ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๘ ภาษาบาลีอักษรไทย ม.อ. (ปปญฺจ.๒)

หน้าที่ ๒๓๕.

๕. จูฬยมกวคฺค ๑. สาเลยฺยกสุตฺตวณฺณนา [๔๓๙] เอวมฺเม สุตนฺติ สาเลยฺยกสุตฺตํ. ตตฺถ โกสเลสูติ โกสลา นาม ชนปทวาสิโน ๑- ราชกุมารา. เตสํ นิวาโส เอโกปิ ชนปโท รุฬฺหีสทฺเทน โกสลาติ วุจฺจติ, ตสฺมึ โกสเลสุ ชนปเท. โปราณา ปนาหุ:- ยสฺมา ปุพฺเพ มหาปนาทํ ราชกุมารํ นานานาฏกานิ ทิสฺวา สิตมตฺตํปิ อกโรนฺตํ สุตฺวา ราชา อาห "โย มม ปุตฺตํ หสาเปติ, สพฺพาลงฺกาเรน นํ อลงฺกโรมี"ติ. ตโต นงฺคลานิปิ ฉฑฺเฑตฺวา สหาชนกาเย สนฺนิปติเต ๒- มนุสฺสา อติเรกานิ ๓- สตฺต วสฺสานิ นานากีฬิกาโย ทสฺเสตฺวา นํ หสาเปตุํ นาสกฺขึสุ. ตโต สกฺโก เทวนฏํ เปเสสิ, โส ทิพฺพนาฏกํ ทสฺเสตฺวา หสาเปสิ. อถ เต มนุสฺสา อตฺตโน อตฺตโน วสโนกาสาภิมุขา ปกฺกมึสุ. เต ปฏิปเถ มิตฺตสุหชฺชาทโย ทิสฺวา ปฏิสนฺถารํ กโรนฺตา "กจฺจิ โภ กุสลํ, กจฺจิ โภ กุสลนฺ"ติ อาหํสุ, ตสฺมา ตํ "กุสลํ กุสลนฺ"ติ วจนํ อุปาทาย โส ปเทโส โกสลาติ วุจฺจตีติ. จาริกญฺจรมาโนติ อตุริตจาริกํ จรมาโน. มหตา ภิกฺขุสํเฆน สทฺธินฺติ สตํ วา สหสฺสํ วา สตสหสฺสํ วาติ เอวํ อปริจฺฉินฺเนน มหตา ภิกฺขุสํเฆน สทฺธึ. พฺราหฺมณคาโมติ พฺราหฺมณานํ สโมสรณคาโมปิ พฺราหฺมณคาโมติ วุจฺจติ พฺราหฺมณานํ โภคคาโมปิ. อิธ สโมสรณคาโม ๔- ๕- น พฺราหฺมณานํ วสนคาโม ๕- อธิปฺเปโต. ตทวสรีติ ตํ อวสริ, สมฺปตฺโตติ อตฺโถ. วิหาโร ปเนตฺถ อนิยามิโต, ตสฺมา ตสฺส อวิทูเร พุทฺธานํ อนุจฺฉวิโก เอโก วนสณฺโฑ ภวิสฺสติ, สตฺถา ตํ วนสณฺฑํ คโตติ เวทิตพฺโพ. อสฺโสสุนฺติ สุณึสุ อุปลภึสุ. โสตทฺวารสมฺปตฺตวจน- นิคฺโฆสานุสาเรน ชานึสุ. โขติ อวธารณตฺเถ ปทปูรณมตฺเต วา นิปาโต. ตตฺถ อวธารณตฺเถน อสฺโสสุํเยว. น เตสํ โกจิ สวนนฺตราโย อโหสีติ อยเมตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. ปทปูรเณน พฺยญฺชนสิลิฏฺฐตามตฺตเมว. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ชานปทิโน ม. มหาชนกาโย สนฺนิปติ, เต ฉ.ม. สาติเรกานิ @ ม. อิธ สโมสรณคาโมติ ๕-๕ ฉ.ม. อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๖.

