ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านเล่มถัดไป คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๘ ภาษาบาลีอักษรไทย ม.อ. (ปปญฺจ.๒)

หน้าที่ ๓๒๔.

๑๐. มารตชฺชนียสุตฺตวณฺณนา [๕๐๖] เอวมฺเม สุตนฺติ มารตชฺชนียสุตฺตํ. ตตฺถ โกฏฺฐมนุปวิฏฺโฐติ กุจฺฉึ ปวิสิตฺวา อนฺตานํ อนฺโต อนุปวิฏฺโฐ, ปกฺกาสยฏฺฐาเน นิสินฺโน. ครุคโร วิยาติ ๑- ครุกครุโก วิย ถทฺโธ ปาสาณปุญฺชสทิโส. มาสาจิตํ มญฺเญติ มาสภตฺตํ ภุตฺตสฺส กุจฺฉิ วิย มาสปูริตปสิพฺพโก วิย ตินฺตมาโส วิย จาติ อตฺโถ. วิหารํ ปวิสิตฺวาติ สเจ อาหารโทเสน เอส ครุภาโว, อชฺโฌกาเส ๒- จงฺกมิตุํ น สปฺปายนฺติ จงฺกมา โอโรหิตฺวา ปณฺณสาลํ ปวิสิตฺวา ปกติปญฺญตฺเต อาสเน นิสีทิ. ปจฺจตฺตํ โยนิโส มนสากาสีติ "กินฺนุ โข เอตนฺ"ติ อาวชฺชมาโน อตฺตโนเยว อุปาเยน มนสิ อกาสิ. สเจ ปน เถโร อตฺตโน สีลํ อาวชฺเชตฺวา "ยํ หิยฺโย วา ปเร วา ปรสุเว วา ปริภุตฺตํ อปกฺกมตฺถิ, ๓- อญฺโญ วา โกจิ วิสภาคโทโส, สพฺพํ ชีรตุ, ผาสุกํ โหตู"ติ หตฺเถน กุจฺฉึ ปรามสิสฺส, มาโร ปาปิมา วิลียิตฺวา อคมิสฺส. เถโร ปน ตถา อกตฺวา โยนิโส มนสากาสิ, มา ตถา คตํ วิเหเสสีติ ยถา หิ ปุตฺเตสุ วิเหสิเตสุ มาตาปิตโร วิเหสิตาว โหนฺติ, สทฺธิวิหาริกอนฺเตวาสิเกสุ วิเหสิเตสุ อาจริยุปชฺฌายา วิเหสิตาว, ชนปเท วิเหสิเต ราชา วิเหสิโตว โหติ, เอวํ ตถาคตสาวเก วิเหสิเต ตถาคโต วิเหสิโตว โหติ. เตนาห "มา ตถาคตํ วิเหเสสี"ติ. ปจฺจคฺคเฬ อฏฺฐาสีติ ปฏิอคฺคเฬว อฏฺฐาสิ. อคฺคฬํ วุจฺจติ กวาฏํ, มุเข ๔- อุคฺคนฺตฺวา ปณฺณสาลโต นิกฺขมิตฺวา พหิ ปณฺณสาลาย กวาฏํ นิสฺสาย อฏฺฐาสีติ อตฺโถ. [๕๐๗] ภูตปุพฺพาหํ ปาปิมาติ กสฺมา อิมํ เทสนํ อารภิ? เถโร กิร จินฺเตสิ "อากาสฏฺฐกเทวตานํ ตาว มนุสฺสคนฺโธ โยชนสเต ฐิตานํ อาพาธํ กโรติ. วุตฺตเญฺหตํ `โยชนสตํ โข ราชญฺญ มนุสฺสคนฺโธ เทเว อุพฺพาธตี'ติ. ๕- @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ครุครุตโร วิยาติ ปาลิ. ครุคโร วิยาติ ครุกครุโก วิย อุการสฺส @หิ โอการํ กตฺวา อยํ นิทฺเทโสติ ฏีกา ฉ.ม. อพฺโภกาเส @ ฉ.ม. อวิปกฺกมตฺถิ ฉ.ม. มุเขน ที. มหา. ๑๐/๔๑๕/๒๗๗ คูถกูปปริสูปมา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๕.

