ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ThaiVersion   PaliThai   PaliRoman 
แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ENGLISH letter
TIPITAKA Volume 10 : PALI ROMAN Sutta Pitaka Vol 2 : Sutta. Tī. Ma.
     [1]  Evamme  sutaṃ . Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane
anāthapiṇḍikassa    ārāme    karerikuṭikāyaṃ   .   athakho    sambahulānaṃ
bhikkhūnaṃ      pacchābhattaṃ      piṇḍapātapaṭikkantānaṃ      karerimaṇḍalamāḷe
sannisinnānaṃ     sannipatitānaṃ     pubbenivāsapaṭisaṃyuttā    dhammī    kathā
udapādi itipi pubbenivāso itipi pubbenivāsoti.
     {1.1}   Assosi   kho   bhagavā  dibbāya  sotadhātuyā  visuddhāya
atikkantamānusikāya    tesaṃ    bhikkhūnaṃ   imaṃ   kathāsallāpaṃ   .   athakho
bhagavā     uṭṭhāyāsanā     yena     karerimaṇḍalamāḷo    tenupasaṅkami
upasaṅkamitvā   paññattāsane   nisīdi   .   nisajja   kho   bhagavā  bhikkhū
āmantesi   kāya   nuttha   bhikkhave   etarahi   kathāya  sannisinnā  kā
ca  pana  vo  antarākathā  vippakatāti  .  evaṃ  vutte te bhikkhū bhagavantaṃ
etadavocuṃ    idha   bhante   amhākaṃ   pacchābhattaṃ   piṇḍapātapaṭikkantānaṃ
karerimaṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ
Pubbenivāsapaṭisaṃyuttā    dhammī    kathā   udapādi   itipi   pubbenivāso
itipi   pubbenivāsoti   ayaṃ   kho   no  bhante  antarākathā  vippakatā
atha   bhagavā   anuppattoti   .   iccheyyātha   no   tumhe   bhikkhave
pubbenivāsapaṭisaṃyuttaṃ    dhammiṃ    kathaṃ    sotunti   .   etassa   bhagavā
kālo    etassa    sugata   kālo   yaṃ   bhagavā   pubbenivāsapaṭisaṃyuttaṃ
dhammiṃ  kathaṃ  kareyya  bhagavato  vacanaṃ  1-  sutvā  bhikkhū  dhāressantīti .
Tenahi   bhikkhave   suṇātha   sādhukaṃ   manasikarotha   bhāsissāmīti  .  evaṃ
bhanteti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ.
     {1.2}  Bhagavā  etadavoca  ito so bhikkhave ekanavuto kappo 2-
yaṃ  vipassī  bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho  loke  udapādi  .  ito  so
bhikkhave   ekatiṃso   kappo  3-  yaṃ  sikhī  bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho
loke   udapādi  .  tasmiṃyeva  kho  bhikkhave  ekatiṃse  kappe  vessabhū
bhagavā   arahaṃ   sammāsambuddho   loke   udapādi   .  imasmiṃyeva  kho
bhikkhave   bhaddakappe   kakusandho   bhagavā   arahaṃ  sammāsambuddho  loke
udapādi   .   imasmiṃyeva  kho  bhikkhave  bhaddakappe  konāgamano  bhagavā
arahaṃ   sammāsambuddho   loke   udapādi   .  imasmiṃyeva  kho  bhikkhave
bhaddakappe   kassapo   bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho  loke  udapādi .
Imasmiṃyeva  kho  bhikkhave  bhaddakappe  ahaṃ  etarahi  arahaṃ  sammāsambuddho
loke uppanno.
     [2]   Vipassī   bhikkhave   bhagavā   arahaṃ  sammāsambuddho  khattiyo
@Footnote: 1 Ma. vacanantipadaṃ na dissati. 2 Po. Ma. ekanavutikappe. 3 Po. Ma. ekatiṃsakappe.
Jātiyā   ahosi   khattiyakule   udapādi  .  sikhī  bhikkhave  bhagavā  arahaṃ
sammāsambuddho   khattiyo   jātiyā   ahosi   khattiyakule   udapādi  .
Vessabhū   bhikkhave   bhagavā   arahaṃ   sammāsambuddho   khattiyo   jātiyā
ahosi   khattiyakule   udapādi   .   kakusandho   bhikkhave   bhagavā  arahaṃ
sammāsambuddho     brāhmaṇo     jātiyā     ahosi     brāhmaṇakule
udapādi    .   konāgamano   bhikkhave   bhagavā   arahaṃ   sammāsambuddho
brāhmaṇo    jātiyā   ahosi   brāhmaṇakule   udapādi   .   kassapo
bhikkhave   bhagavā   arahaṃ   sammāsambuddho   brāhmaṇo   jātiyā  ahosi
brāhmaṇakule   udapādi  .  ahaṃ  bhikkhave  etarahi  arahaṃ  sammāsambuddho
khattiyo jātiyā ahosiṃ khattiyakule uppanno.
     [3]   Vipassī   bhikkhave  bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho  koṇḍañño
gottena   ahosi   .   sikhī   bhikkhave   bhagavā   arahaṃ  sammāsambuddho
koṇḍañño   gottena   ahosi   .   vessabhū   bhikkhave   bhagavā  arahaṃ
sammāsambuddho   koṇḍañño   gottena   ahosi   .  kakusandho  bhikkhave
bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho  kassapo  gottena  ahosi  .  konāgamano
bhikkhave   bhagavā   arahaṃ   sammāsambuddho  kassapo  gottena  ahosi .
Kassapo   bhikkhave   bhagavā   arahaṃ   sammāsambuddho   kassapo  gottena
ahosi   .   ahaṃ   bhikkhave   etarahi   arahaṃ   sammāsambuddho  gotamo
gottena ahosiṃ.
     [4]   Vipassissa   bhikkhave   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa
Asītivassasahassāni   āyuppamāṇaṃ   ahosi   .   sikhissa  bhikkhave  bhagavato
arahato      sammāsambuddhassa      sattativassasahassāni      āyuppamāṇaṃ
ahosi   .   vessabhussa   bhikkhave   bhagavato   arahato  sammāsambuddhassa
saṭṭhivassasahassāni    āyuppamāṇaṃ    ahosi    .   kakusandhassa   bhikkhave
bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa   cattāḷīsavassasahassāni  āyuppamāṇaṃ
ahosi   .   konāgamanassa   bhikkhave  bhagavato  arahato  sammāsambuddhassa
tiṃsavassasahassāni   āyuppamāṇaṃ   ahosi   .  kassapassa  bhikkhave  bhagavato
arahato   sammāsambuddhassa   vīsativassasahassāni   āyuppamāṇaṃ   ahosi .
Mayhaṃ   bhikkhave   etarahi   appakaṃ  āyuppamāṇaṃ  parittaṃ  lahukaṃ  yo  ciraṃ
jīvati so vassasataṃ appaṃ vā bhiyyo.
     [5]   Vipassī   bhikkhave   bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho  pāṭaliyā
mūle   abhisambuddho   .   sikhī   bhikkhave   bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho
puṇḍarīkassa   mūle   abhisambuddho   .   vessabhū   bhikkhave  bhagavā  arahaṃ
sammāsambuddho   sālassa   mūle   abhisambuddho   .   kakusandho  bhikkhave
bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho  sirīsassa  mūle  abhisambuddho . Konāgamano
bhikkhave  bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho  udumbarassa  mūle  abhisambuddho .
Kassapo   bhikkhave   bhagavā   arahaṃ   sammāsambuddho   nigrodhassa   mūle
abhisambuddho    .    ahaṃ    bhikkhave   etarahi   arahaṃ   sammāsambuddho
assatthassa mūle abhisambuddho.
     [6]   Vipassissa   bhikkhave   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa
Khaṇḍatissaṃ    nāma    sāvakayugaṃ   ahosi   aggaṃ   bhaddayugaṃ   .   sikhissa
bhikkhave    bhagavato    arahato    sammāsambuddhassa    abhibhūsambhavaṃ   nāma
sāvakayugaṃ   ahosi   aggaṃ   bhaddayugaṃ   .   vessabhussa  bhikkhave  bhagavato
arahato   sammāsambuddhassa  sonuttaraṃ  1-  nāma  sāvakayugaṃ  ahosi  aggaṃ
bhaddayugaṃ   .   kakusandhassa   bhikkhave   bhagavato  arahato  sammāsambuddhassa
vidhūrasañjīvaṃ   nāma   sāvakayugaṃ   ahosi  aggaṃ  bhaddayugaṃ  .  konāgamanassa
bhikkhave    bhagavato    arahato    sammāsambuddhassa   bhiyyosuttaraṃ   nāma
sāvakayugaṃ   ahosi   aggaṃ   bhaddayugaṃ   .   kassapassa   bhikkhave  bhagavato
arahato    sammāsambuddhassa   tissabhāradvājaṃ   nāma   sāvakayugaṃ   ahosi
aggaṃ    bhaddayugaṃ   .   mayhaṃ   bhikkhave   etarahi   sārīputtamoggallānaṃ
nāma sāvakayugaṃ ahosi aggaṃ bhaddayugaṃ.
     [7]   Vipassissa   bhikkhave   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa
tayo   sāvakānaṃ   sannipātā   ahesuṃ   eko   sāvakānaṃ   sannipāto
ahosi   aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ   eko   sāvakānaṃ   sannipāto   ahosi
bhikkhusatasahassaṃ  eko  sāvakānaṃ  sannipāto  ahosi  asītibhikkhusahassāni .
Vipassissa   bhikkhave   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa   ime  tayo
sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.
     {7.1}  Sikhissa  bhikkhave  bhagavato  arahato  sammāsambuddhassa  tayo
sāvakānaṃ   sannipātā   ahesuṃ   eko   sāvakānaṃ   sannipāto  ahosi
bhikkhusatasahassaṃ   eko   sāvakānaṃ   sannipāto  ahosi  asītibhikkhusahassāni
@Footnote: 1 Ma. Yu. soṇuttaraṃ.
Eko   sāvakānaṃ   sannipāto   ahosi   sattatibhikkhusahassāni  .  sikhissa
bhikkhave   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa   ime   tayo  sāvakānaṃ
sannipātā ahesuṃ sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.
     {7.2}  Vessabhussa  bhikkhave  bhagavato arahato sammāsambuddhassa tayo
sāvakānaṃ   sannipātā   ahesuṃ   eko   sāvakānaṃ   sannipāto  ahosi
asītibhikkhusahassāni  eko  sāvakānaṃ  sannipāto  ahosi sattatibhikkhusahassāni
eko   sāvakānaṃ   sannipāto  ahosi  saṭṭhibhikkhusahassāni  .  vessabhussa
bhikkhave   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa   ime   tayo  sāvakānaṃ
sannipātā ahesuṃ sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.
     {7.3}  Kakusandhassa  bhikkhave bhagavato arahato sammāsambuddhassa eko
sāvakānaṃ   sannipāto   ahosi   cattāḷīsabhikkhusahassāni   .   kakusandhassa
bhikkhave   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa   ayaṃ   eko  sāvakānaṃ
sannipāto ahosi sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.
     {7.4}  Konāgamanassa  bhikkhave  bhagavato  arahato  sammāsambuddhassa
eko     sāvakānaṃ     sannipāto    ahosi    tiṃsabhikkhusahassāni   .
Konāgamanassa    bhikkhave    bhagavato    arahato   sammāsambuddhassa   ayaṃ
eko sāvakānaṃ sannipāto ahosi sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ.
     {7.5}  Kassapassa  bhikkhave  bhagavato arahato sammāsambuddhassa eko
sāvakānaṃ    sannipāto    ahosi    vīsatibhikkhusahassāni    .   kassapassa
bhikkhave   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa   ayaṃ   eko  sāvakānaṃ
sannipāto   ahosi  sabbesaṃyeva  khīṇāsavānaṃ  .  mayhaṃ  bhikkhave  etarahi
Eko   sāvakānaṃ   sannipāto   ahosi   aḍḍhateḷasāni   bhikkhusatāni .
Mayhaṃ   bhikkhave   ayaṃ  eko  sāvakānaṃ  sannipāto  ahosi  sabbesaṃyeva
khīṇāsavānaṃ.
     [8]   Vipassissa   bhikkhave   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa
asoko   nāma   bhikkhave   upaṭṭhāko  ahosi  aggupaṭṭhāko  .  sikhissa
bhikkhave   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa   khemaṅkaro  nāma  bhikkhu
upaṭṭhāko   ahosi   aggupaṭṭhāko   .   vessabhussa   bhikkhave  bhagavato
arahato  sammāsambuddhassa  upasanto  1-  nāma  bhikkhu  upaṭṭhāko  ahosi
aggupaṭṭhāko  .  kakusandhassa  bhikkhave  bhagavato  arahato  sammāsambuddhassa
vuḍḍhijo   2-   nāma   bhikkhu   upaṭṭhāko   ahosi   aggupaṭṭhāko  .
Konāgamanassa   bhikkhave   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa  sotthijo
nāma   bhikkhu   upaṭṭhāko   ahosi  aggupaṭṭhāko  .  kassapassa  bhikkhave
bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa  sabbamitto  nāma  bhikkhu  upaṭṭhāko
ahosi    aggupaṭṭhāko    .    mayhaṃ    bhikkhave   etarahi   ānando
nāma bhikkhu upaṭṭhāko ahosi aggupaṭṭhāko.
     [9]   Vipassissa   bhikkhave   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa
bandhumā   3-  nāma  rājā  pitā  ahosi  bandhumatī  nāma  devī  mātā
ahosi   janettī  4-  bandhumassa  rañño  bandhumatī  nāma  nagaraṃ  rājadhānī
ahosi.
     {9.1}   Sikhissa   bhikkhave   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa
@Footnote: 1 Yu. upasannako. 2 Ma. Yu. buddhijo. 3 Po. bandhumo. 4 Ma. janetti.
@ito paraṃ īdisameva.
Aruṇo   nāma   rājā   pitā   ahosi   pabhāvatī   nāma  devī  mātā
ahosi   janettī   aruṇassa   rañño   aruṇavatī   nāma   nagaraṃ  rājadhānī
ahosi.
     {9.2}   Vessabhussa   bhikkhave  bhagavato  arahato  sammāsambuddhassa
suppatīto  nāma  rājā  pitā  ahosi  yasavatī  nāma  devī  mātā ahosi
janettī suppatītassa rañño anomaṃ nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi.
     {9.3}   Kakusandhassa   bhikkhave  bhagavato  arahato  sammāsambuddhassa
aggidatto   nāma   brāhmaṇo   pitā  ahosi  visākhā  nāma  brāhmaṇī
mātā  ahosi  janettī  .  tena  kho  pana  bhikkhave samayena khemo nāma
rājā ahosi khemassa rañño khemavatī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi.
     {9.4}  Konāgamanassa  bhikkhave  bhagavato  arahato  sammāsambuddhassa
yaññadatto   nāma   brāhmaṇo   pitā  ahosi  uttarā  nāma  brāhmaṇī
mātā  ahosi  janettī. Tena kho pana bhikkhave samayena sobho nāma rājā
ahosi sobhassa rañño sobhavatī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi.
     {9.5}   Kassapassa   bhikkhave   bhagavato  arahato  sammāsambuddhassa
brahmadatto   nāma   brāhmaṇo   pitā  ahosi  dhanavatī  nāma  brāhmaṇī
mātā  ahosi  janettī  .  tena  kho  pana bhikkhave samayena kiṃkī 1- nāma
rājā ahosi kiṃkissa rañño bārāṇasī nāma nagaraṃ rājadhānī ahosi.
     {9.6}   Mayhaṃ  bhikkhave  etarahi  suddhodano  nāma  rājā  pitā
ahosi   māyā   2-   nāma  devī  mātā  ahosi  janettī   kapilavatthuṃ
nāma    nagaraṃ    rājadhānī    ahosīti    .   idamavoca   bhagavā   idaṃ
@Footnote: 1 Ma. kikī. 2 Po. mahāmāyā.
Vatvāna sugato uṭṭhāyāsanā vihāraṃ pāvisi.
     [10]  Athakho  tesaṃ  bhikkhūnaṃ  acirapakkantassa bhagavato ayamantarākathā
udapādi   acchariyaṃ   āvuso   abbhūtaṃ   āvuso   tathāgatassa  mahiddhikatā
mahānubhāvatā   yatra   hi   nāma   tathāgato  atīte  buddhe  parinibbute
chinnapapañce      chinnavaṭume      pariyādinnavaṭṭe     sabbadukkhavītivatte
jātitopi     anussarissati     nāmatopi     anussarissati     gottatopi
anussarissati       āyuppamāṇatopi      anussarissati      sāvakayugatopi
anussarissati     sāvakasannipātatopi    anussarissati    evaṃjaccā    te
bhagavanto   ahesuṃ   itipi   evaṃnāmā   te   bhagavanto   ahesuṃ  itipi
evaṃgottā   te   bhagavanto   ahesuṃ   itipi  evaṃsīlā  te  bhagavanto
ahesuṃ   itipi   evaṃdhammā   te   bhagavanto   ahesuṃ  itipi  evaṃpaññā
te   bhagavanto   ahesuṃ  itipi  evaṃvihārī  te  bhagavanto  ahesuṃ  itipi
evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipīti.
