhu  apattim
passanti     tamenam     evam    jananti    samanadusivayam    samanapalapo
samanakarandavoti    tamenam    iti    viditva    bahiddha   nasenti   tam
kissa hetu ma anne bhaddake bhikkhu dusesiti.
     {100.4}   Seyyathapi   bhikkhave  puriso  udapananaliyatthiko  2-
tinham   kudharim   3-  adaya  vanam  paviseyya  so  tantadeva  4-  rukkham
kudharipasena    akoteti    tattha   yani   tani   rukkhani   dalhani
saravantani    tani    kudharipasena   akotitani   kakkhalam   patinadanti
yani    pana   tani   rukkhani   antoputini   avassutani   kasambujatani
tani  kudharipasena  akotitani  daddaram  patinadanti  tamenam  mule  chindati
mule  chinditva  agge  chindati  agge chinditva anto suvisodhitam visodheti
anto  suvisodhitam  visodhetva  udapananalim  5-  yojeti  evameva  kho
@Footnote: 1 Si. Yu. vuyhamanassa. Ma. phunamanassa .  2 Ma. udapanapanaliyatthiko.
@3 Ma. kutharim. evamuparipi .  4 Ma. yam yadeva .   5 Ma. udapanapanalim.
Bhikkhave   idhekaccassa   puggalassa  tadisamyeva  hoti  abhikkantam  patikkantam
alokitam     vilokitam     samminjitam    pasaritam    sanghatipattacivaradharanam
seyyathapi   annesam   bhaddakanam   bhikkhunam   yavassa   bhikkhu  apattim  na
passanti   yato   ca   khvassa   bhikkhu   apattim   passanti  tamenam  evam
jananti     samanadusivayam     samanapalapo     samanakarandavoti     tamenam
iti   viditva   bahiddha   nasenti   tam   kissa   hetu   ma   anne
bhaddake bhikkhu dusesiti.
         Samvasaya vijanetha 1-        papicchakodhano iti
         makkhi thambhi palasi ca          issuki macchari satho
         sanhavaco 2- janavati      samano viya bhasati
         raho karoti karanam              papaditthi anadaro
         samsappi ca musavadi           tam viditva yathakatham
         sabbe samagga hutvana     abhinibbajjayatha nam
         karandavam niddhamava 3-    kasambum apakassava 4-
         tato palape vahetha         assamane samanamanine 5-
         niddhamitva papiccham 6-     papalacaragocare 7-
         suddhasuddhehi samvasam         kappayavho patissata
         tato samagga nipaka         dukkhassantam karissathati.
@Footnote: 1 Ma. vijanatha .  2 Ma. santavaco .  3 Ma. Yu. niddhamatha .  4 Ma. Yu. apakassatha.
@5 Yu. samanamanino .  6 Ma. Yu. papicche .   7 Ma. Yu. papaacaragocare.
                   Mettavaggo pathamo.
                        Tassuddanam
         mettapanna ca dve ca       piye dve cappiye dve ca
         lokalokavipattiyo            devadatto ca uttaro
         nando karandavena cati 1-.
                     ------------
                     Mahavaggo dutiyo
     [101]  11  Evamme  sutam . Ekam samayam bhagava veranjayam viharati
nalerupucimandarukkhamule  2-  .  athakho  veranjo  brahmano  yena bhagava
tenupasankami   upasankamitva   bhagavata   saddhim   sammodi  sammodaniyam  katham
saraniyam  vitisaretva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno kho veranjo
brahmano bhagavantam etadavoca
     {101.1}  sutametam  bho  gotama samano gotamo na brahmane jinne
vuddhe   mahallake  addhagate  vayoanuppatte  abhivadeti  va  paccuttheti
va  asanena  va  nimantetiti  tayidam  bho  gotama tatheva na hi bhavam gotama
brahmane  jinne  vuddhe  mahallake  addhagate  vayoanuppatte abhivadeti
va paccuttheti va asanena va nimanteti tayidam bho gotama na sampannamevati.
Nahantam   brahmana   passami   sadevake   loke  samarake  sabrahmake
sassamanabrahmaniya   pajaya   sadevamanussaya   yamaham   abhivadeyyam   va
paccuttheyyam   va  asanena  va  nimanteyyam  yanhi  brahmana  tathagato
@Footnote: 1 Ma.    mettam panna ca dve piya     dve loka dve vipattiyo
@           devadatto ca uttaro            nando karandavena cati.
@2 Ma. nalerupucimandamule. evamuparipi.
Abhivadeyya   va  paccuttheyya  va  asanena  va  nimanteyya  muddhapi
tassa vipateyyati.
     {101.2}  Arasarupo bhavam gotamoti. Atthi khvesa brahmana pariyayo
yena  mam  pariyayena  samma  vadamano  vadeyya arasarupo samano gotamoti
ye  te  brahmana  ruparasa  saddarasa  gandharasa  rasarasa  photthabbarasa
te   tathagatassa   pahina  ucchinnamula  talavatthukata  anabhavamkata  1-
ayatim  anuppadadhamma  ayam  kho  brahmana  pariyayo  yena mam pariyayena
samma  vadamano  vadeyya  arasarupo  samano  gotamoti  no ca kho yam tvam
sandhaya vadesiti.
     {101.3}  Nibbhogo bhavam gotamoti. Atthi khvesa brahmana pariyayo
yena  mam  pariyayena  samma  vadamano  vadeyya nibbhogo samano gotamoti
ye    te   brahmana   rupabhoga   saddabhoga   gandhabhoga   rasabhoga
photthabbabhoga   te   tathagatassa   pahina   ucchinnamula  talavatthukata
anabhavamkata   ayatim   anuppadadhamma   ayam   kho   brahmana  pariyayo
yena  mam  pariyayena  samma  vadamano  vadeyya nibbhogo samano gotamoti
no ca kho yam tvam sandhaya vadesiti.
     {101.4}  Akiriyavado  bhavam  gotamoti  .  atthi  khvesa brahmana
pariyayo  yena  mam  pariyayena samma vadamano vadeyya akiriyavado samano
gotamoti  ahanhi  brahmana  akiriyam  vadami  kayaduccaritassa  vaciduccaritassa
manoduccaritassa     anekavihitanam     papakanam     akusalanam    dhammanam
@Footnote: 1 Si. Yu. anabhavakata. evamuparipi.
Akiriyam   vadami   ayam   kho   brahmana  pariyayo  yena  mam  pariyayena
samma   vadamano   vadeyya   akiriyavado   samano   gotamoti  no  ca
kho yam tvam sandhaya vadesiti.
     {101.5}  Ucchedavado  bhavam  gotamoti  .  atthi khvesa brahmana
pariyayo  yena  mam  pariyayena  samma  vadamano  vadeyya  ucchedavado
samano   gotamoti   ahanhi  brahmana  ucchedam  vadami  ragassa  dosassa
mohassa   anekavihitanam   papakanam   akusalanam  dhammanam  ucchedam  vadami
ayam   kho   brahmana  pariyayo  yena  mam  pariyayena  samma  vadamano
vadeyya ucchedavado samano gotamoti no ca kho yam tvam sandhaya vadesiti.
     {101.6}  Jegucchi  bhavam gotamoti. Atthi khvesa brahmana pariyayo
yena  mam  pariyayena  samma  vadamano  vadeyya  jegucchi samano gotamoti
ahanhi   brahmana   jeguccham   1-  vadami  kayaduccaritena  vaciduccaritena
manoduccaritena   [2]-   anekavihitanam   papakanam   akusalanam   dhammanam
samapattiya  jeguccham  vadami  3-  ayam  kho  brahmana  pariyayo yena mam
pariyayena  samma  vadamano  vadeyya  jegucchi samano gotamoti no ca kho
yam tvam sandhaya vadesiti.
     {101.7}  Venayiko bhavam gotamoti. Atthi khvesa brahmana pariyayo
yena  mam  pariyayena  samma  vadamano  vadeyya venayiko samano gotamoti
ahanhi   brahmana   vinayaya   dhammam  desemi  ragassa  dosassa  mohassa
@Footnote: 1 Ma. jigucchami .  2 Ma. jigucchami .  3 Ma. jeguccham vadamiti pathadvayam natthi.
Anekavihitanam   papakanam   akusalanam   dhammanam   vinayaya  dhammam  desemi
ayam   kho   brahmana  pariyayo  yena  mam  pariyayena  samma  vadamano
vadeyya venayiko samano gotamoti no ca kho yam tvam sandhaya vadesiti.
     {101.8}  Tapassi  bhavam  gotamoti. Atthi khvesa brahmana pariyayo
yena  mam  pariyayena  samma  vadamano  vadeyya  tapassi  samano gotamoti
tapaniyaham   brahmana   papake   akusale   dhamme   vadami  kayaduccaritam
vaciduccaritam  manoduccaritam  yassa  kho  brahmana  tapaniya  papaka  akusala
dhamma    pahina   ucchinnamula   talavatthukata   anabhavangata   ayatim
anuppadadhamma   tamaham   tapassiti   vadami   tathagatassa   kho   brahmana
tapaniya   papaka   akusala  dhamma  pahina  ucchinnamula  talavatthukata
anabhavangata   ayatim   anuppadadhamma   ayam   kho  brahmana  pariyayo
yena  mam  pariyayena  samma  vadamano  vadeyya  tapassi  samano gotamoti
no ca kho yam tvam sandhaya vadesiti.
     {101.9}  Appagabbho  bhavam  gotamoti  .  atthi  khvesa  brahmana
pariyayo  yena  mam  pariyayena  samma vadamano vadeyya appagabbho samano
gotamoti   yassa   kho  brahmana  ayatim  gabbhaseyya  punabbhavabhinibbatti
pahina     ucchinnamula     talavatthukata     anabhavangata     ayatim
anuppadadhamma     tamaham    appagabbhoti    vadami    tathagatassa    kho
Brahmana   ayatim   gabbhaseyya   punabbhavabhinibbatti  pahina  ucchinnamula
talavatthukata  anabhavangata  ayatim  anuppadadhamma  ayam  kho  brahmana
pariyayo   yena   mam  pariyayena  samma  vadamano  vadeyya  appagabbho
samano gotamoti no ca kho yam tvam sandhaya vadesi.
     {101.10}  Seyyathapi  brahmana  kukkutiya  andani attha va dasa
va  dvadasa  va  tanassu  kukkutiya  sammaadhisayitani  sammapariseditani
sammaparibhavitani  yo  nu  kho tesam kukkutacchapakanam pathamataram padanakhasikhaya
va   mukhatundakena  va  andakosam  padaletva  sotthina  abhinibbijjheyya
kinti  svassa  vacaniyo  jettho  va  kanittho  vati . Jetthotissa bho
gotama vacaniyo so hi nesam bho gotama jettho hotiti.
     {101.11}   Evameva  kho  aham  brahmana  avijjagataya  pajaya
andabhutaya   pariyonaddhaya   avijjandakosam   padaletva  ekova  loke
anuttaram   sammasambodhim  abhisambuddho  ahanhi  brahmana  jettho  settho
lokassa  araddham  kho  pana  me  brahmana  viriyam ahosi asallinam upatthita
sati appamuttha passaddho kayo asaraddho samahitam cittam ekaggam
     {101.12}  so kho aham brahmana vivicceva kamehi vivicca akusalehi
dhammehi   savitakkam   savicaram   vivekajam   pitisukham   pathamajjhanam  upasampajja
vihasim  1-  vitakkavicaranam vupasama ajjhattam sampasadanam cetaso ekodibhavam
avitakkam   avicaram   samadhijam   pitisukham   dutiyajjhanam   upasampajja   vihasim
pitiya  ca  viraga  upekkhako  ca  vihasim  sato  ca  sampajano  sukhanca
@Footnote: 1 Ma. viharami. evamuparipi.
Kayena   patisamvedesim  1-  yantam  ariya  acikkhanti  upekkhako  satima
sukhavihariti    tatiyajjhanam    upasampajja   vihasim   sukhassa   ca   pahana
dukkhassa    ca    pahana    pubbeva   somanassadomanassanam   atthangama
adukkhamasukham upekkhasatiparisuddhim catutthajjhanam upasampajja vihasim
     {101.13}   so  evam  samahite  citte  parisuddhe  pariyodate
anangane   vigatupakkilese   mudubhute   kammaniye   thite  anenjappatte
pubbenivasanussatinanaya    cittam    abhininnamesim    so    anekavihitam
pubbenivasam  anussarami  seyyathidam  ekampi  jatim  dvepi jatiyo tissopi
jatiyo  catassopi  jatiyo  pancapi  jatiyo  dasapi jatiyo visampi jatiyo
timsampi   jatiyo   cattalisampi  jatiyo  pannasampi  jatiyo  jatisatampi
jatisahassampi    jatisatasahassampi    anekepi    samvattakappe   anekepi
vivattakappe  anekepi  samvattavivattakappe  amutrasim evamnamo evamgotto
evamvanno   evamaharo   evamsukhadukkhapatisamvedi   evamayupariyanto  so
tato   cuto   amutra   udapadim   tatrapasim   evamnamo   evamgotto
evamvanno   evamaharo   evamsukhadukkhapatisamvedi   evamayupariyanto  so
tato  cuto  idhupapannoti  iti  sakaram  sauddesam  anekavihitam pubbenivasam
anussarami
     {101.14}  ayam  kho  me  brahmana  rattiya pathame yame pathama
vijja  adhigata  avijja  vihata  vijja  uppanna  tamo vihato aloko
uppanno      yathatam      appamattassa      atapino     pahitattassa
viharato    ayam    kho   me   brahmana   pathama   abhinibbidha   ahosi
@Footnote: 1 Ma. patisamvedemi.
Kukkutacchapakasseva andakosamha
     {101.15} so evam samahite citte parisuddhe pariyodate anangane
vigatupakkilese   mudubhute   kammaniye   thite   anenjappatte   sattanam
cutupapatananaya   cittam   abhininnamesim  so  dibbena  cakkhuna  visuddhena
atikkantamanusakena  satte  passami  cavamane  upapajjamane  hine panite
suvanne  dubbanne  sugate  duggate  yathakammupage  satte  pajanami ime
vata  bhonto  satta  kayaduccaritena samannagata vaciduccaritena samannagata
manoduccaritena    samannagata    ariyanam    upavadaka    micchaditthika
micchaditthikammasamadana  te  kayassa  bheda  parammarana  apayam  duggatim
vinipatam  nirayam  upapanna  ime  va  pana  bhonto  satta  kayasucaritena
samannagata    vacisucaritena    samannagata   manosucaritena   samannagata
ariyanam      anupavadaka     sammaditthika     sammaditthikammasamadana
te  kayassa  bheda  parammarana  sugatim  saggam lokam upapannati iti dibbena
cakkhuna    visuddhena   atikkantamanusakena   satte   passami   cavamane
upapajjamane    hine   panite   suvanne   dubbanne   sugate   duggate
yathakammupage satte pajanami
     {101.16}  ayam  kho  me  brahmana rattiya majjhime yame dutiya
vijja  adhigata  avijja  vihata  vijja  uppanna  tamo vihato aloko
uppanno   yathatam   appamattassa   atapino   pahitattassa  viharato  ayam
kho   me   brahmana   dutiya   abhinibbidha   ahosi  kukkutacchapakasseva
andakosamha   so   evam   samahite   citte   parisuddhe  pariyodate
Anangane   vigatupakkilese   mudubhute   kammaniye   thite  anenjappatte
asavanam    khayananaya    cittam    abhininnamesim   so   idam   dukkhanti
yathabhutam   abbhannasim   ayam   dukkhasamudayoti   yathabhutam   abbhannasim   ayam
dukkhanirodhoti    yathabhutam   abbhannasim   ayam   dukkhanirodhagamini  patipadati
yathabhutam    abbhannasim    ime   asavati   yathabhutam   abbhannasim   ayam
asavasamudayoti    yathabhutam   abbhannasim   ayam   asavanirodhoti   yathabhutam
abbhannasim    ayam   asavanirodhagamini   patipadati   yathabhutam   abbhannasim
tassa   me  evam  janato  evam  passato  kamasavapi  cittam  vimuccittha
bhavasavapi   cittam   vimuccittha  avijjasavapi  cittam  vimuccittha  vimuttasmim
vimuttamiti    nanam    ahosi    khina   jati   vusitam   brahmacariyam   katam
karaniyam naparam itthattayati abbhannasim
     {101.17}  ayam  kho  me  brahmana rattiya pacchime yame tatiya
vijja  adhigata  avijja  vihata  vijja  uppanna  tamo vihato aloko
uppanno   yathatam   appamattassa   atapino   pahitattassa  viharato  ayam
kho   me   brahmana   tatiya   abhinibbidha   ahosi  kukkutacchapakasseva
andakosamhati.
     Evam   vutte  veranjo  brahmano  bhagavantam  etadavoca  jettho
bhavam   gotamo   settho  bhavam  gotamo  abhikkantam  bho  gotama  abhikkantam
bho   gotama   seyyathapi   bho   gotama   nikkujjitam   va  ukkujjeyya
paticchannam  va  vivareyya  mulhassa  va  maggam  acikkheyya andhakare va
telapajjotam   dhareyya   cakkhumanto  rupani  dakkhantiti  evameva  bhota
Gotamena    anekapariyayena    dhammo    pakasito    esaham   bhavantam
gotamam    saranam    gacchami    dhammanca    bhikkhusanghanca    upasakam    mam
bhavam gotamo dharetu ajjatagge panupetam saranangatanti.
     [102]   12   Ekam   samayam  bhagava  vesaliyam  viharati  mahavane
kutagarasalayam   .   tena   kho   pana  samayena  sambahula  abhinnata
abhinnata      licchavi      santhagare     sannisinna     sannipatita
anekapariyayena     buddhassa     vannam     bhasanti    dhammassa    vannam
bhasanti sanghassa vannam bhasanti.
     {102.1}  Tena  kho  pana  samayena  siho  senapati niganthasavako
tassam   parisayam   nisinno  hoti  athakho  sihassa  senapatissa  etadahosi
nissamsayam   kho   so  bhagava  araham  sammasambuddho  bhavissati  tatha  hime
sambahula    abhinnata   abhinnata   licchavi   santhagare   sannisinna
sannipatita   anekapariyayena   buddhassa   vannam   bhasanti  dhammassa  vannam
bhasanti   sanghassa   vannam   bhasanti   yannunaham   tam  bhagavantam  dassanaya
upasankameyyam   arahantam   sammasambuddhanti   .   athakho  siho  senapati
yena    nigantho    nataputto    tenupasankami    upasankamitva   nigantham
nataputtam    etadavoca   icchamaham   bhante   samanam   gotamam   dassanaya
upasankamitunti   .   kim   pana  tvam  siha  kiriyavado  samano  akiriyavadam
samanam   gotamam   dassanaya   upasankamissasi   samano   hi   siha   gotamo
akiriyavado  samano 1- akiriyaya dhammam deseti tena ca savake vinetiti.
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi.
Athakho     sihassa     senapatissa    yo    ahosi    gamiyabhisankharo
bhagavantam dassanaya so patippassambhi.
     {102.2}    Dutiyampi   kho   sambahula   abhinnata   abhinnata
licchavi   santhagare   sannisinna   sannipatita  anekapariyayena  buddhassa
vannam   bhasanti   dhammassa   vannam   bhasanti  sanghassa  vannam  bhasanti .
Dutiyampi  kho  sihassa  senapatissa  etadahosi  nissamsayam  kho  so  bhagava
araham   sammasambuddho   bhavissati   tatha   hime   sambahula   abhinnata
abhinnata   licchavi  santhagare  sannisinna  sannipatita  anekapariyayena
buddhassa   vannam   bhasanti   dhammassa   vannam   bhasanti   sanghassa   vannam
bhasanti   yannunaham   tam   bhagavantam   dassanaya   upasankameyyam   arahantam
sammasambuddhanti   .  athakho  siho  senapati  yena  nigantho  nataputto
tenupasankami   upasankamitva   nigantham   nataputtam   etadavoca   icchamaham
bhante   samanam   gotamam   dassanaya   upasankamitunti   .   kim   pana  tvam
siha    kiriyavado    samano    akiriyavadam   samanam   gotamam   dassanaya
upasankamissasi   samano   hi   siha  gotamo  akiriyavado  akiriyaya  dhammam
deseti  tena  ca  savake  vinetiti  .  dutiyampi  kho sihassa senapatissa
yo ahosi gamiyabhisankharo bhagavantam dassanaya so patippassambhi.
     {102.3}  Tatiyampi  kho  sambahula  abhinnata  abhinnata  licchavi
santhagare   sannisinna   sannipatita   anekapariyayena   buddhassa  vannam
bhasanti  dhammassa  vannam  bhasanti  sanghassa  vannam  bhasanti . Tatiyampi kho
Sihassa   senapatissa   etadahosi   nissamsayam   kho   so   bhagava  araham
sammasambuddho   bhavissati   tatha  hime  sambahula  abhinnata  abhinnata
licchavi   santhagare   sannisinna   sannipatita  anekapariyayena  buddhassa
vannam   bhasanti   dhammassa   vannam   bhasanti   sanghassa   vannam   bhasanti
kim  hime  karissanti  nigantha  apalokita  va  anapalokita  va yannunaham
anapaloketvava  nigantham  1-  tam  bhagavantam  dassanaya upasankameyyam arahantam
sammasambuddhanti.
     {102.4}  Athakho  siho senapati pancamattehi rathasatehi diva divassa
vesaliya  niyyasi  bhagavantam  dassanaya  yavatika  yanassa  bhumi  yanena
gantva  yana  paccorohitva  pattikova aramam 2- pavisi 3-. Athakho
siho   senapati   yena   bhagava   tenupasankami   upasankamitva  bhagavantam
abhivadetva   ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno  kho  siho  senapati
bhagavantam etadavoca
     {102.5}  sutametam  bhante  akiriyavado  samano  gotamo akiriyaya
dhammam deseti tena ca savake vinetiti ye te bhante evamahamsu akiriyavado
samano  gotamo  akiriyaya  dhammam deseti tena ca savake vinetiti kinca 4-
te  bhante  bhagavato  vuttavadino  na  ca  bhagavantam  abhutena abbhacikkhanti
dhammassa  canudhammam  byakaronti  na  ca  koci sahadhammiko vadanupato 5-
garayhatthanam agacchati anabbhakkhatukama hi mayam bhante bhagavantanti.
     {102.6}  Atthi  siha  pariyayo yena mam pariyayena samma vadamano
vadeyya  akiriyavado samano gotamo akiriyaya dhammam deseti tena ca savake
@Footnote: 1 Ma. niganthe. 2 Ma. ayam patho natthi .  3 Ma. agamasi .  4 Ma. kacci.
@5 Ma. vadanuvado. evamuparipi.
Vinetiti   atthi   siha  pariyayo  yena  mam  pariyayena  samma  vadamano
vadeyya   kiriyavado   samano   gotamo   kiriyaya  dhammam  deseti  tena
ca  savake  vinetiti  atthi  siha  pariyayo  yena  mam  pariyayena  samma
vadamano   vadeyya   ucchedavado   samano   gotamo  ucchedaya  dhammam
deseti   tena   ca   savake  vinetiti  atthi  siha  pariyayo  yena  mam
pariyayena    samma   vadamano   vadeyya   jegucchi   samano   gotamo
jigucchitaya   1-  dhammam  deseti  tena  ca  savake  vinetiti  atthi  siha
pariyayo   yena   mam   pariyayena  samma  vadamano  vadeyya  venayiko
samano   gotamo   vinayaya   dhammam  deseti  tena  ca  savake  vinetiti
atthi   siha   pariyayo  yena  mam  pariyayena  samma  vadamano  vadeyya
tapassi   samano   gotamo  tapassitaya  dhammam  deseti  tena  ca  savake
vinetiti   atthi   siha  pariyayo  yena  mam  pariyayena  samma  vadamano
vadeyya   appagabbho   samano   gotamo   appagabbhataya   dhammam  deseti
tena   ca  savake  vinetiti  atthi  siha  pariyayo  yena  mam  pariyayena
samma   vadamano   vadeyya  assattho  2-  samano  gotamo  assasaya
dhammam deseti tena ca savake vinetiti.
     {102.7}  Katamo  ca  siha  pariyayo  yena  mam  pariyayena samma
vadamano  vadeyya  akiriyavado  samano  gotamo  akiriyaya  dhammam deseti
tena   ca  savake  vinetiti  ahanhi  siha  akiriyam  vadami  kayaduccaritassa
vaciduccaritassa    manoduccaritassa    anekavihitanam    papakanam   akusalanam
@Footnote: 1 Ma. jegucchitaya .   2 Ma. assasako. evamuparipi.
Dhammanam   akiriyam  vadami  ayam  kho  siha  pariyayo  yena  mam  pariyayena
samma   vadamano   vadeyya   akiriyavado   samano   gotamo  akiriyaya
dhammam deseti tena ca savake vinetiti.
     {102.8}  Katamo  ca  siha  pariyayo  yena  mam  pariyayena samma
vadamano   vadeyya  kiriyavado  samano  gotamo  kiriyaya  dhammam  deseti
tena   ca   savake   vinetiti  ahanhi  siha  kiriyam  vadami  kayasucaritassa
vacisucaritassa  manosucaritassa  anekavihitanam  kusalanam  dhammanam  kiriyam  vadami
ayam  kho  siha  pariyayo  yena  mam  pariyayena  samma  vadamano vadeyya
kiriyavado   samano  gotamo  kiriyaya  dhammam  deseti  tena  ca  savake
vinetiti.
     {102.9}  Katamo  ca  siha  pariyayo  yena  mam  pariyayena samma
vadamano   vadeyya   ucchedavado   samano   gotamo  ucchedaya  dhammam
deseti  tena  ca  savake  vinetiti  ahanhi  saha  ucchedam vadami ragassa
dosassa   mohassa   anekavihitanam  papakanam  akusalanam  dhammanam  ucchedam
vadami  ayam  kho  siha  pariyayo  yena  mam  pariyayena  samma  vadamano
vadeyya  ucchedavado  samano  gotamo  ucchedaya  dhammam deseti tena ca
savake vinetiti.
     {102.10}  Katamo  ca  siha  pariyayo  yena  mam pariyayena samma
vadamano  vadeyya  jegucchi  samano  gotamo  jegucchitaya  dhammam  deseti
tena   ca   savake   vinetiti   ahanhi   siha  jigucchami  kayaduccaritena
Vaciduccaritena    manoduccaritena    jigucchami    anekavihitanam   papakanam
akusalanam   dhammanam   samapattiya   ayam   kho  siha  pariyayo  yena  mam
pariyayena    samma   vadamano   vadeyya   jegacchi   samano   gotamo
jegucchitaya dhammam deseti tena ca savake vinetiti.
     {102.11}  Katamo  ca  siha  pariyayo  yena  mam pariyayena samma
vadamano   vadeyya   venayiko  samano  gotamo  vinayaya  dhammam  deseti
tena  ca  savake  vinetiti  ahanhi  siha  vinayaya  dhammam  desemi ragassa
dosassa   mohassa   anekavihitanam  papakanam  akusalanam  dhammanam  vinayaya
dhammam   desemi   ayam  kho  siha  pariyayo  yena  mam  pariyayena  samma
vadamano   vadeyya   venayiko  samano  gotamo  vinayaya  dhammam  deseti
tena ca savake vinetiti.
     {102.12}   Katamo    ca   siha  pariyayo  yena  mam  pariyayena
samma    vadamano    vadeyya   tapassi   samano   gotamo   tapassitaya
dhammam   deseti  tena  ca  savake  vinetiti  tapaniyaham  papake  akusale
dhamme   vadami   kayaduccaritam   vaciduccaritam  manoduccaritam  yassa  kho  siha
tapaniya   papaka   akusala  dhamma  pahina  ucchinnamula  talavatthukata
anabhavangata   ayatim  anuppadadhamma  tamaham  tapassiti  vadami  tathagatassa
kho   siha   tapaniya   papaka   akusala   dhamma   pahina  ucchinnamula
talavatthukata   anabhavangata   ayatim   anuppadadhamma   ayam  kho  siha
pariyayo   yena   mam   pariyayena   samma   vadamano  vadeyya  tapassi
Samano gotamo tapassitaya dhammam deseti tena ca savake vinetiti.
     {102.13}  Katamo  ca  siha  pariyayo  yena  mam pariyayena samma
vadamano   vadeyya   appagabbho   samano   gotamo  appagabbhataya  dhammam
deseti  tena  ca  savake  vinetiti  yassa  kho  siha  ayatim gabbhaseyya
punabbhavabhinibbatti       pahina       ucchinnamula       talavatthukata
anabhavangata    ayatim    anuppadadhamma   tamaham   appagabbhoti   vadami
tathagatassa   kho   siha   ayatim   gabbhaseyya  punabbhavabhinibbatti  pahina
ucchinnamula   talavatthukata   anabhavangata  ayatim  anuppadadhamma  ayam
kho   siha   pariyayo   yena  mam  pariyayena  samma  vadamano  vadeyya
appagabbho   samano   gotamo   appagabbhataya   dhammam  deseti  tena  ca
savake vinetiti.
     {102.14}  Katamo  ca  siha   pariyayo  yena mam pariyayena samma
vadamano    vadeyya   assattho   samano   gotamo   assasaya   dhammam
deseti   tena   ca   savake  vinetiti  ahanhi  siha  assattho  paramena
assasena  assasaya  dhammam  desemi  tena  ca  savake  vinemi ayam kho
siha  pariyayo  yena  mam  pariyayena  samma  vadamano  vadeyya assattho
samano gotamo assasaya dhammam deseti tena ca savake vinetiti.
     {102.15}  Evam vutte siho senapati bhagavantam etadavoca abhikkantam
bhante   abhikkantam   bhante  .pe.  upasakam  mam  bhante  bhagava  dharetu
Ajjatagge   panupetam   saranangatanti   .  anuviccakaram  kho  siha  karohi
anuviccakaro   tumhadisanam   natamanussanam  sadhu  hotiti  .  iminapaham
bhante   bhagavato  bhiyyoso  mattaya  attamano  abhiraddho  yam  mam  bhagava
evamaha   anuviccakaram   kho   siha   karohi  anuviccakaro  tumhadisanam
natamanussanam    sadhu    hotiti   manhi   bhante   annatitthiya   savakam
labhitva  kevalakappam  vesalim  patakam  parihareyyum  siho  amhakam senapati
savakattam  upagatoti  atha  ca  pana  mam  1-  bhagava  evamaha anuviccakaram
kho   siha   karohi   anuviccakaro   tumhadisanam   natamanussanam   sadhu
hotiti  esaham  bhante  dutiyakampi  2-  bhagavantam  saranam  gacchami  dhammanca
bhikkhusanghanca    upasakam   mam   bhagava   dharetu   ajjatagge   panupetam
saranangatanti.
     {102.16}  Digharattam  kho  te  siha  niganthanam opanabhutam kulam yena
nesam   upagatanam   pindapatam   databbam   manneyyasiti   .   iminapaham
bhante   bhagavato  bhiyyoso  mattaya  attamano  abhiraddho  yam  mam  bhagava
evamaha   digharattam   kho   siha  niganthanam  opanabhutam  kulam  yena  nesam
upagatanam    pindapatam    databbam    manneyyasiti    sutametam    bhante
samano   gotamo  evamaha  mayhameva  danam  databbam  na  annesam  danam
databbam   mayhameva   savakanam   danam   databbam  na  annesam  savakanam
danam    databbam    mayhameva    dinnam   mahapphalam   na   annesam   dinnam
mahapphalam    mayhameva    savakanam    dinnam    mahapphalam    na    annesam
savakanam   dinnam   mahapphalanti   atha   ca   pana   mam  bhagava  niganthesupi
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi .  2 Ma. dutiyampi.
Dane  samadapeti  api  ca  bhante  mayamettha  kalam  janissama  esaham
bhante   tatiyakampi   1-   bhagavantam  saranam  gacchami  dhammanca  bhikkhusanghanca
upasakam mam bhante bhagava dharetu ajjatagge panupetam saranangatanti.
     {102.17}  Athakho  bhagava sihassa senapatissa anupubbikatham 2- kathesi
seyyathidam  danakatham  silakatham  saggakatham  kamanam  adinavam  okaram  sankilesam
nekkhamme   anisamsam   pakasesi   yada  bhagava  annasi  siham  senapatim
kallacittam   muducittam   vinivaranacittam   udaggacittam   pasannacittam   atha   ya
buddhanam  samukkamsika  dhammadesana  tam  pakasesi  dukkham samudayam nirodham maggam
seyyathapi   nama  suddhavattham  apagatakalakam  sammadeva  rajanam  patigganheyya
evameva  sihassa  senapatissa  tasmimyeva  asane  virajam  vitamalam dhammacakkhum
udapadi yankinci samudayadhammam sabbantam nirodhadhammanti.
     {102.18}  Athakho  siho senapati ditthadhammo pattadhammo viditadhammo
pariyogalhadhammo     tinnavicikiccho     vigatakathamkatho    vesarajjappatto
aparappaccayo  satthu  sasane  bhagavantam  etadavoca  adhivasetu  me bhante
bhagava   svatanaya   bhattam  saddhim  bhikkhusanghenati  .  adhivasesi  bhagava
tunhibhavena   .   athakho   siho  senapati  bhagavato  adhivasanam  viditva
utthayasana   bhagavantam   abhivadetva  padakkhinam  katva  pakkami  athakho
siho    senapati   annataram   purisam   amantesi   gaccha   tvam   ambho
purisa   pavattamamsam   janahiti   athakho   siho  senapati  tassa  rattiya
accayena   sake   nivesane   panitam   khadaniyam   bhojaniyam   patiyadetva
@Footnote: 1 Ma. tatiyampi .  2 Ma. anupubbim katham. evamuparipi.
Bhagavato   kalam   arocapesi   kalo   bhante   sihassa   senapatissa
nivesane nitthitam bhattanti.
     {102.19}  Athakho  bhagava pubbanhasamayam nivasetva pattacivaramadaya
yena  sihassa  senapatissa  nivesanam  tenupasankami  upasankamitva  pannatte
asane  nisidi  saddhim  bhikkhusanghena  .  tena  kho  pana  samayena sambahula
nigantha   vesaliyam   rathiyaya  rathiyam  1-  singhatakena  singhatakam  baha
paggayha  kandanti  ajja  sihena  senapatina  thulam  pasum  vadhitva  samanassa
gotamassa   bhattam  katam  [2]-  samano  gotamo  janam  uddissa  katam  mamsam
paribhunjati   paticcakammanti   .   athakho   annataro   puriso  yena  siho
senapati   tenupasankami   upasankamitva   sihassa  senapatissa  upakannake
arocesi   yagghe   bhante   janeyyasi   ete   sambahula  nigantha
vesaliyam   rathiyaya   rathiyam   singhatakena   singhatakam   baha   paggayha
kandanti   ajja   sihena   senapatina   thulam   pasum   vadhitva   samanassa
gotamassa   bhattam   katam   samano   gotamo   janam   uddissa   katam  mamsam
paribhunjati   paticcakammanti   alam   ayya   digharattanhi   te  ayasmanto
avannakama    buddhassa   avannakama   dhammassa   avannakama   sanghassa
na  ca  panete  ayasmanto  jiranti 3- [4]- bhagavantam asata tuccha musa
abhutena  abbhacikkhanti  5-  na  ca  mayam  jivitahetupi  sancicca panam jivita
voropeyyamati  .  athakho  siho  senapati buddhappamukham bhikkhusangham panitena
khadaniyena   bhojaniyena   sattha   santappesi  sampavaresi  athakho  siho
@Footnote: 1 Ma. rathikaya rathikam. evamuparipi .  2 Ma. tam .  3 Ma. jiridanti.
@4 Ma. tam. 5 Ma. abbhacikkhitum.
Senapati  tam  1-  bhagavantam  bhuttavim  onitapattapanim  ekamantam  nisidi .
Ekamantam  nisinnam  kho  siham  senapatim  bhagava dhammiya kathaya sandassetva
samadapetva samuttejetva sampahamsetva utthayasana pakkamiti.
     [103]  13  Atthahi  bhikkhave angehi samannagato ranno bhadro 2-
assajaniyo  rajaraho  hoti  rajabhoggo  ranno angantve sankhyam 3-
gacchati   .  katamehi  atthahi  idha  bhikkhave  ranno  bhadro  assajaniyo
ubhato   sujato   hoti  matito  ca  pitito  ca  yassam  disayam  annepi
bhadra   assajaniya   jayanti   tassam   disayam  jato  hoti  yam  kho
panassa  bhojanam  denti  allam  va  sukkam  va  tam  sakkaccamyeva  paribhunjati
avikiranto   jegucchi   hoti  uccaram  va  passavam  va  abhinisiditum  va
abhinipajjitum  va  so  rato hoti sukhasamvaso na ca anne asse ubbejeta
yani   kho   panassa  [4]-  tani  satheyyani  kuteyyani  jimheyyani
vankeyyani   tani   yathabhutam   sarathissa   avikatta   hoti  tesamassa
sarathi   abhinimmadanaya   vayamati   vahi   kho   pana   hoti   kamanne
assa   vahantu   va  ma  va  ahamettha  vahissamiti  cittam  uppadeti
gacchanto  kho  pana  ujumaggeneva  gacchati  thamava  hoti yava jivitamarana-
pariyadana   thamam   upadhamseta   imehi   kho   bhikkhave  atthahangehi
samannagato  ranno  bhadro  assajaniyo  rajaraho  hoti  rajabhoggo
ranno   angantveva  sankhayam  gacchati  .  evameva  kho  bhikkhave  atthahi
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi .   2 Ma. bhaddo. evamuparipi .  3 Ma. sankham.
@4 Ma. honti.
Dhammehi    samannagato   bhikkhu   ahuneyyo   hoti   .pe.   anuttaram
punnakkhettam lokassa.
     {103.1}   Katamehi   atthahi   idha  bhikkhave  bhikkhu  silava  hoti
patimokkhasamvarasamvuto     viharati     acaragocarasampanno     anumattesu
vajjesu   bhayadassavi   samadaya   sikkhati   sikkhapadesu  yam  kho  panassa
bhojanam   denti   lukham   va   panitam   va   tam   sakkaccamyeva  paribhunjati
avihannamano     jegucchi     hoti     kayaduccaritena    vaciduccaritena
manoduccaritena   jigucchati  1-  papakanam  akusalanam  dhammanam  samapattiya
sorato   hoti   sukhasamvaso   na  anne  bhikkhu  ubbejeta  yani  kho
panassa   [2]-  tani  satheyyani  kuteyyani  jimheyyani  vankeyyani
tani  yathabhutam  avikatta  hoti  satthari  va  vinnusu  va  sabrahmacarisu
tesamassa    sattha    va    vinnu   va   sabrahmacari   abhinimmadanaya
vayamati   sikkhita   kho  pana  hoti  kamanne  bhikkhu  sikkhantu  va  ma
va   ahamettha   sikkhissamiti   cittam   uppadeti   gacchanto  kho  pana
ujumaggeneva    gacchati    tatrayam    ujumaggo   seyyathidam   sammaditthi
.pe.   sammasamadhi   araddhaviriyo  viharati  kamam  taco  ca  nharu  ca
atthi   ca   avasissatu   sarire   upasussatu  mamsalohitam  yantam  purisathamena
purisaviriyena     purisaparakkamena     pattabbam    na    tam    apapunitva
viriyassa   santhanam   bhavissatiti   imehi   kho   bhikkhave  atthahi  dhammehi
samannagato   bhikkhu   ahuneyyo   hoti   .pe.  anuttaram  punnakkhettam
@Footnote: 1 Ma. jegucchi hoti .  2 Ma. honti.
Lokassati.
     [104]  14  Attha  [1]-  bhikkhave assakhalunke attha ca assadose
desessami attha purisakhalunke attha ca purisadose tam sunatha .pe.
     {104.1}  Katame  ca  bhikkhave attha assakhalunka attha ca assadosa
idha   bhikkhave   ekacco   assakhalunko  pehiti  vutto  viddho  samano
codito   sarathina   pacchato   patisakkati   2-  pitthito  ratham  pavatteti
evarupopi  bhikkhave  idhekacco  assakhalunko  hoti  ayam  bhikkhave  pathamo
assadoso.
     {104.2}  Puna  caparam  bhikkhave idhekacco assakhalunko pehiti vutto
viddho  samano  codito  sarathina  paccha  langhipati 3- kubbaram paharati 4-
tidandam   bhanjati   evarupopi   bhikkhave   idhekacco   assakhalunko  hoti
ayam bhikkhave dutiyo assadoso.
     {104.3}  Puna  caparam  bhikkhave idhekacco assakhalunko pehiti vutto
viddho  samano  codito  sarathina  rathisaya  satthim  ussajjitva rathisamyeva
ajjhomaddati   evarupopi   bhikkhave   idhekacco  assakhalunko  hoti  ayam
bhikkhave tatiyo assadoso.
     {104.4}  Puna  caparam  bhikkhave idhekacco assakhalunko pehiti vutto
viddho  samano  codito  sarathina  ummaggam  ganhati  ubbatumam ratham karoti
evarupopi  bhikkhave  idhekacco  assakhalunko  hoti  ayam  bhikkhave catuttho
assadoso.
     {104.5}   Puna   caparam  bhikkhave  idhekacco  assakhalunko  pehiti
vutto   viddho   samano   codito   sarathina   langheti   purimam  kayam
pagganhati   purime  pade  evarupopi  bhikkhave  idhekacco  assakhalunko
@Footnote: 1 Ma. ca. 2 Ma. patikkamati. evamuparipi .  3 Ma. langhati. evamuparipi.
@4 Ma. hanati. evamuparipi.
Hoti ayam bhikkhave pancamo assadoso.
     {104.6}  Puna  caparam  bhikkhave idhekacco assakhalunko pehiti vutto
viddho  samano  codito  sarathina  anadayitva  [1]-  patodayatthim  2-
dantehi   mukhadhanam   viddhamsitva  yenakamam  pakkamati  evarupopi  bhikkhave
idhekacco assakhalunko hoti ayam bhikkhave chattho assadoso.
     {104.7}  Puna  caparam  bhikkhave idhekacco assakhalunko pehiti vutto
viddho  samano  codito  sarathina  neva  abhikkamati no patikkamati tattheva
khilatthayitthito  hoti  evarupopi  bhikkhave  idhekacco  assakhalunko  hoti
ayam bhikkhave sattamo assadoso.
     {104.8}   Puna   caparam  bhikkhave  idhekacco  assakhalunko  pehiti
vutto  viddho  samano  codito  sarathina  purimeva  3- pade samharitva
pacchime   4-   pade   samharitva  tattheva  cattaro  pade  abhinisidati
evarupopi  bhikkhave  idhekacco  assakhalunko  hoti  ayam  bhikkhave atthamo
assadoso. Ime kho bhikkhave attha assakhalunka attha ca assadosa.
     {104.9}  Katame  ca  bhikkhave attha purisakhalunka attha ca purisadosa
idha   bhikkhave   bhikkhum   bhikkhu   apattiya  codenti  so  bhikkhu  bhikkhuhi
apattiya   codiyamano  na  sarami  5-  na  saramiti  apattiyava  6-
nibbetheti   seyyathapi   so   bhikkhave   assakhalunko   pehiti   vutto
viddho   samano   codito   sarathina  pacchato  patisakkati  pitthito  ratham
pavatteti   tathupamaham   bhikkhave  imam  puggalam  vadami  evarupopi  bhikkhave
idhekacco  purisakhalunko  hoti  ayam  bhikkhave pathamo purisadoso. Puna caparam
@Footnote: 1 Ma. sarathim anadayitva .   2 Si. Yu. patodam. Ma. patodalatthim .   3 Ma. purime ca.
@4 Ma. pacchime ca .  5 Ma. na saramiti na amenditam .   6 Ma. asatiya.
Bhikkhave  bhikkhum  bhikkhu  apattiya  codenti  so  bhikkhu  bhikkhuhi apattiya
codiyamano   codanamyeva   1-   patippharati   kim  nu  kho  tuyham  balassa
abyattassa    bhanitena    tvampi   nama   bhanitabbam   mannasiti   seyyathapi
so  bhikkhave  assakhalunko  pehiti  vutto viddho samano codito sarathina
paccha   langhipati   kubbaram   paharati   tidandam   bhanjati  tathupamaham  bhikkhave
imam   puggalam   vadami   evarupopi   bhikkhave   idhekacco   purisakhalunko
hoti ayam bhikkhave dutiyo purisadoso.
     {104.10}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhum  bhikkhu  apattiya codenti
so   bhikkhu   bhikkhuhi  apattiya  codiyamano  codakasseva  paccaropeti
tvampi  khosi  itthannamam  apattim  apanno  tvam  tava  pathamam  patikarohiti
seyyathapi  so  bhikkhave assakhalunko pehiti  vutto viddho samano codito
sarathina   rathisaya  satthim  ussajjitva  rathisamyeva  ajjhomaddati  tathupamaham
bhikkhave  imam  puggalam  vadami  evarupopi  bhikkhave  idhekacco purisakhalunko
hoti ayam bhikkhave tatiyo purisadoso.
     {104.11}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhum  bhikkhu  apattiya codenti
so   bhikkhu   bhikkhuhi   apattiya   codiyamano   annenannam   paticarati
bahiddha   katham   apanameti   kopanca   dosanca  appaccayanca  patukaroti
seyyathapi   so   bhikkhave  assakhalunko  pehiti  vutto  viddho  samano
codito   sarathina   ummaggam   ganhati  ubbatumam  ratham  karoti  tathupamaham
bhikkhave  imam  puggalam  vadami  evarupopi  bhikkhave  idhekacco purisakhalunko
hoti ayam bhikkhave catuttho purisadoso.
     {104.12}      Puna     caparam     bhikkhave     bhikkhum     bhikkhu
@Footnote: 1 Ma. codakamyeva.
Apattiya   codenti   so   bhikkhu   bhikkhuhi   apattiya   codiyamano
sanghamajjhe   baha   vikkhepakam   bhanati   1-   seyyathapi  so  bhikkhave
assakhalunko   pehiti   vutto   viddho    samano   codito   sarathina
langheti   purimam   kayam   pagganhati   purime  pade  tathupamaham  bhikkhave
imam   puggalam   vadami   evarupopi    bhikkhave   idhekacco  purisakhalunko
hoti ayam bhikkhave pancamo purisadoso.
     {104.13}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhum  bhikkhu  apattiya codenti
so    bhikkhu    bhikkhuhi   apattiya   codiyamano   anadayitva   sangham
anadayitva   codakam   sapattikova   yenakamam  pakkamati  seyyathapi  so
bhikkhave  assakhalunko  pehiti  vutto  viddho  samano  codito  sarathina
anadayitva  [2]-  patodayatthim  dantehi  mukhadhanam  viddhamsitva  yenakamam
pakkamati   tathupamaham   bhikkhave   imam  puggalam  vadami  evarupopi  bhikkhave
idhekacco purisakhalunko hoti ayam bhikkhave chattho purisadoso.
     {104.14}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhum  bhikkhu  apattiya codenti
so   bhikkhu   bhikkhuhi   apattiya  codiyamano  nevaham  apannomhi  na
panaham  apannomhiti  so  tunhibhavena  sangham  vihetheti  3-  seyyathapi
so  bhikkhave  assakhalunko  pehiti  vutto viddho samano codito sarathina
neva  abhikkamati  no  patikkamati  tattheva  khilatthayitthito  hoti  tathupamaham
bhikkhave  imam  puggalam  vadami  evarupopi  bhikkhave  idhekacco purisakhalunko
hoti ayam bhikkhave sattamo purisadoso.
     {104.15}    Puna   caparam   bhikkhave   bhikkhum   bhikkhu   apattiya
codenti     so     bhikkhu     bhikkhuhi     apattiya     codiyamano
@Footnote: 1 Ma. bahavikkhepam karoti .   2 Ma. sarathim anadayitva .  3 Yu. viheseti.
Evamaha   kim   nu   kho  tumhe  ayasmanto  atibalham  mayi  byavata
yava   idanaham   sikkham   paccakkhaya   hinayavattissamiti   so   sikkham
paccakkhaya   hinayavattitva  evamaha  idani  kho  tumhe  ayasmanto
attamana  hothati  seyyathapi  so  bhikkhave  assakhalunko  pehiti  vutto
viddho  samano  codito sarathina purimeva 1- pade samharitva pacchime 2-
pade   samharitva   tattheva   cattaro   pade   abhinisidati   tathupamaham
bhikkhave    imam    puggalam    vadami   evarupopi   bhikkhave   idhekacco
purisakhalunko   hoti   ayam   bhikkhave  atthamo  purisadoso  .  ime  kho
bhikkhave attha purisakhalunka attha ca purisadosati.
     [105]   15   Atthimani   bhikkhave   malani   .  katamani  attha
asajjhayamala   bhikkhave   manta   anutthanamala   bhikkhave   ghara   malam
bhikkhave  vannassa  kosajjam  pamado  bhikkhave  rakkhato  malam  malam  bhikkhave
itthiya  duccaritam  maccheram  bhikkhave  dadato  malam  mala  bhikkhave  papaka
akusala  dhamma  asmim  loke  paramhi  ca tato ca 3- bhikkhave mala malataram
avijjaparamam malam. Imani kho bhikkhave attha malaniti.
       Asajjhayamala manta          anutthanamala ghara
       malam vannassa kosajjam         pamado rakkhato malam
       malitthiya duccaritam               maccheram dadato malam
       mala ve papaka dhamma        asmim loke paramhi ca
       tato mala malataram                avijja paramam malanti.
@Footnote: 1 Ma. purime ca .   2 Ma. pacchime ca .  3 Ma. casaddo natthi.
     [106]  16  Atthahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  bhikkhu duteyyam
gantumarahati   .   katamehi  atthahi  idha  bhikkhave  bhikkhu  sota  ca  hoti
saveta  ca  uggaheta  ca  dhareta  ca  vinnata  ca  vinnapeta ca
kusalo  ca  sahitasahitassa  no  ca  kalahakarako  .  imehi  kho  bhikkhave
atthahi dhammehi samannagato bhikkhu duteyyam gantumarahati.
     {106.1}  Atthahi  bhikkhave  dhammehi samannagato sariputto duteyyam
gantumarahati   .   katamehi   atthahi  idha  bhikkhave  sariputto  sota  ca
hoti  saveta  ca  uggaheta  ca  dhareta  ca vinnata ca vinnapeta
ca  kusalo  ca  sahitasahitassa  no  ca  kalahakarako . Imehi kho bhikkhave
atthahi dhammehi samannagato sariputto duteyyam gantumarahatiti.
       Yo ve na byadhati vatva 1-  parisam uggahavadinam 2-
       na ca hapeti vacanam               na ca hapeti 3- sasanam
       asandittham te bhanati 4-       pucchito na ca kuppati
       sa ve tadisako bhikkhu           duteyyam gantumarahatiti.
     [107]  17  Atthahi  bhikkhave  akarehi  itthi  purisam  bandhati .
Katamehi  atthahi  rupena  5-  bhikkhave  itthi  purisam bandhati hasitena bhikkhave
itthi   purisam  bandhati  bhanitena  bhikkhave  itthi  purisam  bandhati  gitena  6-
bhikkhave  itthi  purisam  bandhati  ronnena  7-  bhikkhave  itthi  purisam bandhati
akappena  8-  bhikkhave  itthi  purisam  bandhati vanabhangena 9- bhikkhave itthi
purisam  bandhati  phassena  bhikkhave  itthi  purisam  bandhati. Imehi kho bhikkhave
@Footnote: 1 Ma. - byathati patva .  2 Ma. uggavadinim .   3 Ma. chadeti. 4 Ma. asandiddhanca
@bhanati .   5 Ma. runnena .   6 Ma. akappena .  7 Ma. vanabhangena. 8 Ma. gandhena.
@9 Ma. rasena.
Atthahakarehi  itthi  purisam bandhati tehi 1- bhikkhave satta subandhayeva 2-
pasena 3- bandhati.
     [108]  18  Atthahi  bhikkhave  akarehi  puriso  itthim  bandhati.
Katamehi   atthahi   rupena   4-  bhikkhave  puriso  itthim  bandhati  hasitena
bhikkhave   puriso   itthim  bandhati  bhanitena  bhikkhave  puriso  itthim  bandhati
gitena  5-  bhikkhave  puriso itthim bandhati ronnena 6- bhikkhave puriso itthim
bandhati  akappena  7-  bhikkhave puriso itthim bandhati vanabhangena 8- bhikkhave
puriso  itthim  bandhati  phassena  bhikkhave  puriso  itthim  bandhati  .  imehi
kho   bhikkhave  atthahakarehi  puriso  itthim  bandhati  tehi  1-  bhikkhave
satta subandhayeva 2- pasena 3- bandhati.
     [109] 19 Ekam samayam bhagava veranjayam viharati nalerupucimande 9-.
Athakho   paharado   asurindo  yena  bhagava  tenupasankami  upasankamitva
bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  atthasi  .  ekamantam thitam kho paharadam
asurindam   bhagava   etadavoca   api  pana  paharada  asura  mahasamudde
abhiramantiti   .   abhiramanti   bhante  asura  mahasamuddeti  .  kati  pana
paharada  mahasamudde  acchariya  abbhutadhamma  10-  ye  disva  disva
asura  mahasamudde  abhiramantiti  .  attha  bhante  mahasamudde  acchariya
abbhutadhamma    ye   disva   disva   asura   mahasamudde   abhiramanti
katame    attha    mahasamuddo    bhante   anupubbaninno   anupubbapono
@Footnote: 1 Ma. te .  2 Ma. subaddha ye .   3 Ma. phassena baddhati .  4 Ma. runnena.
@5 Ma. akappena .  6 Ma. vanabhangena. 7 Ma. gandhena .   8 Ma. rasena.
@9 Ma. nalerupucimandamule .   10 Ma. abbhuta dhamma. evamuparipi.
Anupubbapabbharo   nayatakeneva   papato   yampi   bhante   mahasamuddo
anupubbaninno      anupubbapono      anupubbapabbharo     nayatakeneva
papato   ayam   bhante   mahasamudde   pathamo   acchariyo   abbhutadhammo
yam disva disva asura mahasamudde abhiramanti.
     {109.1}  Puna  caparam  bhante mahasamuddo thitadhammo velannativattati
yampi   bhante   mahasamuddo   thitadhammo   velannativattati   ayam  bhante
mahasamudde   dutiyo   acchariyo  abbhutadhammo  yam  disva  disva  asura
mahasamudde   abhiramanti   .  puna  caparam  bhante  mahasamuddo  na  matena
kunapena  samvattati  1-  yam  hoti  mahasamudde  matam  kunapam tam khippameva tiram
vaheti  thalam  ussadeti  2-  yampi  bhante mahasamuddo na matena kunapena
samvattati  yam  hoti  mahasamudde  matam  kunapam  tam  khippameva tiram vaheti thalam
ussadeti   ayam  bhante  mahasamudde  tatiyo  acchariyo  abbhutadhammo  yam
disva disva asura mahasamudde abhiramanti.
     {109.2}  Puna  caparam  bhante  ya kaci mahanadiyo seyyathidam ganga
yamuna   aciravati   sarabhu   mahi  ta  mahasamuddam  patva  jahanti  purimani
namagottani   mahasamuddotveva   sankhayam   gacchanti   yampi  bhante  ya
kaci   mahanadiyo   seyyathidam   ganga  yamuna  aciravati  sarabhu  mahi  ta
mahasamuddam   patva   jahanti   purimani   namagottani  mahasamuddotveva
sankhayam    gacchanti    ayam    bhante   mahasamudde   catuttho   acchariyo
abbhutadhammo yam disva disva asura mahasamudde abhiramanti.
     {109.3}   Puna  caparam  bhante  ya  kaci  3-  loke  savantiyo
@Footnote: 1 Ma. samvasati .  2 Ma. ussareti. evamuparipi .   3 Ma. ya ca.
Mahasamuddam   appenti   ya   ca  antalikkha  dhara  papatanti  na  tena
mahasamuddassa   unnattam   1-  va  purattam  va  pannayati  yampi  bhante
ya   kaci  loke  savantiyo  mahasamuddam  appenti  ya  ca  antalikkha
dhara  papatanti  na  tena  mahasamuddassa  unnattam  1-  va  purattam  va
pannayati   ayam   bhante   mahasamudde   pancamo  acchariyo  abbhutadhammo
yam disva disva asura mahasamudde abhiramanti.
     {109.4}  Puna  caparam  bhante  mahasamuddo ekaraso lonaraso yampi
bhante  mahasamuddo  ekaraso  lonaraso  ayam  bhante  mahasamudde chattho
acchariyo abbhutadhammo yam disva disva asura mahasamudde abhiramanti.
     {109.5}  Puna  caparam  bhante  mahasamuddo  bahuratano  anekaratano
tatrimani  ratanani  seyyathidam  mutta  mani  veduriyo  sankho  sila pavalam
rajatam   jatarupam   lohitango  2-  masaragallam  yampi  bhante  mahasamuddo
bahuratano  anekaratano  tatrimani  ratanani  seyyathidam  mutta mani veduriyo
sankho   sila   pavalam  rajatam  jatarupam  lohitango  2-  masaragallam  ayam
bhante   mahasamudde  sattamo  acchariyo  abbhutadhammo  yam  disva  disva
asura mahasamudde abhiramanti.
     {109.6}  Puna  caparam  bhante  mahasamuddo  mahatam  bhutanam avaso
tatrime  bhuta  timitimingala  timiramingala  3-  asura  naga   gandhabba
santi     mahasamudde    yojanasatikapi    attabhava    dviyojanasatikapi
attabhava   tiyojanasatikapi   attabhava    catuyojanasatikapi   attabhava
pancayojanasatikapi      attabhava     yampi     bhante     mahasamuddo
@Footnote: 1 Ma. unattam .   2 Ma. lohitako .   3 Ma. timi timingalo timirapingalo.
@evamuparipi.
Mahatam  bhutanam  avaso  tatrime  bhuta  timitimingala  timiramingala  asura
naga   gandhabba   santi  mahasamudde  yojanasatikapi  attabhava  .pe.
Tiyojanasatikapi    catuyojanasatikapi   pancayojanasatikapi   attabhava   ayam
bhante   mahasamudde  atthamo  acchariyo  abbhutadhammo  yam  disva  disva
asura  mahasamudde  abhiramanti  .  ime  kho  bhante  mahasamudde  attha
acchariya abbhutadhamma ye disva disva asura mahasamudde abhiramanti.
     {109.7}  Api  pana  bhante  bhikkhu  imasmim dhammavinaye abhiramantiti.
Abhiramanti  paharada  bhikkhu  imasmim  dhammavinayeti  .  kati pana bhante imasmim
dhammavinaye   acchariya   abbhutadhamma   ye  disva  disva  bhikkhu  imasmim
dhammavinaye  abhiramantiti  .  attha  paharada  imasmim  dhammavinaye  acchariya
abbhutadhamma   ye   disva   disva  bhikkhu  imasmim  dhammavinaye  abhiramanti
katame    attha    seyyathapi    paharada   mahasamuddo   anupubbaninno
anupubbapono    anupubbapabbharo    nayatakeneva    papato   evameva
kho    paharada    imasmim    dhammavinaye   anupubbasikkha   anupubbakiriya
anupubbapatipada     nayatakeneva    annapativedho    yampi    paharada
imasmim    dhammavinaye    anupubbasikkha    anupubbakiriya    anupubbapatipada
nayatakeneva    annapativedho    ayam   paharada   imasmim   dhammavinaye
pathamo   acchariyo   abbhutadhammo   yam   disva   disva   bhikkhu   imasmim
dhammavinaye abhiramanti.
     {109.8} Seyyathapi paharada mahasamuddo thitadhammo velam nativattati
evameva  kho  paharada  yam  maya  savakanam  sikkhapadam  pannattam  tam mama
Savaka   jivitahetupi   natikkamanti   yampi   paharada   maya  savakanam
sikkhapadam   pannattam   tam   mama   savaka   jivitahetupi  natikkamanti  ayam
paharada   imasmim  dhammavinaye  dutiyo  acchariyo  abbhutadhammo  yam  disva
disva bhikkhu imasmim dhammavinaye abhiramanti.
     {109.9}  Seyyathapi  paharada  mahasamuddo  na  matena  kunapena
samvattati  1-  yam  hoti  mahasamudde  matam  kunapam  tam khippameva tiram vaheti
thalam  ussadeti  evameva kho paharada yo so puggalo dussilo papadhammo
asucisankassarasamacaro     paticchannakammanto    assamano    samanapatinno
abrahmacari   brahmacaripatinno   antoputi  avassuto  kasambukajato  2-
na  tena  sangho  samvasati  khippameva  nam  sannipatitva  ukkhipati kincapi so
hoti  majjhe  bhikkhusanghassa  nisinno  athakho  so arakava sanghamha sangho
ca tena yampi paharada yo puggalo dussilo papadhammo asucisankassarasamacaro
paticchannakammanto   assamano  samanapatinno  abrahmacari  brahmacaripatinno
antoputi  avassuto  kasambukajato  na  tena  sangho  samvasati  khippamyeva nam
sannipatitva   ukkhipati  kincapi  so  hoti  majjhe  bhikkhusanghassa  nisinno
athakho  so  arakava  sanghamha  sangho  ca  tena  ayam  paharada imasmim
dhammavinaye  tatiyo  acchariyo  abbhutadhammo  yam  disva  disva bhikkhu imasmim
dhammavinaye abhiramanti.
     {109.10} Seyyathapi paharada ya kaci mahanadiyo seyyathidam ganga
yamuna  aciravati sarabhu mahi ta mahasamuddam patva jahanti purimani namagottani
@Footnote: 1 Ma. samvasati .  2 Ma. kasambujato. evamuparipi.
Mahasamuddotveva  sankhayam  gacchanti  evameva  kho  paharada  cattarome
vanna   khattiya   brahmana   vessa   sudda  te  tathagatappavedite
dhammavinaye  agarasma  anagariyam  pabbajitva  jahanti purimani namagottani
samano    sakyaputtiyotveva   1-   sankhayam   gacchanti   yampi   paharada
cattarome    vanna    khattiya   brahmana   vessa   sudda   te
tathagatappavedite    dhammavinaye    agarasma    anagariyam    pabbajitva
jahanti   purimani   namagottani   samano  sakyaputtiyotveva  1-  sankhayam
gacchanti   ayampi   paharada   imasmim   dhammavinaye   catuttho   acchariyo
abbhutadhammo yam disva disva bhikkhu imasmim dhammavinaye abhiramanti.
     {109.11}   Seyyathapi   paharada  ya  kaci  loke  savantiyo
mahasamuddam   appenti   ya   ca  antalikkha  dhara  papatanti  na  tena
mahasamuddassa   unnattam   va   purattam   va   pannayati  evameva  kho
paharada  bahu  cepi  bhikkhu  anupadisesaya  nibbanadhatuya  parinibbayanti
na   tena   nibbanadhatuya   unnattam  va  purattam  va  pannayati  yampi
paharada  bahu  cepi  bhikkhu  anupadisesaya  nibbanadhatuya  parinibbayanti
na   tena   nibbanadhatuya   unnattam   va  purattam  va  pannayati  ayam
paharada   imasmim   dhammavinaye   pancamo   acchariyo   abbhutadhammo   yam
disva disva bhikkhu imasmim dhammavinaye abhiramanti.
     {109.12}    Seyyathapi    paharada    mahasamuddo   ekaraso
lonaraso    evameva    kho   paharada   ayam   dhammavinayo   ekaraso
vimuttiraso     yampi     paharada     ayam     dhammavinayo    ekaraso
@Footnote: 1 Ma. samana sakyaputtiya tveva.
Vimuttiraso    ayam   paharada   imasmim   dhammavinaye   chattho   acchariyo
abbhutadhammo yam disva disva bhikkhu imasmim dhammavinaye abhiramanti.
     {109.13}  Seyyathapi  paharada mahasamuddo bahuratano anekaratano
tatrimani  ratanani  seyyathidam  mutta  mani  veduriyo  sankho  sila pavalam
rajatam   jatarupam   lohitango   masaragallam  evameva  kho  paharada  ayam
dhammavinayo    bahuratano    anekaratano   tatrimani   ratanani   seyyathidam
cattaro   satipatthana   cattaro   sammappadhana  cattaro  iddhipada
pancindriyani   panca   balani   satta   bojjhanga   ariyo   atthangiko
maggo    yampi   paharada   ayam   dhammavinayo   bahuratano   anekaratano
tatrimani    ratanani    seyyathidam    cattaro   satipatthana   cattaro
sammappadhana    cattaro    iddhipada   pancindriyani   panca   balani
satta   bojjhanga   ariyo   atthangiko   maggo  ayam  paharada  imasmim
dhammavinaye    sattamo    acchariyo   abbhutadhammo   yam   disva   disva
bhikkhu imasmim dhammavinaye abhiramanti.
     {109.14}  Seyyathapi  paharada mahasamuddo mahatam bhutanam avaso
tatrime  bhuta  timitimingala  timiramingala  asura  naga  gandhabba  santi
mahasamudde    yojanasatikapi   attabhava   dviyojanasatikapi   attabhava
tiyojanasatikapi  attabhava  catuyojanasatikapi  attabhava  pancayojanasatikapi
attabhava  evameva  kho  paharada  ayam dhammavinayo mahatam bhutanam avaso
tatrime  bhuta  sotapanno  sotapattiphalasacchikiriyaya  patipanno sakadagami
Sakadagamiphalasacchikiriyaya      patipanno      anagami     anagamiphala-
sacchikiriyaya    patipanno    araha    arahattaya    patipanno    yampi
paharada   ayam   dhammavinayo   mahatam   bhutanam   avaso  tatrime  bhuta
sotapanno      sotapattiphalasacchikiriyaya      patipanno     sakadagami
sakadagamiphalasacchikiriyaya      patipanno      anagami     anagamiphala-
sacchikiriyaya   patipanno   araha   arahattaya  patipanno  ayam  paharada
imasmim   dhammavinaye   atthamo  acchariyo  abbhutadhammo  yam  disva  disva
bhikkhu   imasmim   dhammavinaye   abhiramanti  .  ime  kho  paharada  imasmim
dhammavinaye   attha   acchariya   abbhutadhamma   ye  disva  disva  bhikkhu
imasmim dhammavinaye abhiramantiti.
     [110]   20  Ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati  pubbarame
migaramatupasade   .   tena   kho  pana  samayena  bhagava  tadahuposathe
bhikkhusanghaparivuto  nisinno  hoti  .  athakho ayasma anando abhikkantaya
rattiya   nikkhante   pathame   yame  utthayasana  ekamsam  uttarasangam
karitva   yena   bhagava   tenanjalim   panametva   bhagavantam  etadavoca
abhikkanta  bhante  ratti  nikkhanto  pathamo  yamo  ciranisinno bhikkhusangho
uddisatu   bhante   bhagava   bhikkhunam   patimokkhanti   .   evam   vutte
bhagava tunhi ahosi.
     {110.1}  Dutiyampi  kho  ayasma  anando  abhikkantaya rattiya
nikkhante   majjhime   yame  utthayasana  ekamsam  uttarasangam  karitva
yena   bhagava   tenanjalim   panametva  bhagavantam  etadavoca  abhikkanta
Bhante  ratti  nikkhanto  majjhimo  yamo  ciranisinno  bhikkhusangho  uddisatu
bhante bhagava bhikkhunam patimokkhanti. Dutiyampi kho bhagava tunhi ahosi.
     {110.2}  Tatiyampi  kho  ayasma  anando  abhikkantaya rattiya
nikkhante  pacchime  yame uddhaste arune nandimukhiya rattiya utthayasana
ekamsam   uttarasangam   karitva   yena   bhagava   tenanjalim  panametva
bhagavantam   etadavoca   abhikkanta   bhante   ratti   nikkhanto   pacchimo
yamo   uddhastam   arunam  nandimukhi  ratti  ciranisinno  bhikkhusangho  uddisatu
bhante bhagava bhikkhunam patimokkhanti. Aparisuddha ananda parisati.
     {110.3}  Athakho ayasmato mahamoggallanassa etadahosi kim nu kho
bhagava   puggalam  sandhaya  evamaha  aparisuddha  ananda  parisati  athakho
ayasma  mahamoggallano  sabbavantam  bhikkhusangham  cetasa  ceto paricca
manasakasi   addasa   kho   ayasma   mahamoggallano   tam   puggalam
dussilam    papadhammam    asucisankassarasamacaram   paticchannakammantam   assamanam
samanapatinnam     abrahmacarim     brahmacaripatinnam    antoputim    avassutam
kasambukajatam    majjhe    bhikkhusanghassa    nisinnam   disva   utthayasana
yena   so   puggalo  tenupasankami  upasankamitva  tam  puggalam  etadavoca
utthehavuso   ditthosi   bhagavata   natthi   te  bhikkhuhi  saddhim  samvasoti
evam   vutte   so   puggalo   tunhi   ahosi  dutiyampi  kho  ayasma
mahamoggallano  tam  puggalam  etadavoca  utthehavuso  ditthosi  bhagavata
Natthi   te   bhikkhuhi  saddhim  samvasoti  dutiyampi  kho  so  puggalo  tunhi
ahosi    tatiyampi    kho    ayasma   mahamoggallano   tam   puggalam
etadavoca   utthehavuso   ditthosi   bhagavata  natthi  te  bhikkhuhi  saddhim
samvasoti   tatiyampi   kho  so  puggalo  tunhi  ahosi  athakho  ayasma
mahamoggallano   tam   puggalam   bahayam   gahetva   bahidvarakotthaka
nikkhametva     sucighatikam     datva    yena    bhagava    tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   etadavoca   nikkhamito   so  bhante  puggalo
maya  parisuddha  parisa  uddisatu  bhante  bhagava  bhikkhunam  patimokkhanti.
Acchariyam    moggallana   abbhutam   moggallana   yavata   bahagahanapi
nama   so   moghapuriso   agamissatiti  athakho  bhagava  bhikkhu  amantesi
tumhevadani   bhikkhave   uposatham   kareyyatha   patimokkham  uddiseyyatha
na  danaham  bhikkhave  ajjatagge [1]- patimokkham uddisissami atthanametam
bhikkhave   anavakaso   yam   tathagato   aparisuddhaya  parisaya  patimokkham
uddiseyya.
     {110.4}  Atthime  bhikkhave  mahasamudde acchariya abbhutadhamma ye
disva  disva  asura  mahasamudde  abhiramanti  katame  attha  mahasamuddo
bhikkhave   anupubbaninno   anupubbapono   anupubbapabbharo   nayatakeneva
papato    yampi   bhikkhave   mahasamuddo   anupubbaninno   anupubbapono
anupubbapabbharo   nayatakeneva   papato   ayam   bhikkhave   mahasamudde
@Footnote: 1 Ma. uposatham karissami.