อิทานิ ยมตฺถํ อสฺโสสุํ, ตํ ปกาเสตุํ สมโณ ขลุ โภ โคตโมติอาทิ วุตฺตํ. ตตฺถ สมิตปาปตฺตา สมโณติ เวทิตพฺโพ. ขลูติ อนุสฺสวนตฺเถ นิปาโต. โภติ เตสํ อญฺญมญฺญํ อาลปนมตฺตํ. โคตโมติ ภควโต โคตฺตวเสน ปริทีปนํ. ตสฺมา สมโณ ขลุ โภ โคตโมติ เอตฺถ สมโณ กิร โภ โคตมโคตฺโตติ เอวมตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ. สกฺยปุตฺโตติ อิทํ ปน ภควโต อุจฺจากุลปริทีปนํ. สกฺยกุลา ปพฺพชิโตติ สทฺธาปพฺพชิตภาวทีปนํ, เกนจิ ปาริชุญฺเญน อนภิภูโต อปริกฺขีณํเยว ตํ กุลํ ปหาย สทฺธาปพฺพชิโตติ วุตฺตํ โหติ. ตโต ปรํ วุตฺตตฺถเมว. ตํ โข ปนาติ อิตฺถมฺภูตาขฺยานตฺเถ อุปโยควจนํ, ตสฺส โข ปน โภโต โคตมสฺสาติ อตฺโถ. กลฺยาโณติ กลฺยาณคุเณน สมนฺนาคโต, เสฏโฐติ วุตฺตํ โหติ. กิตฺติสทฺโทติ กิตฺติเยว, ถุติโฆโส วา. อพฺภุคฺคโตติ สเทวกํ โลกํ อชฺโฌตฺถริตฺวา อุคฺคโต. กินฺติ? "อิติปิ โส ภควา ฯเปฯ พุทฺโธ ภควา"ติ. ตตฺรายํ ปทสมฺพนฺโธ:- โส ภควา อิติปิ อรหํ, อิติปิ สมฺมาสมฺพุทฺโธ ฯเปฯ อิติปิ ภควาติ. อิมินา จ อิมินา จ การเณนาติ วุตฺตํ โหติ. ตตฺถ อารกตฺตา, อรีนํ, อรานํ จ หตตฺตา, ปจฺจยาทีนํ อรหตฺตา, ปาปกรเณ รหาภาวาติ อิเมหิ ตาว การเณหิ โส ภควา อรหนฺติ เวทิตพฺโพติอาทินา นเยน มาติกํ นิกฺขิปิตฺวา สพฺพาเนว เอตานิ ปทานิ วิสุทฺธิมคฺเค พุทฺธานุสฺสตินิทฺเทเส วิตฺถาริตานีติ ตโต เตสํ วิตฺถาโร คเหตพฺโพ. สาธุ โข ปนาติ สุนฺทรํ โข ปน, อตฺถาวหํ สุขาวหนฺติ วุตฺตํ โหติ. ตถารูปานํ อรหตนฺติ ยถารูโป โส ภวํ โคตโม, เอวรูปานํ อเนเกหิปิ กปฺปโกฏิสตสหสฺเสหิ ทุลฺลภทสฺสนานํ พฺยามปฺปภาปริกฺขิตฺเตหิ อสีติอนุพฺยญฺชน- รตนปฏิมณฺฑิเตหิ ทฺวตฺตึสมหาปุริสลกฺขณวเรหิ สมากิณฺณมโนรมสรีรานํ อตปฺปกทสฺสนานํ อติมธุรธมฺมนิคฺโฆสานํ ยถาภูตคุณาธิคเมน โลเก อรหนฺโตติ ลทฺธสทฺธานํ อรหตํ. ทสฺสนํ โหตีติ ปสาทโสมฺมานิ อกฺขีนิ อุมฺมิเลตฺวา ทสฺสนมตฺตํปิ สาธุ โหติ. สเจ ปน อฏฺฐงฺคสมนฺนาคเตน พฺรหฺมสฺสเรน ธมฺมํ เทเสนฺตสฺส เอกปทํปิ โสตุํ ลภิสฺสาม, สาธุตรํเยว ภวิสฺสตีติ เอวํ อชฺฌาสยํ กตฺวา.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๗.