     {10.1}  Kiṃ  nu  kho  āvuso tathāgatasseva nu kho esā dhammadhātu
suppaṭividdhā  yassā  dhammadhātuyā  suppaṭividdhattā  tathāgato  atīte buddhe
parinibbute   chinnapapañce   chinnavaṭume  pariyādinnavaṭṭe  sabbadukkhavītivatte
jātitopi    anussarati    nāmatopi    anussarati   gottatopi   anussarati
āyuppamāṇatopi   anussarati   sāvakayugatopi  anussarati  sāvakasannipātatopi
anussarati  evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi evaṃnāmā. Evaṃgottā.
Evaṃsīlā .   evaṃdhammā .   evaṃpaññā .   evaṃvihārī .   evaṃvimuttā
Te   bhagavanto   ahesuṃ   itipīti  udāhu  devatā  tathāgatassa  etamatthaṃ
ārocesuṃ   yena   tathāgato   atīte   buddhe  parinibbute  chinnapapañce
chinnavaṭume    pariyādinnavaṭṭe   sabbadukkhavītivatte   jātitopi   anussarati
nāmatopi   anussarati   gottatopi   anussarati  āyuppamāṇatopi  anussarati
sāvakayugatopi    anussarati    sāvakasannipātatopi   anussarati   evaṃjaccā
te  bhagavanto  ahesuṃ  itipi  evaṃnāmā  .  evaṃgottā . Evaṃsīlā.
Evaṃdhammā  .  evaṃpaññā  .  evaṃvihārī  .  evaṃvimuttā  te bhagavanto
ahesuṃ  itipīti  .  ayañca  hi  1-  tesaṃ  bhikkhūnaṃ  antarākathā  vippakatā
hoti.
     [11]   Athakho   bhagavā  sāyaṇhasamayaṃ  paṭisallānā  vuṭṭhito  yena
karerimaṇḍalamāḷo    tenupasaṅkami    upasaṅkamitvā    paññatte   āsane
nisīdi   .   nisajja  kho  bhagavā  bhikkhū  āmantesi  kāya  nuttha  bhikkhave
etarahi kathāya sannisinnā kā ca pana vo antarākathā vippakatāti.
     {11.1}  Evaṃ  vutte  te  bhikkhū  bhagavantaṃ  etadavocuṃ idha bhante
amhākaṃ   acirapakkantassa   bhagavato   ayamantarākathā   udapādi   acchariyaṃ
āvuso    abbhūtaṃ    āvuso    tathāgatassa   mahiddhikatā   mahānubhāvatā
yatra   hi   nāma   tathāgato   atīte   buddhe  parinibbute  chinnapapañce
chinnavaṭume   pariyādinnavaṭṭe   sabbadukkhavītivatte   jātitopi  anussarissati
nāmatopi    anussarissati    gottatopi    anussarissati   āyuppamāṇatopi
anussarissati      sāvakayugatopi      anussarissati     sāvakasannipātatopi
@Footnote: 1 Ma. Yu. hidaṃ.
Anussarissati  evaṃjaccā  te  bhagavanto  ahesuṃ  itipi  .pe. Evaṃvimuttā
te     bhagavanto     ahesuṃ     itipīti     .     kiṃ     nu    kho
āvuso   tathāgatasseva   nu  kho  esā  dhammadhātu  suppaṭividdhā  yassā
dhammadhātuyā    suppaṭividdhattā   tathāgato   atīte   buddhe   parinibbute
chinnapapañce   chinnavaṭume   pariyādinnavaṭṭe   sabbadukkhavītivatte  jātitopi
anussarati   nāmatopi   anussarati   gottatopi  anussarati  āyuppamāṇatopi
anussarati       sāvakayugatopi       anussarati       sāvakasannipātatopi
anussarati   evaṃjaccā   te   bhagavanto   ahesuṃ   itipi  evaṃnāmā .
Evaṃgottā  .  evaṃsīlā  .  evaṃdhammā  .  evaṃpaññā. Evaṃvihārī.
Evaṃvimuttā    te    bhagavanto    ahesuṃ    itipīti   udāhu   devatā
tathāgatassa   etamatthaṃ   ārocesuṃ   yena   tathāgato   atīte   buddhe
parinibbute   chinnapapañce   chinnavaṭume  pariyādinnavaṭṭe  sabbadukkhavītivatte
jātitopi     anussarati     nāmatopi     .pe.     sāvakasannipātatopi
anussarati   evaṃjaccā   te  bhagavanto  ahesuṃ  itipi  evaṃnāmā  .pe.
Evaṃvimuttā   te   bhagavanto   ahesuṃ   itipīti   ayaṃ  kho  no  bhante
antarākathā vippakatā [1]- atha bhagavā anuppattoti.
     {11.2}  Tathāgatassevesā  bhikkhave  dhammadhātu  suppaṭividdhā yassā
dhammadhātuyā  suppaṭividdhattā  tathāgato atīte buddhe parinibbute chinnapapañce
chinnavaṭume    pariyādinnavaṭṭe   sabbadukkhavītivatte   jātitopi   anussarati
nāmatopi   anussarati   gottatopi   anussarati  āyuppamāṇatopi  anussarati
@Footnote: 1 Ma. hoti.
Sāvakayugatopi    anussarati    sāvakasannipātatopi   anussarati   evaṃjaccā
te   bhagavanto   ahesuṃ   itipi   evaṃnāmā   .pe.  evaṃvimuttā  te
bhagavanto   ahesuṃ   itipīti   devatāpi  tathāgatassa  etamatthaṃ  ārocesuṃ
yena   tathāgato   atīte   buddhe   parinibbute  chinnapapañce  chinnavaṭume
pariyādinnavaṭṭe    sabbadukkhavītivatte    jātitopi   anussarati   nāmatopi
.pe.    sāvakasannipātatopi    anussarati   evaṃjaccā   te   bhagavanto
ahesuṃ   itipi   evaṃnāmā   .pe.  evaṃvimuttā  te  bhagavanto  ahesuṃ
itipīti.
     {11.3}   Iccheyyātha   no  tumhe  bhikkhave  bhiyyoso  mattāya
pubbenivāsapaṭisaṃyuttaṃ   dhammiṃ   kathaṃ   sotunti  .  etassa  bhagavā  kālo
etassa  sugata  kālo  yaṃ  bhagavā  bhiyyoso  mattāya pubbenivāsapaṭisaṃyuttaṃ
dhammiṃ  kathaṃ  kareyya  bhagavato  sutvā  bhikkhū dhāressantīti. Tenahi bhikkhave
suṇātha  sādhukaṃ  manasikarotha  bhāsissāmīti  .  evaṃ  bhanteti  kho te bhikkhū
bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca
     {11.4}  ito  so  bhikkhave ekanavuto 1- kappo yaṃ vipassī bhagavā
arahaṃ  sammāsambuddho  loke  udapādi  .  vipassī  bhikkhave  bhagavā  arahaṃ
sammāsambuddho   khattiyo   jātiyā   ahosi   khattiyakule   udapādi  .
Vipassī   bhikkhave   bhagavā   arahaṃ   sammāsambuddho  koṇḍañño  gottena
ahosi   .   vipassissa   bhikkhave   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa
asītivassasahassāni   āyuppamāṇaṃ   ahosi   .   vipassī   bhikkhave  bhagavā
arahaṃ   sammāsambuddho   pāṭaliyā   mūle   abhisambuddho   .   vipassissa
@Footnote: 1 Ma. ekanavutikappe.
Bhikkhave    bhagavato    arahato    sammāsambuddhassa    khaṇḍatissaṃ    nāma
sāvakayugaṃ   ahosi   aggaṃ   bhaddayugaṃ   .   vipassissa   bhikkhave  bhagavato
arahato    sammāsambuddhassa    tayo    sāvakānaṃ    sannipātā   ahesuṃ
eko   sāvakānaṃ   sannipāto   ahosi   aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ   eko
sāvakānaṃ    sannipāto    ahosi    bhikkhusatasahassaṃ    eko   sāvakānaṃ
sannipāto   ahosi   asītibhikkhusahassāni   .  vipassissa  bhikkhave  bhagavato
arahato   sammāsambuddhassa   ime   tayo   sāvakānaṃ  sannipātā  ahesuṃ
sabbesaṃyeva   khīṇāsavānaṃ   .   vipassissa   bhikkhave   bhagavato   arahato
sammāsambuddhassa  asoko  nāma  bhikkhu  upaṭṭhāko  ahosi aggupaṭṭhāko.
Vipassissa      bhikkhave      bhagavato      arahato     sammāsambuddhassa
bandhumā   nāma   rājā   pitā   ahosi   bandhumatī  nāma  devī  mātā
ahosi   janettī   bandhumassa   rañño   bandhumatī   nāma  nagaraṃ  rājadhānī
ahosi.
     [12]  Athakho  bhikkhave  vipassī  bodhisatto  tusitā  kāyā cavitvā
sato sampajāno mātu kucchiṃ okkami. Ayamettha dhammatā.
     [13]  Dhammatā  ekā  bhikkhave  yadā  bodhisatto  tusitā  kāyā
cavitvā   mātu   kucchiṃ   okkamati  .  atha  sadevake  loke  samārake
sabrahmake    sassamaṇabrāhmaṇiyā    pajāya   sadevamanussāya   appamāṇo
oḷāro   1-   obhāso  loke  pātubhavati  atikkammeva  2-  devānaṃ
devānubhāvaṃ  .  yāpi  tā lokantarikā aghā asaṃvutā [3]- andhakāratimisā
@Footnote: 1 Yu. uḷāro. ito paraṃ īdisameva. 2 Yu. atikkamma. ito paraṃ īdisameva. 3 Ma.
@3 Ma. Yu. andhakārā.
Yatthapime    candimasuriyā    evaṃmahiddhikā    evaṃmahānubhāvā    ābhāya
nānubhonti    tatthapi    appamāṇo    oḷāro    obhāso   pātubhavati
atikkammeva   devānaṃ   devānubhāvaṃ   .  yepi  tattha  sattā  upapannā
tepi    tenobhāsena    aññamaññaṃ    sañjānanti   aññepi   kira   bho
santi   sattā   idhūpapannāti   .  ayañca  dasasahassī  lokadhātu  saṅkampati
sampakampati   sampavedheti   appamāṇo   ca   oḷāro  obhāso  loke
pātubhavati atikkammeva devānaṃ devānubhāvaṃ. Ayamettha dhammatā.
     [14]   Dhammatā   esā  bhikkhave  yadā  bodhisatto  mātu  kucchiṃ
okkanto hoti cattāro [1]- devaputtā cātuddisaṃ 2- rakkhāya upagacchanti
mā    naṃ    bodhisattaṃ    vā    bodhisattamātaraṃ   vā   manusso   vā
amanusso vā koci [3]- viheṭhesīti. Ayamettha dhammatā.
     [15]   Dhammatā   esā  bhikkhave  yadā  bodhisatto  mātu  kucchiṃ
okkanto    hoti   pakatiyā   sīlavatī   bodhisattamātā   hoti   viratā
pāṇātipātā   viratā   adinnādānā  viratā  kāmesumicchācārā  viratā
musāvādā viratā surāmerayamajjapamādaṭṭhānā. Ayamettha dhammatā.
     [16]   Dhammatā   esā  bhikkhave  yadā  bodhisatto  mātu  kucchiṃ
okkanto    hoti    na   bodhisattamātu   purisesu   mānasaṃ   uppajjati
kāmaguṇūpasaṃhitaṃ   anatikkamaniyā   va   4-   bodhisattamātā   hoti  kenaci
purisena rattacittena. Ayamettha dhammatā.
     [17]   Dhammatā   esā  bhikkhave  yadā  bodhisatto  mātu  kucchiṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. naṃ. 2 Ma. catuddisaṃ. 3 Ma. Yu. vā. 4 Ma. Yu. ca.
Okkanto   hoti  lābhinī  bodhisattamātā  hoti  pañcannaṃ  kāmaguṇānaṃ .
Sā    pañcahi    kāmaguṇehi    samappitā   samaṅgibhūtā   paricāreti  .
Ayamettha dhammatā.
     [18]   Dhammatā   esā  bhikkhave  yadā  bodhisatto  mātu  kucchiṃ
okkanto   hoti   na   bodhisattamātu   kocideva   ābādho  uppajjati
sukhinī   bodhisattamātā   hoti  akilantakāyā  bodhisattañca  bodhisattamātā
tirokucchigataṃ   passati   sabbaṅgapaccaṅgaṃ   1-   ahīnindriyaṃ  .  seyyathāpi
bhikkhave   maṇiveḷuriyo   subho   jātimā   aṭṭhaṃso  suparikammakato  accho
vippasanno     sabbākārasampanno    tatrassa    suttaṃ    āvutaṃ    nīlaṃ
vā   pītaṃ  vā  lohitakaṃ  2-  vā  odātaṃ  vā  paṇḍusuttaṃ  vā  tamenaṃ
cakkhumā  puriso  hatthesu  karitvā  paccavekkheyya  ayaṃ  kho  maṇiveḷuriyo
subho     jātimā     aṭṭhaṃso    suparikammakato    accho    vippasanno
sabbākārasampanno   tatrassa   3-   suttaṃ   āvutaṃ  nīlaṃ  vā  pītaṃ  vā
lohitakaṃ   vā   odātaṃ   vā   paṇḍusuttaṃ  vā  evameva  kho  bhikkhave
yadā   bodhisatto   mātu   kucchiṃ   okkanto   hoti  na  bodhisattamātu
kocideva     ābādho    uppajjati    sukhinī    bodhisattamātā    hoti
akilantakāyā    bodhisattañca    bodhisattamātā    tirokucchigataṃ    passati
sabbaṅgapaccaṅgaṃ 1- ahīnindriyaṃ. Ayamettha dhammatā.
     [19] Dhammatā esā bhikkhave sattāhajāte bodhisatte bodhisattamātā
kālaṃ karoti tusitaṃ kāyaṃ upapajjati. Ayamettha dhammatā.
@Footnote: 1 Po. Yu. sabbaṅgapaccaṅgiṃ. 2 Ma. Yu. lohitaṃ. 3 Ma. Yu. tatridaṃ.
     [20]   Dhammatā   esā   bhikkhave   yathā  aññā  itthikā  nava
vā  dasa  vā  māse  gabbhaṃ  kucchinā  pariharitvā vijāyanti na hevaṃ [1]-
bodhisattamātā   vijāyati   .  daseva  māsāni  bodhisattaṃ  bodhisattamātā
kucchinā pariharitvā vijāyati. Ayamettha dhammatā.
     [21]   Dhammatā  esā  bhikkhave  yathā  aññā  itthikā  nisinnā
vā   nipannā   vā   vijāyanti   na   hevaṃ   bodhisattaṃ  bodhisattamātā
vijāyati   ṭhitā   ca   bodhisattaṃ   bodhisattamātā  vijāyati  .  ayamettha
dhammatā.
     [22]  Dhammatā  esā  bhikkhave  yadā  bodhisatto  mātu kucchismā
nikkhamati   devā   paṭhamaṃ   paṭiggaṇhanti   pacchā   manussā  .  ayamettha
dhammatā.
     [23]  Dhammatā  esā  bhikkhave  yadā  bodhisatto  mātu kucchismā
nikkhamati   appatto   ca   2-   bodhisatto   paṭhaviṃ  hoti  cattāro  naṃ
devaputtā   paṭiggahetvā   mātu   purato   ṭhapenti   attamanā   devi
hohi mahesakkho te putto uppannoti. Ayamettha dhammatā.
     [24]  Dhammatā  esā  bhikkhave  yadā  bodhisatto  mātu kucchismā
nikkhamati  visado  2-  va  nikkhamati amakkhito uddena 3- amakkhito semhena
amakkhito   ruhirena   amakkhito   kenaci   asucinā   suddho  visuddho .
Seyyathāpi   bhikkhave   maṇiratanaṃ  kāsike  vatthe  nikkhittaṃ  neva  maṇiratanaṃ
kāsikaṃ   vatthaṃ   makkheti   napi   kāsikaṃ   vatthaṃ   maṇiratanaṃ   makkheti  taṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. va.. 2 Po. visuddho. 3 Ma. Yu. udena. 4 Ma. Yu. visado.
Kissa  hetu  ubhinnaṃ  suddhattā  evameva  kho  bhikkhave  yadā  bodhisatto
mātu  kucchismā  nikkhamati  visado  1-  va  nikkhamati  amakkhito uddena 2-
amakkhito   semhena   amakkhito   ruhirena   amakkhito   kenaci  asucinā
suddho visuddho 3-. Ayamettha dhammatā.
     [25]  Dhammatā  esā  bhikkhave  yadā  bodhisatto  mātu kucchismā
nikkhamati    dve    udakassa   dhārā   antalikkhā   pātubhavanti   ekā
sītassa    ekā    uṇhassa   yena   bodhisattassa   udakakiccaṃ   karonti
mātu ca. Ayamettha dhammatā.
     [26]   Dhammatā  esā  bhikkhave  sampatijāto  bodhisatto  samehi
pādehi   patiṭṭhahitvā   uttarenābhimukho   4-  sattapadavītihārena  gacchati
setamhi   chatte   anudhāriyamāne   5-   sabbā  ca  disā  anuviloketi
āsabhiñca    vācaṃ    bhāsati    aggohamasmi    lokassa    jeṭṭhohamasmi
lokassa    seṭṭhohamasmi    lokassa    ayamantimā    me   6-   jāti
natthidāni punabbhavoti. Ayamettha dhammatā.
     [27]  Dhammatā  esā  bhikkhave  yadā  bodhisatto  mātu kucchismā
nikkhamati  atha  sadevake  loke  samārake  sabrahmake  sassamaṇabrāhmaṇiyā
pajāya    sadevamanussāya   appamāṇo   oḷāro   obhāso   pātubhavati
atikkammeva   devānaṃ   devānubhāvaṃ   .  yāpi  tā  lokantarikā  aghā
asaṃvutā   [7]-   andhakāratimisā   yatthapime  candimasuriyā  evaṃmahiddhikā
evaṃmahānubhāvā   ābhāya   nānubhonti   tatthapi   appamāṇo   oḷāro
@Footnote: 1 Po. visuddho. 2 Ma. Yu. udena. 3 Ma. Yu. visado. 4 Ma. uttarena mukho.
@Yu. uttarābhimukho. 5 Yu. anuhīramāne. 6 Ma. Yu. mesaddo natthi.
@7 Ma. Yu. andhakārā.
Obhāso   pātubhavati  atikkammeva  devānaṃ  devānubhāvaṃ  .  yepi  tattha
sattā    upapannā    tepi    tenobhāsena    aññamaññaṃ    sañjānanti
aññepi   kira   bho   santi   sattā  idhūpapannāti  .  ayañca  dasasahassī
lokadhātu    saṅkampati    sampakampati    sampavedheti    appamāṇo    ca
oḷāro    obhāso    loke    pātubhavati    atikkammeva    devānaṃ
devānubhāvaṃ. Ayamettha dhammatā.
     [28]  [1]-  Jāte  kho  pana bhikkhave vipassimhi kumāre bandhumato
rañño   paṭivedesuṃ   putto  te  deva  jāto  taṃ  devo  passatūti .
Addasā  kho  bhikkhave  bandhumā  rājā  vipassiṃ  kumāraṃ  disvā  nemitte
brāhmaṇe   āmantāpetvā   etadavoca   passantu   bhonto  nemittā
brāhmaṇā    kumāranti   .   addasaṃsu   kho   bhikkhave   naṃ   nemittā
brāhmaṇā   vipassiṃ   kumāraṃ  disvā  bandhumantaṃ  2-  rājānaṃ  etadavocuṃ
attamano  deva  hohi  mahesakkho  te  [3]- putto uppanno lābhā te
mahārāja   suladdhante   mahārāja   yassa   te  kule  evarūpo  putto
uppanno     ayaṃ    hi    deva    kumāro    dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi
samannāgato   yehi  samannāgatassa  mahāpurisassa  dve  va  gatiyo  bhavanti
anaññā   sace   agāraṃ   ajjhāvasati   rājā  hoti  cakkavatti  dhammiko
dhammarājā  cāturanto  vijitāvī  janapadaṭṭhāvariyappatto sattaratanasamannāgato
tassimāni    sattaratanāni    bhavanti    seyyathīdaṃ    cakkaratanaṃ   hatthiratanaṃ
assaratanaṃ     maṇiratanaṃ     itthīratanaṃ     gahapatiratanaṃ    parināyakaratanameva
@Footnote: 1 Po. dhammatā esā. 2 Yu. bandhumaṃ. 3 Yu. dve.
Sattamaṃ   parosahassaṃ   kho   panassa   puttā   bhavanti   sūrā  vīraṅgarūpā
parasenappamaddanā    1-   so   imaṃ   paṭhaviṃ   sāgarapariyantaṃ   adaṇḍena
asatthena   dhammena   abhivijiya   ajjhāvasati   sace  kho  pana  agārasmā
anagāriyaṃ pabbajati arahaṃ hoti sammāsambuddho loke vivaṭacchado.
     {28.1}   Katamehi  cāyaṃ  deva  kumāro  dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi
samannāgato   yehi  samannāgatassa  mahāpurisassa  dve  va  gatiyo  bhavanti
anaññā  sace  agāraṃ  ajjhāvasati rājā hoti cakkavatti dhammiko dhammarājā
cāturanto     vijitāvī     janapadaṭṭhāvariyappatto    sattaratanasamannāgato
tassimāni   sattaratanāni   bhavanti   seyyathīdaṃ   cakkaratanaṃ  .pe.  abhivijiya
ajjhāvasati   sace  kho  pana  agārasmā  anagāriyaṃ  pabbajati  arahaṃ  hoti
sammāsambuddho loke vivaṭacchado.
     [29]  Ayaṃ  hi  deva  kumāro suppatiṭṭhitapādo yaṃpāyaṃ deva kumāro
suppatiṭṭhitapādo idampissa mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇaṃ bhavati.
     Imassa   deva   kumārassa   heṭṭhāpādatalesu   cakkāni   jātāni
sahassārāni   sanemikāni   sanābhikāni   sabbākāraparipūrāni   yaṃpi   deva
imassa   kumārassa   heṭṭhāpādatalesu   cakkāni   jātāni   sahassārāni
sanemikāni   sanābhikāni   sabbākāraparipūrāni  idampissa  2-  mahāpurisassa
mahāpurisalakkhaṇaṃ bhavati.
@Footnote: 1 parasenāpamaddanātipi pāṭhena bhavitabbaṃ. 2 Ma. idampimassa.
          Ayaṃ hi deva kumāro āyatapaṇhi.
          Ayaṃ hi deva kumāro dīghaṅgulī.
          Ayaṃ hi deva kumāro mudutalanahatthapādo 1-.
          Ayaṃ hi deva kumāro jālahatthapādo.
          Ayaṃ hi deva kumāro ussaṅkhapādo.
          Ayaṃ hi deva kumāro eṇijaṅgho.
          Ayaṃ hi deva kumāro ṭhitako va anonamanto ubhohi
pāṇitalehi jannukāni parimasati 2- parimajjati.
          Ayaṃ hi deva kumāro kosohitavatthaguyho.
          Ayaṃ hi deva kumāro suvaṇṇavaṇṇo kāñcanasannibhataco 3-.
          Ayaṃ hi deva kumāro sukhumacchavī sukhumattā chaviyā rajojallaṃ
kāye na upalippati 4-.
          Ayaṃ hi deva kumāro ekekalomo ekekāni lomāni
lomakūpesu jātāni.
          Ayaṃ hi deva kumāro uddhaggalomo uddhaggāni lomāni
jātāni nīlāni añjanavaṇṇāni kuṇḍalāvattāni dakkhiṇāvattajātāni.
          Ayaṃ hi deva kumāro brahmujugatto.
          Ayaṃ hi deva kumāro sattussado.
@Footnote: 1 aṭṭhakathāyaṃ mudutalunahatthapādo. 2 Ma. parāmasati. 3 Ma. Yu. kāñcanasannibhattaco.
@4 upalimpatītipi pāṭho.
         Ayaṃ hi deva kumāro sīhapubbaddhakāyo.
         Ayaṃ hi deva kumāro pittantaraṃso 1-.
         Ayaṃ hi deva kumāro nigrodhaparimaṇḍalo yāvatakvassa kāyo
tāvatakvassa byāmo yāvatakvassa byāmo tāvatakvassa kāyo.
         Ayaṃ hi deva kumāro samavaṭṭakkhandho.
         Ayaṃ hi deva kumāro rasaggasaggī.
         Ayaṃ hi deva kumāro sīhahanu.
         Ayaṃ hi deva kumāro cattāḷīsadanto.
         Ayaṃ hi deva kumāro samadanto.
         Ayaṃ hi deva kumāro aviraḷadanto 2-.
         Ayaṃ hi deva kumāro susukkadāṭho.
         Ayaṃ hi deva kumāro pahūtajivho.
         Ayaṃ hi deva kumāro brahmassaro karavikabhāṇī.
         Ayaṃ hi deva kumāro abhinīlanetto.
         Ayaṃ hi deva kumāro gopakhumo.
     Imassa  deva  kumārassa  uṇṇā  bhamukantare  jātā  odātā  mudu
tūlasannibhā   .  yaṃpi  deva  imassa  kumārassa  uṇṇā  bhamukantare  jātā
odātā mudu tūlasannibhā [3]-.
@Footnote: 1 Sī. Ma. Yu. citantaraṃso. 2 Sī. Yu. avivaradanto. 3 sabbapotthakesu etthantare
@idampimassa mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇaṃ bhavatīti ime pāṭhā pākaṭā.
     Ayaṃ   hi   deva   kumāro   uṇhīsasīso   yaṃpāyaṃ   deva  kumāro
uṇhīsasīso idampissa mahāpurisassa mahāpurisalakkhaṇaṃ bhavati.
     [30]   Imehi  kho  ayaṃ  deva  kumāro  dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi
samannāgato    yehi   samannāgatassa   mahāpurisassa   dve   va   gatiyo
bhavanti   anaññā   sace   agāraṃ   ajjhāvasati   rājā  hoti  cakkavatti
dhammiko    dhammarājā    cāturanto    vijitāvī    janapadaṭṭhāvariyappatto
sattaratanasamannāgato     tassimāni    sattaratanāni    bhavanti    seyyathīdaṃ
cakkaratanaṃ    hatthiratanaṃ    assaratanaṃ    maṇiratanaṃ    itthīratanaṃ   gahapatiratanaṃ
parināyakaratanameva   sattamaṃ   parosahassaṃ   kho   panassa   puttā   bhavanti
sūrā   vīraṅgarūpā   parasenappamaddanā   so   imaṃ   paṭhaviṃ  sāgarapariyantaṃ
adaṇḍena    asatthena   dhammena   samena   abhivijiya   ajjhāvasati   sace
kho   pana   agārasmā   anagāriyaṃ  pabbajati  arahaṃ  hoti  sammāsambuddho
loke vivaṭacchado hoti.
     [31]   Athakho   bhikkhave   bandhumā  rājā  nemitte  brāhmaṇe
ahatehi  vatthehi  acchādetvā  1-  sabbakāmehi  santappesi  .  athakho
bhikkhave   bandhumā  rājā  vipassissa  kumārassa  dhātiyo  upaṭṭhāpesi .
Aññā   khīraṃ   pāyenti   aññā   nhāpenti   2-   aññā  dhārenti
aññā   aṅkena   pariharanti   .  jātassa  kho  pana  bhikkhave  vipassissa
kumārassa   setacchattaṃ   dhārayittha   divā  ceva  rattiṃ  ca  mā  naṃ  sītaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. acchādāpetvā. 2 nahāpentīti pāṭhena bhavitabbaṃ.
Vā  uṇhaṃ  vā  tiṇaṃ  vā  rajo  vā  ussāvo vāti [1]-. Jāto kho
pana  bhikkhave  vipassī  kumāro  bahuno  janassa  piyo  ahosi  manāpo .
Seyyathāpi   bhikkhave   uppalaṃ   vā   padumaṃ   vā  puṇḍarīkaṃ  vā  bahuno
janassa   piyaṃ   manāpaṃ   evameva  kho  bhikkhave  vipassī  kumāro  bahuno
janassa piyo ahosi manāpo. Svāssudaṃ aṅkeneva aṅkaṃ parihariyati.
     {31.1}  Jāto kho pana bhikkhave vipassī kumāro [2]- mañjussaro ca
ahosi   vaggussaro  ca  madhurassaro  ca  pemanīyassaro  ca  .  seyyathāpi
bhikkhave   himavante   pabbate   karavikā  nāma  sakuṇajāti  mañjussarā  ca
vaggussarā  ca  madhurassarā  ca  pemanīyassarā  ca  evameva  kho  bhikkhave
vipassī   kumāro   mañjussaro  ca  ahosi  vaggussaro  ca  madhurassaro  ca
pemanīyassaro ca.
     {31.2}  Jātassa  kho  pana bhikkhave vipassissa kumārassa kammavipākajaṃ
dibbacakkhuṃ  pāturahosi  yena  dūraṃ  3-  samantā  yojanaṃ  passati divā ceva
rattiṃ  ca  .  jāto  kho  pana  bhikkhave  vipassī kumāro animmissanto 4-
pekkhati  seyyathāpi  bhikkhave  devatā  5-  tāvatiṃsā  animmissantā  4-
pekkhanti evameva kho bhikkhave vipassī kumāro animmissanto 4- pekkhati 6-.
Jātassa  kho  pana  bhikkhave  vipassissa kumārassa [7]- vipassītveva samaññā
udapādi.
     {31.3}  Athakho  bhikkhave  bandhumā  rājā  aṭṭakaraṇe 8- nisinno
vipassiṃ  kumāraṃ  aṅke  nisīdāpetvā  aṭṭe  9-  anusāsati . Tatra sudaṃ
bhikkhave  vipassī  kumāro pitu aṅke nisinno viceyya viceyya atthe panāyati
ñāṇena 10-.
@Footnote: 1 Ma. bādhayitthāti. Yu. bādhati. 2 Ma. brahmassaro. 3 Ma. Yu. sudaṃ.
@4 Ma. Yu. animisanto. 5 Ma. Yu. devā. 6 sabbapotthakesu itisaddo dissati.
@7 Ma. Yu. vipassī. 8 Ma. Yu. atthakaraṇe. 9 Ma. Yu. atthe. ito paraṃ īdisameva.
@10 Ma. Yu. ñāyena. ito paraṃ īdisameva.
Viceyya  viceyya  kumāro  aṭṭe  panāyati  ñāṇenāti . Athakho bhikkhave
vipassissa   kumārassa   bhiyyoso   mattāya  [1]-  vipassītveva  samaññā
udapādi  .  athakho  bhikkhave  bandhumā  rājā  vipassissa  kumārassa  tayo
pāsāde   kārāpesi   ekaṃ   vassikaṃ   ekaṃ   hemantikaṃ  ekaṃ  gimhikaṃ
pañcakāmaguṇāni   upaṭṭhāpesi   .   tatra  sudaṃ  bhikkhave  vipassī  kumāro
vassike  pāsāde [2]- cattāro māse nippurisehi turiyehi paricārayamāno
na heṭṭhāpāsādaṃ orohatīti.
                      Paṭhamabhāṇavāraṃ.
     [32]  Athakho  bhikkhave  vipassī  kumāro  bahunnaṃ 3- vassānaṃ bahunnaṃ
vassasatānaṃ   bahunnaṃ  vassasahassānaṃ  accayena  sārathiṃ  āmantesi  yojehi
samma  sārathi  bhaddāni  bhaddāni  yānāni  uyyānabhūmiṃ  gacchāma  subhūmiṃ  4-
dassanāyāti  .  evaṃ  devāti  kho  bhikkhave  sārathi  vipassissa kumārassa
paṭissutvā    bhaddāni   bhaddāni   yānāni   yojetvā   vipassikumārassa
paṭivedesi  yuttāni  kho  te  deva  bhaddāni  bhaddāni  yānāni yassadāni
kālaṃ   maññasīti   .  athakho  bhikkhave  vipassī  kumāro  bhadraṃ  5-  yānaṃ
abhiruhitvā 6- bhaddehi bhaddehi yānehi uyyānabhūmiṃ niyyāsi.
     {32.1}   Addasā   kho   bhikkhave   vipassī  kumāro  uyyānabhūmiṃ
niyyanto    purisaṃ    jiṇṇaṃ    gopānasivaṅkaṃ   bhaggaṃ   7-   daṇḍaparāyanaṃ
pavedhamānaṃ   gacchantaṃ   āturaṃ   gatayobbanaṃ   disvā   sārathiṃ  āmantesi
ayaṃ   pana   samma  sārathi  puriso  kiṃkato  kesāpissa  na  yathā  aññesaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. vipassī. 2 Yu. vassike. 3 Ma. bahūnaṃ. ito paraṃ īdisameva.
@4 Yu. bhūmiṃ. 5 Ma. bhaddaṃ bhaddaṃ. Yu. bhaddaṃ. ito paraṃ īdisameva.
@6 Po. abhiruyhitvā. 7 Ma. Yu. bhoggaṃ. ito paraṃ īdisameva.
Kāyopissa   na   yathā   aññesanti   .   eso   kho   deva  jiṇṇo
nāmāti   .   kiṃ   paneso   samma  sārathi  jiṇṇo  nāmāti  .  eso
kho   deva   jiṇṇo   nāma   nadāni  tena  ciraṃ  jīvitabbaṃ  bhavissatīti .
Kiṃ   pana   samma   sārathi   ahaṃpi  jarādhammo  jaraṃ  anatītoti  .  tvañca
deva   mayañcamhā   sabbe   jarādhammā   jaraṃ   anatītāti   .   tenahi
samma   sārathi   alandānajja   uyyānabhūmiyā   ito   1-  ca  antepuraṃ
paccaniyyāhīti   .   evaṃ   devāti   kho   bhikkhave   sārathi  vipassissa
kumārassa   paṭissutvā   tato   ca   antepuraṃ   paccaniyyāsi   .  tatra
sudaṃ    bhikkhave   vipassī   kumāro   antepuraṃ   gato   dukkhī   dummano
pajjhāyati   dhiratthu   kira   bho   jāti   nāma  yatra  hi  nāma  jātassa
jarā paññāyissatīti.
     [33]   Athakho  bhikkhave  bandhumā  rājā  sārathiṃ  āmantāpetvā
etadavoca   kacci   samma   sārathi   kumāro   uyyānabhūmiyā   abhiramittha
kacci    samma    sārathi   kumāro   uyyānabhūmiyā   attamano   ahosīti
na   kho   deva   kumāro   uyyānabhūmiyā   abhiramittha   na   kho  deva
kumāro   uyyānabhūmiyā   attamano   ahosīti  .  kiṃ  pana  samma  sārathi
addasa kumāro uyyānabhūmiṃ niyyantoti.