Pathamo   acchariyo  abbhutadhammo  yam  disva  disva   asura  mahasamudde
abhiramanti  .  yatha  purimena  tatha  vittharo  .pe.  puna  caparam bhikkhave
mahasamuddo   mahatam   bhutanam   avaso   tatrime   bhuta   timitimingala
timiramingala   asura  naga  gandhabba  santi  mahasamudde  yojanasatikapi
attabhava    .pe.    pancayojanasatikapi   attabhava   yampi   bhikkhave
mahasamuddo   mahatam   bhutanam   avaso   tatrime   bhuta   timitimingala
timiramingala   asura  naga  gandhabba  santi  mahasamudde  yojanasatikapi
attabhava    .pe.    pancayojanasatikapi    attabhava   ayam   bhikkhave
mahasamudde   atthamo  acchariyo  abbhutadhammo  yam  disva  disva  asura
mahasamudde  abhiramanti  .  ime  kho  bhikkhave mahasamudde attha acchariya
abbhutadhamma ye disva disva asura mahasamudde abhiramanti.
     {110.5} Atthime 1- bhikkhave imasmim dhammavinaye acchariya abbhutadhamma
ye  disva  disva bhikkhu imasmim dhammavinaye abhiramanti katame attha seyyathapi
bhikkhave    mahasamuddo   anupubbaninno   anupubbapono   anupubbapabbharo
nayatakeneva  papato evameva kho bhikkhave imasmim dhammavinaye anupubbasikkha
anupubbakiriya      anupubbapatipada      nayatakeneva     annapativedho
yampi    bhikkhave    imasmim    dhammavinaye   anupubbasikkha   anupubbakiriya
anupubbapatipada     nayatakeneva     annapativedho     ayam    bhikkhave
imasmim    dhammavinaye    pathamo    acchariyo   abbhutadhammo   yam   disva
@Footnote: 1 Ma. evameva kho bhikkhave attha.
Disva   bhikkhu  imasmim  dhammavinaye  abhiramanti  .pe.  seyyathapi  bhikkhave
mahasamuddo   mahatam   bhutanam   avaso   tatrime   bhuta   timitimingala
timiramingala   asura  naga  gandhabba  santi  mahasamudde  yojanasatikapi
attabhava     .pe.     pancayojanasatikapi     attabhava    evameva
kho   bhikkhave   ayam  dhammavinayo  mahatam  bhutanam  avaso  tatrime  bhuta
sotapanno    sotapattiphalasacchikiriyaya    patipanno    .pe.    araha
arahattaya   patipanno   yampi   bhikkhave   ayam  dhammavinayo  mahatam  bhutanam
avaso    tatrime    bhuta    sotapanno    sotapattiphalasacchikiriyaya
patipanno    .pe.    araha    arahattaya   patipanno   ayam   bhikkhave
imasmim   dhammavinaye   atthamo  acchariyo  abbhutadhammo  yam  disva  disva
bhikkhu   imasmim   dhammavinaye   abhiramanti   .   ime  kho  bhikkhave  attha
acchariya   abbhutadhamma   ye   disva  disva  bhikkhu  imasmim  dhammavinaye
abhiramantiti.
                     Mahavaggo dutiyo.
                        Tassuddanam
        veranjasiho ajanna 1-     khalunkena malani ca
        duta dve ca bandhananti 2-    paharada uposathoti.
                       ---------
                     Gahapativaggo tatiyo
     [111]   21   Ekam   samayam  bhagava  vesaliyam  viharati  mahavane
@Footnote: 1 Ma. veranjo siho ajannam .   2 Ma. duteyyam dve ca bandhana.
Kutagarasalayam  .  tatra  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  .pe.  atthahi
bhikkhave   acchariyehi   abbhutadhammehi  samannagatam  uggam  gahapatim  vesalikam
dharethati   .   idamavoca   bhagava  idam  vatvana  sugato  utthayasana
viharam   pavisi   .   athakho  annataro  bhikkhu  pubbanhasamayam  nivasetva
pattacivaramadaya    yena    uggassa   gahapatino   vesalikassa   nivesanam
tenupasankami   upasankamitva  pannatte  asane  nisidi  .  athakho  uggo
gahapati    vesaliko   yena   so   bhikkhu   tenupasankami   upasankamitva
tam  bhikkhum  abhivadetva  ekamantam  nisidi  .  ekamantam  nisinnam  kho uggam
gahapatim   vesalikam   so   bhikkhu   etadavoca   atthahi  kho  tvam  gahapati
acchariyehi    abbhutadhammehi   samannagato   bhagavata   byakato   katame
te   gahapati   attha   acchariya   abbhutadhamma   yehi  tvam  samannagato
bhagavata   byakatoti   .   na  kho  aham  bhante  janami  katamehi  aham
atthahi   acchariyehi   abbhutadhammehi  samannagato  bhagavata  byakato  1-
api  ca  bhante  yeme  attha  acchariya  abbhutadhamma  samvijjanti  te 2-
sunahi   sadhukam   manasikarohi   bhasissamiti  .  evam  gahapatiti  kho  so
bhikkhu   uggassa   gahapatino   vesalikassa  paccassosi  .  uggo  gahapati
vesaliko    etadavoca    yadaham   bhante   bhagavantam   pathamam   duratova
addasam   saha   dassaneneva  me  bhante  bhagavato  cittam  pasidi  ayam  kho
me bhante pathamo acchariyo abbhutadhammo samvijjati.
     {111.1}    So    kho   aham   bhante   pasannacitto   bhagavantam
payirupasim         tassa        me        bhagava        anupubbikatham
@Footnote: 1 Ma. bayakatoti .   2 Ma. tam.
Kathesi    seyyathidam    danakatham    silakatham   saggakatham   kamanam   adinavam
okaram   sankilesam   nekkhamme   anisamsam  pakasesi   yada  mam  bhagava
annasi      kallacittam      muducittam      vinivaranacittam      udaggacittam
pasannacittam    atha    ya    buddhanam   samukkamsika    dhammadesana   tam
pakasesi   dukkham   samudayam   nirodham   maggam  seyyathapi   nama  suddhavattham
apagatakalakam   sammadeva   rajanam   patigganheyya    evameva   kho   me
tasmimyeva    asane    virajam   vitamalam   dhammacakkhum   udapadi    yankinci
samudayadhammam   sabbantam   nirodhadhammanti   so  kho  aham  bhante  ditthadhammo
pattadhammo       viditadhammo       pariyogalhadhammo      tinnavicikiccho
vigatakathamkatho     vesarajjappatto     aparappaccayo    satthu    sasane
tattheva      buddhanca      dhammanca     sanghanca     saranam     agamasim
brahmacariyapancamani   ca    sikkhapadani   samadayim   1-   ayam  kho  me
bhante dutiyo acchariyo abbhutadhammo samvijjati.
     {111.2}  Tassa  mayham  bhante catasso komariyo pajapatiyo ahesum
athakhvaham  bhante  yena  ta  pajapatiyo  tenupasankamim  upasankamitva  ta
pajapatiyo  etadavocam  maya  kho  bhaginiyo brahmacariyapancamani sikkhapadani
samadinnani   ya  icchati  sa  imeva  2-  bhoge  bhunjatu  punnani  ca
karotu  sakani  va  natikulani  gacchatu  hoti  va pana purisadhippayo 3-
kassa   vo   dammiti   evam   vutte  sa  bhante  jettha  pajapati  mam
etadavoca    itthannamassa   mam   ayyaputta   purisassa   dehiti   athakho
aham   bhante   tam   purisam   pakkosapetva   vamena  hatthena  pajapatim
@Footnote: 1 Ma. samadiyim. evamuparipi .  2 Ma. idheva. evamuparipi .  3 Ma. purisadhippaya.
@evamuparipi.
Gahetva    dakkhinena   hatthena   bhingaram   gahetva   tassa   purisassa
onojesim    komarim    kho    panaham    bhante   danam   pariccajanto
nabhijanami    cittassa   annathattam   ayam   kho   me   bhante   tatiyo
acchariyo abbhutadhammo samvijjati.
     {111.3}  Samvijjanti  kho  pana  me  bhante kule bhoga te ca kho
appativibhatta  silavantehi  kalyanadhammehi  ayam  kho  me  bhante  catuttho
acchariyo  abbhutadhammo  samvijjati  .  yam kho panaham bhante bhikkhum payirupasami
sakkaccamyeva  payirupasami  no  asakkaccam  ayam  kho  me  bhante  pancamo
acchariyo  abbhutadhammo  samvijjati  .  so  ce  me ayasma dhammam desesi
sakkaccamyeva  sunami  no  asakkaccam  no  ce  me ayasma dhammam desesi
ahamassa  dhammam  desemi  ayam  kho  me bhante chattho acchariyo abbhutadhammo
samvijjati.
     {111.4}  Anacchariyam  kho  pana  mam  bhante  devata  upasankamitva
arocenti   svakkhato   gahapati   bhagavata   dhammoti   evam   vutte
aham   bhante   ta   devata  evam  vadami  vadeyyatha  va  evam  kho
tumhe   devate   1-   no   va   vadeyyatha   athakho   svakkhato
bhagavata   dhammoti   na   kho   panaham   bhante   abhijanami  tatonidanam
cittassa  unnanti  2-  mam  va  devata  upasankamanti  aham  va devatahi
saddhim   sallapami  ayam  kho  me  bhante  sattamo  acchariyo  abbhutadhammo
samvijjati   .   yanimani   bhante  bhagavata  desitani   pancorambhagiyani
sannojanani    naham    tesam    kinci   attani   appahinam   samanupassami
@Footnote: 1 Ma. devata .   2 Ma. unnatim. Yu. unnatim. evamuparipi.
Ayam  kho  me  bhante  atthamo  acchariyo  abbhutadhammo  samvijjati . Ime
kho   bhante   attha   acchariya   abbhutadhamma   samvijjanti   na  ca  kho
aham   janami   katamehi   caham   1-  atthahi  acchariyehi  abbhutadhammehi
samannagato bhagavata byakatoti.
     {111.5}   Athakho   so   bhikkhu  uggassa  gahapatino  vesalikassa
nivesane   pindapatam   gahetva   utthayasana   pakkami   athakho  so
bhikkhu    pacchabhattam    pindapatapatikkanto   yena   bhagava   tenupasankami
upasankamitva    bhagavantam    abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam
nisinno    kho   so   bhikkhu   yavatako   ahosi   uggena   gahapatina
vesalikena   saddhim   kathasallapo   tam   sabbam  bhagavato  arocesi .
Sadhu  sadhu  bhikkhu  yathatam  uggo  gahapati  vesaliko samma byakaramano
byakareyya   imeheva   kho   bhikkhu   atthahi  acchariyehi  abbhutadhammehi
samannagato   uggo   gahapati   vesaliko   maya  byakato  imehi  ca
pana    bhikkhu    atthahi   acchariyehi   abbhutadhammehi   samannagatam   uggam
gahapatim vesalikam dharethati 2-.
     [112]  22  Ekam  samayam  bhagava  vajjisu viharati hatthigame. Tatra
kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  atthahi  bhikkhave  acchariyehi  abbhutadhammehi
samannagatam    uggam    gahapatim   hatthigamakam   dharethati   .   idamavoca
bhagava   idam   vatvana  sugato  utthayasana  viharam  pavisi  .  athakho
annataro     bhikkhu     pubbanhasamayam     nivasetva    pattacivaramadaya
@Footnote: 1 Si. katamehipaham. Yu. katamehipaham .   2 Ma. dharehiti. evamuparipi.
Yena    uggassa    gahapatino    hatthigamakassa    nivesanam   tenupasankami
upasankamitva   pannatte   asane   nisidi   .   athakho  uggo  gahapati
hatthigamako    yena    so   bhikkhu   tenupasankami    upasankamitva   tam
bhikkhum   abhivadetva   ekamantam  nisidi  .  ekamantam  nisinnam  kho  uggam
gahapatim   hatthigamakam   so   bhikkhu   etadavoca  atthahi  kho  tvam  gahapati
acchariyehi    abbhutadhammehi   samannagato   bhagavata   byakato   katame
te   gahapati   attha   acchariya   abbhutadhamma   yehi  tvam  samannagato
bhagavata byakatoti.
     {112.1}  Na  kho  aham  bhante  janami katamehi atthahi acchariyehi
abbhutadhammehi  samannagato  bhagavata  byakato  api  ca  bhante  ye  me
attha   acchariya  abbhutadhamma  samvijjanti  te  sunahi  sadhukam  manasikarohi
bhasissamiti   .   evam   gahapatiti   kho  so  bhikkhu  uggassa  gahapatino
hatthigamakassa     paccassosi     .    uggo    gahapati    hatthigamako
etadavoca    yadaham   bhante   nagavane   paricaranto   bhagavantam   pathamam
duratova   addasam   saha   dassaneneva  me  bhante  bhagavato  cittam  pasidi
suramado  ca  pahiyyi  ayam  kho  me  bhante  pathamo acchariyo abbhutadhammo
samvijjati.
     {112.2}  So  kho  aham  bhante  pasannacitto  bhagavantam  payirupasim
tassa   me   bhagava   anupubbikatham   kathesi   seyyathidam   danakatham  silakatham
saggakatham   kamanam   adinavam   okaram   sankilesam   nekkhamme  anisamsam
pakasesi   yada   mam   bhagava  annasi  kallacittam  muducittam  vinivaranacittam
udaggacittam     pasannacittam     atha     ya     buddhanam    samukkamsika
Dhammadesana   tam   pakasesi   dukkham   samudayam   nirodham  maggam  seyyathapi
nama    suddhavattham    apagatakalakam    sammadeva    rajanam    patigganheyya
evameva  kho  me  tasmimyeva  asane  virajam  vitamalam  dhammacakkhum  udapadi
yankinci    samudayadhammam    sabbantam    nirodhadhammanti    so    kho   aham
bhante     ditthadhammo     pattadhammo    viditadhammo    pariyogalhadhammo
tinnavicikiccho      vigatakathamkatho      vesarajjappatto     aparappaccayo
satthu   sasane   tattheva   buddhanca   dhammanca   sanghanca  saranam  agamasim
brahmacariyapancamani   ca   sikkhapadani   samadayim   ayam  kho  me  bhante
dutiyo acchariyo abbhutadhammo samvijjati.
     {112.3}  Tassa  mayham  bhante catasso komariyo pajapatiyo ahesum
athakhvaham  bhante  yena  ta  pajapatiyo  tenupasankamim  upasankamitva  ta
pajapatiyo    etadavocam    maya    kho   bhaginiyo   brahmacariyapancamani
sikkhapadani   samadinnani   ya   icchati   sa   imeva  bhoge  bhunjatu
punnani   ca   karotu   sakani  va  natikulani  gacchatu  hoti  va  pana
purisadhippayo  kassa  vo  dammiti  evam vutte sa bhante jettha pajapati
mam  etadavoca  itthannamassa  mam  ayyaputta  purisassa  dehiti  athakho  aham
bhante   tam  purisam  pakkosapetva  vamena  hatthena  pajapatim  gahetva
dakkhinena  hatthena  bhingaram  gahetva  tassa  purisassa  onojesim komarim
kho   panaham  bhante  danam  pariccajanto  nabhijanami  cittassa  annathattam
ayam  kho  me  bhante  tatiyo  acchariyo abbhutadhammo samvijjati .  samvijjanti
Kho  pana  me  bhante  kule  bhoga  te  ca kho appativibhatta silavantehi
kalyanadhammehi   ayam   kho  me  bhante  catuttho  acchariyo  abbhutadhammo
samvijjati.
     {112.4}  Yam  kho  panaham  bhante  bhikkhum  payirupasami sakkaccamyeva
payirupasami  no  asakkaccam  so  ce  me  ayasma  dhammam  desesi 1-
sakkaccamyeva  sunami  no  asakkaccam no ce me ayasma dhammam desesi 1-
ahamassa  dhammam  desemi  ayam  kho me bhante pancamo acchariyo abbhutadhammo
samvijjati.
     {112.5}  Anacchariyam  kho  pana  me bhante sanghe nimantite devata
upasankamitva  arocenti  asoko  gahapati bhikkhu ubhatobhagavimutto asoko
pannavimutto  asoko  kayasakkhi asoko ditthippatto asoko saddhavimutto
asoko  dhammanusari  asoko  saddhanusari  asoko  silava kalyanadhammo
asoko   dussilo   papadhammoti   sangham  kho  panaham  bhante  parivisanto
nabhijanami  evam  cittam  uppadento  imassa  va thokam demi imassa va
bahukanti  athakhvaham  bhante  samacittova  demi  ayam  kho  me bhante chattho
acchariyo abbhutadhammo samvijjati.
     {112.6}  Anacchariyam  kho  pana  mam  bhante  devata  upasankamitva
arocenti   svakkhato   gahapati  bhagavata  dhammoti  evam  vutte  aham
bhante  ta  devata  evam  vadami vadeyyatha va evam kho tumhe devate
no  va vadeyyatha athakho svakkhato bhagavata dhammoti na kho panaham bhante
abhijanami  tatonidanam  cittassa  unnanti  mam  va devata upasankamanti aham
@Footnote: 1 Ma. deseti.
Va  devatahi  saddhim  sallapami  ayam  kho  me  bhante  sattamo acchariyo
abbhutadhammo samvijjati.
     {112.7}  Sace  kho  panaham  bhante  bhagavata  1-  pathamataram kalam
kareyyam  anacchariyam  kho  panetam  yammam  bhagava  evam  byakareyya natthi tam
samyojanam  yena  samyojanena  samyutto  uggo  gahapati  hatthigamako  puna imam
lokam  agaccheyyati  ayam  kho  me  bhante atthamo acchariyo abbhutadhammo
samvijjati.
     {112.8}  Ime  kho  bhante  attha acchariya abbhutadhamma samvijjanti
na  ca  kho  aham  janami  katamehi  caham  atthahi acchariyehi abbhutadhammehi
samannagato bhagavata byakatoti.
     {112.9}   Athakho   so  bhikkhu  uggassa  gahapatino  hatthigamakassa
nivesane  pindapatam  gahetva  utthayasana  pakkami  athakho  so  bhikkhu
pacchabhattam   pindapatapatikkanto  yena  bhagava  tenupasankami  upasankamitva
bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi  ekamantam  nisinno  kho  so
bhikkhu    yavatako   ahosi   uggena   gahapatina   hatthigamakena   saddhim
kathasallapo  tam  sabbam  bhagavato  arocesi  .  sadhu sadhu bhikkhu yatha tam
uggo    gahapati    hatthigamako    samma   byakaramano   byakareyya
imeheva   kho   bhikkhu   atthahi   acchariyehi  abbhutadhammehi  samannagato
uggo  gahapati  hatthigamako  maya  byakato  imehi  ca  pana bhikkhu atthahi
acchariyehi    abbhutadhammehi    samannagatam    uggam   gahapatim   hatthigamakam
dharethati.
@Footnote: 1 Ma. bhagavato.
     [113]  23  Ekam samayam bhagava alaviyam viharati aggalave cetiye.
Tatra   kho   bhagava   bhikkhu   amantesi   sattahi   bhikkhave  acchariyehi
abbhutadhammehi   samannagatam   hattham   alavakam   dharetha   katamehi  sattahi
saddho   bhikkhave  hatthako  alavako  silava  bhikkhave  hatthako  alavako
hirima  bhikkhave  hatthako  alavako  ottappi  bhikkhave  hatthako alavako
bahussuto  bhikkhave  hatthako  alavako  cagava  bhikkhave hatthako alavako
pannava   bhikkhave   hatthako   alavako   imehi   kho  bhikkhave  sattahi
acchariyehi   abbhutadhammehi   samannagatam   hatthakam  alavakam  dharethati .
Idamavoca bhagava idam vatvana sugato utthayasana viharam pavisi.
     {113.1}   Athakho   annataro   bhikkhu   pubbanhasamayam  nivasetva
pattacivaramadaya   yena   hatthakassa   alavakassa   nivesanam   tenupasankami
upasankamitva   pannatte   asane  nisidi  .  athakho  hatthako  alavako
yena   so   bhikkhu   tenupasankami  upasankamitva  tam  bhikkhum  abhivadetva
ekamantam   nisidi  .  ekamantam  nisinnam  kho  hatthakam  alavakam  so  bhikkhu
etadavoca
     {113.2}   sattahi   kho  tvam  avuso  acchariyehi  abbhutadhammehi
samannagato   bhagavata   byakato   katamehi   sattahi   saddho   bhikkhave
hatthako    alavako   silava   hirima   ottappi   bahussuto   cagava
pannava   bhikkhave   hatthako   alavakoti   imehi   kho   tvam  avuso
sattahi   acchariyehi   abbhutadhammehi  samannagato  bhagavata  byakatoti .
Kaccittha   bhante   na  koci  gihi  ahosi  odatavasanoti  .  na  hettha
Avuso   koci  gihi  ahosi  odatavasanoti  .  sadhu  bhante   yadettha
na koci gihi ahosi odatavasanoti.
     {113.3}   Athakho   so   bhikkhu  hatthakassa  alavakassa  nivesane
pindapatam  gahetva  utthayasana  pakkami  athakho  so  bhikkhu pacchabhattam
pindapatapatikkanto     yena     bhagava    tenupasankami    upasankamitva
bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi  ekamantam  nisinno  kho  so
bhikkhu bhagavantam etadavoca
     {113.4}     idhaham     bhante     pubbanhasamayam    nivasetva
pattacivaramadaya   yena   hatthakassa   alavakassa   nivesanam   tenupasankamim
upasankamitva    pannatte   asane   nisidim   athakho   bhante   hatthako
alavako    yenaham    tenupasankami   upasankamitva   mam   abhivadetva
ekamantam   nisidi   ekamantam   nisinnam  kho  aham  bhante  hatthakam  alavakam
etadavocam    sattahi   kho   tvam   avuso   acchariyehi   abbhutadhammehi
samannagato   bhagavata   byakato   katamehi   sattahi   saddho   bhikkhave
hatthako    alavako   silava   hirima   ottappi   bahussuto   cagava
pannava   bhikkhave   hatthako   alavakoti   imehi   kho   tvam  avuso
sattahi   acchariyehi   abbhutadhammehi   samannagato   bhagavata   byakatoti
evam   vutte   bhante   hatthako   alavako   mam   etadavoca  kaccittha
bhante   na   koci  gihi  ahosi  odatavasanoti  .  na  hettha  avuso
koci   gihi  ahosi  odatavasanoti  .  sadhu  bhante  yadettha  na  koci
gihi  ahosi  odatavasanoti  .  sadhu  sadhu  bhikkhu  appiccho  so [1]-
@Footnote: 1 Ma. bhikkhu.
Kulaputto  santeyeva  attani  kusale  dhamme  na  icchati parehi nayamane
tenahi   tvam   bhikkhu   imina  1-  acchariyena  abbhutadhammena  samannagatam
hatthakam alavakam dharehi yadidam .pe. Appicchatayati.
     [114]  24  Ekam samayam bhagava alaviyam viharati aggalave cetiye.
Athakho   hatthako   alavako   pancamattehi  upasakasatehi  parivuto  yena
bhagava   tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva  ekamantam
nisidi   .   ekamantam   nisinnam  kho  hatthakam  alavakam  bhagava  etadavoca
mahati   kho   tyayam   hatthaka  parisa  katham  pana  tvam  hatthaka  imam  mahatim
parisam   sanganhasiti   .   yanimani  bhante  bhagavata  desitani  cattari
sangahavatthuni   tehaham   2-   imam  mahatim  parisam  sanganhami  aham  bhante
yam   janami   ayam   danena   sangahetabboti   tam  danena  sanganhami
yam  janami  ayam  peyyavacena  3-  sangahetabboti  tam peyyavacena 3-
sanganhami     yam     janami    ayam    atthacariyaya    sangahetabboti
tam    atthacariyaya    sanganhami    yam    janami   ayam   samanattataya
sangahetabboti    tam    samanattataya    sanganhami    samvijjante   kho
pana   me   bhante   kule   bhoga  daliddassa  kho  no  tatha  sotabbam
mannantiti.
     {114.1}   Sadhu  sadhu  hatthaka  yoni  kho  tyayam  hatthaka  mahatim
parisam   sangahetum  yepi  4-  hi  keci  hatthaka  atitamaddhanam  mahatim  parisam
sangahesum   sabbe   te   imeheva   catuhi   sangahavatthuhi   mahatim  parisam
sangahesum    yepi   hi   keci   hatthaka   anagatamaddhanam   mahatim   parisam
@Footnote: 1 Ma. iminapi atthamena .  2 Si. tenaham .  3 Ma. peyyavajjena .  4 Ma. ye.
Sanganhissanti   sabbe   te   imeheva  catuhi  sangahavatthuhi  mahatim  parisam
sanganhissanti    yepi    hi    keci   hatthaka   etarahi   mahatim   parisam
sanganhanti   sabbe   te   imeheva   catuhi   sangahavatthuhi  mahatim  parisam
sanganhantiti   .   athakho   hatthako  alavako  bhagavata  dhammiya  kathaya
sandassito     samadapito    samuttejito    sampahamsito    utthayasana
bhagavantam abhivadetva padakkhinam katva pakkami.
     {114.2}  Athakho  bhagava  acirapakkante  hatthake  alavake  bhikkhu
amantesi    atthahi   bhikkhave   acchariyehi   abbhutadhammehi   samannagatam
hatthakam  alavakam  dharetha  katamehi  atthahi saddho bhikkhave hatthako alavako
silava   hirima  ottappi  bahussuto  cagava  pannava  bhikkhave  hatthako
alavako  appiccho  bhikkhave  hatthako  alavako imehi kho bhikkhave atthahi
acchariyehi abbhutadhammehi samannagatam hatthakam alavakam dharethati.
     [115]   25   Ekam  samayam  bhagava  sakkesu  viharati  kapilavatthusmim
nigrodharame  .  athakho  mahanamo  sakko  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva    bhagavantam    abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam
nisinno   kho   mahanamo   sakko  bhagavantam  etadavoca  kittavata  nu
kho   bhante   upasako   hotiti  .  yato  kho  mahanama  buddham  saranam
gato   hoti   dhammam   saranam   gato   hoti   sangham   saranam  gato  hoti
ettavata kho mahanama upasako hotiti.
     {115.1}  Kittavata pana bhante upasako silava hotiti. Yato kho
Mahanama    upasako   panatipata   pativirato   hoti   adinnadana
pativirato  hoti  kamesu  micchacara  pativirato hoti musavada pativirato
hoti   suramerayamajjapamadatthana   pativirato   hoti   ettavata  kho
mahanama upasako silava hotiti.
     {115.2}  Kittavata  pana  bhante  upasako  attahitaya patipanno
hoti  no  parahitayati  .  yato  kho  mahanama  upasako  attana  ca
saddhasampanno  hoti  no  param  saddhasampadaya  samadapeti attana ca 1-
silasampanno   hoti   no   param   silasampadaya   samadapeti  attana  ca
cagasampanno   hoti   no   param  cagasampadaya  samadapeti  attana  ca
bhikkhunam  dassanakamo  hoti  no  param  bhikkhunam  dassane  samadapeti attana
ca   saddhammam   sotukamo   hoti   no  param  saddhammassavane  samadapeti
attana  ca  sutanam  dhammanam  dharakajatiko  hoti  no  param dhammadharanaya
samadapeti   attana   ca  sutanam  dhammanam  atthupaparikkhi  2-  hoti  no
param   atthupaparikkhaya   samadapeti  attana  ca  atthamannaya  dhammamannaya
dhammanudhammapatipanno     hoti     no     param    dhammanudhammapatipattiya
samadapeti    ettavata    kho    mahanama    upasako   attahitaya
patipanno hoti no parahitayati.
     {115.3}  Kittavata  pana  bhante upasako attahitaya ca patipanno
hoti   parahitaya  cati  .  yato  kho  mahanama  upasako  attana  ca
saddhasampanno   hoti   paranca   saddhasampadaya  samadapeti  attana  ca
@Footnote: 1 Ma. attanava. evamuparipi .   2 Ma. atthupaparikkhita. evamuparipi.
Silasampanno    hoti   paranca   silasampadaya   samadapeti   attana   ca
cagasampanno   hoti   paranca   cagasampadaya   samadapeti   attana  ca
bhikkhunam    dassanakamo    hoti   paranca   bhikkhunam   dassane   samadapeti
attana  ca  saddhammam  sotukamo  hoti  paranca  saddhammassavane samadapeti
attana   ca  sutanam  dhammanam  dharakajatiko  hoti  paranca  dhammadharanaya
samadapeti   attana   ca   sutanam   dhammanam  atthupaparikkhi  hoti  paranca
atthupaparikkhaya    samadapeti   attana   ca   atthamannaya   dhammamannaya
dhammanudhammapatipanno   hoti   paranca   dhammanudhammapatipattiya   samadapeti
ettavata   kho   mahanama  upasako  attahitaya  ca  patipanno  hoti
parahitaya cati.
     [116]  26  Ekam  samayam  bhagava  rajagahe  viharati jivakambavane.
Athakho   jivako   komarabhacco  yena  bhagava  tenupasankami  upasankamitva
bhagavantam    abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam   nisinno   kho
jivako   komarabhacco   bhagavantam  etadavoca  kittavata  nu  kho  bhante
upasako   hotiti  .  yato  kho  jivaka  buddham  saranam  gato  hoti  dhammam
saranam   gato   hoti   sangham  saranam  gato  hoti  ettavata  kho  jivaka
upasako hotiti.
     {116.1}   Kittavata  pana  bhante  upasako  silava  hotiti .
Yato   kho   jivaka   upasako   panatipata   pativirato  hoti  .pe.
Suramerayamajjapamadatthana   pativirato   hoti   ettavata   kho  jivaka
upasako silava hotiti.
     {116.2}  Kittavata  pana  bhante  upasako  attahitaya patipanno
hoti   no   parahitayati   .  yato  kho  jivaka  upasako  attana  ca
saddhasampanno   hoti   no   param   saddhasampadaya   samadapeti  .pe.
Attana     ca     atthamannaya     dhammamannaya    dhammanudhammapatipanno
hoti   no   param   dhammanudhammapatipattiya   samadapeti  ettavata  kho
jivaka upasako attahitaya patipanno hoti no parahitayati.
     {116.3}  Kittavata  pana  bhante upasako attahitaya ca patipanno
hoti  parahitaya  cati. Yato kho jivaka upasako attana ca saddhasampanno
hoti   paranca   saddhasampadaya   samadapeti   attana   ca  silasampanno
hoti   paranca   silasampadaya   samadapeti   attana   ca   cagasampanno
hoti  paranca  cagasampadaya  samadapeti  attana  ca  bhikkhunam  dassanakamo
hoti   paranca   bhikkhunam   dassane   samadapeti   attana   ca   saddhammam
sotukamo   hoti   paranca   saddhammassavane   samadapeti   attana   ca
sutanam   dhammanam   dharakajatiko  hoti  paranca  dhammadharanaya  samadapeti
attana   ca  sutanam  dhammanam  atthupaparikkhi  hoti  paranca  atthupaparikkhaya
samadapeti    attana    ca   atthamannaya   dhammamannaya   dhammanudhamma-
patipanno     hoti     paranca     dhammanudhammapatipattiya    samadapeti
ettavata   kho   jivaka   upasako   attahitaya   ca  patipanno  hoti
Parahitaya cati.
     [117]   27   Atthimani   bhikkhave   balani   .  katamani  attha
ronnabala  1-  bhikkhave  daraka  kodhabala  matugama avudhabala cora
issariyabala    rajano   ujjhattibala   bala   nijjhattibala   pandita
patisankhanabala   bahussuta   khantibala   samanabrahmana   .  imani  kho
bhikkhave attha balaniti.
     [118]  28  Athakho  ayasma  sariputto yena bhagava tenupasankami
upasankamitva  bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi . Ekamantam nisinnam
kho   ayasmantam   sariputtam  bhagava  etadavoca  kati  nu  kho  sariputta
khinasavassa   bhikkhuno   balani   yehi   balehi   samannagato   khinasavo
bhikkhu  asavanam  khayam  patijanati  khina  me  asavati  .  attha  bhante
khinasavassa   bhikkhuno  balani  yehi  balehi  samannagato  khinasavo  bhikkhu
asavanam   khayam   patijanati   khina   me   asavati   katamani   attha
idha   bhante   khinasavassa  bhikkhuno  aniccato  sabbe  sankhara  yathabhutam
sammappannaya   sudittha   honti   yampi   bhante   khinasavassa   bhikkhuno
aniccato   sabbe   sankhara   yathabhutam   sammappannaya  sudittha  honti
idampi   bhante   khinasavassa   bhikkhuno   balam   hoti   yam  balam  agamma
khinasavo bhikkhu asavanam khayam patijanati khina me asavati.
     {118.1} Puna caparam bhante khinasavassa bhikkhuno angarakasupama kama
yathabhutam  sammappannaya  sudittha  honti  yampi  bhante  khinasavassa bhikkhuno
@Footnote: 1 Ma. runnabala.
Angarakasupama   kama  yathabhutam  sammappannaya  sudittha  honti  idampi
bhante  khinasavassa  bhikkhuno  balam  hoti  yam  balam  agamma  khinasavo bhikkhu
asavanam khayam patijanati khina me asavati.
     {118.2}  Puna  caparam  bhante  khinasavassa  bhikkhuno vivekaninnam cittam
hoti   vivekaponam   vivekapabbharam   vivekattham   nekkhammabhiratam  byantibhutam
sabbaso   asavatthaniyehi   dhammehi   yampi  bhante  khinasavassa  bhikkhuno
vivekaninnam  cittam  hoti  vivekaponam  vivekapabbharam vivekattham nekkhammabhiratam
byantibhutam   sabbaso  asavatthaniyehi  dhammehi  idampi  bhante  khinasavassa
bhikkhuno   balam   hoti  yam  balam  agamma  khinasavo  bhikkhu  asavanam  khayam
patijanati khina me asavati.
     {118.3}  Puna caparam bhante khinasavassa bhikkhuno cattaro satipatthana
bhavita   honti  subhavita  yampi  bhante  khinasavassa  bhikkhuno  cattaro
satipatthana  bhavita  honti  subhavita  idampi  bhante khinasavassa bhikkhuno
balam  hoti  yam  balam  agamma  khinasavo bhikkhu asavanam khayam patijanati khina
me asavati.
     {118.4}  Puna  caparam bhante khinasavassa bhikkhuno cattaro iddhipada
bhavita   honti   subhavita   .pe.   pancindriyani   bhavitani  honti
subhavitani  satta  bojjhanga  bhavita  honti  subhavita ariyo atthangiko
maggo   bhavito   hoti   subhavito   yampi  bhante  khinasavassa  bhikkhuno
ariyo   atthangiko   maggo   bhavito   hoti  subhavito  idampi  bhante
khinasavassa   bhikkhuno   balam   hoti   yam   balam  agamma  khinasavo  bhikkhu
Asavanam  khayam  patijanati  khina  me  asavati  .  imani  kho  bhante
attha   khinasavassa  bhikkhuno  balani  yehi  balehi  samannagato  khinasavo
bhikkhu asavanam khayam patijanati khina me asavati.
     [119]  29  Khanakicco  loko  khanakicco lokoti bhikkhave assutava
puthujjano  bhasati  no  ca  kho  so  janati  khanam va akkhanam va atthime
bhikkhave    akkhana   asamaya   brahmacariyavasaya   katame   attha   idha
bhikkhave   tathagato   ca   loke  uppanno  hoti  araham  sammasambuddho
vijja    caranasampanno    sugato   lokavidu   anuttaro   purisadammasarathi
sattha  devamanussanam  buddho  bhagava  dhammo  ca  desiyati  upasamiko  1-
parinibbaniko     sambodhagami     sugatappavedito     ayanca    puggalo
nirayam    upapanno   hoti   ayam   bhikkhave   pathamo   akkhano   asamayo
brahmacariyavasaya.
     {119.1}   Puna   caparam  bhikkhave  tathagato  ca  loke  uppanno
hoti   .pe.  sattha  devamanussanam  buddho  bhagava  dhammo  ca  desiyati
upasamiko   parinibbaniko   sambodhagami   sugatappavedito  ayanca  puggalo
tiracchanayonim   upapanno   hoti   .pe.   ayanca   puggalo   pittivisayam
upapanno    hoti    .pe.    ayanca    puggalo    annataram   dighayukam
devanikayam   upapanno   hoti   .pe.   ayanca   puggalo   paccantimesu
janapadesu  paccajato  hoti  so  ca  hoti  avinnataresu  milakkhusu 2-
yattha   natthi   gati   bhikkhunam   bhikkhuninam   upasakanam   upasikanam  .pe.
Ayanca   puggalo  majjhimesu  janapadesu  paccajato  hoti  so  ca  hoti
@Footnote: 1 Ma. opasamiko. evamuparipi .  2 Ma. milakkhesu.
Micchaditthiko   viparitadassano  natthi  dinnam  natthi  yittham  natthi  hutam  natthi
sukatadukkatanam   kammanam   phalam   vipako  natthi  ayam  loko  natthi  paro
loko   natthi   mata   natthi   pita  natthi  satta  opapatika  natthi
loke   samanabrahmana   sammaggata   sammapatipanna  ye  imanca  lokam
paranca   lokam   sayam   abhinna   sacchikatva  pavedentiti  .pe.  ayanca
puggalo  majjhimesu  janapadesu  paccajato  hoti  so  ca  hoti duppanno
jalo    elamugo    na    patibalo    subhasitadubbhasitassa   atthamannatum
ayam bhikkhave sattamo akkhano asamayo brahmacariyavasaya.
     {119.2} Puna caparam bhikkhave tathagato ca loke anuppanno hoti araham
sammasambuddho  .pe.  sattha  devamanussanam  buddho  bhagava  dhammo ca na
desiyati   upasamiko   parinibbaniko   sambodhagami  sugatappavedito  ayanca
puggalo  majjhimesu  janapadesu  paccajato hoti so ca hoti pannava ajalo
anelamugo   patibalo   subhasitadubbhasitassa   atthamannatum   ayam   bhikkhave
atthamo  akkhano  asamayo  brahmacariyavasaya  .  ime  kho bhikkhave attha
akkhana asamaya brahmacariyavasaya.
     Eko  1-  ca  kho  bhikkhave  khano  ca samayo ca brahmacariyavasaya
katamo   eko   idha  bhikkhave  tathagato  loke  uppanno  hoti  araham
sammasambuddho     vijjacaranasampanno    sugato    lokavidu    anuttaro
purisadammasarathi  sattha  devamanussanam  buddho  bhagava  dhammo  ca  desiyati
upasamiko   parinibbaniko   sambodhagami   sugatappavedito  ayanca  puggalo
@Footnote: 1 ekova.
Majjhimesu   janapadesu  paccajato  hoti  so  ca  hoti  pannava  ajalo
anelamugo   patibalo   subhasitadubbhasitassa   atthamannatum   ayam   bhikkhave
eko 1- khano ca samayo ca brahmacariyavasayati.
         Manussalokam 2- laddhana    saddhamme suppavedite
         ye khanam nadhigacchanti          atinamenti te khanam
         bahuhi akkhana vutta        puggalassantarayika 3-
         kadaci karahaci loke           uppajjanti tathagata
         tayidam sammukhibhutam                yam lokasmim sudullabham
         manussapatilabho ca            saddhammassa ca desana
         alam vayamitum tattha              atthakamena 4- jantuna
         katham vijanna saddhammam       khano vo 5- ma upajjhaga
         khanatita hi socanti        nirayamhi samappita
         idha ce na viradheti              saddhammassa niyamatam
         vanijova atitattho          cirattanutapissati
         avijjanivuto poso         saddhammam aparadhiko
         jatimaranasamsaram                ciram paccanubhossati
         ye ca laddha manussattam      saddhamme suppavedite
         akamsu satthu vacanam                karissanti karonti va
         khanam paccavidum loke           brahmacariyam anuttaram
         ye maggam patipajjimsu           tathagatappaveditam
@Footnote: 1 Ma. ekova .  2 Ma. manussalabham .   3 Ma. maggassa antarayika .  4 Ma. attakamena.
@5 Ma. ve.
         Ye samvara cakkhumata            desitadiccabandhuna
         tesu gutto sada sato       viharetha 1- anavassuto
         sabbe anusaye chetva        maradheyyasaranuge 2-
         te ve paragata 3- loke   ye patta asavakkhayanti.
     [120]  30  Ekam  samayam  bhagava  bhaggesu  viharati sumsumaragire 4-
bhesakalavane migadaye.
     {120.1}  Tena  kho  pana samayena ayasma anuruddho cetisu viharati
pacinavamsadaye   athakho   ayasmato  anuruddhassa  rahogatassa  patisallinassa
evam   cetaso  parivitakko  udapadi  appicchassayam  dhammo  nayam  dhammo
mahicchassa  santutthassayam  dhammo  nayam  dhammo  asantutthassa  pavivittassayam
dhammo   nayam   dhammo  sanganikaramassa  araddhaviriyassayam  dhammo  nayam
dhammo   kusitassa   upatthitassatissayam   dhammo  nayam  dhammo  mutthassatissa
samahitassayam   dhammo  nayam  dhammo  asamahitassa  pannavato  ayam  dhammo
nayam dhammo duppannassati.
     {120.2}    Athakho   bhagava   ayasmato   anuruddhassa   cetasa
cetoparivitakkamannaya   seyyathapi   nama  balava  puriso  samminjitam  va
baham   pasareyya   pasaritam  va  baham  samminjeyya  evameva  bhaggesu
sumsumaragire   bhesakalavane  migadaye  antarahito  cetisu  pacinavamsadaye
ayasmato   anuruddhassa   sammukhe   paturahosi   nisidi  bhagava  pannatte
asane . Ayasmapi kho anuruddho bhagavantam abhivadetva ekamantam nisidi.
@Footnote: 1 Ma. vihare .   2 Ma. maradheyyaparanuge .  3 Ma. parangata.
@4 Ma. sabbattha susmaragire.
Ekamantam   nisinnam   kho   ayasmantam  anuruddham  bhagava  etadavoca  sadhu
sadhu  anuruddha  sadhu  kho  tvam  anuruddha  yantam  mahapurisavitakkam  vitakkesi
appicchassayam   dhammo   nayam   dhammo   mahicchassa  santutthassayam  dhammo
nayam    dhammo    asantutthassa   pavivittassayam   dhammo   nayam   dhammo
sanganikaramassa    araddhaviriyassayam   dhammo   nayam   dhammo   kusitassa
upatthitassatissayam   dhammo   nayam   dhammo   mutthassatissa   samahitassayam
dhammo   nayam   dhammo   asamahitassa   pannavato   ayam   dhammo   nayam
dhammo   duppannassati  tenahi  tvam  anuruddha  imam  atthamam  mahapurisavitakkam
vitakkehi     nippapancaramassayam     dhammo    nippapancaratino    nayam
dhammo papancaramassa papancaratinoti.
     {120.3}  Yato  kho  tvam  anuruddha ime attha mahapurisavitakke 1-
vitakkessasi  tato  tvam  anuruddha  yavadeva  akankhissasi vivicceva kamehi
vivicca  akusalehi  dhammehi  savitakkam  savicaram  vivekajam  pitisukham  pathamajjhanam
upasampajja  viharissasi  .  yato kho tvam anuruddha ime attha mahapurisavitakke
vitakkessasi   tato  tvam  anuruddha  yavadeva  akankhissasi  vitakkavicaranam
vupasama   ajjhattam   sampasadanam   cetaso  ekodibhavam  avitakkam  avicaram
samadhijam   pitisukham   dutiyajjhanam  upasampajja  viharissasi  .  yato  kho  tvam
anuruddha   ime  attha  mahapurisavitakke  vitakkessasi  tato  tvam  anuruddha
yavadeva  akankhissasi  pitiya  ca  viraga upekkhako ca viharissasi sato ca
sampajano  sukhanca  kayena  patisamvedessasi  2-  yantam  ariya acikkhanti
@Footnote: 1 Si. Yu. satta mahapurisavitakke .   2 Ma. patisamvedissasi.
Upekkhako   satima   sukhavihariti   tatiyajjhanam   upasampajja  viharissasi .
Yato   kho   tvam   anuruddha   ime  attha  mahapurisavitakke  vitakkessasi
tato  tvam  anuruddha  yavadeva  akankhissasi  sukhassa  ca  pahana  dukkhassa
ca    pahana   pubbeva   somanassadomanassanam   atthangama   adukkhamasukham
upekkhasatiparisuddhim catutthajjhanam upasampajja viharissasi.
     {120.4}  Yato  kho  tvam  anuruddha  ime ca attha mahapurisavitakke
vitakkessasi      imesanca      catunnam     jhananam     abhicetasikanam
ditthadhammasukhaviharanam    nikamalabhi    bhavissasi    akicchalabhi   akasiralabhi
tato   tuyham   anuruddha   seyyathapi  nama  gahapatissa  va  gahapatiputtassa
va  nanarattanam  dussanam  dussakarandako  puro  evameva te pamsukulacivaram
khayissati    santutthassa   viharato   ratiya   aparitassaya   phasuviharaya
okkamanaya nibbanassa.
     {120.5}  Yato  kho  tvam  anuruddha  ime ca attha mahapurisavitakke
vitakkessasi      imesanca      catunnam     jhananam     abhicetasikanam
ditthadhammasukhaviharanam    nikamalabhi    bhavissasi    akicchalabhi   akasiralabhi
tato   tuyham   anuruddha   seyyathapi  nama  gahapatissa  va  gahapatiputtassa
va   salinam  odano  vicitakalako  anekasupo  anekabyanjano  evameva
te    pindiyalopabhojanam    khayissati    santutthassa    viharato   ratiya
aparitassaya phasuviharaya okkamanaya nibbanassa.
     {120.6}  Yato  kho  tvam  anuruddha  ime ca attha mahapurisavitakke
vitakkessasi  imesanca  catunnam  jhananam abhicetasikanam ditthadhammasukhaviharanam
nikamalabhi   bhavissasi   akicchalabhi   akasiralabhi   tato   tuyham   anuruddha
Seyyathapi    nama    gahapatissa   va   gahapatiputtassa   va   kutagaram
ullittavalittam    nivatam    phusitaggalam    pihitavatapanam   evameva   te
rukkhamulasenasanam   khayissati   santutthassa   viharato   ratiya  aparitassaya
phasuviharaya okkamanaya nibbanassa.
     {120.7}  Yato  kho  tvam  anuruddha  ime ca attha mahapurisavitakke
vitakkessasi   imesanca   catunnam   jhananam   abhicetasikanam   ditthadhamma-
sukhaviharanam     nikamalabhi     bhavissasi     akicchalabhi     akasiralabhi
tato  tuyham  anuruddha  seyyathapi  nama  gahapatissa  va  gahapatiputtassa va
pallanko   gonakatthato   patikatthato  patalikatthato  kadalimigapavarapaccattharano
sauttaracchado   ubhatolohitakupadhano   evameva   te  tinasantharakasayanasanam
khayissati    santutthassa   viharato   ratiya   aparitassaya   phasuviharaya
okkamanaya nibbanassa.
     {120.8}  Yato  kho  tvam  anuruddha  ime ca attha mahapurisavitakke
vitakkessasi      imesanca      catunnam     jhananam     abhicetasikanam
ditthadhammasukhaviharanam    nikamalabhi    bhavissasi    akicchalabhi   akasiralabhi
tato   tuyham   anuruddha   seyyathapi  nama  gahapatissa  va  gahapatiputtassa
va  nanabhesajjani  seyyathidam  sappi  navanitam  telam  madhu phanitam evameva
te   putimuttabhesajjam  khayissati  santutthassa  viharato  ratiya  aparitassaya
phasuviharaya    okkamanaya   nibbanassa   .   tenahi   tvam   anuruddha
ayatikampi   vassavasam  idheva  cetisu  pacinavamsadaye  vihareyyasiti .
Evam bhanteti kho ayasma anuruddho bhagavato paccassosi.
     {120.9}      Athakho      bhagava      ayasmantam     anuruddham
imina       ovadena       ovaditva       seyyathapi      nama
Balava    puriso    samminjitam    va    baham    pasareyya    pasaritam
va     baham     samminjeyya    evameva    cetisu    pacinavamsadaye
antarahito     bhaggesu     sumsumaragire     bhesakalavane     migadaye
paturahosi    nisidi    bhagava    pannatte    asane    nisajja    kho
bhagava    bhikkhu    amantesi   attha   vo   bhikkhave   mahapurisavitakke
desissami  tam  sunatha  .pe.  katame  ca  bhikkhave  attha mahapurisavitakka
appicchassayam   bhikkhave   dhammo   nayam   dhammo   mahicchassa  santutthassa
bhikkhave   dhammo   nayam   dhammo   asantutthassa   pavivittassayam  bhikkhave
dhammo      nayam     dhammo     sanganikaramassa     araddhaviriyassayam
bhikkhave     dhammo     nayam    dhammo    kusitassa    upatthitassatissayam
bhikkhave     dhammo     nayam    dhammo    mutthassatissa    samahitassayam
bhikkhave   dhammo   nayam   dhammo   asamahitassa  pannavato  ayam  bhikkhave
dhammo    nayam    dhammo    duppannassa   nippapancaramassayam   bhikkhave
dhammo nippapancaratino nayam dhammo papancaramassa papancaratino.
      Appicchassayam   bhikkhave   dhammo  nayam  dhammo  mahicchassati  iti
kho   panetam   vuttam   kincetam   paticca   vuttam   idha   bhikkhave   bhikkhu
appiccho   samano   appicchoti   mam  janeyyunti  na  icchati  santuttho
samano   santutthoti   mam   janeyyunti   na  icchati  pavivitto  samano
pavivittoti    mam    janeyyunti   na   icchati   araddhaviriyo   samano
araddhaviriyoti   mam   janeyyunti   na   icchati   upatthitassati   samano
upatthitassatiti    mam    janeyyunti    na   icchati   samahito   samano
Samahitoti   mam   janeyyunti   na   icchati  pannava  samano  pannavati
mam   janeyyunti  na  icchati  nippapancaramo  samano  nippapancaramoti
mam  janeyyunti  na  icchati  appicchassayam  bhikkhave  dhammo  nayam  dhammo
mahicchassati iti yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     {120.10}    Santutthassayam    bhikkhave   dhammo   nayam   dhammo
asantutthassati  iti  kho  panetam  vuttam  kincetam  paticca vuttam idha bhikkhave
bhikkhu     santuttho     hoti    itaritaracivarapindapatasenasanagilanapaccaya-
bhesajjaparikkharena    santutthassayam   bhikkhave   dhammo   nayam   dhammo
asantutthassati iti yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     {120.11}    Pavivittassayam    bhikkhave   dhammo   nayam   dhammo
sanganikaramassati   iti   kho   panetam   vuttam   kincetam  paticca  vuttam
idha  bhikkhave  bhikkhuno  pavivittassa  viharato  bhavanti  upasankamitaro  bhikkhu
bhikkhuniyo   upasaka   upasikayo   rajano   rajamahamatta  titthiya
titthiyasavaka    tatra    bhikkhu   vivekaninnena   cittena   vivekaponena
vivekapabbharena      vivekatthena      nekkhammabhiratena      annadatthu
uyyojanikapatisamyuttamyeva    katham   katta   hoti   pavivittassayam   bhikkhave
dhammo   nayam   dhammo   sanganikaramassati   iti  yantam  vuttam  idametam
paticca vuttam.
     {120.12}   Araddhaviriyassayam   bhikkhave   dhammo   nayam  dhammo
kusitassati  iti  kho  panetam  vuttam  kincetam paticca vuttam idha bhikkhave bhikkhu
araddhaviriyo   viharati   akusalanam   dhammanam  pahanaya  kusalanam  dhammanam
Upasampadaya   thamava   dalhaparakkamo   anikkhittadhuro   kusalesu  dhammesu
araddhaviriyassayam   bhikkhave  dhammo  nayam  dhammo  kusitassati  iti  yantam
vuttam idametam paticca vuttam.
     {120.13}   Upatthitassatissayam   bhikkhave   dhammo   nayam  dhammo
mutthassatissati  iti  kho  panetam  vuttam  kincetam  paticca vuttam idha bhikkhave
bhikkhu   satima   hoti   paramena   satinepakkena   samannagato  cirakatampi
cirabhasitampi   sarita   anussarita   upatthitassatissayam   bhikkhave   dhammo
nayam dhammo mutthassatissati iti yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     {120.14}  Samahitassayam bhikkhave dhammo nayam dhammo asamahitassati
iti  kho  panetam  vuttam  kincetam  paticca  vuttam idha bhikkhave bhikkhu vivicceva
kamehi    .pe.    catutthajjhanam    upasampajja   viharati   samahitassayam
bhikkhave  dhammo  nayam  dhammo  asamahitassati  iti  yantam  vuttam  idametam
paticca vuttam.
     {120.15}   Pannavato   ayam   bhikkhave   dhammo   nayam   dhammo
duppannassati   iti   kho   panetam   vuttam   kincetam  paticca  vuttam  idha
bhikkhave     bhikkhu     pannava     hoti    udayatthagaminiya    pannaya
samannagato      ariyaya      nibbedhikaya      sammadukkhakkhayagaminiya
pannavato   ayam   bhikkhave   dhammo   nayam   dhammo   duppannassati  iti
yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     {120.16}   Nippapancaramassayam  bhikkhave  dhammo  nippapancaratino
nayam   dhammo   papancaramassa   papancaratinoti   iti  kho  panetam  vuttam
Kincetam   paticca   vuttam   idha   bhikkhave   bhikkhuno  papancanirodhe  cittam
pakkhandati     pasidati     santitthati     vimuccati     nippapancaramassayam
bhikkhave    dhammo    nippapancaratino    nayam    dhammo   papancaramassa
papancaratinoti iti yantam vuttam idametam paticca vuttanti.
     {120.17}  Athakho ayasma anuruddho ayatikampi vassavasam tattheva
cetisu  pacinavamsadaye  vihasi  athakho  ayasma anuruddho eko vupakattho
appamatto   atapi   pahitatto   viharanto   na   cirasseva  yassatthaya
kulaputta    sammadeva    agarasma    anagariyam   pabbajanti   tadanuttaram
brahmacariyapariyosanam    dittheva    dhamme    sayam   abhinna   sacchikatva
upasampajja   vihasi   khina  jati  vusitam  brahmacariyam  katam  karaniyam  naparam
itthattayati    abbhannasi    annataro    ca    panayasma   anuruddho
arahatam   ahosi   1-  athakho  ayasma  anuruddho  arahattappatto  tayam
velayam ima gathayo abhasi.
       Mama sankappamannaya          sattha loke anuttaro
       manomayena kayena               iddhiya upasankami
       yatha me ahu sankappo         tato uttari desayi
       nippapancarato buddho       nippapancam adesayi
       tassaham dhammamannaya        vihasim sasane rato
       tisso vijja anuppatta    katam buddhassa sasananti.
                    Gahapativaggo tatiyo.
@Footnote: 1 Ma. ahositi.
                    Tassuddanam bhavati 1-
       dve ugga dve ca hatthaka    mahanamena jivako
       dve bala akkhana vutta      anuruddhena te dasati.
                    -------------
                    Danavaggo catuttho
     [121]  31  Atthimani  bhikkhave  danani . Katamani attha asajja
danam   deti   bhaya   danam   deti   adasi  meti  danam  deti  dassati
meti   danam   deti  sahu  dananti  danam  deti  aham  pacami  ime  na
pacanti  narahami  pacanto  apacantanam  danam  na  datunti  danam deti imam
me   danam   dadato   kalyano   kittisaddo  abbhuggacchatiti  danam  deti
cittalankaracittaparikkharattham  danam  deti  .  imani  kho  bhikkhave  attha
dananiti.
     [122] 32 Saddha hiriyam kusalanca danam
               dhamma ete sappurisanuyata
               etanhi maggam diviyam vadanti
               etena hi gacchati devalokanti.
     [123]   33   Atthimani  bhikkhave  danavatthuni  .  katamani  attha
chanda  danam  deti  dosa  danam  deti  moha  danam  deti  bhaya danam
deti   dinnapubbam  katapubbam  pitupitamahehi  narahasim  2-  poranam  kulavamsam
hapetunti  danam  deti  imaham  danam  datva  kayassa  bheda parammarana
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi .   2 Ma. narahami.
Sugatim   saggam  lokam  upapajjissamiti  danam  deti  imam  me  danam  dadato
cittam    pasidati    attamanata    somanassam    upajayatiti   danam   deti
cittalankaracittaparikkharattham   danam   deti   .   imani   kho  bhikkhave
attha danavatthuniti.
     [124]   34   Atthangasamannagate   bhikkhave  khette  bijam  vuttam
namahapphalam    hoti    namahassadam    naphatiseyyanti    1-    .    katham
atthangasamannagatam   2-   idha   bhikkhave   khettam  unnamininnami  3-  ca
hoti   pasanasakkharillanca   4-  hoti  usaranca  hoti  na  ca  gambhirasitam
hoti  na  ayasampannam  hoti  na  apayasampannam  hoti  na  matikasampannam
hoti  na  mariyadasampannam  hoti  evam  atthangasamannagate bhikkhave khette
bijam  vuttam  namahapphalam  hoti  namahassadam  naphatiseyyanti  .  evameva kho
bhikkhave   atthangasamannagatesu   samanabrahmanesu   danam  dinnam  namahapphalam
hoti   namahanisamsam  namahajutikam  namahavippharam  .  katham  atthangasamannagata
idha   bhikkhave   samanabrahmana   micchaditthika   honti   micchasankappa
micchavaca      micchakammanta      micchaajiva      micchavayama
micchasatino    micchasamadhino    evam    atthangasamannagatesu   bhikkhave
samanabrahmanesu   danam   dinnam   namahapphalam  hoti  namahanisamsam  namahajutikam
namahavippharam.
     {124.1} Atthangasamannagate ca bhikkhave khette bijam vuttam mahapphalam hoti
@Footnote: 1-5 Ma. itisaddo natthi. 2 Ma. -samannagate .  3 Ma. unnamaninnami.
@4 Ma. pasanasakkharikanca.
Mahassadam  phatiseyyanti 1-. Katham atthangasamannagatam 2- idha bhikkhave khettam
anunnamininnami  3-  ca  hoti  apasanasakkharillanca  4-  hoti  anusaranca
hoti    gambhirasitam    hoti   ayasampannam   hoti   apayasampannam   hoti
matikasampannam   hoti   mariyadasampannam   hoti  evam  atthangasamannagate
bhikkhave  khette  bijam  vuttam  mahapphalam  hoti mahassadam phatiseyyanti 5-.
Evameva     kho    bhikkhave    atthangasamannagatesu    samanabrahmanesu
danam   dinnam   mahapphalam   hoti   mahanisamsam   mahajutikam   mahavippharam .
Katham  atthangasamannagata  6-  idha  bhikkhave  samanabrahmana  sammaditthika
honti    sammasankappa    sammavaca   sammakammanta   sammaajiva
sammavayama   sammasatino   sammasamadhino  evam  atthangasamannagatesu
bhikkhave     samanabrahmanesu     danam     dinnam     mahapphalam     hoti
mahanisamsam mahajutikam mahavippharanti.
         Yathapi khette sampanne     pavutta bijasampada
         deve sampadayantamhi       hoti dhannaya sampada
         anitisampada hoti            virulhi bhavati sampada
         vepullam sampada hoti        phalam ve hoti sampada
         evam sampannasilesu            dinna bhojanasampada
         sampadanam upaneti             sampannam hissa tam katam
         tasma sampadamakankhi        sampannatthudha puggalo
@Footnote: 1-5 Ma. itisaddo natthi .   2 Ma. -samannagate .   3 Ma. anunnamaninnami.
@4 Ma. apasanasakkharikanca .  6 Ma. -samannagatesu.
         Sampannapanne sevetha      evam ijjhanti sampada
         vijjacaranasampanno        laddha cittassa sampadam
         karoti kammasampadam            labhati catthasampadam
         lokam natva yathabhutam          pappuyya ditthisampadam
         maggasampadamagamma          yati sampannamanaso
         odhunitva malam sabbam         patva nibbanasampadam
         muccati sabbadukkhehi          sa hoti sabbasampadati.
     [125]  35  Atthima  bhikkhave  danupapattiyo  .  katama attha idha
bhikkhave  ekacco  danam  deti  samanassa  va  brahmanassa va annam panam
vattham  yanam  malagandhavilepanam  seyyavasatham  padipeyyam  so  yam  deti  tam
paccasimsati    so   passati   khattiyamahasale   va   brahmanamahasale
va   gahapatimahasale   va   pancahi   kamagunehi  samappite  samangibhute
paricarayamane   tassa   evam   hoti   aho   vataham   kayassa  bheda
parammarana     khattiyamahasalanam     va    brahmanamahasalanam    va
gahapatimahasalanam   va   sahabyatam  upapajjeyyanti  so  tam  cittam  padahati
tam   cittam   adhitthati   tam   cittam  bhaveti  tassa  tam  cittam  hinedhimuttam
uttarim   abhavitam   [1]-  kayassa  bheda  parammarana  khattiyamahasalanam
va    brahmanamahasalanam    va    gahapatimahasalanam   va   sahabyatam
upapajjati   tanca   kho  silavato  vadami  no  dussilassa  ijjhati  bhikkhave
silavato   cetopanidhi   suddhatta   2-  .  idha  pana  bhikkhave  ekacco
@Footnote: 1 Ma. tatrupapattiya samvattati. evamidisesu thanesupi .  2 Ma. visuddhatta.
@evamuparipi.
Danam   deti   samanassa  va  brahmanassa  va  annam  panam  vattham  yanam
malagandhavilepanam   seyyavasatham  padipeyyam  so  yam  deti  tam  paccasimsati
tassa   sutam   hoti   catummaharajika   deva   dighayuka   vannavanto
sukhabahulati  tassa  evam  hoti  aho  vataham  kayassa  bheda  parammarana
catummaharajikanam   devanam   sahabyatam   upapajjeyyanti   so  tam  cittam
padahati  tam  cittam  adhitthati  tam  cittam  bhaveti  tassa  tam cittam hinedhimuttam
uttarim    abhavitam    kayassa   bheda   parammarana   catummaharajikanam
devanam   sahabyatam  upapajjati  tanca  kho  silavato  vadami  no  dussilassa
ijjhati bhikkhave silavato cetopanidhi suddhatta.
     {125.1}  Idha  pana  bhikkhave  ekacco  danam  deti  samanassa va
brahmanassa    va    annam    panam   vattham   yanam   malagandhavilepanam
seyyavasatham   padipeyyam  so  yam  deti  tam  paccasimsati  tassa  sutam  hoti
tavatimsa  deva  .pe.  yama  deva  tusita  deva nimmanarati deva
paranimmitavasavatti    deva    dighayuka   vannavanto   sukhabahulati   tassa
evam  hoti  aho  vataham  kayassa  bheda  parammarana  paranimmitavasavattinam
devanam   sahabyatam   upapajjeyyanti   so   tam   cittam  padahati  tam  cittam
adhitthati  tam  cittam  bhaveti  tassa  tam  cittam  hinedhimuttam  uttarim abhavitam
kayassa    bheda    parammarana   paranimmitavasavattinam   devanam   sahabyatam
upapajjati    tanca    kho   silavato   vadami   no   dussilassa   ijjhati
bhikkhave    silavato   cetopanidhi   suddhatta   .   idha   pana   bhikkhave
Ekacco   danam   deti   samanassa   va  brahmanassa  va  annam  panam
vattham  yanam  malagandhavilepanam  seyyavasatham  padipeyyam  so  yam  deti  tam
paccasimsati    tassa    sutam    hoti   brahmakayika   deva   dighayuka
vannavanto   sukhabahulati   tassa   evam   hoti   aho   vataham  kayassa
bheda   parammarana   brahmakayikanam   devanam   sahabyatam  upapajjeyyanti
so   tam   cittam   padahati  tam  cittam  adhitthati  tam  cittam  bhaveti  tassa
tam   cittam   hinedhimuttam   uttarim   abhavitam   kayassa  bheda  parammarana
brahmakayikanam    devanam   sahabyatam   upapajjati   tanca   kho   silavato
vadami   no   dussilassa   vitaragassa   no   saragassa  ijjhati  bhikkhave
silavato   cetopanidhi   vitaragatta   .   ima   kho   bhikkhave   attha
danupapattiyoti
     [126]   36   Tinimani   bhikkhave   punnakiriyavatthuni  .  katamani
tini     danamayam     punnakiriyavatthu    1-    silamayam    punnakiriyavatthu
bhavanamayam   punnakiriyavatthu   .   idha   bhikkhave   ekaccassa   danamayam
punnakiriyavatthu   parittam   katam   hoti    silamayam   punnakiriyavatthu  parittam
katam   hoti   bhavanamayam   punnakiriyavatthu    nabhisambhoti   so  kayassa
bheda parammarana manussadobhagyam upapajjati.
     {126.1}  Idha  pana  bhikkhave  ekaccassa  danamayam  punnakiriyavatthu
mattaso   katam   hoti   silamayam   punnakiriyavatthu   mattaso   katam   hoti
bhavanamayam      punnakiriyavatthu      nabhisambhoti      so     kayassa
bheda    parammarana    manussasobhagyam    upapajjati    .    idha    pana
@Footnote: 1 Si. Yu. punnakiriyavatthum. evamuparipi.
Bhikkhave     ekaccassa    danamayam    punnakiriyavatthu    adhimattam    katam
hoti    silamayam    punnakiriyavatthu    adhimattam   katam   hoti   bhavanamayam
punnakiriyavatthu    nabhisambhoti    so    kayassa    bheda   parammarana
catummaharajikanam   devanam  sahabyatam  upapajjati  tatra  bhikkhave  cattaro
maharajano    danamayam    punnakiriyavatthum   atirekam   karitva   silamayam
punnakiriyavatthu  atirekam  karitva  catummaharajike  deve  dasahi thanehi
adhigganhanti   dibbena   ayuna   dibbena   vannena   dibbena   sukhena
dibbena   yasena   dibbena   adhipateyyena   dibbehi   rupehi  dibbehi
saddehi dibbehi gandhehi dibbehi rasehi dibbehi photthabbehi.
     {126.2}  Idha  pana  bhikkhave  ekaccassa  danamayam  punnakiriyavatthu
adhimattam  katam  hoti  silamayam  punnakiriyavatthu  adhimattam  katam hoti bhavanamayam
punnakiriyavatthu  nabhisambhoti  so  kayassa  bheda  parammarana  tavatimsanam
devanam  sahabyatam  upapajjati  tatra  bhikkhave  sakko  devanamindo danamayam
punnakiriyavatthum    atirekam   karitva   silamayam   punnakiriyavatthum   atirekam
karitva  tavatimse  deve  dasahi  thanehi  adhigganhati  dibbena  ayuna
.pe. Dibbehi photthabbehi.
     {126.3}  Idha  pana  bhikkhave  ekaccassa  danamayam  punnakiriyavatthu
adhimattam   katam   hoti   silamayam   punnakiriyavatthu   adhimattam   katam   hoti
bhavanamayam    punnakiriyavatthu    nabhisambhoti    so    kayassa   bheda
parammarana    yamanam   devanam   sahabyatam   upapajjati   tatra   bhikkhave
suyamo      devaputto      danamayam      punnakiriyavatthum     atirekam
Karitva   silamayam   punnakiriyavatthum   atirekam   karitva   yame   deve
dasahi    thanehi    adhigganhati   dibbena   ayuna   .pe.   dibbehi
photthabbehi.
     {126.4}  Idha  pana  bhikkhave  ekaccassa  danamayam  punnakiriyavatthu
adhimattam  katam  hoti  silamayam  punnakiriyavatthu  adhimattam  katam hoti bhavanamayam
punnakiriyavatthu   nabhisambhoti   so  kayassa  bheda  parammarana  tusitanam
devanam  sahabyatam  upapajjati  tatra  bhikkhave  santusito  devaputto danamayam
punnakiriyavatthum  atirekam  karitva  silamayam  punnakiriyavatthum  atirekam karitva
tusite  deve  dasahi  thanehi  adhigganhati dibbena ayuna .pe. Dibbehi
photthabbehi.
     {126.5}  Idha  pana  bhikkhave  ekaccassa  danamayam  punnakiriyavatthu
adhimattam   katam   hoti   silamayam   punnakiriyavatthu   adhimattam   katam   hoti
bhavanamayam    punnakiriyavatthu    nabhisambhoti    so    kayassa   bheda
parammarana   nimmanaratinam   devanam   sahabyatam   upapajjati  tatra  bhikkhave
sunimmito    devaputto    danamayam   punnakiriyavatthum   atirekam   karitva
silamayam   punnakiriyavatthum   atirekam   karitva   nimmanarati   deve  dasahi
thanehi adhigganhati dibbena ayuna .pe. Dibbehi photthabbehi.
     {126.6}  Idha  pana  bhikkhave  ekaccassa  danamayam  punnakiriyavatthu
adhimattam  katam  hoti  silamayam  punnakirayavatthu  adhimattam  katam hoti bhavanamayam
punnakiriyavatthu    nabhisambhoti    so    kayassa    bheda   parammarana
paranimmitavasavattinam    devanam    sahabyatam    upapajjati    tatra   bhikkhave
paranimmitavasavatti        devaputto       danamayam       punnakiriyavatthum
Atirekam  karitva  silamayam  punnakiriyavatthum  atirekam karitva paranimmitavasavatti
deve    dasahi    thanehi   adhigganhati   dibbena   ayuna   dibbena
vannena   dibbena   sukhena   dibbena   yasena   dibbena  adhipateyyena
dibbehi   rupehi   dibbehi   saddehi  dibbehi  gandhehi  dibbehi  rasehi
dibbehi photthabbehi. Imani kho bhikkhave tini punnakiriyavatthuniti.
     [127]  37  Atthimani  bhikkhave  sappurisadanani  .  katamani attha
sucim   deti   panitam   deti  kalena  deti  kappiyam  deti  viceyya  deti
abhinham   deti  dadam  cittam  pasadeti  datva  attamano  hoti  .  imani
kho bhikkhave attha sappurisadananiti.
         Sucim panitam kalena                 kappiyam panabhojanam
         abhinham dadati danani 1-   sukhettesu 2- brahmacarisu
         neva 3- vippatisariyam 4-      cajitva amisam bahum
         evam dinnani danani          vannayanti vipassino
         evam yajitva medhavi              saddho muttena cetasa
         abyapajjham sukham lokam           pandito upapajjatiti.