เยน ภควา เตนุปสงฺกมึสูติ สพฺพกิจฺจานิ ปหาย ตุฏฺฐมานสา อาคมึสุ. เอตทโวจุนฺติ ทุวิธา หิ ปุจฺฉา อคาริกปุจฺฉา จ อนคาริกปุจฺฉา จ. ตตฺถ "กึ ภนฺเต กุสลํ, กึ อกุสลนฺ"ติ อิมินา นเยน อคาริกปุจฺฉา อาคตา. "อิเม โข ภนฺเต ปญฺจุปาทานกฺขนฺธา"ติ อิมินา นเยน อนคาริกปุจฺฉา. อิเม ปน อตฺตโน อนุรูปํ อคาริกปุจฺฉํ ปุจฺฉนฺตา เอตํ "โก นุ โข โภ โคตโม เหตุ โก ปจฺจโย"ติอาทิวจนํ อโวจุํ, เตสํ ภควา ยถา น สกฺโกนฺติ สลฺลกฺเขตุํ, เอวํ สงฺขิตฺเตเนว ตาว ปญฺหํ วิสฺสชฺเชนฺโต อธมฺมจริยาวิสมจริยาเหตุ โข คหปตโยติ- อาทิมาห. กสฺมา ปน ภควา ยถา น สลฺลกฺเขนฺติ, เอวํ วิสฺสชฺเชสีติ. ปณฺฑิตมานิกา หิ เต อาทิโตว มาติกํ อฏฺฐเปตฺวา ยถา สลฺลกฺเขนฺติ, เอวํ อตฺเถ วิตฺถาริเต เทสนํ อุตฺตานิกาติ มญฺญนฺตา อวชานนฺติ, มยํปิ กเถนฺตา เอวเมว กเถยฺยามาติ วตฺตาโร ภวนฺติ, เตน เนสํ ภควา ยถา น สกฺโกนฺติ สลฺลกฺเขตุํ, เอวํ สงฺขิตฺเตเนว ตาว ปญฺหํ วิสฺสชฺเชสิ, ตโต สลฺลกฺเขตุํ อสกฺโกนฺเตหิ วิตฺถารเทสนํ ยาจิโต วิตฺถาเรน เทเสตุํ เตนหิ คหปตโยติอาทิมาห. ตตฺถ เตนหีติ การณตฺเถ นิปาโต, ยสฺมา มํ ตุเมฺห ยาจถ, ตสฺมาติ อตฺโถ. [๔๔๐] ติวิธนฺติ ตีหิ โกฏฺฐาเสหิ, กาเยนาติ กายทฺวาเรน. อธมฺมจริยา- วิสมจริยาติ อธมฺมจริยสงฺขาตา วิสมจริยา. อยํ ปเนตฺถ ปทตฺโถ, อธมฺมสฺส จริยา อธมฺมจริยา, อธมฺมกรณนฺติ อตฺโถ. วิสมา จริยาติ ๑- วิสมสฺส วา กมฺมสฺส จริยาติ วิสมจริยา. อธมฺมจริยา จ สา วิสมจริยา จาติ อธมฺมจริยวิสมจริยา. เอเตนูปาเยน สพฺเพสุ กณฺหสุกฺกปเทสุ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. ลุทฺโทติ กกฺขโล. ทารุโณติ สาหสิโก. โลหิตปาณีติ ปรํ ชีวิตา โวโรเปนฺตสฺส ปาณิ โลหิเตน ลิปฺปติ. ๒- สเจปิ น ลิปฺปติ, ตถาวิโธ โลหิตปาณีเตฺวว วุจฺจติ. หตปฺปหเต นิวิฏฺโฐติ หเต จ ปรสฺส ปหารทาเน, ปหเต จ ปรมารเณ นิวิฏฺโฐ. อทยาปนฺโนติ นิกฺกรุณตฺตํ อาปนฺโน. ยํ ตํ ปรสฺสาติ ยํ ตํ ปรสฺส สนฺตกํ. ปรวิตฺตูปกรณนฺติ ตสฺเสว ปรสฺส วิตฺตูปกรณํ ตุฏฺฐิชนนํ ปริกฺขารภณฺฑกํ. คามคตํ วาติ อนฺโตคาเม วา ฐปิตํ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. จริยา ฉ.ม. ปาณี โลหิเตน ลิปฺปนฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๘.

