บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๘

หน้าที่ ๑๕๑.

ปพฺพชฺชาทีนิ อธิคนฺตฺวาปิ อตฺตโน คุณกถาย อฏฺฏิยมานา อธิคมปฺปิจฺฉตาย อาหํสุ. อิมาสญฺจ อิมาสญฺจาติ ปฐมชฺฌานาทีนํ โลกิยโลกุตฺตรานํ. เจตสา เจโต ปริจฺจ วิทิโตติ อชฺช เม อายสฺมนฺโต โลกิยสมาปตฺติยา วีตินาเมสุํ, อชฺช โลกุตฺตรายาติ เอวํ จิตฺเตน จิตฺตํ ปริจฺฉินฺทิตฺวา วิทิตํ. เทวตาปิ เมติ ภนฺเต อนุรุทฺธ อชฺช อยฺโย นนฺทิยตฺเถโร, อชฺช อยฺโย กิมฺพิลตฺเถโร ^๑- อิมาย จ อิมาย จ สมาปตฺติยา วีตินาเมสีติ เอวมาโรเจสุนฺติ อตฺโถ. ปญฺหาภิปุฏฺเฐนาติ ตํปิ มยา สยํ วิทิตนฺติ วา เทวตาหิ อาโรจิตนฺติ วา เอตฺตเกเนว มุขํ เม สชฺชนฺติ. กถํ สมุฏฺฐาเปตฺวา อปุฏฺเฐเนว เม น กถิตํ. ภควตา ปน ปญฺหาภิปุฏฺเฐ ปญฺหํ อภิปุจฺฉิเตน สตา พฺยากตํ, ตตฺร เม กึ น โรจถาติ อาห. [๓๓๑] ทีโฆติ "มณิ มานิจโร ^๒- ทีโฆ, อโถ เสรีสโก สหา"ติ ^๓- เอวํ อาคโต อฏฺฐวีสติยา ยกฺขเสนาปตีนํ อพฺภนฺตโร เอโก เทวราชา. ปรชโนติ ตสฺเสว ยกฺขสฺส นามํ. เยน ภควา เตนุปสงฺกมีติ โส กิร เวสฺสวเณน เปสิโต เอตํ ฐานํ คจฺฉนฺโต ภควนฺตํ สยํ ปตฺตจีวรํ คเหตฺวา คิญฺชกาวสถโต โคสิงฺคสาลวนสฺส อนฺตเร ทิสฺวา ภควา อตฺตนา ปตฺตจีวรํ คเหตฺวา โคสิงฺคสาลวเน ติณฺณํ กุลปุตฺตานํ สนฺติกํ คจฺฉติ. อชฺช มหตี ธมฺมเทสนา ภวิสฺสติ. มยาปิ ตสฺสา เทสนาย ภาคินา ภวิตพฺพนฺติ อทิสฺสมาเนน กาเยน สตฺถุ ปทานุปทิโก คนฺตฺวา อวิทูเร ฐตฺวา ธมฺมํ สุตฺวา สตฺถริ คจฺฉนฺเตปิ น คโต, "อิเม เถรา กึ กริสฺสนฺตี"ติ ทสฺสนตฺถํ ปน ตตฺเถว ฐิโต. อถ เต เทฺว เถเร อนุรุทฺธตฺเถรํ ปลิโพธนฺเต ^๔- ทิสฺวา อิเม เถรา ภควนฺตํ นิสฺสาย ปพฺพชฺชาทโย สพฺพคุเณ อธิคนฺตฺวาปิ ภควโตว มจฺฉรายนฺติ, น สหนฺติ, อติวิย นิลียนฺติ ปฏิจฺฉาเทนฺติ, น อิทานิ เตสํ ปฏิจฺฉาเทตุํ ทสฺสามิ, ปฐวิโต ยาว พฺรหฺมโลกา เอเตสํ คุเณ ปกาเสสฺสามี"ติ จินฺเตตฺวา เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ. ลาภา วต ภนฺเตติ เย ภนฺเต วชฺชิรฏฺฐวาสิโน ภควนฺตญฺจ อิเม จ ตโย กุลปุตฺเต ปสฺสิตุํ ลภนฺติ, วนฺทิตุํ ลภนฺติ, เทยฺยธมฺมํ ทาตุํ ลภนฺติ, ธมฺมํ @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. กิมิลตฺเถโร ^๒ ฉ.ม. มาณิวโร ^๓ ที. ปาฏิ. ๑๑/๒๙๓/๑๘๗ อาฏานาฏิยสุตฺต @^๔ ฉ.ม. ปลิเวเฐนฺเต, ม. ปลิเวธนฺเต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๕๒.

โสตุํ ลภนฺติ, เตสํ ลาภา ภนฺเต วชฺชีนนฺติ อตฺโถ. สทฺทํ สุตฺวาติ โส กิร อตฺตโน ยกฺขานุภาเวน มหนฺตํ สทฺทํ กตฺวา สกลํ วชฺชิรฏฺฐํ อชฺโฌตฺถรนฺโต ตํ วาจํ นิจฺฉาเรสิ. เตน จสฺส เตสุ เตสุ รุกฺขปพฺพตาทีสุ อธิวตฺถา ภุมฺมา เทวตา สทฺทํ อสฺโสสุํ. ตํ สนฺธาย วุตฺตํ "สทฺทํ สุตฺวา"ติ. อนุสฺสาเวสุนฺติ มหนฺตํ สทฺทํ สุตฺวา สาเวสุํ. เอส นโย สพฺพตฺถ. ยาว พฺรหฺมโลกาติ ยาว อกนิฏฺฐพฺรหฺมโลกา. ตญฺเจปิ กุลนฺติ "อมฺหากํ กุลโต นิกฺขมิตฺวา อิเม กุลปุตฺตา ปพฺพชิตฺวา ^๑- เอวํ สีลวนฺโต คุณวนฺโต อาจารสมฺปนฺนา กลฺยาณธมฺมา"ติ เอวํ ตญฺเจปิ กุลํ เอเต ตโย กุลปุตฺเต ปสนฺนจิตฺตํ อนุสฺสเรยฺยาติ เอวํ สพฺพตฺถ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ. อิติ ภควา ยถานุสนฺธินาว เทสนํ นิฏฺฐเปสีติ. ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย จูฬโคสิงฺคสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ---------------

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๘ หน้า ๑๕๑-๑๕๒. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=8&A=3862&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=8&A=3862&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=361 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=12&A=6696 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=12&A=7808 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=12&A=7808 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๒ http://84000.org/tipitaka/read/?index_12