     [128]  38  Sappuriso  bhikkhave  kule  jayamano  bahuno  janassa
atthaya   hitaya   sukhaya   hoti   matapitunam   atthaya  hitaya  sukhaya
hoti   puttadarassa   atthaya  hitaya  sukhaya  hoti  dasakammakaraporisassa
atthaya    hitaya    sukhaya    hoti   mittamaccanam   atthaya   hitaya
sukhaya    hoti    pubbapetanam    atthaya    hitaya    sukhaya    hoti
@Footnote: 1 Ma. danam .  2 Si. Yu. sukhette .  3 Si. Yu. na ca .  4 Ma. vippatisarassa.
Ranno  atthaya  hitaya  sukhaya  hoti  devatanam  atthaya  hitaya  sukhaya
hoti   samanabrahmananam   atthaya   hitaya  sukhaya  hoti  .  seyyathapi
bhikkhave    mahamegho    sabbasassani    sampadento   bahuno   janassa
atthaya  hitaya .pe. Hoti evameva kho bhikkhave sappuriso kule jayamano
bahuno  janassa  atthaya  hitaya  sukhaya  hoti  matapitunam  atthaya hitaya
sukhaya  hoti  puttadarassa  atthaya hitaya sukhaya hoti dasakammakaraporisassa
atthaya  hitaya  sukhaya  hoti  mittamaccanam  atthaya  hitaya sukhaya hoti
pubbapetanam  atthaya  hitaya  sukhaya  hoti  ranno  atthaya hitaya sukhaya
hoti  devatanam  atthaya  hitaya  sukhaya  hoti  samanabrahmananam  atthaya
hitaya sukhaya hotiti.
         Bahunam 1- vata atthaya            sappanno gharamavasam
         mataram pitaram pubbe               rattindivamatandito
         pujeti sahadhammena                pubbe katamanussaram
         anagare pabbajite             apape brahmacarino 2-
         nivitthasaddho pujeti             natva dhamme ca pesalo
         ranno hito devahito         natinam sakhinam hito
         sabbesam sa 3- hito hoti   saddhamme supatitthito
         vineyya maccheramalam           sa lokam bhajate sivanti.
     [129]   39   Atthime   bhikkhave   punnabhisanda   kusalabhisanda
@Footnote: 1 Si. Yu. bahunnam .   2 Ma. apace brahmacariyo .  3 Ma. so.
Sukhassahara     sovaggika    sukhavipaka    saggasamvattanika    itthaya
kantaya  manapaya  hitaya  sukhaya  samvattanti  .  katame attha idha bhikkhave
ariyasavako  buddham  saranam  gato  hoti  ayam  bhikkhave  pathamo punnabhisando
kusalabhisando    sukhassaharo   sovaggiko   sukhavipako   saggasamvattaniko
itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattati.
     {129.1}  Puna  caparam  bhikkhave  ariyasavako  dhammam saranam gato hoti
ayam  bhikkhave  dutiyo  punnabhisando  .pe.  samvattati . Puna caparam bhikkhave
ariyasavako  sangham  saranam  gato  hoti  ayam  bhikkhave  tatiyo punnabhisando
kusalabhisando    sukhassaharo   sovaggiko   sukhavipako   saggasamvattaniko
itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattati.
     {129.2}   Pancimani   bhikkhave  danani  mahadanani  aggannani
rattannani    vamsannani    poranani    asankinnani    asankinnapubbani
na   sankiyanti   na   sankiyissanti   appatikutthani   samanehi  brahmanehi
vinnuhi   katamani   panca  idha  bhikkhave  ariyasavako  panatipatam  pahaya
panatipata  pativirato  hoti  panatipata pativirato bhikkhave ariyasavako
aparimananam   sattanam   abhayam   deti   averam   deti  abyapajjham  deti
aparimananam   sattanam   abhayam  datva  averam  datva  abyapajjham  datva
aparimanassa    abhayassa   averassa   abyapajjhassa   bhagi   hoti   idam
bhikkhave   pathamam   danam   mahadanam   aggannam   rattannam  vamsannam  poranam
asankinnam    asankinnapubbam   na   sankiyati   na   sankiyissati   appatikuttham
Samanehi   brahmanehi   vinnuhi   ayam   bhikkhave   catuttho  punnabhisando
kusalabhisando    sukhassaharo   sovaggiko   sukhavipako   saggasamvattaniko
itthaya kantaya manapaya hitaya sukhaya samvattati.
     {129.3}   Puna  caparam  bhikkhave  ariyasavako  adinnadanam  pahaya
adinnadana  pativirato  hoti  .pe.  kamesu  micchacaram pahaya kamesu
micchacara  pativirato  hoti  .pe.  musavadam pahaya musavada pativirato
hoti  .pe.  suramerayamajjapamadatthanam  pahaya suramerayamajjapamadatthana
pativirato  hoti  suramerayamajjapamadatthana  pativirato bhikkhave ariyasavako
aparimananam   sattanam   abhayam   deti   averam   deti  abyapajjham  deti
aparimananam   sattanam   abhayam  datva  averam  datva  abyapajjham  datva
aparimanassa    abhayassa   averassa   abyapajjhassa   bhagi   hoti   idam
bhikkhave   pancamam   danam   mahadanam   aggannam  rattannam  vamsannam  poranam
asankinnam    asankinnapubbam   na   sankiyati   na   sankiyissati   appatikuttham
samanehi  brahmanehi  vinnuhi  ayam  [1]-  bhikkhave  atthamo punnabhisando
kusalabhisando    sukhassaharo   sovaggiko   sukhavipako   saggasamvattaniko
itthaya  kantaya  manapaya  hitaya  sukhaya  samvattati . Ime kho bhikkhave
attha     punnabhisanda     kusalabhisanda    sukhassahara    sovaggika
sukhavipaka   saggasamvattanika   itthaya  kantaya  manapaya  hitaya  sukhaya
samvattantiti.
     [130]  40  Panatipato  bhikkhave  asevito  bhavito bahulikato
@Footnote: 1 Ma. kho.
Nirayasamvattaniko     tiracchanayonisamvattaniko     pittivisayasamvattaniko    1-
yo    sabbalahuso   panatipatassa   vipako   manussabhutassa   appayuka-
samvattaniko   hoti  .  adinnadanam  bhikkhave  asevitam  bhavitam  bahulikatam
nirayasamvattanikam      tiracchanayonisamvattanikam      pittivisayasamvattanikam     yo
sabbalahuso     adinnadanassa    vipako    manussabhutassa    bhogabyasana-
samvattaniko   hoti   .   kamesu   micchacaro   bhikkhave   asevito
bhavito      bahulikato      nirayasamvattaniko      tiracchanayonisamvattaniko
pittivisayasamvattaniko     yo     sabbalahuso     kamesu    micchacarassa
vipako    manussabhutassa    sapattaverasamvattaniko   hoti   .   musavado
bhikkhave   asevito   bhavito  bahulikato  nirayasamvattaniko  tiracchanayoni-
samvattaniko     pittivisayasamvattaniko    yo    sabbalahuso    musavadassa
vipako    manussabhutassa    abhutabbhakkhanasamvattaniko    hoti   .   pisuna
bhikkhave    vaca    asevita    bhavita   bahulikata   nirayasamvattanika
tiracchanayonisamvattanika      pittivisayasamvattanika      yo     sabbalahuso
pisunaya    vacaya   vipako   manussabhutassa   mittehi   bhedanasamvattaniko
hoti   .   pharusa   bhikkhave   vaca   asevita   bhavita  bahulikata
nirayasamvattanika        tiracchanayonisamvattanika        pittivisayasamvattanika
yo     sabbalahuso     pharusaya     vacaya    vipako    manussabhutassa
amanapasaddasamvattaniko   hoti   .   samphappalapo   bhikkhave   asevito
bhavito      bahulikato      nirayasamvattaniko      tiracchanayonisamvattaniko
pittivisayasamvattaniko     yo     sabbalahuso    samphappalapassa    vipako
manussabhutassa    anadeyyavacasamvattaniko    hoti    .   suramerayapanam
@Footnote: 1 Ma. pettisamvattaniko. evamuparipi.
Bhikkhave    asevitam   bhavitam   bahulikatam   nirayasamvattanikam   tiracchanayoni-
samvattanikam    pittivisayasamvattanikam    yo    sabbalahuso   suramerayapanassa
vipako manussabhutassa ummattakasamvattaniko hotiti.
                     Danavaggo catuttho.
                        Tassuddanam
         dve danani vatthunca          khettam danupapatti 1- kiriyam
         dve sappurisa sabbalahuso   abhisando ca vattatiti 2-.
                     -------------
                    Uposathavaggo pancamo
     [131]  41  Evamme  sutam  .  ekam samayam bhagava savatthiyam viharati
jetavane   anathapindikassa   arame   .   tatra   kho  bhagava   bhikkhu
amantesi   bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum .
Bhagava etadavoca
     {131.1}    atthangasamannagato   bhikkhave   uposatho   upavuttho
mahapphalo  hoti  mahanisamso  mahajutiko  mahavippharo . Katham upavuttho ca
bhikkhave   atthangasamannagato   uposatho   mahapphalo   hoti   mahanisamso
mahajutiko   mahavippharo   idha  bhikkhave  ariyasavako  iti  patisancikkhati
yavajivam    arahanto    panatipatam   pahaya   panatipata   pativirata
nihitadanda    nihitasattha    lajji   dayapanna   sabbapanabhutahitanukampino
viharanti   ahampajja   imanca   rattim   imanca   divasam  panatipatam  pahaya
panatipata    pativirato   nihitadando   nihitasattho   lajji   dayapanno
@Footnote: 1 Ma. nanupapattiyo .  2 Ma. kiriyam dve sappurisa abhisando vipako cati.
Sabbapanabhutahitanukampi   viharami   iminapangena   1-   arahatam  anukaromi
uposatho   ca   me   upavuttho   bhavissatiti   imina   pathamena  angena
samannagato hoti .pe.
     {131.2}   Yavajivam  arahanto  adinnadanam  pahaya  adinnadana
pativirata  dinnadayi  dinnapatikankhi  athenena  sucibhutena  attana viharanti
ahampajja   imanca  rattim  imanca  divasam  adinnadanam  pahaya  adinnadana
pativirato  dinnadayi  dinnapatikankhi  athenena  sucibhutena  attana viharami
iminapangena  arahatam  anukaromi  uposatho ca me upavuttho bhavissatiti imina
dutiyena angena samannagato hoti .pe.
     {131.3}   Yavajivam  arahanto  abrahmacariyam  pahaya  brahmacarino
aracarino   virata   methuna   gamadhamma   ahampajja   imanca   rattim
imanca  divasam  abrahmacariyam  pahaya  brahmacari  aracari  virato methuna
gamadhamma  iminapangena  arahatam  anukaromi  uposatho  ca  me  upavuttho
bhavissatiti imina tatiyena angena samannagato hoti .pe.
     {131.4}  Yavajivam  arahanto  musavadam pahaya musavada pativirata
saccavadino  saccasandha  theta  paccayika  avisamvadaka  lokassa  ahampajja
imanca  rattim  imanca  divasam  musavadam pahaya musavada pativirato saccavadi
saccasandho  theto  paccayiko  avisamvadako  lokassa  iminapangena  arahatam
anukaromi  uposatho  ca  me  upavuttho  bhavissatiti imina catutthena angena
samannagato hoti .pe.
     {131.5}     Yavajivam     arahanto    suramerayamajjapamadatthanam
pahaya suramerayamajjapamadatthana pativirata
@Footnote: 1 Si. Yu. iminapi angena. evamuparipi.
Ahampajja    imanca    rattim    imanca   divasam   suramerayamajjapamadatthanam
pahaya      suramerayamajjapamadatthana      pativirato     iminapangena
arahatam   anukaromi   uposatho   ca   me   upavuttho   bhavissatiti  imina
pancamena angena samannagato hoti .pe.
     {131.6}   Yavajivam   arahanto   ekabhattika  rattuparata  virata
vikalabhojana    ahampajja   imanca   rattim   imanca   divasam   ekabhattiko
rattuparato    virato   vikalabhojana   iminapangena   arahatam   anukaromi
uposatho   ca   me   upavuttho   bhavissatiti   imina   chatthena  angena
samannagato hoti .pe.
     {131.7}   Yavajivam   arahanto  naccagitavaditavisukadassanamalagandha-
vilepanadharanamandanavibhusanatthanam     1-     pahaya    naccagitavaditavisuka-
dassanamalagandhavilepanadharanamandanavibhusanatthana pativirata
ahampajja    imanca    rattim    imanca    divasam   naccagitavaditavisukadassana-
malagandhavilepanadharanamandanavibhusanatthanam        pahaya        naccagita-
vaditavisukadassanamalagandhavilepanadharanamandanavibhusanatthana
pativirato   iminapangena  arahatam  anukaromi  uposatho  ca  me  upavuttho
bhavissatiti imina sattamena angena samannagato hoti .pe.
     {131.8}    Yavajivam    arahanto    uccasayanamahasayanam   pahaya
uccasayanamahasayana    pativirata   nicaseyyam   kappenti   mancake   va
tinasantharake  va  ahampajja  imanca  rattim  imanca  divasam uccasayanamahasayanam
pahaya   uccasayanamahasayana  pativirato  nicaseyyam  kappemi  mancake  va
tinasantharake   va   iminapangena   arahatam  anukaromi  uposatho  ca  me
upavuttho   bhavissatiti   imina  atthamena  angena  samannagato  hoti .
Evam   upavuttho   kho  bhikkhave  atthangasamannagato  uposatho  mahapphalo
hoti mahanisamso mahajutiko mahavippharoti.
@Footnote: 1 an. tika. 20/272 nacca... dassana mala....
     [132]   42   Atthangasamannagato   bhikkhave  uposatho  upavuttho
mahapphalo  hoti  mahanisamso  mahajutiko  mahavippharo  .  katham  upavuttho
ca   bhikkhave   atthangasamannagato  uposatho  mahapphalo  hoti  mahanisamso
mahajutiko   mahavippharo   idha  bhikkhave  ariyasavako  iti  patisancikkhati
yavajivam    arahanto    panatipatam   pahaya   panatipata   pativirata
nihitadanda    nihitasattha    lajji   dayapanna   sabbapanabhutahitanukampino
viharanti   ahampajja   imanca   rattim   imanca   divasam  panatipatam  pahaya
panatipata    pativirato   nihitadando   nihitasattho   lajji   dayapanno
sabbapanabhutahitanukampi    viharami    iminapangena    arahatam    anukaromi
upasatho ca me upavuttho bhavissatiti
     {132.1}  imina  pathamena angena samannagato hoti .pe. Yavajivam
arahanto   uccasayanamahasayanam   pahaya   uccasayanamahasayana   pativirata
nicaseyyam  kappenti  mancake  va  tinasantharake  va  ahampajja imanca rattim
imanca   divasam  uccasayanamahasayanam  pahaya  uccasayanamahasayana  pativirato
nicaseyyam  kappemi  mancake  va  tinasantharake  va  iminapangena  arahatam
anukaromi  uposatho  ca  me  upavuttho  bhavissatiti imina atthamena angena
samannagato  hoti  .  evam  upavuttho  kho  bhikkhave  atthangasamannagato
uposatho mahapphalo hoti mahanisamso mahajutiko mahavippharo.
     {132.2} Kivamahapphalo hoti kivamahanisamso kivamahajutiko kivamahavippharo
seyyathapi  bhikkhave  yo  imesam  solasannam mahajanapadanam pahutasattananam 1-
@Footnote: 1 Ma. pahutarattaratananam. evamuparipi.
Issaradhipaccam   rajjam   kareyya   seyyathidam   anganam   magadhanam  kasinam
kosalanam   vajjinam   mallanam   cetinam  vamsanam  kurunam  pancalanam  macchanam
surasenanam    assakanam    avantinam   gandharanam   kambojanam   atthanga-
samannagatassa   uposathassa   etam   kalam   nagghati   solasim   tam  kissa
hetu kapanam bhikkhave manusakam rajjam dibbam sukham upanidhaya.
     {132.3} Yani bhikkhave manusakani pannasam vassani catummaharajikanam
devanam  eso  eko  rattindivo  taya  rattiya timsarattiyo maso tena
masena   dvadasamasiyo   samvaccharo   tena   samvaccharena  dibbani  panca
vassasatani    catummaharajikanam    devanam   ayuppamanam   thanam   kho
panetam  bhikkhave  vijjati yam idhekacco itthi va puriso va atthangasamannagatam
uposatham   upavasitva   kayassa   bheda   parammarana  catummaharajikanam
devanam  sahabyatam  upapajjeyya  idam  kho  pana  metam  1- bhikkhave sandhaya
bhasitam kapanam manusakam rajjam dibbam sukham upanidhaya.
     {132.4}  Yam  bhikkhave  manusakam  vassasatam  2-  tavatimsanam devanam
eso   eko   rattindivo   taya   rattiya  timsarattiyo  maso  tena
masena   dvadasamasiyo   samvaccharo  tena  samvaccharena  dibbam  vassasahassam
tavatimsanam   devanam   ayuppamanam   thanam  kho  panetam  bhikkhave  vijjati
yam   idhekacco   itthi   va   puriso   va  atthangasamannagatam  uposatham
upavasitva     kayassa    bheda    parammarana    tavatimsanam   devanam
sahabyatam   upapajjeyya   idam   kho  pana  metam  bhikkhave  sandhaya  bhasitam
@Footnote: 1 Ma. panetam. evamuparipi .  2 Ma. yani bhikkhave manusakani vassasatani.
Kapanam manusakam rajjam dibbam sukham upanidhaya.
     {132.5}  Yani bhikkhave manusakani dve vassasatani yamanam devanam
eso  eko  rattindivo  taya  rattiya  timsarattiyo maso tena masena
dvadasamasiyo  samvaccharo  tena  samvaccharena  dibbani  dve  vassasahassani
yamanam  devanam  ayuppamanam thanam kho panetam bhikkhave vijjati yam idhekacco
itthi  va  puriso  va atthangasamannagatam uposatham upavasitva kayassa bheda
parammarana  yamanam  devanam  sahabyatam  upapajjeyya  idam  kho  pana  metam
bhikkhave sandhaya bhasitam kapanam manusakam rajjam dibbam sukham upanidhaya.
     {132.6}  Yani  bhikkhave  manusakani  cattari  vassasatani tusitanam
devanam  eso  eko  rattindivo  taya  rattiya timsarattiyo maso tena
masena   dvadasamasiyo   samvaccharo  tena  samvaccharena  dibbani  cattari
vassasahassani  tusitanam  devanam  ayuppamanam  thanam  kho  panetam  bhikkhave
vijjati  yam  idhekacco  itthi  va  puriso  va  atthangasamannagatam uposatham
upavasitva   kayassa   bheda   parammarana   tusitanam   devanam  sahabyatam
upapajjeyya  idam  kho  pana  metam  bhikkhave  sandhaya  bhasitam kapanam manusakam
rajjam dibbam sukham upanidhaya.
     {132.7}  Yani  bhikkhave  manusakani  attha vassasatani nimmanaratinam
devanam  eso  eko  rattindivo  taya  rattiya timsarattiyo maso tena
masena   dvadasamasiyo   samvaccharo   tena   samvaccharena  dibbani  attha
vassasahassani  nimmanaratinam  devanam  ayuppamanam  thanam kho panetam bhikkhave
vijjati  yam  idhekacco  itthi  va  puriso  va  atthangasamannagatam uposatham
Upavasitva   kayassa   bheda  parammarana  nimmanaratinam  devanam  sahabyatam
upapajjeyya   idam   kho   pana   metam   bhikkhave  sandhaya  bhasitam  kapanam
manusakam rajjam dibbam sukham upanidhaya.
     {132.8}    Yani    bhikkhave   manusakani   solasa   vassasatani
paranimmitavasavattinam   devanam   eso   eko  rattindivo  taya  rattiya
timsarattiyo   maso   tena   masena   dvadasamasiyo   samvaccharo  tena
samvaccharena   dibbani   solasa   vassasahassani  paranimmitavasavattinam  devanam
ayuppamanam   thanam   kho  panetam  bhikkhave  vijjati  yam  idhekacco  itthi
va  puriso  va  atthangasamannagatam  uposatham  upavasitva  kayassa  bheda
parammarana    paranimmitavasavattinam   devanam   sahabyatam   upapajjeyya   idam
kho   pana   metam  bhikkhave  sandhaya  bhasitam  kapanam  manusakam  rajjam  dibbam
sukham upanidhayati.
               Panam na hanne na cadinnamadiye
               musa na bhase na ca majjapo siya
               abrahmacariya virameyya methuna
               rattim na bhunjeyya vikalabhojanam
               malam na dharaye na ca gandhamacare
               mance chamayamva sayetha santhate
               etanhi atthangikamahuposatham
               buddhena dukkhantaguna pakasitam
               cando ca suro 1- ca ubho sudassana
@Footnote: 1 Ma. suriyo. evamuparipi.
               Obhasayanta anuyanti 1- yavata
               tamonuda te pana antalikkhaga
               nabhe pabhasanti disa virocana
               etamhi yam vijjati antare dhanam
               mutta mani veluriyanca bhaddakam
               singi suvannam athavapi kancanam
               yam jatarupam hatakanti vuccati
               atthangupetassa uposathassa
               kalampi te nanubhavanti solasim
               candappabha taraganava 2- sabbe
               tasma hi nari ca naro ca silava
               atthangupetam upavassuposatham
               punnani katvana sukhudrayani
               anindita saggamupenti thananti.
     [133]   43  Ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati  pubbarame
migaramatupasade  .  athakho visakha migaramata yena bhagava tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi  .  ekamantam
nisinnam   kho  visakham  migaramataram  bhagava  etadavoca  atthangasamannagato
visakhe  [2]-  uposatho  upavuttho  mahapphalo hoti mahanisamso mahajutiko
mahavippharo   .   katham   upavuttho   ca   visakhe   atthangasamannagato
@Footnote: 1 Ma. obhasayam anupariyanti. evamuparipi .  2 Ma. - ca. evamuparipi.
Uposatho    mahapphalo    hoti   mahanisamso   mahajutiko   mahavippharo
idha    visakhe   ariyasavako   iti   patisancikkhati   yavajivam   arahanto
panatipatam   pahaya   panatipata   pativirata   nihitadanda  nihitasattha
lajji     dayapanna     sabbapanabhutahitanukampino    viharanti    ahampajja
imanca    rattim    imanca   divasam   panatipatam   pahaya   panatipata
pativirato    nihitadando   nihitasattho   lajji   dayapanno   sabbapanabhuta-
hitanukampi    viharami    iminapangena   arahatam   anukaromi   uposatho
ca   me   upavuttho   bhavissatiti   imina  pathamena  angena  samannagato
hoti .pe.
     {133.1}    Yavajivam    arahanto    uccasayanamahasayanam   pahaya
uccasayanamahasayana    pativirata   nicaseyyam   kappenti   mancake   va
tinasantharake  va  ahampajja  imanca  rattim  imanca  divasam uccasayanamahasayanam
pahaya   uccasayanamahasayana  pativirato  nicaseyyam  kappemi  mancake  va
tinasantharake  va  iminapangena  arahatam anukaromi uposatho ca me upavuttho
bhavissatiti  imina  atthamena  angena  samannagato  hoti. Evam upavuttho
kho   visakhe  atthangasamannagato  uposatho  mahapphalo  hoti  mahanisamso
mahajutiko mahavippharo.
     {133.2}    Kivamahapphalo    hoti   kivamahanisamso   kivamahajutiko
kivamahavippharo  seyyathapi  visakhe  yo  imesam  solasannam mahajanapadanam
pahutasattaratananam  issaradhipaccam  rajjam  kareyya  seyyathidam anganam magadhanam
kasinam  kosalanam  vajjinam  mallanam  cetinam  vamsanam kurunam pancalanam macchanam
Surasenanam    assakanam   avantinam   gandharanam   kambojanam    atthanga-
samannagatassa   uposathassa   etam   kalam   nagghati   solasim   tam  kissa
hetu kapanam visakhe manusakam rajjam dibbam sukham upanidhaya.
     {133.3}    Yani    visakhe    manusakani   pannasa   vassani
catummaharajikanam   devanam   eso  eko  rattindivo  taya  rattiya
timsarattiyo   maso   tena   masena   dvadasamasiyo   samvaccharo  tena
samvaccharena     dibbani     panca     vassasatani     catummaharajikanam
devanam  ayuppamanam  thanam  kho  panetam  visakhe  vijjati  yam  idhekacco
itthi    va    puriso   va   atthangasamannagatam   uposatham   upavasitva
kayassa    bheda   parammarana   catummaharajikanam   devanam   sahabyatam
upapajjeyya  idam  kho  pana  metam  visakhe  sandhaya  bhasitam kapanam manusakam
rajjam dibbam sukham upanidhaya.
     {133.4}  Yam  visakhe  manusakam  vassasatam tavatimsanam devanam eso
eko   rattindivo   taya   rattiya  timsarattiyo  maso  tena  masena
dvadasamasiyo    samvaccharo    tena    samvaccharena    dibbam   vassasahassam
tavatimsanam   devanam   ayuppamanam   thanam  kho  panetam  visakhe  vijjati
yam  idhekacco  itthi  va  puriso va atthangasamannagatam uposatham upavasitva
kayassa   bheda   parammarana  tavatimsanam  devanam  sahabyatam  upapajjeyya
idam  kho  pana  metam  visakhe  sandhaya  bhasitam  kapanam  manusakam rajjam dibbam
sukham upanidhaya.
     {133.5}   Yani   visakhe  manusakani  dve  vassasatani  .pe.
Cattari    vassasatani    .pe.    attha   vassasatani   .pe.   solasa
vassasatani      paranimmitavasavattinam      devanam      eso     eko
Rattindivo  taya  rattiya  timsarattiyo  maso tena masena dvadasamasiyo
samvaccharo     tena    samvaccharena    dibbani    solasa    vassasahassani
paranimmitavasavattinam   devanam   ayuppamanam   thanam   kho  panetam  visakhe
vijjati  yam  idhekacco  itthi  va  puriso  va  atthangasamannagatam uposatham
upavasitva   kayassa   bheda   parammarana   paranimmitavasavattinam   devanam
sahabyatam   upapajjeyya   idam   kho  pana  metam  visakhe  sandhaya  bhasitam
kapanam manusakam rajjam dibbam sukham upanidhayati.
               Panam na hanne na cadinnamadiye
               musa na bhase na ca majjapo siya
               abrahmacariya virameyya methuna
               rattim na bhunjeyya vikalabhojanam
               malam na dharaye na ca gandhamacare
               mance chamayamva sayetha santhate
               etanhi atthangikamahuposatham
               buddhena dukkhantaguna pakasitam
               cando ca suro ca ubho sudassana
               obhasayanta anuyanti yavata
               tamonuda te pana antalikkhaga
               nabhe pabhasanti disa virocana
               etamhi yam vijjati antare dhanam
               Mutta mani veluriyanca bhaddakam
               singi suvannam athavapi kancanam
               yam jatarupam hatakanti vuccati
               atthangupetassa uposathassa
               kalampi te nanubhavanti solasim
               candappabha taraganava sabbe
               tasma hi nari ca naro ca silava
               atthangupetam upavassuposatham
               punnani katvana sukhudrayani
               anindita saggamupenti thananti.
     [134]   44   Ekam   samayam  bhagava  vesaliyam  viharati  mahavane
kutagarasalayam  .  athakho  vasettho  upasako yena bhagava tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi  .  ekamantam
nisinnam   kho   vasettham  upasakam  bhagava  etadavoca  atthangasamannagato
vasettha   uposatho   upavuttho   mahapphalo   hoti   .pe.   anindita
saggamupenti thananti.
     Evam   vutte   vasettho   upasako  bhagavantam  etadavoca  piya
me   bhante   natisalohita   atthangasamannagatam   uposatham   upavaseyyum
piyanampi   me   assa  natisalohitanam  digharattam  hitaya  sukhaya  sabbe
cepi    bhante    khattiya    atthangasamannagatam    uposatham   upavaseyyum
Sabbesampassa   khattiyanam   digharattam  hitaya  sukhaya  sabbe  cepi  bhante
brahmana  .pe.  vessa  sudda  atthangasamannagatam  uposatham upavaseyyum
sabbesampassa  suddanam  digharattam  hitaya  sukhayati  .  [1]- sabbe cepi
vasettha   khattiya  atthangasamannagatam  uposatham  upavaseyyum  sabbesampassa
khattiyanam  digharattam  hitaya  sukhaya  sabbe cepi vasettha brahmana .pe.
Vessa   sudda   atthangasamannagatam   uposatham  upavaseyyum  sabbesampassa
suddanam  digharattam  hitaya  sukhaya  sadevako cepi vasettha loko samarako
sabrahmako    sassamanabrahmani   paja   sadevamanussa   atthangasamannagatam
uposatham   upavaseyyum   sadevakassa  2-  lokassa  samarakassa  sabrahmakassa
sassamanabrahmaniya   pajaya   sadevamanussaya   digharattam   hitaya   sukhaya
ime  cepi  vasettha  mahasala  atthangasamannagatam  uposatham  upavaseyyum
imesampassa  mahasalanam  digharattam  hitaya  sukhaya  sace ceteyyum ko pana
vado manussabhutassati.
     [135]   45   Ekam   samayam  bhagava  savatthiyam  viharati  jetavane
anathapindikassa   arame   .  athakho  bojjha  upasika  yena  bhagava
tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi .
Ekamantam  nisinnam  kho  bojjham upasikam bhagava etadavoca atthangasamannagato
bojjhe   uposatho   upavuttho   mahapphalo  hoti  mahanisamso  mahajutiko
mahavippharo.
     {135.1}    Katham   upavuttho   ca   bojjhe   atthangasamannagato
uposatho    mahapphalo   hoti   mahanisamso   mahajutiko   mahavippharo
@Footnote: 1 Ma. evametam evametam .   2 Ma. sadevakassapissa.
Idha    bojjhe   ariyasavako   iti   patisancikkhati   yavajivam   arahanto
panatipatam      pahaya     panatipata     pativirata     nihitadanda
nihitasattha    lajji    dayapanna    sabbapanabhutahitanukampino    viharanti
ahampajja   imanca  rattim  imanca  divasam  panatipatam  pahaya  panatipata
pativirato    nihitadando   nihitasattho   lajji   dayapanno   sabbapanabhuta-
hitanukampi  viharami  iminapangena  arahatam  anukaromi  uposatho  ca  me
upavuttho bhavissatiti
     {135.2}  imina  pathamena angena samannagato hoti .pe. Yavajivam
arahanto   uccasayanamahasayanam   pahaya   uccasayanamahasayana   pativirata
nicaseyyam  kappenti  mancake  va  tinasantharake  va  ahampajja imanca rattim
imanca   divasam  uccasayanamahasayanam  pahaya  uccasayanamahasayana  pativirato
nicaseyyam   kappemi   mancake   va   tinasantharake   va   iminapangena
arahatam   anukaromi   uposatho   ca   me   upavuttho   bhavissatiti  imina
atthamena  angena  samannagato  hoti  .  evam  upavuttho  kho  bojjhe
atthangasamannagato   uposatho   mahapphalo   hoti  mahanisamso  mahajutiko
mahavippharo.
     {135.3}    Kivamahapphalo    hoti   kivamahanisamso   kivamahajutiko
kivamahavippharo  seyyathapi  bojjhe  yo  imesam  solasannam mahajanapadanam
pahutasattaratananam   issaradhipaccam   rajjam   kareyya   seyyathidam   anganam
magadhanam  kasinam  kosalanam  vajjinam  mallanam  cetinam vamsanam kurunam pancalanam
macchanam    surasenanam    assakanam    avantinam   gandharanam   kambojanam
Atthangasamannagatassa    uposathassa   etam   kalam   nagghati   solasim   tam
kissa   hetu   kapanam   bojjhe   manusakam   rajjam   dibbam  sukham  upanidhaya
yani  bojjhe  manusakani  pannasam  vassani  catummaharajikanam  devanam
eso  eko  rattindivo  taya  rattiya  timsarattiyo maso tena masena
dvadasamasiyo   samvaccharo   tena  samvaccharena  dibbani  panca  vassasatani
catummaharajikanam   devanam   ayuppamanam   thanam  kho  panetam  bojjhe
vijjati  yam  idhekacco  itthi  va  puriso  va  atthangasamannagatam uposatham
upavasitva   kayassa   bheda   parammarana   catummaharajikanam  devanam
sahabyatam   upapajjeyya   idam   kho  pana  metam  bojjhe  sandhaya  bhasitam
kapanam manusakam rajjam dibbam sukham upanidhaya.
     {135.4}   Yam  bojjhe  manusakam  vassasatam  .pe.  yani  bojjhe
manusakani   dve  vassasatani  .pe.  cattari  vassasatani  .pe.  attha
vassasatani  .pe.  solasa  vassasatani  paranimmitavasavattinam  devanam  eso
eko   rattindivo   taya   rattiya  timsarattiyo  maso  tena  masena
dvadasamasiyo  samvaccharo  tena  samvaccharena  dibbani  solasa vassasahassani
paranimmitavasavattinam  devanam  ayuppamanam  thanam  kho  panetam bojjhe vijjati
yam  idhekacco  itthi  va  puriso va atthangasamannagatam uposatham upavasitva
kayassa  bheda  parammarana  paranimmitavasavattinam devanam sahabyatam upapajjeyya
idam  kho  pana  metam  bojjhe  sandhaya bhasitam kapanam manusakam rajjam dibbam sukham
upanidhayati.
               Panam na hanne na cadinnamadiye
               musa na bhase na ca majjapo siya
               abrahmacariya virameyya methuna
               rattim na bhunjeyya vikalabhojanam
               malam na dharaye na ca gandhamacare
               mance chamayamva sayetha santhate
               etanhi atthangikamahuposatham
               buddhena dukkhantaguna pakasitam
               cando ca suro ca ubho sudassana
               obhasayanta anuyanti yavata
               tamonuda te pana antalikkhaga
               nabhe pabhasanti disa virocana
               etamhi yam vijjati antare dhanam
               mutta mani veluriyanca bhaddakam
               singi suvannam athavapi kancanam
               yam jatarupam hatakanti vuccati
               atthangupetassa uposathassa
               kalampi te nanubhavanti solasim
               candappabha taraganava sabbe
               tasma hi nari ca naro ca silava
               Atthangupetam upavassuposatham
               punnani katvana sukhudrayani
               anindita saggamupenti thananti.
     [136]  46  Ekam  samayam  bhagava  kosambiyam viharati ghositarame.
Tena   kho   pana  samayena  ayasma  anuruddho  divaviharam  gato  hoti
patisallino   .   athakho   sambahula  manapakayika  devata  yenayasma
anuruddho     tenupasankamimsu     upasankamitva     ayasmantam    anuruddham
abhivadetva   ekamantam   atthamsu   ekamantam   thita  kho  ta  devata
ayasmantam   anuruddham   etadavocum   mayam   bhante  anuruddha  manapakayika
nama  devata  tisu  thanesu  issariyam  karema  vasam  vattema  mayam bhante
anuruddha    yadisakam    vannam    akankhama    tadisakam   vannam   thanaso
patilabhama   yadisakam  saddam  1-  akankhama  tadisakam  saddam  1-  thanaso
patilabhama   yadisakam   sukham   akankhama  tadisakam  sukham  thanaso  patilabhama
mayam  bhante  anuruddha  manapakayika  nama  devata  imesu  tisu  thanesu
issariyam karema vasam vattemati.
     {136.1}  Athakho  ayasamto  anuruddhassa  etadahosi  aho vatima
devata   sabbava  nila  assu  nilavanna  nilavattha   nilalankarati .
Athakho     ta     devata    ayasmato    anuruddhassa    cittamannaya
sabbava    nila    ahesum   nilavanna   nilavattha    nilalankara  .
Athakho   ayasmato   anuruddhassa   etadahosi   aho    vatima  devata
sabbava   pita   assu   .pe.   sabbava   lohitaka   assu   sabbava
@Footnote: 1 Ma. saram. evamuparipi.
Odata   assu   odatavanna   odatavattha   odatalankarati .
Athakho   ta   devata   ayasamto   anuruddhassa   cittamannaya  sabbava
odata   ahesum  odatavanna  odatavattha  odatalankara  athakho
ta  devata  ekava  1- gayi ekava 1- nacci ekava 1- accharikam 2-
vadesi    seyyathapi   nama   pancangikassa   turiyassa   3-   suvinitassa
suppatippatalitassa    kusalehi    susamannahatassa    saddo   hoti   vaggu
ca  rajaniyo  ca  kamaniyo  ca  pemaniyo  ca  ramaniyo  ca  evameva  tasam
devatanam  alankaranam  saddo  hoti  vaggu  ca  rajaniyo  ca  kamaniyo  ca
pemaniyo   ca   ramaniyo  ca  .  athakho  ayasma  anuruddho  indriyani
okkhipi   .   athakho   ta   devata  na  khvayyo  anuruddho  sadiyatiti
tattheva antaradhayimsu.
     {136.2}   Athakho  ayasma  anuruddho  sayanhasamayam  patisallana
vutthito     yena    bhagava    tenupasankami    upasankamitva    bhagavantam
abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam   nisinno   kho   ayasma
anuruddho    bhagavantam   etadavoca   idhaham   bhante   divaviharam   gato
homi   patisallino   athakho   bhante   sambahula   manapakayika  devata
yenaham    tenupasankamimsu   upasankamitva   mam   abhivadetva   ekamantam
atthamsu   ekamantam   thita   kho   bhante   ta  devata  mam  etadavocum
mayam     bhante    anuruddha    manapakayika    nama    devata    tisu
thanesu    issariyam   karema   vasam   vattema   mayam   bhante   anuruddha
yadisakam      vannam      akankhama     tadisakam     vannam     thanaso
patilabhama      yadisakam     saddam     akankhama     tadisakam     saddam
@Footnote: 1 Ma. eka ca .  2 Ma. accharam. evamuparipi .  3 Ma. turiyassa. evamuparipi.
Thanaso   patilabhama   yadisakam   sukham   akankhama  tadisakam  sukham  thanaso
patilabhama    mayam    bhante    anuruddha   manapakayika   nama   devata
imesu   tisu   thanesu   issariyam  karema  vasam  vattemati  tassa  mayham
bhante   etadahosi   aho   vatima   devata   sabbava   nila   assu
nilavanna   nilavattha   nilalankarati   athakho   bhante   ta   devata
mama    cittamannaya    sabbava    nila   ahesum   nilavanna   nilavattha
nilalankara   tassa   mayham   bhante  etadahosi  aho  vatima  devata
sabbava   pita  assu  .pe.  sabbava  lohitaka  assu  .pe.  sabbava
odata    assu    odatavanna    odatavattha   odatalankarati
athakho   bhante   ta   devata   mama  cittamannaya   sabbava  odata
ahesum odatavanna odatavattha odatalankara
     {136.3} athakho bhante ta devata ekava gayi ekava nacci ekava
accharikam   vadesi   seyyathapi   nama   pancangikassa  turiyassa  suvinitassa
suppatippatalitassa   kusalehi   susamannahatassa   saddo   hoti   vaggu  ca
rajaniyo  ca  kamaniyo  ca  pemaniyo  ca ramaniyo ca evameva tasam devatanam
alankaranam  saddo  hoti  vaggu  ca  rajaniyo  ca  kamaniyo ca pemaniyo ca
ramaniyo   ca   athakhoham  bhante  indriyani  okkhipim  athakho  bhante  ta
devata   na   khvayyo  anuruddho  sadiyatiti  tattheva  antaradhayimsu  katihi
nu   kho   bhante   dhammehi   samannagato   matugamo  kayassa  bheda
parammarana manapakayikanam devanam sahabyatam upapajjatiti.
     {136.4}  Atthahi  kho  anuruddha  dhammehi  samannagato  matugamo
kayassa  bheda  parammarana  manapakayikanam  devanam  sahabyatam upapajjati.
Katamehi   atthahi   idha  anuruddha  matugamo  yassa  matapitaro  bhattuno
denti   atthakama   hitesino   anukampaka   anukampam   upadaya  tassa
hoti    pubbutthayini    pacchanipatini    kimkarapatissavini    manapacarini
piyavadini
     {136.5}  ye  te  bhattu  garuno  honti  matati va pitati va
samanabrahmanati  va  te  sakkaroti  garukaroti  maneti pujeti abbhagate
ca  asanodakena  patipujeti  ye  te  bhattu  abbhantara kammanta unnati
va  kappasati  va  tattha  dakkha  hoti  analasa  tatrupayaya  vimamsaya
samannagata   alam   katum   alam   samvidhatum   ye  te  bhattu  abbhantara
antojana  1-  dasati  va  pessati  va  kammakarati va tesam katanca
katato   janati   akatanca   akatato   janati   gilanakananca  balabalam
janati  khadaniyabhojaniyancassa  paccayamsena  2-  samvibhajati  yam bhatta aharati
dhanam   va  dhannam  va  rajatam  va  jatarupam  va  tam  arakkhena  guttiya
sampadeti   tattha   ca   hoti   adhutti   atheni   asondi   avinasika
upasika   kho  pana  hoti  buddham  saranam  gata  dhammam  saranam  gata  sangham
saranam gata
     {136.6}   silavati   kho   pana   hoti   panatipata  pativirata
adinnadana   pativirata   kamesu   micchacara   pativirata  musavada
pativirata   suramerayamajjapamadatthana   pativirata   cagavati   kho   pana
hoti  vigatamalamaccherena  cetasa  agaram ajjhavasati muttacagi 3- payatapani
@Footnote: 1 Ma. yo so bhattu abbhantaro antojano. evamuparipi .  2 Ma. paccamsena.
@3 Ma. muttacaga payatapanini. evamuparipi.
Vossaggarata   yacayoga   danasamvibhagarata   .   imehi  kho  anuruddha
atthahi   dhammehi   samannagato   matugamo  kayassa  bheda  parammarana
manapakayikanam devanam sahabyatam upapajjatiti.
         Yo nam bharati sabbada          niccam atapi ussuko
         tam sabbakamaharam posam         bhattaram natimannati
         na capi sotthi bhattaram       issavadena 1- rosaye
         bhattu ca garuno sabbe         patipujeti pandita
         utthahika analasa            sangahitaparijjana
         bhattu manapancarati            sambhatam anurakkhati
         ya evam vattati nari            bhattu chandavasanuga
         manapa nama te deva       yattha sa upapajjatiti.
     [137]   47  Ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati  pubbarame
migaramatupasade  .  athakho visakha migaramata .pe. Ekamantam nisidi.
Ekamantam   nisinnam   kho  visakham  migaramataram  bhagava  etadavoca  atthahi
kho  visakhe  dhammehi  samannagato  matugamo  kayassa bheda parammarana
manapakayikanam   devanam   sahabyatam   upapajjati  .  katamehi  atthahi  idha
visakhe   matugamo   yassa   matapitaro   bhattuno  denti  atthakama
hitesino   anukampaka   anukampam   upadaya   tassa   hoti  pubbutthayini
pacchanipatini   kimkarapatissavini   manapacarini  piyavadini  .pe.  cagavati
@Footnote: 1 Ma. issacarenatipi.
Kho  pana  hoti  vigatamalamaccherena  cetasa  agaram  ajjhavasati  muttacagi
payatapani  vossaggarata  yacayoga  danasamvibhagarata. Imehi kho visakhe
atthahi   dhammehi   samannagato   matugamo  kayassa  bheda  parammarana
manapakayikanam devanam sahabyatam upapajjatiti.
         Yo nam bharati sabbada          niccam atapi ussuko
         tam sabbakamaharam posam         bhattaram natimannati
         na capi sotthi bhattaram       issavadena rosaye
         bhattu ca garuno sabbe         patipujeti pandita
         utthahika analasa            sangahitaparijjana
         bhattu manapancarati            sambhatam anurakkhati
         ya evam vattati nari           bhattu chandavasanuga
         manapa nama te deva       yattha sa upapajjatiti.
     [138] 48 Ekam samayam bhagava bhaggesu viharati sumsumaragire bhesakalavane
migadaye   .   athakho  nakulamata  gahapatani  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   .pe.   nisidi   .   ekamantam   nisinnam  kho  nakulamataram
gahapatanim    bhagava    etadavoca   atthahi   kho   nakulamate   dhammehi
samannagato   matugamo   kayassa   bheda   parammarana  manapakayikanam
devanam   sahabyatam   upapajjati   .   katamehi   atthahi  idha   nakulamate
matugamo   yassa   matapitaro   bhattuno  denti  atthakama  hitesino
anukampaka   anukampam   upadaya  tassa  hoti  pubbutthayini  pacchanipatini
Kimkarapatissavini   manapacarini   piyavadini   .pe.   cagavati   kho  pana
hoti  vigatamalamaccherena  cetasa  agaram  ajjhavasati  muttacagi  payatapani
vossaggarata   yacayoga   danasamvibhagarata  .  imehi  kho  nakulamate
atthahi   dhammehi   samannagato   matugamo  kayassa  bheda  parammarana
manapakayikanam devanam sahabyatam upapajjatiti.
         Yo nam bharati sabbada          niccam atapi ussuko
         tam sabbakamaharam posam        bhattaram natimannati
         na capi sotthi bhattaram      issavadena rosaye
         bhattu ca garuno sabbe        patipujeti pandita
         utthahika analasa           sangahitaparijjana
         bhattu manapancarati            sambhatam anurakkhati
         ya evam vattati nari           bhattu chandavasanuga
         manapa nama te deva       yattha sa upapajjatiti.
     [139]   49  Ekam  samayam  bhagava  savatthiyam  viharati  pubbarame
migaramatupasade   .   athakho   visakha   migaramata   yena  bhagava
tenupasankami   upasankamitva   .pe.   nisidi   .  ekamantam  nisinnam  kho
visakham  migaramataram bhagava etadavoca catuhi kho visakhe dhammehi samannagato
matugamo   idhalokavijayaya   patipanno   hoti   ayamsa  loko  araddho
hoti   .   katamehi   catuhi   idha  visakhe  matugamo  susamvihitakammanto
hoti sangahitaparijano bhattu manapam carati sambhatam anurakkhati.
     Kathanca   visakhe  matugamo  susamvihitakammanto  hoti  idha  visakhe
matugamo   ye   te   bhattu   abbhantara   kammanta   unnati   va
kappasati   va   tattha   dakkha   hoti  analasa  tatrupayaya  vimamsaya
samannagata   alam   katum  alam  samvidhatum  evam  kho  visakhe  matugamo
susamvihitakammanto hoti.
     {139.1}  Kathanca  visakhe  matugamo  sangahitaparijano  hoti  idha
visakhe  matugamo  ye  te  bhattu  abbhantara  antojana  dasati va
pessati   va  kammakarati  va  tesam  katanca  katato  janati  akatanca
akatato   janati   gilanakananca  balabalam  janati  khadaniyabhojaniyancassa
paccayena samvibhajati evam kho visakhe matugamo sangahitaparijano hoti.
     {139.2}  Kathanca  visakhe matugamo bhattu manapam carati idha visakhe
matugamo  yam  bhattu  amanapasankhatam  tam jivitahetupi na ajjhacarati evam kho
visakhe matugamo bhattu manapam carati.
     {139.3}  Kathanca  visakhe  matugamo sambhatam anurakkhati idha visakhe
matugamo  yam  bhatta  aharati  dhanam  va  dhannam  va  rajatam  va jatarupam
va  tam  arakkhena  guttiya  sampadeti  tattha  ca  hoti  adhutti  atheni
asondi  avinasika  evam  kho  visakhe  matugamo  sambhatam  anurakkhati.
Imehi  kho  visakhe  catuhi  dhammehi samannagato matugamo idhalokavijayaya
patipanno hoti ayamsa loko araddho hoti.
     {139.4}   Catuhi  kho  visakhe  dhammehi  samannagato  matugamo
paralokavijayaya  patipanno  hoti  parassa  loko  araddho hoti. Katamehi
catuhi  idha  visakhe  matugamo  saddhasampanno  hoti  silasampanno  hoti
cagasampanno hoti pannasampanno hoti.
     {139.5}  Kathanca  visakhe  matugamo  saddhasampanno  hoti  idha
visakhe  matugamo  saddho  hoti  saddahati  tathagatassa  bodhim  itipi  so
bhagava    araham   sammasambuddho   vijjacaranasampanno   sugato   lokavidu
anuttaro   purisadammasarathi   sattha  devamanussanam  buddho  bhagavati  evam
kho visakhe matugamo saddhasampanno hoti.
     {139.6}  Kathanca  visakhe matugamo silasampanno hoti idha visakhe
matugamo  panatipata  pativirato hoti .pe. Suramerayamajjapamadatthana
pativirato hoti evam kho visakhe matugamo silasampanno hoti.
     {139.7}  Kathanca visakhe matugamo cagasampanno hoti idha visakhe
matugamo   vigatamalamaccherena   cetasa   agaram   ajjhavasati  muttacagi
payatapani  vossaggarata  yacayoga  danasamvibhagarata  evam  kho  visakhe
matugamo cagasampanno hoti.
     {139.8}  Kathanca  visakhe  matugamo  pannasampanno  hoti  idha
visakhe    matutamo    pannava    hoti    udayatthagaminiya   pannaya
samannagato   ariyaya   nibbedhikaya   sammadukkhakkhayagaminiya  evam  kho
visakhe   matugamo   pannasampanno   hoti   .  imehi  kho  visakhe
Catuhi   dhammehi  samannagato  matugamo  paralokavijayaya  patipanno  hoti
parassa loko araddho hotiti.
         Susamvihitakammanto             sangahitaparijjano
         bhattu manapam carati              sambhatam anurakkhati
         saddhasilena sampanno     vadannu vitamaccharo
         niccam maggam visodheti          sotthanam samparayikam
         iccete attha dhamma ca       yassa vijjanti nariya
         tampi silavatim ahu              dhammattham saccavadinim
         solasakarasampanna       atthangasusamagata
         tadisi silavati upasika     upapajjati devalokam manapanti.
     [140]   50   Catuhi   bhikkhave  dhammehi  samannagato  matugamo
idhalokavijayaya  patipanno  hoti  ayamsa  loko  araddho  hoti. Katamehi
catuhi   idha   bhikkhave  matugamo  susamvihitakammanto  hoti  sangahitaparijano
bhattu manapam carati sambhatam anurakkhati.
     {140.1}  Kathanca  bhikkhave  matugamo  susamvihitakammanto  hoti idha
bhikkhave  matugamo  ye  te  bhattu  abbhantara kammanta .pe. Evam kho
bhikkhave matugamo susamvihitakammanto hoti.
     {140.2}  Kathanca  bhikkhave  matugamo  sangahitaparijano  hoti  idha
bhikkhave  matugamo  ye  te  bhattu  abbhantara  antojana  .pe. Evam
kho bhikkhave matugamo sangahitaparijano hoti.
     {140.3}   Kathanca  bhikkhave  matugamo  bhattu  manapam  carati  idha
bhikkhave   matugamo   yam   bhattu   amanapasankhatam   tam   jivitahetupi  na
ajjhacarati evam kho bhikkhave matugamo bhattu manapam carati.
     {140.4}   Kathanca   bhikkhave   matugamo  sambhatam  anurakkhati  idha
bhikkhave  matugamo  yam bhatta aharati .pe. Evam kho bhikkhave matugamo
sambhatam   anurakkhati  .  imehi  kho  bhikkhave  catuhi  dhammehi  samannagato
matugamo idhalokavijayaya patipanno hoti ayamsa loko araddho hoti.
     {140.5} Catuhi bhikkhave dhammehi samannagato matugamo paralokavijayaya
patipanno  hoti  parassa  loko araddho hoti. Katamehi catuhi idha bhikkhave
matugamo  saddhasampanno  hoti  silasampanno  hoti  cagasampanno  hoti
pannasampanno hoti.
     {140.6}  Kathanca  bhikkhave  matugamo  saddhasampanno  hoti  idha
bhikkhave  matugamo  saddho  hoti  .pe.  evam  kho  bhikkhave matugamo
saddhasampanno hoti.
     {140.7}  Kathanca  bhikkhave matugamo silasampanno hoti idha bhikkhave
matugamo  panatipatapativirato  hoti  .pe. Suramerayamajjapamadatthana
pativirato hoti evam kho bhikkhave matugamo silasampanno hoti.
     {140.8}  Kathanca bhikkhave matugamo cagasampanno hoti idha bhikkhave
matugamo   vigatamalamaccherena  cetasa  agaram  ajjhavasati  .pe.  evam
Kho bhikkhave matugamo cagasampanno hoti.
     {140.9}  Kathanca  bhikkhave  matugamo  pannasampanno  hoti  idha
bhikkhave  matugamo  pannava  hoti  .pe.  evam  kho bhikkhave matugamo
pannasampanno  hoti  .  imehi  kho  bhikkhave  catuhi dhammehi samannagato
matugamo   paralokavijayaya   patipanno   hoti  parassa  loko  araddho
hotiti.
         Susamvihitakammanto             sangahitaparijjano
         bhattu manapam carati              sambhatam anurakkhati
         saddhasilena sampanno     vadannu vitamaccharo
         niccam maggam visodheti          sotthanam samparayikam
         iccete attha dhamma ca       yassa vijjanti nariya
         tampi silavatim ahu              dhammattham saccavadinim
         solasakarasampanna       atthangasusamagata
         tadisi silavati upasika     upapajjati devalokam manapanti.
                    Uposathavaggo pancamo.
                        Tassuddanam
         sankhitte vitthate visakhe    vasettho bojjhaya pancamam
         anuruddham pana 1- visakhe     nakula idhalokika dveti.
                     Pannasako samatto.
                     -------------
@Footnote: 1 Ma. puna.
                  Pannasakasangahita vagga
                    sandhanavaggo pathamo
     [141]   51   Ekam  samayam  bhagava  sakkesu  viharati  kapilavatthusmim
nigrodharame  .  athakho  mahapajapati 1- gotami yena bhagava tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   atthasi   ekamantam
thita   kho   mahapajapati   gotami   bhagavantam   etadavoca  sadhu  bhante
labheyya   matugamo  tathagatappavedite  dhammavinaye  agarasma  anagariyam
pabbajjanti  .  alam  gotami  ma  te  rucci matugamassa tathagatappavedite
dhammavinaye agarasma anagariyam pabbajjati.
     {141.1}  Dutiyampi  kho mahapajapati gotami bhagavantam etadavoca sadhu
bhante   labheyya   matugamo   tathagatappavedite  dhammavinaye  agarasma
anagariyam   pabbajjanti   .   alam   gotami  ma  te  rucci  matugamassa
tathagatappavedite dhammavinaye agarasma anagariyam pabbajjati.
     {141.2}  Tatiyampi  kho mahapajapati gotami bhagavantam etadavoca sadhu
bhante   labheyya   matugamo   tathagatappavedite  dhammavinaye  agarasma
anagariyam   pabbajjanti   .   alam   gotami  ma  te  rucci  matugamassa
tathagatappavedite   dhammavinaye   agarasma   anagariyam   pabbajjati  .
Athakho    mahapajapati   gotami   na   bhagava   anujanati   matugamassa
@Footnote: 1 Ma. mahapajapati. evamuparipi.
Tathagatappavedite   dhammavinaye   agarasma   anagariyam  pabbajjanti  dukkhi
dummana   assumukhi   rudamana   bhagavantam   abhivadetva  padakkhinam  katva
pakkami.
     {141.3}  Athakho  bhagava  kapilavatthusmim  yathabhirantam  viharitva yena
vesali  tena  carikam  pakkami  anupubbena  carikam caramano yena vesali
tadavasari  tatra  suradam  bhagava  vesaliyam viharati mahavane kutagarasalayam.
Athakho    mahapajapati    gotami    kese    chedapetva   kasayani
vatthani  acchadetva  sambahulahi  sakiyahi  1- saddhim yena vesali tena
pakkami  anupubbena  yena  vesali  mahavanam  kutagarasala  tenupasankami
athakho  mahapajapati  gotami  sunehi  padehi  rajokinnena  gattena  dukkhi
dummana  assumukhi  rudamana  bahidvarakotthake  atthasi  .  addasa  kho
ayasma   anando   mahapajapatim  gotamim  sunehi  padehi  rajokinnena
gattena  dukkhim  dummanam  assumukhim  rudamanam  bahidvarakotthake  thitam  disvana
mahapajapatim  gotamim  etadavoca kim nu tvam gotami sunehi padehi rajokinnena
gattena  dukkhi  dummana  assumukhi  rudamana  bahidvarakotthake  thitati .
Tatha   hi   pana   bhante   ananda  na  bhagava  anujanati  matugamassa
tathagatappavedite   dhammavinaye   agarasma   anagariyam   pabbajjanti  .
Tenahi  gotami  idheva  tava  hohi  yavaham  bhagavantam yacami matugamassa
tathagatappavedite dhammavinaye agarasma anagariyam pabbajjanti.
@Footnote: 1 Ma. sakiyanihi.
     {141.4}  Athakho  ayasma  anando  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva  bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno
kho  ayasma  anando  bhagavantam  etadavoca  esa  bhante mahapajapati
gotami   sunehi   padehi  rajokinnena  gattena  dukkhi  dummana  assumukhi
rudamana   bahidvarakotthake   thita  na  bhagava  anujanati  matugamassa
tathagatappavedite   dhammavinaye   agarasma   anagariyam  pabbajjanti  sadhu
bhante   labheyya   matugamo   tathagatappavedite  dhammavinaye  agarasma
anagariyam   pabbajjanti   .   alam  ananda  ma  te  rucci  matugamassa
tathagatappavedite   dhammavinaye   agarasma   anagariyam   pabbajjati  .
Dutiyampi kho .pe.
     {141.5}  Tatiyampi  kho ayasma anando bhagavantam etadavoca sadhu
bhante   labheyya   matugamo   tathagatappavedite  dhammavinaye  agarasma
anagariyam   pabbajjanti   .   alam  ananda  ma  te  rucci  matugamassa
tathagatappavedite  dhammavinaye  agarasma  anagariyam  pabbajjati . Athakho
ayasmato   anandassa   etadahosi  na  bhagava  anujanati  matugamassa
tathagatappavedite   dhammavinaye   agarasma  anagariyam  pabbajjam  yannunaham
annenapi   pariyayena  bhagavantam  yaceyyam  matugamassa  tathagatappavedite
dhammavinaye  agarasma  anagariyam  pabbajjanti  athakho  ayasma  anando
bhagavantam  etadavoca  bhabbo  nu  kho  bhante  matugamo tathagatappavedite
dhammavinaye     agarasma     anagariyam     pabbajitva    sotapattiphalam
Va  sakadagamiphalam  va  anagamiphalam  va  arahattaphalam  va sacchikatunti.
Bhabbo   ananda   matugamo   tathagatappavedite  dhammavinaye  agarasma
anagariyam       pabbajitva       sotapattiphalampi      sakadagamiphalampi
anagamiphalampi   arahattaphalampi   sacchikatunti   .   sace  bhante  bhabbo
matugamo    tathagatappavedite    dhammavinaye    agarasma    anagariyam
pabbajitva     sotapattiphalampi     .pe.    arahattaphalampi    sacchikatum
bahukara   bhante   mahapajapati   gotami  bhagavato  matuccha  apadika
posika    khirassa   dayika   bhagavantam   janettiya   kalakataya   thannam
payesi  sadhu  bhante  labheyya  matugamo  tathagatappavedite  dhammavinaye
agarasma   anagariyam   pabbajjanti   .   sace   ananda   mahapajapati
gotami attha garudhamme patigganhati savassa hotu upasampada.
     {141.6}     Vassasatupasampannaya    bhikkhuniya    tadahupasampannassa
bhikkhuno    abhivadanam    paccutthanam    anjalikammam   samicikammam   kattabbam
ayampi   dhammo   sakkatva   garukatva   manetva   pujetva  yavajivam
anatikkamaniyo   .   na  bhikkhuniya  abhikkhuke  avase  vassam  upagantabbam
ayampi   dhammo   sakkatva   garukatva   manetva   pujetva  yavajivam
anatikkamaniyo   .   anvaddhamasam   bhikkhuniya   bhikkhusanghato  dve  dhamma
paccasimsitabba    uposathapucchakanca   ovadupasankamananca   ayampi   dhammo
sakkatva garukatva manetva pujetva yavajivam anatikkamaniyo.
     {141.7} Vassam vutthaya bhikkhuniya ubhatosanghe tihi thanehi pavaretabbam
ditthena va sutena va parisankaya va ayampi dhammo sakkatva garukatva manetva
Pujetva yavajivam anatikkamaniyo.
     {141.8}  Garudhammam  ajjhapannaya bhikkhuniya ubhatosanghe pakkhamanattam
caritabbam  ayampi  dhammo  sakkatva  garukatva  manetva pujetva yavajivam
anatikkamaniyo  .  dve  vassani  chasu  dhammesu  sikkhitasikkhaya sikkhamanaya
ubhatosanghe    upasampada    pariyesitabba   ayampi   dhammo   sakkatva
garukatva  manetva  pujetva  yavajivam  anatikkamaniyo  .  na  bhikkhuniya
kenaci   pariyayena   bhikkhu   akkositabbo  paribhasitabbo  ayampi  dhammo
sakkatva   garukatva   manetva   pujetva  yavajivam  anatikkamaniyo .
Ajjatagge  ovato  bhikkhuninam  bhikkhusu  vacanapatho  anovato  bhikkhunam bhikkhunisu
vacanapatho  ayampi  dhammo  sakkatva  garukatva manetva pujetva yavajivam
anatikkamaniyo.
     {141.9}  Sace  ananda  mahapajapati  gotami ime attha garudhamme
patigganhati savassa hotu upasampadati.
     {141.10}  Athakho  ayasma  anando bhagavato santike ime attha
garudhamme  uggahetva  yena  mahapajapati gotami tenupasankami upasankamitva
mahapajapatim  gotamim  etadavoca  sace  kho  tvam  gotami  attha  garudhamme
patigganheyyasi   sava   te   bhavissati   upasampada  vassasatupasampannaya
bhikkhuniya     tadahupasampannassa     bhikkhuno     abhivadanam     paccutthanam
anjalikammam   samicikammam   kattabbam   ayampi   dhammo  sakkatva  garukatva
manetva  pujetva  yavajivam  anatikkamaniyo  .pe.  ajjatagge  ovato
bhikkhuninam   bhikkhusu  vacanapatho  anovato  bhikkhunam  bhikkhunisu  vacanapatho  ayampi
Dhammo  sakkatva  garukatva  manetva  pujetva yavajivam anatikkamaniyo.
Sace  kho  tvam  gotami  ime  attha  garudhamme  patigganheyyasi sava te
bhavissati upasampadati.
     {141.11}  Seyyathapi  bhante  ananda itthi va puriso va daharo
yuva   mandanakajatiko   sisanhato   1-   uppalamalam   va  vassikamalam
va    adhimuttakamalam   va   labhitva   ubhohi   hatthehi   patiggahetva
uttamange  sirasmim  patitthapeyya  evameva  kho  aham  bhante  [ananda]
ime attha garudhamme patigganhami yavajivam anatikkamaniyeti.
     {141.12}  Athakho  ayasma  anando  yena  bhagava tenupasankami
upasankamitva  bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno
kho   ayasma   anando   bhagavantam   etadavoca   patiggahita   bhante
mahapajapatiya  gotamiya  attha  garudhamma  yavajivam  anatikkamaniyati 2-.
Sace   ananda   nalabhissa   matugamo   tathagatappavedite   dhammavinaye
agarasma   anagariyam   pabbajjam  ciratthitikam  ananda  brahmacariyam  abhavissa
vassasahassameva   saddhammo  tittheyya  yato  ca  kho  ananda  matugamo
tathagatappavedite   dhammavinaye   agarasma   anagariyam  pabbajito  nadani
ananda  brahmacariyam  ciratthitikam  bhavissati  pancevadani  ananda  vassasatani
saddhammo  thassati  seyyathapi  ananda  yani kanici kulani bahuitthikani 3-
appapurisakani    tani   suppadhamsiyani   honti   corehi   kumbhatthenakehi
evameva    kho    ananda    yasmim    dhammavinaye   labhati   matugamo
agarasma anagariyam pabbajjam na tam brahmacariyam ciratthitikam *- hoti
@Footnote: 1 sisamnhatotipi .  2 annattha ime dve patha natthi. upasampanna bhagavato
@matucchati dissati .   3 Ma. bahutthikani.
@* mikar—kr khagoe caritthitikam peDna ciratthitikam
     {141.13}  Seyyathapi  ananda  sampanne salikkhette setatthika
nama  rogajati  nipatati evam tam salikkhettam na ciratthitikam hoti evameva kho
ananda  yasmim  dhammavinaye  labhati  matugamo  agarasma anagariyam pabbajjam
na   tam   brahmacariyam   ciratthitikam   hoti   seyyathapi  ananda  sampanne
ucchukkhette  manjetthika  1-  nama rogajati nipatati evam tam ucchukkhettam
na   ciratthitikam   hoti   evameva  kho  ananda  yasmim  dhammavinaye  labhati
matugamo   agarasma  anagariyam  pabbajjam  na  tam  brahmacariyam  ciratthitikam
hoti    seyyathapi   ananda   puriso   mahato   talakassa   patikacceva
palim   bandheyya   yavadeva   udakassa   anatikkamanaya   evameva   kho
ananda    maya    patikacceva   bhikkhuninam   attha   garudhamma   pannatta
yavajivam anatikkamaniyati.
     [142]   52   Ekam   samayam  bhagava  vesaliyam  viharati  mahavane
kutagarasalayam  .  athakho  ayasma  anando  yena bhagava tenupasankami
upasankamitva    bhagavantam    abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam
nisinno   kho   ayasma  anando  bhagavantam  etadavoca  katihi  nu  kho
bhante   dhammehi   samannagato  bhikkhu  bhikkhunovadako  sammannitabboti .
Atthahi   kho   ananda   dhammehi   samannagato   bhikkhu   bhikkhunovadako
sammannitabbo    katamehi    atthahi    idhananda   bhikkhu   silava   hoti
.pe.   samadaya  sikkhati  sikkhapadesu  bahussuto  hoti  .pe.  ditthiya
suppatividdha   ubhayani  kho  panassa  patimokkhani  vittharena  svagatani
@Footnote: 1 Ma. manjitthika.
Honti  suvibhattani  suppavattitani  1-  suvinicchitani  suttaso anubyanjanaso
kalyanavaco   hoti   kalyanavakkarano   poriya  vacaya  samannagato
vissatthaya    anelagalaya    atthassa    vinnapaniya    patibalo   hoti
bhikkhunisanghassa   dhammiya   kathaya   sandassetum   samadapetum   samuttejetum
sampahamsetum   yebhuyyena   bhikkhuninam  piyo  hoti  manapo  na  kho  panetam
bhagavantam     uddissa     pabbajitaya    kasayavatthanivasanaya    garudhamma-
majjhapannapubbo  hoti  visativasso  va  hoti  atirekavisativasso  va.
Imehi  kho  ananda  atthahi  dhammehi  samannagato  bhikkhu  bhikkhunovadako
sammannitabboti.
     [143]   53   Ekam   samayam  bhagava  vesaliyam  viharati  mahavane
kutagarasalayam  .  athakho  mahapajapati  gotami  yena bhagava tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   atthasi   ekamantam
thita  kho  [2]-  mahapajapati  gotami bhagavantam etadavoca sadhu me bhante
bhagava   sankhittena  dhammam  desetu  yamaham  bhagavato  dhammam  sutva  eka
vupakattha  appamatta  atapini  pahitatta  vihareyyanti  .  ye  kho tvam
gotami   dhamme   janeyyasi   ime   dhamma  saragaya  samvattanti  no
viragaya  samyogaya  samvattanti  no  visamyogaya  acayaya  samvattanti  no
apacayaya    mahicchataya    samvattanti    no   appicchataya   asantutthiya
samvattanti  no  santutthiya  sanganikaya  samvattanti no pavivekaya kosajjaya
samvattanti  no  viriyarambhaya dubbharataya samvattanti no subharatayati ekamsena
gotami dhareyyasi neso dhammo neso vinayo netam satthusasananti.
@Footnote: 1 Ma. suppavattini .  2 Ma. sa.
     {143.1}  Ye  ca  kho  tvam gotami dhamme janeyyasi ime dhamma
viragaya  samvattanti  no  saragaya  visamyogaya  samvattanti  no  samyogaya
apacayaya    samvattanti   no   acayaya   appicchataya   samvattanti   no
mahicchataya    santutthiya    samvattanti    no   asantutthiya   pavivekaya
samvattanti   no   sanganikaya   viriyarambhaya   samvattanti  no  kosajjaya
subharataya   samvattanti   no  dubbharatayati  ekamsena  gotami  dhareyyasi
eso dhammo eso vinayo etam satthusasananti.
     [144]   54   Ekam  samayam  bhagava  koliyesu  viharati  kakkarapattam
nama   koliyanam   nigamo   .   athakho   dighajanu   koliyaputto   yena
bhagava      tenupasankami     upasankamatva     bhagavantam    abhivadetva
ekamantam    nisidi    ekamantam   nisinno   kho   dighajanu   koliyaputto
bhagavantam   etadavoca   mayam  bhante  gihi  kamabhogi  1-  puttasambadhasayanam
ajjhavasama       kasikacandanam       paccanubhoma      malagandhavilepanam
dharayama   jataruparajatam   sadiyama   tesam  no  bhante  bhagava  amhakam
tatha   dhammam   desetu   ye   amhakam   assu   dhamma  ditthadhammahitaya
ditthadhammasukhaya samparayahitaya samparayasukhayati.
     {144.1}     Cattarome    byagghapajja    dhamma    kulaputtassa
ditthadhammahitaya    samvattanti    ditthadhammasukhaya    .   katame   cattaro
utthanasampada arakkhasampada kalyanamittata samajivita.
@Footnote: 1 Ma. kamabhogino.
     {144.2}  Katama  ca  byagghapajja  utthanasampada  idha  byagghapajja
kulaputto  yena  kammutthanena  1-  jivikam kappeti yadi kasiya yadi vanijjaya
yadi   gorakkhena  yadi  issatthena  yadi  rajaporisena  yadi  sippannatarena
tattha    dakkho   hoti   analaso   tatrupayaya   vimamsaya   samannagato
alam katum alam samvidhatum ayam vuccati byagghapajja utthanasampada.
     {144.3}  Katama  ca  byagghapajja  arakkhasampada  idha  byagghapajja
kulaputtassa    bhoga    honti    utthanaviriyadhigata    bahabalaparicita
sedavakkhitta  dhammika  dhammaladdha  te  arakkhena  guttiya  sampadeti
kinti  me  ime  bhoge  neva rajano hareyyum na cora hareyyum na aggi
daheyya   na   udakam   vaheyya   na  appiya  dayada  hareyyunti  ayam
vuccati byagghapajja arakkhasampada.