อยํ ปน มาโร นาคริโก ปริโจกฺโข ๑- มเหสกฺโข อานุภาวสมฺปนฺโน เทวราชา สมาโน มม กุจฺฉิยํ ปวิสิตฺวา อนฺตานํ อนฺโต ปกฺกาสโยกาเส นิสินฺโน อติวิย ปทุฏฺโฐ ภวิสฺสติ. เอวรูปํ นาม เชคุจฺฉํ ปฏิกูลํ โอกาสํ ปวิสิตฺวา นิสีทิตุํ สกฺโกนฺตสฺส กิมญฺญํ กรณียํ ๒- ภวิสฺสติ, กิมญฺญํ ลชฺชิสฺสติ, ตฺวํ มม ญาติโกติ ปน วุตฺเต มุทุภาวํ อนาปชฺชมาโน นาม นตฺถิ, หนฺทสฺส ญาติโกฏึ ปฏิวิชฺฌิตฺวา มุทุเกเนว นํ อุปาเยน วิสฺสชฺเชมี"ติ ๓- จินฺเตตฺวา อิมํ เทสนมารภิ. โส เม ตฺวํ ภาคิเนยฺโย โหสีติ โส ตฺวํ ตสฺมึ กาเล มยฺหํ ภาคิเนยฺโย โหสิ. อิทํ ปเวณิวเสน วุตฺตํ. เทวโลกสฺมึ ปน มารสฺส ปิตุวํโส ปิตามหสฺส วํโส รชฺชํ กโรนฺโต นาม นตฺถิ, ปุญฺญวเสน เทวโลเก เทวราชา หุตฺวา นิพฺพตฺโต, ยาวตายุกํ ฐตฺวา จวติ, อญฺโญ เอโก อตฺตนา กเตน กมฺเมน ตสฺมึ ฐาเน อธิปติ หุตฺวา นิพฺพตฺติ, ๔- อิติ อยํ มาโรปิ ตทา ตโต จวิตฺวา ปุน กุสลํ กตฺวา อิมสฺมึ กาเล ตสฺมึ อธิปติฏฺฐาเน นิพฺพตฺโตติ เวทิตพฺโพ. วิธุโรติ วิคตธุโร, อญฺเญหิ สทฺธึ อสทิโสติ อตฺโถ. อปฺปกสิเรนาติ อปฺปทุกฺเขน. ปสุปาลกาติ อเชฬกปาลกา. ปถาวิโนติ มคฺคปฏิปนฺนา. กาเย อุปจินิตฺวาติ สมนฺตโต จิตกํ พนฺธิตฺวา. อคฺคึ ทตฺวา ปกฺกมึสูติ เอตฺตเกน สรีรํ ปริยาทานํ คมิสฺสตีติ จิตกสฺส ปมาณํ สลฺลกฺเขตฺวา จตูสุ ทิสาสุ อคฺคึ ทตฺวา ปกฺกมึสุ. จิตโก ปทีปสิขา วิย ปชฺชลิ, เถรสฺส อุทกเลณํ ปวิสิตฺวา นิสินฺนกาโล วิย อโหสิ. จีวรานิ ปปฺโผเฏตฺวาติ สมาปตฺติโต วุฏฺฐาย วิคตธูเม กึสุกวณฺเณ องฺคาเร มทฺทมาโน จีวรานิ วิธุนิตฺวา. สรีเร ปนสฺส อุสุมมตฺตํปิ นาโหสิ, จีวเรสุ อํสุมตฺตํปิ น ฌายิ, สมาปตฺติผลํ นาเมตํ. [๕๐๘] อกฺโกสถาติ ทสหิ อกฺโกสวตฺถูหิ อกฺโกสถ. ปริภาสถาติ วาจาย ปริภาสถ. โรเสถาติ ฆฏฺเฏถ. วิเหเสถาติ ทุกฺขาเปถ. สพฺพเมตํ วาจาย ฆฏฺฏนสฺเสว อธิวจนํ. ยถาตํ ทูสี มาโรติ ยถา เอเตสํ ทูสี มาโร. ลเภถ โอตารนฺติ ลเภถ ฉิทฺทํ, กิเลสุปฺปตฺติยา อารมฺมณปจฺจยํ ลเภยฺยาติ อตฺโถ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ปริวารกฺโขติปิ. ฏีกายนฺตุ ปริโจกฺโขติ สพฺพโส สุจิรูโปติ วุตฺตํ. @สี. ปริโมกฺโข ฉ.ม. อกรณียํ ฉ.ม. วิสฺสชฺเชสฺสามีติ @ ฉ.ม. นิพฺพตฺตติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๖.