     {33.1}   Addasā   kho   deva   kumāro  uyyānabhūmiṃ  niyyanto
purisaṃ     jiṇṇaṃ     gopānasivaṅkaṃ    bhaggaṃ    daṇḍaparāyanaṃ    pavedhamānaṃ
gacchantaṃ    āturaṃ    gatayobbanaṃ   disvā   maṃ   etadavoca   ayaṃ   pana
samma    sārathi    puriso    kiṃkato    kesāpissa    na    yathāaññesaṃ
@Footnote: 1 Po. itopi. Ma. Yu. itova. ito paraṃ īdisameva.
Kāyopissa   na   yathā   aññesanti  eso  kho  deva  jiṇṇo  nāmāti
kiṃ   paneso   samma  sārathi  jiṇṇo  nāmāti  eso  kho  deva  jiṇṇo
nāma   nadāni   tena   ciraṃ   jīvitabbaṃ  bhavissatīti  kiṃ  pana  samma  sārathi
ahaṃpi   jarādhammo   jaraṃ   anatītoti   tvañca   deva  mayañcamhā  sabbe
jarādhammā    jaraṃ    anatītāti    tenahi   samma   sārathi   alandānajja
uyyānabhūmiyā    ito   ca   antepuraṃ   paccaniyyāhīti   evaṃ   devāti
kho   ahaṃ   deva   vipassissa  kumārassa  paṭissutvā  tato  ca  antepuraṃ
paccaniyyāsiṃ   so   kho  deva  kumāro  antepuraṃ  gato  dukkhī  dummano
pajjhāyati   dhiratthu   kira   bho   jāti   nāma  yatra  hi  nāma  jātassa
jarā paññāyissatīti.
     {33.2}    Athakho    bhikkhave    bandhumassa   rañño   etadahosi
mā   heva  kho  vipassī  kumāro  na  rajjaṃ  kāresi  mā  heva  vipassī
kumāro    agārasmā    anagāriyaṃ    pabbaji   mā   heva   nemittānaṃ
brāhmaṇānaṃ   saccaṃ   assa   vacananti   .   athakho   bhikkhave   bandhumā
rājā    vipassissa    kumārassa    bhiyyoso   mattāya   pañcakāmaguṇāni
upaṭṭhāpesi   yathā   vipassī   kumāro   rajjaṃ   kāreyya  yathā  vipassī
kumāro    na   agārasmā   anagāriyaṃ   pabbajeyya   yathā   nemittānaṃ
brāhmaṇānaṃ   micchā   assa  vacanaṃ  1-  .  tatra  sudaṃ  bhikkhave  vipassī
kumāro pañcahi kāmaguṇehi samappito samaṅgibhūto paricāreti.
     [34]   Athakho  bhikkhave  vipassī  kumāro  bahunnaṃ  vassānaṃ  .pe.
Addasā   kho   bhikkhave   vipassī   kumāro  uyyānabhūmiṃ  niyyanto  purisaṃ
@Footnote: 1 Po. Ma. vacananti.
Ābādhikaṃ   dukkhitaṃ  bāḷhagilānaṃ  sake  muttakarīse  palipannaṃ  sayamānaṃ  1-
aññehi    vuṭṭhāpiyamānaṃ    aññehi    saṃvesiyamānaṃ    disvā    sārathiṃ
āmantesi    ayaṃ   pana   samma   sārathi   puriso   kiṃkato   akkhīnipissa
na  yathā  aññesaṃ  siropissa  2-  na  yathā  aññesanti  .  eso  kho
deva   byādhiko   nāmāti   .   kiṃ   paneso  samma  sārathi  byādhiko
nāmāti   .   eso   kho  deva  byādhiko  nāma  appevanāma  tamhā
ābādhā   vuṭṭhaheyyāti   .  kiṃ  pana  samma  sārathi  ahaṃpi  byādhidhammo
byādhiṃ   anatītoti   .   tvañca   deva  mayañcamhā  sabbe  byādhidhammā
byādhiṃ   anatītāti   .  tenahi  samma  sārathi  alandānajja  uyyānabhūmiyā
ito  ca  antepuraṃ  paccaniyyāhīti  .  evaṃ  devāti  kho bhikkhave sārathi
vipassissa   kumārassa   paṭissutvā   tato  ca  antepuraṃ  paccaniyyāsi .
Tatra   sudaṃ   bhikkhave   vipassī  kumāro  antepuraṃ  gato  dukkhī  dummano
pajjhāyati   dhiratthu   kira   bho   jāti   nāma  yatra  hi  nāma  jātassa
jarā paññāyissati byādhi paññāyissatīti.
     [35]   Athakho  bhikkhave  bandhumā  rājā  sārathiṃ  āmantāpetvā
etadavoca   kacci    samma   sārathi   kumāro   uyyānabhūmiyā  abhiramittha
kacci   samma   sārathi   kumāro   uyyānabhūmiyā   attamano  ahosīti .
Na  kho  deva  kumāro  uyyānabhūmiyā  abhiramittha  na  kho  deva  kumāro
uyyānabhūmiyā   attamano   ahosīti   .   kiṃ  pana  samma  sārathi  addasa
@Footnote: 1 Sī. Ma. Yu. semānaṃ. ito paraṃ īdisameva. 2 Ma. Yu. saropissa. ito paraṃ
@īdisameva.
Kumāro   uyyānabhūmiṃ   niyyantoti   .   addasā   kho   deva  kumāro
uyyānabhūmiṃ   niyyanto   purisaṃ   ābādhikaṃ   dukkhitaṃ   bāḷhagilānaṃ   sake
muttakarīse    palipannaṃ    sayamānaṃ    aññehi    vuṭṭhāpiyamānaṃ   aññehi
saṃvesiyamānaṃ   disvā   maṃ   etadavoca   ayaṃ  pana  samma  sārathi  puriso
kiṃkato    akkhīnipissa    na    yathā    aññesaṃ   siropissa   na   yathā
aññesanti    eso   kho   deva   byādhiko   nāmāti   kiṃ   paneso
samma   sārathi   byādhiko   nāmāti  eso  kho  deva  byādhiko  nāma
appevanāma   tamhā   ābādhā   vuṭṭhaheyyāti   kiṃ  pana  samma  sārathi
ahaṃpi    byādhidhammo    byādhiṃ   anatītoti   tvañca   deva   mayañcamhā
sabbe    byādhidhammā    byādhiṃ    anatītāti    tenahi   samma   sārathi
alandānajja    uyyānabhūmiyā    ito    ca    antepuraṃ   paccaniyyāhīti
evaṃ  devāti  kho  ahaṃ  deva  vipassissa  kumārassa  paṭissutvā  tato ca
antepuraṃ  paccaniyyāsiṃ  eso  1-  kho  deva  kumāro  antepuraṃ  gato
dukkhī   dummano   pajjhāyati   dhiratthu   kira   bho   jāti   nāma   yatra
hi nāma jātassa jarā paññāyissati byādhi paññāyissatīti.
     {35.1}  Athakho  bhikkhave  bandhumassa rañño etadahosi mā heva kho
vipassī  kumāro  na  rajjaṃ  kāresi  mā  heva  vipassī kumāro agārasmā
anagāriyaṃ    pabbaji    2-    mā    heva    nemittānaṃ   brāhmaṇānaṃ
saccaṃ   assa   vacananti   .  athakho  bhikkhave  bandhumā  rājā  vipassissa
kumārassa    bhiyyoso    mattāya   pañcakāmaguṇāni   upaṭṭhāpesi   yathā
@Footnote: 1 Ma. Yu. so kho. 2 Po. pabbajito.
Vipassī   kumāro  rajjaṃ  kāreyya  yathā  vipassī  kumāro  na  agārasmā
anagāriyaṃ   pabbajeyya   yathā   nemittānaṃ   brāhmaṇānaṃ   micchā  assa
vacanaṃ  1-  .  tatra  sudaṃ  bhikkhave vipassī kumāro pañcakāmaguṇehi samappito
samaṅgibhūto paricāreti .pe.
     [36]  Addasā  kho  bhikkhave  vipassī  kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto
mahājanakāyaṃ   sannipatitaṃ   nānārattānañca   dussānaṃ   vilātaṃ   kayiramānaṃ
disvā  sārathiṃ  āmantesi  kiṃ  nu  kho  so  samma  sārathi  mahājanakāyo
sannipatito   nānārattānañca   dussānaṃ  vilātaṃ  kariyatīti  .  eso  kho
deva  kālakato  nāmāti  .  tenahi  samma  sārathi  yena  so  kālakato
tena  rathaṃ  pesehīti  .  evaṃ  devāti  kho  bhikkhave  sārathi  vipassissa
kumārassa paṭissutvā yena so kālakato yena rathaṃ pesesi 2-.
     {36.1}  Addasā  kho  bhikkhave vipassī kumāro petaṃ kālakataṃ disvā
sārathiṃ  āmantesi  kiṃ  panāyaṃ  samma  sārathi  kālakato  nāmāti. Eso
kho  deva  kālakato  nāma  nadāni  taṃ  dakkhanti  3- mātā vā pitā vā
aññe  vā  ñātisālohitā  sopi  na  dakkhissati  mātaraṃ  vā  pitaraṃ  vā
aññe   vā   ñātisālohiteti   .   kiṃ   pana   samma   sārathi   ahaṃpi
maraṇadhammo  maraṇaṃ  anatīto  maṃpi  na  dakkhanti  4-  devo  vā  devī vā
aññe  vā  ñātisālohitā  ahaṃpi  na  dakkhissāmi  devaṃ  vā  deviṃ  vā
aññe   vā   ñātisālohiteti   .   tvañca   deva  mayañcamhā  sabbe
maraṇadhammā   maraṇaṃ   anatītā   taṃpi  na  dakkhanti  devo  vā  devī  vā
@Footnote: 1 Po. Ma. vacananti. 2 Po. Yu. pesehīti. 3 Yu. dakkhinti. ito paraṃ
@īdisameva. 4 Po. dakkhinti.
Aññe   vā  ñātisālohitā  tvaṃpi  na  dakkhissasi  devaṃ  vā  deviṃ  vā
aññe   vā   ñātisālohiteti   .   tenahi  samma  sārathi  alandānajja
uyyānabhūmiyā  ito  ca  antepuraṃ  paccaniyyāhīti  .  evaṃ  devāti  kho
bhikkhave   sārathi   vipassissa   kumārassa  paṭissutvā  tato  ca  antepuraṃ
paccaniyyāsi   .   tatra  sudaṃ  bhikkhave  vipassī  kumāro  antepuraṃ  gato
dukkhī   dummano   pajjhāyati   dhiratthu   kira   bho   jāti   nāma   yatra
hi    nāma    jātassa    jarā    paññāyissati    byādhi   paññāyissati
maraṇaṃ paññāyissatīti.
     [37]   Athakho  bhikkhave  bandhumā  rājā  sārathiṃ  āmantāpetvā
etadavoca   kacci   samma   sārathi   kumāro   uyyānabhūmiyā   abhiramittha
kacci   samma   sārathi   kumāro   uyyānabhūmiyā   attamano  ahosīti .
Na  kho  deva  kumāro  uyyānabhūmiyā  abhiramittha  na  kho  deva  kumāro
uyyānabhūmiyā   attamano   ahosīti   .   kiṃ  pana  samma  sārathi  addasa
kumāro uyyānabhūmiṃ niyyantoti.
     {37.1}  Addasā kho deva kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto mahājanakāyaṃ
sannipatitaṃ   nānārattānañca   dussānaṃ   vilātaṃ   kayiramānaṃ   disvā   maṃ
etadavoca   kiṃ   nu   kho  so  samma  sārathi  mahājanakāyo  sannipatito
nānārattānañca   dussānaṃ  vilātaṃ  kayiratīti  eso  kho  deva  kālakato
nāmāti  tenahi  samma  sārathi  yena  so  kālakato  tena  rathaṃ pesehīti
evaṃ   devāti   kho  ahaṃ  deva  vipassissa  kumārassa  paṭissutvā  yena
So   kālakato   tena   rathaṃ   pesesiṃ   addasā   kho  deva  kumāro
purisaṃ   petaṃ   kālakataṃ   disvā   maṃ   etadavoca   kiṃ   panāyaṃ   samma
sārathi   kālakato   nāmāti  eso  kho  deva  kālakato  nāma  nadāni
taṃ   dakkhanti   mātā   vā   pitā   vā   aññe  vā  ñātisālohitā
sopi  na  dakkhissati  mātaraṃ  vā  pitaraṃ  vā  aññe  vā ñātisālohiteti
kiṃ    pana   samma   sārathi   ahaṃpi   maraṇadhammo   maraṇaṃ   anatīto   maṃpi
na   dakkhanti   devo   vā   devī   vā   aññe  vā  ñātisālohitā
ahaṃpi  na  dakkhissāmi  devaṃ  vā  deviṃ  vā  aññe  vā ñātisālohiteti
tvañca    deva    mayañcamhā    sabbe    maraṇadhammā   maraṇaṃ   anatītā
taṃpi   na   dakkhanti  devo  vā  devī  vā  aññe  vā  ñātisālohitā
tvaṃpi  na  dakkhissasi  devaṃ  vā  deviṃ  vā  aññe  vā  ñātisālohiteti
tenahi   samma   sārathi   alandānajja  uyyānabhūmiyā  ito  ca  antepuraṃ
paccaniyyāhīti   evaṃ   devāti   kho   ahaṃ   deva  vipassissa  kumārassa
paṭissutvā   tato   ca  antepuraṃ  paccaniyyāsiṃ  so  kho  deva  kumāro
antepuraṃ   gato   dukkhī   dummano   pajjhāyati   dhiratthu  kira  bho  jāti
nāma    yatra    hi    nāma    jātassa   jarā   paññāyissati   byādhi
paññāyissati maraṇaṃ paññāyissatīti.
     {37.2}    Athakho    bhikkhave    bandhumassa   rañño   etadahosi
mā   heva   kho   vipassī  kumāro  na  rajjaṃ  kāresi  mā  heva  kho
vipassī    kumāro   agārasmā   anagāriyaṃ   pabbaji   mā   heva   kho
nemittānaṃ      brāhmaṇānaṃ      saccaṃ      assa     vacananti    .
Athakho    bhikkhave   bandhumā   rājā   vipassissa   kumārassa   bhiyyoso
mattāya   pañcakāmaguṇāni   upaṭṭhāpesi   yathā   vipassī   kumāro  rajjaṃ
kāreyya   yathā   vipassī  kumāro  na  agārasmā  anagāriyaṃ  pabbajeyya
yathā   nemittānaṃ   brāhmaṇānaṃ   micchā   assa   vacanaṃ  .  tatra  sudaṃ
bhikkhave   vipassī   kumāro   pañcahi   kāmaguṇehi   samappito  samaṅgibhūto
paricāreti.
     [38]   Athakho  bhikkhave  vipassī  kumāro  bahunnaṃ  vassānaṃ  bahunnaṃ
vassasatānaṃ    bahunnaṃ    vassasahassānaṃ    accayena   sārathiṃ   āmantesi
yojehi   samma   sārathi  bhaddāni  bhaddāni  yānāni  uyyānabhūmiṃ  gacchāma
subhūmiṃ   dassanāyāti   .  evaṃ  devāti  kho  bhikkhave  sārathi  vipassissa
kumārassa   paṭissutvā   bhaddāni  bhaddāni  yānāni  yojetvā  vipassissa
kumārassa  paṭivedesi  yuttāni  kho  [1]-  deva bhaddāni bhaddāni yānāni
yassadāni   kālaṃ   maññasīti   .  athakho  bhikkhave  vipassī  kumāro  bhadraṃ
yānaṃ abhiruhitvā bhaddehi bhaddehi yānehi uyyānabhūmiṃ niyyāsi.
     {38.1}  Addasā  kho  bhikkhave vipassī kumāro uyyānabhūmiṃ niyyanto
purisaṃ   bhaṇḍuṃ   pabbajitaṃ   kāsāyavasanaṃ   disvā   sārathiṃ  āmantesi  ayaṃ
pana   samma   sārathi   puriso   kiṃkato   sīsaṃpissa   na   yathā   aññesaṃ
vatthānipissa   na   yathā   aññesanti   .  eso  kho  deva  pabbajito
nāmāti   .   kiṃ  paneso  samma  sārathi  pabbajito  nāmāti  .  eso
kho    deva   pabbajito   nāma   sādhu   dhammacariyā   sādhu   samacariyā
@Footnote: 1 Ma. Yu. te.
Sādhu    kusalacariyā   1-   sādhu   puññakiriyā   sādhu   avihiṃsā   sādhu
bhūtānukampāti   .   sādhu   kho   so   samma   sārathi  pabbajito  nāma
sādhu   [2]-   dhammacariyā   sādhu   samacariyā   sādhu  kusalacariyā  sādhu
puññakiriyā   sādhu   avihiṃsā   sādhu   bhūtānukampā   3-   tenahi  samma
sārathi   yena   so  pabbajito  tena  rathaṃ  pesehīti  .  evaṃ  devāti
kho   bhikkhave   sārathi   vipassissa   kumārassa   paṭissutvā   yena  so
pabbajito   tena   rathaṃ   pesesi   .  athakho  bhikkhave  vipassī  kumāro
taṃ    pabbajitaṃ    etadavoca   tvaṃ   pana   samma   kiṃkato   sīsaṃpi   te
na   yathā   aññesaṃ   vatthānipi   te   na   yathā  aññesanti  .  ahaṃ
kho   deva   pabbajito   nāmāti   .   kiṃ   pana  tvaṃ  samma  pabbajito
nāmāti   .   ahaṃ   kho   deva   pabbajito   nāma   sādhu  dhammacariyā
sādhu    samacariyā    sādhu    kusalacariyā    sādhu    puññakiriyā   sādhu
avihiṃsā   sādhu   bhūtānukampāti   .   sādhu   kho  tvaṃ  samma  pabbajito
nāma    sādhu    dhammacariyā    sādhu    samacariyā    sādhu   kusalacariyā
sādhu puññakiriyā sādhu avihiṃsā sādhu bhūtānukampāti.