     {144.4}  Katama  ca  byagghapajja  kalyanamittata  idha  byagghapajja
kulaputto  yasmim  game  va nigame va pativasati tatra ye te honti gahapati
va   gahapatiputta  va  dahara  va  vuddhasilino  vuddha  va  vuddhasilino
saddhasampanna      silasampanna      cagasampanna      pannasampanna
tehi    saddhim   santitthati   sallapati   sakaccham   samapajjati   yatharupanam
saddhasampannanam    saddhasampadam    anusikkhati   yatharupanam   silasampannanam
silasampadam     anusikkhati     yatharupanam     cagasampannanam    cagasampadam
anusikkhati     yatharupanam    pannasampannanam    pannasampadam    anusikkhati
ayam vuccati byagghapajja kalyanamittata.
@Footnote: 1 Ma. ammatthanena. evamuparipi.
     {144.5}  Katama  ca  byagghapajja samajivita idha byagghapajja kulaputto
ayanca   bhoganam   viditva  vayanca  bhoganam  viditva  samajivikam  kappeti
naccogalham   natihinam   evam  me  ayo  vayam  pariyadaya  thassati  na
ca   me   vayo   ayam   pariyadaya   thassatiti   seyyathapi  byagghapajja
tuladharo   va   tuladharantevasi   va   tulam   paggahetva  janati
ettakena  va  onatam  ettakena  va unnatanti evameva kho byagghapajja
kulaputto    ayanca    bhoganam   viditva   vayanca   bhoganam   viditva
samajivikam   kappeti   naccogalham   natihinam   evam   me   ayo  vayam
pariyadaya  thassati  na  ca  me  vayo  ayam  pariyadaya  thassatiti  sacayam
byagghapajja   kulaputto   appayo  samano  ularam  jivikam  kappeti  tassa
bhavanti   vattaro   udumbarakhadivayam   1-   kulaputto   bhoge  khadatiti
sace  panayam  byagghapajja  kulaputto  mahayo  samano  kasiram jivikam kappeti
tassa   bhavanti   vattaro   addhamarakancayam   2-   kulaputto  marissatiti
yato   ca   khoyam   byagghapajja   kulaputto   ayanca   bhoganam  viditva
vayanca   bhoganam   viditva   samajivikam   kappeti   naccogalham  natihinam
evam  me  ayo  vayam  pariyadaya  thassati na ca me vayo ayam pariyadaya
thassatiti ayam vuccati byagghapajja samajivita.
     {144.6}  Evam samuppannanam byagghapajja bhoganam cattari apayamukhani
honti   itthidhutto   suradhutto   akkhadhutto   papamitto   papasahayo
papasampavanko    seyyathapi   byagghapajja   mahato   talakassa   cattari
@Footnote: 1 Ma. udumbarakhadikancayantampi patho. evamuparipi .  2 Si. Yu. ajaddhumarikam
@vayam. Ma. ajetthamaranamvayam.
Ceva   ayamukhani   cattari  ca  apayamukhani  tassa  puriso  yani  ceva
ayamukhani   tani   pidaheyya   yani   ca  apayamukhani  tani  vivareyya
devo  ca  na  samma  dharam  anuppaveccheyya  evanhi  tassa  byagghapajja
mahato   talakassa   parihaniyeva   patikankha  no  vuddhi  evameva  kho
byagghapajja   evam   samuppannanam   bhoganam  cattari  apayamukhani  honti
itthidhutto suradhutto akkhadhutto papamitto papasahayo papasampavanko.
     {144.7}   Evam   samuppannanam   byagghapajja   bhoganam   cattari
ayamukhani   honti  naitthidhutto  nasuradhutto  naakkhadhutto  kalyanamitto
kalyanasahayo    kalyanasampavanko    seyyathapi    byagghapajja   mahato
talakassa  cattari  ceva  ayamukhani  cattari  ca apayamukhani tassa puriso
yani   ceva   ayamukhani  tani  vivareyya  yani  ca  apayamukhani  tani
pidaheyya   devo   ca   samma   dharam  anuppaveccheyya  evanhi  tassa
byagghapajja   mahato   talakassa   vuddhiyeva   patikankha   no   parihani
evameva  kho  byagghapajja  evam  samuppannanam  bhoganam cattari ayamukhani
honti     naitthidhutto     nasuradhutto    naakkhadhutto    kalyanamitto
kalyanasahayo    kalyanasampavanko    .    ime    kho    byagghapajja
cattaro      dhamma      kulaputtassa     ditthadhammahitaya     samvattanti
ditthadhammasukhaya.
     {144.8}  Cattarome  byagghapajja dhamma kulaputtassa samparayahitaya
samvattanti    samparayasukhaya    .    katame    cattaro   saddhasampada
Silasampada cagasampada pannasampada.
     {144.9}   Katama  ca  byagghapajja  saddhasampada  idha  byagghapajja
kulaputto  saddho  hoti  saddahati  tathagatassa  bodhim itipi so bhagava .pe.
Sattha    devamanussanam    buddho   bhagavati   ayam   vuccati   byagghapajja
saddhasampada.
     {144.10}   Katama   ca  byagghapajja  silasampada  idha  byagghapajja
kulaputto  panatipata  pativirato  hoti .pe. Suramerayamajjapamadatthana
pativirato hoti ayam vuccati byagghapajja silasampada.
     {144.11}   Katama  ca  byagghapajja  cagasampada  idha  byagghapajja
kulaputto   vigatamalamaccherena   cetasa   agaram   ajjhavasati  muttacago
payatapani    vossaggarato   yacayogo   danasamvibhagarato   ayam   vuccati
byagghapajja cagasampada.
     {144.12}  Katama  ca  byagghapajja  pannasampada  idha  byagghapajja
kulaputto    pannava    hoti   udayatthagaminiya   pannaya   samannagato
ariyaya   nibbedhikaya   sammadukkhakkhayagaminiya   ayam  vuccati  byagghapajja
pannasampada    .    ime    kho    byagghapajja    cattaro   dhamma
kulaputtassa samparayahitaya samvattanti samparayasukhayati.
         Utthata kammadheyyesu        appamatto vidhanava
         samam kappeti jivitam 1-         sambhatam anurakkhati
         saddho silena sampanno    vadannu vitamaccharo
@Footnote: 1 Ma. jivikam.
         Niccam maggam visodheti          sotthanam samparayikam
         iccete attha dhamma ca       saddhassa gharamesino
         akkhata saccanamena        ubhayattha sukhavaha
         ditthadhammahitatthaya           samparayasukhaya ca
         evametam gahatthanam             cago punnam pavaddhatiti.
     [145]  55  Athakho  ujjayo  brahmano  yena bhagava tenupasankami
upasankamitva   bhagavata   saddhim   sammodi   sammodaniyam   katham   saraniyam
vitisaretva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno  kho ujjayo brahmano
bhagavantam   etadavoca   mayam   bho   gotama  pavasam  gantukama  tesanno
bhavam  gotamo  amhakam  tatha  dhammam  desetu  ye  amhakam  assu  dhamma
ditthadhammahitaya ditthadhammasukhaya samparayahitaya samparayasukhayati.
     {145.1}  Cattarome  brahmana  dhamma kulaputtassa ditthadhammahitaya
samvattanti    ditthadhammasukhaya    .    katame   cattaro   utthanasampada
arakkhasampada kalyanamittata samajivita.
     {145.2}   Katama   ca  brahmana  utthanasampada  idha  brahmana
kulaputto  yena  kammutthanena  jivikam  kappeti  yadi  kasiya  yadi vanijjaya
yadi   gorakkhena  yadi  issatthena  yadi  rajaporisena  yadi  sippannatarena
tattha   dakkho   hoti   analaso  tatrupayaya  vimamsaya  samannagato  alam
katum alam samvidhatum ayam vuccati brahmana utthanasampada.
     Katama     ca    brahmana    arakkhasampada    idha    brahmana
Kulaputtassa    bhoga    honti    utthanaviriyadhigata    bahabalaparicita
sedavakkhitta  dhammika  dhammaladdha  te  arakkhena  guttiya  sampadeti
kinti   me  ime  bhoge  neva  rajano  hareyyum  na  cora  hareyyum
na  aggi  daheyya  na  udakam  vaheyya  na  appiya  dayada  hareyyunti
ayam vuccati brahmana arakkhasampada.
     {145.3}   Katama   ca  brahmana  kalyanamittata  idha  brahmana
kulaputto  yasmim  game  va nigame va pativasati tatra ye te honti gahapati
va   gahapatiputta  va  dahara  va  vuddhasilino  vuddha  va  vuddhasilino
saddhasampanna    silasampanna    cagasampanna    pannasampanna   tehi
saddhim  santitthati  sallapati  sakaccham  samapajjati  yatharupanam saddhasampannanam
saddhasampadam     anusikkhati     yatharupanam     silasampannanam    silasampadam
anusikkhati     yatharupanam     cagasampannanam     cagasampadam    anusikkhati
yatharupanam    pannasampannanam    pannasampadam   anusikkhati   ayam   vuccati
brahmana kalyanamittata.
     {145.4}  Katama  ca  brahmana  samajivita  idha brahmana kulaputto
ayanca   bhoganam   viditva  vayanca  bhoganam  viditva  samajivikam  kappeti
naccogalham   natihinam   evam  me  ayo  vayam  pariyadaya  thassati  na
ca  me  vayo  ayam  pariyadaya  thassatiti  seyyathapi brahmana tuladharo
va   tuladharantevasi  va  tulam  paggahetva  janati  ettakena  va
onatam   ettakena   va  unnatanti  evameva  kho  brahmana  kulaputto
Ayanca   bhoganam   viditva  vayanca  bhoganam  viditva  samajivikam  kappeti
naccogalham   natihinam   evam  me  ayo  vayam  pariyadaya  thassati  na
ca   me   vayo  ayam  pariyadaya  thassatiti  sacayam  brahmana  kulaputto
appayo   samano   ularam   jivikam   kappeti   tassa  bhavanti  vattaro
udumbarakhadivayam   kulaputto   bhoge   khadatiti   sace  panayam  brahmana
kulaputto  mahayo  samano  kasiram  jivikam  kappeti  tassa  bhavanti vattaro
addhamarakancayam    kulaputto   marissatiti   yato   ca   khoyam   brahmana
kulaputto   ayanca  bhoganam  viditva  vayanca  bhoganam  viditva  samajivikam
kappeti   naccogalham   natihinam   evam   me  ayo  vayam  pariyadaya
thassati   na   ca   me   vayo   ayam  pariyadaya  thassatiti  ayam  vuccati
brahmana samajivita.
     {145.5}  Evam  samuppannanam brahmana bhoganam cattari apayamukhani
honti   itthidhutto   suradhutto   akkhadhutto   papamitto   papasahayo
papasampavanko    seyyathapi    brahmana   mahato   talakassa   cattari
ceva  ayamukhani  cattari ca apayamukhani tassa puriso yani ceva ayamukhani
tani  pidaheyya  yani  ca  apayamukhani  tani vivareyya devo ca na samma
dharam   anuppaveccheyya   evanhi   tassa   brahmana   mahato  talakassa
parihaniyeva   patikankha   no   vuddhi   evameva  kho  brahmana  evam
samuppannanam    bhoganam    cattari    apayamukhani   honti   itthidhutto
suradhutto akkhadhutto papamitto papasahayo papasampavanko.
     {145.6} Evam samuppannanam brahmana bhoganam cattari ayamukhani honti
naitthidhutto   nasuradhutto   naakkhadhutto   kalyanamitto   kalyanasahayo
kalyanasampavanko  seyyathapi  brahmana  mahato  talakassa  cattari  ceva
ayamukhani  cattari  ca  apayamukhani  tassa  puriso  yani ceva ayamukhani
tani  vivareyya  yani  ca  apayamukhani  tani  pidaheyya  devo ca samma
dharam   anuppaveccheyya   evanhi   tassa   brahmana   mahato  talakassa
vuddhiyeva    patikankha    no    parihani   evameva   kho   brahmana
evam   samuppannanam   bhoganam   cattari  ayamukhani  honti  naitthidhutto
.pe.   kalyanasampavanko   .   ime  kho  brahmana  cattaro  dhamma
kulaputtassa ditthadhammahitaya samvattanti ditthadhammasukhaya.
     {145.7}  Cattarome  brahmana  dhamma kulaputtassa samparayahitaya
samvattanti  samparayasukhaya  .  katame  cattaro  saddhasampada  silasampada
cagasampada pannasampada.
     {145.8}   Katama   ca   brahmana  saddhasampada  idha  brahmana
kulaputto   saddho   hoti  saddahati  tathagatassa  bodhim  itipi  so  bhagava
.pe.   sattha   devamanussanam   buddho  bhagavati  ayam  vuccati  brahmana
saddhasampada.
     {145.9}  Katama  ca  brahmana  silasampada idha brahmana kulaputto
panatipata    pativirato    hoti   .pe.   suramerayamajjapamadatthana
pativirato hoti ayam vuccati brahmana silasampada.
     {145.10}  Katama  ca brahmana cagasampada idha brahmana kulaputto
vigatamalamaccherena   cetasa   agaram   ajjhavasati   muttacago  payatapani
vossaggarato yacayogo danasamvibhagarato ayam vuccati brahmana cagasampada.
     {145.11}  Katama ca brahmana pannasampada idha brahmana kulaputto
pannava   hoti   .pe.   sammadukkhakkhayagaminiya  ayam  vuccati  brahmana
pannasampada   .   ime   kho  brahmana  cattaro  dhamma  kulaputtassa
samparayahitaya samvattanti samparayasukhayati.
         Utthata kammadheyyesu       appamatto vidhanava
         samam kappeti jivitam              sambhatam anurakkhati
         saddho silena sampanno    vadannu vitamaccharo
         niccam maggam visodheti          sotthanam samparayikam
         iccete attha dhamma ca        saddhassa gharamesino
         akkhata saccanamena        ubhayattha sukhavaha
         ditthadhammahitatthaya           samparayasukhaya ca
         evametam gahatthanam             cago punnam pavaddhatiti.
     [146]  56  Bhayanti  bhikkhave  kamanametam adhivacanam dukkhanti bhikkhave
kamanametam   adhivacanam   rogoti  bhikkhave  kamanametam  adhivacanam  gandoti
bhikkhave   kamanametam   adhivacanam  sallanti  bhikkhave  kamanametam  adhivacanam
sangoti   bhikkhave   kamanametam  adhivacanam  pankoti  bhikkhave  kamanametam
Adhivacanam gabbhoti bhikkhave kamanametam adhivacanam.
     {146.1}  Kasma  ca  bhikkhave bhayanti kamanametam adhivacanam yasma ca
kamaragarattayam   bhikkhave   chandaragavinibaddho   ditthadhammikapi   bhaya  na
parimuccati  samparayikapi  bhaya  na  parimuccati  tasma  bhayanti  kamanametam
adhivacanam  kasma  ca  bhikkhave  dukkhanti  .pe.  rogoti  gandoti  sallanti
sangoti pankoti.
     {146.2}  Kasma  ca bhikkhave gabbhoti kamanametam adhivacanam yasma ca
kamaragarattayam   bhikkhave   chandaragavinibaddho   ditthadhammikapi  gabbha  na
parimuccati    samparayikapi    gabbha   na   parimuccati   tasma   gabbhoti
kamanametam adhivacananti 1-.
         Bhayam dukkhanca rogo ca        gando sallanca sango ca
         panko gabbho ca ubhayam
         ete kama pavuccanti        yattha satto puthujjano
         otinno satarupena        puna gabbhaya gacchati
         yato ca bhikkhu atapi          sampajannam na rincati
         so imam palipatham duggam          atikkamma tathavidho
         pajam jatijarupetam                phandamanam avekkhatiti.
     [147]   57   Atthahi   bhikkhave   dhammehi   samannagato   bhikkhu
ahuneyyo   hoti   pahuneyyo   dakkhineyyo   anjalikaraniyo  anuttaram
punnakkhettam   lokassa   .  katamehi  atthahi  idha  bhikkhave  bhikkhu  silava
@Footnote: 1 Ma. itisaddo natthi.
Hoti  .pe.  samadaya  sikkhati  sikkhapadesu bahussuto hoti .pe. Ditthiya
suppatividdha    kalyanamitto   hoti   kalyanasahayo   kalyanasampavanko
sammaditthiko    hoti   sammadassanena   samannagato   catunnam   jhananam
abhicetasikanam    ditthadhammasukhaviharanam    nikamalabhi   hoti   akicchalabhi
akasiralabhi    anekavihitam   pubbenivasam   anussarati   seyyathidam   ekampi
jatim   dvepi   jatiyo   .pe.   iti   sakaram  sauddesam  anekavihitam
pubbenivasam   anussarati   dibbena  cakkhuna  visuddhena  atikkantamanusakena
.pe.    yathakammupage   satte   pajanati   asavanam   khaya   .pe.
Sacchikatva  upasampajja  viharati  .  imehi  kho  bhikkhave  atthahi  dhammehi
samannagato   bhikkhu   ahuneyyo   hoti   .pe.  anuttaram  punnakkhettam
lokassati.
     [148]   58   Atthahi   bhikkhave   dhammehi   samannagato   bhikkhu
ahuneyyo   hoti   .pe.  anuttaram  punnakkhettam  lokassa  .  katamehi
atthahi   idha   bhikkhave   bhikkhu   silava  hoti  .pe.  samadaya  sikkhati
sikkhapadesu  bahussuto  hoti  .pe.  ditthiya  suppatividdha  araddhaviriyo
hoti    thamava    dalhaparakkamo    anikkhittadhuro    kusalesu   dhammesu
arannako    hoti    pantasenasano    aratiratisaho    hoti   uppannam
aratim   abhibhuyya   1-   viharati   bhayabheravasaho  hoti  uppannam  bhayabheravam
abhibhuyya   viharati   catunnam   jhananam  abhicetasikanam  ditthadhammasukhaviharanam
nikamalabhi   hoti   akicchalabhi   akasiralabhi   asavanam   khaya   .pe.
@Footnote: 1 Ma. amenditam.
Sacchikatva  upasampajja  viharati  .  imehi  kho  bhikkhave  atthahi  dhammehi
samannagato   bhikkhu   ahuneyyo   hoti   .pe.  anuttaram  punnakkhettam
lokassati.
     [149]  59  Atthime  bhikkhave  puggala  ahuneyya  pahuneyya
dakkhineyya   anjalikaraniya   anuttaram   punnakkhettam  lokassa  .  katame
attha    sotapanno    sotapattiphalasacchikiriyaya   patipanno   sakadagami
sakadagamiphalasacchikiriyaya    patipanno   anagami   anagamiphalasacchikiriyaya
patipanno   araha   arahattaya  patipanno  .  ime  kho  bhikkhave  attha
puggala ahuneyya .pe. Anuttaram punnakkhettam lokassati.
         Cattaro ca patipanna       cattaro ca phale thita
         esa sangho ujubhuto          pannasilasamahito
         yajamananam manussanam       punnapekkhanapaninam
         karotam opadhikam punnam        sanghe dinnam mahapphalanti.
     [150]  60  Atthime  bhikkhave  puggala ahuneyya .pe. Anuttaram
punnakkhettam  lokassa  .  katame attha sotapanno sotapattiphalasacchikiriyaya
patipanno sakadagami sakadagamiphalasacchikiriyaya
patipanno     anagami    anagamiphalasacchikiriyaya    patipanno    araha
arahattaya  patipanno . Ime kho bhikkhave attha puggala ahuneyya .pe.
Anuttaram punnakkhettam lokassati.
         Cattaro ca patipanna      cattaro ca phale thita
         Esa sangho samukkattho     sattanam attha puggala
         yajamananam manussanam       punnapekkhanapaninam
         karotam opadhikam punnam       ettha dinnam mahapphalanti.
                    Sandhanavaggo pathamo.
                        Tassuddanam
         gotami ovadam sankhittam     dighajanunca 1- ujjayo
         bhaya dve ahuneyya [ca] dve ca atthapuggalati.
                      -----------
                     Calavaggo dutiyo
     [151]  61  Atthime bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim.
Katame  attha  idha  bhikkhave  bhikkhuno  pavivittassa  viharato nirayattavuttino
iccha   uppajjati  labhaya  so  utthahati  ghatati  vayamati  labhaya  tassa
utthahato  ghatato  vayamato  labhaya  labho  nuppajjati so tena alabhena
socati   kilamati   paridevati   urattali   2-  kandati  sammoham  apajjati
ayam   vuccati   bhikkhave   bhikkhu   iccho  viharati  labhaya  utthahati  ghatati
vayamati labhaya na ca labhi soci ca paridevi 3- ca cuto ca saddhamma.
     {151.1}   Idha   pana   bhikkhave   bhikkhuno   pavivittassa  viharato
nirayattavuttino    iccha   uppajjati   labhaya   so   utthahati   ghatati
vayamati   labhaya   tassa   utthahato  ghatato  vayamato  labhaya  labho
uppajjati    so    tena   labhena   majjati   pamajjati   pamadamapajjati
@Footnote: 1 Ma. dighajanu .  2 Ma. urattalim. evamuparipi .  3 Ma. soci ca paridevi ca.
@evamuparipi.
Ayam   vuccati   bhikkhave   bhikkhu   iccho  viharati  labhaya  utthahati  ghatati
vayamati labhaya labhi ca madi pamadi ca cuto ca saddhamma.
     {151.2}  Idha  pana  bhikkhave bhikkhuno pavivittassa viharato nirayatta-
vuttino  iccha  uppajjati  labhaya  so  na  utthahati na ghatati na vayamati
labhaya  tassa  anutthahato  aghatato  avayamato  labhaya  labho nuppajjati
so  tena  alabhena  socati  kilamati  paridevati  urattali  kandati sammoham
apajjati  ayam  vuccati  bhikkhave  bhikkhu  iccho  viharati  labhaya na utthahati
na  ghatati  na  vayamati  labhaya  na  ca  labhi  soci ca paridevi ca cuto ca
saddhamma.
     {151.3}   Idha   pana   bhikkhave   bhikkhuno   pavivittassa  viharato
nirayattavuttino   iccha   uppajjati   labhaya   so   na   utthahati  na
ghatati   na   vayamati   labhaya   tassa   anutthahato  aghatato  avayamato
labhaya   labho   uppajjati   so   tena   labhena   majjati   pamajjati
pamadamapajjati   ayam   vuccati   bhikkhave   bhikkhu  iccho  viharati  labhaya
na   utthahati  na  ghatati  na  vayamati  labhaya  labhi  ca  madi  ca  pamadi
ca cuto ca saddhamma.
     {151.4}   Idha   pana   bhikkhave   bhikkhuno   pavivittassa  viharato
nirayattavuttino     iccha     uppajjati    labhaya    so    utthahati
ghatati   vayamati   labhaya   tassa   utthahato  ghatato  vayamato  labhaya
labho   nuppajjati   so   tena   alabhena   na  socati  na  kilamati  na
paridevati   na   urattali   kandati   na  sammoham  apajjati  ayam  vuccati
bhikkhave  bhikkhu  iccho  viharati  labhaya  utthahati  ghatati  vayamati  labhaya
Na ca labhi na ca soci na ca paridevi accuto ca saddhamma.
     {151.5}  Idha  pana  bhikkhave bhikkhuno pavivittassa viharato nirayatta-
vuttino   iccha   uppajjati   labhaya   so   utthahati  ghatati  vayamati
labhaya   tassa   utthahato  ghatato  vayamato  labhaya  labho  uppajjati
so  tena  labhena  na  majjati  na  pamajjati  na pamadamapajjati ayam vuccati
bhikkhave   bhikkhu  iccho  viharati  labhaya  utthahati  ghatati  vayati  labhaya
labhi ca na ca madi na ca pamadi accuto ca saddhamma.
     {151.6}   Idha   pana   bhikkhave   bhikkhuno   pavivittassa  viharato
nirayattavuttino   iccha   uppajjati   labhaya   so   na   utthahati  na
ghatati   na   vayamati   labhaya   tassa   anutthahato  aghatato  avayamato
labhaya   labho  nuppajjati  so  tena  alabhena  na  socati  na  kilamati
na   paridevati  na  urattali  kandati  na  sammoham  apajjati  ayam  vuccati
bhikkhave  bhikkhu  iccho  viharati  labhaya  na  utthahati  na  ghatati na vayamati
labhaya na ca labhi na ca soci na ca paridevi accuto ca saddhamma.
     {151.7}   Idha   pana   bhikkhave   bhikkhuno   pavivittassa  viharato
nirayattavuttino   iccha  uppajjati  labhaya  so  na  utthahati  na  ghatati
na   vayamati   labhaya   tassa  anutthahato  aghatato  avayamato  labhaya
labho  uppajjati  so  tena labhena na majjati na pamajjati na pamadamapajjati
ayam  vuccati  bhikkhave  bhikkhu  iccho  viharati  labhaya na utthahati na ghatati na
vayamati   labhaya   labhi   ca  na  ca  madi  na  ca  pamadi  accuto  ca
Saddhamma   .   ime  kho  bhikkhave  attha  puggala  santo  samvijjamana
lokasminti.
     [152]   62   Chahi   bhikkhave   dhammehi  samannagato  bhikkhu  alam
attano   alam  paresam  .  katamehi  chahi  idha  bhikkhave  bhikkhu  khippanisanti
ca  hoti  kusalesu  dhammesu  sutananca  dhammanam  dharakajatiko  1-  hoti
dhatananca    dhammanam    atthupaparikkhi   hoti   atthamannaya   dhammamannaya
dhammanudhammapatipanno  ca  hoti  kalyanavaco  ca  hoti  kalyanavakkarano
poriya    vacaya    samannagato   vissatthaya   anelagalaya   atthassa
vinnapaniya   sandassako   ca  hoti  samadapako  samuttejako  sampahamsako
sabrahmacarinam  .  imehi  kho  bhikkhave  chahi dhammehi samannagato bhikkhu alam
attano alam paresam.
     [153]   63   Pancahi  bhikkhave  dhammehi  samannagato  bhikkhu  alam
attano  alam  paresam  .  katamehi  pancahi  idha  bhikkhave bhikkhu na heva kho
khippanisanti  ca  hoti  kusalesu  dhammesu  sutananca  dhammanam  dharakajatiko
hoti     dhatananca     dhammanam    atthupaparikkhi    hoti    atthamannaya
dhammamannaya    dhammanudhammapatipanno    ca    hoti    kalyanavaco   ca
hoti   .pe.   atthassa   vinnapaniya  sandassako  ca  hoti  samadapako
samuttejako    sampahamsako   sabrahmacarinam   .   imehi   kho   bhikkhave
pancahi dhammehi samannagato bhikkhu alam attano alam paresam.
@Footnote: 1 Ma. dharanajatiko. evamuparipi.
     [154]  64  Catuhi  bhikkhave  dhammehi samannagato bhikkhu alam attano
no  1-  paresam  .  katamehi  catuhi  idha bhikkhave bhikkhu khippanisanti ca hoti
kusalesu   dhammesu   sutananca   dhammanam   dharakajatiko  hoti  dhatananca
dhammanam      atthupaparikkhi      hoti      atthamannaya     dhammamannaya
dhammanudhammapatipanno    ca    hoti    no    ca   kalyanavaco   hoti
kalyanavakkarano     poriya     vacaya    samannagato    vissatthaya
anelagalaya    atthassa    vinnapaniya    no   ca   sandassako   hoti
samadapako   samuttejako   sampahamsako   sabrahmacarinam   .   imehi  kho
bhikkhave catuhi dhammehi samannagato bhikkhu alam attano no 1- paresam.
     [155]  65  Catuhi  bhikkhave  dhammehi  samannagato bhikkhu alam paresam
no  attano  .  katamehi  catuhi  idha  bhikkhave  bhikkhu  khippanisanti ca hoti
kusalesu  dhammesu  sutananca  dhammanam  dharakajatiko  hoti  no  ca dhatanam
dhammanam    atthupaparikkhi    hoti   no   ca   atthamannaya   dhammamannaya
dhammanudhammapatipanno   hoti   kalyanavaco   ca  hoti  kalyanavakkarano
.pe.  atthassa  vinnapaniya  sandassako  ca  hoti .pe. Sabrahmacarinam.
Imehi  kho  bhikkhave  catuhi  dhammehi  samannagato  bhikkhu  alam  paresam no
attano.
     [156]  66  Tihi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu alam attano no
paresam  .  katamehi  tihi  idha  bhikkhave  bhikkhu  na  heva  kho  khippanisanti
ca   hoti   kusalesu   dhammesu   sutananca  dhammanam  dharakajatiko  hoti
@Footnote: 1 Ma. nalam. evamidisesu thanesupi.
Dhatananca    dhammanam    atthupaparikkhi   hoti   atthamannaya   dhammamannaya
dhammanudhammapatipanno    ca    hoti    no    ca   kalyanavaco   hoti
kalyanavakkarano     poriya     vacaya    samannagato    vissatthaya
anelagalaya    atthassa    vinnapaniya    no   ca   sandassako   hoti
samadapako   samuttejako   sampahamsako   sabrahmacarinam   .   imehi  kho
bhikkhave tihi dhammehi samannagato bhikkhu alam attano no paresam.
     [157]  67  Tihi  bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu alam paresam no
attano  .  katamehi  tihi  idha  bhikkhave  bhikkhu  na heva kho khippanisanti ca
hoti    kusalesu   dhammesu   sutananca   dhammanam   dharakajatiko   hoti
no   ca   dhatanam   dhammanam   atthupaparikkhi   hoti  no  ca  atthamannaya
dhammamannaya    dhammanudhammapatipanno    hoti   kalyanavaco   ca   hoti
.pe.    atthassa    vinnapaniya   sandassako   ca   hoti   samadapako
samuttejako   sampahamsako   sabrahmacarinam   .  imehi  kho  bhikkhave  tihi
dhammehi samannagato bhikkhu alam paresam no attano.
     [158]  68 Dvihi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu alam attano no
paresam  .  katamehi  dvihi  idha  bhikkhave  bhikkhu  na heva kho khippanisanti ca
hoti   kusalesu   dhammesu  no  ca  sutanam  dhammanam  dharakajatiko  hoti
dhatananca    dhammanam    atthupaparikkhi   hoti   atthamannaya   dhammamannaya
dhammanudhammapatipanno   ca   hoti   no   ca  kalyanavaco  hoti  .pe.
Atthassa  vinnapaniya  no  ca  sandassako  hoti  .pe.  sabrahmacarinam.
Imehi   kho   bhikkhave  dvihi  dhammehi  samannagato  bhikkhu  alam  attano
no paresam.
     [159]  69  Dvihi bhikkhave dhammehi samannagato bhikkhu alam paresam no
attano  .  katamehi  dvihi  idha  bhikkhave  bhikkhu  na  heva kho khippanisanti
ca  hoti  kusalesu  dhammesu  no  ca  sutanam  dhammanam  dharakajatiko hoti
no   ca   dhatanam   dhammanam   atthupaparikkhi   hoti  no  ca  atthamannaya
dhammamannaya    dhammanudhammapatipanno    hoti   kalyanavaco   ca   hoti
kalyanavakkarano     poriya     vacaya    samannagato    vissatthaya
anelagalaya   atthassa   vinnapaniya   sandassako   ca  hoti  samadapako
samuttejako   sampahamsako   sabrahmacarinam  .  imehi  kho  bhikkhave  dvihi
dhammehi samannagato bhikkhu alam paresam no attanoti.
     [160]  70  Athakho  annataro bhikkhu yena bhagava tenupasankami .pe.
Ekamantam  nisinno  kho  so  bhikkhu  bhagavantam  etadavoca  sadhu me bhante
bhagava   sankhittena  dhammam  desetu  yamaham  bhagavato  dhammam  sutva  eko
vupakattho  appamatto atapi pahitatto vihareyyanti. Evameva panidhekacce
moghapurisa    manneva    ajjhesanti   dhamme   ca   bhasite   mamanneva
anubandhitabbam   mannantiti   desetu  me  bhante  bhagava  sankhittena  dhammam
desetu   sugato   sankhittena   dhammam  appevanamaham  bhagavato  bhasitassa
attham  ajaneyyam  appevanamaham  bhagavato  bhasitassa  dayado  assanti
Tasmatiha   te   bhikkhu   evam   sikkhitabbam   ajjhattam   me   cittam  thitam
bhavissati   susanthitam   na   cuppanna   papaka   akusala   dhamma   cittam
pariyadaya   thassantiti   evanhi   te  bhikkhu  sikkhitabbam  yato  kho  te
bhikkhu   ajjhattam   cittam   thitam   hoti   susanthitam   na  cuppanna  papaka
akusala   dhamma   cittam   pariyadaya   titthanti  tato  te  bhikkhu  evam
sikkhitabbam   metta   me   cetovimutti   bhavita   bhavissati   bahulikata
yanikata   vatthukata   anutthita   paricita   susamaraddhati  evanhi  te
bhikkhu   sikkhitabbam   yato   kho   te  bhikkhu  ayam  samadhi  evam  bhavito
hoti  bahulikato  tato  tvam  bhikkhu  imam  samadhim  savitakkampi  savicaram  1-
bhaveyyasi  avitakkampi  vicaramattam 2- bhaveyyasi avitakkampi avicaram 3-
bhaveyyasi     sappitikampi    bhaveyyasi    nippitikampi    bhaveyyasi
satasahagatampi bhaveyyasi upekkhasahagatampi bhaveyyasi
     {160.1} yato kho te bhikkhu ayam samadhi evam bhavito hoti subhavito
tato  te  bhikkhu  evam  sikkhitabbam karuna me cetovimutti .pe. Mudita me
cetovimutti  .pe.  upekkha  me  cetovimutti bhavita bhavissati bahulikata
yanikata   vatthukata   anutthita   paricita   susamaraddhati  evanhi  te
bhikkhu sikkhitabbam
     {160.2} yato kho te bhikkhu ayam samadhi evam bhavito hoti bahulikato
tato   tvam   bhikkhu   imam   samadhim   savitakkampi   savicaram   bhaveyyasi
avitakkampi   vicaramattam   bhaveyyasi   avitakkampi  avicaram  bhaveyyasi
sappitikampi    bhaveyyasi    nippitikampi    bhaveyyasi    satasahagatampi
@Footnote: 1 Ma. savitakkasavicarampi. evamuparipi .   2 Ma. avitakkavicaramattampi.
@evamuparipi. 3 Ma. avitakkaavicarampi. evamuparipi.
Bhaveyyasi upekkhasahagatampi bhaveyyasi
     {160.3} yato kho te bhikkhu ayam samadhi evam bhavito hoti subhavito
tato   te   bhikkhu   evam   sikkhitabbam   kaye  kayanupassi  viharissami
atapi    sampajano    satima   vineyya   loke   abhijjhadomanassanti
evanhi te bhikkhu sikkhitabbam
     {160.4} yato kho te bhikkhu ayam samadhi evam bhavito hoti bahulikato
tato  tvam  bhikkhu  imam  samadhim  savitakkampi  savicaram bhaveyyasi avitakkampi
vicaramattam   bhaveyyasi   avitakkampi   avicaram  bhaveyyasi  sappitikampi
bhaveyyasi    nippitikampi    bhaveyyasi    satasahagatampi   bhaveyyasi
upekkhasahagatampi bhaveyyasi
     {160.5} yato kho te bhikkhu ayam samadhi evam bhavito hoti subhavito
tato  te  bhikkhu  evam  sikkhitabbam  vedanasu  .pe. Citte .pe. Dhammesu
dhammanupassi   viharissami   atapi   sampajano  satima  vineyya  loke
abhijjhadomanassanti evanhi te bhikkhu sikkhitabbam
     {160.6} yato kho te bhikkhu ayam samadhi evam bhavito hoti bahulikato
tato  tvam  bhikkhu  imam  samadhim  savitakkampi  savicaram bhaveyyasi avitakkampi
vicaramattam   bhaveyyasi   avitakkampi   avicaram  bhaveyyasi  sappitikampi
bhaveyyasi    nippitikampi    bhaveyyasi    satasahagatampi   bhaveyyasi
upekkhasahagatampi bhaveyyasi.
     {160.7}  Yato  kho  te  bhikkhu  ayam  samadhi  evam bhavito hoti
subhavito  tato  tvam  bhikkhu  yena  yeneva  tagghasi  1-  phasu 2- yeva
tagghasi    3-    yattha    yattha    thassasi   phasuyeva   thassasi   yattha
yattha    nisidissasi    phasuyeva    nisidissasi    yattha    yattha   seyyam
@Footnote: 1-3 Ma. gagghasi .   2 Ma. phasumyeva. evamuparipi.
Kappissasi 1- phasuyeva seyyam kappissasiti  1-.
     {160.8}  Athakho  so  bhikkhu  bhagavata  imina ovadena ovadito
utthayasana   bhagavantam   abhivadetva  padakkhinam  katva  pakkami  athakho
so   bhikkhu   eko  vupakattho  appamatto  atapi  pahitatto  viharanto
nacirasseva   yassatthaya   kulaputta   samma   dve  agarasma  anagariyam
pabbajanti    tadanuttaram    brahmacariyapariyosanam    dittheva   dhamme   sayam
abhinna    sacchikatva    upasampajja    vihasi    khina    jati   vusitam
brahmacariyam     katam     karaniyam    naparam    itthattayati    abbhannasi
annataro ca pana so bhikkhu arahatam ahositi.
     [161]  71  Ekam  samayam  bhagava  gayayam  viharati gayasise. Tatra
kho   bhagava   bhikkhu   amantesi   bhikkhavoti  .pe.  bhagava  etadavoca
pubbaham    bhikkhave    sambodha   anabhisambuddho   bodhisattova   samano
obhasampi 2- kho sanjanami no ca rupani passami
     {161.1}  tassa mayham bhikkhave etadahosi sace kho aham obhasanceva
sanjaneyyam  rupani  ca  passeyyam  evamme  idam  nanadassanam  parisuddhataram
assati  so  kho aham bhikkhave aparena samayena appamatto atapi pahitatto
viharanto  obhasanceva  sanjanami  rupani  ca  passami  no ca kho tahi
devatahi saddhim santitthami sallapami sakaccham samapajjami
     {161.2}  tassa mayham bhikkhave etadahosi sace kho aham obhasanceva
sanjaneyyam  rupani  ca  passeyyam  tahi  ca  devatahi  saddhim santittheyyam
@Footnote: 1 Ma. kappessasi .   2 Ma. obhasanneva.
Sallapeyyam  sakaccham  samapajjeyyam  evamme  idam  nanadassanam  parisuddhataram
assati   so  kho  aham  bhikkhave  aparena  samayena  appamatto  atapi
pahitatto   viharanto   obhasanceva   sanjanami   rupani   ca  passami
tahi   ca   devatahi  saddhim  santitthami  sallapami  sakaccham  samapajjami
no  ca  kho  ta  devata  janami  ima devata amukamha va amukamha
va devanikayati
     {161.3}  tassa mayham bhikkhave etadahosi sace kho aham obhasanceva
sanjaneyyam  rupani  ca  passeyyam  tahi  ca  devatahi  saddhim santittheyyam
sallapeyyam  sakaccham  samapajjeyyam  ta  ca devata janeyyam ima devata
amukamha   va  amukamha  va  devanikayati  evamme  idam  nanadassanam
parisuddhataram  assati  so  kho  aham  bhikkhave  aparena  samayena appamatto
atapi   pahitatto   viharanto   obhasanceva   sanjanami   rupani  ca
passami   tahi   ca   devatahi   saddhim   santitthami  sallapami  sakaccham
samapajjami   ta   ca  devata  janami  ima  devata  amukamha  va
amukamha  va  devanikayati  no  ca  kho  ta  devata  janami  ima
devata   imassa   kammassa   vipakena   ito   cuta  tattha  upapannati
ta   ca   devata   janami  ima  devata  imassa  kammassa  vipakena
ito   cuta   tattha   upapannati   no  ca  kho  ta  devata  janami
ima    devata    [1]-    evamahara    evamsukhadukkhapatisamvediniyoti
ta  ca  devata  janami  ima  devata 1- evamahara  evamsukhadukkha-
patisamvediniyoti   no   ca   kho  ta  devata  janami  ima  devata
@Footnote: 1 Ma. imassa kammassa vipakena.
Evamdighayuka    evamciratthitikati   ta   ca   devata   janami   ima
devata   evamdighayuka   evamciratthitikati   no   ca  kho  ta  devata
janami   yadi   va   me   imahi  devatahi  saddhim  sannivutthapubbam  yadi
va na sannivutthapubbanti
     {161.4}  tassa mayham bhikkhave etadahosi sace kho aham obhasanceva
sanjaneyyam  rupani  ca  passeyyam  tahi  ca  devatahi  saddhim santittheyyam
sallapeyyam  sakaccham  samapajjeyyam  ta  ca devata janeyyam ima devata
amukamha  va  amukamha  va  devanikayati ta ca devata janeyyam ima
devata  imassa  kammassa  vipakena  ito  cuta  tattha  upapannati ta ca
devata  janeyyam  ima  devata  evamahara evamsukhadukkhapatisamvediniyoti
ta  ca  devata  janeyyam ima devata evamdighayuka evamciratthitikati ta
ca  devata  janeyyam  yadi  va  me  imahi devatahi saddhim sannivutthapubbam
yadi    va    na    sannivutthapubbanti    evamme    idam    nanadassanam
parisuddhataram assati
     {161.5}   so  kho  aham  bhikkhave  aparena  samayena  appamatto
atapi    pahitatto    viharanto    obhasanceva   sanjanami   rupani
ca   passami   tahi  ca  devatahi  saddhim  santitthami  sallapami  sakaccham
samapajjami   ta   ca  devata  janami  ima  devata  amukamha  va
amukamha   va  devanikayati  ta  ca  devata  janami  ima  devata
imassa   kammassa   vipakena   ito   cuta   tattha  upapannati  ta  ca
devata  janami  ima  devata  evamahara  evamsukhadukkhapatisamvediniyoti
Ta  ca  devata  janami  ima  devata  evamdighayuka  evamciratthitikati
ta  ca  devata  janami  yadi  va me tahi devatahi saddhim sannivutthapubbam
yadi va na sannivutthapubbanti
     {161.6}    yavakivanca    me    bhikkhave   evam   atthaparivattam
adhidevananadassanam    na    suvisuddham   ahosi   neva   tavaham   bhikkhave
sadevake     loke     samarake     sabrahmake    sassamanabrahmaniya
pajaya    sadevamanussaya    anuttaram   sammasambodhim   abhisambuddho   1-
paccannasim    yato    ca    kho   me   bhikkhave   evam   atthaparivattam
adhidevananadassanam       suvisuddham      ahosi      athaham      bhikkhave
sadevake     loke     samarake     sabrahmake    sassamanabrahmaniya
pajaya    sadevamanussaya    anuttaram   sammasambodhim   abhisambuddho   1-
paccannasim    nananca    pana   me   dassanam   udapadi   akuppa   me
cetovimutti ayamantima jati natthidani punabbhavoti.
     [162]  72  Atthimani  bhikkhave  abhibhayatanani  .  katamani  attha
ajjhattam    rupasanni    eko    bahiddha    rupani   passati   parittani
suvannadubbannani   tani   abhibhuyya   janami   passamiti  evamsanni  hoti
idam   pathamam   abhibhayatanam   .  ajjhattam  rupasanni  eko  bahiddha  rupani
passati    appamanani    suvannadubbannani    tani    abhibhuyya   janami
passamiti  evamsanni  hoti  idam  dutiyam  abhibhayatanam  .  ajjhattam  arupasanni
eko     bahiddha    rupani    passati    parittani    suvannadubbannani
tani     abhibhuyya    janami    passamiti    evamsanni    hoti    idam
@Footnote: 1 Ma. abhisambuddhoti. evamuparipi.
Tatiyam   abhibhayatanam   .   ajjhattam   arupasanni   eko   bahiddha  rupani
passati    appamanani    suvannadubbannani    tani    abhibhuyya   janami
passamiti   evamsanni   hoti   idam   catuttham   abhibhayatanam   .   ajjhattam
arupasanni    eko    bahiddha    rupani   passati   nilani   nilavannani
nilanidassanani    nilanibhasani    tani    abhikuyya    janami   passamiti
evamsanni   hoti   idam   pancamam   abhibhayatanam   .   ajjhattam   arupasanni
eko   bahiddha   rupani   passati   pitani   pitavannani   pitanidassanani
pitanibhasani    tani   abhibhuyya   janami   passamiti   evamsanni   hoti
idam   chattham   abhibhayatanam  .  ajjhattam  arupasanni  eko  bahiddha  rupani
passati        lohitakani       lohitakavannani       lohitakanidassanani
lohitakanibhasani    tani    abhibhuyya    janami    passamiti   evamsanni
hoti   idam   sattamam  abhibhayatanam  .  ajjhattam  arupasanni  eko  bahiddha
rupani     passati     odatani    odatavannani    odatanidassanani
odatanibhasani    tani    abhibhuyya    janami    passamiti   evamsanni
hoti idam atthamam abhibhayatanam. Imani kho bhikkhave attha abhibhayatananiti.
     [163]   73  Atthime  bhikkhave  vimokkha  .  katame  attha  rupi
rupani    passati    ayam   pathamo   vimokkho   .   ajjhattam   arupasanni
bahiddha    rupani    passati   ayam   dutiyo   vimokkho   .   subhanteva
adhimutto   hoti   ayam   tatiyo   vimokkho   .   sabbaso   rupasannanam
samatikkama    patighasannanam    atthangama    nanattasannanam   amanasikara
Ananto    akasoti    akasanancayatanam   upasampajja   viharati   ayam
catuttho   vimokkho   .  sabbaso  akasanancayatanam  samatikkamma  anantam
vinnananti    vinnanancayatanam    upasampajja    viharati    ayam   pancamo
vimokkho   .   sabbaso   vinnanancayatanam   samatikkamma   natthi   kinciti
akincannayatanam    upasampajja    viharati   ayam   chattho   vimokkho  .
Sabbaso      akincannayatanam     samatikkamma     nevasannanasannayatanam
upasampajja   viharati   ayam   sattamo  vimokkho  .  sabbaso  nevasanna-
nasannayatanam      samatikkamma      sannavedayitanirodham      upasampajja
viharati ayam atthamo vimokkho. Ime kho bhikkhave attha vimokkhati.
     [164]   74  Atthime  bhikkhave  anariyavohara  .  katame  attha
aditthe  ditthavadita  assute  sutavadita  amute  mutavadita  avinnate
vinnatavadita    ditthe    aditthavadita   sute   assutavadita   mute
amutavadita   vinnate   avinnatavadita  .  ime  kho  bhikkhave  attha
anariyavoharati.
     [165]   75   Atthime  bhikkhave  ariyavohara  .  katame  attha
aditthe   aditthavadita   assute   assutavadita   amute   amutavadita
avinnate   avinnatavadita   ditthe   ditthavadita   sute   sutavadita
mute  mutavadita  vinnate  vinnatavadita  .  ime  kho  bhikkhave attha
ariyavoharati.
     [166]  76  Atthima  bhikkhave  parisa . Katama attha khattiyaparisa
Brahmanaparisa     gahapatiparisa     samanaparisa     catummaharajikaparisa
tavatimsaparisa  maraparisa  brahmaparisa  .  abhijanami  kho panaham bhikkhave
anekasatam   khattiyaparisam   upasankamitva   tatrapi  maya  sannisinnapubbanceva
sallapitapubbanca    sakaccha    ca    samapannapubba    tattha   yadisako
tesam    vanno    hoti   tadisako   mayham   vanno   hoti   yadisako
tesam   saro   hoti   tadisako  mayham  saro  hoti  dhammiya  ca  kathaya
sandassemi   samadapemi   samuttejemi   sampahamsemi   bhasamananca  mam  na
jananti  ko  nu  kho  ayam  bhasati  devo  va  manusso  vati  dhammiya
ca   kathaya   sandassetva   samadapetva  samuttejetva  sampahamsetva
antaradhayami  antarahitanca  mam  na  jananti  ko  nu  kho  ayam antarahito
devo   va  manusso  vati  abhijanami  kho  panaham  bhikkhave  anekasatam
brahmanaparisam    .pe.    gahapatiparisam    samanaparisam   catummaharajikaparisam
tavatimsaparisam    maraparisam    brahmaparisam    upasankamitva   tatrapi   maya
sannisinnapubbanceva    sallapitapubbanca    sakaccha    ca   samapannapubba
tattha   yadisako   tesam   vanno   hoti  tadisako  mayham  vanno  hoti
yadisako   tesam  saro  hoti  tadisako  mayham  saro  hoti  dhammiya  ca
kathaya   sandassemi   samadapemi   samuttejemi   sampahamsemi  bhasamananca
mam   na  jananti  ko  nu  kho  ayam  bhasati  devo  va  manusso  vati
dhammiya    ca    kathaya   sandassetva   samadapetva   samuttejetva
sampahamsetva    antaradhayami    antarahitanca   mam   na   jananti   ko
Nu  kho  ayam  antarahito  devo  va  manusso  vati. Ima kho bhikkhave
attha parisati.
     [167]   77   Ekam   samayam  bhagava  vesaliyam  viharati  mahavane
kutagarasalayam    .    athakho    bhagava    pubbanhasamayam   nivasetva
pattacivaramadaya    vesalim    pindaya    pavisi    vesaliyam   pindaya
caritva     pacchabhattam     pindapatapatikkanto    ayasmantam    anandam
amantesi    ganhahi    ananda   nisidanam   yena   pavalacetiyam   1-
tenupasankamissama   divaviharayati   .   evam  bhanteti  kho  ayasma
anando   bhagavato   patissunitva   nisidanam   adaya   bhagavantam  pitthito
pitthito anubandhi.
     {167.1} Athakho bhagava yena pavalacetiyam tenupasankami upasankamitva
pannatte   asane   nisidi   nisajja   kho   bhagava  ayasmantam  anandam
amantesi   ramaniya   ananda   vesali   ramaniyam   udenacetiyam  ramaniyam
gotamakacetiyam     ramaniyam     bahuputtakacetiyam     ramaniyam    sattambacetiyam
ramaniyam   sarandadacetiyam   ramaniyam   pavalacetiyam   yassa  kassaci  ananda
cattaro   iddhipada  bhavita  bahulikata  yanikata  vatthukata  anutthita
paricita   susamaraddha  akankhamano  so  ananda  kappam  va  tittheyya
kappavasesam  va  tathagatassa  kho  ananda  cattaro  iddhipada bhavita
bahulikata    yanikata    vatthukata    anutthita   paricita   susamaraddha
akankhamano  ananda  tathagato  kappam  va tittheyya kappavasesam vati.
Evampi  kho  ayasma  anando  bhagavata  olarike nimitte kariyamane
@Footnote: 1 Ma. capalam cetiyam. Yu. capalacetiyam. evamuparipi.
Olarike   obhase   kariyamane   nasakkhi   pativijjhitum   na   bhagavantam
yaci   titthatu   bhante   bhagava   kappam   titthatu   bhante  sugato  kappam
bahujanahitaya     bahujanasukhaya     lokanukampaya     atthaya     hitaya
sukhaya devamanussananti yathatam marena pariyutthitacitto.
     {167.2}  Dutiyampi  kho  bhagava  .  tatiyampi kho bhagava ayasmantam
anandam  amantesi  ramaniya  ananda  vesali  ramaniyam udenacetiyam ramaniyam
gotamakacetiyam   ramaniyam   bahuputtakacetiyam   ramaniyam   sattambacetiyam   ramaniyam
sarandadacetiyam   ramaniyam   pavalacetiyam  yassa  kassaci  ananda  cattaro
iddhipada   bhavita   bahulikata  yanikata  vatthukata  anutthita  paricita
susamaraddha  .pe.  akankhamano  ananda  tathagato  kappam va tittheyya
kappavasesam  vati  evampi  kho  ayasma  anando  bhagavata olarike
nimitte  kariyamane  olarike  obhase  kariyamane  nasakkhi  pativijjhitum
na   bhagavantam   yaci   titthatu   bhante   bhagava   kappam   titthatu  bhante
sugato   kappam  bahujanahitaya  bahujanasukhaya  lokanukampaya  atthaya  hitaya
sukhaya devamanussananti yathatam marena pariyutthitacitto.
     {167.3}  Athakho  bhagava  ayasmantam  anandam amantesi gaccha tvam
ananda   yassa  dani  kalam  mannasiti  .  evam  bhanteti  kho  ayasma
anando   bhagavato   patissunitva   utthayasana  bhagavantam  abhivadetva
padakkhinam katva bhagavato avidure annatarasmim rukkhamule nisidi.
     {167.4}  Athakho maro papima acirapakkante ayasmante anande
Bhagavantam etadavoca
     {167.5}   parinibbatudani   bhante   bhagava   parinibbatu  sugato
parinibbanakalodani   bhante   bhagavato   bhasita   kho  panesa  bhante
bhagavata   vaca  na  tavaham  papima  parinibbayissami  yava  me  bhikkhu
na   savaka   bhavissanti   viyatta   vinita   visarada  pattayogakkhema
bahussuta   dhammadhara  dhammanudhammapatipanna  samicipatipanna  anudhammacarino
sakam  acariyakam  uggahetva  acikkhissanti  desissanti  1-  pannapessanti
patthapessanti    vivarissanti    vibhajissanti    uttanikarissanti   uppannam
parappavadam   sahadhammena   suniggahitam   niggahetva   sappatihariyam   dhammam
desissantiti   etarahi   bhante  bhikkhu  bhagavato  savaka  viyatta  vinita
visarada   pattayogakkhema   bahussuta   dhammadhara   dhammanudhammapatipanna
samicipatipanna   anudhammacarino   sakam  acariyakam  uggahetva  acikkhanti
desenti   pannapenti   patthapenti   vivaranti   vibhajanti   uttanikaronti
uppannam   parappavadam   sahadhammena   suniggahitam  niggahetva  sappatihariyam
dhammam desenti
     {167.6}   parinibbatudani   bhante   bhagava   parinibbatu  sugato
parinibbanakalodani   bhante   bhagavato   bhasita   kho  panesa  bhante
bhagavata   vaca   na   tavaham   papima   parinibbayissami   yava  me
bhikkhuniyo  na  savika  bhavissanti  .pe.  yava  me  upasaka na savaka
bhavissanti   .pe.  yava  me  upasika  na  savika  bhavissanti  viyatta
vinita    visarada   pattayogakkhema   bahussuta   dhammadhara   dhammanu-
dhammapatipanna    samicipatipanna    anudhammacariniyo    sakam    acariyakam
@Footnote: 1 Ma. desessanti. evamuparipi.
Uggahetva    acikkhissanti   desissanti   pannapessanti   patthapessanti
vivarissanti     vibhajissanti     uttanikarissanti    uppannam    parappavadam
sahadhammena   suniggahitam   niggahetva   sappatihariyam   dhammam  desissantiti
etarahi   bhante  upasika  bhagavato  savika  viyatta  vinita  visarada
pattayogakkhema      bahussuta      dhammadhara      dhammanudhammapatipanna
samicipatipanna     anudhammacariniyo     sakam    acariyakam    uggahetva
acikkhanti    desenti    pannapenti    patthapenti   vivaranti   vibhajanti
uttanikaronti     uppannam     parappavadam     sahadhammena     suniggahitam
niggahetva sappatihariyam dhammam desenti
     {167.7}   parinibbatudani   bhante   bhagava   parinibbatu  sugato
parinibbanakalodani   bhante   bhagavato   bhasita   kho  panesa  bhante
bhagavata   vaca   na   tavaham   papima   parinibbayissami   yava  me
idam   brahmacariyam   na   iddhanceva  bhavissati  phitanca  vittharikam  bahujannam
puthubhutam   yava   devamanussehi   suppakasitanti   etarahi  bhante  bhagavato
brahmacariyam   iddhanceva   phitanca   vittharikam   bahujannam   puthubhutam   yava
devamanussehi   suppakasitam   parinibbatudani   bhante   bhagava  parinibbatu
sugato   parinibbanakalodani   bhante   bhagavatoti   .  appossuko  tvam
papima   hohi   naciram   tathagatassa   parinibbanam   bhavissati   ito  tinnam
masanam    accayena    tathagato    parinibbayissatiti    athakho   bhagava
pavalacetiye   sato   sampajano   ayusankharam  ossajji  ossajjite
Bhagavata   ayusankhare   maha   bhumicalo   ahosi  bhimsanako  salomahamso
devadundubhiyo   ca   phalimsu   athakho   bhagava   etamattham   viditva  tayam
velayam imam udanam udanesi
         tulamatulanca sambhavam           bhavasankharamavassajji muni
         ajjhattarato samahito      abhindi kavacamivattasambhavanti.
     {167.8}  Athakho  ayasmato  anandassa  etadahosi  maha vatayam
bhumicalo   sumaha   vatayam  bhumicalo  bhimsanako  salomahamso  devadundubhiyo
ca  phalimsu  ko  nu  kho  hetu ko paccayo mahato bhumicalassa patubhavayati
athakho   ayasma   anando   yena  bhagava  tenupasankami  upasankamitva
bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno  kho ayasma
anando   bhagavantam   etadavoca  maha  vatayam  bhante  bhumicalo  sumaha
vatayam   bhante   bhumicalo  bhimsanako  salomahamso  devadundubhiyo  ca  phalimsu
ko nu kho bhante hetu ko paccayo mahato bhumicalassa patubhavayati.
     {167.9}  Atthime  ananda  hetu  attha paccaya mahato bhumicalassa
patubhavaya   katame   attha   yam   ananda  mahapathavi  udake  patitthita
udakam   vate   patitthitam   vato   akasattho   hoti   so   ananda
samayo   yam   mahavata  vayanti  mahavata  vayanta  udakam  kampenti
udakam  kampitam  pathavim  kampeti  ayam  ananda  pathamo  hetu  pathamo paccayo
mahato   bhumicalassa   patubhavaya   .  puna  caparam  ananda  samano  va
Brahmano  va  iddhima cetovasippatto devata va mahiddhika mahanubhava
tassa   paritta   pathavisanna   bhavita   hoti   appamana  aposanna
so   imam   pathavim  kampeti  samkampeti  sampakampeti  [1]-  ayam  ananda
dutiyo hetu dutiyo paccayo mahato bhumicalassa patubhavaya.
     {167.10}  Puna  caparam  ananda  yada  bodhisatto  tusita  kaya
cavitva   sato  sampajano  matu  kucchim  okkamati  tadayam  pathavi  kampati
samkampati  sampakampati  ayam  ananda  tatiyo  hetu  tatiyo  paccayo  mahato
bhumicalassa patubhavaya.
     {167.11}    Puna   caparam   ananda   yada   bodhisatto   sato
sampajano   matu   kucchisma   nikkhamati   tadayam  pathavi  kampati  samkampati
sampakampati   ayam   ananda   catuttho   hetu   catuttho  paccayo  mahato
bhumicalassa patubhavaya.
     {167.12}   Puna   caparam   ananda   yada   tathagato   anuttaram
sammasambodhim     abhisambujjhati     tadayam    pathavi    kampati    samkampati
sampakampati   ayam   ananda   pancamo   hetu   pancamo  paccayo  mahato
bhumicalassa  patubhavaya  .  puna  caparam  ananda  yada  tathagato anuttaram
dhammacakkam    pavatteti    tadayam   pathavi   kampati   samkampati   sampakampati
ayam   ananda   chattho   hetu   chattho   paccayo   mahato   bhumicalassa
patubhavaya.
     {167.13}  Puna  caparam  ananda  yada  tathagato  sato sampajano
ayusankharam   ossajjati   tadayam   pathavi   kampati   samkampati  sampakampati
ayam   ananda   sattamo   hetu   sattamo   paccayo  mahato  bhumicalassa
patubhavaya.
     {167.14}   Puna  caparam  ananda  yada  tathagato  anupadisesaya
@Footnote: 1 Ma. sampavedeti. evamidisesu thanesupi.
Nibbanadhatuya     parinibbayati    tadayam    pathavi    kampati    samkampati
sampakampati   ayam   ananda   atthamo   hetu   atthamo  paccayo  mahato
bhumicalassa   patubhavaya   .   ime   kho  ananda  attha  hetu  attha
paccaya mahato bhumicalassa patubhavayati.
                      Calavaggo dutiyo
                        tassuddanam
         iccha alanca sankhittam      bhaya abhibhuna te 1- saha
         vimokkho dve ca vohara     parisa bhumicalena cati.
                      ----------
                     Yamakavaggo tatiyo
     [168]  78 Saddho [2]- bhikkhave bhikkhu hoti no [2]- silava evam
so  tena  angena  aparipuro  hoti  tena  tam  angam paripuretabbam kinnaham
saddho  ca  assam  silava  cati  yato  ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti
silava  ca  evam  so  tena  angena  paripuro  hoti. Saddho ca bhikkhave
bhikkhu  hoti  silava  ca  no  bahussuto  evam  so tena angena aparipuro
hoti   tena   tam  angam  paripuretabbam  kinnaham  saddho  ca  assam  silava
ca  bahussuto  cati  yato  ca  kho  bhikkhave  bhikkhu  saddho ca hoti silava
ca bahussuto ca evam so tena angena paripuro hoti.
     {168.1}    Saddho   ca   bhikkhave   bhikkhu   hoti   silava   ca
bahussuto    ca    no    dhammakathiko   .pe.   dhammakathiko   ca    no
parisavacaro    .pe.    parisavacaro    ca   no   visarado   parisaya
@Footnote: 1 Ma. tesaddo natthi .  2 Ma. ca. evamidisesu thanesupi.
Dhammam  deseti  .pe.  visarado  ca  parisaya  dhammam  deseti  no catunnam
jhananam    abhicetasikanam    ditthadhammasukhaviharanam    nikamalabhi    hoti
akicchalabhi    akasiralabhi    .pe.    catunnam   jhananam   abhicetasikanam
ditthadhammasukhaviharanam   nikamalabhi   hoti   akicchalabhi   akasiralabhi   no
asavanam   khaya   anasavam   cetovimuttim   pannavimuttim  dittheva  dhamme
ayam   abhinna  sacchikatva  upasampajja  viharati  evam  so  tena  angena
aparipuro  hoti  tena  tam  angam  paripuretabbam  kinnaham  saddho  ca  assam
silava  ca  bahussuto  ca  dhammakathiko ca parisavacaro ca visarado ca parisaya
dhammam   deseyyam   catunnam   jhananam  abhicetasikanam  ditthadhammasukhaviharanam
nikamalabhi   assam   akicchalabhi   akasiralabhi   asavanam   khaya  anasavam
cetovimuttim   pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam  abhinna  sacchikatva
upasampajja vihareyyanti
     {168.2} yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti silava ca bahussuto
ca  dhammakathiko  ca  parisavacaro ca visarado ca parisaya dhammam deseti catunnam
jhananam    abhicetasikanam    ditthadhammasukhaviharanam    nikamalabhi    hoti
akicchalabhi   akasiralabhi   asavanam   1-   khaya   anasavam  cetovimuttim
pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja
viharati  evam  so  tena angena paripuro hoti. Imehi kho bhikkhave atthahi
dhammehi samannagato bhikkhu samantapasadiko ca hoti sabbakaraparipuro cati.
     [169]  79  Saddho  bhikkhave  bhikkhu hoti no silava evam so tena
@Footnote: 1 Ma. asavananca. evamuparipi.
Angena  aparipuro  hoti  tena  tam  angam  paripuretabbam  kinnaham saddho ca
assam  silava  cati  yato  ca  kho  bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti silava ca
evam so tena angena paripuro hoti.
     {169.1} Saddho ca bhikkhave bhikkhu hoti silava ca no bahussuto .pe.
Bahussuto  ca  no  dhammakathiko  .pe. Dhammakathiko ca no parisavacaro .pe.
Parisavacaro ca no visarado parisaya dhammam deseti .pe. Visarado ca parisaya
dhammam deseti [1]- ye ca te santa vimokkha atikkamma rupe arupa te kayena
phusitva  viharati  no  2-  asavanam khaya anasavam cetovimuttim pannavimuttim
dittheva   dhamme   sayam   abhinna   sacchikatva  upasampajja  viharati  evam
so  tena  angena  aparipuro  hoti  tena  tam  angam paripuretabbam kinnaham
saddho   ca  assam  silava  ca  bahussuto  ca  dhammakathiko  ca  parisavacaro
ca  visarado  ca  parisaya  dhammam  deseyyam ye ca 3- te santa vimokkha
atikkamma  rupe  arupa  te  kayena  phusitva  vihareyyam  asavanam khaya
anasavam   cetovimuttim   pannavimuttim   dittheva   dhamme   sayam   abhinna
sacchikatva upasampajja vihareyyanti
     {169.2} yato ca kho bhikkhave bhikkhu saddho ca hoti silava ca bahussuto
ca dhammakathiko ca parisavacaro ca visarado ca parisaya dhammam deseti ye ca 3-
te  santa  vimokkha  atikkamma  rupe  arupa te [4]- kayena phusitva
viharati  asavanam  khaya  .pe.  sacchikatva  upasampajja  viharati  evam so
tena angena paripuro hoti. Imehi kho bhikkhave atthahi dhammehi samannagato
@Footnote: 1-2 Ma. no ca. evamuparipi .   3 Ma. casaddo natthi .   4 Ma. ca.
Bhikkhu samantapasadiko ca hoti sabbakaraparipuro cati.
     [170]  80  Ekam  samayam bhagava nadike 1- viharati ginjakavasathe.
Tatra  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  bhikkhavoti  .  bhadanteti  te  bhikkhu
bhagavato   paccassosum  .  bhagava  etadavoca  maranassati  bhikkhave  bhavita
bahulikata   mahapphala   hoti   mahanisamsa   amatogadha   amatapariyosana
bhavetha no tumhe bhikkhave maranassatinti.
     {170.1}  Evam  vutte  annataro  bhikkhu  bhagavantam  etadavoca aham
kho  bhante  bhavemi  maranassatinti  .  yathakatham  pana  tvam  bhikkhu  bhavesi
maranassatinti   .   idha   mayham   bhante   evam   hoti   aho   vataham
rattindivam   jiveyyam  bhagavato  sasanam  manasi  kareyyam  bahu  2-  vata  me
katamassati evam kho aham bhante bhavemi maranassatinti.
     {170.2}  Annataropi  kho  bhikkhu  bhagavantam  etadavoca  ahampi  kho
bhante   bhavemi   maranassatinti   .   yathakatham  pana  tvam  bhikkhu  bhavesi
maranassatinti   .   idha   mayham  bhante  evam  hoti  aho  vataham  divasam
jiveyyam   bhagavato   sasanam   manasi   kareyyam  bahu  vata  me  katamassati
evam kho aham bhante bhavemi maranassatinti.
     {170.3}  Annataropi  kho bhikkhu bhagavantam etadavoca ahampi kho bhante
bhavemi  maranassatinti  .  yathakatham  pana  tvam  bhikkhu bhavesi maranassatinti.
Idha   mayham   bhante   evam   hoti   aho  vataham  upaddhadivasam  jiveyyam
@Footnote: 1 Ma. Yu. natike. evamuparipi .   2 Si. Yu. bahum. evamuparipi.
Bhagavato  sasanam  manasi  kareyyam  bahu  vata  me  katamassati  evam kho aham
bhante bhavemi maranassatinti.
     {170.4}  Annataropi  kho  bhikkhu  bhagavantam  etadavoca  ahampi  kho
bhante   bhavemi   maranassatinti   .   yathakatham  pana  tvam  bhikkhu  bhavesi
maranassatinti   .  idha  mayham  bhante  evam  hoti  aho  vataham  tadantaram
jiveyyam   yadantaram   ekam   pindapatam   bhunjami   bhagavato  sasanam  manasi
kareyyam   bahu   vata   me  katamassati  evam  kho  aham  bhante  bhavemi
maranassatinti.
     {170.5}  Annataropi  kho  bhikkhu  bhagavantam  etadavoca  ahampi  kho
bhante  bhavemi  maranassatinti  .  yathakatham  pana  tvam  *-  bhikkhu  bhavesi
maranassatinti   .  idha  mayham  bhante  evam  hoti  aho  vataham  tadantaram
jiveyyam   yadantaram   upaddhapindapatam   bhunjami   bhagavato   sasanam   manasi
kareyyam bahu vata me katamassati evam kho aham bhante bhavemi maranassatinti.
     {170.6}  Annataropi  kho bhikkhu bhagavantam etadavoca ahampi kho bhante
bhavemi  maranassatinti  .  yathakatham  pana  tvam  bhikkhu bhavesi maranassatinti.
Idha  mayham  bhante  evam  hoti  aho  vataham  tadantaram  jiveyyam  yadantaram
cattaro   panca   alope   sankhaditva  ajjhoharami  bhagavato  sasanam
manasi  kareyyam  bahu  vata  me  katamassati  evam  kho  aham bhante bhavemi
maranassatinti.
     {170.7}  Annataropi  kho bhikkhu bhagavantam etadavoca ahampi kho bhante
@Footnote:* mikar—kr khagoe tavam peDna tvam
Bhavemi  maranassatinti  .  yathakatham  pana  tvam  bhikkhu bhavesi maranassatinti.
Idha  mayham  bhante  evam  hoti  aho vataham tadantaram jiveyyam yadantaram ekam
alopam   sankhaditva  ajjhoharami  bhagavato  sasanam  manasi  kareyyam  bahu
vata me katamassati evam kho aham bhante bhavemi maranassatinti.
     {170.8}  Annataropi  kho bhikkhu bhagavantam etadavoca ahampi kho bhante
bhavemi  maranassatinti  .  yathakatham  pana  tvam  bhikkhu bhavesi maranassatinti.
Idha  mayham  bhante  evam  hoti  aho  vataham  tadantaram  jiveyyam  yadantaram
assasitva   va   passasami  passasitva  va  assasami  bhagavato  sasanam
manasi  kareyyam  bahu  vata  me  katamassati  evam  kho  aham bhante bhavemi
maranassatinti.
     {170.9}  Evam  vutte  bhagava te bhikkhu etadavoca yvayam bhikkhave
bhikkhu  evam  maranassatim  bhaveti  aho  vataham  rattindivam  jiveyyam bhagavato
sasanam  manasi  kareyyam  bahu  vata  me  katamassati  yo  cayam 1- bhikkhave
bhikkhu  evam  maranassatim  bhaveti  aho  vataham divasam jiveyyam bhagavato sasanam
manasi  kareyyam  bahu  vata  me  katamassati  yo  cayam  bhikkhave bhikkhu evam
maranassatim   bhaveti   aho  vataham  upaddhadivasam  jiveyyam  bhagavato  sasanam
manasi  kareyyam bahu vata me katamassati yo cayam bhikkhave bhikkhu evam maranassatim
bhaveti  aho  vataham  tadantaram  jiveyyam  yadantaram  ekam pindapatam bhunjami
@Footnote: 1 Ma. yopayam. evamuparipi.