มุณฺฑกาติอาทีสุ หิ มุณฺเฑ มุณฺฑาติ สมเณ จ สมณาติ วตฺตุํ วฏฺเฏยฺย, อิเม ปน หีเฬนฺตา มุณฺฑกา สมณาติ อาหํสุ. อิพฺภาติ คหปติกา. กิณฺหาติ กณฺหา, ๑- กาฬกาติ อตฺโถ. พนฺธุปาทาปจฺจาติ เอตฺถ พนฺธูติ พฺรหฺมา อธิปฺเปโต. ตญฺหิ พฺราหฺมณา ปิตามโหติ โวหรนฺติ. ปาทานํ อปจฺจา ปาทาปจฺจา, พฺรหฺมุโน ปิฏฺฐิปาทโต ชาตาติ อธิปฺปาโย. เตสํ กิร อยํ ลทฺธิ "พฺราหฺมณา พฺรหฺมุโน มุขโต นิพฺพตฺตา, ๒- ขตฺติยา อุรโต, เวสฺสา นาภิโต, สุทฺทา ชานุโต, สมณา ปิฏฺฐิปาทโต"ติ. ฌายิโนสฺมา ฌายิโนสฺมาติ ฌายิโน มยํ ฌายิโน มยนฺติ. มธุรกชาตาติ อาลสิยชาตา. ฌายนฺตีติ จินฺตยนฺติ. ปชฺฌายนฺตีติอาทีนิ อุปสคฺควเสน วฑฺฒิตานิ. มูสิกํ มคฺคยมาโนติ สายํ โคจรตฺถาย สุสิรรุกฺขโต นิกฺขนฺตํ รุกฺขสาขาย มูสิกํ ปริเยสนฺโต. โส กิร อุปสนฺตูปสนฺโต วิย นิจฺจโลว ติฏฺฐติ, สมฺปตฺตกาเล มูสิกํ สหสา คณฺหาติ. โกตฺถูติ สิงฺคาโล, เสโนติปิ ๓- วทนฺติ. สนฺธิสมลสงฺกฏิเรติ สนฺธิมฺหิ จ สมเล จ สงฺกฏิเร จ. ตตฺถ สนฺธิ นาม ฆรสนฺธิ. สมโล นาม คูถนิทฺธมนปนาฬิ. สงฺกฏิรํ นาม สงฺการฏฺฐานํ. วหจฺฉินฺโนติ กนฺตารโต นิกฺขนฺโต ฉินฺนวโห. สนฺธิสมลสงฺกฏิเรติ สนฺธิมฺหิ วา สมเล วา สงฺกฏิเร วา. โสปิ หิ ถทฺธคตฺโต นิจฺจโล ฌายติ. นิรยํ อุปปชฺชนฺตีติ สเจ มาโร มนุสฺสานํ สรีเร อธิมุจฺจิตฺวา เอวํ กเรยฺย, มนุสฺสานํ อกุสลํ น ภเวยฺย, มารสฺเสว ภเวยฺย. สรีเร ปน อนธิมุจฺจิตฺวา วิสภาควตฺถุํ วิปฺปฏิสารารมฺมณํ ทสฺเสติ, ตทา กิร โส ภิกฺขู ขิปฺปํ คเหตฺวา มจฺเฉ อชฺโฌตฺถรนฺเต วิย, ชาลํ คเหตฺวา มจฺเฉ คณฺหนฺเต วิย, เลปยฏฺฐึ โอฑฺเฑตฺวา สกุเณ พนฺธนฺเต วิย สุนเขหิ สทฺธึ อรญฺเญ มิควํ จรนฺเต วิย, มาตุคาเม คเหตฺวา อาปานภูมิยํ นิสินฺเน วิย, นจฺจนฺเต วิย, คายนฺเต วิย, ภิกฺขุนีนํ รตฺติฏฺฐานทิวาฏฺฐาเนสุ วิสภาคมนุสฺเส นิสินฺเน วิย, ฐิเต วิย จ กตฺวา ทสฺเสสิ. มนุสฺสา อรญฺญคตาปิ วนคตาปิ วิหารคตาปิ วิปฺปฏิสารารมฺมณํ @เชิงอรรถ: ม. กณฺหาติ กณฺหา ฉ.ม. นิกฺขนฺตา ฉ.ม. โสโณติปิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๗.