     {38.2}  Athakho  bhikkhave  vipassī  kumāro sārathiṃ āmantesi tenahi
samma  sārathi  rathaṃ  ādāya  itova  antepuraṃ paccāniyyāhi ahaṃ pana idheva
kesamassuṃ   ohāretvā   kāsāyāni  vatthāni  acchādetvā  agārasmā
anagāriyaṃ   pabbajissāmīti   .   evaṃ   devāti   kho   bhikkhave  sārathi
@Footnote: 1 Sī. Ma. Yu. kusalakiriyā. ito paraṃ īdisameva. 2 Ma. - samma sārathi. Yu. - hi
@samma sārathi. 3 Po. Ma. - bhūtānukampāti.
Vipassissa   kumārassa   paṭissutvā   rathaṃ   ādāya   tato  ca  antepuraṃ
paccāniyyāsi  .  vipassī  pana  kumāro  tattheva  kesamassuṃ  ohāretvā
kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbaji 1-.
     {38.3}  Assosi  kho bhikkhave bandhumatiyā rājadhāniyā mahājanakāyo
caturāsītipāṇasahassāni   vipassī   kira   kumāro   kesamassuṃ  ohāretvā
kāsāyāni   vatthāni  acchādetvā  agārasmā  anagāriyaṃ  pabbajitoti .
Sutvāna nesaṃ etadahosi na hi nūna so orako dhammavinayo na sā orikā 2-
pabbajjā   yattha   vipassī   kumāro  kesamassuṃ  ohāretvā  kāsāyāni
vatthāni   acchādetvā  agārasmā  anagāriyaṃ  pabbajito  vipassī  hi  3-
nāma  kumāro  kesamassuṃ  ohāretvā  kāsāyāni  vatthāni acchādetvā
agārasmā  anagāriyaṃ  pabbajissati  kimaṅgaṃ pana na 4- mayanti. Athakho [5]-
bhikkhave  mahājanakāyā  6-  caturāsītipāṇasahassāni  kesamassuṃ ohāretvā
kāsāyāni  vatthāni  acchādetvā  vipassiṃ  bodhisattaṃ  agārasmā anagāriyaṃ
pabbajitaṃ   anupabbajiṃsu   .  tāya  sudaṃ  bhikkhave  parisāya  parivuto  vipassī
bodhisatto gāmanigamajanapadarājadhānīsu cārikaṃ carati.
     {38.4} Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa rahogatassa paṭisallīnassa
evaṃ  cetaso  parivitakko  udapādi na kho panetaṃ 7- paṭirūpaṃ yohaṃ ākiṇṇo
viharāmi   yannūnāhaṃ   eko  gaṇamhā  vūpakaṭṭho  vihareyyanti  .  athakho
bhikkhave  vipassī  bodhisatto  aparena  samayena  eko  gaṇamhā  vūpakaṭṭho
@Footnote: 1 Po. pabbajitoti. 2 Po. Ma. orakā. 3 Ma. Yu. pi. 4 Po. Ma.
@nasaddo natthi. 5 Yu. so.. 6 Ma. Yu. mahājanakāyo. 3 Ma. Yu. metaṃ.
Vihāsi   .   aññeneva   tāni   caturāsītipabbajitasahassāni   agamaṃsu  .
Aññena [1]- vipassī bodhisatto.
     {38.5}   Athakho   bhikkhave   vipassissa  bodhisattassa  vāsūpagatassa
rahogatassa   paṭisallīnassa   evaṃ   cetaso   parivitakko   udapādi  kicchaṃ
vatāyaṃ  loko  āpanno  jāyati  ca  jīyati  ca  mīyati ca cavati ca upapajjati
ca   atha   ca   panimassa   dukkhassa   nissaraṇaṃ   nappajānāti  jarāmaraṇassa
kudassu    2-    nāma    imassa    dukkhassa    nissaraṇaṃ    paññāyissati
jarāmaraṇassāti.
     [39]   Athakho  bhikkhave  vipassissa  bodhisattassa  etadahosi  kimhi
nu  kho  sati  jarāmaraṇaṃ  hoti  kiṃpaccayā  jarāmaraṇanti  .  athakho bhikkhave
vipassissa    bodhisattassa   yonisomanasikārā   ahu   paññāya   abhisamayo
jātiyā kho sati jarāmaraṇaṃ hoti jātipaccayā jarāmaraṇanti.
     {39.1}   Athakho   bhikkhave   vipassissa   bodhisattassa  etadahosi
kimhi   nu  kho  sati  jāti  hoti  kiṃpaccayā  jātīti  .  athakho  bhikkhave
vipassissa    bodhisattassa   yonisomanasikārā   ahu   paññāya   abhisamayo
bhave   kho   sati   jāti  hoti  bhavapaccayā  jātīti  .  athakho  bhikkhave
vipassissa   bodhisattassa   etadahosi   kimhi   nu  kho  sati  bhavo  hoti
kiṃpaccayā bhavoti.
     {39.2}  Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikārā ahu
paññāya  abhisamayo  upādāne kho sati bhavo hoti upādānapaccayā bhavoti.
Athakho bhikkhave vipassissa bodhisattassa etadahosi kimhi nu kho sati upādānaṃ hoti
@Footnote: 1 Ma. maggena. 2 Ma. Yu. kudāssu.
Kiṃpaccayā   upādānanti   .   athakho   bhikkhave   vipassissa  bodhisattassa
yonisomanasikārā    ahu    paññāya    abhisamayo   taṇhāya   kho   sati
upādānaṃ    hoti   taṇhāpaccayā   upādānanti   .   athakho   bhikkhave
vipassissa   bodhisattassa   etadahosi   kimhi  nu  kho  sati  taṇhā  hoti
kiṃpaccayā    taṇhāti    .   athakho   bhikkhave   vipassissa   bodhisattassa
yonisomanasikārā    ahu    paññāya   abhisamayo   vedanāya   kho   sati
taṇhā hoti vedanāpaccayā taṇhāti.
     {39.3}  Athakho  bhikkhave  vipassissa  bodhisattassa  etadahosi kimhi
nu  kho  sati  vedanā  hoti kiṃpaccayā vedanāti. Athakho bhikkhave vipassissa
bodhisattassa   yonisomanasikārā   ahu   paññāya   abhisamayo  phasse  kho
sati  vedanā  hoti  phassapaccayā  vedanāti  .  athakho  bhikkhave vipassissa
bodhisattassa  etadahosi  kimhi  nu kho sati phasso hoti kiṃpaccayā phassoti.
Athakho   bhikkhave  vipassissa  bodhisattassa  yonisomanasikārā  ahu  paññāya
abhisamayo saḷāyatane kho sati phasso hoti saḷāyatanapaccayā phassoti.
     {39.4}  Athakho  bhikkhave  vipassissa  bodhisattassa  etadahosi kimhi
nu  kho  sati  saḷāyatanaṃ  hoti  kiṃpaccayā  saḷāyatananti  .  athakho bhikkhave
vipassissa    bodhisattassa   yonisomanasikārā   ahu   paññāya   abhisamayo
nāmarūpe   kho   sati   saḷāyatanaṃ  hoti  nāmarūpapaccayā  saḷāyatananti .
Athakho   bhikkhave   vipassissa   bodhisattassa   etadahosi   kimhi  nu  kho
sati    nāmarūpaṃ   hoti   kiṃpaccayā   nāmarūpanti   .   athakho   bhikkhave
Vipassissa    bodhisattassa   yonisomanasikārā   ahu   paññāya   abhisamayo
viññāṇe   kho   sati   nāmarūpaṃ   hoti   viññāṇapaccayā  nāmarūpanti .
Athakho   bhikkhave   vipassissa   bodhisattassa   etadahosi   kimhi  nu  kho
sati    viññāṇaṃ   hoti   kiṃpaccayā   viññāṇanti   .   athakho   bhikkhave
vipassissa    bodhisattassa   yonisomanasikārā   ahu   paññāya   abhisamayo
nāmarūpe kho sati viññāṇaṃ hoti nāmarūpapaccayā viññāṇanti.
     {39.5}   Athakho   bhikkhave   vipassissa   bodhisattassa  etadahosi
paccudāvattati    kho    idaṃ    viññāṇaṃ   nāmarūpamhā   nāparaṃ   gacchati
ettāvatā  jāyetha  vā  jīyetha  vā  mīyetha  vā cavetha vā upapajjetha
vā    yadidaṃ    nāmarūpapaccayā    viññāṇaṃ    viññāṇapaccayā    nāmarūpaṃ
nāmarūpapaccayā    saḷāyatanaṃ    saḷāyatanapaccayā    phasso    phassapaccayā
vedanā      vedanāpaccayā     taṇhā     taṇhāpaccayā     upādānaṃ
upādānapaccayā    bhavo    bhavapaccayā   jāti   jātipaccayā   jarāmaraṇaṃ
sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā    sambhavanti    evametassa    kevalassa
dukkhakkhandhassa samudayo hoti.
     {39.6}  Samudayo  samudayoti  kho  bhikkhave  vipassissa  bodhisattassa
pubbe   ananussutesu   dhammesu   cakkhuṃ   udapādi  ñāṇaṃ  udapādi  paññā
udapādi vijjā udāpādi āloko udapādi.
     [40]   Athakho  bhikkhave  vipassissa  bodhisattassa  etadahosi  kimhi
nu  kho  asati  jarāmaraṇaṃ  na hoti kissa nirodhā jarāmaraṇanirodhoti. Athakho
bhikkhave    vipassissa    bodhisattassa   yonisomanasikārā   ahu   paññāya
Abhisamayo   jātiyā   kho   asati   jarāmaraṇaṃ   na   hoti   jātinirodhā
jarāmaraṇanirodhoti.
     {40.1}   Athakho   bhikkhave   vipassissa   bodhisattassa  etadahosi
kimhi  nu  kho  asati  jāti  na  hoti kissa nirodhā jātinirodhoti. Athakho
bhikkhave    vipassissa    bodhisattassa   yonisomanasikārā   ahu   paññāya
abhisamayo  bhave  kho  asati  jāti  na  hoti  bhavanirodhā  jātinirodhoti.
Athakho   bhikkhave   vipassissa   bodhisattassa   etadahosi   kimhi  nu  kho
asati   bhavo  na  hoti  kissa  nirodhā  bhavanirodhoti  .  athakho  bhikkhave
vipassissa      bodhisattassa      yonisomanasikārā     ahu     paññāya
abhisamayo   upādāne   kho   asati   bhavo   na  hoti  upādānanirodhā
bhavanirodhoti   .   athakho   bhikkhave   vipassissa  bodhisattassa  etadahosi
kimhi nu kho asati upādānaṃ na hoti kissa nirodhā upādānanirodhoti.
     {40.2}  Athakho  bhikkhave  vipassissa  bodhisattassa yonisomanasikārā
ahu   paññāya   abhisamayo   taṇhāya   kho   asati   upādānaṃ  na  hoti
taṇhānirodhā    upādānanirodhoti    .    athakho   bhikkhave   vipassissa
bodhisattassa  etadahosi  kimhi  nu  kho  asati taṇhā na hoti kissa nirodhā
taṇhānirodhoti  .  athakho  bhikkhave vipassissa bodhisattassa yonisomanasikārā
ahu  paññāya  abhisamayo  vedanāya  kho asati taṇhā na hoti vedanānirodhā
taṇhānirodhoti   .   athakho  bhikkhave  vipassissa  bodhisattassa  etadahosi
kimhi  nu  kho  asati  vedanā  na  hoti  kissa nirodhā vedanānirodhoti.
Athakho    bhikkhave    vipassissa    bodhisattassa   yonisomanasikārā   ahu
paññāya   abhisamayo   phasse  kho  asati  vedanā  na  hoti  phassanirodhā
vedanānirodhoti.
     {40.3}   Athakho   bhikkhave   vipassissa   bodhisattassa  etadahosi
kimhi  nu  kho  asati  phasso  na  hoti  kissa  nirodhā  phassanirodhoti .
Athakho    bhikkhave    vipassissa    bodhisattassa   yonisomanasikārā   ahu
paññāya    abhisamayo    saḷāyatane    kho   asati   phasso   na   hoti
saḷāyatananirodhā    phassanirodhoti    .    athakho    bhikkhave   vipassissa
bodhisattassa  etadahosi  kimhi  nu  kho  asati  saḷāyatanaṃ  na  hoti  kissa
nirodhā   saḷāyatananirodhoti   .  athakho  bhikkhave  vipassissa  bodhisattassa
yonisomanasikārā    ahu   paññāya   abhisamayo   nāmarūpe   kho   asati
saḷāyatanaṃ na hoti nāmarūpanirodhā saḷāyatananirodhoti.
     {40.4}  Athakho  bhikkhave  vipassissa  bodhisattassa  etadahosi kimhi
nu  kho  asati  nāmarūpaṃ  na  hoti  kissa nirodhā nāmarūpanirodhoti. Athakho
bhikkhave    vipassissa    bodhisattassa   yonisomanasikārā   ahu   paññāya
abhisamayo   viññāṇe   kho   asati   nāmarūpaṃ   na  hoti  viññāṇanirodhā
nāmarūpanirodhoti.
     {40.5}  Athakho  bhikkhave  vipassissa  bodhisattassa  etadahosi kimhi
nu  kho  asati  viññāṇaṃ  na  hoti  kissa nirodhā viññāṇanirodhoti. Athakho
bhikkhave    vipassissa    bodhisattassa   yonisomanasikārā   ahu   paññāya
abhisamayo   nāmarūpe   kho   asati   viññāṇaṃ   na  hoti  nāmarūpanirodhā
viññāṇanirodhoti   .  athakho  bhikkhave  vipassissa  bodhisattassa  etadahosi
Adhigato   kho   myāyaṃ  maggo  1-  bodhāya  2-  yadidaṃ  nāmarūpanirodhā
viññāṇanirodho     viññāṇanirodhā     nāmarūpanirodho     nāmarūpanirodhā
saḷāyatananirodho      saḷāyatananirodhā      phassanirodhā     phassanirodhā
vedanānirodho      vedanānirodhā      taṇhānirodho     taṇhānirodhā
upādānanirodho   upādānanirodhā   bhavanirodho   bhavanirodhā  jātinirodho
jātinirodhā    jarāmaraṇaṃ    sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā    nirujjhanti
evametassa  kevalassa  dukkhakkhandhassa  nirodho  hoti . Nirodho nirodhoti
kho  bhikkhave  vipassissa  bodhisattassa  pubbe  ananussutesu  dhammesu  cakkhuṃ
udapādi   ñāṇaṃ   udapādi   paññā   udapādi  vijjā  udapādi  āloko
udapādi.
     [41]  Athakho  bhikkhave  vipassī  bodhisatto  aparena samayena pañcasu
upādānakkhandhesu   udayabbayānupassī   vihāsi   iti   rūpaṃ   iti   rūpassa
samudayo    iti   rūpassa   atthaṅgamo   iti   vedanā   iti   vedanāya
samudayo    iti   vedanāya   atthaṅgamo   iti   saññā   iti   saññāya
samudayo   iti   saññāya   atthaṅgamo   iti   saṅkhārā  iti  saṅkhārānaṃ
samudayo   iti   saṅkhārānaṃ   atthaṅgamo   iti  viññāṇaṃ  iti  viññāṇassa
samudayo     iti    viññāṇassa    atthaṅgamoti    .    tassa    pañcasu
upādānakkhandhesu      udayabbayānupassino      viharato      nacirasseva
anupādāya āsavehi cittaṃ vimuccīti 3-.
                   Dutiyabhāṇavāraṃ.
@Footnote: 1 Yu. vipassanāmaggo. 2 Ma. sambodhāya. 3 Po. vimuccati.
     [42]  Athakho  bhikkhave  vipassissa  bhagavato arahato sammāsambuddhassa
etadahosi   yannūnāhaṃ  dhammaṃ  deseyyanti  .  athakho  bhikkhave  vipassissa
bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa  etadahosi  adhigato  kho  me  ayaṃ
dhammo   gambhīro   duddaso   duranubodho   santo   paṇīto  atakkāvacaro
nipuṇo   paṇḍitavedanīyo   ālayarāmā   kho   panāyaṃ   pajā  ālayaratā
ālayasammuditā    ālayarāmāya    kho    pana    pajāya    ālayaratāya
ālayasammuditāya     duddasaṃ     idaṃ     ṭhānaṃ    yadidaṃ    idappaccayatā
paṭiccasamuppādo   idampi   kho   ṭhānaṃ   duddasaṃ  yadidaṃ  sabbasaṅkhārasamatho
sabbūpadhipaṭinissaggo   taṇhakkhayo   virāgo   nirodho   nibbānaṃ  ahañceva
kho  pana  dhammaṃ  deseyyaṃ  pare  ca me na ājāneyyuṃ so mamassa kilamatho
sā mamassa vihesāti.
     {42.1}  Apissudaṃ  1- bhikkhave vipassiṃ bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ
imā anacchariyā gāthā paṭibhaṃsu pubbe assutapubbā
         kicchena me adhigataṃ         halandāni pakāsituṃ
         rāgadosaparetehi           nāyaṃ dhammo susambuddho.