Bhagavato   sasanam   manasi   kareyyam   bahu   vata   me   katamassati  yo
cayam   bhikkhave   bhikkhu  evam  maranassatim  bhaveti  aho  vataham  tadantaram
jiveyyam     yadantaram    upaddhapindapatam    bhunjami    bhagavato    sasanam
manasi  kareyyam  bahu  vata  me  katamassati  yo  cayam  bhikkhave bhikkhu evam
maranassatim   bhaveti   aho  vataham  tadantaram  jiveyyam  yadantaram  cattaro
panca   alope   sankhaditva   ajjhoharami   bhagavato   sasanam   manasi
kareyyam  bahu  vata  me  katamassati  ime  vuccanti  bhikkhave bhikkhu pamatta
viharanti dandham maranassatim bhaventi asavanam khayaya.
     {170.10}  Yo  cayam  1-  bhikkhave  bhikkhu evam maranassatim bhaveti
aho   vataham   tadantaram   jiveyyam  yadantaram  ekam  alopam  sankhaditva
ajjhoharami  bhagavato  sasanam  manasi  kareyyam  bahu  vata me katamassati yo
cayam  bhikkhave  bhikkhu  evam  maranassatim bhaveti aho vataham tadantaram jiveyyam
yadantaram   assasitva  va  passasami  passasitva  va  assasami  bhagavato
sasanam  manasi  kareyyam  bahu  vata  me  katamassati  ime  vuccanti bhikkhave
bhikkhu   appamatta   viharanti   maranassatim   bhaventi   asavanam   khayaya
tasma   tiha   bhikkhave   evam  sikkhitabbam  appamatta  viharissama  [2]-
maranassatim   bhavessama   asavanam   khayayati   evanhi   vo  bhikkhave
sikkhitabbanti.
     [171]  81  Ekam  samayam  bhagava  nadike  viharati ginjakavasathe.
@Footnote: 1 Ma. yo ca khvayam .   2 Ma. tikkham.
Tatra  kho  bhagava  bhikkhu  amantesi  .pe.  maranassati  bhikkhave  bhavita
bahulikata   mahapphala   hoti   mahanisamsa   amatogadha   amatapariyosana
katham   bhavita   ca   bhikkhave  maranassati  katham  bahulikata  mahapphala  hoti
mahanisamsa   amatogadha   amatapariyosana   idha   bhikkhave  bhikkhu  divase
nikkhante   rattiya   patihitaya   iti   patisancikkhati   bahuka   kho  me
paccaya   maranassa   ahi   va   mam  damseyya  vicchika  va  mam  damseyya
satapadi  va  mam  damseyya  tena  me  assa  kalakiriya so mamassantarayo
upakkhalitva   va  papateyyam  bhattam  va  me  bhuttam  byapajjeyya  pittam
va  me  kuppeyya  semham  va  me  kuppeyya  satthaka  va me vata
kuppeyyum  manussa  va  mam  upakkameyyum  amanussa  va  mam  upakkameyyum
tena  me  assa  kalakiriya  so  mamassantarayoti  tena bhikkhave bhikkhuna
iti   patisancikkhitabbam   atthi   nu   kho   me  papaka  akusala  dhamma
appahina ye me assu rattim kalam karontassa antarayayati
     {171.1}  sace  bhikkhave  bhikkhu paccavekkhamano evam janati atthi
me  papaka  akusala  dhamma appahina ye me assu rattim kalam karontassa
antarayayati   tena  bhikkhave  bhikkhuna  tesanneva  papakanam  akusalanam
dhammanam  pahanaya  adhimatto  chando  ca vayamo ca ussaho ca ussolhi
ca   appativani   ca  sati  ca  sampajannanca  karaniyam   seyyathapi  bhikkhave
adittacelo  va  adittasiso  va  tasseva  celassa  va  sisassa  va
nibbapanaya      adhimattam      chandanca      vayamanca     ussahanca
Ussolhinca   appativaninca   satinca   sampajannanca   kareyya   evameva
kho   bhikkhave   tena  bhikkhuna  tesanneva  papakanam  akusalanam  dhammanam
pahanaya   adhimatto   chando  ca  vayamo  ca  ussaho  ca  ussolhi
ca appativani ca sati ca sampajannanca karaniyam
     {171.2}  sace  pana  bhikkhave  bhikkhu paccavekkhamano evam janati
natthi  me  papaka  akusala  dhamma  appahina  ye  me assu rattim kalam
karontassa  antarayayati  tena  bhikkhave  bhikkhuna teneva pitipamojjena
vihatabbam ahorattanusikkhina kusalesu dhammesu.
     {171.3}  Idha  pana bhikkhave bhikkhu rattiya nikkhantaya divase patihite
iti  patisancikkhati  bahuka  kho  me  paccaya  maranassa  ahi va mam damseyya
vicchika  va  mam  damseyya  satapadi va mam damseyya tena me assa kalakiriya
so   mamassantarayo  upakkhalitva  va  papateyyam  bhattam  va  me  bhuttam
byapajjeyya  pittam  va  me  kuppeyya  semham va me kuppeyya satthaka
va  me  vata  kuppeyyum  manussa  va  mam upakkameyyum amanussa va mam
upakkameyyum  tena  me  assa kalakiriya so mamassantarayoti tena bhikkhave
bhikkhuna   iti   patisancikkhitabbam   atthi   nu  kho  me  papaka  akusala
dhamma  appahina  ye  me  assu  diva  kalam  karontassa antarayayati
sace  bhikkhave  bhikkhu  paccavekkhamano  evam  janati  atthi  me papaka
akusala   dhamma   appahina   ye   me  assu  diva  kalam  karontassa
Antarayayati   tena  bhikkhave  bhikkhuna  tesanneva  papakanam  akusalanam
dhammanam   pahanaya   adhimatto   chando  ca  vayamo  ca  ussaho  ca
ussolhi   ca   appativani  ca  sati  ca  sampajannanca  karaniyam  seyyathapi
bhikkhave  adittacelo  va  adittasiso  va  tasseva celassa va sisassa
va   nibbapanaya  adhimattam  chandanca  vayamanca  ussahanca  ussolhinca
appativaninca   satinca   sampajannanca   kareyya   evameva  kho  bhikkhave
tena   bhikkhuna   tesanneva   papakanam   akusalanam   dhammanam  pahanaya
adhimatto  chando  ca  vayamo  ca  ussaho ca ussolhi ca appativani ca
sati ca sampajannanca karaniyam
     {171.4}  sace  pana  bhikkhave  bhikkhu paccavekkhamano evam janati
natthi  me  papaka  akusala  dhamma  appahina  ye  me assu diva kalam
karontassa  antarayayati  tena  bhikkhave  bhikkhuna  teneva pitipamujjena
vihatabbam  ahorattanusikkhina  kusalesu  dhammesu  evam bhavita kho bhikkhave
maranassati   evam   bahulikata   mahapphala   hoti   mahanisamsa  amatogadha
amatapariyosanati.
     [172]  82  Atthima bhikkhave sampada. Katama attha utthanasampada
arakkhasampada       kalyanamittata       samajivita      saddhasampada
silasampada   cagasampada   pannasampada   .  ima  kho  bhikkhave  attha
sampadati.
         Utthata kammadheyyesu       appamatto vidhanava
         samam kappeti jivitam              sambhatam anurakkhati
         Saddho silena sampanno    vadannu vitamaccharo
         niccam maggam visodheti          sotthanam samparayikam
         iccete attha dhamma ca       saddhassa gharamesino
         akkhata saccanamena        ubhayattha sukhavaha
         ditthadhammahitatthaya           samparaya sukhaya ca
         evametam gahatthanam             cago punnam pavaddhatiti.
     [173]  83  Atthima bhikkhave sampada. Katama attha utthanasampada
arakkhasampada       kalyanamittata       samajivita      saddhasampada
silasampada cagasampada pannasampada.
     {173.1}   Katama   ca   bhikkhave   utthanasampada  idha  bhikkhave
kulaputto   yena   kammutthanena   jivikam   kappeti   yadi   kasiya   yadi
vanijjaya   yadi   gorakkhena   yadi   issatthena  yadi  rajaporisena  yadi
sippannatarena   tattha   dakkho   hoti   analaso   tatrupayaya   vimamsaya
samannagato alam katum alam samvidhatum ayam vuccati bhikkhave utthanasampada.
     {173.2}   Katama   ca   bhikkhave   arakkhasampada  idha  bhikkhave
kulaputtassa    bhoga    honti    utthanaviriyadhigata    bahabalaparicita
sedavakkhitta    dhammika    dhammaladdha    te    arakkhena   guttiya
sampadeti  kinti  me  ime  1-  bhoge neva rajano hareyyum na cora
hareyyum   na   aggi  daheyya  na  udakam  vaheyya  na  appiya  dayada
hareyyunti ayam vuccati bhikkhave arakkhasampada.
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi.
     {173.3}   Katama   ca   bhikkhave   kalyanamittata  idha  bhikkhave
kulaputto  yasmim  game  va  nigame  va  pativasati  tatra  ye te honti
gahapati   va   gahapatiputta   va   dahara  va  vuddhasilino  vuddha  va
vuddhasilino       saddhasampanna       silasampanna       cagasampanna
pannasampanna   tehi   saddhim   santitthati   sallapati  sakaccham  samapajjati
yatharupanam    saddhasampannanam    saddhasampadam    anusikkhati    yatharupanam
silasampannanam     silasampadam    anusikkhati    yatharupanam    cagasampannanam
cagasampadam    anusikkhati    yatharupanam    pannasampannanam    pannasampadam
anusikkhati ayam vuccati bhikkhave kalyanamittata.
     {173.4}  Katama  ca  bhikkhave  samajivita  idha  bhikkhave  kulaputto
ayanca   bhoganam   viditva  vayanca  bhoganam  viditva  samajivikam  kappeti
naccogalham  natihinam  evam  me  ayo  vayam  pariyadaya  thassati  na ca
me  vayo  ayam  pariyadaya  thassatiti  seyyathapi  bhikkhave tuladharo va
tuladharantevasi  va  tulam  paggahetva  janati  ettakena  va onatam
ettakena   va   unnatanti  evameva  kho  bhikkhave  kulaputto  ayanca
bhoganam    viditva    vayanca    bhoganam   viditva   samajivikam   kappeti
naccogalham   natihinam   evam   me   ayo   vayam  pariyadaya  thassati
na  ca  me  vayo  ayam  pariyadaya  thassatiti  sacayam  bhikkhave  kulaputto
appayo   samano   ularam   jivikam   kappeti   tassa  bhavanti  vattaro
udumbarakhadikancayam  1-  kulaputto  bhoge  khadatiti  sace  panayam bhikkhave
@Footnote: 1 Ma. udumbarakhadivayam.
Kulaputto  mahayo  samano  kasiram  jivikam  kappeti  tassa  bhavanti vattaro
addhamarikancayam    1-   kulaputto   marissatiti  yato  ca  khoyam  bhikkhave
kulaputto    ayanca    bhoganam   viditva   vayanca   bhoganam   viditva
samajivikam   kappeti   naccogalham   natihinam   evam   me   ayo  vayam
pariyadaya   thassati   na  ca  me  vayo  ayam  pariyadaya  thassatiti  ayam
vuccati bhikkhave samajivita.
     {173.5}  Katama  ca  bhikkhave  saddhasampada idha bhikkhave kulaputto
saddho  hoti  saddahati  tathagatassa  bodhim  itipi  so  bhagava .pe. Sattha
devamanussanam buddho bhagavati ayam vuccati bhikkhave saddhasampada.
     {173.6}  Katama  ca  bhikkhave  silasampada  idha  bhikkhave kulaputto
panatipata    pativirato    hoti   .pe.   suramerayamajjapamadatthana
pativirato hoti ayam vuccati bhikkhave silasampada.
     {173.7}  Katama  ca  bhikkhave  cagasampada  idha bhikkhave kulaputto
vigatamalamaccherena    cetasa   agaram   ajjhavasati   .pe.   yacayogo
danasamvibhagarato ayam vuccati bhikkhave cagasampada.
     {173.8}  Katama  ca  bhikkhave  pannasampada idha bhikkhave kulaputto
pannava   hoti   .pe.   sammadukkhakkhayagaminiya   ayam  vuccati  bhikkhave
pannasampada. Ima kho bhikkhave attha sampadati.
         Utthata kammadheyyesu        appamatto vidhanava
         samam kappeti jivitam              sambhatam anurakkhati
@Footnote: 1 Ma. ajelamaranamvayam.
         Saddho silena sampanno    vadannu vitamaccharo
         niccam maggam visodheti          sotthanam samparayikam
         iccete attha dhamma ca       saddhassa gharamesino
         akkhata saccanamena        ubhayattha sukhavaha
         ditthadhammahitatthaya           samparayasukhaya ca
         evametam gahatthanam            cago punnam pavaddhatiti.
     [174]   84  Tatra  kho  ayasma  sariputto  bhikkhu  amantesi
avuso  bhikkhaveti  .  avusoti  kho  te  bhikkhu  ayasmato sariputtassa
paccassosum  .  ayasma  sariputto  etadavoca  atthime avuso puggala
santo samvijjamana lokasmim. Katame attha.
     {174.1}  Idhavuso  bhikkhuno  pavivittassa  viharato nirayattavuttino
iccha   uppajjati  labhaya  so  utthahati  ghatati  vayamati  labhaya  tassa
utthahato  ghatato  vayamato  labhaya  labho  nuppajjati so tena alabhena
socati   kilamati   paridevati   urattali   kandati  sammoham  apajjati  ayam
vuccatavuso   bhikkhu   iccho   viharati   labhaya  utthahati  ghatati  vayamati
labhaya na ca labhi soci ca paridevi ca cuto ca saddhamma.
     {174.2}    Idha    panavuso    bhikkhuno   pavivittassa   viharato
nirayattavuttino  iccha  uppajjati  labhaya  so  utthahati  ghatati  vayamati
labhaya  tassa  utthahato  ghatato  vayamato  labhaya  labho uppajjati so
Tena   labhena   majjati   pamajjati   pamadamapajjati   ayam   vuccatavuso
bhikkhu   iccho   viharati   labhaya   utthahati   ghatati   vayamati   labhaya
labhi ca madi ca pamadi ca cuto ca saddhamma.
     {174.3}    Idha    panavuso    bhikkhuno   pavivittassa   viharato
nirayattavuttino   iccha  uppajjati  labhaya  so  na  utthahati  na  ghatati
na  vayamati  labhaya  tassa  anutthahato  aghatato avayamato labhaya labho
nuppajjati   so   tena   alabhena   socati  kilamati  paridevati  urattali
kandati   sammoham   apajjati   ayam   vuccatavuso   bhikkhu  iccho  viharati
labhaya  na  utthahati  na  ghatati  na  vayamati  labhaya  na ca labhi soci ca
paridevi ca cuto ca saddhamma.
     {174.4}    Idha    panavuso    bhikkhuno   pavivittassa   viharato
nirayattavuttino   iccha  uppajjati  labhaya  so  na  utthahati  na  ghatati
na   vayamati   labhaya   tassa  anutthahato  aghatato  avayamato  labhaya
labho   uppajjati   so  tena  labhena  majjati  pamajjati  pamadamapajjati
ayam  vuccatavuso  bhikkhu  iccho  viharati  labhaya  na  utthahati  na ghatati na
vayamati labhaya  labhi ca madi ca pamadi ca cuto ca saddhamma.
     {174.5}  Idha panavuso bhikkhuno pavivittassa viharato nirayattavuttino
iccha   uppajjati  labhaya  so  utthahati  ghatati  vayamati  labhaya  tassa
utthahato   ghatato   vayamato   labhaya   labho   nuppajjati  so  tena
alabhena  na  socati  na  kilamati  na  paridevati  na  urattali  kandati  na
Sammoham   apajjati   ayam   vuccatavuso   bhikkhu  iccho  viharati  labhaya
utthahati   ghatati   vayamati   labhaya  na  ca  labhi  na  ca  soci  na  ca
paridevi accuto ca saddhamma.
     {174.6}    Idha    panavuso    bhikkhuno   pavivittassa   viharato
nirayattavuttino    iccha   uppajjati   labhaya   so   utthahati   ghatati
vayamati   labhaya   tassa   utthahato  ghatato  vayamato  labhaya  labho
uppajjati  so  tena  labhena  na  majjati  na  pamajjati  na pamadamapajjati
ayam   vuccatavuso   bhikkhu   iccho   viharati   labhaya   utthahati   ghatati
vayamati labhaya labhi ca na ca madi na ca pamadi accuto ca saddhamma.
     {174.7}    Idha    panavuso    bhikkhuno   pavivittassa   viharato
nirayattavuttino   iccha  uppajjati  labhaya  so  na  utthahati  na  ghatati
na   vayamati   labhaya   tassa  anutthahato  aghatato  avayamato  labhaya
labho  nuppajjati  so  tena  alabhena  na  socati  na kilamati na paridevati
na   urattali   kandati   na  sammoham  apajjati  ayam  vuccatavuso  bhikkhu
iccho  viharati  labhaya  na  utthahati  na  ghatati  na  vayamati labhaya na ca
labhi na ca soci na ca paridevi accuto ca saddhamma.
     {174.8}  Idha panavuso bhikkhuno pavivittassa viharato nirayattavuttino
iccha  uppajjati  labhaya  so  na  utthahati  na  ghatati na vayamati labhaya
tassa   anutthahato   aghatato   avayamato   labhaya   labho   uppajjati
so   tena   labhena   na  majjati  na  pamajjati  na  pamadamapajjati  ayam
Vuccatavuso  bhikkhu  iccho  viharati  labhaya  na utthahati na ghatati na vayamati
labhaya  labhi  ca  na  ca  madi  na  ca  pamadi  accuto  ca  saddhamma.
Ime kho avuso attha puggala santo samvijjamana lokasminti.
     [175]  85  Tatra  kho ayasma sariputto bhikkhu amantesi .pe.
Chahavuso   dhammehi   samannagato   bhikkhu  alam  attano  alam  paresam .
Katamehi  chahi  .  idhavuso  bhikkhu  khippanisanti  ca  hoti  kusalesu dhammesu
sutananca  dhammanam  dharakajatiko  hoti  dhatananca dhammanam atthupaparikkhi 1-
hoti      atthamannaya     dhammamannaya     dhammanudhammapatipanno     ca
hoti   kalyanavaco   ca   hoti   kalyanavakkarano   poriya  vacaya
samannagato   vissatthaya   anelagalaya  atthassa  vinnapaniya  sandassako
ca  hoti  samadapako  samuttejako  sampahamsako  sabrahmacarinam. Imehi kho
avuso chahi dhammehi samannagato bhikkhu alam attano alam paresam.
     [176]  86  Pancahavuso dhammehi samannagato bhikkhu alam attano alam
paresam  .  katamehi  pancahi  .  idhavuso  bhikkhu  na  heva kho khippanisanti
ca   hoti   kusalesu   dhammesu   sutananca  dhammanam  dharakajatiko  hoti
dhatananca    dhammanam    atthupaparikkhi   hoti   atthamannaya   dhammamannaya
dhammanudhammapatipanno    ca    hoti   kalyanavaco   ca   hoti   .pe.
Sandassako   ca   hoti   .pe.  sabrahmacarinam  .  imehi  kho  avuso
pancahi dhammehi samannagato bhikkhu alam attano alam paresam.
     [177]  87  Catuhavuso  dhammehi samannagato bhikkhu alam attano no
@Footnote: 1 Ma. atthupaparikkhita. evamuparipi.
Paresam  .  katamehi  catuhi  .  idhavuso  bhikkhu khippanisanti ca hoti kusalesu
dhammesu   sutananca   dhammanam   dharakajatiko   hoti  dhatananca  dhammanam
atthupaparikkhi    hoti    atthamannaya   dhammamannaya   dhammanudhammapatipanno
ca  hoti  no  ca  kalyanavaco hoti .pe. No ca sandassako hoti .pe.
Sabrahmacarinam  .  imehi  kho  avuso  catuhi  dhammehi  samannagato bhikkhu
alam attano no paresam.
     [178]  88  Catuhavuso  dhammehi  samannagato  bhikkhu  alam  paresam
no  attano  .  katamehi  catuhi  .  idhavuso  bhikkhu  khippanisanti ca hoti
kusalesu  dhammesu  sutananca  dhammanam  dharakajatiko  hoti  no  ca dhatanam
dhammanam    atthupaparikkhi    hoti   no   ca   atthamannaya   dhammamannaya
dhammanudhammapatipanno   hoti   kalyanavaco  ca  hoti  .pe.  sandassako
ca  hoti  .pe.  sabrahmacarinam  .  imehi  kho  avuso  catuhi  dhammehi
samannagato bhikkhu alam paresam no attano.
     [179]  89  Tihavuso  dhammehi  samannagato bhikkhu alam attano no
paresam  .  katamehi  tihi  .  idhavuso  bhikkhu  na  heva kho khippanisanti ca
hoti    kusalesu   dhammesu   sutananca   dhammanam   dharakajatiko   hoti
dhatananca    dhammanam    atthupaparikkhi   hoti   atthamannaya   dhammamannaya
dhammanudhammapatipanno  ca  hoti  no  ca  kalyanavaco  hoti  .pe.  no
ca  sandassako  hoti  .pe.   sabrahmacarinam  .  imehi  kho avuso tihi
dhammehi samannagato bhikkhu alam  attano no paresam.
     [180]  90  Tihavuso  dhammehi  samannagato  bhikkhu alam paresam no
attano  .  katamehi  tihi. Idhavuso bhikkhu na heva kho khippanisanti ca hoti
kusalesu  dhammesu  sutananca  dhammanam  dharakajatiko  hoti  no  ca dhatanam
dhammanam    atthupaparikkhi    hoti   no   ca   atthamannaya   dhammamannaya
dhammanudhammapatipanno   hoti   kalyanavaco   ca   hoti  .pe.  atthassa
vinnapaniya  sandassako  ca  hoti  .pe.  sabrahmacarinam  .  imehi  kho
avuso tihi dhammehi samannagato bhikkhu alam paresam no attano.
     [181]  91  Dvihavuso  dhammehi samannagato bhikkhu alam attano no
paresam  .  katamehi  dvihi. Idhavuso bhikkhu na heva kho khippanisanti ca hoti
kusalesu   dhammesu   sutananca   dhammanam   dharakajatiko  hoti  dhatananca
dhammanam      atthupaparikkhi      hoti      atthamannaya     dhammamannaya
dhammanudhammapatipanno  ca  hoti  no  ca  kalyanavaco  hoti  .pe.  no
ca  sandassako  hoti  .pe.  sabrahmacarinam  .  imehi  kho avuso dvihi
dhammehi samannagato bhikkhu alam attano no paresam.
     [182]  92  Dvihavuso  dhammehi  samannagato bhikkhu alam paresam no
attano  .  katamehi  dvihi  .  idhavuso  bhikkhu  na  heva kho khippanisanti
ca  hoti  kusalesu  dhammesu no ca sutanam dhammanam dharakajatiko hoti no ca
dhatanam   dhammanam   atthupaparikkhi  hoti  no  ca  atthamannaya  dhammamannaya
dhammanudhammapatipanno   hoti   kalyanavaco   ca  hoti  kalyanavakkarano
poriya      vacaya      samannagato     vissatthaya     anelagalaya
Atthassa   vinnapaniya   sandassako   ca   hoti  samadapako  samuttejako
sampahamsako   sabrahmacarinam   .   imehi   kho   avuso  dvihi  dhammehi
samannagato bhikkhu alam paresam no attanoti.
     [183]  93 Atthime bhikkhave dhamma sekkhassa 1- bhikkhuno parihanaya
samvattanti  .  katame  attha  .  kammaramata  bhassaramata niddaramata
sanganikaramata    indriyesu    aguttadvarata   bhojane   amattannuta
samsaggaramata   papancaramata   .   ime  kho  bhikkhave  attha  dhamma
sekkhassa bhikkhuno parihanaya samvattanti.
     [184]  94  Atthime  bhikkhave dhamma sekkhassa bhikkhuno aparihanaya
samvattanti  .  katame  attha. Nakammaramata nabhassaramata naniddaramata
nasanganikaramata    indriyesu    guttadvarata    bhojane   mattannuta
asamsaggaramata  nippapancaramata  .  ime  kho  bhikkhave  attha  dhamma
sekkhassa bhikkhuno aparihanaya samvattantiti.
     [185] 95 Atthimani bhikkhave kusitavatthuni. Katamani attha.
     Idha  bhikkhave  bhikkhuna  kammam  kattabbam  hoti  tassa evam hoti kammam
kho   me   kattabbam   bhavissati  kammam  kho  pana  me  karontassa  kayo
kilamissati   handaham   nipajjamiti   so   nipajjati   na   viriyam   arabhati
appattassa   pattiya   anadhigatassa   adhigamaya   asacchikatassa  sacchikiriyaya
idam bhikkhave pathamam kusitavatthu.
     Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhuna  kammam  katam  hoti  tassa  evam  hoti
@Footnote: 1 Ma. sekhassa. evamuparipi.
Aham  kho  kammam  akasim  kammam  kho  pana  me  karontassa  kayo kilanto
handaham   nipajjamiti   so   nipajjati   na   viriyam   arabhati  appattassa
pattiya    anadhigatassa    adhigamaya    asacchikatassa    sacchikiriyaya   idam
bhikkhave dutiyam kusitavatthu.
     {185.1}   Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhuna  maggo  gantabbo  hoti
tassa  evam  hoti  maggo  kho  me  gantabbo  bhavissati maggam kho pana me
gacchantassa    kayo   kilamissati   handaham   nipajjamiti   so   nipajjati
na    viriyam    arabhati    appattassa   pattiya   anadhigatassa   adhigamaya
asacchikatassa sacchikiriyaya idam bhikkhave tatiyam kusitavatthu.
     {185.2}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhuna  maggo  gato  hoti tassa
evam  hoti  aham  kho  maggam  agamasim  maggam  kho  pana me gacchato kayo
kilanto    handaham   nipajjamiti   so   nipajjati   na   viriyam   arabhati
appattassa      pattiya      anadhigatassa     adhigamaya     asacchikatassa
sacchikiriyaya idam bhikkhave catuttham kusitavatthu.
     {185.3}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  gamam  va nigamam va pindaya
caranto  na  labhati  lukhassa  va  panitassa  va  bhojanassa yavadattham paripurim
tassa  evam  hoti  aham  kho  gamam  va nigamam va pindaya caranto nalattham
lukhassa    va   panitassa   va   bhojanassa   yavadattham   paripurim   tassa
me   kayo   kilanto   akammanno   handaham  nipajjamiti  so  nipajjati
na viriyam arabhati .pe. Idam bhikkhave pancamam kusitavatthu.
     {185.4}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  gamam  va nigamam va pindaya
caranto   labhati  lukhassa  va  panitassa  va  bhojanassa  yavadattham  paripurim
tassa  evam  hoti  aham  kho  gamam  va  nigamam va pindaya caranto alattham
lukhassa   va   panitassa   va   bhojanassa  yavadattham  paripurim  tassa  me
kayo   garuko   akammanno   masacitam   manne   handaham   nipajjamiti
so nipajjati na viriyam arabhati .pe. Idam bhikkhave chattham kusitavatthu
     {185.5}  puna  caparam  bhikkhave  bhikkhuno uppanno hoti appamattako
abadho  tassa  evam  hoti  uppanno  kho me ayam appamattako abadho
atthi   kappo   nipajjitum   handaham   nipajjamiti  so  nipajjati  na  viriyam
arabhati .pe. Idam bhikkhave sattamam kusitavatthu.
     {185.6}  Puna caparam bhikkhave bhikkhu gilana vutthito hoti aciravutthito
gelanna   tassa   evam  hoti  aham  kho  gilana  vutthito  aciravutthito
gelanna   tassa   me  kayo  dubbalo  akammanno  handaham  nipajjamiti
so  nipajjati  na  viriyam  arabhati  appattassa  pattiya anadhigatassa adhigamaya
asacchikatassa  sacchikiriyaya  idam  bhikkhave  atthamam  kusitavatthu  .  imani kho
bhikkhave attha kusitavatthuniti.
     [186] 96 Atthimani bhikkhave arabbhavatthuni. Katamani attha.
     {186.1}  Idha  bhikkhave bhikkhuna kammam kattabbam hoti tassa evam hoti
kammam  kho  me  kattabbam  bhavissati  kammam  kho  pana  me karontena 1- na
sukaram   buddhanam   sasanam  manasikatum  handaham  patikacceva  viriyam  arabhami
@Footnote: 1 Ma. kammam kho maya karontena.
Appattassa   pattiya   anadhigatassa  adhigamaya  asacchikatassa  sacchikiriyayati
so    viriyam    arabhati   appattassa   pattiya   anadhigatassa   adhigamaya
asacchikatassa sacchikiriyaya idam bhikkhave pathamam arabbhavatthu.
     {186.2}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhuna  kammam katam hoti tassa evam
hoti  aham  kho  kammam  akasim  kammam  kho panaham karonto nasakkhim buddhanam
sasanam    manasikatum   handaham   viriyam   arabhami   appattassa   pattiya
anadhigatassa   adhigamaya   asacchikatassa  sacchikiriyayati  so  viriyam  arabhati
.pe. Idam bhikkhave dutiyam arabbhavatthu.
     {186.3}   Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhuna  maggo  gantabbo  hoti
tassa  evam  hoti  maggo  kho  me  gantabbo  bhavissati maggam kho pana me
gacchantena  na  sukaram  buddhanam  sasanam  manasikatum  handaham  viriyam arabhami
.pe. Idam bhikkhave tatiyam arabbhavatthu.
     {186.4}  Puna  caparam  bhikkhave bhikkhuna maggo gato hoti tassa evam
hoti   aham   kho  maggam  agamasim  maggam  kho  panaham  gacchanto  nasakkhim
buddhanam  sasanam  manasikatum  handaham  viriyam  arabhami  .pe.  idam bhikkhave
catuttham arabbhavatthu.
     {186.5}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  gamam  va nigamam va pindaya
caranto  na  labhati  lukhassa  va  panitassa  va  bhojanassa yavadattham paripurim
tassa   evam   hoti  aham  kho  gamam  va  nigamam  va  pindaya  caranto
nalattham   lukhassa  va  panitassa  va  bhojanassa  yavadattham  paripurim  tassa
Me   kayo   lahuko   kammanno  handaham  viriyam  arabhami  .pe.  idam
bhikkhave pancamam arabbhavatthu.
     {186.6}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  gamam  va nigamam va pindaya
caranto   labhati  lukhassa  va  panitassa  va  bhojanassa  yavadattham  paripurim
tassa  evam  hoti  aham  kho  gamam  va  nigamam va pindaya caranto alattham
lukhassa   va   panitassa   va   bhojanassa  yavadattham  paripurim  tassa  me
kayo   lahuko   kammanno   handaham   viriyam   arabhami   .pe.   idam
bhikkhave chattham arabbhavatthu.
     {186.7}  Puna  caparam  bhikkhave  bhikkhuno uppanno hoti appamattako
abadho   tassa   evam   hoti   uppanno  kho  me  ayam  appamattako
abadho  thanam  kho  panetam  vijjati  yam  me abadho pavaddheyya handaham
patikacceva viriyam arabhami .pe. Idam bhikkhave sattamam arabbhavatthu.
     {186.8}  Puna caparam bhikkhave bhikkhu gilana vutthito hoti aciravutthito
gelanna   tassa   evam  hoti  aham  kho  gilana  vutthito  aciravutthito
gelanna  thanam  kho  panetam  vijjati  yam  me  abadho  paccudavatteyya
handaham     patikacceva     viriyam    arabhami    appattassa    pattiya
anadhigatassa   adhigamaya   asacchikatassa  sacchikiriyayati  so  viriyam  arabhati
appattassa   pattiya   anadhigatassa   adhigamaya   asacchikatassa  sacchikiriyaya
idam   bhikkhave   atthamam   arabbhavatthu   .   imani  kho  bhikkhave  attha
arabbhavatthuniti.
                    Yamakavaggo tatiyo.
                       Tassuddanam
       deva 1- patipada apare    accha laccha parihanam
       kusitam arabbhavatthuniti.
                      ---------------
                    Sativaggo catuttho
     [187]   97   Satisampajanne  bhikkhave  asati  satisampajannavipannassa
hatupanisam    hoti   hirottappam   hirottappe   asati   hirottappavipannassa
hatupaniso   hoti  indriyasamvaro  indriyasamvare  asati  indriyasamvaravipannassa
hatupanisam  hoti  silam  sile  asati  silavipannassa  hatupaniso hoti sammasamadhi
sammasamadhimhi     asati     sammasamadhivipannassa     hatupanisam     hoti
yathabhutananadassanam     yathabhutananadassane     asati    yathabhutananadassana-
vipannassa    hatupaniso   hoti   nibbidavirago   nibbidavirage   asati
nibbidaviragavipannassa    hatupanisam    hoti   vimuttinanadassanam   seyyathapi
bhikkhave  rukkho  sakhapalasavipanno  tassa  papatikapi  na  paripurim  gacchati
tacopi   pheggupi   saropi  na  paripurim  gacchati  evameva  kho  bhikkhave
satisampajanne      asati     satisampajannavipannassa     hatupanisam     hoti
hirottappam    hirottappe   asati   hirottappavipannassa   hatupanisam   hoti
.pe. Vimuttinanadassanam.
     {187.1}   Satisampajanne   bhikkhave   sati   satisampajannasampannassa
upanisasampannam   hoti   hirottappam  hirottappe  sati  hirottappasampannassa
upanisasampanno  hoti  indriyasamvaro indriyasamvare sati indriyasamvarasampannassa
@Footnote: 1 Ma.    dve saddha dve maranassati    dve sampada athapare
@        iccha alam parihanam                  kusitarabbhavatthuniti.
Upanisasampannam   hoti   silam   sile   sati   silasampannassa  upanisasampanno
hoti     sammasamadhi    sammasamadhimhi    sati    sammasamadhisampannassa
upanisasampannam      hoti      yathabhutananadassanam      yathabhutananadassane
sati       yathabhutananadassanasampannassa       upanisasampanno       hoti
nibbidavirago      nibbidavirage      sati     nibbidaviragasampannassa
upanisasampannam     hoti    *-   vimuttinanadassanam   seyyathapi   bhikkhave
rukkho   sakhapalasasampanno   tassa   papatikapi  paripurim  gacchati  tacopi
pheggupi  saropi  paripurim  gacchati  evameva kho bhikkhave satisampajanne sati
satisampajannasampannassa    upanisasampannam   hoti   hirottappam   hirottappe
sati hirottappasampannassa upanisasampannam hoti .pe. Vimuttinanadassananti.
     [188]  98  Athakho  ayasma  punniyo  yena  bhagava tenupasankami
upasankamitva    bhagavantam    abhivadetva   ekamantam   nisidi   ekamantam
nisinno   kho   ayasma   punniyo   bhagavantam  etadavoca  ko  nu  kho
bhante   hetu   ko   paccayo   yena  appekada  tathagatam  dhammadesana
patibhati  appekada  na  patibhatiti  .  saddho  [1]-  punniya  bhikkhu hoti
no  upasankamita  2-  neva tava 3- tathagatam dhammadesana patibhati yato ca
kho   punniya   bhikkhu   saddho  ca  hoti  upasankamita  ca  evam  tathagatam
dhammadesana   patibhati   saddho   ca   punniya   bhikkhu  hoti  upasankamita
ca    no   payirupasita   .pe.   payirupasita   ca   no   paripucchita
@Footnote: 1 Ma. ca .   2 Ma. cupasankamita .  3 Ma. tavasaddo natthi.
@* mikar—kr khagoe hota peDna hoti
Paripucchita   ca   no  ohitasoto  dhammam  sunati  ohitasoto  ca  dhammam
sunati   no  sutva  dhareti  sutva  ca  dhammam  dhareti  no  dhatananca
dhammanam    attham   upaparikkhati   dhatananca   dhammanam   attham   upaparikkhati
no     atthamannaya     dhammamannaya     dhammanudhammapatipanno     hoti
neva  tava  tathagatam  dhammadesana  patibhati  yato  ca  kho  punniya  bhikkhu
saddho   ca   hoti   upasankamita   ca   payirupasita  ca  paripucchita  ca
ohitasoto   ca   dhammam   sunati   sutva  ca  dhammam  dhareti  dhatananca
dhammanam      attham      upaparikkhati      atthamannaya      dhammamannaya
dhammanudhammapatipanno   ca  hoti  evam  tathagatam  dhammadesana  patibhati .
Imehi    kho    punniya   dhammehi   samannagato   ekantapatibhanam   1-
tathagatam dhammadesana hotiti.
     [189]   99   Sace   bhikkhave   annatitthiya  paribbajaka  evam
puccheyyum   kimmulaka   avuso   sabbe  dhamma  kimsambhava  sabbe  dhamma
kimsamudaya    sabbe    dhamma   kimsamosarana   sabbe   dhamma   kimpamukha
sabbe    dhamma   kimadhipateyya   sabbe   dhamma   kimuttara   sabbe
dhamma   kimsara   sabbe   dhammati   evam   puttha   tumhe   bhikkhave
tesam    annatitthiyanam    paribbajakanam    kinti   byakareyyathati  .
Bhagavammulaka    no    bhante    dhamma    bhagavamnettika    bhagavampatisarana
sadhu    bhante    bhagavantamyeva   patibhatu   etassa   bhasitassa   attho
bhagavato sutva bhikkhu dharessantiti.
     {189.1}   Tenahi   bhikkhave   [2]-  sunatha  sadhukam  manasikarotha
@Footnote: 1 Ma. samannagata ekantapatikana .   2 Ma. desessami tam.
Bhasissamiti  .  evam  bhanteti  kho  te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum .
Bhagava   etadavoca   sace   bhikkhave   annatitthiya   paribbajaka  evam
puccheyyum   kimmulaka   avuso   sabbe  dhamma  kimsambhava  sabbe  dhamma
kimsamudaya    sabbe    dhamma   kimsamosarana   sabbe   dhamma   kimpamukha
sabbe    dhamma   kimadhipateyya   sabbe   dhamma   kimuttara   sabbe
dhamma   kimsara   sabbe  dhammati  evam  puttha  tumhe  bhikkhave  tesam
annatitthiyanam   paribbajakanam   evam  byakareyyatha  chandamulaka  avuso
sabbe   dhamma   manasikarasambhava   sabbe   dhamma  phassasamudaya  sabbe
dhamma   vedanasamosarana   sabbe  dhamma  samadhippamukha  sabbe  dhamma
satadhipateyya   sabbe   dhamma  pannuttara  sabbe  dhamma  vimuttisara
sabbe   dhammati   evam   puttha   tumhe  bhikkhave  tesam  annatitthiyanam
paribbajakanam evam byakareyyathati.
     [190]  100  Atthahi  bhikkhave angehi samannagato mahacoro khippam
pariyapajjati  na  ciratthitiko  hoti  .  katamehi  atthahi  .  appaharantassa
paharati  anavasesam  adiyati  itthim  harati  kumarim  duseti  pabbajitam  vilumpati
rajakosam  vilumpati  accasanne  kammam  karoti  na  ca nidhanakusalo hoti.
Imehi   kho   bhikkhave   atthahangehi   samannagato   mahacoro   khippam
pariyapajjati na ciratthitiko hoti.
     [191]  101 Atthahi bhikkhave angehi samannagato mahacoro na khippam
pariyapajjati  ciratthitiko  hoti  .  katamehi  atthahi  .  na  appaharantassa
Paharati   na   anavasesam  adiyati  na  itthim  harati  na  kumarim  duseti  na
pabbajitam   vilumpati  na  rajakosam  vilumpati  na  accasanne  kammam  karoti
nidhanakusalo  ca  hoti  .  imehi  kho  bhikkhave  atthahangehi samannagato
mahacoro na khippam pariyapajjati ciratthitiko hotiti.
     [192]   102  Samanoti  bhikkhave  tathagatassetam  adhivacanam  arahato
sammasambuddhassa   brahmanoti   bhikkhave  tathagatassetam  adhivacanam  arahato
sammasambuddhassa   vedaguti   bhikkhave   tathagatassetam   adhivacanam   arahato
sammasambuddhassa   bhisakkoti   bhikkhave   tathagatassetam   adhivacanam  arahato
sammasambuddhassa   nimmaloti   bhikkhave   tathagatassetam   adhivacanam  arahato
sammasambuddhassa   vimaloti   bhikkhave   tathagatassetam   adhivacanam   arahato
sammasambuddhassa    naniti   bhikkhave   tathagatassetam   adhivacanam   arahato
sammasambuddhassa   vimuttoti   bhikkhave   tathagatassetam   adhivacanam  arahato
sammasambuddhassati.
         Yam samanena kattabbam           brahmanena vusimata
         yam vedaguna pattabbam          bhisakkena anuttaram
         yam nimmalena pattabbam        vimalena vusimata 1-
         yam nanina ca pattabbam      vimuttena anuttaram
         soham vijitasangamo           mutto mocemi bandhana
         nagomhi paramaddanto    asekkho parinibbutoti.
     [193]  103 Ekam samayam bhagava kosambisu 2- carikam caramano mahata
@Footnote: 1 Ma. sucimata .   2 Ma. Yu. kosalesu.
Bhikkhusanghena   saddhim   yena  icchanangalam  nama  kosalanam  brahmanagamo
tadavasari tatra sudam bhagava icchanangale viharati icchanangalavanasande.
     {193.1}  Assosum  kho  icchanangalaka  brahmanagahapatika  samano
khalu  bho  gotamo  sakyaputto  sakyakula  pabbajito icchanangalam anuppatto
icchanangale    viharati   icchanangalavanasande   tam   kho   pana   bhavantam
gotamam   evamkalyano   kittisaddo  abbhuggato  itipi  so  bhagava  araham
sammasambuddho   .pe.   sadhu   kho   pana   tatharupanam  arahatam  dassanam
hotiti    athakho   icchanangalaka   brahmanagahapatika   tassa   rattiya
accayena   pahutam   khadaniyam  bhojaniyam  adaya  yena  icchanangalavanasando
tenupasankamimsu    upasankamitva   bahidvarakotthake   atthamsu   uccasadda
mahasadda.
     {193.2} Tena kho pana samayena ayasma nagito bhagavato upatthako
hoti  .  athakho  bhagava  ayasmantam  nagitam amantesi ke pana te nagita
uccasadda   mahasadda   kevatta  manne  maccham  vilopentiti  1- .
Ete    bhante    icchanangalaka   brahmanagahapatika   pahutam   khadaniyam
bhojaniyam    adaya   bahidvarakotthake   thita   bhagavantanceva   uddissa
bhikkhusanghancati  .  ma  2-  tvam  nagita  yasena samagama 3- ma ca maya
yaso  yo  kho  nagita  na yimassa nekkhammasukhassa pavivekasukhassa upasamasukhassa
sambodhasukhassa    nikamalabhi    assa   akicchalabhi   akasiralabhi   yassaham
nekkhammasukhassa   .pe.   nikamalabhi   assam  4-  akicchalabhi  akasiralabhi
@Footnote: 1 Ma. macchavilopeti. 2 Ma. maham. 3 Ma. samagamam. 4 Ma. ayam patho natthi.
@evamuparipi.
So   tam   milhasukham   middhasukham   labhasakkarasilokasukham   sadiyeyyati  .
Adhivasetu   dani  bhante  bhagava  adhivasetu  sugato  adhivasanakalodani
bhante  bhagavato  yena  yenapi  dani bhante bhagava gamissati tanninna ca 1-
bhavissanti   brahmanagahapatika   negama   ceva  janapada  ca  seyyathapi
bhante   thullaphusitake   deve   vassante   yathaninnam  udakani  pavattanti
evameva  kho  bhante  yena  yenapi  dani bhagava gamissati tanninna ca 1-
bhavissanti   brahmanagahapatika   negama   ceva   janapada  ca  tam  kissa
hetu   tatha   hi  bhante  bhagavato  silapannananti  ma  2-  tvam  nagita
yasena  samagama  3-  ma  ca  maya  yaso  yo  kho  nagita  na  yimassa
nekkhammasukhassa  .pe.  nikamalabhi  assa  .pe.  yassaham  nekkhammasukhassa
.pe.   sambodhasukhassa   nikamalabhi   assam   .pe.   so   tam  milhasukham
middhasukham   labhasakkarasilokasukham   sadiyeyya   .   devatapi  kho  nagita
ekacca    nayimassa    nekkhammasukhassa   .pe.   nikamalabhiniyo   assu
akicchalabhiniyo    akasiralabhiniyo    yassaham    nekkhammasukhassa    .pe.
Nikamalabhi   assam   akicchalabhi   akasiralabhi   tumhakampi   kho   nagita
samgamma    samagamma   sanganikaviharam   anuyuttanam   viharatam   evam   hoti
naha   nuname   ayasmanto  imassa  nekkhammasukhassa  .pe.  nikamalabhino
assu   akicchalabhino   akasiralabhino   yassaham   nekkhammasukhassa   .pe.
Nikamalabhi   assam  akicchalabhi  akasiralabhi  tatha  hi  paname  ayasmanto
samgamma samagamma sanganikaviharam anuyutta viharanti.
@Footnote: 1 Ma. - va . 2 Ma. maham .  3 Ma. samagamam.
     {193.3}  Idhaham nagita bhikkhu passami annamannam angulipatodakena 1-
sanjagghante   samkilante   tassa   mayham  nagita  evam  hoti  naha  nuname
ayasmanto    imassa    nekkhammasukhassa   .pe.   nikamalabhino   assu
akicchalabhino     akasiralabhino     yassaham    nekkhammasukhassa    .pe.
Nikamalabhi   assam   .pe.   tatha   hi   paname  ayasmanto  annamannam
angulipatodakena 1- sanjagghanti samkilanti.
     {193.4}  Idha  panaham  nagita bhikkhu passami yavadattham udaravadehakam
bhunjitva   seyyasukham  passasukham  middhasukham  anuyutte  viharante  tassa  mayham
nagita  evam  hoti  naha  nuname  ayasmanto imassa nekkhammasukhassa .pe.
Nikamalabhino  assu  akicchalabhino  akasiralabhino  yassaham  nekkhammasukhassa
.pe.  nikamalabhi  assam  .pe.  tatha  hi  paname  ayasmanto yavadattham
udaravadehakam bhunjitva seyyasukham passasukham middhasukham anuyutta viharanti.
     {193.5}  Idhaham  nagita  bhikkhum passami gamantavihare 2- samahitam
nisinnam  tassa  mayham  nagita  evam  hoti  idani imam ayasmantam aramiko
va   upatthahissati   samanuddeso   va  tam  tamha  samadhimha  gamissatiti
tenaham nagita tassa bhikkhuno na attamano homi gamantaviharena.
     {193.6}  Idha  panaham  nagita  bhikkhum  passami aranne capalayamanam
nisinnam   tassa   mayham   nagita   evam   hoti  idani  ayamayasma  imam
niddakilamatham       pativinodetva      arannasannamyeva      manasikarissati
@Footnote: 1 Si. Yu. angulipatodakehi .   2 Ma. gamantaraviharim.
Ettakanti    tenaham    nagita    tassa    bhikkhuno   attamano   homi
arannaviharena.
     {193.7}  Idha  panaham  nagita  bhikkhum  passami  arannakam  aranne
asamahitam   nisinnam  tassa  mayham  nagita  evam  hoti  idani  ayamayasma
asamahitam   va   cittam   samadahissati  samahitam  va  cittam  anurakkhissatiti
tenaham nagita tassa bhikkhuno attamano homi arannaviharena.
     {193.8}  Idha  panaham  nagita  bhikkhum  passami  arannakam  aranne
samahitam   nisinnam   tassa  mayham  nagita  evam  hoti  idani  ayamayasma
avimuttam  va  cittam  vimuncissati  vimuttam va cittam anurakkhissatiti tenaham
nagita tassa bhikkhuno attamano homi arannaviharena.
     {193.9}  Idha  panaham  nagita  bhikkhum  passami  gamantaviharim labhim
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam     .     so     tam
labhasakkarasilokam     nikkamayamano     rincati    patisallanam    rincati
arannavanapatthani   pantani   senasanani   gamanigamarajadhanim   osaritva
vasam   kappeti  .  tenaham  nagita  tassa  bhikkhuno  na  attamano  homi
gamantaviharena.
     {193.10}   Idha  panaham  nagita  bhikkhum  passami  arannakam  labhim
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam     .     so     tam
labhasakkarasilokam      patipanametva     na     rincati     patisallanam
na    rincati    arannavanapatthani   pantani   senasanani   .   tenaham
nagita tassa bhikkhuno attamano homi arannaviharena.
     {193.11}   Yasmaham   nagita   samaye   addhanamaggapatipanno  na
kinci  passami  purato  va  pacchato  va  phasu  me  nagita tasmim samaye
hoti antamaso uccarapassavakammassati.
     [194]  104  Atthahi  bhikkhave  angehi  samannagatassa  upasakassa
akankhamano  sangho  pattam  nikkujjeyya  .  katamehi  atthahi  .  bhikkhunam
alabhaya   parisakkati   bhikkhunam   anatthaya  parisakkati  bhikkhunam  anavasaya
parisakkati  bhikkhu  akkosati  paribhasati  bhikkhu  bhikkhuhi  vibhedeti 1- buddhassa
avannam   bhasati   dhammassa   avannam   bhasati  sanghassa  avannam  bhasati .
Imehi  kho  bhikkhave  atthahangehi  samannagatassa  upasakassa akankhamano
sangho pattam nikkujjeyya.
     [195]  105  Atthahi  bhikkhave  angehi  samannagatassa  upasakassa
akankhamano  sangho  pattam  ukkujjeyya  .  katamehi  atthahi. Na bhikkhunam
alabhaya  parisakkati  na bhikkhunam anatthaya parisakkati na bhikkhunam anavasaya 2-
parisakkati  na  bhikkhu  akkosati  paribhasati  na  bhikkhu  bhikkhuhi  vibhedeti 3-
buddhassa    vannam    bhasati   dhammassa   vannam   bhasati   sanghassa   vannam
bhasati   .  imehi  kho  bhikkhave  atthahangehi  samannagatassa  upasakassa
akankhamano sangho pattam ukkujjeyyati.
     [196]   106   Atthahi  bhikkhave  dhammehi  samannagatassa  bhikkhuno
akankhamana   upasaka   appasadam  pavedeyyum  .  katamehi  atthahi .
Gihinam   alabhaya   parisakkati   gihinam  anatthaya  parisakkati  gihi  akkosati
paribhasati   gihi   gihihi   vibhedeti   buddhassa   avannam   bhasati  dhammassa
avannam  bhasati  sanghassa  avannam  bhasati  agocare  ca  nam  4- passanti.
@Footnote: 1-3 Ma. bhedeti. evamuparipi .  2 Ma. avasaya .   4 Po. tato ca deva nam.
Imehi  kho  bhikkhave  atthahi  dhammehi  samannagatassa bhikkhuno akankhamana
upasaka appasadam pavedeyyum.
     [197]   107   Atthahi  bhikkhave  dhammehi  samannagatassa  bhikkhuno
akankhamana  upasaka  pasadam  pavedeyyum  .  katamehi atthahi. Na gihinam
alabhaya   parisakkati   na  gihinam  anatthaya  parisakkati  na  gihi  akkosati
paribhasati  na  gihi  gihihi  vibhedeti  buddhassa  vannam  bhasati  dhammassa vannam
bhasati  sanghassa  vannam  bhasati  gocare  ca  nam  1-  passanti  .  imehi
kho   bhikkhave   atthahi   dhammehi   samannagatassa  bhikkhuno  akankhamana
upasaka pasadam pavedeyyunti.
     [198]   108   Atthahi  bhikkhave  dhammehi  samannagatassa  bhikkhuno
akankhamano   sangho   patisaraniyakammam  kareyya  .  katamehi  atthahi .
Gihinam   alabhaya   parisakkati   gihinam  anatthaya  parisakkati  gihi  akkosati
paribhasati   gihi   gihihi   vibhedeti   buddhassa   avannam   bhasati  dhammassa
avannam   bhasati   sanghassa   avannam   bhasati   dhammikanca   gihipatissavam  na
saccapeti   .   imehi   kho   bhikkhave  atthahi  dhammehi  samannagatassa
bhikkhuno akankhamano sangho patisaraniyakammam kareyya.
     [199]   109   Atthahi  bhikkhave  dhammehi  samannagatassa  bhikkhuno
akankhamano   sangho   patisaraniyakammam   patippassambheyya   .   katamehi
atthahi  .  na  gihinam  alabhaya  parisakkati  na  gihinam  anatthaya  parisakkati
na  gihi  akkosati  paribhasati  na  gihi  gihihi vibhedeti buddhassa vannam bhasati
dhammassa   vannam   bhasati   sanghassa   vannam  bhasati  dhammikanca  gihipatissavam
@Footnote: 1 Po. tato ca deva nam.
Saccapeti   .   imehi   kho   bhikkhave  atthahi  dhammehi  samannagatassa
bhikkhuno akankhamano sangho patisaraniyakammam patippassambheyyati.
     [200]  110  Tassapapiyyasikakammakatena 1- bhikkhave bhikkhuna atthasu
dhammesu   sammavattitabbam   na   upasampadetabbam   na  nissayo  databbo
na   samanero   upatthapetabbo   na   bhikkhunovadakasammati   saditabba
sammatenapi   bhikkhuniyo  na  ovaditabba  na  kaci  sanghasammati  saditabba
na   kisminci   paccekatthane   niyametabba   2-  na  ca  tena  mulena
vutthapetabbam     .    tassapapiyyasikakammakatena    bhikkhave    bhikkhuna
imesu atthasu dhammesu sammavattitabbanti.
                     Sativaggo samatto.
                        Tassuddanam
           sati punniyamulena         corasamanena pancamam
           yaso pattapasadena      patisaraniyanca vattatiti 3-.
                      -----------
                       Samannavaggo
     bojjha  sirima  paduma  sudhamma  4-  manuja uttara mutta khema
ruci  5- cundi bimbi sumana mallika tissamata 6- sonamata 7- kanamata
uttaramata  8-  visakha  migaramata  khujjuttara upasika samavati 9-
upasika    suppavasa    koliyadhita   suppiya   upasika   nakulamata
gahapataniti.
                    Samannavaggo pancamo
                     -------------
@Footnote: 1 Ma. tassapapiyasikakammakatena. evamuparipi .  2 Ma. thapetabbo  .  3 Ma. vattananti.
@4 Ma. sutana. Yu. sudhana .  5 Yu. rupi .  6 Yu. tissaya mata .  7 Yu. sonaya
@mata. 8 Ma. uttara nandamata. Yu. uttara .  9 Yu. samavati.
     [201]  111  Ragassa bhikkhave abhinnaya attha dhamma bhavetabba.
Katame  attha  .  sammaditthi  sammasankappo  sammavaca  sammakammanto
sammaajivo      sammavayamo     sammasati     sammasamadhi    .
Ragassa bhikkhave abhinnaya ime attha dhamma bhavetabba.
     [202]  112  Ragassa bhikkhave abhinnaya attha dhamma bhavetabba.
Katame   attha   .  ajjhattam  rupasanni  bahiddha  rupani  passati  parittani
suvannadubbannani    tani    abhibhuyya    janami    passamiti   evamsanni
hoti    ajjhattam    rupasanni    bahiddha   rupani   passati   appamanani
suvannadubbannani    tani    abhibhuyya    janami    passamiti   evamsanni
hoti    ajjhattam    arupasanni    bahiddha    rupani   passati   parittani
suvannadubbannani    tani    abhibhuyya    janami    passamiti   evamsanni
hoti    ajjhattam    arupasanni   bahiddha   rupani   passati   appamanani
suvannadubbannani    tani    abhibhuyya    janami    passamiti   evamsanni
hoti    ajjhattam   arupasanni   va   bahiddha   rupani   passati   nilani
nilavannani    nilanidassanani   nilanibhasani   .pe.   pitani   pitavannani
pitanidassanani     pitanibhasani    .pe.    lohitakani    lohitakavannani
lohitakanidassanani       lohitakanibhasani       .pe.       odatani
odatavannani       odatanidassanani      odatanibhasani      tani
abhibhuyya   janami   passamiti   evamsanni   hoti   .  ragassa  bhikkhave
abhinnaya ime attha dhamma bhavetabba.
     [203]  113  Ragassa bhikkhave abhinnaya attha dhamma bhavetabba.
Katame  attha  .  rupi  rupani  passati  ajjhattam  arupasanni  bahiddha rupani
passati   subhanteva   adhimutto   hoti   sabbaso   rupasannanam  samatikkama
patighasannanam        atthangama       nanattasannanam       amanasikara
ananto     akasoti     akasanancayatanam     upasampajja    viharati
sabbaso     akasanancayatanam     samatikkamma     anantam    vinnananti
vinnanancayatanam     upasampajja    viharati    sabbaso    vinnanancayatanam
samatikkamma    natthi    kinciti    akincannayatanam    upasampajja   viharati
sabbaso    akincannayatanam    samatikkamma    nevasannana    sannayatanam
upasampajja    viharati    sabbaso    nevasannanasannayatanam    samatikkamma
sannavedayitanirodham   upasampajja   viharati  .  ragassa  bhikkhave  abhinnaya
ime attha dhamma bhavetabba.
     [204]  114  Ragassa bhikkhave parinnaya parikkhayaya pahanaya khayaya
vayaya   viragaya  nirodhaya  cagaya  patinissaggaya  ime  attha  dhamma
bhavetabbati  .  dosassa  mohassa  kodhassa  upanahassa makkhassa palasassa
issaya   macchariyassa  mayaya  satheyyassa  thambhassa  sarambhassa  manassa
atimanassa   madassa  pamadassa  abhinnaya  parinnaya  parikkhayaya  pahanaya
khayaya   vayaya  viragaya  nirodhaya  cagaya  patinissaggaya  ime  attha
dhamma bhavetabbati.
                          [1]-
                    Atthakanipato samatto
                     -------------
@Footnote: 1 Ma. ragapeyyalam nitthitam.
@Footnote:           ******************************
@           *     hanra 362 nir m+mikhramula       *
@           ******************************
                Suttantapitake anguttaranikayassa
                       navakanipato
                       --------
            namo tassa bhagavato arahato sammasambuddhassa.
                        Pannasako
                    sambodhavaggo pathamo
     [205]  1  Evamme  sutam  .  ekam  samayam bhagava savatthiyam viharati
jetavane  anathapindikassa  arame  .  tatra  kho bhagava bhikkhu amantesi
bhikkhavoti   .   bhadanteti   te   bhikkhu  bhagavato  paccassosum  .  bhagava
etadavoca   sace   bhikkhave   annatitthiya  paribbajaka  evam  puccheyyum
sambodhapakkhikanam  1-  avuso  dhammanam  ka  upanisa  bhavanayati  evam
puttha   tumhe   bhikkhave   tesam   annatitthiyanam   paribbajakanam   kinti
byakareyyathati   .   bhagavammulaka  no  bhante  dhamma  .pe.  bhagavato
sutva bhikkhu dharessantiti.
     {205.1}  Tenahi  bhikkhave sunatha sadhukam manasi karotha bhasissamiti.
Evambhanteti  kho  te  bhikkhu  bhagavato  paccassosum  .  bhagava etadavoca
sace     bhikkhave     annatitthiya    paribbajaka    evam    puccheyyum
sambodhapakkhikanam   avuso   dhammanam   ka   upanisa  bhavanayati  evam
puttha   tumhe   bhikkhave   tesam   annatitthiyanam   paribbajakanam   evam
@Footnote: 1 Ma. sambodhipakkhikanam. evamuparipi.
Byakareyyatha   idhavuso   bhikkhu   kalyanamitto   hoti  kalyanasahayo
kalyanasampavanko    sambodhapakkhikanam   avuso   dhammanam   ayam   pathama
upanisa bhavanaya.
     {205.2}  Puna  caparam avuso bhikkhu silava hoti patimokkhasamvarasamvuto
viharati   acaragocarasampanno  anumattesu  vajjesu  bhayadassavi  samadaya
sikkhati   sikkhapadesu   sambodhapakkhikanam   avuso   dhammanam  ayam  dutiya
upanisa bhavanaya.
     {205.3}   Puna  caparam  avuso  bhikkhu  yayam  katha  abhisallekhika
cetovivaranasappaya   seyyathidam   appicchakatha   santutthikatha   pavivekatha
asamsaggakatha   viriyarambhakatha  silakatha  samadhikatha  pannakatha  vimuttikatha
vimuttinanadassanakatha   evarupiya   kathaya   nikamalabhi  hoti  akicchalabhi
akasiralabhi   sambodhapakkhikanam   avuso   dhammanam   ayam  tatiya  upanisa
bhavanaya.
     {205.4}  Puna  caparam  avuso  bhikkhu araddhaviriyo viharati akusalanam
dhammanam  pahanaya  kusalanam  dhammanam  upasampadaya  thamava  dalhaparakkamo
anikkhittadhuro   kusalesu  dhammesu  sambodhapakkhikanam  avuso  dhammanam  ayam
catuttha upanisa bhavanaya.
     {205.5}  Puna  caparam  avuso  bhikkhu pannava hoti udayatthagaminiya
pannaya    samannagato   ariyaya   nibbedhikaya   sammadukkhakkhayagaminiya
sambodhapakkhikanam avuso dhammanam ayam pancami upanisa bhavanaya.
     {205.6} Kalyanamittassetam bhikkhave bhikkhuno patikankham kalyanasahayassa
kalyanasampavankassa    silava   bhavissati   patimokkhasamvarasamvuto   viharissati
acaragocarasampanno  anumattesu  vajjesu  bhayadassavi  samadaya sikkhissati
sikkhapadesu  kalyanamittassetam  bhikkhave  bhikkhuno patikankham kalyanasahayassa
kalyanasampavankassa    yayam   katha   abhisallekhika   cetovivaranasappaya
seyyathidam     appicchakatha    santutthikatha    pavivekakatha    asamsaggakatha
viriyarambhakatha     silakatha     samadhikatha     pannakatha    vimuttikatha
vimuttinanadassanakatha     evarupiya     kathaya    nikamalabhi    bhavissati
akicchalabhi   akasiralabhi   kalyanamittassetam   bhikkhave  bhikkhuno  patikankham
kalyanasahayassa      kalyanasampavankassa     araddhaviriyo     viharissati
akusalanam   dhammanam   pahanaya   kusalanam  dhammanam  upasampadaya  thamava
dalhaparakkamo    anikkhittadhuro    kusalesu    dhammesu   kalyanamittassetam
bhikkhave  bhikkhuno  patikankham  kalyanasahayassa  kalyanasampavankassa  pannava
bhavissati   udayatthagaminiya   pannaya   samannagato  ariyaya  nibbedhikaya
sammadukkhakkhayagaminiya   tena  ca  pana  bhikkhave  bhikkhuna  imesu  pancasu
dhammesu   patitthaya   cattaro  dhamma  uttarim  1-  bhavetabba  asubha
bhavetabba  ragassa  pahanaya  metta bhavetabba byapadassa pahanaya
anapanassati  2-  bhavetabba  vitakkupacchedaya aniccasanna bhavetabba
asmimanasamugghataya   aniccasannino   bhikkhave  bhikkhuno  3-  anattasanna
santhati    anattasanni   asmimanasamugghatam   papunati   dittheva   dhamme
@Footnote: 1 Ma. sabbattha uttari .   2 Si. Yu. anapanasati. evamuparipi.
@3 Ma. ayam patho natthi.
Nibbananti.
     [206]   2   Athakho  annataro  bhikkhu  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   bhagavantam   .pe.   ekamantam   nisinno   kho  so  bhikkhu
bhagavantam     etadavoca     nissayasampanno    nissayasampannoti    bhante
vuccati   kittavata   nu   kho  bhante  bhikkhu  nissayasampanno  hotiti .
Saddhance  bhikkhu  1-  nissaya  akusalam  pajahati  kusalam  bhaveti pahinamevassa
tam    akusalam   hoti   hirince   bhikkhu   nissaya   ottappance   bhikkhu
nissaya    viriyance    bhikkhu    nissaya    pannance   bhikkhu   nissaya
akusalam   pajahati   kusalam  bhaveti  pahinamevassa  tam  akusalam  hoti  tanhissa
bhikkhuno   akusalam   pahinam  hoti  suppahinam  yassa  ariyaya  pannaya  disva
pahinam  tena  ca  pana  bhikkhave  bhikkhuna  imesu  pancasu  dhammesu patitthaya
cattaro   upanissaya  viharitabba  katame  cattaro  idha  bhikkhave  bhikkhu
sankhayekam   patisevati   sankhayekam   adhivaseti   sankhayekam  parivajjeti
sankhayekam vinodeti evam kho bhikkhave bhikkhu nissayasampanno hotiti.
     [207]  3  Ekam  samayam  bhagava  calikayam  viharati calikapabbate.
Tena   kho  pana  samayena  ayasma  meghiyo  bhagavato  upatthako  hoti
athakho   ayasma   meghiyo   yena   bhagava  tenupasankami  upasankamitva
bhagavantam    abhivadetva   ekamantam   atthasi   ekamantam   thito   kho
ayasma   meghiyo   bhagavantam   etadavoca   icchamaham  bhante  jantugamam
@Footnote: 1 Ma. bhikkhu bhikkhu. evamidisesu thanesupi.
Pindaya pavisitunti. Yassadani tvam meghiya kalam mannasiti.
     {207.1}   Athakho   ayasma  meghiyo  pubbanhasamayam  nivasetva
pattacivaramadaya  jantugamam  pindaya  pavisi  jantugame  pindaya  caritva
pacchabhattam  pindapatapatikkanto  yena  kimikalaya  nadiya  tiram tenupasankami
addasa  kho  ayasma  meghiyo  kimikalaya  nadiya  tire janghaviharam 1-
anucankamamano   anuvicaramano   ambavanam   pasadikam   ramaniyam  disvanassa
etadahosi   pasadikam   vatidam   ambavanam   ramaniyam  alam  vatidam  kulaputtassa
padhanatthikassa   padhanaya   sace  mam  bhagava  anujaneyya  agaccheyyaham
imam   ambavanam   padhanayati   athakho   ayasma  meghiyo  yena  bhagava
tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi
ekamantam   nisinno  kho  ayasma  meghiyo  bhagavantam  etadavoca  idhaham
bhante   pubbanhasamayam   nivasetva   pattacivaramadaya  jantugamam  pindaya
pavisim   jantugame   pindaya   caritva   pacchabhattam  pindapatapatikkanto
yena   kimikalaya   nadiya   tiram  tenupasankamim  addasam  kho  aham  bhante
kimikalaya   nadiya   tire   janghaviharam   anucankamamano   anuvicaramano
ambavanam    pasadikam    ramaniyam   disvana   me   etadahosi   pasadikam
vatidam   ambavanam   ramaniyam  alam  vatidam  kulaputtassa  padhanatthikassa  padhanaya
sace  mam  bhagava  anujaneyya  agaccheyyaham  imam  ambavanam  padhanayati
sace  mam  bhagava  anujaneyya  gaccheyyaham  tam  ambavanam  padhanayati .
Evam  2-  vutte  bhagava  ayasmantam meghiyam etadavoca 2- agamehi tava
@Footnote: 1 Ma. janghaviharam. evamuparipi .  2-2 Ma. ime patha natthi.
Meghiya ekakamhi 1- tava yava annopi koci bhikkhu dissatuti  2-.
     {207.2}   Dutiyampi  kho  ayasma  meghiyo  bhagavantam  etadavoca
bhagavato   bhante   natthi   kinci   uttarikaraniyam   natthi   katassa  paticayo
mayham  kho  pana  bhante  atthi  uttarikaraniyam  atthi  katassa  paticayo  sace
mam  bhagava  anujaneyya  gaccheyyaham  tam  ambavanam padhanayati. Agamehi
tava meghiya ekakamhi tava yava annopi koci bhikkhu dissatuti.
     {207.3}  Tatiyampi kho ayasma meghiyo bhagavantam etadavoca bhagavato
bhante  natthi  kinci  uttarikaraniyam  natthi  katassa  paticayo  mayham  kho  pana
bhante   atthi   uttarikaraniyam   atthi   katassa  paticayo  sace  mam  bhagava
anujaneyya  gaccheyyaham  tam  ambavanam  padhanayati. Padhananti kho meghiya
vadamanam kinti vadeyyama yassadani tvam meghiya kalam mannasiti.
     {207.4}   Athakho   ayasma   meghiyo   utthayasana  bhagavantam
abhivadetva  padakkhinam  katva  yena  tam ambavanam tenupasankami upasankamitva
tam  ambavanam  ajjhogahetva  annatarasmim  rukkhamule  divaviharam  nisidi .
Athakho   ayasmato   meghiyassa   tasmim  ambavane  viharantassa  yebhuyyena
tayo   papaka   akusala   vitakka  samudacaranti  seyyathidam  kamavitakko
byapadavitakko  vihimsavitakko  .  athakho  ayasmato meghiyassa etadahosi
acchariyam   vata   bho  abbhutam  vata  bho  saddhaya  ca  vatamha  agarasma
anagariyam  pabbajita  atha  ca  panimehi  tihi  papakehi  akusalehi vitakkehi
anvasatta kamavitakkena byapadavitakkena vihimsavitakkenati.
@Footnote: 1 Si. Yu. ekakamha .   2 Ma. agacchatiti. evamuparipi.
     {207.5}   Athakho  ayasma  meghiyo  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva  bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno
kho   ayasma   meghiyo  bhagavantam  etadavoca  idha  mayham  bhante  tasmim
ambavane   viharantassa   yebhuyyena   tayo   papaka   akusala  vitakka
samudacaranti    seyyathidam   kamavitakko   byapadavitakko   vihimsavitakko
tassa  mayham  bhante  etadahosi  acchariyam  vata  bho abbhutam vata bho saddhaya
vatamha  agarasma  anagariyam  pabbajita  atha  ca  panimehi  tihi papakehi
akusalehi    vitakkehi    anvasatta   kamavitakkena   byapadavitakkena
vihimsavitakkenati    .    aparipakkaya   meghiya   cetovimuttiya   panca
dhamma paripakaya samvattanti katame panca
     {207.6}  idha  meghiya  bhikkhu  kalyanamitto  hoti  kalyanasahayo
kalyanasampavanko  aparipakkaya  meghiya  cetovimuttiya  ayam  pathamo dhammo
paripakaya samvattati.