อรญฺญคตํ วาติ อรญฺเญ วา รุกฺขคฺคปพฺพตมตฺถกาทีสุ วา ฐปิตํ. อทินฺนนฺติ เตหิ ปเรหิ กาเยน วา วาจาย วา อทินฺนํ. เถยฺยสงฺขาตนฺติ เอตฺถ เถโนติ โจโร. เถนสฺส ภาโว เถยฺยํ, อวหรณจิตฺตสฺเสตํ อธิวจนํ. สงฺขา สงฺขาตนฺติ อตฺถโต เอกํ, โกฏฺฐาสสฺเสตํ อธิวจนํ, "สญฺญานิทานา หิ ปปญฺจสงฺขา"ติอาทีสุ ๑- วิย. เถยฺยญฺจ ตํ สงฺขาตญฺจาติ เถยฺยสงฺขาตํ, เถยฺยจิตฺตสงฺขาโต เอโก จิตฺตโกฏฺฐาโสติ อตฺโถ. กรณตฺเถ เจตํ ปจฺจตฺตวจนํ, ตสฺมา เถยฺยสงฺขาเตนาติ อตฺถโต ทฏฺฐพฺพํ. มาตุรกฺขิตาติอาทีสุ ยํ ปิตริ นฏฺเฐ วา มเต วา ฆาสจฺฉาทนาทีหิ ปฏิชคฺคยมานา ๒- วยปฺปตฺตํ กุลฆเร เนสฺสามีติ ๓- มาตา รกฺขติ, อยํ มาตุรกฺขิตา นาม. เอเตนูปาเยน ปิตุรกฺขิตาทโยปิ เวทิตพฺพา. สภาคกุลานิ ปน กุจฺฉิคเตสุปิ คพฺเภสุ กติกํ กโรนฺติ "สเจ มยฺหํ ปุตฺโต โหติ, ตุยฺหํ ธีตา, อญฺญตฺถ คนฺตุํ น ลภิสฺสติ, มยฺหํ ปุตฺตสฺเสว โหตู"ติ. เอวํ คพฺเภปิ ปริคฺคหิตา สสฺสามิกา นาม. "โย อิตฺถนฺนามํ อิตฺถึ คจฺฉติ, ตสฺส เอตฺตโก ทณฺโฑ"ติ เอวํ นามํ ๔- วา เคหํ วา วีถึ วา อุทฺทิสฺส ฐปิตทณฺฑา, สา สปริทณฺฑา นาม. อนฺตมโส มาลาคุฬปริกฺขิตฺตาปีติ ๕- ยา สพฺพนฺติเมน ปริจฺเฉเทน "เอสา เม ภริยา ภวิสฺสตี"ติ สญฺญาย ตสฺสา อุปริ เกนจิ มาลาคุฬํ ขิปนฺเตน มาลาคุฬมตฺเตนาปิ ปริกฺขิตฺตา โหติ. ตถารูปาสุ จาริตฺตํ อาปชฺชิตา โหตีติ เอวรูปาสุ อิตฺถีสุ สมฺมาทิฏฺฐิสุตฺเต วุตฺตมิจฺฉาจารลกฺขณวเสน วีติกฺกมํ กตฺตา โหติ. สภาคโตติ สภายํ ฐิโต. ปริสาคโตติ ปริสายํ ฐิโต. ญาติมชฺฌคโตติ ทายาทานํ มชฺเฌ ฐิโต. ปูคมชฺฌคโตติ เสนีนํ มชฺเฌ ฐิโต. ราชกุลมชฺฌคโตติ ราชกุลสฺส