         Paṭisotagāmiṃ nipuṇaṃ       gambhīraṃ duddasaṃ aṇuṃ
         rāgarattā na dakkhanti    tamokkhandhena āvutāti.
     [43]  Itiha  bhikkhave  vipassissa  bhagavato  arahato sammāsambuddhassa
paṭisañcikkhato appossukkatāya cittaṃ nami no dhammadesanāya.
@Footnote: 1 Sī. Ma. Yu. apissu.
     [44]   Athakho   bhikkhave   aññatarassa   mahābrahmuno   vipassissa
bhagavato    arahato    sammāsambuddhassa   cetasā   cetoparivitakkamaññāya
etadahosi  nassati  vata  bho  loko  vinassati vata bho loko yatra hi nāma
vipassissa     bhagavato    arahato    sammāsambuddhassa    appossukkatāya
cittaṃ  nami  1-  no  dhammadesanāyāti  .  athakho so bhikkhave mahābrahmā
seyyathāpi   nāma   balavā   puriso   sammiñjitaṃ   vā  bāhaṃ  pasāreyya
pasāritaṃ  vā  bāhaṃ  sammiñjeyya  evameva  [2]- brahmaloke antarahito
vipassissa   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa   purato  pāturahosi .
Athakho   [3]-   bhikkhave   mahābrahmā   ekaṃsaṃ   uttarāsaṅgaṃ  karitvā
dakkhiṇajānumaṇḍalaṃ    paṭhaviyaṃ    nidahanto    4-   yena   vipassī   bhagavā
arahaṃ    sammāsambuddho    tenañjaliṃ    paṇāmetvā    vipassiṃ   bhagavantaṃ
arahantaṃ   sammāsambuddhaṃ   etadavoca   desetu   bhante   bhagavā   dhammaṃ
desetu  sugato  dhammaṃ  santīdha  5-  sattā  apparajakkhajātikā  assavanatā
dhammassa parihāyanti bhavissanti dhammassa aññātāroti.
     {44.1}  Evaṃ  vutte  bhikkhave  vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho
taṃ    mahābrahmānaṃ    etadavoca   mayhaṃpi   kho   brahme   etadahosi
yannūnāhaṃ   dhammaṃ   deseyyanti   .   tassa   mayhaṃ  brahme  etadahosi
adhigato   kho   me   ayaṃ  dhammo  gambhīro  duddaso  duranubodho  santo
paṇīto     atakkāvacaro     nipuṇo     paṇḍitavedanīyo     ālayarāmā
kho   panāyaṃ   pajā   ālayaratā   ālayasammuditā   ālayarāmāya   kho
pana pajāya ālayaratāya
@Footnote: 1 Ma. Yu. namati. 2 Po. Ma. kho. 3 Ma. Yu. so. 4 Ma. Yu. nihantvā.
@5 Ma. Yu. santi. ito paraṃ īdisameva.
Ālayasammuditāya     duddasaṃ     idaṃ     ṭhānaṃ    yadidaṃ    idappaccayatā
paṭiccasamuppādo   idampi   kho   ṭhānaṃ   duddasaṃ  yadidaṃ  sabbasaṅkhārasamatho
sabbūpadhipaṭinissaggo  taṇhakkhayo  virāgo  nirodho  nibbānaṃ  1-  ahañceva
kho  pana  dhammaṃ  deseyyaṃ  pare  ca me na ājāneyyuṃ so mamassa kilamatho
sā  mamassa  vihesāti  .  apissudaṃ  2-  brahme  imā anacchariyā gāthā
paṭibhaṃsu   pubbe   me   assutapubbā   kicchena   me   adhigataṃ  halandāni
pakāsituṃ    .pe.    āvutāti    itiha   me   brahme   paṭisañcikkhato
appossukkatāya cittaṃ nami no dhammadesanāyāti.
     {44.2}  Dutiyampi  kho  bhikkhave  so  mahābrahmā  .pe. Tatiyampi
kho   bhikkhave  so  mahābrahmā  vipassiṃ  bhagavantaṃ  arahantaṃ  sammāsambuddhaṃ
etadavoca  desetu  bhante  bhagavā dhammaṃ desetu sugato dhammaṃ santīdha sattā
apparajakkhajātikā   assavanatā   dhammassa   parihāyanti  bhavissanti  dhammassa
aññātāroti.
     {44.3}   Athakho   bhikkhave  vipassī  bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho
brahmuno   [3]-  ajjhesanaṃ  viditvā  sattesu  [4]-  kāruññataṃ  paṭicca
buddhacakkhunā  lokaṃ  volokesi  .  addasā  kho  bhikkhave  vipassī  bhagavā
arahaṃ    sammāsambuddho    buddhacakkhunā    lokaṃ   volokento   satte
apparajakkhe     mahārajakkhe    tikkhindriye    mudindriye    svākāre
dvākāre   suviññāpaye  duviññāpaye  bhabbe  5-  abhabbe  appekacce
paralokavajjabhayadassāvino  6-  viharante  .  seyyathāpi nāma uppaliniyaṃ vā
@Footnote: 1 Po. nibbānanti. 2 Sī. Ma. Yu. apissumaṃ. 3 Ma. Yu. ca. 4 Po. Ma. Yu. ca.
@5 Ma. Yu. bhabbe abhabbeti pāṭhadvayaṃ natthi. ito paraṃ īdisameva.
@6 Ma. ... dassāvine.
Paduminiyaṃ   vā   puṇḍarīkiniyaṃ   vā  appekaccāni  uppalāni  vā  padumāni
vā  puṇḍarīkāni  vā  udake  jātāni  udake  saṃvaḍḍhāni 1- udakānugatāni
antonimuggaposīni    appekaccāni    uppalāni    vā    padumāni   vā
puṇḍarīkāni   vā   udake   jātāni   udake   saṃvaḍḍhāni   samodakaṭhitāni
appekaccāni   uppalāni   vā   padumāni   vā  puṇḍarīkāni  vā  udake
jātāni  udake  saṃvaḍḍhāni  udakā  accuggamma  tiṭṭhanti  2-  anupalittāni
udakena   evameva   kho  bhikkhave  vipassī  bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho
buddhacakkhunā    lokaṃ    volokento    addasa    satte   apparajakkhe
mahārajakkhe  tikkhindriye  mudindriye  svākāre  dvākāre  suviññāpaye
duviññāpaye    bhabbe   abhabbe   appekacce   paralokavajjabhayadassāvino
viharante [3]-.
     {44.4}  Athakho  [4]-  bhikkhave  mahābrahmā  vipassissa  bhagavato
arahato    sammāsambuddhassa    cetasā    cetoparivitakkamaññāya   vipassiṃ
bhagavantaṃ arahantaṃ sammāsambuddhaṃ gāthāhi ajjhabhāsi
     [45]  Sele yathā pabbatamuddhaniṭṭhito
               yathāpi passe janataṃ samantato
               tathūpamaṃ dhammamayaṃ sumedhaso
               pāsādamāruyha samantacakkhu
               sokāvakiṇṇaṃ 5- janatamapetasoko
               avekkhassu jātijarābhibhūtaṃ.
@Footnote: 1 saṃbaddhānītipi pāṭho. 2 Ma. ṭhitāni. Yu. ṭhanti. 3 Ma. appekacce na
@paralokavajjabhayadassāvine. 4 Ma. Yu. so. 5 Ma. Yu. sokavatiṇṇaṃ.
               Uṭṭhehi vīra vijitasaṅgāma
               satthavāha anaṇa vivara 1- loke
     desetu 2- bhagavā dhammaṃ      aññātāro bhavissantīti.
     [46]  Evaṃ  vutte  3- bhikkhave vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho
taṃ mahābrahmānaṃ gāthāya ajjhabhāsi
               apārutā te 4- amatassa dvārā
               ye sotavanto pamuñcantu saddhaṃ
               vihiṃsasaññī paguṇaṃ nabhāsiṃ
               dhammaṃ paṇītaṃ manujesu brahmeti.
     [47]   Athakho  [5]-  bhikkhave  mahābrahmā  katāvakāso  khomhi
vipassinā     bhagavatā    arahatā    sammāsambuddhena    dhammadesanāyāti
vipassiṃ    bhagavantaṃ    arahantaṃ    sammāsambuddhaṃ   abhivādetvā   padakkhiṇaṃ
katvā tattheva antaradhāyi.
     [48]  Athakho  bhikkhave  vipassissa  bhagavato arahato sammāsambuddhassa
etadahosi   kassa  nu  kho  ahaṃ  paṭhamaṃ  dhammaṃ  deseyyaṃ  ko  imaṃ  dhammaṃ
khippameva    ājānissatīti   .   athakho   bhikkhave   vipassissa   bhagavato
arahato   sammāsambuddhassa   etadahosi  ayaṃ  kho  khaṇḍo  ca  rājaputto
tisso    ca    purohitaputto    bandhumatiyā    rājadhāniyā    paṭivasanti
paṇḍitā   viyattā   medhāvino   dīgharattaṃ   apparajakkhajātikā   yannūnāhaṃ
khaṇḍassa   ca   rājaputtassa   tissassa   ca   purohitaputtassa  paṭhamaṃ  dhammaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. vicara. 2 Ma. desassu. 3 Ma. Yu. athakho. 4 Ma. Yu. tesaṃ.
@5 Ma. Yu. so.
Deseyyaṃ te imaṃ dhammaṃ khippameva ājānissantīti.
     {48.1}   Athakho   bhikkhave  vipassī  bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho
seyyathāpi  nāma  balavā  puriso  sammiñjitaṃ  vā  bāhaṃ pasāreyya pasāritaṃ
vā   bāhaṃ  sammiñjeyya  evameva  bodhirukkhamūle  antarahito  bandhumatiyā
rājadhāniyā  kheme  migadāye  pāturahosi . Athakho bhikkhave vipassī bhagavā
arahaṃ   sammāsambuddho   migadāyapālaṃ   1-  āmantesi  ehi  tvaṃ  samma
migadāyapāla    bandhumatiṃ    rājadhāniṃ    pavisitvā    khaṇḍañca   rājaputtaṃ
tissañca   purohitaputtaṃ   evaṃ   vadehi   vipassī   [2]-   bhagavā  arahaṃ
sammāsambuddho   bandhumatiṃ  rājadhāniṃ  anuppatto  kheme  migadāye  viharati
so  tumhākaṃ  dassanakāmoti  .  evaṃ  bhanteti  kho bhikkhave migadāyapālo
vipassissa    bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa   paṭissutvā   bandhumatiṃ
rājadhāniṃ    pavisitvā    khaṇḍañca    rājaputtaṃ    tissañca   purohitaputtaṃ
etadavoca  vipassī  [3]-  bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho bandhumatiṃ rājadhāniṃ
anuppatto kheme migadāye viharati so tumhākaṃ dassanakāmoti.
     {48.2}  Athakho bhikkhave khaṇḍo ca rājaputto tisso ca purohitaputto
bhaddāni   bhaddāni  yānāni  yojāpetvā  bhaddaṃ  bhaddaṃ  yānaṃ  abhiruhitvā
bhaddehi   bhaddehi  yānehi  bandhumatiyā  rājadhāniyā  niyiṃsu  yena  khemo
migadāyo   tena   pāyiṃsu   yāvatikā   yānassa   bhūmi  yānena  gantvā
yānā   paccorohitvā   pattikā   4-   yena   vipassī   bhagavā  arahaṃ
sammāsambuddho     tenupasaṅkamiṃsu     upasaṅkamitvā    vipassiṃ    bhagavantaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. dāyapālaṃ. ito paraṃ īdisameva. 2-3 Ma. Yu. bhante. 4 Ma. Yu. pattikāva.
Arahantaṃ sammāsambuddhaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
     {48.3}   Tesaṃ  vipassī  bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho  anupubbīkathaṃ
kathesi   seyyathīdaṃ   dānakathaṃ  sīlakathaṃ  saggakathaṃ  kāmānaṃ  ādīnavaṃ  okāraṃ
saṅkilesaṃ  nekkhamme  1-  ānisaṃsaṃ  pakāsesi . Yadā te bhagavā aññāsi
kallacitte   muducitte  vinīvaraṇacitte  udaggacitte  pasannacitte  atha  yā
buddhānaṃ   sāmukkaṃsikā   dhammadesanā  taṃ  pakāsesi  dukkhaṃ  samudayaṃ  nirodhaṃ
maggaṃ   .   seyyathāpi   nāma   suddhavatthaṃ  apagatakāḷakaṃ  sammadeva  rajanaṃ
paṭiggaṇheyya    evameva    khaṇḍassa   ca   rājaputtassa   tissassa   ca
purohitaputtassa   tasmiṃyeva   āsane   virajaṃ   vītamalaṃ  dhammacakkhuṃ  udapādi
yaṅkiñci samudayadhammaṃ sabbantaṃ nirodhadhammanti.
     {48.4}  Te  diṭṭhadhammā  pattadhammā  viditadhammā pariyogāḷhadhammā
tiṇṇavicikicchā      vigatakathaṃkathā      vesārajjappattā     aparappaccayā
satthu   sāsane   vipassiṃ   bhagavantaṃ   arahantaṃ   sammāsambuddhaṃ  etadavocuṃ
abhikkantaṃ   bhante   abhikkantaṃ   bhante   seyyathāpi   bhante   nikkujjitaṃ
vā  ukkujjeyya  paṭicchannaṃ  vā  vivareyya  mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya
andhakāre   vā   telappajjotaṃ   dhāreyya  cakkhumanto  rūpāni  dakkhanti
evameva  bhagavatā  anekapariyāyena  dhammo  pakāsito  ete  mayaṃ bhante
bhagavantaṃ   saraṇaṃ   gacchāma   dhammañca   labheyyāma   mayaṃ  bhante  bhagavato
santike     pabbajjaṃ     labheyyāma     upasampadanti     .     alatthuṃ
@Footnote: 1 nikkhametipi pāṭho.
Kho    bhikkhave   khaṇḍo   ca   rājaputto   tisso   ca   purohitaputto
vipassissa    bhagavato    arahato    sammāsambuddhassa   santike   pabbajjaṃ
alatthuṃ   upasampadaṃ   .   te   vipassī   bhagavā   arahaṃ   sammāsambuddho
dhammiyā    kathāya    sandassesi   samādapesi   samuttejesi   sampahaṃsesi
saṅkhārānaṃ  ādīnavaṃ  okāraṃ  saṅkilesaṃ nekkhamme 1- ānisaṃsaṃ pakāsesi.
Tesaṃ   vipassinā   bhagavatā   arahatā   sammāsambuddhena  dhammiyā  kathāya
sandassiyamānānaṃ    samādapiyamānānaṃ   samuttejiyamānānaṃ   sampahaṃsiyamānānaṃ
nacirasseva anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsu.
     [49]  Assosi  kho  bhikkhave  bandhumatiyā rājadhāniyā mahājanakāyo
caturāsītipāṇasahassāni    vipassī    kira   bhagavā   arahaṃ   sammāsambuddho
bandhumatiṃ   rājadhāniṃ   anuppatto   kheme   migadāye  viharati  khaṇḍo  ca
kira   rājaputto   tisso  ca  purohitaputto  vipassissa  bhagavato  arahato
sammāsambuddhassa   santike   kesamassuṃ  ohāretvā  kāsāyāni  vatthāni
acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajitāti.
     {49.1}  Sutvāna  nesaṃ etadahosi na hi nūna so orako dhammavinayo
na  sā  orikā  2-  pabbajjā  yattha  khaṇḍo  ca  rājaputto  tisso ca
purohitaputto  kesamassuṃ  ohāretvā  kāsāyāni  vatthāni  acchādetvā
agārasmā  anagāriyaṃ  pabbajitā  khaṇḍo  ca  hi  nāma rājaputto tisso ca
purohitaputto  kesamassuṃ  ohāretvā  kāsāyāni  vatthāni  acchādetvā
agārasmā   anagāriyaṃ   pabbajissanti   kimaṅgaṃ   pana  na  3-  mayanti  ca
@Footnote: 1 Ma. Yu. nibbāne. 2 Ma. Yu. orakā. 3 Po. Ma. nasaddo natthi.
Athakho   so   bhikkhave   mahājanakāyo  caturāsītipāṇasahassāni  bandhumatiyā
rājadhāniyā   nikkhamitvā   yena  khemo  migadāyo  yena  vipassī  bhagavā
arahaṃ   sammāsambuddho   tenupasaṅkamiṃsu   upasaṅkamitvā   vipassiṃ   bhagavantaṃ
arahantaṃ sammāsambuddhaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
     {49.2}   Tesaṃ  vipassī  bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho  anupubbīkathaṃ
kathesi   seyyathīdaṃ   dānakathaṃ  sīlakathaṃ  saggakathaṃ  kāmānaṃ  ādīnavaṃ  okāraṃ
saṅkilesaṃ  nekkhamme  ānisaṃsaṃ  pakāsesi  .  yadā  te  bhagavā  aññāsi
kallacitte   muducitte   vinīvaraṇacitte   udaggacitte   pasannacitte   atha
yā   buddhānaṃ   sāmukkaṃsikā   dhammadesanā   taṃ  pakāsesi  dukkhaṃ  samudayaṃ
nirodhaṃ   maggaṃ   .   seyyathāpi  nāma  suddhavatthaṃ  apagatakāḷakaṃ  sammadeva
rajanaṃ   paṭiggaṇheyya   evameva   tesaṃ  caturāsītipāṇasahassānaṃ  tasmiṃyeva
āsane   virajaṃ  vītamalaṃ  dhammacakkhuṃ  udapādi  yaṅkiñci  samudayadhammaṃ  sabbantaṃ
nirodhadhammanti.
     {49.3}  Te  diṭṭhadhammā  pattadhammā  viditadhammā pariyogāḷhadhammā
tiṇṇavicikicchā      vigatakathaṃkathā      vesārajjappattā     aparappaccayā
satthu   sāsane   vipassiṃ   bhagavantaṃ   arahantaṃ   sammāsambuddhaṃ  etadavocuṃ
abhikkantaṃ   bhante   abhikkantaṃ  bhante  seyyathāpi  bhante  nikkujjitaṃ  vā
ukkujjeyya   paṭicchannaṃ  vā  vivareyya  mūḷhassa  vā  maggaṃ  ācikkheyya
andhakāre   vā   telappajjotaṃ   dhāreyya  cakkhumanto  rūpāni  dakkhanti
evameva   bhagavatā   anekapariyāyena   dhammo   pakāsito   ete  mayaṃ
bhante     bhagavantaṃ     saraṇaṃ     gacchāma     dhammañca     bhikkhusaṅghañca
Labheyyāma    mayaṃ    bhante   bhagavato   santike   pabbajjaṃ   labheyyāma
upasampadanti.
     {49.4}   Alatthuṃ   kho   bhikkhave   tāni   caturāsītipāṇasahassāni
vipassissa    bhagavato    arahato    sammāsambuddhassa   santike   pabbajjaṃ
alatthuṃ   upasampadaṃ   .   te   vipassī   bhagavā   arahaṃ   sammāsambuddho
dhammiyā    kathāya    sandassesi   samādapesi   samuttejesi   sampahaṃsesi
saṅkhārānaṃ  ādīnavaṃ  okāraṃ  saṅkilesaṃ  nibbāne 1- ānisaṃsaṃ pakāsesi.
Tesaṃ    vipassinā    bhagavatā    arahatā    sammāsambuddhena    dhammiyā
kathāya      sandassiyamānānaṃ      samādapiyamānānaṃ     samuttejiyamānānaṃ
sampahaṃsiyamānānaṃ     nacirasseva     anupādāya     āsavehi    cittāni
vimucciṃsu.
     [50]  Assosuṃ  kho  bhikkhave  tāni [2]- caturāsītipabbajitasahassāni
vipassī    kira    bhagavā    arahaṃ   sammāsambuddho   bandhumatiṃ   rājadhāniṃ
anuppatto   kheme   migadāye   viharati   dhammañca   kira   desetīti .
Athakho    bhikkhave    tāni    caturāsītipabbajitasahassāni   yena   bandhumatī
rājadhānī    yena   khemo   migadāyo   yena   vipassī   bhagavā   arahaṃ
sammāsambuddho     tenupasaṅkamiṃsu     upasaṅkamitvā    vipassiṃ    bhagavantaṃ
arahantaṃ sammāsambuddhaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu.
     {50.1}  Tesaṃ  vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho anupubbīkathaṃ kathesi
seyyathīdaṃ  dānakathaṃ  sīlakathaṃ  saggakathaṃ  kāmānaṃ  ādīnavaṃ  okāraṃ  saṅkilesaṃ
nekkhamme  ānisaṃsaṃ  pakāsesi  .  yadā  te  bhagavā  aññāsi kallacitte
@Footnote: 1 nekkhammetipi pāṭhena bhavitabbaṃ. 2 Ma. Yu. purimāni.
Muducitte   vinīvaraṇacitte   udaggacitte   pasannacitte  atha  yā  buddhānaṃ
sāmukkaṃsikā   dhammadesanā  taṃ  pakāsesi  dukkhaṃ  samudayaṃ  nirodhaṃ  maggaṃ .
Seyyathāpi   nāma  suddhavatthaṃ  apagatakāḷakaṃ  sammadeva  rajanaṃ  paṭiggaṇheyya
evameva   tesaṃ   caturāsītipabbajitasahassānaṃ   tasmiṃyeva   āsane   virajaṃ
vītamalaṃ     dhammacakkhuṃ     udapādi     yaṅkiñci    samudayadhammaṃ    sabbantaṃ
nirodhadhammanti.
     {50.2}  Te  diṭṭhadhammā  pattadhammā  viditadhammā pariyogāḷhadhammā
tiṇṇavicikicchā      vigatakathaṃkathā      vesārajjappattā     aparappaccayā
satthu   sāsane   vipassiṃ   bhagavantaṃ   arahantaṃ   sammāsambuddhaṃ  etadavocuṃ
abhikkantaṃ  bhante  abhikkantaṃ  bhante  seyyathāpi  [1]-  bhante  nikkujjitaṃ
vā   ukkujjeyya   paṭicchannaṃ   vā   vivareyya   mūḷhassa   vā   maggaṃ
ācikkheyya    andhakāre   vā   telappajjotaṃ   dhāreyya   cakkhumanto
rūpāni   dakkhanti   evameva  bhagavatā  anekapariyāyena  dhammo  pakāsito
ete   mayaṃ   bhante   bhagavantaṃ   saraṇaṃ   gacchāma  dhammañca  bhikkhusaṅghañca
labheyyāma    mayaṃ    bhante   bhagavato   santike   pabbajjaṃ   labheyyāma
upasampadanti.
     {50.3}   Alatthuṃ   kho   bhikkhave  tāni  caturāsītipabbajitasahassāni
vipassissa    bhagavato    arahato    sammāsambuddhassa   santike   pabbajjaṃ
alatthuṃ   upasampadaṃ   .   te   vipassī   bhagavā   arahaṃ   sammāsambuddho
dhammiyā    kathāya    sandassesi   samādapesi   samuttejesi   sampahaṃsesi
saṅkhārānaṃ  ādīnavaṃ  okāraṃ  saṅkilesaṃ nekkhamme 2- ānisaṃsaṃ pakāsesi.
Tesaṃ   vipassinā   bhagavatā   arahatā   sammāsambuddhena  dhammiyā  kathāya
@Footnote: 1 Po. Ma. nāma. 2 Ma. Yu. nibbāne.
Sandassiyamānānaṃ    samādapiyamānānaṃ   samuttejiyamānānaṃ   sampahaṃsiyamānānaṃ
nacirasseva anupādāya āsavehi cittāni vimucciṃsu.
     [51]   Tena   kho   pana  1-  samayena  bandhumatiyā  rājadhāniyā
mahābhikkhusaṅgho   paṭivasati   aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ   .   athakho   bhikkhave
vipassissa      bhagavato     arahato     sammāsambuddhassa     rahogatassa
paṭisallīnassa   evaṃ   cetaso   parivitakko  udapādi  mahā  kho  etarahi
bhikkhusaṅgho    bandhumatiyā   rājadhāniyā   paṭivasati   aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ
yannūnāhaṃ   bhikkhū   anujāneyyaṃ   caratha   bhikkhave   cārikaṃ   bahujanahitāya
bahujanasukhāya   lokānukampāya   atthāya   hitāya   sukhāya   devamanussānaṃ
mā   ekena   dve   agamittha   desetha   bhikkhave  dhammaṃ  ādikalyāṇaṃ
majjhekalyāṇaṃ    pariyosānakalyāṇaṃ    sātthaṃ    sabyañjanaṃ   kevalaparipuṇṇaṃ
parisuddhaṃ    brahmacariyaṃ    pakāsetha   santīdha   sattā   apparajakkhajātikā
assavanatā    dhammassa    parihāyanti   bhavissanti   dhammassa   aññātāro
apica    channaṃ    channaṃ    vassānaṃ    accayena    bandhumatī    rājadhānī
upasaṅkamitabbā pātimokkhuddesāyāti.
     {51.1}  Athakho  bhikkhave  aññataro  mahābrahmā vipassissa bhagavato
arahato  sammāsambuddhassa  cetasā  cetoparivitakkamaññāya  seyyathāpi nāma
balavā  puriso  sammiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya pasāritaṃ vā bāhaṃ sammiñjeyya
evameva  brahmaloke antarahito vipassissa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
@Footnote: 1 Sī. Ma. Yu. tena kho pana bhikkhave.
Purato  pāturahosi  .  athakho  so bhikkhave mahābrahmā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ
karitvā  yena  vipassī  bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho tenañjalimpaṇāmetvā
vipassiṃ   bhagavantaṃ   arahantaṃ   sammāsambuddhaṃ  etadavoca  evametaṃ  bhagavā
evametaṃ  sugata  mahā kho bhante etarahi bhikkhusaṅgho bandhumatiyā rājadhāniyā
paṭivasati   aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ   anujānātu  bhante  bhagavā  bhikkhū  caratha
bhikkhave   cārikaṃ   bahujanahitāya   bahujanasukhāya   lokānukampāya   atthāya
hitāya  sukhāya  devamanussānaṃ  mā  ekena  dve agamittha desetha bhikkhave
dhammaṃ   ādikalyāṇaṃ   majjhekalyāṇaṃ   pariyosānakalyāṇaṃ  sātthaṃ  sabyañjanaṃ
kevalaparipuṇṇaṃ    parisuddhaṃ    brahmacariyaṃ    pakāsetha    santīdha    sattā
apparajakkhajātikā   assavanatā   dhammassa   parihāyanti  bhavissanti  dhammassa
aññātāro  1-  apica  bhante  mayaṃ  tathā  karissāma  yathā  bhikkhū  channaṃ
channaṃ    vassānaṃ    accayena    bandhumatiṃ    rājadhāniṃ    upasaṅkamissanti
pātimokkhuddesāyāti   .   idamavoca   bhikkhave   so  mahābrahmā  idaṃ
vatvā   vipassiṃ   bhagavantaṃ  arahantaṃ  sammāsambuddhaṃ  abhivādetvā  padakkhiṇaṃ
katvā tattheva antaradhāyi.
     [52]   Athakho   bhikkhave   vipassī   bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho
sāyaṇhasamaye   2-   paṭisallānā  vuṭṭhito  bhikkhū  āmantesi  idha  mayhaṃ
bhikkhave   rahogatassa   paṭisallīnassa   evaṃ  cetaso  parivitakko  udapādi
mahā   kho   etarahi   bhikkhusaṅgho   bandhumatiyā   rājadhāniyā   paṭivasati
@Footnote: 1 Ma. aññātāroti. 2 Ma. sāyaṇhasamayaṃ.
Aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ     yannūnāhaṃ     bhikkhū     anujāneyyaṃ     caratha
bhikkhave   cārikaṃ   bahujanahitāya   bahujanasukhāya   lokānukampāya   atthāya
hitāya   sukhāya   devamanussānaṃ   mā   ekena  dve  agamittha  desetha
bhikkhave   dhammaṃ   ādikalyāṇaṃ   majjhekalyāṇaṃ   pariyosānakalyāṇaṃ  sātthaṃ
sabyañjanaṃ    kevalaparipuṇṇaṃ    parisuddhaṃ    brahmacariyaṃ   pakāsetha   santīdha
sattā   apparajakkhajātikā   assavanatā   dhammassa   parihāyanti  bhavissanti
dhammassa    aññātāro    apica    channaṃ    channaṃ   vassānaṃ   accayena
bandhumatī rājadhānī upasaṅkamitabbā pātimokkhuddesāyāti
     {52.1}   athakho   bhikkhave  aññataro  mahābrahmā  mama  cetasā
cetoparivitakkamaññāya    seyyathāpi   nāma   balavā   puriso   sammiñjitaṃ
vā   bāhaṃ   pasāreyya   pasāritaṃ   vā   bāhaṃ  sammiñjeyya  evameva
brahmaloke   antarahito   mama  purato  pāturahosi  athakho  so  bhikkhave
mahābrahmā  ekaṃsaṃ  uttarāsaṅgaṃ  karitvā  yenāhaṃ  tenañjalimpaṇāmetvā
maṃ  etadavoca  evametaṃ  bhagavā  evametaṃ  sugata mahā kho bhante etarahi
bhikkhusaṅgho    bandhumatiyā   rājadhāniyā   paṭivasati   aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ
anujānātu   bhante   bhagavā   bhikkhū  caratha  bhikkhave  cārikaṃ  bahujanahitāya
bahujanasukhāya   lokānukampāya   atthāya   hitāya   sukhāya   devamanussānaṃ
mā   ekena   dve   agamittha   desetha   bhikkhave  dhammaṃ  ādikalyāṇaṃ
majjhekalyāṇaṃ    pariyosānakalyāṇaṃ    sātthaṃ    sabyañjanaṃ   kevalaparipuṇṇaṃ
parisuddhaṃ    brahmacariyaṃ    pakāsetha   santīdha   sattā   apparajakkhajātikā
Assavanatā       dhammassa      parihāyanti      bhavissanti      dhammassa
aññātāro   1-   apica   bhante   mayaṃ   tathā  karissāma  yathā  bhikkhū
channaṃ   channaṃ   vassānaṃ   accayena   bandhumatiṃ   rājadhāniṃ  upasaṅkamissanti
pātimokkhuddesāyāti    idamavoca    bhikkhave   so   mahābrahmā   idaṃ
vatvā maṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tattheva antaradhāyi.
     {52.2}    Anujānāmi    bhikkhave   caratha   cārikaṃ   bahujanahitāya
bahujanasukhāya   lokānukampāya   atthāya   hitāya   sukhāya   devamanussānaṃ
mā   ekena   dve   agamittha   desetha   bhikkhave  dhammaṃ  ādikalyāṇaṃ
majjhekalyāṇaṃ    pariyosānakalyāṇaṃ    sātthaṃ    sabyañjanaṃ    kelaparipuṇṇaṃ
parisuddhaṃ    brahmacariyaṃ    pakāsetha   santīdha   sattā   apparajakkhajātikā
assavanatā    dhammassa    parihāyanti   bhavissanti   dhammassa   aññātāro
apica   2-  mayaṃ  tathā  karissāma  yathā  channaṃ  channaṃ  vassānaṃ  accayena
bandhumatī  rājadhānī  upasaṅkamitabbā  pātimokkhuddesāyāti . Athakho [3]-
bhikkhave bhikkhū yebhuyyena ekāheneva janapadacārikaṃ pakkamiṃsu.
     [53]  Tena  kho  pana  samayena  jambūdīpe caturāsītiāvāsasahassāni
honti  .  ekamhi  vasse  nikkhante  devatā  saddamanussāvesuṃ  nikkhantaṃ
kho   mārisā   ekavassaṃ  pañcidāni  vassāni  sesāni  pañcannaṃ  vassānaṃ
accayena   bandhumatī   rājadhānī  upasaṅkamitabbā  pātimokkhuddesāyāti .
Dvīsu      vassesu      nikkhantesu      devatā      saddamanussāvesuṃ
@Footnote: 1 Ma. aññātāroti. 2 Po. apica bhante mayaṃ. Ma. Yu. apica bhikkhave channaṃ
@channaṃ .... mayaṃ tathā karissāma yathāti pāṭhā pana natthi. ito paraṃ yāva
@pātimokkhuddesāyātīti atireka pādhā bhavitabbaṃ. 3 Yu. te.
Nikkhantāni   kho  mārisā  dve  vassāni  cattārīdāni  vassāni  sesāni
catunnaṃ    vassānaṃ    accayena    bandhumatī    rājadhānī   upasaṅkamitabbā
pātimokkhuddesāyāti    .    tīsu    vassesu    nikkhantesu    devatā
saddamanussāvesuṃ   nikkhantāni   kho   mārisā   tīṇi   vassāni   tīṇīdāni
vassāni    sesāni    tiṇṇaṃ   vassānaṃ   accayena   bandhumatī   rājadhānī
upasaṅkamitabbā   pātimokkhuddesāyāti   .   catūsu   vassesu  nikkhantesu
devatā   saddamanussāvesuṃ   nikkhantāni   kho  mārisā  cattāri  vassāni
dvedāni    vassāni   sesāni   dvinnaṃ   vassānaṃ   accayena   bandhumatī
rājadhānī upasaṅkamitabbā pātimokkhuddesāyāti.
     {53.1}   Pañcasu   vassesu  nikkhantesu  devatā  saddamanussāvesuṃ
nikkhantāni  kho  mārisā  pañca  vassāni  ekaṃdāni  vassaṃ  sesaṃ  ekassa
vassassa  accayena bandhumatī rājadhānī upasaṅkamitabbā pātimokkhuddesāyāti.
Chasu  vassesu  nikkhantesu  devatā  saddamanussāvesuṃ nikkhantāni kho mārisā
chabbassāni    samayodāni    bandhumatī    1-   rājadhānī   upasaṅkamitabbā
pātimokkhuddesāyāti  .  athakho  te  bhikkhave  bhikkhū  appekacce sakena
iddhānubhāvena  appekacce  devatānaṃ  2-  iddhānubhāvena  ekāheneva
bandhumatiṃ rājadhāniṃ upasaṅkamiṃsu pātimokkhuddesāyāti.
     [54]   Tatra  sudaṃ  bhikkhave  vipassī  bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho
bhikkhusaṅghe evaṃ pātimokkhaṃ uddissati 3-
@Footnote: 1 Ma. Yu. bandhumatiṃ rājadhāniṃ upasaṅkamituṃ. 2 Yu. devānaṃ. 3 Ma. Yu. uddisati.
           Khantī paramaṃ tapo tītikkhā
           nibbānaṃ paramaṃ vadanti buddhā
           na hi pabbajito parūpaghātī
           [1]- Samaṇo hoti paraṃ viheṭhayanto.