ปสฺสิตฺวา อาคนฺตฺวา อญฺเญสํ กเถนฺติ "สมณา เอวรูปํ อสฺสมณกํ อนนุจฺฉวิกํ กโรนฺติ, เอเตสํ ทินฺเน กุโต กุสลํ, มา เอเตสํ กิญฺจิ อทตฺถา"ติ. เอวํ เต มนุสฺสา ทิฏฺฐทิฏฺฐฏฺฐาเน สีลวนฺเต อกฺโกสนฺตา อปุญฺญํ ปสวิตฺวา อปายปูรกา อเหสุํ. เตน วุตฺตํ "นิรยํ อุปปชฺชนฺตี"ติ. [๕๐๙] อนฺวาวิฏฺฐาติ อาวฏฺฏิตา. ผริตฺวา วิหรึสูติ น เกวลํ ผริตฺวา วิหรึสุ. กกุสนฺธสฺส ปน ภควโต โอวาเท ฐตฺวา อิเม จตฺตาโร พฺรหฺมวิหาเร นิพฺพตฺติตฺวา ฌานปทฏฺฐานํ วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺเต ปติฏฺฐหึสุ. [๕๑๐] อาคตึ วา คตึ วาติ ปฏิสนฺธิวเสน อาคมนฏฺฐานํ วา, จุติวเสน คมนฏฺฐานํ วา น ชานามิ. สิยา จิตฺตสฺส อญฺญถตฺตนฺติ โสมนสฺสวเสน อญฺญถตฺตํ ภเวยฺย. สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชนฺตีติ อิธาปิ ปุริมนเยเนวตฺโถ เวทิตพฺโพ. ยถา หิ ปุพฺเพ วิปฺปฏิสารกรํ อารมฺมณํ ทสฺเสติ, เอวมิธาปิ ปสาทกรํ. โส กิร ตทา มนุสฺสานํ ทสฺสนฏฺฐาเน ภิกฺขู อากาเส คจฺฉนฺเต วิย อากาเส ฐิเต วิย ปลฺลงฺเกน นิสินฺเน วิย อากาเส สูจิกมฺมํ กโรนฺเต วิย อากาเส โปตฺถกํ วาเจนฺเต วิย อากาเส จีวรํ ปสาเรตฺวา กายํ อุตุํ คณฺหาเปนฺเต วิย วุฑฺฒปพฺพชิเต ๑- อากาเสน จรนฺเต วิย ตรุณสามเณเร อากาเส ฐตฺวา ปุปฺผานิ โอจินนฺเต วิย กตฺวา ทสฺเสสิ. มนุสฺสา อรญฺญคตาปิ วนคตาปิ วิหารคตาปิ ปพฺพชิตานํ ตํ ปฏิปตฺตึ ทิสฺวา อาคนฺตฺวา อญฺเญสํ กเถนฺติ "ภิกฺขูสุ อนฺตมโส สามเณราปิ เอวํมหิทฺธิกา มหานุภาวา, เอเตสํ ทินฺนํ มหปฺผลํ นาม โหติ, เอเตสํ เทถ สกฺกโรถา"ติ. ตโต มนุสฺสา ภิกฺขุสํฆํ จตูหิ ปจฺจเยหิ สกฺกโรนฺตา พหุํ ปุญฺญํ กตฺวา สคฺคปถปูรกา อเหสุํ. เตน วุตฺตํ "สคฺคํ โลกํ อุปปชฺชนฺตี"ติ. [๕๑๑] เอถ ตุเมฺห ภิกฺขเว อสุภานุปสฺสิโน กาเย วิหรถาติ ภควา สกลชมฺพูทีปํ อาหิณฺฑนฺโต อนฺตมโส ทฺวินฺนํปิ ติณฺณํปิ ภิกฺขูนํ วสนฏฺฐานํ คนฺตฺวา:- @เชิงอรรถ: ฉ.ม. นวปพฺพชิเต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๘.