มชฺเฌ มหาวินิจฺฉเย ฐิโต. อภินีโตติ ปุจฺฉนตฺถาย นีโต. สกฺขิปุฏฺโฐติ สกฺขึ กตฺวา ปุจฺฉิโต. เอหมฺโภ ปุริสาติ อาลปนเมตํ. ๖- อตฺตเหตุ วา ปรเหตุ วาติ อตฺตโน วา ปรสฺส วา หตฺถปาทาทิเหตุ วา ธนเหตุ วา. อามิสกิญฺจิกฺขเหตุ วาติ เอตฺถ อามิสนฺติ ลาโภ อธิปฺเปโตติ. กิญฺจิกฺขนฺติ ยํ วา ตํ วา อปฺปมตฺตกํ, @เชิงอรรถ: ขุ. สุตฺต ๒๕/๘๘๑/๕๐๖ กลหวิวาทสุตฺต ขุ. มหา. ๒๙/๕๐๕/๓๓๗ (สฺยา) @ ฉ.ม. ปฏิชคฺคิยมานํ ฉ.ม. ทสฺสามีติ ฉ.ม. คามํ ฉ.ม. มาลาคุณ.... @ ม. อาลปนมตฺตํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๓๙.

อนฺตมโส ติตฺติรวฏฺฏกสปฺปิปิณฺฑวนนีตปิณฺฑาทิมตฺตกสฺสปิ ลญฺจสฺส ๑- เหตูติ อตฺโถ. สมฺปชานมุสา ภาสิตา โหตีติ ชานนฺโตเยว มุสาวาทํ กตฺตา โหติ. อิเมสํ เภทายาติ เยสํ อิโตติ วุตฺตานํ สนฺติเก สุตํ โหติ, เตสํ เภทาย. อมูสํ เภทายาติ เยสํ อมุตฺราติ วุตฺตานํ สนฺติเก สุตํ โหติ, เตสํ เภทาย. อิติ สมคฺคานํ วา เภตฺตาติ ๒- เอวํ สมคฺคานํ วา ทฺวินฺนํ สหายกานํ เภทกโร. ๓- ภินฺนานํ วา อนุปฺปทาตาติ สุฏฺฐุ กตํ ตยา, ตํ ปชหนฺเตน กติปาเหเนว เต มหนฺตํ อนตฺถํ กเรยฺยาติ เอวํ ภินฺนานํ ปุน อสนฺธานาย ๔- อนุปฺปทาตา อุปตฺถมฺเภตา การณํ ทสฺเสตาติ อตฺโถ. วคฺโค อาราโม อภิรติฏฺฐานมสฺสาติ วคฺคาราโม. วคฺครโตติ วคฺเคสุ รโต. วคฺเค ทิสฺวา วา สุตฺวา วา นนฺทตีติ วคฺคนนฺที. วคฺคกรณึ วาจนฺติ ยา วาจา สมคฺเคปิ สตฺเต วคฺเค กโรติ ภินฺทติ, ตํ กลหการณวาจํ ภาสิตา โหติ. อณฺฑกาติ ๕- ยถา สโทเส รุกฺเข อณฺฑกานิ อุฏฺฐหนฺติ, เอวํ สโทสตาย ขุํสนวมฺภนาทิวจเนหิ อณฺฑกา ชาตา. กกฺกสาติ ปูติกา. ยถา นาม