     {207.7}  Puna  caparam  meghiya bhikkhu silava hoti patimokkhasamvarasamvuto
viharati   acaragocarasampanno  anumattesu  vajjesu  bhayadassavi  samadaya
sikkhati   sikkhapadesu   aparipakkaya   meghiya  cetovimuttiya  ayam  dutiyo
dhammo paripakaya samvattati.
     {207.8}   Puna   caparam  meghiya  bhikkhu  yayam  katha  abhisallekhika
cetovivaranasappaya   seyyathidam   appicchakatha   santutthikatha  pavivekakatha
Asamsaggakatha   viriyarambhakatha  silakatha  samadhikatha  pannakatha  vimuttikatha
vimuttinanadassanakatha   evarupiya   kathaya   nikamalabhi  hoti  akicchalabhi
akasiralabhi   aparipakkaya   meghiya   cetovimuttiya   ayam  tatiyo  dhammo
paripakaya samvattati.
     {207.9} Puna caparam meghiya bhikkhu araddhaviriyo viharati akusalanam dhammanam
pahanaya    kusalanam    dhammanam   upasampadaya   thamava   dalhaparakkamo
anikkhittadhuro  kusalesu  dhammesu  aparipakkaya  meghiya  cetovimuttiya  ayam
catuttho dhammo paripakaya samvattati.
     {207.10}  Puna  caparam  meghiya  bhikkhu pannava hoti udayatthagaminiya
pannaya    samannagato   ariyaya   nibbedhikaya   sammadukkhakkhayagaminiya
aparipakkaya   meghiya   cetovimuttiya   ayam  pancamo  dhammo  paripakaya
samvattati.
     {207.11}    Kalyanamittassetam    meghiya    bhikkhuno   patikankham
kalyanasahayassa     kalyanasampavankassa     silava    bhavissati    .pe.
Samadaya     sikkhissati     sikkhapadesu     kalyanamittassetam    meghiya
bhikkhuno       patikankham       kalyanasahayassa      kalyanasampavankassa
yayam     katha     abhisallekhika     cetovivaranasappaya     seyyathidam
appicchakatha     .pe.     vimuttinanadassanakatha    evarupiya    kathaya
nikamalabhi     bhavissati    akicchalabhi    akasiralabhi    kalyanamittassetam
meghiya    bhikkhuno    patikankham    kalyanasahayassa    kalyanasampavankassa
araddhaviriyo    viharissati   .pe.   anikkhittadhuro    kusalesu   dhammesu
Kalyanamittassetam     meghiya    bhikkhuno    patikankham    kalyanasahayassa
kalyanasampavankassa    pannava    bhavissati   .pe.   sammadukkhayagaminiya
tena   ca   pana   meghiya   bhikkhuna   imesu  pancasu  dhammesu  patitthaya
cattaro   dhamma   uttarim   bhavetabba   asubha  bhavetabba  ragassa
pahanaya   metta   bhavetabba  byapadassa  pahanaya  anapanassati
bhavetabba       vitakkupacchedaya       aniccasanna      bhavetabba
asmimanasamugghataya       aniccasannino       meghiya      anattasanna
santhati     anattasanni     assamimanasamugghatam     papunati    dittheva
dhamme nibbananti.
     [208] 4 Ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa
arame  .  tena  kho  pana  samayena  ayasma nandako upatthanasalayam
bhikkhu dhammiya kathaya sandasseti samadapeti samuttejeti sampahamseti.
     {208.1}   Athakho   bhagava   sayanhasamayam   patisallana  vutthito
yenupatthanasala   tenupasankami  upasankamitva  bahidvarakotthake  atthasi
kathapariyosanam   agamayamano   athakho   bhagava  kathapariyosanam  viditva
ukkasetva  aggalam  akotesi . Vivarimsu kho te bhikkhu bhagavato dvaram.
Athakho   bhagava   upatthanasalam   pavisitva   pannatte   asane   nisidi
nisajja   kho   bhagava  ayasmantam  nandakam  etadavoca  digho  kho  tyayam
nandaka   dhammapariyayo   bhikkhunam   patibhasi   api   me  pitthi  agilayati
Bahidvarakotthake thitassa kathapariyosanam agamayamanassati.
     {208.2}   Evam   vutte  ayasma  nandako  sarajjayamanarupo
ottappamano  1-  bhagavantam  etadavoca  na  kho  pana mayam bhante janama
bhagava  bahidvarakotthake  thitoti  sace  hi  mayam bhante janeyyama bhagava
bahidvarakotthake thitoti ettakampi no nappatibhaseyyati.
     {208.3}  Athakho bhagava ayasmantam nandakam sarajjayamanarupam viditva
ayasmantam  nandakam  etadavoca  sadhu  sadhu nandaka etam kho nandaka tumhakam
patirupam  kulaputtanam  saddhaya  agarasma  anagariyam  pabbajitanam  yam  tumhe
dhammiya   kathaya  sannisideyyatha  sannipatitanam  vo  nandaka  dvayam  karaniyam
dhammi  va  katha  ariyo  va tunhibhavo saddho ca nandaka bhikkhu hoti no ca
silava evam so tenangena aparipuro hoti tena tam angam paripuretabbam kinnaham
saddho  ca  assam silava cati yato ca kho nandaka bhikkhu saddho ca hoti silava
ca  evam  so  tenangena  paripuro hoti saddho ca nandaka bhikkhu hoti silava
ca  no  ca labhi ajjhattam cetosamadhissa evam so tenangena aparipuro hoti
tena  tam  angam  paripuretabbam  kinnaham  saddho  ca  assam silava ca labhi ca
ajjhattam  cetosamadhissati  yato  ca  kho  nandaka  bhikkhu  saddho  ca hoti
silava   ca   labhi   ca  ajjhattam  cetosamadhissa  evam  so  tenangena
paripuro  hoti  saddho  ca  nandaka  bhikkhu  hoti  silava ca labhi ca ajjhattam
cetosamadhissa    na    labhi    adhipannadhammavipassanaya    evam    so
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi.
Tenangena     aparipuro    hoti    seyyathapi    nandaka    dvipadako
catuppadako   assa   tassa  eko  pado  omako  lamako  evam  so
tenangena   aparipuro   assa   evameva  kho  nandaka  bhikkhu  saddho  ca
hoti   silava   ca   labhi   ca   ajjhattam   cetosamadhissa   na   labhi
adhipannadhammavipassanaya    evam    so    tenangena   aparipuro   hoti
tena  tam  angam  paripuretabbam  kinnaham  saddho  ca  assam  silava  ca labhi
ca    ajjhattam    cetosamadhissa   labhi   ca   adhipannadhammavipassanayati
yato  ca  kho  nandaka  bhikkhu  saddho  ca  hoti  silava ca labhi ca ajjhattam
cetosamadhissa      labhi      ca     adhipannadhammavipassanaya     evam
so   tenangena   paripuro   hotiti   idamavoca   bhagava   idam  vatvana
sugato utthayasana viharam pavisi.
     {208.4}   Athakho   ayasma   nandako  acirapakkantassa  bhagavato
bhikkhu   amantesi   idanavuso   bhagava   catuhi   padehi  kevalaparipunnam
parisuddham   brahmacariyam  pakasetva  utthayasana  viharam  pavittho  saddho
nandaka   bhikkhu   hoti   no   silava   evam  so  tenangena  aparipuro
hoti   tena   tam  angam  paripuretabbam  kinnaham  saddho  ca  assam  silava
cati   yato  ca  kho  nandaka  bhikkhu  saddho  ca  hoti  silava  ca  evam
so   tenangena  paripuro  hoti  saddho  ca  nandaka  bhikkhu  hoti  silava
ca   no   ca  labhi  ajjhattam  cetosamadhissa  .pe.  labhi  ca  ajjhattam
cetosamadhissa   na  labhi  adhipannadhammavipassanaya  evam  so  tenangena
Aparipuro   hoti   seyyathapi   nandaka   dvipadako   catuppadako  assa
tassa  eko  pado  omako  lamako  evam  so  tenangena  aparipuro
assa  evameva  kho  nandaka  bhikkhu  saddho  ca  hoti  silava  ca labhi ca
ajjhattam     cetosamadhissa     na     labhi     adhipannadhammavipassanaya
evam   so   tenangena   aparipuro  hoti  tena  tam  angam  paripuretabbam
kinnaham  saddho  ca  assam  silava  ca  labhi  ca  ajjhattam  cetosamadhissa
labhi   ca   adhipannadhammavipassanayati   yato   ca   kho   nandaka  bhikkhu
saddho  ca  hoti  silava  ca  labhi  ca  ajjhattam  cetosamadhissa  labhi ca
adhipannadhammavipassanaya evam so tenangena paripuro hotiti.
     {208.5}  Pancime  avuso  anisamsa kalena dhammassavane kalena
dhammasakacchaya  .  katame  panca  idhavuso  bhikkhu  bhikkhunam  dhammam  deseti
adikalyanam    majjhekalyanam    pariyosanakalyanam    sattham    sabyanjanam
kevalaparipunnam   parisuddham   brahmacariyam   pakaseti   yatha  yathavuso  bhikkhu
bhikkhunam   dhammam   deseti   adikalyanam   majjhekalyanam  pariyosanakalyanam
sattham    sabyanjanam    kevalaparipunnam    parisuddham   brahmacariyam   pakaseti
tatha  tatha  tassa  tassa  satthu  piyo  hoti  manapo  ca garu ca bhavaniyo
ayam    avuso    pathamo   anisamso   kalena   dhammassavane   kalena
dhammasakacchaya.
     {208.6}  Puna  caparam avuso bhikkhu bhikkhunam dhammam deseti adikalyanam
majjhekalyanam    pariyosanakalyanam    sattham    sabyanjanam   kevalaparipunnam
Parisuddham   brahmacariyam   pakaseti   yatha   yathavuso  bhikkhu  bhikkhunam  dhammam
deseti   adikalyanam   .pe.   brahmacariyam  pakaseti  tatha  tatha  so
tasmim   dhamme   atthapatisamvedi  ca  hoti  dhammapatisamvedi  ca  ayam  avuso
dutiyo anisamso kalena dhammassavane kalena dhammasakacchaya.
     {208.7}  Puna  caparam avuso bhikkhu bhikkhunam dhammam deseti adikalyanam
majjhekalyanam    pariyosanakalyanam    sattham    sabyanjanam   kevalaparipunnam
parisuddham   brahmacariyam   pakaseti   yatha   yathavuso  bhikkhu  bhikkhunam  dhammam
deseti   adikalyanam   .pe.   brahmacariyam  pakaseti  tatha  tatha  so
tasmim    dhamme    gambhiram   atthapadam   pannaya   pativijjha   passati   ayam
avuso     tatiyo     anisamso    kalena    dhammassavane    kalena
dhammasakacchaya.
     {208.8}  Puna  caparam avuso bhikkhu bhikkhunam dhammam deseti adikalyanam
.pe.   brahmacariyam   pakaseti   tatha   tatha   nam  sabrahmacari  uttarim
sambhaventi   addha   ayamayasma  patto  va  gacchati  1-  vati  ayam
avuso     catuttho    anisamso    kalena    dhammassavane    kalena
dhammasakacchaya.
     {208.9}  Puna  caparam avuso bhikkhu bhikkhunam dhammam deseti adikalyanam
majjhekalyanam    pariyosanakalyanam    sattham    sabyanjanam   kevalaparipunnam
parisuddham   brahmacariyam   pakaseti   yatha   yathavuso  bhikkhu  bhikkhunam  dhammam
deseti     adikalyanam    majjhekalyanam    pariyosanakalyanam    sattham
@Footnote: 1 Ma. pajjati va.
Sabyanjanam   kevalaparipunnam   parisuddham   brahmacariyam   pakaseti   tattha  ye
te   bhikkhu   sekkha   appattamanasa  anuttaram  yogakkhemam  patthayamana
viharanti   te   tam   dhammam  sutva  viriyam  arabhanti  appattassa  pattiya
anadhigatassa    adhigamaya   asacchikatassa   sacchikiriyaya   ye   pana   tattha
bhikkhu    arahanto    khinasava    vusitavanto   katakaraniya   ohitabhara
anuppattasadattha         parikkhinabhavasannojana         sammadannavimutta
te   tam   dhammam   sutva  ditthadhammasukhaviharamyeva  anuyutta  viharanti  ayam
avuso  pancamo  anisamso  kalena dhammassavane kalena dhammasakacchaya.
Ime   kho   avuso   panca   anisamsa  kalena  dhammassavane  kalena
dhammasakacchayati.
     [209]   5   Cattarimani  bhikkhave  balani  .  katamani  cattari
pannabalam viriyabalam anavajjabalam sangahabalam 1-.
     {209.1}   Katamanca   bhikkhave   pannabalam   ye   dhamma  kusala
kusalasankhata  ye  dhamma  akusala  akusalasankhata  ye  dhamma savajja
savajjasankhata   ye   dhamma   anavajja  anavajjasankhata  ye  dhamma
kanha   kanhasankhata   ye   dhamma  sukka  sukkasankhata  ye  dhamma
asevitabba  asevitabbasankhata  ye  dhamma  sevitabba sevitabbasankhata
ye   dhamma   nalamariya   nalamariyasankhata   ye   dhamma   alamariya
alamariyasankhata     tyassu    dhamma    pannaya    vodittha    honti
vocarita idam vuccati bhikkhave pannabalam.
@Footnote: 1 Ma. sangahabalam. evamuparipi.
     {209.2} Katamanca bhikkhave viriyabalam ye dhamma akusala akusalasankhata
ye  dhamma  savajja  savajjasankhata  ye  dhamma  kanha kanhasankhata
ye   dhamma   asevitabba   asevitabbasankhata  ye  dhamma  nalamariya
nalamariyasankhata  tesam  dhammanam  pahanaya  chandam  janeti  vayamati  viriyam
arabhati   cittam   pagganhati   padahati  ye  dhamma  kusala  kusalasankhata
ye  dhamma  anavajja  anavajjasankhata  ye  dhamma  sukka sukkasankhata
ye   dhamma   sevitabba   sevitabbasankhata   ye   dhamma   alamariya
alamariyasankhata  tesam  dhammanam  patilabhaya  chandam  janeti  vayamati  viriyam
arabhati cittam pagganhati padahati idam vuccati bhikkhave viriyabalam.
     {209.3}  Katamanca  bhikkhave  anavajjabalam  idha  bhikkhave ariyasavako
anavajjena   kayakammena   samannagato   hoti   anavajjena   vacikammena
samannagato   hoti   anavajjena   manokammena   samannagato  hoti  idam
vuccati bhikkhave anavajjabalam.
     {209.4} Katamanca bhikkhave sangahabalam cattarimani bhikkhave sangahavatthuni
danam   peyyavajjam   atthacariya  samanattata  etadaggam  bhikkhave  dananam
yadidam   dhammadanam   etadaggam   bhikkhave   peyyavajjanam   yadidam  atthikassa
ohitasotassa   punappunam   dhammam  deseti  etadaggam  bhikkhave  atthacariyanam
yadidam  assaddham  saddhasampadaya  samadapeti  niveseti  patitthapeti  dussilam
silasampadaya     maccharim     cagasampadaya     duppannam    pannasampadaya
samadapeti   niveseti   patitthapeti   etadaggam   bhikkhave  samanattatanam
Yadidam     sotapannena     sotapannassa    samanatto    sakadagamina
sakadagamissa    samanatto    anagamina    anagamissa    samanatto
arahata    arahato    samanatto    idam   vuccati   bhikkhave   sangahabalam
imani *- kho bhikkhave cattari balani.
     {209.5}  Imehi  kho bhikkhave catuhi balehi samannagato ariyasavako
panca   bhayani   samatikkanto   hoti  .  katamani  panca  ajivitabhayam  1-
asilokabhayam  parisasarajjabhayam  maranabhayam  duggatibhayam  .  so  kho  2- bhikkhave
ariyasavako   iti   patisancikkhati   naham  ajivitabhayassa  bhayami  kissaham
ajivitabhayassa  bhayissami  atthi  me  cattari  balani  pannabalam  viriyabalam
anavajjabalam   sangahabalam   duppanno   kho  ajivitabhayassa  bhayeyya  kusito
ajivitabhayassa      bhayeyya     savajjakayakammantavacikammantamanokammanto
ajivitabhayassa   bhayeyya   asangahako   ajivitabhayassa   bhayeyya   naham
asilokabhayassa    bhayami    .pe.   naham   parisasarajjabhayassa   bhayami
naham    maranabhayassa   bhayami   naham   duggatibhayassa   bhayami   kissaham
duggatibhayassa    bhayissami    atthi   me   cattari   balani   pannabalam
viriyabalam   anavajjabalam   sangahabalam   duppanno  kho  duggatibhayassa  bhayeyya
kusito   duggatibhayassa   bhayeyya  savajjakayakammantavacikammantamanokammanto
duggatibhayassa    bhayeyya   asangahako   duggatibhayassa   bhayeyya   imehi
kho   bhikkhave   catuhi   balehi   samannagato  ariyasavako  imani  panca
bhayani samatikkanto hotiti.
@Footnote: 1 Ma. ajivikabhayam. evamuparipi .    2 Ma. sa kho so.
@* mikar—kr khagoe amani peDna imani
     [210]   6   Tatra  kho  ayasma  sariputto  bhikkhu  amantesi
.pe.   ayasma   sariputto   etadavoca  puggalopi  avuso  duvidhena
veditabbo    sevitabbopi   asevitabbopi   civarampi   avuso   duvidhena
veditabbam     sevitabbampi     asevitabbampi     pindapatopi    avuso
duvidhena   veditabbo   sevitabbopi   asevitabbopi  senasanampi  avuso
duvidhena     veditabbam     sevitabbampi     asevitabbampi    gamanigamopi
avuso   duvidhena  veditabbo  sevitabbopi  asevitabbopi  janapadapadesopi
avuso duvidhena veditabbo sevitabbopi asevitabbopi.
     {210.1}   Puggalopi   avuso  duvidhena  veditabbo  sevitabbopi
asevitabbopiti  iti  kho  panetam  vuttam  kincetam  paticca  vuttam  tattha  yam
janna  puggalam  imam  kho  me  puggalam  sevato  akusala dhamma abhivaddhanti
kusala   dhamma   parihayanti  ye  ca  khome  pabbajitena  jivitaparikkhara
samudanetabba civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkhara
te   ca   kasirena   samudaharanti  1-  yassa  camhi  atthaya  agarasma
anagariyam  pabbajito  so  ca  me  samannattho  na bhavanaparipurim gacchatiti
tenavuso   puggalena   so  puggalo  sankhapi  rattibhagam  va  divasabhagam
va    anapuccha    pakkamitabbam    nanubandhitabbo   tattha   yam   janna
puggalam   imam   kho   me   puggalam  sevato  akusala  dhamma  abhivaddhanti
kusala   dhamma   parihayanti  ye  ca  khome  pabbajitena  jivitaparikkhara
samudanetabba civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkhara
@Footnote: 1 Ma. samudagacchanti. evamuparipi.
Te   ca   appakasirena   samudaharanti   yassa  camhi  atthaya  agarasma
anagariyam   pabbajito   so   ca   me   samannattho  na  bhavanaparipurim
gacchatiti   tenavuso   puggalena   so   puggalo   sankhapi   anapuccha
pakkamitabbam    nanubandhitabbo    tattha    yam    janna    puggalam    imam
kho    me   puggalam   sevato   akusala   dhamma   parihayanti   kusala
dhamma    abhivaddhanti    ye   ca   khome   pabbajitena   jivitaparikkhara
samudanetabba civarapindapatasenasanagilanapaccaya-
bhesajjaparikkhara    te    ca   kasirena   samudaharanti   yassa   camhi
atthaya   agarasma   anagariyam   pabbajito   so  ca  me  samannattho
bhavanaparipurim gacchatiti
     {210.2}  tenavuso  puggalena  so puggalo sankhapi anubandhitabbo
na  pakkamitabbam  tattha  yam  janna  puggalam  imam  kho  me  puggalam  sevato
akusala   dhamma  parihayanti  kusala  dhamma  abhivaddhanti  ye  ca  khome
pabbajitena    jivitaparikkhara    samudanetabba    civarapindapatasenasana-
gilanapaccayabhesajjaparikkhara    te    ca    appakasirena   samudaharanti
yassa   camhi   atthaya   agarasma   anagariyam  pabbajito  so  ca  me
samannattho    bhavanaparipurim    gacchatiti   tenavuso   puggalena   so
puggalo   yavajivam   anubandhitabbo   na   pakkamitabbam   api  panujjamanena
puggalopi   avuso   duvidhena   veditabbo   sevitabbopi  asevitabbopiti
iti yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     Civarampi   avuso  duvidhena  veditabbam  sevitabbampi  asevitabbampiti
Iti   kho   panetam   vuttam   kincetam   paticca   vuttam  tattha  yam  janna
civaram   idam   kho   me   civaram   sevato   akusala  dhamma  abhivaddhanti
kusala   dhamma   parihayantiti   evarupam   civaram  na  sevitabbam  tattha  yam
janna  civaram  idam  kho  me  civaram  sevato  akusala  dhamma  parihayanti
kusala    dhamma    abhivaddhantiti   evarupam   civaram   sevitabbam   civarampi
avuso      duvidhena     veditabbam     sevitabbampi     asevitabbampiti
iti yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     {210.3}  Pindapatopi  avuso  duvidhena  veditabbo  sevitabbopi
asevitabbopiti   iti   kho   panetam  vuttam  kincetam  paticca  vuttam  tattha
yam   janna   pindapatam   imam   kho   me   pindapatam  sevato  akusala
dhamma     abhivaddhanti     kusala    dhamma    parihayantiti    evarupo
pindapato   na   sevitabbo  tattha  yam  janna  pindapatam  imam  kho  me
pindapatam    sevato    akusala   dhamma   parihayanti   kusala   dhamma
abhivaddhantiti     evarupo     pindapato     sevitabbo    pindapatopi
avuso    duvidhena    veditabbo    sevitabbopi   asevitabbopiti   iti
yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     {210.4}   Senasanampi  avuso  duvidhena  veditabbam  sevitabbampi
asevitabbampiti    iti   kho   panetam   vuttam   kincetam   paticca   vuttam
tattha   yam  janna  senasanam  idam  kho  me  senasanam  sevato  akusala
dhamma   abhivaddhanti   kusala   dhamma   parihayantiti   evarupam  senasanam
Na   sevitabbam   tattha   yam   janna  senasanam  idam  kho  me  senasanam
sevato   akusala   dhamma   parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhantiti
evarupam   senasanam   sevitabbam  senasanampi  avuso  duvidhena  veditabbam
sevitabbampi asevitabbampiti iti yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     {210.5}  Gamanigamopi  avuso  duvidhena  veditabbo  sevitabbopi
asevitabbopiti  iti  kho  panetam  vuttam  kincetam  paticca  vuttam  tattha  yam
janna   gamanigamam   imam   kho  me  gamanigamam  sevato  akusala  dhamma
abhivaddhanti    kusala    dhamma    parihayantiti    evarupo   gamanigamo
na   sevitabbo   tattha   yam  janna  gamanigamam  imam  kho  me  gamanigamam
sevato   akusala   dhamma   parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhantiti
evarupo    gamanigamo    sevitabbo   gamanigamopi   avuso   duvidhena
veditabbo   sevitabbopi   asevitabbopiti   iti   yantam   vuttam  idametam
paticca vuttam.
     {210.6}  Janapadapadesopi  avuso  duvidhena veditabbo sevitabbopi
asevitabbopiti  iti  kho  panetam  vuttam  kincetam  paticca  vuttam  tattha  yam
janna  janapadapadesam  imam  kho  me  janapadapadesam  sevato  akusala dhamma
abhivaddhanti    kusala    dhamma   parihayantiti   evarupo   janapadapadeso
na  sevitabbo  tattha  yam  janna  janapadapadesam  imam  kho  me janapadapadesam
sevato   akusala   dhamma   parihayanti   kusala   dhamma   abhivaddhantiti
evarupo     janapadapadeso     sevitabbo    janapadapadesopi    avuso
Duvidhena   veditabbo   sevitabbopi   asevitabbopiti   iti   yantam  vuttam
idametam paticca vuttanti.
     [211]   7   Ekam   samayam   bhagava  rajagahe  viharati  gijjhakute
pabbate   .   athakho   sutava   paribbajako  yena  bhagava  tenupasankami
upasankamitva   bhagavata   saddhim   sammodi   sammodaniyam   katham   saraniyam
vitisaretva  ekamantam  nisidi  ekamantam  nisinno  kho sutava paribbajako
bhagavantam   etadavoca  ekamidaham  bhante  samayam  bhagava  idheva  rajagahe
viharami   giribbaje   tatra   kho   me   bhante  bhagavato  sammukha  sutam
sammukha  patiggahitam  yo  so  sutava  1-  bhikkhu  araham  khinasavo  vusitava
katakaraniyo     ohitabharo     anuppattasadattho     parikkhinabhavasannojano
sammadannavimutto   abhabbo   so   pancatthanani   ajjhacaritum   abhabbo
khinasavo   bhikkhu   sancicca  panam  jivita  voropetum  abhabbo  khinasavo
bhikkhu   adinnam   theyyasankhatam  adatum  abhabbo  khinasavo  bhikkhu  methunam
dhammam  patisevitum  abhabbo  khinasavo  bhikkhu  sampajanamusa  bhasitum  abhabbo
khinasavo   bhikkhu   sannidhikarakam   kame   paribhunjitum   seyyathapi  pubbe
agariyabhutoti   kacci   metam  bhante  bhagavato  sussutam  suggahitam  sumanasikatam
supadharitanti.
     {211.1}   Taggha   te   sutava  etam  sussutam  suggahitam  sumanasikatam
supadharitam  pubbe  caham  sutava  etarahi  ca evam vadami yo so bhikkhu araham
khinasavo     vusitava     katakaraniyo    ohitabharo    anuppattasadattho
parikkhinabhavasannojano    sammadannavimutto    abhabbo   so   navatthanani
@Footnote: 1 Ma. sutava. evamuparipi.
Ajjhacaritum   abhabbo  khinasavo  bhikkhu  sancicca  panam  jivita  voropetum
abhabbo   khinasavo   bhikkhu   adinnam   theyyasankhatam   adatum   abhabbo
khinasavo   bhikkhu   methunam   dhammam   patisevitum   abhabbo  khinasavo  bhikkhu
sampajanamusa   bhasitum   abhabbo   khinasavo   bhikkhu  sannidhikarakam  kame
paribhunjitum   seyyathapi   pubbe   agariyabhuto   abhabbo  khinasavo  bhikkhu
chandagatim   gantum   abhabbo   khinasavo   bhikkhu  dosagatim  gantum  abhabbo
khinasavo   bhikkhu   mohagatim   gantum   abhabbo  khinasavo  bhikkhu  bhayagatim
gantum  pubbe  caham  sutava  etarahi  ca  evam  vadami  yo so bhikkhu araham
khinasavo     vusitava     katakaraniyo    ohitabharo    anuppattasadattho
parikkhinabhavasannojano     sammadannavimutto     abhabbo    so    imani
navatthanani ajjhacaritunti.
     [212]  8  Ekam  samayam bhagava rajagahe viharati gijjhakute pabbate.
Athakho   sajjho   paribbajako   yena  bhagava  tenupasankami  upasankamitva
bhagavata   saddhim   sammodi   sammodaniyam   katham   saraniyam   vitisaretva
ekamantam   nisidi   ekamantam  nisinno  kho  sajjho  paribbajako  bhagavantam
etadavoca   ekamidaham  bhante  samayam  bhagava  idheva  rajagahe  viharami
giribbaje   tatra  me  bhante  bhagavato  sammukha  sutam  sammukha  patiggahitam
yo  so  sajjha  bhikkhu  araham  khinasavo  vusitava  katakaraniyo  ohitabharo
anuppattasadattho         parikkhinabhavasannojano         sammadannavimutto
abhabbo   so   pancatthanani   ajjhacaritum   abhabbo   khinasavo   bhikkhu
Sancicca   panam   jivita   voropetum   abhabbo  khinasavo  bhikkhu  adinnam
theyyasankhatam    adatum    abhabbo   khinasavo   bhikkhu   methunam   dhammam
patisevitum   abbhabo   khinasavo   bhikkhu   sampajanamusa   bhasitum  abhabbo
khinasavo   bhikkhu   sannidhikarakam   kame   paribhunjitum   seyyathapi  pubbe
agariyabhuto   kacci   metam   bhante  bhagavato  sussutam  suggahitam  sumanasikatam
supadharitanti.
     {212.1}   Taggha   te   etam  sajjha  sussutam  suggahitam  sumanasikatam
supadharitam  pubbe  caham  sajjha  etarahi  ca  evam  vadami  yo  so bhikkhu
araham   khinasavo   vusitava   katakaraniyo   ohitabharo   anuppattasadattho
parikkhinabhavasannojano        sammadannavimutto       abhabbo       so
navatthanani     ajjhacaritum    abhabbo    khinasavo    bhikkhu    sancicca
panam   jivita  voropetum  .pe.  abhabbo  khinasavo  bhikkhu  sannidhikarakam
kame   paribhunjitum   seyyathapi   pubbe  agariyabhuto  abhabbo  khinasavo
bhikkhu   buddham   paccakkhatum   abhabbo   khinasavo  bhikkhu  dhammam  paccakkhatum
abhabbo   khinasavo   bhikkhu   sangham  paccakkhatum  abhabbo  khinasavo  bhikkhu
sikkham  paccakkhatum  pubbe  caham  sajjha  etarahi  ca  evam  vadami yo so
bhikkhu   araham   khinasavo   vusitava   katakaraniyo  ohitabharo  anuppatta-
sadattho      parikkhinabhavasannojano      sammadannavimutto      abhabbo
so imani navatthanani ajjhacaritunti.
     [213]  9  Navayime  bhikkhave puggala santo samvijjamana lokasmim.
Katame   nava   .  araha  arahattaya  patipanno  anagami  anagamiphala-
sacchikiriyaya      patipanno     sakadagami     sakadagamiphalasacchikiriyaya
patipanno      sotapanno      sotapattiphalasacchikiriyaya      patipanno
puthujjano   .   ime   kho  bhikkhave  nava  puggala  santo  samvijjamana
lokasminti.
     [214]  10  Navayime  bhikkhave  puggala  ahuneyya  pahuneyya
dakkhineyya   anjalikaraniya   anuttaram   punnakkhettam  lokassa  .  katame
nava   .  araha  arahattaya  patipanno  anagami  anagamiphalasacchikiriyaya
patipanno   sakadagami   sakadagamiphalasacchikiriyaya   patipanno  sotapanno
sotapattiphalasacchikiriyaya  patipanno  gotrabhu  .  ime  kho  bhikkhave  nava
puggala ahuneyya .pe. Anuttaram punnakkhettam lokassati.
                  Sambodhavaggo pathamo.
                      Tassuddanam
       sambodhi nissayo ceva     meghiyam nandakam balam
       sevana sutava sajjho     puggalo ahuneyyo 1- cati.
                   -----------
                  Sihanadavaggo dutiyo
     [215]   11   Ekam   samayam  bhagava  savatthiyam  viharati  jetavane
anathapindikassa  arame  .  athakho  ayasma  sariputto  yena  bhagava
tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi
ekamantam   nisinno   kho   ayasma   sariputto   bhagavantam  etadavoca
@Footnote: 1 Ma. ahuneyyena.
Vuttho  me  bhante  savatthiyam  vassavaso  icchamaham  bhante janapadacarikam
pakkamitunti   .   yassadani   tvam   sariputta  kalam  mannasiti  .  athakho
ayasma   sariputto   utthayasana   bhagavantam   abhivadetva  padakkhinam
katva pakkami.
     {215.1}   Athakho   annataro   bhikkhu  acirapakkante  ayasmante
sariputte  bhagavantam  etadavoca  ayasma  mam  bhante  sariputto asajja
appatinissajja   carikam   pakkantoti   .   athakho  bhagava  annataram  bhikkhum
amantesi   ehi   tvam   bhikkhu   mama   vacanena   sariputtam  amantehi
sattha  tam  avuso  sariputta  amantetiti  .  evam  bhanteti  kho  so
bhikkhu    bhagavato    patissutva   yenayasma   sariputto   tenupasankami
upasankamitva   ayasmantam   sariputtam   etadavoca   sattha  tam  avuso
sariputta   amantetiti   .   evamavusoti   kho  ayasma  sariputto
tassa   bhikkhuno   paccassosi  .  tena  kho  pana  samayena  ayasma  ca
mahamoggallano    ayasma    ca    anando    apapuranam   adaya
viharam   ahindanti   1-   abhikkhamathayasmanto   abhikkhamathayasmanto  2-
idanayasma sariputto bhagavato sammukha sihanadam nadissatiti.
     {215.2}  Athakho  ayasma  sariputto  yena  bhagava tenupasankami
upasankamitva  bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi . Ekamantam nisinnam
kho  ayasmantam  sariputtam  bhagava  etadavoca  idha te sariputta annataro
sabrahmacari   khiyadhammam   apanno   ayasma   mam   bhante   sariputto
@Footnote: 1 Si. Yu. viharena viharam anvahindanti. Ma. vihare.
@2 Ma. abhikkamathayasmanto.
Asajja  appatinissajja  carikam  pakkantoti  .  yassa  nuna  bhante  kaye
kayagata   sati   anupatthita   assa   so   idha   annataram  sabrahmacarim
asajja   appatinissajja   carikam   pakkameyya  seyyathapi  bhante  pathaviyam
sucimpi  nikkhipanti  asucimpi  nikkhipanti guthagatampi nikkhipanti muttagatampi
nikkhipanti   khelagatampi   nikkhipanti   pubbagatampi   nikkhipanti   lohitagatampi
nikkhipanti  na  ca  tena  pathavi  attiyati  va  harayati  va  jigucchati  va
evameva  kho  aham  bhante  pathavisamena cetasa viharami vipulena mahaggatena
appamanena    averena   abyapajjhena   yassa   nuna   bhante   kaye
kayagata   sati   anupatthita   assa   so   idha   annataram  sabrahmacarim
asajja appatinissajja carikam pakkameyya.
     {215.3}  Seyyathapi bhante apasmim sucimpi dhovanti asucimpi dhovanti
guthagatampi   muttagatampi   khelagatampi   pubbagatampi   lohitagatampi   dhovanti
na  ca  tena  apo  attiyati  va  harayati  va  jigucchati  va evameva
kho   aham   bhante   aposamena  cetasa  viharami  vipulena  mahaggatena
appamanena  averena  abyapajjhena  yassa  nuna  bhante  kaye kayagata
sati   anupatthita   assa   so   idha   annataram   sabrahmacarim   asajja
appatinissajja carikam pakkameyya.
     {215.4}  Seyyathapi  bhante  tejo  sucimpi  dahati  asucimpi dahati
guthagatampi    muttagatampi    khelagatampi   pubbagatampi   lohitagatampi   dahati
na  ca  tena  tejo  attiyati  va  harayati va jigucchati va evameva kho
Aham    bhante   tejosamena   cetasa   viharami   vipulena   mahaggatena
appamanena    averena   abyapajjhena   yassa   nuna   bhante   kaye
kayagata   sati   anupatthita   assa   so   idha   annataram  sabrahmacarim
asajja appatinissajja carikam pakkameyya.
     {215.5}   Seyyathapi  bhante  vayo  sucimpi  upavayati  asucimpi
upavayati   guthagatampi   muttagatampi   khelagatampi   pubbagatampi  lohitagatampi
upavayati  na  ca tena vayo attiyati va harayati va jigucchati va evameva
kho   aham   bhante   vayosamena  cetasa  viharami  vipulena  mahaggatena
appamanena    averena   abyapajjhena   yassa   nuna   bhante   kaye
kayagata   sati   anupatthita   assa   so   idha   annataram  sabrahmacarim
asajja appatinissajja carikam pakkameyya.
     {215.6}   Seyyathapi  bhante  rajoharanam  sucimpi  punchati  asucimpi
punchati    guthagatampi   muttagatampi   khelagatampi   pubbagatampi   lohitagatampi
punchati  na  ca  tena  rajoharanam  attiyati  va  harayati  va  jigucchati va
evameva   kho   aham  bhante  rajoharanasamena  cetasa  viharami  vipulena
mahaggatena   appamanena   averena   abyapajjhena   yassa  nuna  bhante
kaye    kayagata    sati    anupatthita   assa   so   idha   annataram
sabrahmacarim asajja appatinissajja carikam pakkameyya.
     Seyyathapi   bhante   candalakumarako   va  candalakumarika  va
kalopihattho  nantikavasi  1-  gamam  va  nigamam  va pavisanto nicacittamyeva
@Footnote: 1 Ma. nantakavasi.
Upatthapetva   pavisati   evameva  kho  aham  bhante  candalakumarakasamena
cetasa    viharami    vipulena    mahaggatena    appamanena   averena
abyapajjhena   yassa   nuna   bhante   kaye  kayagata  sati  anupatthita
assa    so    idha    annataram   sabrahmacarim   asajja   appatinissajja
carikam pakkameyya.
     {215.7}  Seyyathapi  bhante  usabho  chinnavisano  surato sudanto
susikkhito   rathiyaya   rathiyam   singhatakena   singhatakam  anvahindanto  na
kinci   himsati   padena  va  visanena  va  evameva  kho  aham  bhante
usabhachinnavisanasamena     cetasa     viharami     vipulena    mahaggatena
appamanena    averena   abyapajjhena   yassa   nuna   bhante   kaye
kayagata   sati   anupatthita   assa   so   idha   annataram  sabrahmacarim
asajja appatinissajja carikam pakkameyya.
     {215.8}  Seyyathapi  bhante  itthi va puriso va daharo va yuva
mandanakajatiko  [1]-  ahikunapena  va  kukkurakunapena  va  [2]- kanthe
alaggena   3-  attiyeyya  harayeyya  jiguccheyya  evameva  kho  aham
bhante   imina   putikayena   attiyami  harayami  jigucchami  yassa  nuna
bhante   kaye   kayagata   sati   anupatthita  assa  so  idha  annataram
sabrahmacarim asajja appatinissajja carikam pakkameyya.
     {215.9} Seyyathapi bhante puriso medakathalikam parihareyya chiddavachiddam
uggharantam   paggharantam   evameva  kho  aham  bhante  imam  kayam  pariharami
@Footnote: 1 Ma. sisamnahato .  2 Ma. manussakunapena va .   3 Ma. asattena.
Chiddavachiddam   uggharantam   paggharantam  yassa  nuna  bhante  kaye  kayagata
sati   anupatthita   assa   so   idha   annataram   sabrahmacarim   asajja
appatinissajja carikam pakkameyyati.
     {215.10}  Athakho  so  bhikkhu  utthayasana  ekamsam  uttarasangam
karitva  bhagavato  padesu  sirasa  nipatitva bhagavantam etadavoca accayo mam
bhante   accagama  yathabalam  yathamulham  yathaakusalam  yo  aham  ayasmantam
sariputtam   asata  tuccha  musa  abhutena  abbhacikkhim  tassa  me  bhante
bhagava   accayam  accayato  patigganhatu  ayatim  samvarayati  .  taggha  tam
bhikkhu   accayo   accagama   yathabalam   yathamulham  yathaakusalam  yo  tvam
sariputtam  asata  tuccha  musa  abhutena  abbhacikkhi  yato  ca  kho  tvam
bhikkhu   accayam   accayato   disva   yathadhammam   patikarosi   tantam   mayam
patigganhama    vuddhi   hesa   bhikkhu   ariyassa   vinaye   yo   accayam
accayato   disva  yathadhammam  patikaroti  ayati  samvaram  apajjatiti  athakho
bhagava    ayasmantam   sariputtam   amantesi   khama   sariputta   imassa
moghapurisassa   pura  tassa  tattheva  sattadha  muddha  phalatiti  .  khamamaham
bhante   tassa   ayasmato   sace   mam  so  ayasma  evamaha  khamatu
ca me so ayasmati.
     [216] 12 Ekam samayam bhagava savatthiyam viharati jetavane anathapindikassa
arame   .   athakho   ayasma  sariputto  pubbanhasamayam  nivasetva
Pattacivaramadaya    savatthim    pindaya    pavisi    athakho   ayasmato
sariputtassa   etadahosi   atippago   kho   tava   savatthiyam   pindaya
caritum yannunaham yena annatitthiyanam paribbajakanam aramo tenupasankameyyanti
athakho    ayasma    sariputto   yena   annatitthiyanam   paribbajakanam
aramo   tenupasankami  upasankamitva  tehi  annatitthiyehi  paribbajakehi
saddhim   sammodi   sammodaniyam   katham   saraniyam   vitisaretva  ekamantam
nisidi   .   tena  kho  pana  samayena  tesam  annatitthiyanam  paribbajakanam
sannisinnanam   sannipatitanam   ayamantarakatha   udapadi   yo   hi   koci
avuso   saupadiseso   kalam   karoti  sabbo  so  aparimutto  niraya
aparimutto    tiracchanayoniya    aparimutto    pittivisaya    aparimutto
apayaduggativinipatati.
     {216.1}   Athakho   ayasma   sariputto   tesam  annatitthiyanam
paribbajakanam    bhasitam    neva   abhinandi   nappatikkosi   anabhinanditva
appatikkositva   utthayasana   pakkami   bhagavato   santike   etassa
bhasitassa   attham  ajanissamiti  athakho  ayasma  sariputto  savatthiyam
pindaya    caritva    pacchabhattam    pindapatapatikkanto   yena   bhagava
tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam   abhivadetva   ekamantam   nisidi
ekamantam  nisinno  kho  ayasma  sariputto  bhagavantam  etadavoca idhaham
bhante     pubbanhasamayam     nivasetva     pattacivaramadaya    savatthim
pindaya   pavisim   tassa  mayham  bhante  etadahosi  atippago  kho  tava
Savatthiyam   pindaya   caritum  yannunaham  yena  annatitthiyanam  paribbajakanam
aramo   tenupasankameyyanti   athakhoham   bhante   yena   annatitthiyanam
paribbajakanam   aramo  tenupasankamim  upasankamitva  tehi  annatitthiyehi
paribbajakehi   saddhim   sammodim  sammodaniyam  katham  saraniyam  vitisaretva
ekamantam    nisidim   tena   kho   pana   samayena   tesam   annatitthiyanam
paribbajakanam       sannisinnanam       sannipatitanam      ayamantarakatha
udapadi   yo   hi   koci  avuso  saupadiseso  kalam  karoti  sabbo
so  aparimutto  niraya  aparimutto  tiracchanayoniya aparimutto pittivisaya
aparimutto   apayaduggativinipatati   athakhoham  bhante  tesam  annatitthiyanam
paribbajakanam    bhasitam    neva   abhinandim   nappatikkosim   anabhinanditva
appatikkositva     utthayasana     pakkamim     bhagavato     santike
etassa bhasitassa attham ajanissamiti.
     {216.2}  Keci  1-  sariputta  annatitthiya  paribbajaka  bala
abyatta  keci  1- saupadisesam va saupadisesoti janissanti anupadisesam
va  anupadisesoti  janissanti  navayime  sariputta  puggala saupadisesa
kalam   kurumana  parimutta  niraya  parimutta  tiracchanayoniya  parimutta
pittivisaya parimutta apayaduggativinipata. Katame nava.
     {216.3}  Idha  sariputta  ekacco  puggalo silesu paripurikari 2-
hoti    samadhismim   paripurikari   pannaya   mattasokari   so   pancannam
orambhagiyanam   samyojananam   parikkhaya   antaraparinibbayi   hoti   ayam
@Footnote: 1 Ma. ke ca. evamuparipi .   2 Ma. paripurakari. evamuparipi.
Sariputta   pathamo   puggalo   saupadiseso   kalam  kurumano  parimutto
niraya   parimutto   tiracchanayoniya   parimutto   pittivisaya   parimutto
apayaduggativinipata.
     {216.4}  Puna  caparam sariputta idhekacco puggalo silesu paripurikari
hoti    samadhismim   paripurikari   pannaya   mattasokari   so   pancannam
orambhagiyanam     samyojananam    parikkhaya    upahaccaparinibbayi    hoti
asankharaparinibbayi    hoti    sasankharaparinibbayi    hoti    uddhamsoto
hoti   akanitthagami   ayam   sariputta   pancamo   puggalo  saupadiseso
kalam   kurumano  parimutto  niraya  parimutto  tiracchanayoniya  parimutto
pittivisaya parimutto apayaduggativinipata.
     {216.5}  Puna  caparam sariputta idhekacco puggalo silesu paripurikari
hoti    samadhismim    mattasokari   pannaya   mattasokari   so   tinnam
samyojananam    parikkhaya   ragadosamohanam   tanutta   sakadagami   hoti
sakideva   imam   lokam   agantva   dukkhassantam   karoti  ayam  sariputta
chattho  puggalo  saupadiseso  kalam  kurumano  parimutto  niraya  .pe.
Parimutto apayaduggativinipata.
     {216.6}  Puna  caparam sariputta idhekacco puggalo silesu paripurikari
hoti    samadhismim    mattasokari   pannaya   mattasokari   so   tinnam
samyojananam    parikkhaya    ekabiji    hoti   ekamyeva   manusakam   bhavam
nibbattetva   dukkhassantam   karoti   ayam   sariputta   sattamo  puggalo
Saupadiseso   kalam   kurumano   parimutto   niraya   .pe.  parimutto
apayaduggativinipata.
     {216.7}  Puna  caparam sariputta idhekacco puggalo silesu paripurikari
hoti    samadhismim    mattasokari   pannaya   mattasokari   so   tinnam
samyojananam   parikkhaya   kolamkolo   hoti  dve  va  tini  va  kulani
sandhavitva   samsaritva   dukkhassantam   karoti   ayam   sariputta  atthamo
puggalo   saupadiseso   kalam   kurumano   parimutto   niraya   .pe.
Parimutto apayaduggativinipata.
     {216.8}  Puna  caparam sariputta idhekacco puggalo silesu paripurikari
hoti    samadhismim    mattasokari   pannaya   mattasokari   so   tinnam
samyojananam   parikkhaya   sattakkhattumparamo   hoti   sattakkhattumparamam  deve
ca  manusse  ca  sandhavitva  samsaritva  dukkhassantam  karoti  ayam sariputta
navamo  puggalo  saupadiseso  kalam  kurumano  parimutto niraya parimutto
tiracchanayoniya   parimutto   pittivisaya   parimutto  apayaduggativinipata
keci   sariputta   annatitthiya   paribbajaka   bala   abyatta  keci
saupadisesam    va    saupadisesoti    janissanti   anupadisesam   va
anupadisesoti  janissanti  ime  kho  sariputta nava puggala saupadisesa
kalam   kurumana  parimutta  niraya  parimutta  tiracchanayoniya  parimutta
pittivisaya    parimutta   apayaduggativinipata   na   tavayam   sariputta
dhammapariyayo   patibhasi   bhikkhunam   bhikkhuninam   upasakanam   upasikanam  tam
Kissa   hetu   mayimam   dhammapariyayam   sutva   pamadam   aharimsuti   api
ca maya yo 1- panhadhippayena bhasitoti.
     [217] 13 Athakho ayasma mahakotthito 2- yenayasma sariputto
tenupasankami   upasankamitva   ayasmata   sariputtena   saddhim   sammodi
sammodaniyam   katham   saraniyam   vitisaretva   ekamantam  nisidi  ekamantam
nisinno   kho  ayasma  mahakotthito  ayasmantam  sariputtam  etadavoca
kinnu  kho  avuso  sariputta  yam  kammam  ditthadhammavedaniyam  tam  me  kammam
samparayavedaniyam    hotuti    etassa    atthaya    bhagavati   brahmacariyam
vussatiti. No hidam avuso.
     {217.1}  Kim  panavuso  sariputta  yam kammam samparayavedaniyam tam me
kammam   ditthadhammavedaniyam   hotuti   etassa   atthaya  bhagavati  brahmacariyam
vussatiti  .  no  hidam  avuso  .  kinnu  kho  avuso sariputta yam kammam
sukhavedaniyam   tam   me   kammam   dukkhavedaniyam   hotuti   etassa  atthaya
bhagavati  brahmacariyam  vussatiti  .  no  hidam  avuso  kim panavuso sariputta
yam  kammam  dukkhavedaniyam  tam  me  kammam  sukhavedaniyam  hotuti etassa atthaya
bhagavati  brahmacariyam  vussatiti  .  no  hidam  avuso  .  kinnukho  avuso
sariputta   yam   kammam   paripakkavedaniyam   tam  me  kammam  aparipakkavedaniyam
hotuti   etassa   atthaya   bhagavati   brahmacariyam  vussatiti  .  no  hidam
avuso  .  kim  panavuso  sariputta  yam kammam aparipakkavedaniyam tam me kammam
paripakkavedaniyam  hotuti  etassa  atthaya  bhagavati  brahmacariyam  vussatiti .
@Footnote: 1 Ma. sariputta dhammapariyayo .  2 Ma. mahakotthiko.
No   hidam   avuso   .   kinnu   kho   avuso   sariputta  yam  kammam
bahuvedaniyam   tam   me   kammam   appavedaniyam   hotuti   etassa  atthaya
bhagavati   brahmacariyam   vussatiti   .  no  hidam  avuso  .  kim  panavuso
sariputta   yam   kammam   appavedaniyam   tam  me  kammam  bahuvedaniyam  hotuti
etassa  atthaya  bhagavati  brahmacariyam  vussatiti  .  no  hidam  avuso .
Kinnu  kho  avuso  sariputta  yam  kammam  vedaniyam  tam  me kammam avedaniyam
hotuti   etassa   atthaya   bhagavati   brahmacariyam  vussatiti  .  no  hidam
avuso  .  kim  panavuso  sariputta  yam  kammam  avedaniyam  tam  me  kammam
vedaniyam   hotuti   etassa   atthaya   bhagavati   brahmacariyam  vussatiti .
No hidam avuso.
     {217.2}  Kinnu  kho  avuso sariputta yam kammam ditthadhammavedaniyam tam
me  kammam  samparayavedaniyam  hotuti  etassa  atthaya  bhagavati  brahmacariyam
vussatiti  iti  puttho  samano  no  hidam  avusoti  vadesi  kim  panavuso
sariputta   yam   kammam   samparayavedaniyam  tam  me  kammam  ditthadhammavedaniyam
hotuti   etassa   atthaya   bhagavati   brahmacariyam   vussatiti  iti  puttho
samano   no   hidam   avusoti   vadesi  kinnu  kho  avuso  sariputta
yam  kammam  sukhavedaniyam  tam  me  kammam  dukkhavedaniyam  hotuti etassa atthaya
bhagavati   brahmacariyam   vussatiti  iti  puttho  samano  no  hidam  avusoti
vadesi   kim   panavuso  sariputta  yam  kammam  dukkhavedaniyam  tam  me  kammam
sukhavedaniyam   hotuti   etassa   atthaya   bhagavati   brahmacariyam   vussatiti
Iti   puttho   samano  no  hidam  avusoti  vadesi  kinnu  kho  avuso
sariputta   yam   kammam   paripakkavedaniyam   tam  me  kammam  aparipakkavedaniyam
hotuti   etassa   atthaya   bhagavati   brahmacariyam   vussatiti  iti  puttho
samano   no  hidam  avusoti  vadesi  kim  panavuso  sariputta  yam  kammam
aparipakkavedaniyam    tam   me   kammam   paripakkavedaniyam   hotuti   etassa
atthaya   bhagavati   brahmacariyam   vussatiti   iti   puttho   samano   no
hidam   avusoti   vadesi   kinnu   kho   avuso   sariputta   yam  kammam
bahuvedaniyam   tam   me   kammam   appavedaniyam   hotuti   etassa  atthaya
bhagavati   brahmacariyam   vussatiti  iti  puttho  samano  no  hidam  avusoti
vadesi
     {217.3}  kim  panavuso  sariputta yam kammam appavedaniyam tam me kammam
bahuvedaniyam   hotuti   etassa  atthaya  bhagavati  brahmacariyam  vussatiti  iti
puttho   samano   no   hidam   avusoti   vadesi   kinnu  kho  avuso
sariputta   yam  kammam  vedaniyam  tam  me  kammam  avedaniyam  hotuti  etassa
atthaya   bhagavati   brahmacariyam   vussatiti   iti   puttho   samano   no
hidam   avuso   vadesi   kim   panavuso   sariputta  yam  kammam  avedaniyam
tam   me   kammam   vedaniyam  hotuti  etassa  atthaya  bhagavati  brahmacariyam
vussatiti   iti   puttho   samano   no   hidam   avusoti   vadesi  atha
kimattham carahavuso bhagavati brahmacariyam vussatiti.
     {217.4}  Yam  khossa  1- avuso annatam adittham appattam asacchikatam
anabhisametam   tassa   nanaya  dassanaya  pattiya  sacchikiriyaya  abhisamayaya
@Footnote: 1 Ma. khvassa. evamuparipi.
Bhagavati  brahmacariyam  vussati  1-  [2]-  idam  dukkhanti  khossa avuso ayam
dukkhasamudayoti   khossa  avuso  ayam  dukkhanirodhoti  khossa  avuso  ayam
dukkhanirodhagamini   patipadati   khossa   avuso  annatam  adittham  appattam
asacchikatam   anabhisametam   tassa   nanaya  dassanaya  pattiya  sacchikiriyaya
abhisamayaya   bhagavati   brahmacariyam   vussati  idam  khossa  avuso  annatam
adittham    appattam   asacchikatam   anabhisametam   tassa   nanaya   dassanaya
pattiya sacchikiriyaya abhisamathaya bhagavati brahmacariyam vussatiti.
     [218]   14   Athakho  ayasma  samiddhi  yenayasma  sariputto
tenupasankami    upasankamitva    ayasmantam    sariputtam    abhivadetva
ekamantam  nisidi  .  ekamantam  nisinnam  kho  ayasmantam  samiddhim  ayasma
sariputto   etadavoca   kimarammana   samiddhi   purisassa  sankappavitakka
uppajjantiti   .   namaruparammana   bhanteti  .  te  pana  samiddhi  kva
nanattam  gacchantiti  .  dhatusu  bhanteti  .  te  pana samiddhi kimsamudayati.
Phassasamudaya  bhanteti  .  te pana samiddhi kimsamosaranati. Vedanasamosarana
bhanteti  .  te  pana  samiddhi  kimpamukhati  .  samadhippamukha bhanteti. Te
pana   samiddhi  kimadhipateyyati  .  satadhipateyya  bhanteti  .  te  pana
samiddhi  kimuttarati  .  pannuttara  bhanteti . Te pana samiddhi kimsarati.
Vimuttisara   bhanteti   .  te  pana  samiddhi  kimogadhati  .  amatogadha
bhanteti.
     {218.1}  Kimarammana  samiddhi  purisassa sankappavitakka uppajjantiti
iti  puttho  samano  namaruparammana  bhanteti  vadesi  te  pana  samiddhi
@Footnote: 1 Ma. vussatiti .  2 Ma. kim panassavuso annatam adittham appattam asacchikatam
@anabhisametam, yassa nanaya dassanaya pattiya sacchikiriyaya abhisamayaya bhagavati
@brahmacariyam vussatiti.
Kva   nanattam   gacchantiti  iti  puttho  samano  dhatusu  bhanteti  vadesi
te   pana   samiddhi   kimsamudayati   iti   puttho   samano   phassasamudaya
bhanteti   vadesi   te  pana  samiddhi  kimsamosaranati  iti  puttho  samano
vedanasamosarana   bhanteti   vadesi   te   pana  samiddhi  kimpamukhati  iti
puttho   samano   samadhippamukha   bhanteti   vadesi   te   pana  samiddhi
kimadhipateyyati    iti    puttho    samano   satadhipateyya   bhanteti
vadesi   te   pana  samiddhi  kimuttarati  iti  puttho  samano  pannuttara
bhanteti   vadesi   te   pana   samiddhi   kimsarati  iti  puttho  samano
vimuttisara   bhanteti  vadesi  te  pana  samiddhi  kimogadhati  iti  puttho
samano  amatogadha  bhanteti  vadesi  sadhu  sadhu  samiddhi  sadhu  kho tvam
samiddhi panham 1- puttho vissajjesi tena va ma manniti.
     [219] 15 Seyyathapi bhikkhave gando anekavassaganiko tassassu [2]-
nava   vanamukhani  nava  abhedanamukhani  tato  yankinci  pagghareyya  asuciyeva
pagghareyya     duggandhamyeva    pagghareyya    jegucchiyamyeva    pagghareyya
yankinci    pasaveyya    asuciyeva    pasaveyya   duggandhamyeva   pasaveyya
jegucchiyamyeva  pasaveyya  gandoti  kho  bhikkhave imassetam catummahabhutikassa
kayassa      adhivacanam     matapettikasambhavassa     odanakummasupacayassa
aniccucchadanaparimaddanabhedanaviddhamsanadhammassa       tassa      3-      nava
vanamukhani    nava   abhedanamukhani   tato   yankinci   paggharati   asuciyeva
paggharati    duggandhamyeva    paggharati    jegucchiyamyeva   pagagharati   yankinci
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi .   2 na gandassa .   3 Ma. tassassu gandassa.
Pasavati   asuciyeva   pasavati   duggandhamyeva   pasavati  jegucchiyamyeva  pasavati
tasmatiha bhikkhave imasmim kaye nibbindathati.
     [220]  16  Navayima  bhikkhave  sanna  bhavita bahulikata mahapphala
honti  mahanisamsa  amatogadha  amatapariyosana  .  katama nava asubhasanna
maranasanna   ahare   patikkulasanna   sabbaloke   anabhiratasanna   1-
aniccasanna   anicce   dukkhasanna   dukkhe   anattasanna   pahanasanna
viragasanna   .   ima   kho  bhikkhave  nava  sanna  bhavita  bahulikata
mahapphala honti mahanisamsa amatogadha amatapariyosanati.
     [221]  17  Navahi  bhikkhave  angehi  samannagatam  kulam anupagantva
va   nalam   upagantum   upagantva   va   nalam   nisiditum   .  katamehi
navahi   na   manapena   paccutthenti   na   manapena   abhivadenti   na
manapena    asanam    denti    santamassa   pariguhanti   bahukamhi   thokam
denti    panitamhi    lukham   denti   asakkaccam   denti   no   sakkaccam
na   upanisidanti   dhammassavanaya   bhasitamassa   na   ramissanti   2-  .
Imehi   kho   bhikkhave   navahangehi   samannagatam  kulam  anupagantva  va
nalam upagantum upagantva va nalam nisiditum.
     Navahi   bhikkhave   angehi  samannagatam  kulam  anupagantva  va  alam
upagantum   upagantva   va   alam   nisiditum  .  katamehi  navahi  manapena
paccutthenti    manapena    abhivadenti    manapena    asanam   denti
@Footnote: 1 Ma. anabhiratisanna .    2  Ma. sussusanti.
Santamassa     na    pariguhanti    bahukamhi    bahukam    denti    panitamhi
panitam    denti    sakkaccam    denti    no    asakkaccam    upanisidanti
dhammassavanaya   bhasitamassa   ramissanti   1-   .   imehi  kho  bhikkhave
navahangehi    samannagatam    kulam    anupagantva    va   alam   upagantum
upagantva va alam nisiditunti.
     [222]  18  Navahangehi  samannagato  bhikkhave  uposatho upavuttho
mahapphalo    hoti    mahanisamso   mahajutiko   mahavippharo   .   katham
upavuttho   ca   bhikkhave   navahangehi   samannagato  uposatho  mahapphalo
hoti   mahanisamso   mahajutiko  mahavippharo  idha  bhikkhave  ariyasavako
iti     patisancikkhati     yavajivam    arahanto    panatipatam    pahaya
panatipata    pativirata   nihitadanda   nihitasattha   lajji   dayapanna
sabbapanabhutahitanukampino     viharanti     ahampajja     imanca     rattim
imanca     divasam    panatipatam    pahaya    panatipata    pativirato
nihitadando    nihitasattho    lajji    dayapanno    sabbapanabhutahitanukampi
viharami   iminapangena   arahatam  anukaromi  uposatho  ca  me  upavuttho
bhavissatiti    imina    pathamena   angena   samannagato   hoti   .pe.
Yavajivam     arahanto     uccasayanamahasayanam     pahaya    uccasayana-
mahasayana     pativirata     nicaseyyam    kappenti    mancake    va
tinasantharake    va    ahampajja     imanca    rattim    imanca    divasam
uccasayanamahasayanam      pahaya       uccasayanamahasayana     pativirato
nicaseyyam   kappemi   mancake   va   tinasantharake   va   iminapangena
@Footnote: 1 Ma. sussusanti.
Arahatam   anukaromi   uposatho   ca   me   upavuttho   bhavissatiti  imina
atthamena    angena    samannagato   hoti   mettasahagatena   cetasa
ekam  disam  pharitva  viharati  tatha  dutiyam  tatha  tatiyam  tatha  catuttham  iti
uddhamadho   tiriyam  sabbadhi  sabbattataya  sabbavantam  lokam  mettasahagatena
cetasa   vipulena   mahaggatena   appamanena   averena   abyapajjhena
pharitva   viharati   iti  imina  navamena  angena  samannagato  hoti .
Evanca    upavuttho    kho    bhikkhave    navangasamannagato   uposatho
mahapphalo hoti mahanisamso mahajutiko mahavippharoti.
     [223]  19  Imanca  bhikkhave  rattim  sambahula devata abhikkantaya
rattiya   abhikkantavanna   kevalakappam   jetavanam   obhasetva  yenaham
tenupasankamimsu    upasankamitva    mam   abhivadetva   ekamantam   atthamsu
ekamantam   thita  kho  bhikkhave  ta  devata  mam  etadavocum  upasankamimsu
no   bhante   pubbe   manussabhutanam  pabbajita  agarani  te  1-  mayam
bhante   paccutthimha   no   ca   kho   abhivadimha   te   mayam   bhante
aparipunnakammanta       vippatisariniyo       pacchanutapiniyo      hinam
kayam upapannati.
     {223.1}  Aparapi  mam  bhikkhave  sambahula  devata  upasankamitva
etadavocum   upasankamimsu   no   bhante   pubbe   manussabhutanam  pabbajita
agarani  te  mayam  bhante  paccutthimha  ca  2-   abhivadimha  ca 2- no
ca   kho  3-  asanam  adimha  4-  te  mayam  bhante   aparipunnakammanta
vippatisariniyo pacchanutapiniyo hinam kayam upapannati.
     {223.2}     Aparapi    mam    bhikkhave    sambahula    devata
@Footnote: 1 Ma. ta. evamuparipi .  2 Ma. casaddo natthi. evamuparipi .  3 Ma. tesam.
@4 Ma. adamha. evamuparipi.
Upasankamitva     etadavocum     upasankamimsu    no    bhante    pubbe
manussabhutanam    pabbajita    agarani   te   mayam   bhante   paccutthimha
ca   abhivadimha   ca  asananca  adimha  no  ca  kho  yathasatti  yathabalam
samvibhajimha  .pe.  yathasatti  yathabalam  samvibhajimha  no  ca  kho  upanisidimha
dhammassavanaya   upanisidimha   dhammassavanaya   no   ca   kho  ohitasota
dhammam   sunimha   ohitasota   dhammam  sunimha  no  ca  kho  sutva  dhammam
dharayimha  sutva  ca  dhammam  dharayimha  no  ca  kho  dhatanam dhammanam attham
upaparikkhimha   dhatananca   dhammanam   attham   upaparikkhimha   no   ca  kho
atthamannaya    dhammamannaya   dhammanudhammapatipajjimha   te   mayam   bhante
aparipunnakammanta     vippatisariniyo    pacchanutapiniyo    hinam    kayam
upapannati   .   aparapi  mam  bhikkhave  sambahula  devata  upasankamitva
etadavocum   upasankamimsu   no   bhante   pubbe   manussabhutanam  pabbajita
agarani   te   mayam   bhante  paccutthimha  ca  abhivadimha  ca  asananca
adimha   yathasatti   yathabalam   samvibhajimha   upanisidimha   ca  dhammassavanaya
ohitasota   ca   dhammam   sunimha   sutva   dhammam   dharayimha  dhatananca
dhammanam      attham      upaparikkhimha      atthamannaya     dhammamannaya
dhammanudhammapatipajjimha      te     mayam     bhante     paripunnakammanta
avippatisariniyo    apacchanutapiniyo    panitam    kayam   upapannati  .
Etani   bhikkhave   rukkhamulani   etani  sunnagarani  jhayatha  bhikkhave
ma   pamadatha   ma   paccha   vippatisarino   ahuvattha  seyyathapi  ta
purimika devatati.
     [224]   20   Ekam   samayam  bhagava  savatthiyam  viharati  jetavane
anathapindikassa  arame  .  athakho  anathapindiko  gahapati  yena  bhagava
tenupasankami   upasankamitva   bhagavantam  abhivadetva  ekamantam  nisidi .
Ekamantam nisinnam kho anathapindikam gahapatim bhagava etadavoca
     {224.1}  api  nu  te  gahapati  kule  danam diyyatiti. Diyyati me
bhante   kule   danam  tanca  kho  lukham  kanajakam  bilangadutiyanti  .  lukham
vapi  gahapati  danam  deti  panitam  va  tanca  asakkaccam  deti apacittim 1-
katva  deti  asahattha  deti  apaviddham  deti  anagamanaditthiko deti yattha
yattha  tassa  tassa  danassa  vipako  nibbattati  na  ularaya bhattabhogaya
cittam   namati   na   ularaya   vatthabhogaya   cittam  namati  na  ularaya
yanabhogaya   cittam   namati   na   ularesu  pancasu  kamagunesu  bhogaya
cittam  namati  yepissa  te  honti  puttati  va  darati va dasati va
pessati  va  kammakarati  va  tepi  na  sussusanti  na  sotam  odahanti
na  anna  cittam  upatthapenti  tam  kissa  hetu evancetam 2- gahapati hoti
asakkaccakatanam kammanam vipako
     {224.2}  lukham  vapi gahapati danam deti panitam va tanca sakkaccam deti
pacittim  katva  deti  sahattha  deti  anapaviddham  deti agamanaditthiko deti
yattha  yattha  tassa  tassa  danassa  vipako nibbattati ularaya bhattabhogaya
cittam  namati  ularaya  vatthabhogaya  cittam namati ularaya yanabhogaya cittam
namati  ularesu  pancasu  kamagunesu  bhogaya cittam namati yepissa te honti
@Footnote: 1 Ma. acittikatva .   2 Ma. evam hetam.
Puttati  va  darati  va  dasati  va  pessati  va  kammakarati va
tepi    sussusanti   sotam   odahanti   anna   cittam   upatthahanti   tam
kissa hetu evancetam gahapati hoti sakkaccakatanam kammanam vipako.
     {224.3}  Bhutapubbam  gahapati  velamo  nama  brahmano ahosi so
evarupam   danam   adasi  mahadanam  caturasiti  suvannapatisahassani  adasi
rupiyapurani   caturasiti   rupiyapatisahassani  adasi  suvannapurani  caturasiti
kamsapatisahassani   adasi   hirannapurani   caturasiti  hatthisahassani  adasi
sovannalankarani      sovannaddhajani     hemajalapaticchannani     1-
caturasiti   rathasahassani   adasi   sihacammaparivarani  byagghacammaparivarani
dipicammaparivarani        pandukambalaparivarani        sovannalankarani
sovannaddhajani      hemajalapaticchannani     caturasiti     dhenusahassani
adasi   dukulasanthanani   2-   kamsupadharanani   caturasiti   kannasahassani
adasi    amuttamanikundalayo    caturasiti    pallankasahassani    adasi
gonakatthatani    patikatthatani    patalikatthatani    kadalimigapavarapaccattharanani
sauttaracchadani    ubhatolohitakupadhanani    caturasiti    vatthakotisahassani
adasi    khomasukhumanam    koseyyasukhumanam   kappasikasukhumanam   ko   pana
vado   annassa   panassa   khajjassa   bhojanassa   lepanassa   seyyassa
najjo manne visandanti
     {224.4}  siya  kho  pana  te  gahapati  evamassa anno nuna tena
samayena  velamo  brahmano  ahosi  so  tam  danam  adasi mahadananti
na   kho   panetam  gahapati  evam  datthabbam  aham  tena  samayena  velamo
@Footnote: 1 Si. Yu. hemajalasanchannani .   2 Ma. dukulasandhanani. Yu. dukulasanthanani.
Brahmano   ahosim   aham   tam  danam  adasim  mahadanam  tasmim  kho  pana
gahapati   dane   na   koci   dakkhineyyo  ahosi  na  tam  koci  dakkhinam
visodheti   yam   gahapati   velamo   brahmano  danam  adasi  mahadanam
yo   cekam  ditthisampannam  bhojeyya  idam  tato  mahapphalataram  yo  ca  satam
ditthisampannanam   bhojeyya   yo   cekam   sakadagamim   bhojeyya  .pe.
Yo   ca   satam   sakadagaminam  bhojeyya  yo  cekam  anagamim  bhojeyya
yo   ca  satam  anagaminam  bhojeyya  yo  cekam  arahantam  bhojeyya  yo
ca   satam   arahantanam  bhojeyya  yo  cekam  paccekabuddham  bhojeyya  yo
ca  satam  paccekabuddhanam  bhojeyya  yo  ca  tathagatam arahantam sammasambuddham
bhojeyya   yo   ca  buddhappamukham  bhikkhusangham  bhojeyya  yo  ca  catuddisam
sangham   uddissa   viharam   karapeyya   yo   ca  pasannacitto  buddhanca
dhammanca   sanghanca   saranam   gaccheyya  yo  ca  pasannacitto  sikkhapadani
samadiyeyya    panatipata    veramani   1-   adinnadana   veramani
kamesu    micchacara    veramani   musavada   veramani   surameraya-
majjapamadatthana   veramani   yo   ca   antamaso  gadduhanamattampi  2-
mettacittam    bhaveyya    idam    tato    mahapphalataram    yanca   gahapati
velamo    brahmano    danam    adasi    mahadanam    yo    cekam
ditthisampannam    bhojeyya    yo   ca   satam   ditthisampannanam   bhojeyya
yo   cekam   sakadagamim  bhojeyya  yo  ca  satam  sakadagaminam  bhojeyya
@Footnote: 1 Ma. veramanim. evamuparipi .  2 Si. gandhuhanamattampi. Ma. gandhohanamattampi.
@evamuparipi.