"อสุภสญฺญาปริจิเตน ภิกฺขเว ภิกฺขุโน เจตสา พหุลํ วิหรโต เมถุนธมฺมสมาปตฺติยา จิตฺตํ ปฏิลียติ ปฏิกุชฺชติ ๑- ปฏิวตฺตติ น สมฺปสาริยติ, อุเปกฺขา วา ปาฏิกุลฺยตา วา สณฺฐาติ. อาหาเร ปฏิกูลสญฺญาปริจิเตน ภิกฺขเว ภิกฺขุโน เจตสา พหุลํ วิหรโต รสตณฺหาย จิตฺตํ ปฏิลียติ ปฏิกุชฺชติ ปฏิวตฺตติ น สมฺปสาริยติ, อุเปกฺขา วา ปาฏิกุลฺยตา วา สณฺฐาติ. สพฺพโลเก อนภิรติสญฺญาปริจิเตน ภิกฺขเว ภิกฺขุโน เจตสา พหุลํ วิหรโต โลกจิตฺเตสุ จิตฺตํ ปฏิลียติ ปฏิกุชฺชติ ปฏิวตฺตติ น สมฺปสาริยติ, อุเปกฺขา วา ปาฏิกุลฺยตา วา สณฺฐาติ. อนิจฺจสญฺญาปริจิเตน ภิกฺขเว ภิกฺขุโน เจตสา พหุลํ วิหรโต ลาภสกฺการสิโลเกสุ ๒- จิตฺตํ ปฏิลียติ ปฏิกุชฺชติ ปฏิวตฺตติ น สมฺปสาริยติ, อุเปกฺขา วา ปาฏิกุลฺยตา วา สณฺฐาตี"ติ ๓- เอวํ อานิสํสํ ทสฺเสตฺวา:- เอถ ตุเมฺห ภิกฺขเว อสุภานุปสฺสี กาเย วิหรถ, อาหาเร ปฏิกูลสญฺญิโน สพฺพโลเก อนภิรติสญฺญิโน สพฺพสงฺขาเรสุ อนิจฺจานุปสฺสิโนติ. อิมานิ กมฺมฏฺฐานานิ กเถสิ. เตปิ ภิกฺขู อิเมสุ จตูสุ กมฺมฏฺฐาเนสุ กมฺมํ กโรนฺตา วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา สพฺพาสเว เขเปตฺวา อรหตฺเต ปติฏฺฐหึสุ, อิมานิปิ จตฺตาริ กมฺมฏฺฐานานิ ราคสนฺตานิ โทสโมหสนฺตานิ ราคปฏิฆาตกานิ โทสโมหปฏิฆาตกาเนวาติ. ๔- [๕๑๒] สกฺขรํ คเหตฺวาติ อนฺโตมุฏฺฐิยํ ติฏฺฐนปฺปมาณํ ปาสาณํ คเหตฺวา. อยญฺหิ พฺราหฺมณคหปติเกหิ ภิกฺขู อกฺโกสาเปตฺวาปิ, พฺราหฺมณคหปติกาณํ วเสน ภิกฺขุสํฆสฺส ลาภสกฺการํ อุปฺปาทาเปตฺวาปิ โอตารํ อลภนฺโต อิทานิ สหตฺถา อุปกฺกมิตุกาโม อญฺญตรสฺส กุมารกสฺส สรีเร อธิมุจฺจิตฺวา เอวรูปํ ปาสาณํ อคฺคเหสิ. ตํ สนฺธาย วุตฺตํ "สกฺขรํ คเหตฺวา"ติ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ปติกุฏติ เอวมุปริปิ ฉ.ม. ลาภสกฺการสิโลเก @ องฺ. สตฺตก. ๒๓/๔๖/๔๘,๔๙ ฉ.ม. โทสโมหปฏิฆาตานิ จาติ.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๒๙.

สีสํ โว ภินฺทีติ สีสํ ภินฺทิ, มหาจมฺมํ ฉิชฺชิตฺวา ๑- มํสํ เทฺวธา อโหสิ. สกฺขรา ปนสฺส สีสกฏาหํ อภินฺทิตฺวา อฏฺฐึ อาหจฺเจว นิวตฺตา. นาคาปโลกิตํ อปโลเกสีติ ปหารสทฺทํ สุตฺวา ยถา นาม หตฺถินาโค อิโต วา เอตฺโต วา อปโลเกตุกาโม คีวํ อปริวตฺเตตฺวา สกลสรีเรเนว นิวตฺติตฺวา อปโลเกติ, เอวํ สกลสรีเรเนว นิวตฺเตตฺวา อปโลเกสิ. ยถา หิ มหาชนสฺส ๒- อฏฺฐีนิ โกฏิยา โกฏึ อาหจฺจ ฐิตานิ, ปจฺเจกพุทฺธานํ องฺกุสลคฺคานิ, น เอวํ พุทฺธานํ. พุทฺธานํ ปน สงฺขลิกานิ วิย เอกาพทฺธานิ หุตฺวา ฐิตานิ, ตสฺมา ปจฺฉโต อปโลกนกาเล น สกฺกา โหติ คีวํ ปริวตฺเตตุํ, ยถา ปน หตฺถินาโค ปจฺฉาภาคํ อปโลเกตุกาโม สกลสรีเรเนว ปริวตฺตติ, เอวํ ปริวตฺติตพฺพํ โหติ. ตสฺมา ภควา ยนฺเตน ปริวตฺติตา สุวณฺณปฏิมา วิย สกลสรีเรเนว นิวตฺติตฺวา อปโลเกสิ, อปโลเกตฺวา ฐิโต ปน "น วายํ ทูสี มาโร มตฺตมญฺญาสี"ติ อาห. ตสฺสตฺโถ, อยํ ทูสี มาโร ปาปํ กโรนฺโต เนว ปมาณํ อญฺญาสิ, ปมาณาติกฺกนฺตํ อกาสีติ. สหาปโลกนายาติ กกุสนฺธสฺส ภควโต อปโลกเนเนว สห ตํขณญฺเญว. ตมฺหา จ ฐานา จวีติ ตมฺหา จ เทวฏฺฐานา จุโต, มหานิรยํ อุปปนฺโนติ อตฺโถ. จวมาโน หิ น ยตฺถ กตฺถจิ ฐิโต จวติ, ตสฺมา วสวตฺติเทวโลกํ อาคนฺตฺวา จุโต. "สหาปโลกนายา"ติ จ วจนโต น ภควโต อปโลกิตตฺตา จุโตติ เวทิตพฺโพ, จุติกาลทสฺสนมตฺตเมว เหตํ. ๓- อุฬาเร ปน มหาสาวเก วิรุทฺธตฺตา ๔- กุฐาริยา ปหตํ วิยสฺส มารสฺส ๕- อายุ ตตฺเถว ฉิชฺชิตฺวา ตตนฺติ เวทิตพฺพํ. ตโย นามเธยฺยา โหนฺตีติ ตีณิ นามานิ โหนฺติ. ฉผสฺสายตนิโกติ ฉสุ ผสฺสายตเนสุ ปาฏิเอกฺกาย เวทนาย ปจฺจโย. สงฺกุสมาหโตติ อยสูเลหิ สมาหโต. ปจฺจตฺตเวทนีโยติ สยเมว เวทนาชนโก. สงฺกุนา สงฺกุ ทหเย สมาคจฺเฉยฺยาติ อยสูเลน สทฺธึ อยสูลํ หทยมชฺเฌ สมาคจฺเฉยฺย. ตสฺมึ กิร นิรเย อุปปนฺนานํ ติคาวุโต อตฺตภาโว โหติ, มารสฺสาปิ ๖- ตาทิโสว อโหสิ. อถสฺส หิ นิรยปาลา ตาลกฺขนฺธปฺปมาณานิ @เชิงอรรถ: สี. ฉินฺทิตฺวา ม. ปกติมหาชนสฺส ม. โหติ @ ฉ.ม. วิรทฺธตฺตา ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฉ.ม. เถรสฺสาปิ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๐.

อยสูลานิ อาทิตฺตานิ สมฺปชฺชลิตานิ สํโชติภูตานิ ๑- สยเมว คเหตฺวา ปุนปฺปุนํ นิวตฺตมานา "อิมินา เต ฐาเนน จินฺเตตฺวา ปาปํ กตนฺ"ติ ปูวโทณิยํ ปูวํ โกฏฺเฏนฺโต วิย หทยมชฺฌํ โกฏฺเฏตฺวา ปณฺณาส ชนา ปาทาภิมุขา ปณฺณาส ชนา สีสาภิมุขา โกฏฺเฏตฺวา คจฺฉนฺติ, เอวํ คจฺฉนฺตา ปญฺจหิ วสฺสสเตหิ อุโภ อนฺเต ปตฺวา ปุน นิวตฺตมานา ปญฺจหิ วสฺสสเตหิ หทยมชฺฌํ อาคจฺฉนฺติ ตํ สนฺธาเยตํ ๒- วุตฺตํ. วุฏฺฐานิมนฺติ วิปากวุฏฺฐานํ เวทนํ. สา กิร มหานิรยเวทนาโต ทุกฺขตรา โหติ, ยถา หิ สิเนหปานสตฺตาหโต ปริหารสตฺตาหํ ๓- ทุกฺขตรํ, เอวํ มหานิรยทุกฺขโต อุสฺสเท วิปากวุฏฺฐานเวทนา ทุกฺขตราติ วทนฺติ. เสยฺยถาปิ มจฺฉสฺสาติ ปุริสสีสญฺหิ วฏฺฏํ โหติ, สูเลน ปหรนฺตสฺส ปหาโร ฐานํ น ลภติ ปริคลติ, มจฺฉสีสํ อายตํ ปุถุลํ, ปหาโร ฐานํ ลภติ, อวิรชฺฌิตฺวา กมฺมการณา สุกรา โหติ, ตสฺมา เอวรูปํ สีสํ โหติ. [๕๑๓] วิธุรํ สาวกมาสชฺชาติ วิธุรํ สาวกํ ฆฏฺฏยิตฺวา. ปจฺจตฺตเวทนาติ สยเมว ปาฏิเอกฺกเวทนาชนกา. อีทิโส นิรโย อาสีติ อิมสฺมึ ฐาเน นิรโย เทวทูตสุตฺเตน ทีเปตพฺโพ. กณฺห ทุกฺขํ นิคจฺฉสีติ กาลก มาร ทุกฺขํ วินฺทิสฺสสิ. มชฺเฌ สรสฺสาติ มหาสมุทฺทมชฺเฌ อุทกํ วตฺถุํ กตฺวา นิพฺพตฺตวิมานานิ กปฺปฏฺฐิติกานิ โหนฺติ, เตสํ เวฬุริยสฺส วิย วณฺโณ โหติ, ปพฺพตมตฺถเก ชลิตนฬคฺคิกฺขนฺโธ วิย จ เนสํ อจฺจิโย โชตนฺติ, ปภสฺสรา ปภาสมฺปนฺนา โหนฺติ เตสุ วิมาเนสุ นีลเภทาทิวเสน นานตฺตวณฺณอจฺฉรา นจฺจนฺติ. โย เอตมภิชานาตีติ โย เอตํ วิมานวตฺถุํ ชานาตีติ อตฺโถ. เอวเมตฺถ วิมานเปตวตฺถุเกเนว อตฺโถ เวทิตพฺโพ. ปาทงฺคุฏฺเฐน กมฺปยีติ อิทํ ปาสาทกมฺปนสุตฺเตน ทีเปตพฺพํ. โย เวชยนฺตํ ปาสาทนฺติ อิทํ จูฬตณฺหาสงฺขยวิมุตฺติสุตฺเตน ทีเปตพฺพํ. สกฺกํ โส ปริปุจฺฉตีติ อิทํปิ เตเนว ทีเปตพฺพํ. สุธมฺมายาภิโต สภนฺติ สุธมฺมสภาย สมีเป, อยํ ปน พฺรหฺมโลเก สุธมฺมสภาว, น ตาวตึสภวเน. สุธมฺมสภาวิรหิโต หิ เทวโลโก นาม นตฺถิ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. สโชติภูตานิ ฉ.ม. สนฺธาย เอวํ. ม. ผริตฺวา อาหารสตฺตาหํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๓๑.

พฺรหฺมโลเก ปภสฺสรนฺติ พฺรหฺมโลเก สาริปุตฺตโมคฺคลฺลานมหากสฺสปาทีหิ ๑- สาวเกหิ สทฺธึ ตสฺส เตโชธาตุํ สมาปชฺชิตฺวา นิสินฺนสฺส ภควโต โอภาสํ. เอกสฺมิญฺหิ สมเย ภควา พฺรหฺมโลเก สุธมฺมาย เทวสภาย สนฺนิปติตฺวา "อตฺถิ นุ โข โกจิ สมโณ วา พฺราหฺมโณ วา เอวํมหิทฺธิโก, โย อิธ อาคนฺตุํ สกฺกุเณยฺยา"ติ จินฺเตนฺตสฺส ๒- พฺรหฺมคณสฺส จิตฺตมญฺญาย ตตฺถ คนฺตฺวา พฺรหฺมคณสฺส มตฺถเก นิสินฺโน เตโชธาตุํ สมาปชฺชิตฺวา มหาโมคฺคลฺลานาทีนํ อาคมนํ จินฺเตสิ. เตปิ คนฺตฺวา สตฺถารํ วนฺทิตฺวา เตโชธาตุํ สมาปชฺชิตฺวา ปจฺเจกํ ทิสาสุ นิสีทึสุ, สกลพฺรหฺมโลโก เอโกภาโส อโหสิ. สตฺถา จตุสจฺจปฺปกาสนํ ธมฺมํ เทเสสิ, เทสนาปริโยสาเน อเนกานิ พฺรหฺมสหสฺสานิ มคฺคผเลสุ ปติฏฺฐหึสุ. ตํ สนฺธาย อิมา คาถา วุตฺตา, โส ปนายมตฺโถ พกพฺรหฺมสุตฺเตน ๓- ทีเปตพฺโพ. วิโมกฺเขน อผสฺสยีติ ฌานวิโมกฺเขเนว ๔- ผุสิ. วนนฺติ ชมฺพูทีปํ. ปุพฺพวิเทหานนฺติ ปุพฺพวิเทหานญฺจ ทีปํ. เย จ ภูมิสยา นราติ ภูมิสยา นรา นาม อมรโคยานกา ๕- จ อุตฺตรกุรุกา จ. เตปิ สพฺเพ ผุสีติ วุตฺตํ โหติ. อยํ ปน อตฺโถ นนฺโทปนนฺททมเนน ทีเปตพฺโพ. วตฺถุ วิสุทฺธิมคฺเค อิทฺธิกถาย วิตฺถาริตํ. อปุญฺญํ ปสวีติ อปุญฺญํ ปฏิลภิ. อาสํ มากาสิ ภิกฺขูสูติ ภิกฺขู วินาเสมิ ๖- วิเหเสมีติ เอตํ อาสํ มา อกาสิ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานเมวาติ. ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย มารตชฺชนียสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ปญฺจมวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตา. มูลปณฺณาสกฏฺฐกถา นิฏฺฐิตา. -------------- @เชิงอรรถ: ฉ.ม. มหาโมคฺคลฺลานมหากสฺสปาทีหิ ฉ.ม. จินฺเตนฺตสฺเสว @ ฉ.ม. อญฺญตรพฺรหฺมสุตฺเตน, ฏีกา. พหุพฺรหฺมกสุตฺเตน @ ฉ.ม. เอว-สทฺโท น ทิสฺสติ ฉ.ม. อปรโคยานกา

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๘ หน้า ๓๒๔-๓๓๑. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=8&A=8287&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=8&A=8287&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=557              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=12&A=10287              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=12&A=12144              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=12&A=12144              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_12

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านเล่มถัดไป คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]