       Sabbapāpassa akaraṇaṃ    kusalassūpasampadā
       sacittapariyodapanaṃ      etaṃ buddhānasāsanaṃ.
       Anūpavādo anūpaghāto  pātimokkhe ca saṃvaro
       mattaññutā ca bhattasmiṃ  pantañca sayanāsanaṃ
       adhicitte ca āyogo  etaṃ buddhānasāsananti.
     [55]  Ekamidāhaṃ  bhikkhave  samayaṃ  ukkaṭṭhāyaṃ  viharāmi subhavane 2-
sālarājamūle    .   tassa   mayhaṃ   bhikkhave   rahogatassa   paṭisallīnassa
evaṃ   cetaso   parivitakko   udapādi   na  kho  so  suddhāvāso  3-
sulabharūpo   yo   mayā   anāvutthapubbo   4-   iminā  dīghena  addhunā
aññatra    suddhāvāsehi    devehi    yannūnāhaṃ    yena   suddhāvāsā
devā    tena   upasaṅkameyyanti   .   athakhohaṃ   bhikkhave   seyyathāpi
nāma   balavā   puriso   sammiñjitaṃ   vā   bāhaṃ   pasāreyya   pasāritaṃ
vā   bāhaṃ   sammiñjeyya   evameva  ukkaṭṭhāyaṃ  subhavane  sālarājamūle
antarahito avihesu devesu pāturahosiṃ.
     {55.1} Tasmiṃyeva kho bhikkhave devanikāye anekāni 5- devatāsatāni
anekāni   devatāsahassāni   yenāhaṃ   tenupasaṅkamiṃsu   upasaṅkamitvā  maṃ
abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhaṃsu.
@Footnote: 1 Ma. na. 2 Ma. Yu. subhagavane. ito paraṃ īdisameva. 3 Ma. Yu. sattāvāso.
@4 Ma. anajjhāvutthapubbo. 5 Ma. Yu. anekāni devatāsahassānīti pāṭhadvayaṃ natthi.
     {55.2}  Ekamantaṃ ṭhitā kho bhikkhave tā devatā maṃ etadavocuṃ ito
so  mārisa  1-  ekanavuto  kappo  yaṃ vipassī bhagavā arahaṃ sammāsambuddho
loke   udapādi   vipassī   mārisa   2-   bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho
khattiyo   jātiyā   ahosi   khattiyakule  udapādi  vipassī  mārisa  bhagavā
arahaṃ   sammāsambuddho   koṇḍañño   gottena  ahosi  vipassissa  mārisa
bhagavato    arahato    sammāsambuddhassa   asītivassasahassāni   āyuppamāṇaṃ
ahosi   vipassī   mārisa   bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho  pāṭaliyā  mūle
abhisambuddho    vipassissa   mārisa   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa
khaṇḍatissaṃ   nāma   sāvakayugaṃ   ahosi   aggaṃ  bhaddayugaṃ  vipassissa  mārisa
bhagavato  arahato  sammāsambuddhassa  tayo sāvakānaṃ sannipātā ahesuṃ eko
sāvakānaṃ   sannipāto   ahosi   aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ  eko  sāvakānaṃ
sannipāto   ahosi   bhikkhusatasahassaṃ  eko  sāvakānaṃ  sannipāto  ahosi
asītibhikkhusahassāni  3-  vipassissa  mārisa  bhagavato arahato sammāsambuddhassa
ime  tayo  sāvakānaṃ  sannipātā  ahesuṃ sabbesaṃyeva khīṇāsavānaṃ vipassissa
mārisa  bhagavato  arahato  sammāsambuddhassa  asoko  nāma bhikkhu upaṭṭhāko
ahosi  aggupaṭṭhāko  vipassissa  mārisa  bhagavato  arahato sammāsambuddhassa
bandhumā  nāma  rājā  pitā  ahosi  bandhumatī  nāma  devī  mātā ahosi
janettī  bandhumassa  rañño  bandhumatī  nāma  nagaraṃ rājadhānī ahosi vipassissa
@Footnote: 1 Po. Ma. mārisā ekanavutikappe. Yu. ekanavute kappe. ito paraṃ īdisameva.
@2 Ma. sabbattha mārisā. 3 Yu. asītibhikkhusatasahassani.
Mārisa   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa   evaṃ  abhinikkhamanaṃ  ahosi
evaṃ  pabbajjā  evaṃ  padhānaṃ  evaṃ  abhisambodhi  evaṃ  dhammacakkappavattanaṃ
te  mayaṃ  mārisa  vipassimhi  bhagavati  brahmacariyaṃ  caritvā kāmesu kāmachandaṃ
virājetvā idhūpapannāti.
     {55.3}  Tasmiṃyeva  kho bhikkhave devanikāye anekāni devatāsatāni
anekāni   devatāsahassāni  [1]-  yenāhaṃ  tenupasaṅkamiṃsu  upasaṅkamitvā
maṃ  abhivādetvā  ekamantaṃ  aṭṭhaṃsu  .  ekamantaṃ  ṭhitā  kho bhikkhave tā
devatā  maṃ  etadavocuṃ  ito 2- so mārisa ekatiṃso kappo yaṃ sikhī bhagavā
.pe.  te  mayaṃ  mārisa sikhimhi bhagavati .pe. Tasmiṃyeva kho mārisa ekatiṃse
kappe  vessabhū  bhagavā  .pe.  te  mayaṃ  mārisa vessabhumhi bhagavati .pe.
Imasmiṃyeva  kho  mārisa  bhaddakappe  kakusandho  .  konāgamano. Kassapo
bhagavā  .pe.  te  mayaṃ  mārisa  kakusandhamhi . Konāgamanamhi. Kassapamhi
bhagavati brahmacariyaṃ caritvā kāmesu kāmachandaṃ virājetvā idhūpapannāti.
     {55.4}  Tasmiṃyeva  kho bhikkhave devanikāye anekāni devatāsatāni
anekāni    devatāsahassāni    yenāhaṃ    tenupasaṅkamiṃsu   upasaṅkamitvā
maṃ   abhivādetvā   ekamantaṃ  aṭṭhaṃsu  .  ekamantaṃ  ṭhitā  kho  bhikkhave
tā   devatā   maṃ   etadavocuṃ   imasmiṃyeva   kho   mārisa  bhaddakappe
bhagavā    etarahi   arahaṃ   sammāsambuddho   loke   uppanno   bhagavā
mārisa    khattiyo    jātiyā   khattiyakule   uppanno   bhagavā   mārisa
gotamo    gottena   bhagavato   mārisa   appakaṃ   āyuppamāṇaṃ   parittaṃ
@Footnote: 1 Ma. anekāni devatāsatasahassāni. ito paraṃ īdisameva. 2 Ma. Yu. ito so
@mārisa .pe. etadavocunti ime pāṭhā natthi.
Lahukaṃ  1-  yo  ciraṃ  jīvati  so  vassasataṃ  appaṃ  vā bhiyyo bhagavā mārisa
assatthassa  mūle  abhisambuddho  bhagavato  mārisa  sārīputtamoggallānaṃ  2-
nāma  sāvakayugaṃ  ahosi  aggaṃ  bhaddayugaṃ  bhagavato  mārisa  eko sāvakānaṃ
sannipāto   ahosi   aḍḍhateḷasāni   bhikkhusatāni   bhagavato   mārisa  ayaṃ
eko    sāvakānaṃ    sannipāto    ahosi    sabbesaṃyeva   khīṇāsavānaṃ
bhagavato  mārisa  ānando  nāma  bhikkhu  upaṭṭhāko  ahosi  aggupaṭṭhāko
bhagavato   mārisa   suddhodano   nāma  rājā  pitā  māyā  nāma  devī
mātā   janettī  kapilavatthunagaraṃ  rājadhānī  ahosi  bhagavato  mārisa  evaṃ
abhinikkhamanaṃ   ahosi   evaṃ   pabbajjā   evaṃ  padhānaṃ  evaṃ  abhisambodhi
evaṃ   dhammacakkappavattanaṃ   te  mayaṃ  mārisa  bhagavati  brahmacariyaṃ  caritvā
kāmesu kāmachandaṃ virājetvā idhūpapannāti.
     {55.5}  Athakhohaṃ bhikkhave avihehi devehi saddhiṃ yena atappā devā
tenupasaṅkamiṃ  .  athakhohaṃ  bhikkhave  avihehi ca devehi atappehi ca devehi
saddhiṃ  yena  sudassā  devā  tenupasaṅkamiṃ  .  athakhohaṃ bhikkhave avihehi ca
devehi  atappehi  ca  devehi  sudassehi  ca  devehi  saddhiṃ yena sudassī
devā  tenupasaṅkamiṃ  .  athakhohaṃ  bhikkhave  avihehi  ca  devehi atappehi
ca  devehi  sudassehi  ca  devehi sudassīhi ca devehi saddhiṃ yena akaniṭṭhā
devā tenupasaṅkamiṃ.
     {55.6} Tasmiṃyeva kho bhikkhave devanikāye anekāni devatāsatāni anekāni
devatāsahassāni yenāhaṃ tenupasaṅkamiṃsu upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ
@Footnote: 1 Ma. Yu. lahusaṃ. 2 Yu. ... moggallānā.
Aṭṭhaṃsu  .  ekamantaṃ  ṭhitā  kho  bhikkhave  tā devatā maṃ etadavocuṃ ito
so  mārisa  ekanavuto  kappo  yaṃ  vipassī  bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho
loke   udapādi   .   vipassī   mārisa   bhagavā   arahaṃ  sammāsambuddho
khattiyo   jātiyā   ahosi   khattiyakule  udapādi  vipassī  mārisa  bhagavā
arahaṃ   sammāsambuddho   koṇḍañño   gottena  ahosi  vipassissa  mārisa
bhagavato    arahato    sammāsambuddhassa   asītivassasahassāni   āyuppamāṇaṃ
ahosi   vipassī   mārisa   bhagavā  arahaṃ  sammāsambuddho  pāṭaliyā  mūle
abhisambuddho    vipassissa   mārisa   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa
khaṇḍatissaṃ   nāma   sāvakayugaṃ   ahosi   aggaṃ  bhaddayugaṃ  vipassissa  mārisa
bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa  tayo  sāvakānaṃ  sannipātā  ahesuṃ
eko   sāvakānaṃ   sannipāto   ahosi   aṭṭhasaṭṭhibhikkhusatasahassaṃ   eko
sāvakānaṃ  sannipāto  ahosi  bhikkhusatasahassaṃ  eko  sāvakānaṃ  sannipāto
ahosi    asītibhikkhusahassāni    vipassissa    mārisa    bhagavato   arahato
sammāsambuddhassa   ime  tayo  sāvakānaṃ  sannipātā  ahesuṃ  sabbesaṃyeva
khīṇāsavānaṃ    vipassissa    mārisa   bhagavato   arahato   sammāsambuddhassa
asoko  nāma  bhikkhu  upaṭṭhāko  ahosi  aggupaṭṭhāko  vipassissa  mārisa
bhagavato   arahato  sammāsambuddhassa  bandhumā  nāma  rājā  pitā  ahosi
bandhumatī   nāma   devī   mātā   ahosi   janettī   bandhumassa   rañño
bandhumatī   nāma   nagaraṃ   rājadhānī   ahosi   vipassissa  mārisa  bhagavato
Arahato   sammāsambuddhassa   evaṃ   abhinikkhamanaṃ   ahosi  evaṃ  pabbajjā
evaṃ    padhānaṃ    evaṃ    abhisambodhi   evaṃ   dhammacakkappavattanaṃ   te
mayaṃ   mārisa   vipassimhi  bhagavati  brahmacariyaṃ  caritvā  kāmesu  kāmachandaṃ
virājetvā idhūpapannāti.
     {55.7}  Tasmiṃyeva  kho bhikkhave devanikāye anekāni devatāsatāni
anekāni   devatāsahassāni   yenāhaṃ   tenupasaṅkamiṃsu   upasaṅkamitvā  maṃ
abhivādetvā  ekamantaṃ  aṭṭhaṃsu . Ekamantaṃ ṭhitā kho bhikkhave tā devatā
maṃ  etadavocuṃ  ito  so  mārisa ekatiṃso kappo yaṃ sikhī bhagavā .pe. Te
mayaṃ  mārisa  sikhimhi  bhagavati  .pe.  tasmiṃyeva  kho mārisa ekatiṃse kappe
vessabhū  bhagavā  .pe.  te mayaṃ mārisa vessabhumhi bhagavati .pe. Imasmiṃyeva
kho  mārisa  bhaddakappe  kakusandho . Konāgamano. Kassapo bhagavā .pe.
Te   mayaṃ   mārisa   kakusandhamhi  .  konāgamanamhi  .  kassapamhi  bhagavati
brahmacariyaṃ caritvā kāmesu kāmachandaṃ virājetvā idhūpapannāti.
     {55.8}  Tasmiṃyeva  kho bhikkhave devanikāye anekāni devatāsatāni
anekāni   devatāsahassāni   yenāhaṃ   tenupasaṅkamiṃsu   upasaṅkamitvā  maṃ
abhivādetvā  ekamantaṃ  aṭṭhaṃsu . Ekamantaṃ ṭhitā kho bhikkhave tā devatā
maṃ  etadavocuṃ  imasmiṃyeva  kho  mārisa  bhaddakappe  bhagavā  etarahi arahaṃ
sammāsambuddho   loke   uppanno   bhagavā   mārisa   khattiyo  jātiyā
khattiyakule   uppanno   bhagavā   mārisa   gotamo   gottena   bhagavato
mārisa   appakaṃ   āyuppamāṇaṃ   parittaṃ   lahukaṃ   yo   ciraṃ   jīvati  so
Vassasataṃ    appaṃ    vā   bhiyyo   bhagavā   mārisa   assatthassa   mūle
abhisambuddho   bhagavato   mārisa   sārīputtamoggallānaṃ   nāma   sāvakayugaṃ
ahosi   aggaṃ   bhaddayugaṃ   bhagavato  mārisa  eko  sāvakānaṃ  sannipāto
ahosi    aḍḍhateḷasāni    bhikkhusatāni   bhagavato   mārisa   ayaṃ   eko
sāvakānaṃ    sannipāto    ahosi    sabbesaṃyeva   khīṇāsavānaṃ   bhagavato
mārisa   ānando   nāma   bhikkhu   upaṭṭhāko   aggupaṭṭhāko   bhagavato
mārisa   suddhodano   nāma   rājā   pitā  māyā  nāma  devī  mātā
janettī  kapilavatthuṃ  nāma  nagaraṃ  rājadhānī  bhagavato mārisa evaṃ abhinikkhamanaṃ
ahosi    evaṃ   pabbajjā   evaṃ   padhānaṃ   evaṃ   abhisambodhi   evaṃ
dhammacakkappavattanaṃ    te   mayaṃ   mārisa   bhagavati   brahmacariyaṃ   caritvā
kāmesu kāmachandaṃ virājetvā idhūpapannāti.
     [56]  Iti  kho  bhikkhave  tathāgatassevesā  dhammadhātu suppaṭividdhā
yassā  dhammadhātuyā  suppaṭividdhattā  tathāgato  atīte  buddhe  parinibbute
chinnapapañce   chinnavaṭume   pariyādinnavaṭṭe   sabbadukkhavītivatte  jātitopi
anussarati   nāmatopi   anussarati   gottatopi  anussarati  āyuppamāṇatopi
anussarati    sāvakayugatopi    anussarati    sāvakasannipātatopi   anussarati
evaṃjaccā te bhagavanto ahesuṃ itipi evaṃnāmā. Evaṃgottā. Evaṃsīlā.
Evaṃdhammā  .  evaṃpaññā. Evaṃvihārī. Evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ
itipīti. Devatāpi 1- tathāgatassa etamatthaṃ ārocesuṃ yena tathāgato atīte
@Footnote: 1 Yu. devatāpi tathāgatassa ahesuṃ .pe. itipīti ime pāṭhā natthi.
Buddhe     parinibbute     chinnapapañce    chinnavaṭume    pariyādinnavaṭṭe
sabbadukkhavītivatte   jātitopi   anussarati  nāmatopi  anussarati  gottatopi
anussarati     āyuppamāṇatopi    anussarati    sāvakayugatopi    anussarati
sāvakasannipātatopi    anussarati    evaṃjaccā   te   bhagavanto   ahesuṃ
itipi  evaṃnāmā . Evaṃgottā. Evaṃsīlā. Evaṃdhammā. Evaṃpaññā.
Evaṃvihārī  .  evaṃvimuttā  te  bhagavanto  ahesuṃ  itipīti  .  idamavoca
bhagavā attamanā te bhikkhū bhagavato bhāsitaṃ abhinandunti.
                 Mahāpadānasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.
                     ------------
                      Mahānidānasuttaṃ



             The Pali Tipitaka in Roman Character Volume 10 page 1-65. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=10&item=1&items=56&mode=bracket              Classified by content :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=10&item=1&items=56              Compare with The Pali Tipitaka in Thai Character :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_item_s.php?book=10&item=1&items=56&mode=bracket              Compare with The Royal Version of Thai Tipitaka :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=10&item=1&items=56&mode=bracket              Study Atthakatha :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=10&i=1              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=5&A=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=5&A=1              Contents of The Tipitaka Volume 10 http://84000.org/tipitaka/read/?index_10

แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าread Next itemread Last item chage to ENGLISH letter

บันทึก ๑๔ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๕๖๐. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

Background color :