Yo   cekam   anagamim   bhojeyya   yo  ca  satam  anagaminam  bhojeyya
yo   cekam   arahantam   bhojeyya   yo   ca  satam  arahantanam  bhojeyya
yo   cekam   paccekabuddham   bhojeyya   yo   ca   satam   paccekabuddhanam
bhojeyya    yo    ca    tathagatam   arahantam   sammasambuddham   bhojeyya
yo   ca   buddhappamukham   bhikkhusangham   bhojeyya   yo  ca  catuddisam  sangham
uddissa    viharam    karapeyya    yo    ca   pasannacitto   buddhanca
dhammanca   sanghanca   saranam   gaccheyya  yo  ca  pasannacitto  sikkhapadani
samadiyeyya   panatipata   veramani  .pe.  suramerayamajjapamadatthana
veramani     yo     ca     antamaso     gadduhanamattampi    mettacittam
bhaveyya    yo    ca    accharasanghatamattampi   aniccasannam   bhaveyya
idam tato mahapphalataranti.
                    Sihanadavaggo dutiyo.
                        Tassuddanam
       vuttho 1- saupadiseso ca         kotthitena samiddhina
       gandasanna kule satta 2-      devata velamena cati.
                     -------------
                    Sattavasavaggo tatiyo
     [225]  21  Tihi  bhikkhave  thanehi  uttarakuruka manussa deve ca
tavatimse  adhigganhanti  jambudipake  ca  manusse  .  katamehi  tihi  amama
apariggaha  niyatayuka  visesabhuno  3- . Imehi kho bhikkhave tihi thanehi
@Footnote: 1 Ma. nado .   2 Ma. kulam metta .  3 Ma. visesaguna.
Uttarakuruka   manussa   deve   ca   tavatimse  adhigganhanti  jambudipake
ca manusse.
     {225.1}  Tihi  bhikkhave  thanehi  deva  tavatimsa uttarakuruke ca
manusse  adhigganhanti  jambudipake  ca  manusse  .  katamehi  tihi  dibbena
ayuna   dibbena   vannena   dibbena  sukhena  .  imehi  kho  bhikkhave
tihi   thanehi   deva  tavatimsa  uttarakuruke  ca  manusse  adhigganhanti
jambudipake ca manusse.
     {225.2}  Tihi  bhikkhave  thanehi  jambudipaka  manussa uttarakuruke
ca  manusse  adhigganhanti  deve ca tavatimse. Katamehi tihi sura satimanto
idha  brahmacariyavaso  .  imehi  kho  bhikkhave  tihi  thanehi  jambudipaka
manussa uttarakuruke ca manusse adhigganhanti deve ca tavatimseti.
     [226]  22  Tayo  ca  bhikkhave  assakhalunke  desessami tayo ca
purisakhalunke  tayo  ca  assasadasse  tayo  ca  purisasadasse tayo ca bhadde
assajaniye tayo ca bhadde purisajaniye tam sunatha.
     {226.1}  Katame ca bhikkhave tayo assakhalunka idha bhikkhave ekacco
assakhalunko     javasampanno     hoti     navannasampanno    naaroha-
parinahasampanno  idha  pana  bhikkhave  ekacco  assakhalunko  javasampanno
ca   hoti  vannasampanno  ca  naarohaparinahasampanno  idha  pana  bhikkhave
ekacco    assakhalunko   javasampanno   ca   hoti   vannasampanno   ca
arohaparinahasampanno ca. Ime kho bhikkhave tayo assakhalunka.
     {226.2}  Katame ca bhikkhave tayo purisakhalunka idha bhikkhave ekacco
purisakhalunko     javasampanno     hoti     navannasampanno    naaroha-
parinahasampanno    idha    pana    bhikkhave    ekacco    purisakhalunko
javasampanno    ca   hoti   vannasampanno   ca   naarohaparinahasampanno
idha   pana   bhikkhave   ekacco   purisakhalunko   javasampanno   ca  hoti
vannasampanno ca arohaparinahasampanno ca.
     {226.3}   Kathanca   bhikkhave   purisakhalunko   javasampanno   hoti
navannasampanno    naarohaparinahasampanno   idha   pana   bhikkhave   bhikkhu
idam   dukkhanti  yathabhutam  pajanati  ayam  dukkhasamudayoti  yathabhutam  pajanati
ayam   dukkhanirodhoti   yathabhutam  pajanati  ayam  dukkhanirodhagamini  patipadati
yathabhutam   pajanati   idamassa   javasmim   vadami   abhidhamme   kho   pana
abhivinaye   panham   puttho   samsadeti   no   vissajjeti   idamassa   na
vannasmim   vadami   na   kho   pana   labhi  hoti  civarapindapatasenasana-
gilanapaccayabhesajjaparikkharanam     idamassa     na     arohaparinahasmim
vadami    evam    kho    bhikkhave    purisakhalunko   javasampanno   hoti
navannasampanno naarohaparinahasampanno.
     {226.4}   Kathanca   bhikkhave  purisakhalunko  javasampanno  ca  hoti
vannasampanno   ca   naarohaparinahasampanno   idha   bhikkhave  bhikkhu  idam
dukkhanti   yathabhutam   pajanati   .pe.   ayam  dukkhanirodhagamini  patipadati
yathabhutam  pajanati  idamassa  javasmim  vadami  abhidhamme  kho  pana abhivinaye
Panham    puttho    vissajjeti    no    samsadeti    idamassa   vannasmim
vadami    na    kho   pana   labhi   hoti   civarapindapatasenasanagilana-
paccayabhesajjaparikkharanam    idamassa    na    arohaparinahasmim   vadami
evam   kho   bhikkhave  purisakhalunko  javasampanno  hoti  vannasampanno  ca
naarohaparinahasampanno.
     {226.5}   Kathanca   bhikkhave  purisakhalunko  javasampanno  ca  hoti
vannasampanno   ca   arohaparinahasampanno  ca  idha  bhikkhave  bhikkhu  idam
dukkhanti   yathabhutam   pajanati   .pe.   ayam  dukkhanirodhagamini  patipadati
yathabhutam   pajanati   idamassa   javasmim   vadami   abhidhamme   kho   pana
abhivinaye   panham   puttho   vissajjeti  no  samsadeti  idamassa  vannasmim
vadami    labhi    kho   pana   hoti   civarapindapatasenasanagilanapaccaya-
bhesajjaparikkharanam   idamassa   arohaparinahasmim   vadami   evam   kho
bhikkhave    purisakhalunko    javasampanno   ca   hoti   vannasampanno   ca
arohaparinahasampanno ca. Ime kho bhikkhave tayo purisakhalunka.
     {226.6}  Katame ca bhikkhave tayo assasadassa idha bhikkhave ekacco
assasadasso    .pe.    javasampanno    ca   hoti   vannasampanno   ca
arohaparinahasampanno ca. Ime kho bhikkhave tayo assasadassa.
     {226.7}   Katame  ca  bhikkhave  tayo  purisasadassa  idha  bhikkhave
ekacco   purisasadasso   .pe.   javasampanno   ca  hoti  vannasampanno
ca arohaparinahasampanno ca
     {226.8}  Kathanca  bhikkhave  purisasadasso  .p. Javasampanno ca hoti
vannasampanno   ca   arohaparinahasampanno   ca   idha   bhikkhave   bhikkhu
pancannam   orambhagiyanam  samyojananam  parikkhaya  opapatiko  hoti  tattha
parinibbayi   anavattidhammo   tasma   loka   idamassa   javasmim  vadami
abhidhamme   kho  pana  abhivinaye  panham  puttho  vissajjeti  no  samsadeti
idamassa   vannasmim  vadami  labhi  kho  pana  hoti  civarapindapatasenasana-
gilanapaccayabhesajjaparikkharanam        idamassa        arohaparinahasmim
vadami   evam   kho   bhikkhave   purisasadasso   javasampanno   ca   hoti
vannasampanno    ca    arohaparinahasampanno    ca    .   ime   kho
bhikkhave tayo purisasadassa.
     {226.9}  Katame  ca bhikkhave tayo bhadda assajaniya idha bhikkhave
ekacco  bhaddo  assajaniyo  .pe.  javasampanno ca hoti vannasampanno
ca   arohaparinahasampanno   ca   .  ime  kho  bhikkhave  tayo  bhadda
assajaniya.
     {226.10}  Katame  ca  bhikkhave  tayo  bhadda  purisajaniya  idha
bhikkhave   ekacco  bhaddo  purisajaniyo  .pe.  javasampanno  ca  hoti
vannasampanno ca arohaparinahasampanno ca.
     {226.11}  Kathanca  bhikkhave bhaddo purisajaniyo .pe. Javasampanno
ca   hoti   vannasampanno   ca  arohaparinahasampanno  ca  idha  bhikkhave
bhaddo  purisajaniyo  asavanam  khaya  anasavam  cetovimuttim  pannavimuttim
Dittheva   dhamme   sayam  abhinna  sacchikatva  upasampajja  viharati  idamassa
javasmim   vadami  abhidhamme  kho  pana  abhivinaye  panham  puttho  vissajjeti
no   samsadeti   idamassa   vannasmim   vadami   labhi   kho   pana  hoti
civarapindapatasenasanagilanapaccayabhesajjaparikkharanam idamassa
arohaparinahasmim   vadami   evam   kho   bhikkhave  bhaddo  purisajaniyo
javasampanno    ca    hoti   vannasampanno   ca   arohaparinahasampanno
ca. Ime kho bhikkhave tayo bhadda purisajaniyati.
     [227]   23  Nava  bhikkhave  tanhamulake  dhamme  desessami  tam
sunatha   .pe.   katame   bhikkhave   nava   tanhamulaka   dhamma   tanham
paticca   pariyesana   pariyesanam   paticca  labho  labham  paticca  vinicchayo
vinicchayam   paticca   chandarago   chandaragam  paticca  ajjhosanam  ajjhosanam
paticca   pariggaho   pariggaham  paticca  macchariyam  macchariyam  paticca  arakkho
arakkhadhikaranam dandadanasatthadanakalahaviggahavivada
tuvamtuvampesunnamusavada     aneke     papaka     akusala     dhamma
sambhavanti. Ime kho bhikkhave nava tanhamulaka dhammati.
     [228]  24  Navayime  bhikkhave  sattavasa  .  katame  nava santi
bhikkhave   satta   nanattakaya   nanattasannino   seyyathapi   manussa
ekacce ca deva ekacce ca vinipatika ayam pathamo sattavaso.
     Santi   bhikkhave   satta  nanattakaya  ekattasannino  seyyathapi
deva brahmakayika pathamabhinibbatta ayam dutiyo sattavaso.
     Santi   bhikkhave   satta  ekattakaya  nanattasannino  seyyathapi
deva abhassara ayam tatiyo sattavaso.
     Santi   bhikkhave   satta  ekattakaya  ekattasannino  seyyathapi
deva subhakinha ayam catuttho sattavaso.
     Santi   bhikkhave   satta   asannino   appatisamvedino   seyyathapi
deva asannisatta ayam pancamo sattavaso.
     Santi    bhikkhave    satta    sabbaso    rupasannanam   samatikkama
patighasannanam     atthangama    nanattasannanam    amanasikara    ananto
akasoti akasanancayatanupaga ayam chattho sattavaso.
     {228.1}   Santi   bhikkhave   satta  sabbaso  akasanancayatanam
samatikkamma      anantam     vinnananti     vinnanancayatanupaga     ayam
sattamo sattavaso.
     Santi   bhikkhave   satta   sabbaso   vinnanancayatanam   samatikkamma
natthi kinciti akincannayatanupaga ayam atthamo sattavaso.
     Santi   bhikkhave   satta   sabbaso   akincannayatanam   samatikkamma
nevasannanasannayatanupaga    ayam    navamo    sattavaso   .   ime
kho bhikkhave nava sattavasati.
     [229]  25  Yato  kho  bhikkhave  bhikkhuno  pannaya  cittam suparicitam
hoti   tassetam   bhikkhave   bhikkhuno   kallam  vacanaya  khina  jati  vusitam
brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanatiti 1-.
@Footnote: 1 Ma. pajanamiti. evamuparipi.
     {229.1}  Kathanca  bhikkhave  bhikkhuno  pannaya  cittam  suparicitam hoti
vitaragam  me  cittanti  pannaya  cittam  suparicitam  hoti vitadosam me cittanti
pannaya    cittam   suparicitam   hoti   vitamoham   me   cittanti   pannaya
cittam   suparicitam   hoti   asaragadhammam   me   cittanti   pannaya   cittam
suparicitam   hoti   asadosadhammam   me   cittanti   pannaya  cittam  suparicitam
hoti   asamohadhammam   me   cittanti   pannaya   cittam   suparicitam   hoti
anavattidhammam   me   cittam  kamaragayati  1-  pannaya  cittam  suparicitam
hoti   anavattidhammam   me   cittam   ruparagayati   1-  pannaya  cittam
suparicitam   hoti   anavattidhammam  me  cittam  aruparagayati  1-  pannaya
cittam   suparicitam   hoti  .  yato  kho  bhikkhave  bhikkhuno  pannaya  cittam
suparicitam   hoti   tassetam  bhikkhave  bhikkhuno  kallam  vacanaya  khina  jati
vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanatiti.
     [230]  26  Ekam  samayam  ayasma  ca  sariputto  ayasma  ca
candikaputto  rajagahe  viharanti  veluvane  kalandakanivape  .  tatra kho
ayasma    candikaputto    bhikkhu    amantesi   devadatto   avuso
bhikkhunam  evam  dhammam  deseti  yato  kho  avuso  bhikkhuno  cetasa  citam
hoti   tassetam   bhikkhuno   kallam   veyyakaranaya   khina   jati  vusitam
brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanatiti.
     Evam   vutte   ayasma   sariputto   ayasmantam   candikaputtam
etadavoca  na  kho  avuso  candikaputta  devadatto  bhikkhunam  evam dhammam
@Footnote: 1 Ma. - bhavayati.
Deseti   yato   kho   avuso   bhikkhuno  cetasa  citam  hoti  tassetam
bhikkhuno   kallam   veyyakaranaya   khina   jati   vusitam  brahmacariyam  katam
karaniyam    naparam   itthattayati   pajanatiti   evanca   kho   avuso
candikaputta   devadatto   bhikkhunam   dhammam   deseti  yato  kho  avuso
bhikkhuno   cetasa   cittam   suparicitam   hoti   tassetam   bhikkhuno   kallam
veyyakaranaya   khina   jati   vusitam   brahmacariyam   katam  karaniyam  naparam
itthattayati pajanatiti.
     {230.1}  Dutiyampi  kho  ayasma  candikaputto  bhikkhu amantesi
devadatto  avuso  bhikkhunam  evam  dhammam deseti yato kho avuso bhikkhuno
cetasa  citam  hoti  tassetam  bhikkhuno  kallam  veyyakaranaya  khina  jati
vusitam    brahmacariyam   katam   karaniyam   naparam   itthattayati   pajanatiti
dutiyampi    kho    ayasma    sariputto    ayasmantam    candikaputtam
etadavoca   na   kho   avuso   candikaputta  devadatto  bhikkhunam  evam
dhammam  deseti  yato  kho  avuso  bhikkhuno  cetasa  citam  hoti tassetam
bhikkhuno   kallam   veyyakaranaya   khina   jati   vusitam  brahmacariyam  katam
karaniyam    naparam   itthattayati   pajanatiti   evanca   kho   avuso
candikaputta   devadatto   bhikkhunam   dhammam   deseti  yato  kho  avuso
bhikkhuno   cetasa   cittam   suparicitam   hoti   tassetam   bhikkhuno   kallam
veyyakaranaya    khina    jati    vusitam    brahmacariyam    katam   karaniyam
naparam itthattayati pajanatiti.
     {230.2}  Tatiyampi  kho  ayasma  candikaputto  bhikkhu amantesi
devadatto  avuso  bhikkhunam  evam  dhammam deseti yato kho avuso bhikkhuno
cetasa  citam  hoti  tassetam  bhikkhuno  kallam  veyyakaranaya  khina  jati
vusitam    brahmacariyam   katam   karaniyam   naparam   itthattayati   pajanatiti
tatiyampi   kho  ayasma  sariputto  ayasmantam  candikaputtam  etadavoca
na   kho  avuso  candikaputta  devadatto  bhikkhunam  evam  dhammam  deseti
yato  kho  avuso  bhikkhuno  cetasa  citam  hoti  tassetam  bhikkhuno kallam
veyyakaranaya   khina   jati   vusitam   brahmacariyam   katam  karaniyam  naparam
itthattayati    pajanatiti    evanca    kho    avuso   candikaputta
devadatto  bhikkhunam  dhammam  deseti  yato  kho  avuso  bhikkhuno  cetasa
cittam   suparicitam   hoti   tassetam   bhikkhuno  kallam  veyyakaranaya  khina
jati vusitam brahmacariyam katam karaniyam naparam itthattayati pajanatiti.
     {230.3}  Kathanca  avuso  bhikkhuno  cetasa  cittam  suparicitam hoti
vitaragam  me  cittanti  cetasa  cittam  suparicitam  hoti vitadosam me cittanti
cetasa   cittam   suparicitam   hoti  vitamoham  me  cittanti  cetasa  cittam
suparicitam   hoti   asaragadhammam   me   cittanti   cetasa  cittam  suparicitam
hoti   asadosadhammam   me   cittanti   cetasa   cittam   suparicitam   hoti
asamohadhammam   me  cittanti  cetasa  cittam  suparicitam  hoti  anavattidhammam
Me  cittam  kamabhavayati  cetasa  cittam  suparicitam  hoti anavattidhammam me
cittam  rupabhavayati  cetasa  cittam  suparicitam  hoti  anavattidhammam me cittam
arupabhavayati   cetasa   cittam  suparicitam  hoti  evam  sammavimuttacittassa
kho  avuso  bhikkhuno  bhusa  cepi  cakkhuvinneyya  rupa cakkhussa apatham
agacchanti   nevassa   cittam   pariyadiyanti  amissikatamevassa  cittam  hoti
thitam   anenjappattam   vayancassanupassati   bhusa   cepi   sotavinneyya
sadda   .pe.   ghanavinneyya   gandha  .pe.  jivhavinneyya  rasa
.pe.    kayavinneyya   photthabba   .pe.   manovinneyya   dhamma
manassa     apatham     agacchanti     nevassa    cittam    pariyadiyanti
amissikatamevassa   cittam   hoti   thitam   anenjappattam  vayancassanupassati
seyyathapi     avuso    silayupo    solasakukkutassa    attha    kukku
hetthanemangama   attha   kukku   upari  nemassa  atha  puratthimaya  cepi
disaya    agaccheyya   bhusa   vatavutthi   neva   nam   samkampeyya   na
sampakampeyya  na  sampavedheyya  atha  pacchimaya  ...  atha uttaraya ...
Atha   dakkhinaya   cepi   disaya  agaccheyya  bhusa  vatavutthi  neva  nam
samkampeyya   na   sampakampeyya   na   sampavedheyya   tam   kissa   hetu
gambhiratta    avuso    nemassa   sunikhatatta   silayupassa   evameva
kho    avuso    evam    sammavimuttacittassa   bhikkhuno   bhusa   cepi
cakkhuvinneyya   rupa   cakkhussa   apatham   agacchanti   nevassa  cittam
pariyadiyanti    amissikatamevassa    cittam    hoti   thitam   anenjappattam
vayancassanupassati    bhusa    cepi    sotavinneyya    sadda   .pe.
Ghanavinneyya    gandha    .pe.    jivhavinneyya    rasa   .pe.
Kayavinneyya    photthabba   .pe.   manovinneyya   dhamma   manassa
apatham    agacchanti   nevassa   cittam   pariyadiyanti   amissikatamevassa
cittam hoti thitam anenjappattam vayancassanupassatiti.
     [231]  27  Athakho  anathapindiko  gahapati yena bhagava tenupasankami
upasankamitva     bhagavantam     abhivadetva    ekamantam    nisidi   .
Ekamantam   nisinnam   kho   anathapindikam  gahapatim  bhagava  etadavoca  yato
kho   gahapati   ariyasavakassa   panca  bhayani  verani  vupasantani  honti
catuhi   ca   sotapattiyangehi   samannagato   hoti   so  akankhamano
attanava     attanam    byakareyya    khinanirayomhi    khinatiracchanayoni
khinapittivisayo         khinapayaduggativinipato         sotapannohamasmi
avinipatadhammo niyato sambodhiparayano.
     {231.1}  Katamani  panca bhayani verani vupasantani honti yam gahapati
panatipati    panatipatapaccaya   ditthadhammikampi   bhayam   veram   pasavati
samparayikampi  bhayam  veram  pasavati  cetasikampi  dukkham  domanassam patisamvedeti
panatipata   pativirato   neva   ditthadhammikampi   bhayam  veram  pasavati  na
samparayikampi  bhayam  veram  pasavati  na cetasikampi dukkham domanassam patisamvedeti
panatipata  pativiratassa  evam  tam  bhayam  veram  vupasantam  hoti  yam gahapati
adinnadayi   .pe.   kamesu   micchacari   .pe.   musavadi  .pe.
Suramerayamajjapamadatthayi suramerayamajjapamadatthanapaccaya
ditthadhammikampi   bhayam   veram   pasavati   samparayikampi   bhayam  veram  pasavati
Cetasikampi   dukkham   domanassam   patisamvedeti   suramerayamajjapamadatthana
pativirato   neva   ditthadhammikampi   bhayam   veram  pasavati  na  samparayikampi
bhayam   veram   pasavati   na   cetasikampi   dukkham   domanassam   patisamvedeti
suramerayamajjapamadatthana   pativiratassa   evam   tam  bhayam  veram  vupasantam
hoti imani panca bhayani verani vupasantani honti.
     {231.2}  Katamehi  catuhi  sotapattiyangehi  samannagato hoti idha
gahapati   ariyasavako  buddhe  aveccappasadena  samannagato  hoti  itipi
so   bhagava   araham  sammasambuddho  vijjacaranasampanno  sugato  lokavidu
anuttaro   purisadammasarathi  sattha  devamanussanam  buddho  bhagavati  dhamme
aveccappasadena   samannagato   hoti   svakkhato   bhagavata   dhammo
sanditthiko   akaliko   ehipassiko   opanayiko   paccattam   veditabbo
vinnuhiti    sanghe   aveccappasadena   samannagato   hoti   supatipanno
bhagavato   savakasangho   ujupatipanno  bhagavato  savakasangho  nayapatipanno
bhagavato    savakasangho   samicipatipanno   bhagavato   savakasangho   yadidam
cattari   purisayugani   attha   purisapuggala   esa  bhagavato  savakasangho
ahuneyyo     pahuneyyo    dakkhineyyo    anjalikaraniyo    anuttaram
punnakkhettam    lokassati    ariyakantehi   silehi   samannagato   hoti
akhandehi   acchiddehi   asabalehi   akammasehi  bhujissehi  vinnupasatthehi
aparamatthehi    samadhisamvattanikehi    imehi    catuhi   sotapattiyangehi
samannagato hoti.
     {231.3}  Yato kho gahapati ariyasavakassa imani panca bhayani verani
vupasantani  honti  imehi  ca  catuhi  sotapattiyangehi  samannagato hoti
so    akankhamano    attanava   attanam   byakareyya   khinanirayomhi
khinatiracchanayoni          khinapittivisayo         khinapayaduggativinipato
sotapannohamasmi avinipatadhammo niyato sambodhiparayanoti.
     [232]  28  Yato  kho  bhikkhave ariyasavakassa panca bhayani verani
vupasantani   honti   catuhi   ca   sotapattiyangehi   samannagato  hoti
so    akankhamano    attanava   attanam   byakareyya   khinanirayomhi
khinatiracchanayoni          khinapittivisayo         khinapayaduggativinipato
sotapannohamasmi avinipatadhammo niyato sambodhiparayano.
     {232.1}  Katamani panca bhayani verani vupasantani honti yam bhikkhave
panatipati    panatipatapaccaya   ditthadhammikampi   bhayam   veram   pasavati
samparayikampi  bhayam  veram  pasavati  cetasikampi  dukkham  domanassam patisamvedeti
panatipata  pativirato  .pe.  evam  tam  bhayam  veram  vupasantam  hoti  yam
bhikkhave  adinnadayi  .pe.  kamesu  micchacari  .pe. Musavadi .pe.
Suramerayamajjapamadatthayi suramerayamajjapamadatthanapaccaya
ditthadhammikampi  bhayam  veram  pasavati  samparayikampi bhayam veram pasavati cetasikampi
dukkham  domanassam  patisamvedeti  suramerayamajjapamadatthana  pativirato  neva
ditthadhammikampi   bhayam   veram  pasavati  na  samparayikampi  bhayam  veram  pasavati
na   cetasikampi  dukkham  domanassam  patisamvedeti  suramerayamajjapamadatthana
Pativiratassa   evam   tam  bhayam  veram  vupasantam  hoti  imani  panca  bhayani
verani vupasantani honti.
     {232.2}  Katamehi  catuhi  sotapattiyangehi  samannagato hoti idha
bhikkhave  ariyasavako  buddhe  aveccappasadena  samannagato  hoti  itipi
so   bhagava   .pe.   sattha   devamanussanam   buddho  bhagavati  dhamme
.pe.  sanghe  .pe.  ariyakantehi  silehi  samannagato  hoti  akhandehi
acchiddehi     asabalehi     akammasehi     bhujissehi    vinnupasatthehi
aparamatthehi    samadhisamvattanikehi    imehi    catuhi   sotapattiyangehi
samannagato hoti.
     {232.3} Yato kho bhikkhave ariyasavakassa imani panca bhayani verani
vupasantani   honti   imehi   ca   catuhi  sotapattiyangehi  samannagato
hoti   so   akankhamano  attanava  attanam  byakareyya  khinanirayomhi
khinatiracchanayoni          khinapittivisayo         khinapayaduggativinipato
sotapannohamasmi avinipatadhammo niyato sambodhiparayanoti.
     [233]   29  Navayimani  bhikkhave  aghatavatthuni  .  katamani  nava
anattham  me  acariti  aghatam  bandhati  anattham  me  caratiti  aghatam bandhati
anattham   me   carissatiti  aghatam  bandhati  piyassa  me  manapassa  anattham
acariti   aghatam  bandhati  piyassa  me  manapassa  anattham  caratiti  aghatam
bandhati   piyassa   me   manapassa   anattham   carissatiti   aghatam  bandhati
appiyassa   me   amanapassa   attham   acariti  aghatam  bandhati  appiyassa
Me  amanapassa  attham  caratiti  aghatam  bandhati  appiyassa  me amanapassa
attham carissatiti aghatam bandhati. Imani kho bhikkhave nava aghatavatthuniti.
     [234]   30  Navayime  bhikkhave  aghatapativinaya  .  katame  nava
anattham  me  acariti  1-  tam  kutettha labbhati aghatam pativineti anattham me
caratiti  1- tam kutettha labbhati aghatam pativineti anattham me carissatiti 1- tam
kutettha   labbhati   aghatam   pativineti   piyassa  me  manapassa  anattham
acariti  1-  tam  kutettha  labbhati  aghatam  pativineti piyassa me manapassa
anattham  caratiti  1-  tam  kutettha  labbhati  aghatam  pativineti  piyassa me
manapassa  anattham  carissatiti  1-  tam  kutettha  labbhati  aghatam pativineti
appiyassa  me  amanapassa  attham  acariti  1-  tam kutettha labbhati aghatam
pativineti  appiyassa  me  amanapassa  attham  caratiti 1- tam kutettha labbhati
aghatam  pativineti  appiyassa  me amanapassa attham carissatiti 1- tam kutettha
labbhati aghatam pativineti. Ime kho bhikkhave nava aghatapativinayati.
     [235]   31   Navayime  bhikkhave  anupubbanirodha  .  katame  nava
pathamajjhanam   samapannassa   amisasanna   2-  niruddha  hoti  dutiyajjhanam
samapannassa   vitakkavicara   niruddha   honti   tatiyajjhanam  samapannassa
piti   niruddha  hoti  catutthajjhanam  samapannassa  assasapassasa  niruddha
honti    akasanancayatanam   samapannassa   rupasanna   niruddha   hoti
vinnanancayatanam     samapannassa     akasanancayatanasanna    niruddha
hoti    akincannayatanam   samapannassa   vinnanancayatanasanna   niruddha
@Footnote: 1 Ma. itisaddo na dissati. 2 Ma. kamasanna.
Hoti     nevasannanasannayatanam    samapannassa    akincannayatanasanna
niruddha   hoti   sannavedayitanirodham   samapannassa   sanna  ca  vedana
ca niruddha honti. Ime kho bhikkhave nava anupubbanirodhati.
                   Sattavasavaggo tatiyo.
                        Tassuddanam
      thanakhalunko 1- tanha           vavatthasanna 2- silayupo
      dve thera 3- dve aghatani   anupubbanirodhena cati.
                  -------------------
                     Mahavaggo catuttho
     [236]   32   Navayime  bhikkhave  anupubbavihara  .  katame  nava
pathamajjhanam    dutiyajjhanam   tatiyajjhanam   catutthajjhanam   akasanancayatanam
vinnanancayatanam         akincannayatanam        nevasannanasannayatanam
sannavedayitanirodho. Ime kho bhikkhave nava anupubbaviharati.
     [237]    33    Navayima    bhikkhave    anupubbaviharasamapattiyo
desessami  tam  sunatha  .pe.  katama  ca  bhikkhave  nava  anupubbavihara-
samapattiyo   yattha   kama   nirujjhanti   ye  ca  kame  nirodhetva
nirodhetva   viharanti   addha   te   ayasmanto   nicchata  nibbuta
tinna   paragata  tadangenati  vadami  kattha  kama  nirujjhanti  ke  ca
kame  nirodhetva  nirodhetva  viharanti  ahametam  na  janami  ahametam
na   passamiti   iti   yo   evam   vadeyya   so   evamassa  vacaniyo
@Footnote: 1 Ma. tithanam .   2 Ma. sattasanna .   3 Ma. vera.
Idhavuso   bhikkhu  vivicceva  kamehi  vivicca  akusalehi  dhammehi  savitakkam
savicaram   vivekajam  pitisukham  pathamajjhanam  upasampajja  viharati  ettha  kama
nirujjhanti  te  ca  kame nirodhetva nirodhetva viharantiti addha bhikkhave
asatho  amayavi  sadhuti  bhasitam  abhinandeyya  anumodeyya  sadhuti bhasitam
abhinanditva anumoditva namassamano panjaliko payirupaseyya.
     {237.1} Yattha vitakkavicara nirujjhanti ye ca vitakkavicare nirodhetva
nirodhetva  viharanti  addha  te  ayasmanto  nicchata  nibbuta tinna
paragata   tadangenati   vadami  kattha  vitakkavicara  nirujjhanti  ke  ca
vitakkavicare   nirodhetva   nirodhetva  viharanti  ahametam  na  janami
ahametam  na  passamiti iti yo evam vadeyya so evamassa vacaniyo idhavuso
bhikkhu   vitakkavicaranam   vupasama   .pe.  dutiyajjhanam  upasampajja  viharati
ettha   vitakkavicara   nirujjhanti   te   ca  vitakkavicare  nirodhetva
nirodhetva   viharantiti   addha   bhikkhave   asatho   amayavi   sadhuti
bhasitam    abhinandeyya    anumodeyya    sadhuti    bhasitam   abhinanditva
anumoditva namassamano panjaliko payirupaseyya.
     {237.2} Yattha piti nirujjhati ye ca pitim nirodhetva nirodhetva viharanti
addha  te  ayasmanto  nicchata  nibbuta  tinna paragata tadangenati
vadami  kattha  piti  nirujjhati  ke  ca  pitim nirodhetva nirodhetva viharanti
ahametam na janami ahametam na passamiti iti yo evam vadeyya  so evamassa
vacaniyo  idhavuso  bhikkhu  pitiya  ca  viraga .pe. Tatiyajjhanam upasampajja
Viharati  ettha  piti  nirujjhati  te ca pitim nirodhetva nirodhetva viharantiti
addha  bhikkhave  asatho  amayavi  sadhuti  bhasitam abhinandeyya anumodeyya
sadhuti    bhasitam    abhinanditva   anumoditva   namassamano   panjaliko
payirupaseyya.
     {237.3}  Yattha upekkhasukham nirujjhati ye ca upekkhasukham nirodhetva
nirodhetva  viharanti  addha  te  ayasmanto  nicchata  nibbuta tinna
paragata   tadangenati   vadami   kattha   upekkhasukham  nirujjhati  ke  ca
upekkhasukham   nirodhetva   nirodhetva   viharanti  ahametam  na  janami
ahametam  na  passamiti  iti  yo  evam  vadeyya  so  evamassa  vacaniyo
idhavuso   bhikkhu   sukhassa   ca  pahana  .pe.  catutthajjhanam  upasampajja
viharati   ettha  upekkhasukham  nirujjhati  te  ca  upekkhasukham  nirodhetva
nirodhetva  viharantiti  addha  bhikkhave  asatho  amayavi  sadhuti  bhasitam
abhinandeyya   anumodeyya   sadhuti   bhasitam   abhinanditva   anumoditva
namassamano panjaliko payirupaseyya.
     {237.4}  Yattha  rupasanna  nirujjhanti  ye ca rupasanna nirodhetva
nirodhetva   viharanti   addha   te   ayasmanto   nicchata  nibbuta
tinna   paragata   tadangenati   vadami   kattha   rupasanna   nirujjhanti
ke  ca  rupasanna  nirodhetva  nirodhetva  viharanti  ahametam na janami
ahametam  na  passamiti  iti  yo  evam  vadeyya  so  evamassa  vacaniyo
idhavuso    bhikkhu    sabbaso    rupasannanam    samatikkama   patighasannanam
atthangama     nanattasannanam     amanasikara    ananto    akasoti
Akasanancayatanam   upasampajja   viharati   ettha   rupasanna   nirujjhanti
te   ca  rupasanna  nirodhetva  nirodhetva  viharantiti  addha  bhikkhave
asatho  amayavi  sadhuti  bhasitam  abhinandeyya  anumodeyya  sadhuti bhasitam
abhinanditva anumoditva namassamano panjaliko payirupaseyya.
     {237.5}   Yattha   akasanancayatanasanna   nirujjhati   ye   ca
akasanancayatanasannam   nirodhetva   nirodhetva  viharanti  addha  te
ayasmanto   nicchata   nibbuta  tinna  paragata  tadangenati  vadami
kattha   akasanancayatanasanna  nirujjhati  ke  ca  akasanancayatanasannam
nirodhetva  nirodhetva  viharanti  ahametam na janami ahametam na passamiti
iti  yo  evam  vadeyya  so  evamassa  vacaniyo  idhavuso bhikkhu sabbaso
akasanancayatanam    samatikkamma   anantam   vinnananti   vinnanancayatanam
upasampajja   viharati   ettha   akasanancayatanasanna  nirujjhati  te  ca
akasanancayatanasannam    nirodhetva   nirodhetva   viharantiti   addha
bhikkhave  asatho  amayavi  sadhuti  bhasitam  abhinandeyya anumodeyya sadhuti
bhasitam abhinanditva anumoditva namassamano panjaliko payirupaseyya.
     {237.6}    Yattha    vinnanancayatanasanna   nirujjhati   ye   ca
vinnanancayatanasannam       nirodhetva       nirodhetva      viharanti
addha    te    ayasmanto   nicchata   nibbuta   tinna   paragata
tadangenati     vadami     kattha     vinnanancayatanasanna     nirujjhati
ke    ca    vinnanancayatanasannam   nirodhetva   nirodhetva   viharanti
Ahametam  na  janami  ahametam  na  passamiti  iti  yo  evam vadeyya so
evamassa    vacaniyo    idhavuso    bhikkhu    sabbaso   vinnanancayatanam
samatikkamma   natthi   kinciti   akincannayatanam  upasampajja  viharati  ettha
vinnanancayatanasanna     nirujjhati     te    ca    vinnanancayatanasannam
nirodhetva   nirodhetva   viharantiti  addha  bhikkhave  asatho  amayavi
sadhuti   bhasitam   abhinandeyya   anumodeyya  sadhuti  bhasitam  abhinanditva
anumoditva namassamano panjaliko payirupaseyya.
     {237.7}    Yattha    akincannayatanasanna   nirujjhati   ye   ca
akincannayatanasannam    nirodhetva    nirodhetva    viharanti    addha
te   ayasmanto   nicchata   nibbuta   tinna  paragata  tadangenati
vadami     kattha     akincannayatanasanna     nirujjhati     ke     ca
akincannayatanasannam       nirodhetva       nirodhetva      viharanti
ahametam   na   janami  ahametam  na  passamiti  iti  yo  evam  vadeyya
so   evamassa   vacaniyo   idhavuso   bhikkhu   sabbaso  akincannayatanam
samatikkamma     nevasannanasannayatanam    upasampajja    viharati    ettha
akincannayatanasanna     nirujjhati     te    ca    akincannayatanasannam
nirodhetva   nirodhetva   viharantiti  addha  bhikkhave  asatho  amayavi
sadhuti   bhasitam   abhinandeyya   anumodeyya  sadhuti  bhasitam  abhinanditva
anumoditva namassamano panjaliko payirupaseyya.
     {237.8}   Yattha   nevasannanasannayatanasanna  nirujjhati  ye  ca
nevasannanasannayatanasannam   nirodhetva   nirodhetva   viharanti  addha
Te   ayasmanto   nicchata   nibbuta   tinna  paragata  tadangenati
vadami    kattha    nevasannanasannayatanasanna    nirujjhati    ke    ca
nevasannanasannayatanasannam     nirodhetva     nirodhetva     viharanti
ahametam  na  janami  ahametam  na  passamiti  iti  yo  evam vadeyya so
evamassa   vacaniyo   idhavuso   bhikkhu   sabbaso  nevasannanasannayatanam
samatikkamma     sannavedayitanirodham     upasampajja     viharati     ettha
nevasannanasannayatanasanna     nirujjhati     te     ca    nevasanna-
nasannayatanasannam    nirodhetva    nirodhetva    viharantiti    addha
bhikkhave   asatho   amayavi   sadhuti   bhasitam  abhinandeyya  anumodeyya
sadhuti    bhasitam    abhinanditva   anumoditva   namassamano   panjaliko
payirupaseyya. Ima kho bhikkhave nava anupubbaviharasamapattiyoti.
     [238]  34  Ekam  samayam  ayasma  sariputto  rajagahe  viharati
veluvane   kalandakanivape   tatra   kho   ayasma   sariputto   bhikkhu
amantesi   sukhamidam   avuso   nibbanam  sukhamidam  avuso  nibbananti .
Evam   vutte   ayasma   udayi  ayasmantam  sariputtam  etadavoca  kim
panettha  avuso  sariputta  sukham  yadettha  natthi  vedayitanti . Etadeva
khvettha  avuso  sukham  yadettha  natthi  vedayitam  pancime avuso kamaguna
katame   panca   cakkhuvinneyya   rupa  ittha  kanta  manapa  piyarupa
kamupasanhita   rajaniya   sotavinneyya   sadda  .pe.  ghanavinneyya
gandha    .pe.    jivhavinneyya    rasa    .pe.   kayavinneyya
Photthabba   ittha   kanta   manapa   piyarupa  kamupasanhita  rajaniya
ime  kho  avuso  panca  kamaguna. Yam kho avuso ime panca kamagune
paticca uppajjati sukham somanassam idam vuccatavuso kamasukham.
     {238.1}  Idhavuso  bhikkhu  vivicceva  kamehi  .pe.  pathamajjhanam
upasampajja  viharati  tassa  ce  avuso  bhikkhuno  imina viharena viharato
kamasahagata   sannamanasikara   samudacaranti   svassa   hoti  abadho
seyyathapi   avuso   sukhino   dukkham  uppajjeyya  yavadeva  abadhaya
evamevassa   te   kamasahagata   sannamanasikara  samudacaranti  svassa
hoti  abadho  yo  kho  panavuso  abadho  dukkhametam  vuttam  bhagavata
iminapi kho etam avuso pariyayena veditabbam yathasukham nibbanam.
     {238.2}  Puna  caparam  avuso  bhikkhu vitakkavicaranam vupasama .pe.
Dutiyajjhanam   upasampajja   viharati   tassa   ce  avuso  bhikkhuno  imina
viharena    viharato    vitakkasahagata    sannamanasikara    samudacaranti
svassa  hoti  abadho  seyyathapi  avuso  sukhino  dukkham  uppajjeyya
yavadeva   abadhaya   evamevassa  te  vitakkasahagata  sannamanasikara
samudacaranti   svassa   hoti   abadho  yo  kho  panavuso  abadho
dukkhametam   vuttam   bhagavata   iminapi   kho   etam  avuso  pariyayena
veditabbam yathasukham nibbanam.
     {238.3} Puna caparam avuso bhikkhu pitiya ca viraga .pe. Tatiyajjhanam
upasampajja   viharati   tassa   ce   avuso   bhikkhuno  imina  viharena
Viharato    pitisahagata   sannamanasikara   samudacaranti   svassa   hoti
abadho   seyyathapi   avuso   sukhino   dukkham  uppajjeyya  yavadeva
abadhaya   evamevassa   te  pitisahagata  sannamanasikara  samudacaranti
svassa   hoti   abadho   yo   kho   panavuso  abadho  dukkhametam
vuttam   bhagavata   iminapi   kho   etam   avuso  pariyayena  veditabbam
yathasukham nibbanam.
     {238.4}  Puna  caparam  avuso  bhikkhu  sukhassa  ca  pahana  .pe.
Catutthajjhanam   upasampajja   viharati   tassa  ce  avuso  bhikkhuno  imina
viharena    viharato    upekkhasahagata   sannamanasikara   samudacaranti
svassa  hoti  abadho  seyyathapi  avuso  sukhino  dukkham  uppajjeyya
yavadeva  abadhaya  evamevassa  te  upekkhasahagata  sannamanasikara
samudacaranti   svassa   hoti   abadho  yo  kho  panavuso  abadho
dukkhametam   vuttam   bhagavata   iminapi   kho   etam  avuso  pariyayena
veditabbam yathasukham nibbanam.
     {238.5}  Puna  caparam  avuso  bhikkhu sabbaso rupasannanam samatikkama
patighasannanam     atthangama    nanattasannanam    amanasikara    ananto
akasoti   akasanancayatanam   upasampajja  viharati  tassa  ce  avuso
bhikkhuno  imina  viharena  viharato rupasahagata sannamanasikara samudacaranti
svassa  hoti  abadho  seyyathapi  avuso  sukhino  dukkham  uppajjeyya
yavadeva   abadhaya   evamevassa   te   rupasahagata  sannamanasikara
Samudacaranti   svassa   hoti   abadho  yo  kho  panavuso  abadho
dukkhametam   vuttam   bhagavata   iminapi   kho   etam  avuso  pariyayena
veditabbam yathasukham nibbanam.
     {238.6}  Puna  caparam  avuso  bhikkhu  sabbaso  akasanancayatanam
samatikkamma   anantam   vinnananti   vinnanancayatanam   upasampajja   viharati
tassa ce avuso bhikkhuno imina viharena viharato akasanancayatanasahagata
sannamanasikara   samudacaranti   svassa   hoti   abadho   seyyathapi
avuso   sukhino   dukkham  uppajjeyya  yavadeva  abadhaya  evamevassa
te   akasanancayatanasahagata   sannamanasikara   samudacaranti  svassa
hoti  abadho  yo  kho  panavuso  abadho  dukkhametam  vuttam  bhagavata
iminapi kho etam avuso pariyayena veditabbam yathasukham nibbanam.
     {238.7}   Puna   caparam  avuso  bhikkhu  sabbaso  vinnanancayatanam
samatikkamma   natthi   kinciti   akincannayatanam   upasampajja  viharati  tassa
ce  avuso  bhikkhuno  imina  viharena  viharato  vinnanancayatanasahagata
sannamanasikara   samudacaranti   svassa   hoti   abadho   seyyathapi
avuso   sukhino   dukkham  uppajjeyya  yavadeva  abadhaya  evamevassa
te    vinnanancayatanasahagata   sannamanasikara   samudacaranti   svassa
hoti  abadho  yo  kho  panavuso  abadho  dukkhametam  vuttam  bhagavata
iminapi kho etam avuso pariyayena veditabbam yathasukham nibbanam.
     {238.8} Puna caparam avuso bhikkhu sabbaso akincannayatanam samatikkamma
Nevasannanasannayatanam    upasampajja    viharati    tassa   ce   avuso
bhikkhuno     imina     viharena     viharato    akincannayatanasahagata
sannamanasikara   samudacaranti   svassa   hoti   abadho   seyyathapi
avuso  sukhino  dukkham  uppajjeyya  yavadeva  abadhaya evamevassa te
akincannayatanasahagata     sannamanasikara     samudacaranti     svassa
hoti  abadho  yo  kho  panavuso  abadho  dukkhametam  vuttam  bhagavata
iminapi kho etam avuso pariyayena veditabbam yathasukham nibbanam.
     {238.9}  Puna  caparam  avuso bhikkhu sabbaso nevasannanasannayatanam
samatikkamma   sannavedayitanirodham   upasampajja   viharati   pannayapassa  1-
disva  asava  parikkhina  honti  iminapi  kho  etam avuso pariyayena
veditabbam yathasukham nibbananti.
     [239]  35  Seyyathapi  bhikkhave gavi pabbateyya bala abyatta
akkhettannu  akusala  visame  pabbate  caritum  tassa  evamassa  yannunaham
agatapubbanceva   disam   gaccheyyam   akhaditapubbani   ca  tinani  khadeyyam
apitapubbani   ca  paniyani  piveyyanti  sa  purimam  padam  na  suppatitthitam
patitthapetva   pacchimam  padam  uddhareyya  sa  na  ceva  agatapubbam  disam
gaccheyya   na  ca  akhaditapubbani  tinani  khadeyya  na  ca  apitapubbani
ca  paniyani  piveyya  yasmimpassa  2-  dese  thitaya evamassa yannunaham
agatapubbanceva   disam   gaccheyyam   akhaditapubbani   ca  tinani  khadeyyam
@Footnote: 1 Ma. pannaya cassa. evamuparipi .   2 Ma. yasmim cassa. evamuparipi.
Apitapubbani   ca   paniyani   piveyyanti   tanca   padesam  na  sotthina
paccagaccheyya  tam  kissa  hetu  tathahi  sa  bhikkhave  gavi  pabbateyya
bala    abyatta    akkhettannu   akusala   visame   pabbate   caritum
evameva  kho  bhikkhave  idhekacco  bhikkhu  balo  abyatto  akkhettannu
akusalo  vivicceva  kamehi  vivicca  akusalehi  dhammehi  savitakkam  savicaram
vivekajam   pitisukham   pathamajjhanam   upasampajja  viharitum  1-  so  tam  nimittam
na asevati na bhaveti na bahulikaroti na svadhitthitam adhitthati
     {239.1}   tassa  evam  hoti  yannunaham  vitakkavicaranam  vupasama
ajjhattam   sampasadanam   cetaso   ekodibhavam  avitakkam  avicaram  samadhijam
pitisukham  dutiyajjhanam  upasampajja  vihareyyanti  so na sakkoti vitakkavicaranam
vupasama  .pe.  dutiyajjhanam  upasampajja  viharitum  tassa evam hoti yannunaham
vivicceva  kamehi  vivicca  akusalehi  dhammehi  savitakkam  savicaram  vivekajam
pitisukham   pathamajjhanam  upasampajja  vihareyyanti  so  na  sakkoti  vivicceva
kamehi   .pe.   pathamajjhanam   upasampajja  viharitum  ayam  vuccati  bhikkhave
bhikkhu  ubhato  bhattho  ubhato  parihino  seyyathapi  sa  gavi pabbateyya
bala abyatta akkhettannu akusala visame pabbate caritum.
     {239.2}  Seyyathapi  bhikkhave  gavi  pabbateyya pandita byatta
khettannu kusala visame pabbate caritum tassa evamassa yannunaham agatapubbanceva
disam   gaccheyyam   akhaditapubbani   ca   tinani   khadeyyam   apitapubbani
@Footnote: 1 Ma. viharati. evamuparipi.
Ca   paniyani   piveyyanti  sa  purimam  padam  suppatitthitam  patitthapetva
pacchimam  padam  uddhareyya  sa  agatapubbanceva disam gaccheyya akhaditapubbani
ca   tinani   khadeyya   apitapubbani  ca  paniyani  piveyya  yasmimpassa
dese   thitaya   evamassa   yannunaham   agatapubbanceva   disam  gaccheyyam
akhaditapubbani    ca   tinani   khadeyyam   apitapubbani   ca   paniyani
piveyyanti  tanca  padesam  sotthina  paccagaccheyya  tam  kissa  hetu tatha
hi  sa  bhikkhave  gavi  pabbateyya  pandita  byatta  khettannu  kusala
visame  pabbate  caritum  evameva  kho  bhikkhave  idhekacco  bhikkhu pandito
byatto  khettannu  kusalo  vivicceva  kamehi  vivicca  akusalehi  dhammehi
savitakkam savicaram vivekajam pitisukham pathamajjhanam upasampajja viharitum
     {239.3}  so  tam  nimittam  asevati bhaveti bahulikaroti svadhitthitam
adhitthati    tassa   evam   hoti   yannunaham   vitakkavicaranam   vupasama
ajjhattam   sampasadanam   cetaso   ekodibhavam  avitakkam  avicaram  samadhijam
pitisukham    dutiyajjhanam    upasampajja    vihareyyanti    so    dutiyajjhanam
anabhihisamano  1-  vitakkavicaranam  vupasama  .pe.  dutiyajjhanam upasampajja
viharati   so   tam   nimittam   asevati   bhaveti  bahulikaroti  svadhitthitam
adhitthati   tassa  evam  hoti  yannunaham  pitiya  ca  viraga  upekkhako
ca  vihareyyam  sato  ca  sampajano  sukhanca  kayena  patisamvedeyyam  yantam
ariya    acikkhanti    upekkhako    satima    sukhavihariti   tatiyajjhanam
upasampajja   vihareyyanti   so   tatiyajjhanam   anabhihisamano   pitiya  ca
@Footnote: 1 Ma. anabhihimsamano. evamuparipi.
Viraga   .pe.   tatiyajjhanam   upasampajja   viharati   so   tam   nimittam
asevati bhaveti bahulikaroti svadhitthitam adhitthati
     {239.4}  tassa  evam  hoti  yannunaham  sukhassa ca pahana dukkhassa
ca    pahana   pubbeva   somanassadomanassanam   atthangama   adukkhamasukham
upekkhasatiparisuddhim    catutthajjhanam    upasampajja    vihareyyanti    so
catutthajjhanam   anabhihisamano   sukhassa   ca   pahana  .pe.  catutthajjhanam
upasampajja  viharati  so  tam  nimittam asevati bhaveti bahulikaroti svadhitthitam
adhitthati   tassa  evam  hoti  yannunaham  sabbaso  rupasannanam  samatikkama
patighasannanam     atthangama    nanattasannanam    amanasikara    ananto
akasoti     akasanancayatanam     upasampajja    vihareyyanti    so
akasanancayatanam    anabhihisamano    sabbaso   rupasannanam   samatikkamma
.pe.    akasanancayatanam    upasampajja   viharati   so   tam   nimittam
asevati bhaveti bahulikaroti svadhitthitam adhitthati
     {239.5}  tassa  evam  hoti  yannunaham sabbaso akasanancayatanam
samatikkamma     anantam     vinnananti     vinnanancayatanam    upasampajja
vihareyyanti     so     vinnanancayatanam     anabhihisamano     sabbaso
akasanancayatanam        samatikkamma        anantam        vinnananti
vinnanancayatanam    upasampajja    viharati   so   tam   nimittam   asevati
bhaveti bahulikaroti svadhitthitam adhitthati
     {239.6}  tassa  evam  hoti  yannunaham  sabbaso  vinnanancayatanam
samatikkamma      natthi      kinciti      akincannayatanam     upasampajja
vihareyyanti         so        akincannayatanam        anabhihisamano
Sabbaso       vinnanancayatanam      samatikkamma      natthi      kinciti
akincannayatanam    upasampajja    viharati   so   tam   nimittam   asevati
bhaveti bahulikaroti svadhitthitam adhitthati
     {239.7}  tassa  evam  hoti  yannunaham  sabbaso  akincannayatanam
samatikkamma    nevasannanasannayatanam    upasampajja    vihareyyanti   so
nevasannanasannayatanam     anabhihisamano     sabbaso    akincannayatanam
samatikkamma   nevasannanasannayatanam   upasampajja  viharati  so  tam  nimittam
asevati   bhaveti  bahulikaroti  svadhitthitam  adhitthati  tassa  evam  hoti
yannunaham       sabbaso       nevasannanasannayatanam       samatikkamma
sannavedayitanirodham   upasampajja   vihareyyanti   so   sannavedayitanirodham
anabhihisamano      sabbaso      nevasannanasannayatanam      samatikkamma
sannavedayitanirodham upasampajja viharati.
     {239.8}  Yato  kho  bhikkhave bhikkhu tam tadeva samapattim samapajjatipi
vutthatipi   tassa  mudu  cittam  hoti  kammannam  muduna  cittena  kammannena
appamano    samadhi   hoti   subhavito   so   appamanena   samadhina
subhavitena   yam   yasseva   1-   abhinnasacchikaraniyassa   dhammassa   cittam
abhininnameti     abhinnasacchikiriyaya     tatra    tatreva    sakkhibhabbatam
papunati  sati  sati  ayatane  so  sace  akankhati  anekavihitam  iddhividham
paccanubhaveyyam   ekopi   hutva   bahudha  assam  bahudhapi  hutva  eko
assam   .pe.   yava   brahmalokapi   kayena  vasam  vatteyyanti  tatra
tatreva  sakkhibhabbatam  papunati  sati  sati  ayatane  so  sace  akankhati
@Footnote: 1 Ma. yassa yassa.
Dibbaya   sotadhatuya  .pe.  sati  sati  ayatane  so  sace  akankhati
parasattanam   parapuggalanam   cetasa   ceto   paricca  pajaneyyam  saragam
va  cittam  saragam  cittanti  pajaneyyam  vitaragam va cittam vitaragam cittanti
pajaneyyam   sadosam   va   cittam   sadosam  cittanti  pajaneyyam  vitadosam
va   cittam   vitadosam   cittanti   pajaneyyam  samoham  va  cittam  samoham
cittanti   pajaneyyam   vitamoham  va  cittam  vitamoham  cittanti  pajaneyyam
sankhittam   va  cittam  vikkhittam  va  cittam  mahaggatam  va  cittam  amahaggatam
va   cittam   sauttaram   va   cittam  anuttaram  va  cittam  asamahitam  va
cittam   samahitam   va   cittam   vimuttam   va  cittam  avimuttam  va  cittam
avimuttam   cittanti   pajaneyyanti   tatra  tatreva  sakkhibhabbatam  papunati
sati sati ayatane
     {239.9}    so    sace   akankhati   anekavihitam   pubbenivasam
anussareyyam   seyyathidam   ekampi   jatim   dvepi  jatiyo  .pe.  iti
sakaram    sauddesam   anekavihitam   pubbenivasam   anussareyyanti   tatra
tatreva  sakkhibhabbatam  papunati  sati  sati  ayatane  so  sace  akankhati
dibbena   cakkhuna   visuddhena   atikkantamanusakena  .pe.  yathakammupage
satte    pajaneyyanti   tatra   tatreva   sakkhibhabbatam   papunati   sati
sati  ayatane  so  sace  akankhati  asavanam  khaya  .pe.  sacchikatva
upasampajja   vihareyyanti   tatra   tatreva   sakkhibhabbatam   papunati  sati
sati ayataneti.
     [240]   36  Pathamampaham  bhikkhave  jhanam  nissaya  asavanam  khayam
Vadami   dutiyampaham   bhikkhave   jhanam   nissaya   asavanam  khayam  vadami
tatiyampaham    bhikkhave    jhanam    nissaya    asavanam    khayam   vadami
catutthampaham    bhikkhave    jhanam    nissaya    asavanam   khayam   vadami
akasanancayatanampaham    bhikkhave   nissaya   asavanam   khayam   vadami
.pe.       nevasannanasannayatanampaham       bhikkhave       nissaya
asavanam khayam vadami. [1]-
     {240.1}  Pathamampaham  bhikkhave  jhanam nissaya asavanam khayam vadamiti
iti  kho  panetam  vuttam  kincetam  paticca  vuttam idha bhikkhave bhikkhu vivicceva
kamehi  .pe.  pathamajjhanam  upasampajja  viharati  so  yadeva  tattha  hoti
rupagatam   vedanagatam   sannagatam   sankharagatam   vinnanagatam   te   dhamme
aniccato  dukkhato  rogato  gandato  sallato  aghato  abadhato  parato
palokato   sunnato   anattato   samanupassati   so  tehi  dhammehi  cittam
patitthapeti  2-  so  tehi  dhammehi  cittam  patitthapetva  3- amataya
dhatuya  cittam  upasamharati  etam  santam  etam  panitam yadidam sabbasankharasamatho
sabbupadhipatinissaggo    tanhakkhayo   virago   nirodho   nibbananti   so
tattha  thito  asavanam  khayam  papunati  no  ce  asavanam  khayam papunati
teneva    dhammaragena   taya   dhammanandiya   pancannam   orambhagiyanam
samyojananam   parikkhaya  opapatiko  hoti  tatthaparinibbayi  anavattidhammo
tasma loka
     {240.2}  seyyathapi  bhikkhave  issaso  va issasantevasi va
tinapurisarupake  va  mattikapunje  va  yoggam karitva so aparena samayena
durepati  ca  hoti  akkhanavedhi  ca  mahato  ca kayassa padalita evameva
@Footnote: 1 Ma. sannavedayitanirodhampaham bhikkhave nissaya asavanam khayam vadami.
@2 Ma. pativapeti. 3 Ma. pativapetva. evamuparipi.
Kho   bhikkhave   bhikkhu  vivicceva  kamehi  .pe.  pathamajjhanam  upasampajja
viharati    so   yadeva   tattha   hoti   rupagatam   vedanagatam   sannagatam
sankharagatam    vinnanagatam   te   dhamme   aniccato   dukkhato   rogato
gandato    sallato   aghato   abadhato   parato   palokato   sunnato
anattato   samanupassati   so   tehi   dhammehi   cittam  patitthapeti  so
tehi   dhammehi  cittam  patitthapetva  amataya  dhatuya  cittam  upasamharati
etam   santam   etam   panitam  yadidam  sabbasankharasamatho  sabbupadhipatinissaggo
tanhakkhayo   virago   nirodho   nibbananti  so  tattha  thito  asavanam
khayam  papunati  no  ce  asavanam  khayam  papunati  teneva  dhammaragena
taya    dhammanandiya   pancannam   orambhagiyanam   samyojananam   parikkhaya
opapatiko    hoti   tatthaparinibbayi   anavattidhammo   tasma   loka
pathamampaham   bhikkhave   jhanam   nissaya   asavanam   khayam   vadamiti  iti
yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     {240.3}  Dutiyampaham  bhikkhave  jhanam  nissaya  .pe.  tatiyampaham
bhikkhave   jhanam   nissaya   .pe.  catutthampaham  bhikkhave  jhanam  nissaya
asavanam   khayam  vadamiti  iti  kho  panetam  vuttam  kincetam  paticca  vuttam
idha   bhikkhave  bhikkhu  sukhassa  ca  pahana  dukkhassa  ca  pahana  pubbeva
somanassadomanassanam     atthangama    adukkhamasukham    upekkhasatiparisuddhim
catutthajjhanam   upasampajja   viharati   so   yadeva   tattha   hoti  rupagatam
vedanagatam   sannagatam   sankharagatam   vinnanagatam   te  dhamme  aniccato
Dukkhato  rogato  gandato  sallato  aghato  abadhato  parato  palokato
sunnato   anattato   samanupassati  so  tehi  dhammehi  cittam  patitthapeti
so   tehi   dhammehi   cittam   patitthapetva   amataya  dhatuya  cittam
upasamharati    etam    santam    etam    panitam   yadidam   sabbasankharasamatho
sabbupadhipatinissaggo    tanhakkhayo   virago   nirodho   nibbananti   so
tattha  thito  asavanam  khayam  papunati  no  ce  asavanam  khayam papunati
teneva    dhammaragena   taya   dhammanandiya   pancannam   orambhagiyanam
samyojananam   parikkhaya  opapatiko  hoti  tatthaparinibbayi  anavattidhammo
tasma loka
     {240.4}  seyyathapi  bhikkhave  issaso  va issasantevasi va
tinapurisarupake  va  mattikapunje  va  yoggam karitva so aparena samayena
durepati  ca  hoti  akkhanavedhi  ca  mahato  ca kayassa padalita evameva
kho  bhikkhave  bhikkhu  sukhassa  ca  pahana  .pe.  catutthajjhanam  upasampajja
viharati  so  yadeva  tattha  hoti  rupagatam  vedanagatam .pe. Anavattidhammo
tasma   loka   catutthampaham   bhikkhave   jhanam  nissaya  asavanam  khayam
vadamiti iti yantam vuttam idametam paticca vuttam.
     {240.5}    Akasanancayatanampaham   bhikkhave   jhanam   nissaya
asavanam  khayam  vadamiti  iti  kho  panetam  vuttam  kincetam paticca vuttam idha
bhikkhave   bhikkhu  sabbaso  rupasannanam  samatikkama  patighasannanam  atthangama
nanattasannanam   amanasikara   ananto   akasoti   akasanancayatanam
upasampajja   viharati   so   yadeva   tattha   hoti  vedanagatam  sannagatam
Sankharagatam  vinnanagatam  te  dhamme  aniccato  dukkhato  rogato  gandato
sallato   aghato   abadhato   parato   palokato   sunnato   anattato
samanupassati    so   tehi   dhammehi   cittam   patitthapeti   so   tehi
dhammehi   cittam  patitthapetva  amataya  dhatuya  cittam  upasamharati  etam
santam    etam    panitam    yadidam   sabbasankharasamatho   sabbupadhipatinissaggo
tanhakkhayo   virago   nirodho   nibbananti  so  tattha  thito  asavanam
khayam  papunati  no  ce  asavanam  khayam  papunati  teneva  dhammaragena
taya    dhammanandiya   pancannam   orambhagiyanam   samyojananam   parikkhaya
opapatiko hoti tatthaparinibbayi anavattidhammo tasma loka
     {240.6}  seyyathapi  bhikkhave  issaso  va issasantevasi va
tinapurisarupake  va  mattikapunje  va  yoggam karitva so aparena samayena
durepati  ca  hoti  akkhanavedhi ca mahato ca kayassa padalita evameva kho
bhikkhave
bhikkhu    sabbaso    rupasannanam    samatikkama   patighasannanam   atthangama
nanattasannanam   amanasikara   ananto   akasoti   akasanancayatanam
upasampajja  viharati  so  yadeva  tattha  hoti  vedanagatam  sannagatam .pe.
Anavattidhammo    tasma    loka    akasanancayatanampaham   bhikkhave
nissaya  asavanam  khayam  vadamiti  iti  yantam  vuttam idametam paticca vuttam.
Vinnanancayatanampaham   bhikkhave   nissaya   .pe.  akincannayatanampaham
bhikkhave    nissaya    asavanam    khayam   vadamiti   iti   kho   panetam
Vuttam    kincetam    paticca    vuttam    idha   bhikkhave   bhikkhu   sabbaso
vinnanancayatanam     samatikkamma     natthi     kinciti    akincannayatanam
upasampajja   viharati   so   yadeva   tattha   hoti  vedanagatam  sannagatam
sankharagatam    vinnanagatam   te   dhamme   aniccato   dukkhato   rogato
gandato    sallato   aghato   abadhato   parato   palokato   sunnato
anattato   samanupassati   so   tehi   dhammehi   cittam  patitthapeti  so
tehi   dhammehi  cittam  patitthapetva  amataya  dhatuya  cittam  upasamharati
etam   santam   etam   panitam  yadidam  sabbasankharasamatho  sabbupadhipatinissaggo
tanhakkhayo virago nirodho nibbananti
     {240.7}  so  tattha thito asavanam khayam papunati no ce asavanam
khayam   papunati   teneva   dhammaragena   taya   dhammanandiya   pancannam
orambhagiyanam     sannojananam     parikkhaya     opapatiko     hoti
tatthaparinibbayi     anavattidhammo     tasma     loka     seyyathapi
bhikkhave   issaso   va   issasantevasi   va   tinapurisarupake   va
mattikapunje   va   yoggam   karitva  so  aparena  samayena  durepati
ca   hoti  akkhanavedhi  ca  mahato  ca  kayassa  padalita  evameva  kho
bhikkhave   bhikkhu   sabbaso   vinnanancayatanam   samatikkamma   natthi  kinciti
akincannayatanam    upasampajja    viharati    so   yadeva   tattha   hoti
vedanagatam     sannagatam     sankharagatam    vinnanagatam    te    dhamme
aniccato   dukkhato   rogato   gandato   sallato   aghato   abadhato
parato    palokato    sunnato    anattato    samanupassati   so   tehi
Dhammehi   cittam   patitthapeti  so  tehi  dhammehi  cittam  patitthapetva
amataya   dhatuya   cittam   upasamharati   etam   santam  etam  panitam  yadidam
sabbasankharasamatho      sabbupadhipatinissaggo      tanhakkhayo      virago
nirodho  nibbananti  so  tattha  thito  asavanam  khayam  papunati  no ce
asavanam   khayam   papunati   teneva   dhammaragena   taya  dhammanandiya
pancannam    orambhagiyanam   samyojananam   parikkhaya   opapatiko   hoti
tatthaparinibbayi   anavattidhammo   tasma   loka   akincannayatanampaham
bhikkhave   nissaya   asavanam   khayam  vadamiti  iti  yantam  vuttam  idametam
paticca vuttam
     {240.8}   iti   kho  bhikkhave  yavata  sannasamapatti  tavata
annapativedho  yani  ca  kho  imani  bhikkhave  nissaya  dve ayatanani
nevasannanasannayatanasamapatti      ca      sannavedayitanirodho     ca
jhayihete  bhikkhave  bhikkhuhi  1-  samapattikusalehi  samapattivutthanakusalehi
samapajjitva vutthahitva sammadakkhatabbaniti 2- vadamiti.
     [241]   37  Ekam  samayam  ayasma  anando  kosambiyam  viharati
ghositarame  .  tatra  kho  ayasma  anando bhikkhu amantesi avuso
bhikkhaveti  .  avusoti  kho  te bhikkhu ayasmato anandassa paccassosum.
Ayasma   anando   etadavoca   acchariyam   avuso   abbhutam  avuso
yavancidam   tena   bhagavata   janata  passata  arahata  sammasambuddhena
@Footnote: 1 Ma. ayam patho natthi .   2 Ma. samma akkhatabbaniti.
[1]-   Okasadhigamo   anubuddho   sattanam   visuddhiya  sokaparidevanam
samatikkamaya     dukkhadomanassanam    atthangamaya    nayassa    adhigamaya
nibbanassa  sacchikiriyaya  tadeva nama cakkhum bhavissati te rupa tancayatanam no
patisamvedissati   tadeva   nama   sotam   bhavissati  te  sadda  tancayatanam
no  patisamvedissati  tadeva  nama  ghanam  bhavissati  te  gandha  tancayatanam
no  patisamvedissati  sa  ca  nama  jivha  bhavissati  te  rasa tancayatanam
no  patisamvedissati  so  ca  nama kayo bhavissati te photthabba tancayatanam
no   patisamvedissatiti   .   evam   vutte  ayasma  udayi  ayasmantam
anandam  etadavoca  sanni  meva  nu  kho  avuso  ananda tadayatanam no
patisamvedeti   udahu   asanniti  .  sanni  meva  kho  avuso  tadayatanam
patisamvedeti   no   asanniti   .   kimsanni   panavuso   tadayatanam   no
patisamvedetiti.
     {241.1}   Idhavuso   bhikkhu   sabbaso   rupasannanam   samatikkama
patighasannanam     atthangama    nanattasannanam    amanasikara    ananto
akasoti   akasanancayatanam   upasampajja   viharati   evamsannipi   kho
avuso  tadayatanam  no  patisamvedeti  puna  caparam  avuso  bhikkhu  sabbaso
akasanancayatanam    samatikkamma   anantam   vinnananti   vinnanancayatanam
upasampajja  viharati  evamsannipi  kho  avuso  tadayatanam  no  patisamvedeti
puna    caparam   avuso   bhikkhu   sabbaso   vinnanancayatanam   samatikkamma
natthi    kinciti    akincannayatanam    upasampajja    viharati   evamsannipi
@Footnote: 1 Ma. sambadhe.
Kho avuso tadayatanam no patisamvedeti.
     {241.2}  Ekamidaham  avuso  samayam  sakete viharami anjanavane
migadaye  athakho  avuso  jatilabhagika  1-  bhikkhuni  yenaham tenupasankami
upasankamitva  mam  abhivadetva  ekamantam  atthasi  ekamantam  thita  kho
avuso  jatilabhagika  1-  bhikkhuni  mam  etadavoca  yayam  bhante  ananda
samadhi   na   cabhinato  na  capanato  na  sasankharaniggayhavaritavato  2-
vimuttatta   thito   thitatta  santusito  santusitatta  no  paritassati  ayam
bhante  ananda  samadhi  kimphalo  vutto  bhagavatati  evam  vutte taham 3-
avuso  jatilabhagikam  bhikkhunim  etadavocam  yayam  bhagini  samadhi  na cabhinato
na   capanato   na  sasankharaniggayhavaritavato  vimuttatta  thito  thitatta
santusito   santusitatta   no   paritassati   ayam   bhagini   samadhi  anno
phalo   vutto   bhagavatati   evamsannipi   kho   avuso   tadayatanam  no
patisamvedetiti.
     [242]  38  Athakho  dve  lokayatika  brahmana  yena  bhagava
tenupasankamimsu    upasankamitva   bhagavata   saddhim   sammodimsu   sammodaniyam
katham   saraniyam   vitisaretva   ekamantam   nisidimsu   ekamantam  nisinna
kho    te   brahmana   bhagavantam   etadavocum   purano   bho   gotama
kassapo     sabbannu    sabbadassavi    aparisesananadassanam    patijanati
carato  ca  me  titthato  ca  me  4-  suttassa ca jagarassa ca satatam samitam
@Footnote: 1 Si. Yu. jatilabhagiya. A. jatilagahiya. Ma. jatilavasika.
@2 Ma. sasankharaniggayhavaritagato. 3 Ma. soham. 4 Ma. ayam patho natthi.