ปูติกรุกฺโข กกฺกโส โหติ ปคฺฆริตจุณฺโณ, เอวํ กกฺกสา โหติ, โสตํ ฆํสมานา วิย ปวิสติ. เตน วุตฺตํ "กกฺกสา"ติ. ปรกฏุกาติ ปเรสํ กฏุกา อมนาปา โทสชนนี. ปราภิสชฺชนีติ กุฏิลกณฺฏกสาขา วิย มมฺเมสุ วิชฺฌิตฺวา ปเรสํ อภิสชฺชนี คนฺตุกามานมฺปิ คนฺตุํ อทตฺวา ลคฺคนการี. โกธสามนฺตาติ โกธสฺส อาสนฺนา. อสมาธิสํวตฺตนิกาติ อปฺปนาสมาธิสฺส วา อุปจารสมาธิสฺส วา อสํวตฺตนิกา. อิติ สพฺพาเนเวตานิ สโทสวาจาย เววจนานิ. อกาลวาทีติ อกาเลน วตฺตา. อภูตวาทีติ ยํ นตฺถิ, ตสฺส วตฺตา. อนตฺถวาทีติ อการณนิสฺสิตํ วตฺตา. อธมฺมวาทีติ อสภาวํ วตฺตา. อวินยวาทีติ อสํวรวินยปฏิสํยุตฺตสฺส วตฺตา. อนิธานวตึ วาจนฺติ หทยมญฺชูสาย นิเธตุํ อยุตฺตวาจํ ภาสิตา โหติ. อกาเลนาติ วตฺตพฺพกาลสฺส ปุพฺเพ วา ปจฺฉา วา อยุตฺตกาเล วตฺตา โหติ. อนปเทสนฺติ สุตฺตาปเทสวิรหิตํ. อปริยนฺตวตินฺติ อปริจฺเฉทํ, สุตฺตํ วา @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ลญฺชสฺส ฉ.ม....เภทกาติ ฉ.ม. เภทํ กตฺตา @ ฉ.ม. อสํสนฺทนาย ม. กณฺฑกาติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๔๐.

ชาตกํ วา นิกฺขิปิตฺวา ตสฺส อุปลพฺภํ วา อุปมํ วา วตฺถุํ วา อาหริตฺวา พาหิรกถํเยว กเถติ, นิกฺขิตฺตํ นิกฺขิตฺตมตฺตเมว ๑- โหติ. "สุตฺตํ นุ โข กเถติ ชาตกํ นุ โข, นาสฺส อนฺตํ วา โกฏึ วา ปสฺสามา"ติ วตฺตพฺพตํ อาปชฺชติ. ยถา วฏรุกฺขสาขานํ คตคตฏฺฐาเน ปาโรหา โอตรนฺติ, โอติณฺโณติณฺณฏฺฐาเน สมฺปชฺชิตฺวา ปุน วฑฺฒนฺติเยว. เอวํ อฑฺฒโยชนมฺปิ โยชนมฺปิ คจฺฉนฺติเยว, คจฺฉนฺเต คจฺฉนฺเต ปน มูลรุกฺโข วินสฺสติ, ปเวณิชาตกาว ติฏฺฐนฺติ. เอวมยํปิ นิโคฺรธธมฺมกถิโก นาม โหติ, นิกฺขิตฺตํ นิกฺขิตฺตมตฺตเมว กตฺวา ๒- ปสฺเสเนว ปริหรนฺโต คจฺฉติ. ๒- โย ปน พหุํปิ ภณนฺโต เอตทตฺถมิทํ วุตฺตนฺติ อาหริตฺวา ชานาเปตุํ สกโกติ, ตสฺส กเถตุํ วฏฺฏติ. อนตฺถสญฺหิตนฺติ น อตฺถนิสฺสิตํ. อภิชฺฌาตา โหตีติ อภิชฺฌาย โอโลเกตา โหติ. อโห วตาติ ปตฺถนตฺเถ นิปาโต. อภิชฺฌายปิ ๓- โอโลกิตมตฺตเกน เจตฺถ กมฺมปถเภโท น โหติ. ยทา ปน "อโห วตีทํ มม สนฺตกํ อสฺส, อหํ เอตฺถ วสํ วตฺเตยฺยนฺ"ติ อตฺตโน ปริณาเมติ, ตทา กมฺมปถเภโท โหติ, อยมิธ อธิปฺเปโต. พฺยาปนฺนจิตฺโตติ วิปนฺนจิตฺโต ปูติภูตจิตฺโต. ปทุฏฺฐมนสงฺกปฺโปติ โทเสน ทุฏฺฐจิตฺตสงฺกปฺโป. หญฺญนฺตูติ ฆาฏิยนฺตุ. วชฺฌนฺตูติ วธํ ปาปุณนฺตุ. มา วา อเหสุนฺติ กิญฺจิปิ มา อเหสุํ. อิธาปิ โกปมตฺตเกน กมฺมปถเภโท น โหติ. หญฺญนฺตูติอาทิจินฺตเนเนว โหติ, ตสฺมา เอวํ วุตฺตํ. มิจฺฉาทิฏฺฐิโกติ อกุสลทสฺสโน. วิปรีตทสฺสโนติ วิปลฺลตฺถทสฺสโน. นตฺถิ ทินฺนนฺติ ทินฺนสฺส ๔- ผลาภาวํ สนฺธาย วทติ. ยิฏฐํ วุจฺจติ มหายาโค. หุตนฺติ ปโหนก ๕- สกฺกาโร อธิปฺเปโต. ตํปิ อุภยํ ผลาภาวเมว สนฺธาย ปฏิกฺขิปติ. สุกฏทุกฺกฏานนฺติ สุกฏทุกฺกฏานํ, ๖- กุสลากุสลานนฺติ อตฺโถ. ผลํ วิปาโกติ ยํ ผลนฺติ วา วิปาโกติ วา วุจฺจติ, ตํ นตฺถีติ วทติ. นตฺถิ อยํ โลโกติ ปรโลเก ฐิตสฺส อยํ โลโก นตฺถิ. นตฺถิ ปโร โลโกติ อิธ โลเก ฐิตสฺสาปิ ปรโลโก นตฺถิ, @เชิงอรรถ: ฉ.ม. นิกฺขิตฺตเมว ๒-๒ ม. กตฺวา กติปเย ปสฺเสเนว ปริหรนฺโต กติปเย คจฺฉติ. @ ฉ.ม. อภิชฺฌาย ม. ทานสฺส ฉ.ม. ปเหณก..... สี. สุกตทุกฺกตานํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๔๑.

สพฺเพ ตตฺถ ตตฺเถว อจฺฉิชฺชนฺตีติ ทสฺเสติ. นตฺถิ มาตา นตฺถิ ปิตาติ เตสุ สมฺมาปฏิปตฺติมิจฺฉาปฏิปตฺตีนํ ผลาภาววเสน วทติ. นตฺถิ สตฺตา โอปปาติกาติ จวิตฺวา อุปปชฺชนกสตฺตา นาม นตฺถีติ วทติ. สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา ปเวเทนฺตีติ เย อิมญฺจ โลกํ ปรญฺจ โลกํ อภิวิสิฏฺฐาย ปญฺญาย สยํ ปจฺจกฺขํ กตฺวา ปเวเทนฺติ, เต นตฺถีติ สพฺพญฺญุพุทฺธานํ อภาวํ ทีเปติ, เอตฺตาวตา ทสวตฺถุกา มิจฺฉาทิฏฺฐิ กถิตา โหติ. [๔๔๑] ปาณาติปาตํ ปหายาติอาทโย สตฺต กมฺมปถา จูฬหตฺถิปเท วิตฺถาริตา. อนภิชฺฌาทโย อุตฺตานตฺถาเยว. [๔๔๒] สหพฺยตํ อุปปชฺเชยฺยนฺติ สหภาวํ อุปคจฺเฉยฺยํ. พฺรหฺมกายิกานํ เทวานนฺติ ปฐมชฺฌานภูมิเทวานํ. อาภานํ เทวานนฺติ อาภา นาม วิสุํ นตฺถิ, ปริตฺตาภอปฺปมาณาภอาภสฺสรานํ เอตํ อธิวจนํ. ปริตฺตาภานนฺติอาทิ ปน เอกโต อคเหตฺวา เตสํเยว เภทโต คหณํ. ปริตฺตสุภานนฺติอาทีสุปิ เอเสว นโย. อิติ ภควา อาสวกฺขยํ ทสฺเสตฺวา อรหตฺตนิกูเฏน เทสนํ นิฏฺฐเปสิ. อิธ ฐตฺวา ปน เทวโลกา สมาเนตพฺพา, ติสฺสนฺนํ ตาว ฌานภูมีนํ วเสน นว พฺรหฺมโลกา, ปญฺจ สุทฺธาวาสา, จตูหิ อารุปฺเปหิ ๑- สทฺธึ นวาติ อฏฺฐารส, เวหปฺผเลหิ สทฺธึ เอกูนวีสติ, เต อสญฺญํ ๒- ปกฺขิปิตฺวา วีสติ พฺรหฺมโลกา โหนฺติ, เอวํ ฉหิ กามาวจเรหิ สทฺธึ ฉพฺพีสติ เทวโลกา นาม, เตสํ สพฺเพสํปิ ภควตา ทสหิ กุสลกมฺมปเถหิ นิพฺพตฺติ ทสฺสิตา. ตตฺถ ฉสุ ตาว กามาวจเรสุ ติณฺณํ สุจริตานํ วิปาเกเนว นิพฺพตฺติ โหติ. อุปริเทวโลกานํ ปน อิเม กมฺมปถา อุปนิสฺสยวเสน กถิตา. ทสกุสลกมฺมปถา หิ สีลํ, สีลวโตว ๓- กสิณปริกมฺมํ อิชฺฌตีติ. สีเล ปติฏฺฐาย กสิณปริกมฺมํ กตฺวา ปฐมชฺฌานํ นิพฺพตฺเตตฺวา ปฐมชฺฌานภูมิยํ นิพฺพตฺตติ, ทุติยาทีนิ ภาเวตฺวา ทุติยชฺฌานภูมิอาทีสุ นิพฺพตฺตติ, รูปาวจรชฺฌานํ ปาทกํ กตฺวา วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อนาคามิผเล ปติฏฺฐิโต ปญฺจสุ สุทฺธาวาเสสุ นิพฺพตฺตติ, รูปาวจรชฺฌานํ ปาทกํ @เชิงอรรถ: ฉ.ม. อรูเปหิ ม. อสญฺเญ ฉ.ม. สีลวโต จ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๔๒.

กตฺวา อรูปาวจรสมาปตฺตึ นิพฺพตฺเตตฺวา จตูสุ อารุปฺเปสุ นิพฺพตฺตติ, รูปารูปชฺฌานํ ปาทกํ กตฺวา วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณาติ. อสญฺญภโว ปน พาหิรกานํ ตาปสปริพฺพาชกานํ อาจิณฺโณติ อิธ น นิทฺทิฏฺโฐ. เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติ. ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย สาเลยฺยกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. -----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๘ หน้า ๒๓๕-๒๔๒. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=8&A=6003&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=8&A=6003&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=483              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=12&A=8867              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=12&A=10514              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=12&A=10514              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_12

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]