Nanadassanam   paccupatthitanti   so   evamaha   aham   anantena   nanena
anantam  lokam  janam  passam  viharamiti  ayampi  hi  1-  bho gotama nigantho
nataputto        sabbannu       sabbadassavi       aparisesananadassanam
patijanati  carato  ca  me  titthato  ca  me  2-  suttassa  ca jagarassa
ca    satatam   samitam   nanadassanam   paccupatthitanti   so   evamaha   aham
anantena   nanena   anantam   lokam  janam  passam  viharamiti  imesam  bho
gotama    ubhinnam    nanavadanam    ubhinnam   annamannam   vipaccanikavadanam
ko saccam [3]- ko musati.
     {242.1}  Alam  brahmana  titthatetam  imesam  ubhinnam  nanavadanam
ubhinnam  annamannam  vipaccanikavadanam  ko  saccam  [3]-  ko musa dhammam vo
brahmana  desissami  tam  sunatha  sadhukam  manasi  karotha  bhasissamiti .
Evam  bhoti  kho  te  brahmana  bhagavato paccassosum. Bhagava etadavoca
seyyathapi  brahmana  cattaro  purisa  catuddisa thita purisagatiya 4- ca
javena  samannagata  paramena  ca  padavitiharena  [5]-  evarupena javena
samannagata   assu   seyyathapi   nama   dalhadhammo  dhanuggaho  sikkhito
katahattho  katupasano  lahukena  asanena  appakasirena  tiriyam talacchatim 6-
atipateyya  evarupena  ca padavitiharena seyyathapi nama puratthima samudda
pacchimo  samuddo  atha  puratthimaya  disaya  thito  puriso evam vadeyya aham
gamanena  lokassa  antam  papunissamiti  so  annatreva  asitakhayitasayita
annatra     uccarapassavakamma     annatra     niddakilamathapativinodana
@Footnote: 1 Ma. hisaddo natthi .  2 Ma. mesaddo natthi .  3 Ma. aha.
@4 Ma. paramena javena .  5 Ma. te .   6 Ma. talacchayam.
Vassasatayuko    vassasatajivi    vassasatam   gantva   appatvava   lokassa
antamantara   kalam   kareyya   atha   pacchimaya   disaya   .pe.   atha
dakkhinaya   disaya   thito  puriso  evam  vadeyya  aham  gamanena  lokassa
antam    papunissamiti    so   annatreva   asitakhayitasayita   annatra
uccarapassavakamma    annatra    niddakilamathapativinodana   vassasatayuko
vassasatajivi    vassasatam    gantva    appatvava   lokassa   antamantara
kalam  kareyya  tam  kissahetu  naham  brahmana  evarupaya  sandhavanikaya
lokassa   antam  nateyyam  dittheyyam  1-  patteyyanti  vadami  na  caham
brahmana appatvava lokassa antam dukkhassa antakiriyam vadami.
     {242.2}  Pancime  brahmana  kamaguna  ariyassa  vinaye lokoti
vuccati   .  katame  panca  cakkhuvinneyya  rupa  ittha  kanta  manapa
piyarupa    kamupasanhita    rajaniya    sotavinneyya   sadda   .pe.
Ghanavinneyya     gandha    jivhavinneyya    rasa    kayavinneyya
photthabba   ittha  kanta  manapa  piyarupa  kamupasanhita  rajaniya .
Ime kho brahmana panca kamaguna ariyassa vinaye lokoti vuccati.
     {242.3}  Idha  brahmana  bhikkhu vivicceva kamehi vivicca akusalehi
dhammehi   savitakkam   savicaram   vivekajam   pitisukham   pathamajjhanam  upasampajja
viharati   ayam   vuccati   brahmana   bhikkhu  lokassa  antamagama  lokassa
ante   viharati   tamanne   evamahamsu   ayampi  lokapariyapanno  ayampi
anissato   lokamhati   ahampi   hi   2-   brahmana   evam   vadami
@Footnote: 1 Ma. dattheyyam .   2 Si. Ma. Yu. hisaddo natthi.
Ayampi lokapariyapanno ayampi anissato lokamhati.
     {242.4}  Puna  caparam brahmana bhikkhu vitakkavicaranam vupasama .pe.
Dutiyajjhanam   tatiyajjhanam   catutthajjhanam   upasampajja   viharati  ayam  vuccati
brahmana   bhikkhu  lokassa  antamagama  lokassa  ante  viharati  tamanne
evamahamsu    ayampi   lokapariyapanno   ayampi   anissato   lokamhati
ahampi  hi  1-  brahmana  evam  vadami  ayampi  lokapariyapanno ayampi
anissato lokamhati.
     {242.5}  Puna  caparam brahmana bhikkhu sabbaso rupasannanam samatikkama
patighasannanam     atthangama    nanattasannanam    amanasikara    ananto
akasoti    akasanancayatanam    upasampajja    viharati   ayam   vuccati
brahmana   bhikkhu  lokassa  antamagama  lokassa  ante  viharati  tamanne
evamahamsu    ayampi   lokapariyapanno   ayampi   anissato   lokamhati
ahampi   hi   1-   brahmana   evam   vadami  ayampi  lokapariyapanno
ayampi anissato lokamhati.
     {242.6}  Puna  caparam  brahmana  bhikkhu sabbaso akasanancayatanam
samatikkamma     anantam     vinnananti     vinnanancayatanam    upasampajja
viharati   .pe.   sabbaso   vinnanancayatanam   samatikkamma   natthi  kinciti
akincannayatanam     upasampajja    viharati    sabbaso    akincannayatanam
samatikkamma   nevasannanasannayatanam   upasampajja   viharati   ayam   vuccati
@Footnote: 1 Ma. Si. Yu. hisaddo natthi.
Brahmana    bhikkhu    lokassa   antamagama   lokassa   ante   viharati
tamanne    evamahamsu    ayampi    lokapariyapanno   ayampi   anissato
lokamhati  ahampi  hi  brahmana  evam  vadami  ayampi  lokapariyapanno
ayampi anissato lokamhati.
     {242.7}  Puna caparam brahmana bhikkhu sabbaso nevasannanasannayatanam
samatikkamma    sannavedayitanirodham    upasampajja    viharati    pannayapassa
disva  asava  parikkhina  honti  ayam  vuccati  brahmana  bhikkhu lokassa
antamagama lokassa ante viharati tinno loke visattikanti.
     [243]   39   Bhutapubbam   bhikkhave  devasurasangamo  samupabyulho
ahosi  tasmim  kho  pana  bhikkhave  sangame  asura  jinimsu  deva  [1]-
parajiyimsu  2-  parajita  ca  bhikkhave deva apassimsveva uttarabhimukha 3-
abhibhayimsu   4-  asura  athakho  bhikkhave  devanam  etadahosi  abhibhayanteva
kho asura yannuna mayam dutiyampi asurehi sangameyyamati.
     {243.1} Dutiyampi kho bhikkhave deva asurehi sangamesum dutiyampi kho
bhikkhave  asura  5-  jinimsu  deva  parajiyimsu  parajita ca bhikkhave deva
apassimsveva   uttarabhimukha   abhibhayimsu   asura  athakho  bhikkhave  devanam
etadahosi   abhibhayanteva   kho   asura   yannuna  mayam  tatiyampi  asurehi
sangameyyamati.
     {243.2}  Tatiyampi  kho  bhikkhave deva asurehi sangamesum tatiyampi
@Footnote: 1 Yu. bhita .  2 Ma. parajayims. evamuparipi .   3 Ma. apayimsuyeva uttarenabhimukha.
@evamuparipi .  4 Ma. abhiyimsu. evamuparipi .  5 Ma. asurava. evamuparipi.
Kho   bhikkhave   asura   jinimsu  deva  parajiyimsu  parajita  ca  bhikkhave
deva   bhita   devapureyeva   pavisimsu   devapuragatananca   pana  bhikkhave
devanam   etadahosi   bhiruttanagatena  kho  dani  mayam  etarahi  attana
viharama    akaraniya    asurehiti    asuranampi    bhikkhave   etadahosi
bhiruttanagatena   kho  dani  deva  etarahi  attana  viharanti  akaraniya
amhehiti.
     {243.3}  Bhutapubbam  bhikkhave  devasurasangamo  samupabyulho ahosi
tasmim  kho  ca  bhikkhave  sangame deva jinimsu asura parajiyimsu parajita ca
bhikkhave  asura  apassimsveva  dakkhinena  1-  mukha  abhibhayimsu deva athakho
bhikkhave  asuranam  etadahosi  abhibhayanteva  kho  deva yannuna mayam dutiyampi
devehi sangameyyamati.
     {243.4}  Dutiyampi  kho  bhikkhave asura devehi sangamesum dutiyampi
kho  bhikkhave  deva  jinimsu  asura  parajiyimsu  parajita ca bhikkhave asura
apassimsveva  dakkhinena  1-  mukha  abhibhayimsu  deva athakho bhikkhave asuranam
etadahosi   abhibhayanteva   kho   deva   yannuna  mayam  tatiyampi  devehi
sangameyyamati.
     {243.5}  Tatiyampi  kho  bhikkhave asura devehi sangamesum tatiyampi
kho  bhikkhave  deva  jinimsu  asura  parajiyimsu  parajita ca bhikkhave asura
bhita  asurapureyeva  2-  pavisimsu  asurapuragatananca  pana  bhikkhave  asuranam
etadahosi   bhiruttanagatena   kho  dani  mayam  etarahi  attana  viharama
@Footnote: 1 Ma. dakkhinenabhimukha .  2 Ma. asurapuram-yeva.
Akaraniya   devehiti   devanampi   bhikkhave   etadahosi  bhiruttanagatena
kho dani asura etarahi attana viharanti akaraniya amhehiti.
     {243.6}  Evameva kho bhikkhave yasmim samaye bhikkhu vivicceva kamehi
vivicca  akusalehi  dhammehi  savitakkam  savicaram  vivekajam  pitisukham  pathamajjhanam
upasampajja   viharati   tasmim   bhikkhave   samaye   bhikkhussa   evam   hoti
bhiruttanagatena   kho   danaham   etarahi   attana   viharami  akaraniyo
marassati   marassapi   bhikkhave  papimato  evam  hoti  bhiruttanagatena
kho   dani   bhikkhu   etarahi  attana  viharati  akaraniyo  mayhanti  yasmim
bhikkhave   samaye   bhikkhu   vitakkavicaranam   vupasama   .pe.  dutiyajjhanam
tatiyajjhanam   catutthajjhanam   upasampajja   viharati   tasmim   bhikkhave  samaye
bhikkhussa   evam   hoti   bhiruttanagatena  kho  danaham  etarahi  attana
viharami   akaraniyo   marassati   marassapi   bhikkhave  papimato  evam
hoti   bhiruttanagatena   kho   dani   bhikkhu   etarahi   attana  viharati
akaraniyo mayhanti
     {243.7}   yasmim   bhikkhave   samaye   bhikkhu  sabbaso  rupasannanam
samatikkama    patighasannanam    atthangama    nanattasannanam   amanasikara
ananto    akasoti    akasanancayatanam   upasampajja   viharati   ayam
vuccati  bhikkhave  bhikkhu  antamakasi  maram  apadam  bandhitva  1-  maracakkhum
adassanam   gato  papimato  [2]-  yasmim  bhikkhave  samaye  bhikkhu  sabbaso
akasanancayatanam    samatikkamma   anantam   vinnananti   vinnanancayatanam
upasampajja    viharati    .pe.   sabbaso   vinnanancayatanam   samatikkamma
@Footnote: 1 Ma. vadhitva .   2 Ma. tinno loke visattikanti.
Natthi   kinciti   akincannayatanam   upasampajja   viharati   .pe.  sabbaso
akincannayatanam     samatikkamma     nevasannanasannayatanam    upasampajja
viharati     .pe.     sabbaso     nevasannanasannayatanam    samatikkamma
sannavedayitanirodham   upasampajja   viharati   pannayapassa   disva  asava
parikkhina   honti   ayam  vuccati  bhikkhave  bhikkhu  antamakasi  maram  apadam
bandhitva 1- maracakkhum adassanam gato papimato tinno loke visattikanti.
     [244]  40  Yasmim bhikkhave samaye arannakassa nagassa gocarapasutassa
hatthipi    hatthiniyopi    hatthikalabhapi    hatthicchapapi    purato   purato
gantva   tinaggani  chindanti  tena  bhikkhave  arannako  nago  attiyati
harayati  jigucchati  yasmim  bhikkhave  samaye arannakassa nagassa gocarapasutassa
hatthipi     hatthiniyopi     hatthikalabhapi    hatthicchapapi    obhaggobhaggam
sakhabhangam  khadanti  tena  bhikkhave  arannako  nago  attiyati  harayati
jigucchati    yasmim    bhikkhave   samaye   arannakassa   nagassa   ogaham
otinnassa    hatthipi   hatthiniyopi   hatthikalabhapi   hatthicchapapi   purato
purato  gantva  sondaya  udakam  alolenti  tena  bhikkhave  arannako
nago   attiyati   harayati  jigucchati  yasmim  bhikkhave  samaye  arannakassa
nagassa    ogaham   otinnassa   2-   hatthiniyo   kayam   upaghamsantiyo
gacchanti tena bhikkhave arannako nago attiyati harayati jigucchati
     {244.1} tasmim bhikkhave samaye arannakassa nagassa evam hoti aham kho
etarahi   akinno  viharami  hatthihi  hatthinihi  hatthikalabhehi  hatthicchapehi
@Footnote: 1 Ma. vadhitva .  2 Ma. ogaha uttinnassa. evamuparipi.
Chinnaggani   ceva   tinani   khadami   obhaggobhagganca  me  sakhabhangam
khaditam   avilani   ca   paniyani   pivami   ogahapi  ca  uttinnassa
hatthiniyo   kayam   upaghamsantiyo   gacchanti   yannunaham   eko   ganasma
vupakattho  vihareyyanti  so  aparena  samayena  eko  ganasma  vupakattho
viharati    acchinnaggani   ceva   tinani   khadati   na   obhaggobhagganca
sakhabhangam  khadati  1-  anavilani  ca  paniyani  pivati  ogahapi  2-
cassa uttinnassa hatthiniyo kayam na upaghamsantiyo gacchanti
     {244.2} tasmim bhikkhave samaye arannakassa nagassa evam hoti aham kho
pubbe   akinno   vihasim   hatthihi  hatthinihi  hatthikalabhehi  hatthicchapehi
chinnaggani  ceva  tinani  khadim  obhaggobhagganca me sakhabhangam khaditam 3-
avilani  ca  paniyani  apasi  4-  ogaha ca me uttinnassa hatthiniyo
kayam  upaghamsantiyo  agamamsu  somhi  5-  etarahi  eko ganasma vupakattho
viharami    acchinnaggani    ceva    tinani   khadami   obhaggobhagganca
me  sakhabhangam  khaditam  6-  anavilani  ca paniyani pivami ogahapi ca
me   uttinnassa   na   hatthiniyo   kayam   upaghamsantiyo   gacchantiti  so
sondaya    sakhabhangam   bhanjitva   sakhabhangena   kayam   parimajjitva
attamano kandum 7- samhanati.
     {244.3}  Evameva  kho  bhikkhave  yasmim  samaye  bhikkhu  akinno
viharati   bhikkhuhi  bhikkhunihi  upasakehi  upasikahi  ranna  rajamahamattehi
titthiyehi    titthiyasavakehi   tasmim   samaye   bhikkhave   bhikkhussa   evam
hoti    aham    kho   etarahi   akinno   viharami   bhikkhuhi   bhikkhunihi
@Footnote: 1 Ma. obhaggobhaggancassa sakhabhangam na khadanti .   2 Ma. pisaddo natthi.
@3 Ma. khadanti .   4 Ma. apayim .   5 Ma. soham .  6 Ma. na khadanti.
@7 Ma. sondam. evamuparipi.
Upasakehi     upasikahi     ranna     rajamahamattehi     titthiyehi
titthiyasavakehi   yannunaham   eko  ganasma  vupakattho  vihareyyanti  so
vivittam   senasanam  bhajati  arannam  rukkhamulam  pabbatam  kandaram  giriguham  susanam
vanapattham   abbhokasam   palalapunjam   so   arannagato   va  rukkhamulagato
va  sunnagaragato  va  nisidati  pallankam  abhujitva  ujum  kayam panidhaya
parimukham   satim   upatthapetva   so  abhijjham  loke  pahaya  vigatabhijjhena
cetasa   viharati   abhijjhaya   cittam   parisodheti  byapadapadosam  pahaya
abyapannacitto     viharati     sabbapanabhutahitanukampi    byapadapadosa
cittam   parisodheti   thinamiddham   pahaya  vigatathinamiddho  viharati  alokasanni
sato   sampajano   thinamiddha   cittam  parisodheti  uddhaccakukkuccam  pahaya
anuddhato    viharati    ajjhattam   vupasantacitto   uddhaccakukkucca   cittam
parisodheti vicikiccham pahaya tinnavicikiccho viharati
     {244.4}  akathamkathi  kusalesu  dhammesu  vicikicchaya  cittam parisodheti
so  ime  panca  nivarane  pahaya cetasa upakkilese pannaya dubbalikarane
vivicceva  kamehi  vivicca akusalehi dhammehi savitakkam savicaram vivekajam pitisukham
pathamajjhanam  upasampajja  viharati  so  attamano  kandum samhanati vitakkavicaranam
vupasama   .pe.  dutiyajjhanam  tatiyajjhanam  catutthajjhanam  upasampajja  viharati
so    attamano    kandum    samhanati   sabbaso   rupasannanam   samatikkama
patighasannanam     atthangama    nanattasannanam    amanasikara    ananto
akasoti    akasanancayatanam   upasampajja   viharati   so   attamano
Kandum    samhanati    sabbaso    akasanancayatanam    samatikkamma   anantam
vinnananti    vinnanancayatanam    upasampajja   viharati   .pe.   sabbaso
vinnanancayatanam     samatikkamma     natthi     kinciti    akincannayatanam
upasampajja      viharati     sabbaso     akincannayatanam     samatikkamma
nevasannanasannayatanam     upasampajja    viharati   sabbaso   nevasanna-
nasannayatanam      samatikkamma       sannavedayitanirodham     upasampajja
viharati   pannayapassa  disva  asava   parikkhina  honti  so  attamano
kandum samhanatiti.
     [245]  41  Ekam  samayam  bhagava mallakesu viharati uruvelakappam nama
mallanam    nigamo    .    athakho   bhagava   pubbanhasamayam   nivasetva
pattacivaramadaya   uruvelakappam   pindaya   pavisi  uruvelakappe  pindaya
caritva     pacchabhattam     pindapatapatikkanto    ayasmantam    anandam
amantesi  idheva  tava  tvam  ananda hohi yavaham mahavanam ajjhogahami
diva  viharayati  .  evam  bhanteti  kho  ayasma  anando  bhagavato
paccassosi   .   athakho   bhagava   mahavanam  ajjhogahetva  annatarasmim
rukkhamule divaviharam nisidi.
     {245.1}  Athakho  tapusso gahapati yenayasma anando tenupasankami
upasankamitva    ayasmantam   anandam   abhivadetva   ekamantam   nisidi
ekamantam  nisinno  kho  tapusso  gahapati  ayasmantam  anandam  etadavoca
mayam  bhante  ananda  gihi  kamabhogino kamarama kamarata kamasammudita
tesam   no  bhante  amhakam  gihinam  kamabhoginam  kamaramanam  kamaratanam
Kamasammuditanam    papato    viya   khayati   yadidam   nekkhammam   sutametam
bhante    imasmim   dhammavinaye   daharanam   daharanam   bhikkhunam   nekkhamme
cittam    pakkhandati    pasidati    santitthati    vimuccati    etam   santanti
passato   tayidam   bhante   imasmim   dhammavinaye   bhikkhunam   bahuna  janena
visabhago yadidam nekkhammanti.
     {245.2}  Atthi  kho  etam  gahapati  kathapabhatam  bhagavantam dassanaya
ayama   gahapati  yena  bhagava  tenupasankamissama  upasankamitva  bhagavato
etamattham arocessama yatha no bhagava byakarissati tatha karissamati 1-.
Evam bhanteti kho tapusso gahapati ayasmato anandassa paccassosi.
     {245.3}  Athakho  ayasma anando tapussena gahapatina saddhim yena
bhagava  tenupasankami  upasankamitva  bhagavantam  abhivadetva  ekamantam nisidi
ekamantam   nisinno   kho  ayasma  anando  bhagavantam  etadavoca  ayam
bhante  tapusso  gahapati  evamaha  mayam  bhante  ananda  gihi kamabhogino
kamarama   kamarata  kamasammudita  tesam  no  bhante  amhakam  gihinam
kamabhoginam   kamaramanam   kamaratanam   kamasammuditanam   papato   viya
khayati   yadidam   nekkhammam   sutametam  bhante  imasmim  dhammavinaye  daharanam
daharanam    bhikkhunam    nekkhamme   cittam   pakkhandati   pasidati   santitthati
vimuccati   etam   santanti   passato   tayidam   bhante  dhammavinaye  bhikkhunam
bahuna janena visabhago yadidam nekkhammanti.
     {245.4}  Evametam  ananda evametam ananda mayhampi kho ananda
pubbeva  sambodha  anabhisambuddhassa  bodhisattasseva  sato  etadahosi sadhu
@Footnote: 1 Ma. dharessamiti.
Nekkhammam   sadhu   pavivekoti   tassa   mayham  ananda  nekkhamme  cittam
na   pakkhandati   nappasidati   na   santitthati   na  vimuccati  etam  santanti
passato   tassa   mayham   ananda   etadahosi   ko   nu   kho   hetu
ko   paccayo   yena   me   nekkhamme  cittam  na  pakkhandati  nappasidati
na   santitthati   na   vimuccati   etam   santanti   passato   tassa  mayham
ananda   etadahosi   kamesu   kho   me  adinavo  adittho  so  ca
me   abahulikato   nekkhamme   ca   anisamso   anadhigato  so  ca  me
anasevito   tasma   me   nekkhamme   cittam  na  pakkhandati  nappasidati
na santitthati na vimuccati etam santanti passato
     {245.5}  tassa  mayham  ananda  etadahosi  sace kho aham kamesu
adinavam   disva   tam   bahulikareyyam   1-  nekkhamme  anisamsam  adhigamma
tamaseveyyam  thanam  kho  panetam vijjati yam me nekkhamme cittam pakkhandeyya
pasideyya  santittheyya  vimucceyya  etam  santanti  passato  so  kho aham
ananda   aparena   samayena   kamesu   adinavam  disva  tam  bahulamakasim
nekkhamme  anisamsam  adhigamma  tamasevim  tassa  mayham  ananda  nekkhamme
cittam  pakkhandati  pasidati  santitthati  vimuccati  etam  santanti  passato  so
kho  aham  ananda  vivicceva  kamehi  vivicca  akusalehi  dhammehi savitakkam
savicaram   vivekajam   pitisukham  pathamajjhanam  upasampajja  viharami  tassa  mayham
ananda    imina   viharena   viharato   kamasahagata   sannamanasikara
samudacaranti  svassa  me  hoti  abadho seyyathapi ananda sukhino dukkham
@Footnote: 1 Ma. bahulam kareyyam. evamuparipi.
Uppajjeyya    yavadeva    abadhaya    evamassa   me   kamasahagata
sannamanasikara samudacaranti svassa me hoti abadho.
     {245.6}  Tassa  mayham  ananda etadahosi yannunaham vitakkavicaranam
vupasama   .pe.   dutiyajjhanam   upasampajja   vihareyyanti   tassa   mayham
ananda   avitakke   cittam   na   pakkhandati  nappasidati  na  santitthati  na
vimuccati   etam   santanti   passato   tassa   mayham  ananda  etadahosi
ko  nu  kho  hetu  ko  paccayo  yena  me  avitakke cittam na pakkhandati
nappasidati    na    santitthati   na   vimuccati   etam   santanti   passato
tassa   mayham  ananda  etadahosi  vitakke  kho  me  adinavo  adittho
so  ca  me  abahulikato  avitakke  ca  anisamso  anadhigato  so  ca me
anasevito   tasma   me   avitakke   cittam   na  pakkhandati  nappasidati
na santitthati na vimuccati etam santanti passato
     {245.7}  tassa  mayham  ananda  etadahosi  sace kho aham vitakke
adinavam  disva  tam  bahulikareyyam  avitakke  anisamsam adhigamma tamaseveyyam
thanam  kho  panetam  vijjati  yam  me  avitakke  cittam pakkhandeyya pasideyya
santittheyya  vimucceyya  etam  santanti  passato  so  kho  aham  ananda
aparena   samayena   vitakke   adinavam  disva  tam  bahulamakasim  avitakke
anisamsam   adhigamma   tamasevim   tassa   mayham   ananda  avitakke  cittam
pakkhandati   pasidati   santitthati   vimuccati   etam   santanti  passato  so
kho  aham  ananda  vitakkavicaranam  vupasama  .pe.  dutiyajjhanam upasampajja
Viharami    tassa    mayham    ananda    imina    viharena    viharato
vitakkasahagata     sannamanasikara     samudacaranti     svassa     me
hoti    abadho   seyyathapi   ananda   sukhino   dukkham   uppajjeyya
yavadeva   abadhaya   evamevassa  me  vitakkasahagata  sannamanasikara
samudacaranti svassa me hoti abadho.
     {245.8}  Tassa mayham ananda etadahosi yannunaham pitiya ca viraga
upekkhako  ca  vihareyyam  sato  ca sampajano sukhanca kayena patisamvedeyyam
yantam   ariya   acikkhanti   upekkhako   satima  sukhavihariti  tatiyajjhanam
upasampajja   vihareyyanti   tassa   mayham   ananda   nippitike  cittam  na
pakkhandati   nappasidati  na  santitthati  na  vimuccati  etam  santanti  passato
tassa  mayham  ananda  etadahosi  ko  nu  kho hetu ko paccayo yena me
nippitike   cittam   na   pakkhandati   nappasidati  na  santitthati  na  vimuccati
etam santanti passato
     {245.9}   tassa   mayham   ananda  etadahosi  pitiya  kho  me
adinavo   adittho   so   ca  me  abahulikato  nippitike  ca  anisamso
anadhigato   so   ca  me  anasevito  tasma  me  nippitike  cittam  na
pakkhandati    nappasidati   na   santitthati   na   vimuccati   etam   santanti
passato   tassa   mayham   ananda   etadahosi   sace  kho  aham  pitiya
adinavam    disva    tam    bahulikareyyam   nippitike   anisamsam   adhigamma
tamaseveyyam   thanam   kho   panetam   vijjati   yam  me  nippitike  cittam
pakkhandeyya   pasideyya  santittheyya  vimucceyya  etam  santanti  passato
So   kho   aham  ananda  aparena  samayena  pitiya  adinavam  disva  tam
bahulamakasim    nippitike    anisamsam   adhigamma   tamasevim   tassa   mayham
ananda   nippitike   cittam   pakkhandati  pasidati  santitthati  vimuccati  etam
santanti   passato   so  kho  aham  ananda  pitiya  ca  viraga  .pe.
Tatiyajjhanam    upasampajja    viharami    tassa   mayham   ananda   imina
viharena   viharato   pitisahagata   sannamanasikara  samudacaranti  svassa
me   hoti   abadho   seyyathapi  ananda  sukhino  dukkham  uppajjeyya
yavadeva   abadhaya   evamevassa   me   pitisahagata  sannamanasikara
samudacaranti svassa me hoti abadho.
     {245.10}  Tassa  mayham  ananda  etadahosi  yannunaham  sukhassa ca
pahana   dukkhassa  ca  pahana  pubbeva  somanassadomanassanam  atthangama
adukkhamasukham   upekkhasatiparisuddhim   catutthajjhanam   upasampajja  vihareyyanti
tassa   mayham   ananda   adukkhamasukhe  cittam  na  pakkhandati  nappasidati  na
santitthati   na   vimuccati   etam  santanti  passato  tassa  mayham  ananda
etadahosi   ko   nu  kho  hetu  ko  paccayo  yena  me  adukkhamasukhe
cittam   na   pakkhandati   nappasidati   na   santitthati   na   vimuccati  etam
santanti   passato   tassa   mayham   ananda   etadahosi   upekkhasukhe
kho   me  adinavo  adittho  so  ca  me  abahulikato  adukkhamasukhe  ca
anisamso  anadhigato  so  ca  me  anasevito  tasma  me  adukkhamasukhe
cittam    na    pakkhandati    nappasidati    na    santitthati   na   vimuccati
Etam   santanti   passato   tassa   mayham   ananda   etadahosi   sace
kho   aham   upekkhasukhe  adinavam  disva  tam  bahulikareyyam  adukkhamasukhe
anisamsam   adhigamma   tamaseveyyam   thanam   kho  panetam  vijjati  yam  me
adukkhamasukhe   cittam   pakkhandeyya   pasideyya   santittheyya   vimucceyya
etam   santanti   passato   so   kho   aham  ananda  aparena  samayena
upekkhasukhe   adinavam   disva   tam   bahulamakasim  adukkhamasukhe  anisamsam
adhigamma   tamasevim   tassa  mayham  ananda  adukkhamasukhe  cittam  pakkhandati
pasidati   santitthati   vimuccati   etam   santanti   passato  so  kho  aham
ananda   aparena   samayena   sukhassa   ca  pahana  .pe.  catutthajjhanam
upasampajja   viharati   tassa   mayham   ananda  imina  viharena  viharato
upekkhasahagata   sannamanasikara   samudacaranti   svassa   me   hoti
abadho   seyyathapi   ananda   sukhino   dukkham  uppajjeyya  yavadeva
abadhaya    evamevassa    me    upekkhasahagata    sannamanasikara
samudacaranti svassa me hoti abadho.
     {245.11}   Tassa  mayham  ananda  etadahosi  yannunaham  sabbaso
rupasannanam    samatikkama    patighasannanam    atthangama    nanattasannanam
amanasikara    ananto    akasoti    akasanancayatanam   upasampajja
vihareyyanti   tassa   mayham   ananda   akasanancayatane   cittam   na
pakkhandati    nappasidati   na   santitthati   na   vimuccati   etam   santanti
passato  tassa  mayham  ananda  etadahosi  ko  nu  kho hetu ko paccayo
Yena   me   akasanancayatane   cittam   na   pakkhandati  nappasidati  na
santitthati   na   vimuccati   etam  santanti  passato  tassa  mayham  ananda
etadahosi  rupesu  kho  me  adinavo  adittho  so  ca  me abahulikato
akasanancayatane   ca  anisamso  anadhigato  so  ca  me  anasevito
tasma   me   akasanancayatane   cittam   na  pakkhandati  nappasidati  na
santitthati   na   vimuccati   etam  santanti  passato  tassa  mayham  ananda
etadahosi   sace   kho   aham  rupesu  adinavam  disva  tam  bahulikareyyam
akasanancayatane    anisamsam    adhigamma   tamaseveyyam   thanam   kho
panetam    vijjati   yam   me   akasanancayatane   cittam   pakkhandeyya
pasideyya santittheyya vimucceyya etam santanti passato
     {245.12} so kho aham ananda aparena samayena rupesu adinavam disva
tam   bahulamakasim   akasanancayatane  anisamsam  adhigamma  tamasevim  tassa
mayham   ananda   akasanancayatane  cittam  pakkhandati  pasidati  santitthati
vimuccati  etam  santanti  passato  so  kho aham ananda sabbaso rupasannanam
samatikkama    patighasannanam    atthangama    nanattasannanam   amanasikara
ananto   akasoti   akasanancayatanam   upasampajja   viharami   tassa
mayham   ananda   imina  viharena  viharato  rupasahagata  sannamanasikara
samudacaranti   svassa  me  hoti  abadho  seyyathapi  ananda  sukhino
dukkham   uppajjeyya   yavadeva  abadhaya  evamevassa  me  rupasahagata
sannamanasikara samudacaranti svassa me hoti abadho.
     {245.13}   Tassa  mayham  ananda  etadahosi  yannunaham  sabbaso
akasanancayatanam    samatikkamma   anantam   vinnananti   vinnanancayatanam
upasampajja    vihareyyanti    tassa   mayham   ananda   vinnanancayatane
cittam   na   pakkhandati   nappasidati   na   santitthati   na   vimuccati  etam
santanti  passato  tassa  mayham  ananda  etadahosi  ko  nu kho hetu ko
paccayo   yena   me   vinnanancayatane  cittam  na  pakkhandati  nappasidati
na  santitthati  na  vimuccati  etam  santanti  passato  tassa  mayham  ananda
etadahosi   akasanancayatane   kho  me  adinavo  adittho  so  ca
me   abahulikato   vinnanancayatane   ca   anisamso  anadhigato  so  ca
me   anasevito   tasma   me  vinnanancayatane  cittam  na  pakkhandati
nappasidati na santitthati na vimuccati etam santanti passato
     {245.14}   tassa   mayham   ananda  etadahosi  sace  kho  aham
akasanancayatane      adinavam      disva      tam     bahulikareyyam
vinnanancayatane    anisamsam    adhigamma    tamaseveyyam    thanam   kho
panetam    vijjati    yam    me   vinnanancayatane   cittam   pakkhandeyya
pasideyya   santittheyya   vimucceyya  etam  santanti  passato   so  kho
aham    ananda    aparena    samayena    akasanancayatane   adinavam
disva     tam    bahulamakasim    vinnanancayatane    anisamsam    adhigamma
tamasevim   tassa   mayham   ananda   vinnanancayatane   cittam  pakkhandati
pasidati  santitthati  vimuccati  etam  santanti  passato  so  kho aham ananda
sabbaso     akasanancayatanam     samatikkamma     anantam    vinnananti
Vinnanancayatanam   upasampajja   viharami   tassa   mayham   ananda  imina
viharena     viharato     akasanancayatanasahagata     sannamanasikara
samudacaranti    savassa   me   hoti   abadho   seyyathapi   ananda
sukhino   dukkham   uppajjeyya   yavadeva   abadhaya   evamevassa  me
akasanancayatanasahagata         sannamanasikara         samudacaranti
svassa me hoti abadho.
     {245.15}   Tassa  mayham  ananda  etadahosi  yannunaham  sabbaso
vinnanancayatanam     samatikkamma     natthi     kinciti    akincannayatanam
upasampajja    vihareyyanti    tassa   mayham   ananda   akincannayatane
cittam  na  pakkhandati  nappasidati  na  santitthati  na  vimuccati  etam  santanti
passato  tassa  mayham  ananda  etadahosi  ko  nu  kho hetu ko paccayo
yena  me  akincannayatane  cittam  na  pakkhandati  nappasidati  na santitthati
na   vimuccati   etam  santanti  passato  tassa  mayham  ananda  etadahosi
vinnanancayatane  kho  me  adinavo  adittho  so  ca  me  abahulikato
akincannayatane   ca   anisamso   anadhigato  so  ca  me  anasevito
tasma   me   acincannayatane   cittam   na   pakkhandati   nappasidati  na
santitthati   na   vimuccati   etam  santanti  passato  tassa  mayham  ananda
etadahosi   sace   kho   aham   vinnanancayatane   adinavam  disva  tam
bahulikareyyam   akincannayatane   anisamsam   adhigamma  tamaseveyyam  thanam
Kho   panetam   vijjati   yam   me   akincannayatane  cittam  pakkhandeyya
pasideyya   santittheyya   vimucceyya   etam  santanti  passato  so  kho
aham   ananda   aparena  samayena  vinnanancayatane  adinavam  disva  tam
bahulamakasim    akincannayatane    anisamsam   adhigamma   tamasevim   tassa
mayham     ananda     akincannayatane    cittam    pakkhandati    pasidati
santitthati  vimuccati  etam  santanti  passato  so  kho aham ananda sabbaso
vinnanancayatanam     samatikkamma     natthi     kinciti    akincannayatanam
upasampajja   viharami   tassa   mayham  ananda  imina  viharena  viharato
vinnanancayatanasahagata     sannamanasikara     samudacaranti     svassa
me   hoti   abadho   seyyathapi  ananda  sukhino  dukkham  uppajjeyya
yavadeva    abadhaya    evamevassa    me    vinnanancayatanasahagata
sannamanasikara samudacaranti svassa me hoti abadho.
     {245.16}   Tassa  mayham  ananda  etadahosi  yannunaham  sabbaso
akincannayatanam           samatikkamma          nevasannanasannayatanam
upasampajja   vihareyyanti   tassa  mayham  ananda  nevasannanasannayatane
cittam  na  pakkhandati  nappasidati  na  santitthati  na  vimuccati  etam  santanti
passato  tassa  mayham  ananda  etadahosi  ko  nu  kho hetu ko paccayo
yena   me   nevasannanasannayatane   cittam   na   pakkhandati  nappasidati
na   santitthati   na   vimuccati   etam   santanti   passato   tassa  mayham
ananda     etadahosi    akincannayatane    kho    me    adinavo
adittho     so    ca    me    abahulikato    nevasannanasannayatane
Ca   anisamso   anadhigato   so   ca   me   anasevito   tasma  me
nevasannanasannayatane      cittam      na     pakkhandati     nappasidati
na   santitthati   na   vimuccati   etam   santanti   passato   tassa  mayham
ananda    etadahosi   sace   kho   aham   akincannayatane   adinavam
disva     tam     bahulikareyyam     nevasannanasannayatane     anisamsam
adhigamma   tamaseveyyam  thanam  kho  panetam  vijjati  yam  me  nevasanna-
nasannayatane     cittam     pakkhandeyya     pasideyya    santittheyya
vimucceyya   etam   santanti   passato  so  kho  aham  ananda  aparena
samayena     akincannayatane    adinavam    disva    tam    bahulamakasim
nevasannanasannayatane     anisamsam     adhigamma     tamasevim    tassa
mayham      ananda     nevasannanasannayatane     cittam     pakkhandati
pasidati     santitthati    vimuccati    etam    santanti    passato    so
kho     aham     ananda     sabbaso    akincannayatanam    samatikkamma
nevasannanasannayatanam      upasampajja     viharami     tassa     mayham
ananda     imina     viharena     viharato    akincannayatanasahagata
sannamanasikara    samudacaranti    svassa    me    hoti    abadho
seyyathapi   ananda   sukhino   dukkham  uppajjeyya  yavadeva  abadhaya
evamevassa      me      akincannayatanasahagata      sannamanasikara
samudacaranti svassa me hoti abadho.
     {245.17}  Tassa  mayham  ananda  etadahosi yannunaham nevasanna-
nasannayatanam   samatikkamma   sannavedayitanirodham  upasampajja  vihareyyanti
Tassa    mayham    ananda   sannavedayitanirodhe   cittam   na   pakkhandati
nappasidati   na   santitthati   na   vimuccati  etam  santanti  passato  tassa
mayham  ananda  etadahosi  ko  nu  kho  hetu  ko  paccayo  yena  me
sannavedayitanirodhe   cittam   na   pakkhandati   nappasidati   na   santitthati
na   vimuccati   etam  santanti  passato  tassa  mayham  ananda  etadahosi
nevasannanasannayatane   kho   me   adinavo   adittho  so  ca  me
abahulikato   sannavedayitanirodhe   ca  anisamso  anadhigato  so  ca  me
anasevito   tasma   me   sannavedayitanirodhe   cittam   na  pakkhandati
nappasidati na santitthati na vimuccati etam santanti passato
     {245.18}   tassa   mayham   ananda  etadahosi  sace  kho  aham
nevasannanasannayatane     adinavam     disva     tam     bahulikareyyam
sannavedayitanirodhe    anisamsam    adhigamma   tamaseveyyam   thanam   kho
panetam    vijjati   yam   me   sannavedayitanirodhe   cittam   pakkhandeyya
pasideyya   santittheyya   vimucceyya   etam  santanti  passato  so  kho
aham    ananda   aparena   samayena   nevasannanasannayatane   adinavam
disva    tam    bahulamakasim    sannavedayitanirodhe    anisamsam   adhigamma
tamasevim     tassa    mayham    ananda    sannavedayitanirodhe    cittam
pakkhandati   pasidati   santitthati   vimuccati   etam   santanti  passato  so
kho    aham    ananda    sabbaso   nevasannanasannayatanam   samatikkamma
sannavedayitanirodham   upasampajja   viharami   pannaya   ca   me   disva
asava parikkhayam agamamsu.
     {245.19}  Yavakivancaham ananda ima nava anupubbaviharasamapattiyo
na  evam  anulomapatilomam  samapajjimpi  vutthahimpi  neva  tavaham  ananda
sadevake   loke   samarake   sabrahmake   sassamanabrahmaniya   pajaya
sadevamanussaya   anuttaram   sammasambodhim   abhisambuddho  paccannasim  yato
ca   kho   aham   ananda   ima   nava   anupubbaviharasamapattiyo  evam
anulomapatilomam    samapajjimpi   vutthahimpi   athaham   ananda   sadevake
loke   samarake  sabrahmake  sassamanabrahmaniya  pajaya  sadevamanussaya
anuttaram    sammasambodhim    abhisambuddho    paccannasim    nananca   pana
me   dassanam   udapadi   akuppa   me   cetovimutti  ayamantima  jati
natthidani punabbhavoti.
                       Mahavaggo catuttho.
                          Tassuddanam
       dve vihare 1- ca nibbanam           gavi jhanena pancamam
       anando brahmano deva 2-   nagena tapussena cati.
                       --------------
                     Pancalavaggo 3- pancamo
     [246]   42  Ekam  samayam  ayasma  anando  kosambiyam  viharati
ghositarame   .   athakho   ayasma   udayi   yenayasma  anando
tenupasankami    upasankamitva   ayasmata   anandena   saddhim   sammodi
sammodaniyam   katham   saraniyam   vitisaretva   ekamantam  nisidi  ekamantam
@Footnote: 1 Ma. vihara .   2 Ma. brahmana devo .   3 Ma. samannavaggo.
Nisinno  kho  ayasma  udayi  ayasmantam  anandam  etadavoca  vuttamidam
avuso pancalacandena devaputtena
       sambadhe gatam okasam             avida bhurimedhaso
       yo jhanamanubujjhi buddho       patilinanisabho muniti.
     Katamo   avuso   sambadho   katamo   sambadhe   okasadhigamo
vutto   bhagavatati   .   pancime   avuso  kamaguna  sambadho  vutto
bhagavata   katame   panca   cakkhuvinneyya  rupa  ittha  kanta  manapa
piyarupa    kamupasanhita    rajaniya    sotavinneyya   sadda   .pe.
Ghanavinneyya  gandha  .pe.  jivhavinneyya rasa .pe. Kayavinneyya
photthabba   ittha   kanta   manapa   piyarupa  kamupasanhita  rajaniya
ime kho avuso panca kamaguna sambadho vutto bhagavata.
     {246.1}  Idhavuso  bhikkhu  vivicceva  kamehi  .pe.  pathamajjhanam
upasampajja  viharati  ettavatapi  kho  avuso  sambadhe  okasadhigamo
vutto   bhagavata  pariyayena  tatrapatthi  sambadho  kinca  tattha  sambadho
yadeva tattha vitakkavicara aniruddha honti ayamettha sambadho.
     {246.2}  Puna  caparam  avuso  bhikkhu vitakkavicaranam vupasama .pe.
Dutiyajjhanam     upasampajja    viharati    ettavatapi    kho    avuso
sambadhe    okasadhigamo    vutto   bhagavata   pariyayena   tatrapatthi
sambadho    kinca   tattha   sambadho   yadeva   tattha   piti   aniruddha
Hoti ayamettha sambadho.
     {246.3} Puna caparam avuso bhikkhu pitiya ca viraga .pe. Tatiyajjhanam
upasampajja  viharati  ettavatapi  kho  avuso  sambadhe  okasadhigamo
vutto   bhagavata  pariyayena  tatrapatthi  sambadho  kinca  tattha  sambadho
yadeva tattha upekkhasukham aniruddham hoti ayamettha sambadho.
     {246.4}  Puna  caparam  avuso  bhikkhu  sukhassa  ca  pahana  .pe.
Catutthajjhanam   upasampajja   viharati  ettavatapi  kho  avuso  sambadhe
okasadhigamo    vutto    bhagavata   pariyayena   tatrapatthi   sambadho
kinca   tattha   sambadho   yadeva   tattha   rupasanna   aniruddha   hoti
ayamettha sambadho.
     {246.5}  Puna  caparam  avuso  bhikkhu sabbaso rupasannanam samatikkama
patighasannanam     atthangama    nanattasannanam    amanasikara    ananto
akasoti   akasanancayatanam   upasampajja   viharati  ettavatapi  kho
avuso  sambadhe  okasadhigamo  vutto  bhagavata  pariyayena  tatrapatthi
sambadho   kinca  tattha  sambadho  yadeva  tattha  akasanancayatanasanna
aniruddha hoti ayamettha sambadho.
     {246.6}  Puna  caparam  avuso  bhikkhu  sabbaso  akasanancayatanam
samatikkamma   anantam   vinnananti   vinnanancayatanam   upasampajja   viharati
ettavatapi   kho   avuso  sambadhe  okasadhigamo  vutto  bhagavata
Pariyayena   tatrapatthi   sambadho   kinca  tattha  sambadho  yadeva  tattha
vinnanancayatanasanna aniruddha hoti ayamettha sambadho.
     {246.7}   Puna   caparam  avuso  bhikkhu  sabbaso  vinnanancayatanam
samatikkamma    natthi    kinciti    akincannayatanam    upasampajja   viharati
ettavatapi   kho   avuso  sambadhe  okasadhigamo  vutto  bhagavata
pariyayena   tatrapatthi   sambadho   kinca  tattha  sambadho  yadeva  tattha
akincannayatanasanna aniruddha hoti ayamettha sambadho.
     {246.8}   Puna   caparam  avuso  bhikkhu  sabbaso  akincannayatanam
samatikkamma   nevasannanasannayatanam   upasampajja   viharati   ettavatapi
kho  avuso  sambadhe  okasadhigamo vutto bhagavata pariyayena tatrapatthi
sambadho  kinca  tattha  sambadho  yadeva tattha nevasannanasannayatanasanna
aniruddha hoti ayamettha sambadho.
     {246.9}  Puna  caparam  avuso bhikkhu sabbaso nevasannanasannayatanam
samatikkamma    sannavedayitanirodham    upasampajja    viharati    pannayapassa
disva  asava  parikkhina  honti  ettavatapi  kho  avuso  sambadhe
okasadhigamo vutto bhagavata nippariyayenati.
     [247]  43  Kayasakkhi  kayasakkhiti  avuso  vuccati  kittavata nu
kho avuso kayasakkhi vutto bhagavatati.
     {247.1}  Idhavuso  bhikkhu  vivicceva  kamehi  .pe.  pathamajjhanam
upasampajja viharati yatha yatha ca tadayatanam tatha tatha nam kayena phusitva viharati
Ettavatapi kho avuso kayasakkhi vutto bhagavata pariyayena.
     {247.2}  Puna  caparam  avuso  bhikkhu vitakkavicaranam vupasama .pe.
Dutiyajjhanam   .pe.   tatiyajjhanam  .pe.  catutthajjhanam  upasampajja  viharati
yatha   yatha   ca   tadayatanam  tatha  tatha  nam  kayena  phusitva  viharati
ettavatapi kho avuso kayasakkhi vutto bhagavata pariyayena.
     {247.3}  Puna  caparam  avuso  bhikkhu sabbaso rupasannanam samatikkama
patighasannanam     atthangama    nanattasannanam    amanasikara    ananto
akasoti   akasanancayatanam   upasampajja   viharati   yatha   yatha  ca
tadayatanam   tatha  tatha  nam  kayena  phusitva  viharati  ettavatapi  kho
avuso kayasakkhi vutto bhagavata pariyayena .pe.
     {247.4}  Puna  caparam  avuso bhikkhu sabbaso nevasannanasannayatanam
samatikkamma    sannavedayitanirodham    upasampajja    viharati    pannayapassa
disva   asava   parikkhina   honti   yatha  yatha  ca  tadayatanam  tatha
tatha  nam  kayena  phusitva  viharati  ettavatapi  kho  avuso kayasakkhi
vutto bhagavata nippariyayenati.
     [248]   44   Pannavimutto   pannavimuttoti   avuso   vuccati
kittavata nu kho avuso pannavimutto vutto bhagavatati.
     {248.1}  Idhavuso  bhikkhu  vivicceva  kamehi  .pe.  pathamajjhanam
upasampajja   viharati   pannaya   pana   1-  pajanati  ettavatapi  kho
avuso pannavimutto vutto bhagavata pariyayena .pe.
@Footnote: 1 Ma. ca nam. evamuparipi.
     {248.2}  Puna  caparam  avuso bhikkhu sabbaso nevasannanasannayatanam
samatikkamma    sannavedayitanirodham    upasampajja    viharati    pannayapassa
disva   asava  parikkhina  hoti  pannaya  pana  pajanati  ettavatapi
kho avuso pannavimutto vutto bhagavata nippariyayenati.
     [249]  45  Ubhatobhagavimutto  ubhatobhagavimuttoti  avuso vuccati
kittavata nu kho avuso ubhatobhagavimutto vutto bhagavatati.
     {249.1}  Idhavuso  bhikkhu  vivicceva  kamehi  .pe.  pathamajjhanam
upasampajja   viharati  yatha  yatha  ca  tadayatanam  tatha  tatha  nam  kayena
phusitva   viharati   pannaya   pana  pajanati  ettavatapi  kho  avuso
ubhatobhagavimutto vutto bhagavata pariyayena .pe.
     {249.2}  Puna  caparam  avuso bhikkhu sabbaso nevasannanasannayatanam
samatikkamma    sannavedayitanirodham    upasampajja    viharati    pannayapassa
disva  asava  parikkhina  honti  yatha  yatha  ca  tadayatanam  tatha tatha
nam   kayena   phusitva   viharati   pannaya  pana  pajanati  ettavatapi
kho avuso ubhatobhagavimutto vutto bhagavata nippariyayenati.
     [250]  46  Sanditthiko  dhammo  sanditthiko dhammoti avuso vuccati
kittavata nu kho avuso sanditthiko dhammo vutto bhagavatati.
     {250.1}  Idhavuso  bhikkhu  vivicceva  kamehi  .pe.  pathamajjhanam
upasampajja   viharati   ettavatapi   kho   avuso   sanditthiko  dhammo
vutto bhagavata pariyayena .pe.
     {250.2}  Puna  caparam  avuso bhikkhu sabbaso nevasannanasannayatanam
samatikkamma    sannavedayitanirodham    upasampajja    viharati    pannayapassa
disva  asava  parikkhina  honti  ettavatapi  kho  avuso sanditthiko
dhammo vutto bhagavata nippariyayenati.
     [251]   47   Sanditthikam  nibbanam  sanditthikam  nibbananti  avuso
vuccati kittavata nu kho avuso sanditthikam nibbanam vuttam bhagavatati.
     {251.1}  Idhavuso  bhikkhu  vivicceva  kamehi  .pe.  pathamajjhanam
upasampajja   viharati   ettavatapi   kho   avuso   sanditthikam  nibbanam
vuttam bhagavata pariyayena .pe.
     {251.2}  Puna  caparam  avuso bhikkhu sabbaso nevasannanasannayatanam
samatikkamma    sannavedayitanirodham    upasampajja    viharati    pannayapassa
disva  asava  parikkhina  honti  ettavatapi  kho  avuso  sanditthikam
nibbanam vuttam bhagavata nippariyayenati.
     [252] 48 Nibbanam nibbananti avuso vuccati .pe.
     [253] 49 Parinibbanam parinibbananti .pe.
     [254] 50 Tadanganibbanam tadanganibbananti avuso vuccati .pe.
     [255]  51  Ditthadhammanibbanam  ditthadhammanibbananti  avuso  vuccati
kittavata nu kho avuso ditthadhammanibbanam vuttam bhagavatati.
     Idhavuso  bhikkhu  vivicceva  kamehi  .pe.  pathamajjhanam  upasampajja
viharati   ettavatapi   kho   avuso   ditthadhammanibbanam  vuttam  bhagavata
Pariyayena .pe.
     {255.1}  Puna  caparam  avuso bhikkhu sabbaso nevasannanasannayatanam
samatikkamma    sannavedayitanirodham    upasampajja    viharati    pannayapassa
disva    asava    parikkhina   honti   ettavatapi   kho   avuso
ditthadhammanibbanam vuttam bhagavata nippariyayenati.
                    Pancalavaggo pancamo.
                        Tassuddanam
         pancalo kamahesanca 1-     ubho 2- sanditthika dve
         nibbanam parinibbanam             tadangaditthadhammikena cati.
                Navakanipate pannasako samatto.
                     ------------
@Footnote: 1 Ma. samubadho kayasakkhipanna .  2 Ma. ubhatobhago.
                  Pannasakasangahita vagga
                     khemavaggo pathamo
     [256]  52  Khemam  khemanti  avuso  vuccati  kittavata  nu  kho
avuso khemam vuttam bhagavatati.
     {256.1} Idhavuso bhikkhu vivicceva kamehi .pe. Pathamajjhanam upasampajja
viharati ettavatapi kho avuso khemam vuttam bhagavata pariyayena .pe.
     {256.2}  Puna  caparam  avuso bhikkhu sabbaso nevasannanasannayatanam
samatikkamma    sannavedayitanirodham    upasampajja    viharati    pannayapassa
disva   asava   parikkhina   honti  ettavatapi  kho  avuso  khemam
vuttam bhagavata nippariyayenati.
     [257] 53 Khemappatto khemappattoti avuso vuccati .pe.
     [258] 54 Amatam amatanti avuso vuccati.
     [259] 55 Amatappatto amatappattoti avuso vuccati.
     [260] 56 Abhayam abhayanti avuso vuccati.
     [261] 57 Abhayappatto abhayappattoti avuso vuccati.
     [262] 58 Passaddhi passaddhiti avuso vuccati.
     [263] 59 Anupubbapassaddhi anupubbapassaddhiti avuso vuccati.
     [264] 60 Nirodho nirodhoti avuso vuccati.
     [265]   61   Anupubbanirodho   anupubbanirodhoti  avuso  vuccati
Kittavata nu kho avuso anupubbanirodho vutto bhagavatati.
     {265.1}  Idhavuso  bhikkhu  vivicceva  kamehi  .pe.  pathamajjhanam
upasampajja   viharati   ettavatapi  kho  avuso  anupubbanirodho  vutto
bhagavata pariyayena .pe.
     {265.2}  Puna  caparam  avuso bhikkhu sabbaso nevasannanasannayatanam
samatikkamma   sannavedayitanirodham   upasampajja  viharati  pannayapassa  disva
asava   parikkhina   honti  ettavatapi  kho  avuso  anupubbanirodho
vutto bhagavata nippariyayenati.
     [266]   62   Nava  bhikkhave  dhamme  appahaya  abhabbo  arahattam
sacchikatum   .   katame   nava   ragam  dosam  moham  kodham  upanaham  makkham
palasam   issam   macchariyam  .  ime  kho  bhikkhave  nava  dhamme  appahaya
abhabbo arahattam sacchikatum.
     {266.1}  Nava  bhikkhave  dhamme  pahaya bhabbo arahattam sacchikatum.
Katame  nava  ragam  dosam  moham  kodham upanaham makkham palasam issam macchariyam.
Ime kho bhikkhave nava dhamme pahaya bhabbo arahattam sacchikatunti.
                     Khemavaggo pathamo.
                        Tassuddanam
         khemo ca amatam ceva             abhayapassaddhiyena ca
         nirodho anupubbo ceva     dhammam pahaya bhabbena cati.
                    ---------------
                   Satipatthanavaggo dutiyo
     [267]  63  Pancimani  bhikkhave  sikkhadubbalyani . Katamani panca
panatipato     adinnadanam     kamesu    micchacaro    musavado
suramerayamajjapamadatthanam. Imani kho bhikkhave panca sikkhadubbalyani.
     {267.1}  Imesam  kho  bhikkhave  pancannam sikkhadubbalyanam pahanaya
cattaro  satipatthana  bhavetabba  .  katame cattaro idha bhikkhave bhikkhu
kaye  kayanupassi  viharati  atapi  sampajano  satima  vineyya  loke
abhijjhadomanassam   vedanasu  .pe.  citte  .pe.  dhammesu  dhammanupassi
viharati  atapi  sampajano  satima  vineyya  loke  abhijjhadomanassam .
Imesam  kho  bhikkhave  pancannam  sikkhadubbalyanam  pahanaya  ime cattaro
satipatthana bhavetabbati.
     [268]   64   Pancimani   bhikkhave  nivaranani  .  katamani  panca
kamacchandanivaranam    byapadanivaranam    thinamiddhanivaranam   uddhaccakukkuccanivaranam
vicikicchanivaranam. Imani kho bhikkhave panca nivaranani.
     {268.1}   Imesam   kho   bhikkhave  pancannam  nivarananam  pahanaya
cattaro  satipatthana  bhavetabba  .  katame cattaro idha bhikkhave bhikkhu
kaye  kayanupassi  viharati  atapi  sampajano  satima  vineyya  loke
abhijjhadomanassam   vedanasu  .pe.  citte  .pe.  dhammesu  dhammanupassi
viharati  atapi  sampajano  satima  vineyya  loke  abhijjhadomanassam .
Imesam   kho   bhikkhave   pancannam   nivarananam  pahanaya  ime  cattaro
satipatthana bhavetabbati.
     [269]   65   Pancime   bhikkhave   kamaguna   .  katame  panca
cakkhuvinneyya   rupa   ittha   kanta  manapa  piyarupa  kamupasanhita
rajaniya   sotavinneyya   sadda  .pe.  ghanavinneyya  gandha  .pe.
Jivhavinneyyarasa   .pe.   kayavinneyya  photthabba  ittha  kanta
manapa   piyarupa  kamupasanhita  rajaniya  .  ime  kho  bhikkhave  panca
kamaguna.
     Imesam  kho  bhikkhave  pancannam  kamagunanam  pahanaya  .pe.  ime
cattaro satipatthana bhavetabbati.
     [270]  66  Pancime  bhikkhave  upadanakkhandha  .  katame  panca
rupupadanakkhandho        vedanupadanakkhandho        sannupadanakkhandho
sankharupadanakkhandho   vinnanupadanakkhandho   .   ime   kho  bhikkhave
pancupadanakkhandha.
     Imesam  kho  bhikkhave  pancannam  upadanakkhandhanam  pahanaya  .pe.
Ime cattaro satipatthana bhavetabbati.
     [271]   67   Pancimani  bhikkhave  orambhagiyani  samyojanani .
Katamani   panca   sakkayaditthi   vicikiccha  silabbataparamaso  kamacchando
byapado. Imani kho bhikkhave panca orambhagiyani samyojanani.
     Imesam  kho  bhikkhave  pancannam  orambhagiyanam  samyojananam pahanaya
.pe. Ime cattaro satipatthana bhavetabbati.
     [272]   68  Pancima  bhikkhave  gatiyo  .  katama  panca  nirayo
Tiracchanayoni  pittivisayo  manussa  deva  .  ima  kho  bhikkhave  panca
gatiyo.
     Imasam   kho   bhikkhave  pancannam  gatinam  pahanaya  ime  cattaro
satipatthana bhavetabbati.
     [273]   69   Pancimani  bhikkhave  macchariyani  .  katamani  panca
avasamacchariyam   kulamacchariyam   labhamacchariyam   vannamacchariyam  dhammamacchariyam .
Imani kho bhikkhave panca macchariyani.
     Imesam  kho  bhikkhave  pancannam  macchariyanam  pahanaya ime cattaro
satipatthana bhavetabbati.
     [274]   70   Pancimani  bhikkhave  uddhambhagiyani  samyojanani .
Katamani   panca   ruparago   aruparago   mano   uddhaccam  avijja .
Imani kho bhikkhave pancuddhambhagiyani samyojanani.
     Imesam    kho    bhikkhave   pancannam   uddhambhagiyanam   samyojananam
pahanaya ime cattaro satipatthana bhavetabbati.
     [275]  71  Pancime  bhikkhave  cetokhila  .  katame  panca  idha
bhikkhave   bhikkhu   satthari   kankhati   vicikicchati   nadhimuccati  na  sampasidati
yo  so  bhikkhave  bhikkhu  satthari  kankhati  vicikicchati nadhimuccati na sampasidati
tassa    cittam    na    namati    atappaya    anuyogaya    sataccaya
padhanaya   yassa   cittam   na   namati  atappaya  anuyogaya  sataccaya
Padhanaya  ayam  pathamo  cetokhilo  .  puna  caparam  bhikkhave  bhikkhu  dhamme
kankhati   .pe.   sanghe   kankhati  sikkhaya  kankhati  sabrahmacarisu  kupito
hoti   anattamano   ahatacitto   khilajato   yo   so  bhikkhave  bhikkhu
sabrahmacarisu   kupito   hoti   anattamano  ahatacitto  khilajato  tassa
cittam  na  namati  atappaya  anuyogaya  sataccaya  padhanaya  yassa cittam
na   namati   atappaya   anuyogaya  sataccaya  padhanaya  ayam  pancamo
cetokhilo.
     Imesam  kho  bhikkhave  pancannam  cetokhilanam pahanaya ime cattaro
satipatthana bhavetabbati.
     [276]  72  Pancime  bhikkhave  cetaso  vinibandha . Katame panca
idha  bhikkhave  bhikkhu  kamesu  avitarago  hoti avitacchando 1- avitapemo
avitapipaso    avitaparilaho   avitatanho   yo   so   bhikkhave   bhikkhu
kamesu    avitarago    hoti   avitacchando   avitapemo   avitapipaso
avitaparilaho   avitatanho  tassa  cittam  na  namati  atappaya  anuyogaya
sataccaya   padhanaya   yassa   cittam   na  namati  atappaya  anuyogaya
sataccaya   padhanaya   ayam   pathamo  cetaso  vinibandho  .  puna  caparam
bhikkhave  bhikkhu  kaye  avitarago  hoti  rupe  avitarago hoti yavadattham
udaravadehakam    bhunjitva    seyyasukham    passasukham   middhasukham   anuyutto
viharati    annataram   devanikayam   panidhaya   brahmacariyam   carati   iminaham
silena  va  vatena  va  tapena va brahmacariyena va devo va bhavissami
@Footnote: 1 Ma. avigata .... evamuparipi.
Devannataro   vati   yo   so   bhikkhave   bhikkhu   annataram  devanikayam
panidhaya   brahmacariyam   carati   iminaham  silena  va  vatena  va  tapena
va  brahmacariyena  va  devo  va  bhavissami  devannataro  vati  tassa
cittam   na   namati   atappaya   anuyogaya   sataccaya  padhanaya  ayam
pancamo cetaso vinibandho. Ime kho bhikkhave panca cetaso vinibandha.
     {276.1}  Imesam  kho bhikkhave pancannam cetaso vinibandhanam pahanaya
cattaro  satipatthana  bhavetabba  .  katame cattaro idha bhikkhave bhikkhu
kaye  kayanupassi  viharati  atapi  sampajano  satima  vineyya  loke
abhijjhadomanassam    vedanasu   .pe.   cittesu   dhammesu   dhammanupassi
viharati  atapi  sampajano  satima  vineyya  loke  abhijjhadomanassam .
Imesam  kho  bhikkhave  pancannam  cetaso vinibandhanam pahanaya ime cattaro
satipatthana bhavetabbati.
                   Satipatthanavaggo dutiyo.
                        Tassuddanam
         sikkha nivarana kama     khandha ca orambhagiya
         gati macchariyanceva             uddhambhagiyanam atthamam
         cetokhilavinibandhoti 1-.
                    ---------------
                   Sammappadhanavaggo dutiyo
     [277]  73  Pancimani  bhikkhave  sikkhadubbalyani . Katamani panca
@Footnote: 1 Ma.    sikkhanivaranakama            khandha ca orambhagiya gati
@        maccheram uddhambhagiya atthamam    cetokhila vinibandhati.
Panatipato  .pe.  suramerayamajjapamadatthanam  .  imani  kho  bhikkhave
panca sikkhadubbalyani.
     {277.1}  Imesam  kho  bhikkhave  pancannam sikkhadubbalyanam pahanaya
cattaro  sammappadhana  bhavetabba . Katame cattaro idha bhikkhave bhikkhu
anuppannanam   papakanam   akusalanam   dhammanam  anuppadaya  chandam  janeti
vayamati    viriyam    arabhati    cittam   pagganhati   padahati   uppannanam
papakanam   akusalanam   dhammanam   pahanaya  chandam  janeti  vayamati  viriyam
arabhati   cittam   pagganhati   padahati   anuppannanam   kusalanam   dhammanam
uppadaya   chandam   janeti   vayamati   viriyam  arabhati  cittam  pagganhati
padahati   uppannanam  kusalanam  dhammanam  thitiya  asammosaya  bhiyyobhavaya
vepullaya   bhavanaya  paripuriya  chandam  janeti  vayamati  viriyam  arabhati
cittam    pagganhati    padahati    .   imesam   kho   bhikkhave   pancannam
sikkhadubbalyanam     pahanaya     ime     cattaro     sammappadhana
bhavetabba.
(yavata sammappadhanavasena vittharenti 1-).
     [278]  74  Pancime  bhikkhave  cetaso  vinibandha . Katame panca
idha  bhikkhave  bhikkhu  kamesu  avitarago  hoti  .pe.  ime kho bhikkhave
panca cetaso vinibandha.
     {278.1}  Ime  kho  bhikkhave pancannam cetaso vinibandhanam pahanaya
cattaro  sammappadhana  bhavetabba . Katame cattaro idha bhikkhave bhikkhu
anuppannanam   papakanam   akusalanam   dhammanam  anuppadaya  chandam  janeti
@Footnote: 1 Ma. (yatha satipatthanavagge tatha sammappadhanavasena vittharetabba .)
Vayamati    viriyam    arabhati    cittam   pagganhati   padahati   uppannanam
papakanam   akusalanam   dhammanam   pahanaya  .pe.  anuppannanam  kusalanam
dhamma  uppadaya  ...  uppannanam  kusalanam  dhammanam thitiya asammosaya
bhiyyobhavaya   vepullaya   bhavanaya  paripuriya  chandam  janeti  vayamati
viriyam  arabhati  cittam  pagganhati  padahati  .  imesam  kho bhikkhave pancannam
cetaso    vinibandhanam    pahanaya    ime    cattaro   sammappadhana
bhavetabbati.
                   Sammappadhanavaggo tatiyo.
                     ------------
                   Iddhipadavaggo catuttho
     [279]  75  Pancimani  bhikkhave  sikkhadubbalyani . Katamani panca
panatipato  .pe.  suramerayamajjapamadatthanam  .  imani  kho  bhikkhave
panca sikkhadubbalyani.
     {279.1}  Imesam  kho  bhikkhave  pancannam sikkhadubbalyanam pahanaya
cattaro  iddhipada  bhavetabba  .  katame  cattaro idha bhikkhave bhikkhu
chandasamadhipadhanasankharasamannagatam   iddhipadam   bhaveti   viriyasamadhipadhana-
sankharasamannagatam   iddhipadam   bhaveti  cittasamadhipadhanasankharasamannagatam
iddhipadam     bhaveti     vimamsasamadhipadhanasankharasamannagatam    iddhipadam
bhaveti   .   imesam  kho  bhikkhave  pancannam  sikkhadubbalyanam  pahanaya
ime        cattaro       iddhipada       bhavetabbati      .
(dvipadasesa iddhipadavasena vittharetabba 1-)
@Footnote: 1 Ma. (yatha satipatthanavagge tatha iddhipadavasena vittharetabba).
     [280]  76  Pancime  bhikkhave  cetaso  vinibandha . Katame panca
idha  bhikkhave  bhikkhu  kamesu  avitarago  hoti  .pe.  ime kho bhikkhave
panca cetaso vinibandha.
     {280.1}  Imesam  kho bhikkhave pancannam cetaso vinibandhanam pahanaya
ime  cattaro  iddhipada  bhavetabba  .  katame cattaro idha bhikkhave
bhikkhu   chandasamadhipadhanasankharasamannagatam   iddhipadam   bhaveti  viriyasamadhi
cittasamadhi   vimamsasamadhi   padhanasankharasamannagatam  iddhipadam  bhaveti .
Imesam   kho   bhikkhave   pancannam   cetaso  vinibandhanam  pahanaya  ime
cattaro iddhipada bhavetabbati.
                  Iddhipadavaggo catuttho.
         Cattaro satipatthana      padhana caturo pade
         cattaro iddhipadapi      purimehetehi yojayeti 1-.
                   ----------------
                      Vaggo pancamo
     [281]  77  Ragassa  bhikkhave  abhinnaya nava dhamma bhavetabba.
Katame    nava    asubhasanna    maranasanna    ahare    patikkulasanna
sabbaloke   anabhiratasanna  2-  aniccasanna  anicce  dukkhasanna  dukkhe
anattasanna   pahanasanna   viragasanna  .  ragassa  bhikkhave  abhinnaya
ime nava dhamma bhavetabbati.
     [282]  78  Ragassa  bhikkhave  abhinnaya nava dhamma bhavetabba.
@Footnote: 1 Ma. yatheva satipatthana         padhana caturopi ca
@     cattaro iddhipada ca      tatheva sampayojayeti.
@2 Ma. anabhiratisanna.
Katame    nava    pathamajjhanam    dutiyajjhanam    tatiyajjhanam    catutthajjhanam
akasanancayatanam          vinnanancayatanam          akincannayatanam
nevasannanasannayatanam       sannavedayitanirodho      .      ragassa
bhikkhave abhinnaya ime nava dhamma bhavetabba.
     [283]   79   Ragassa  bhikkhave  parinnaya  parikkhayaya  pahanaya
khayaya   vayaya   viragaya  nirodhaya  cagaya  patinissaggaya  ime  nava
dhamma   bhavetabba  .  dosassa  mohassa  kodhassa  upanahassa  makkhassa
palasassa  issaya  macchariyassa  mayaya  satheyyassa  thambhassa  sarambhassa
manassa   atimanassa   madassa  pamadassa  abhinnaya  parinnaya  parikkhayaya
pahanaya  khayaya  vayaya  viragaya  nirodhaya  cagaya patinissaggaya ime
nava  dhamma  bhavetabbati  .  idamavoca  bhagava  .  attamana  te bhikkhu
bhagavato bhasitam abhinandunti  1-.
                    Navakanipato samatto.
                    --------------
@Footnote: 1 Ma. idamavoca .pe. abhinandunti ime patha natthi.


             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 23 page 1-487. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=23&item=1&items=283&modeTY=2              Classified by [Item Number] :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=23&item=1&items=283&modeTY=2&mode=bracket              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=23&item=1&items=283&modeTY=2              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=23&item=1&items=283&modeTY=2              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=23&i=1              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=16&A=3547              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=16&A=3547              Contents of The Tipitaka Volume 23 http://84000.org/tipitaka/read/?index_23

แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า chage to ROMAN letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :