ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๔๖ ภาษาบาลีอักษรไทย นิทฺ.อ.๒ (สทฺธมฺมปชฺ.)

หน้าที่ ๖๔.

วุตฺตนเยเนว จ อารมฺมณมฺปิ. เอวเมตํ ฌานญฺจ อารมฺมณญฺจาติ อุภยมฺปิ อปฺปวตฺติกรเณน จ อมนสิกรเณน จ สมติกฺกมิตฺวาว ยสฺมา อิทํ อากิญฺจญฺญายตนํ อุปสมฺปชฺช วิหริตพฺพํ, ตสฺมา อุภยมฺเปตํ เอกชฺฌํ กตฺวา "วิญฺญาณญฺจายตนํ สมติกฺกมฺมา"ติ อิทํ วุตฺตนฺติ เวทิตพฺพํ. อากิญฺจญฺญายตนูปคาติ เอตฺถ ปน นาสฺส กิญฺจนนฺติ อกิญฺจนํ, อนฺตมโส ภงฺคมตฺตมฺปิ อสฺส อวสิฏฺฐํ นตฺถีติ วุตฺตํ โหติ. อกิญฺจนสฺส ภาโว อากิญฺจญฺญํ, อากาสานญฺจายตนวิญฺญาณาปคมสฺเสตํ อธิวจนํ. ตํ อากิญฺจญฺญํ อธิฏฺฐานฏฺเฐน อายตนนฺติ อากิญฺจญฺญายตนํ. ตตฺถ ฌานํ นิพฺพตฺเตตฺวา อากิญฺจญฺญายตนภวํ อุปคตา อากิญฺจญฺญายตนูปคา. อยํ สตฺตมวิญฺญาณฏฺฐิตีติ อิมํ สตฺตมํ ปฏิสนฺธิวิญฺญาณสฺส ฐานํ ชานาติ. เนวสญฺญานาสญฺญายตนํ ยเถว สญฺญาย, เอวํ วิญฺญาณสฺสาปิ สุขุมตฺตา เนว วิญฺญาณํ นาวิญฺญาณํ, ตสฺมา วิญฺญาณฏฺฐิตีสุ น วุตฺตํ. อภูตนฺติ อภูตตฺถํ "รูปํ อตฺตา"ติอาทิวจนํ. ตํ วิปลฺลาสภาวโต อตจฺฉํ. ทิฏฺฐินิสฺสยโต อนตฺถสญฺหิตํ. อถ วา อภูตนฺติ อสนฺตํ อวิชฺชมานํ. อโจรสฺเสว "อิทนฺเต โจริกาย อาภตํ, น อิทํ ตุยฺหํ ฆเร ธนนฺ"ติอาทิวจนํ. อตจฺฉนฺติ อตถาการํ อญฺญถาการํ ๑- อญฺญถา สนฺตํ. อนตฺถสญฺหิตนฺติ น อิธโลกตฺถํ วา ปรโลกตฺถํ วา นิสฺสิตํ. น ตํ ตถาคโต พฺยากโรตีติ ตํ อนิยฺยานิกกถํ ตถาคโต น กเถติ. ภูตํ ตจฺฉํ อตฺถสญฺหิตนฺติ ราชกถาทิติรจฺฉานกถํ. ภูตํ ตจฺฉํ อตฺถสญฺหิตนฺติ อริยสจฺจสนฺนิสฺสิตํ. ตตฺร กาลญฺญู ตถาคโต โหตีติ ตสฺมึ ตติยพฺยากรเณ ตสฺส ปญฺหสฺส พฺยากรณตฺถาย ตถาคโต กาลญฺญู โหติ. มหาชนสฺส อทานกาลํ คหณกาลํ ชานิตฺวา สเหตุกํ สการณํ กตฺวา ยุตฺตปตฺตกาเลเยว พฺยากโรตีติ อตฺโถ. ยุตฺตปตฺตกาเล วทตีติ กาลวาที. ภูตํ สภาวํ วทตีติ ภูตวาที. ปรมตฺถํ นิพฺพานํ วทตีติ. อตฺถวาที. มคฺคผลธมฺมํ วทตีติ ธมฺมวาที. สํวราทิวินยํ วทตีติ วินยวาที. ตตฺถ ทิฏฺฐนฺติ อปริมาณาสุ โลกธาตูสุ @เชิงอรรถ: ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๕.

อปริมาณานํ สตฺตานํ จกฺขุทฺวาเรสุ อาปาถํ อาคจฺฉนฺตํ รูปารมฺมณํ นาม อตฺถิ, ตํ สพฺพาการโต ชานาติ ปสฺสติ. เอวํ ชานตา ปสฺสตา จ เตน ตํ อิฏฺฐานิฏฺฐาทิวเสน วา ทิฏฺฐสุตมุตวิญฺญาเตสุ ลพฺภมานกปทวเสน วา "กตมนฺตํ รูปํ รูปายตนํ? ยํ รูปํ จตุนฺนํ มหาภูตานํ อุปาทาย วณฺณนิภา สนิทสฺสนํ สปฺปฏิฆํ นีลํ ปีตกนฺ"ติอาทินา ๑- นเยน อเนเกหิ นาเมหิ เตรสหิ วาเรหิ ทฺวิปญฺญาสาย นเยหิ วิภชฺชมานํ ตถเมว โหติ วิตถํ นตฺถิ. เอส นโย โสตทฺวาราทีสุปิ. อาปาถมาคจฺฉนฺเตสุ สทฺทาทีสุ เตสํ วิวิธํ ทสฺเสตุํ "ทิฏฺฐํ สุตนฺ"ติอาทิมาห. ๒- ตตฺถ ทิฏฺฐนฺติ รูปายตนํ. สุตนฺติ สทฺทายตนํ. มุตนฺติ ปตฺวา คเหตพฺพโต คนฺธายตนํ รสายตนํ โผฏฺฐพฺพายตนํ, วิญฺญาตนฺติ สุขทุกฺขาทิธมฺมารมฺมณํ. ปตฺตนฺติ ปริเยสิตฺวา วา อปริเยสิตฺวา วา ปตฺตํ. ปริเยสิตนฺติ ปตฺตํ วา อปฺปตฺตํ วา ปริเยสิตํ. อนุวิจริตํ มนสาติ จิตฺเตน อนุสญฺจริตํ. ตถาคเตน อภิสมฺพุทฺธนฺติ อิมินา เอตํ ๓- ทสฺเสติ:- ยญฺหิ อปริมาณาสุ โลกธาตูสุ อิมสฺส สเทวกสฺส โลกสฺส นีลํ ปีตกนฺติอาทิ รูปารมฺมณํ จกฺขุทฺวาเร อาปาถํ อาคจฺฉติ, "อยํ สตฺโต อิมสฺมึ ขเณ อิมํ นาม รูปารมฺมณํ ทิสฺวา สุมโน วา ทุมฺมโน วา มชฺฌตฺโต วา ชาโต"ติ สพฺพํ ตํ ตถาคตสฺส เอว อภิสมฺพุทฺธํ. ตถา ยํ อปริมาณาสุ โลกธาตูสุ อิมสฺส สเทวกสฺส โลกสฺส เภริสทฺโท มุทิงฺคสทฺโทติอาทิ สทฺทารมฺมณํ โสตทฺวาเร อาปาถํ อาคจฺฉติ, มูลคนฺโธ ตจคนฺโธติอาทิ คนฺธารมฺมณํ ฆานทฺวาเร อาปาถํ อาคจฺฉติ, มูลรโส ขนฺธรโสติอาทิ รสารมฺมณํ ชิวฺหาทฺวาเร อาปาถํ อาคจฺฉติ, กกฺขฬํ มุทุกนฺติอาทิ ปฐวีธาตุเตโชธาตุวาโยธาตุเภทํ โผฏฺฐพฺพารมฺมณํ กายทฺวาเร อาปาถํ อาคจฺฉติ, "อยํ สตฺโต อิมสฺมึ ขเณ อิมํ นาม โผฏฺฐพฺพารมฺมณํ ผุสิตฺวา สุมโน วา ทุมฺมโน วา มชฺฌตฺโต วา ชาโต"ติ สพฺพํ ตํ ตถาคตสฺส เอว ๔- อภิสมฺพุทฺธํ. ตถา ยํ อปริมาณาสุ โลกธาตูสุ อิมสฺส สเทวกสฺส โลกสฺส สุขทุกฺขาทิเภทํ ธมฺมารมฺมณํ มโนทฺวารสฺส อาปาถํ @เชิงอรรถ: อภิ. สงฺ. ๓๔/๖๑๘/๑๘๙ ฉ.ม. ทิฏฺฐํ สุตนฺติ อาห ม. เอวํ ฉ.ม. เอวํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๖.

อาคจฺฉติ, "อยํ สตฺโต อิมสฺมึ ขเณ อิมํ นาม ธมฺมารมฺมณํ วิชานิตฺวา สุมโน วา ทุมฺมโน วา มชฺฌตฺโต วา ชาโต"ติ สพฺพํ ตํ ตถาคตสฺส เอว ๑- อภิสมฺพุทฺธํ. ยญฺหิ จุนฺท อิเมสํ สตฺตานํ ทิฏฺฐํ สุตํ มุตํ วิญฺญาตํ, ตตฺถ ตถาคเตน อทิฏฺฐํ วา อสุตํ วา อมุตํ วา อวิญฺญาตํ วา นตฺถิ, อิมสฺส ปน มหาชนสฺส ปริเยสิตฺวา อปตฺตมฺปิ อตฺถิ, อปริเยสิตฺวา อปตฺตมฺปิ อตฺถิ, ปริเยสิตฺวา ปตฺตมฺปิ อตฺถิ, อปริเยสิตฺวา ปตฺตมฺปิ อตฺถิ, สพฺพมฺปิ ตถาคตสฺส อปฺปตฺตํ ๒- นาม นตฺถิ ญาเณน อสจฺฉิกตํ. ตสฺมา ตถาคโตติ วุจฺจตีติ ยํ ยถา โลเกน คตํ, ตสฺส ตเถว คตตฺตา ตถาคโตติ วุจฺจตีติ. ปาฬิยํ ปน "อภิสมฺพุทฺธนฺ"ติ วุตฺตํ, ตํ คตสทฺเทน เอกตฺถํ. อิมินา นเยน สพฺพวาเรสุ ตถาคโตติ นิคมสฺส ๓- อตฺโถ เวทิตพฺโพ. ๔- "ยญฺจ จุนฺท รตฺตึ ตถาคโต อนุตฺตรํ สมฺมาสมฺโพธึ อภิสมฺพุชฺฌติ, ยญฺจ รตฺตึ อนุปาทิเสสาย นิพฺพานธาตุยา ปรินิพฺพายติ, ยํ เอตสฺมึ อนฺตเร ภาสติ ลปติ นิทฺทิสติ, สพฺพํ ตํ ตเถว โหติ, โน อญฺญถา, ตสฺมา ตถาคโตติ วุจฺจตี"ติ เอตฺถ ยํ รตฺตึ ภควา โพธิมณฺเฑ อปราชิตปลฺลงฺเก นิสินฺโน ติณฺณํ มารานํ มตฺถกํ มทฺทิตฺวา อนุตฺตรํ สมฺมาสมฺโพธึ อภิสมฺพุทฺโธ, ยญฺจ รตฺตึ ยมกสาลานมนฺตเร อนุปาทิเสสาย นิพฺพานธาตุยา ปรินิพฺพายิ, เอตฺถนฺตเร ปญฺจจตฺตาลีสวสฺสปริมาเณ กาเล ปฐมโพธิยาปิ มชฺฌิมโพธิยาปิ ปจฺฉิมโพธิยาปิ ยํ ภควตา ภาสิตํ สุตฺตํ เคยฺยํ ฯเปฯ เวทลฺลํ, ตํ สพฺพํ อตฺถโต จ พฺยญฺชนโต จ อนุปวชฺชํ อนูนมนธิกํ สพฺพาการปริปุณฺณํ ราคมทนิมฺมทนํ โทสโมหมทนิมฺมทนํ นตฺถิ, ตตฺถ วาลคฺคมตฺตมฺปิ อวกฺขลิตํ, สพฺพํ ตํ เอกมุทฺทิกาย ลญฺฉิตํ ๕- วิย, เอกนาฬิยา มิตํ วิย, เอกตุลาย ตุลิตํ วิย จ ตถเมว โหติ วิตถํ นตฺถิ. เตนาห "ยญฺจ จุนฺท รตฺตึ ตถาคโต ฯเปฯ @เชิงอรรถ: ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฉ.ม. อสมฺปตฺตํ ก. อิมสฺส @ สุ. วิ. ๓/๑๐๔, มโน.ปู. ๒/๓๐๒ ก. ลญฺจิตํ, ม. ลญฺฉนํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๗.

สพฺพํ ตํ ตถเมว โหติ, โน อญฺญถา, ตสฺมา ตถาคโตติ วุจฺจตี"ติ. คทอตฺโถ หิ เอตฺถ คตสทฺโท. อปิจ:- อาคทนํ อาคโท, วจนนฺติ อตฺโถ. ตโถ อวิปรีโต อาคโท อสฺสาติ ทการสฺส ตการํ กตฺวา ตถาคโตติ ๑- เอวเมตสฺมึ อตฺเถ ปทสิทฺธิ เวทิตพฺพา. "ยถาวาที จุนฺท ฯเปฯ วุจฺจตี"ติ เอตฺถ ภควโต วาจาย กาโย อนุโลเมติ กายสฺสปิ วาจา, ตสฺมา ภควา ยถาวาที ตถาการี, ยถาการี ตถาวาที จ โหติ, เอวํภูตสฺส จสฺส ยถา วาจา, กาโยปิ ตถา คโต ปวตฺโตติ อตฺโถ. ยถา จ กาโย, วาจาปิ ตถา คตา ปวตฺตาติ ตถาคโตติ เอวเมตฺถ ปทสิทฺธิ เวทิตพฺพา. อภิภู อนภิภูโตติ อุปริ ภวคฺคํ เหฏฺฐา อวีจิปริยนฺตํ อปริมาณาสุ โลกธาตูสุ สพฺพสตฺเต อภิภวติ สีเลนปิ สมาธินาปิ ปญฺญายปิ วิมุตฺติยาปิ วิมุตฺติญาณทสฺสเนนปิ, ๒- น ตสฺส ตุลา วา ปมาณํ วา อตฺถิ. อตุโล อปฺปเมยฺโย อนุตฺตโร ราชาธิราชา ๓- เทวเทโว สกฺกานํ อติสกฺโก พฺรหฺมานํ อติพฺรหฺมา. อญฺญทตฺถูติ เอกํสตฺเถ นิปาโต. ทกฺขตีติ ทโส. วสํ วตฺเตตีติ วสวตฺตี. ตตฺรายํ ปทสิทฺธิ เวทิตพฺพา:- อคโท วิย อคโท, โก ปเนส? เทสนาวิลาโส เจว ปุญฺญุสฺสโย จ. เตน เหส มหานุภาโว ภิสกฺโก ทิพฺพาคเทน สปฺเป วิย สพฺพปรปฺปวาทิโน สเทวกญฺจ โลกํ อภิภวติ. อิติ สพฺพโลกาภิภวเนน ๔- ตโถ อวิปรีโต เทสนาวิลาโส ๕- เจว ปุญฺญุสฺสโย จ อคโท อสฺสาติ ทการสฺส ตการํ กตฺวา ตถาคโตติ เวทิตพฺโพ. ๖- อิธตฺถญฺเญว ๗- ชานาติ กมฺมาภิสงฺขารวเสนาติ อปุญฺญาภิสงฺขารวเสน อิธตฺถญฺเญว ชานาติ. กายสฺส เภทา ปรํ มรณาติ อุปาทินฺนกฺขนฺธเภทา มรณโต ปรํ. ๘- อปายนฺติอาทีสุ วุฑฺฒิสงฺขาตสุขสาตโต อยา อเปตตฺตา อปาโย. ทุกฺขสฺส คติ ปฏิสรณนฺติ ทุคฺคติ. ทุกฺกรการิโน ๙- เอตฺถ วินิปตนฺตีติ วินิปาโต. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. คโตติ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฉ.ม. ราชราชา ฉ.ม....ภวเน @ ฉ.ม.... วิลาสมโย สุ. วิ. ๑/๖๔,๖๕ ก. อิธฏฺฐญฺเญว, เอวมุปริปิ @ ก. อุทฺธํ ก. ทุกฺกฏการิโน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๘.

นิรติอฏฺเฐน นิรสฺสาทฏฺเฐน นิรโย. ตํ อปายํ ฯเปฯ นิรยํ. อุปปชฺชิสฺสตีติ ปฏิสนฺธิวเสน อุปฺปชฺชิสฺสติ. ติรจฺฉานโยนินฺติ ติริยํ อญฺจนฺตีติ ติรจฺฉานา, เตสํ โยนิ ติรจฺฉานโยนิ, ตํ ติรจฺฉานโยนึ. เปตฺติวิสยนฺติ ปจฺจภาวํ ปตฺตานํ วิสโยติ เปตฺติวิสโย, ตํ เปตฺติวิสยํ. มนโส อุสฺสนฺนตาย มนุสฺสา, เตสุ มนุสฺเสสุ. อิโต ปรํ กมฺมาภิสงฺขารวเสนาติ เอตฺถ ปุญฺญาภิสงฺขารวเสน อตฺโถ คเหตพฺโพ. อาสวานํ ขยาติ อาสวานํ วินาเสน. อนาสวํ เจโตมุตฺตินฺติ อาสววิรหิตํ ผลวิมุตฺตึ. ๑- ปญฺญาวิมุตฺตินฺติ อรหตฺตผลปญฺญํ. สมาธิ ๒- ราควิราคา เจโตวิมุตฺติ, อรหตฺตผลปญฺญา อวิชฺชาวิราคา ปญฺญาวิมุตฺตีติ เวทิตพฺพา. ตณฺหาจริเตน วา อปฺปนาชฺฌานพเลน กิเลเส วิกฺขมฺเภตฺวา อธิคตํ อรหตฺตผลํ ราควิราคา เจโตวิมุตฺติ. ทิฏฺฐิจริเตน อุปจารชฺฌานมตฺตํ นิพฺพตฺเตตฺวา วิปสฺสิตฺวา อธิคตํ อรหตฺตผลํ อวิชฺชาวิราคา ปญฺญาวิมุตฺติ. อนาคามิผลํ วา กามราคํ สนฺธาย ราควิราคา เจโตวิมุตฺติ, อรหตฺตผลํ สพฺพปฺปการโต อวิชฺชาวิราคา ปญฺญาวิมุตฺติ. อากิญฺจญฺญายตนํ ธิมุตฺตนฺติ ๓- วิโมกฺเขนาติ เกนฏฺเฐน วิโมกฺโข เวทิตพฺโพติ? อธิมุจฺจนฏฺเฐน. โกยํ อธิมุจฺจนฏฺโฐ นาม? ปจฺจนีกธมฺเมหิ จ สุฏฺฐุ วิมุจฺจนฏฺโฐ, อารมฺมเณ จ อภิรติวเสน สุฏฺฐุ วิมุจฺจนฏฺโฐ, ปิตุ องฺเก วิสฺสฏฺฐงฺคปจฺจงฺคสฺส ทารกสฺส สยนํ วิย อนิคฺคหิตภาเวน นิราสงฺกตาย อารมฺมเณ ปวตฺตีติ วุตฺตํ โหติ. เอวรูเปน วิโมกฺเขน. ธิมุตฺตนฺติ ๔- วิญฺญาณญฺจายตนํ มุญฺจิตฺวา อากิญฺจญฺญายตเน นิราสงฺกวเสน วิมุตฺตํ. ๕- อลฺลีนํ. ตตฺราธิมุตฺตนฺติ ตสฺมึ สมาธิมฺหิ อลฺลีนํ. ตทธิมุตฺตนฺติ ตสฺมึ ฌาเน อธิมุตฺตํ. ตทาธิปเตยฺยนฺติ ตํ ฌานํ เชฏฺฐกํ. รูปาธิมุตฺโตติอาทีนิ ปญฺจ กามคุณครุกวเสน วุตฺตานิ. กุลาธิมุตฺโตติอาทีนิ ตีณิ ขตฺติยาทิกุลครุกวเสน วุตฺตานิ. ลาภาธิมุตฺโตติอาทีนิ อฏฺฐ โลกธมฺมวเสน วุตฺตานิ. จีวราธิมุตฺโตติอาทีนิ จตฺตาริ ปจฺจยวเสน วุตฺตานิ. สุตฺตนฺตาธิมุตโตติอาทีนิ ปิฏกตฺตยวเสน วุตฺตานิ. @เชิงอรรถ: ฉ.ม. อรหตฺตผลสมาธึ ฉ.ม. อรหตฺตผลสมาธิ ก.... ยตเน อธิมุตฺตนฺติ @ ฉ.ม. ธิมุตฺตนฺติ ก. วิมุตฺตนฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๙.

อารญฺญิกงฺคาธิมุตฺโตติอาทีนิ ธุตงฺคสมาทานวเสน ๑- วุตฺตานิ. ปฐมชฺฌานาธิ- มุตฺโตติอาทีนิ ปฏิลาภวเสน วุตฺตานิ. กมฺมปรายนนฺติ อภิสงฺขารวเสน. วิปากปรายนนฺติ ปวตฺติวเสน. กมฺมครุกนฺติ เจตนาครุกํ. ปฏิสนฺธิครุกนฺติ อุปปตฺติครุกํ. [๘๔] อากิญฺจญฺญาสมฺภวํ ญตฺวาติ อากิญฺจญฺญายตนสมาปตฺติโต วุฏฺฐหิตฺวา อากิญฺจญฺญายตนชนกํ กมฺมาภิสงฺขารํ ญตฺวา "กินฺติ ปลิโพโธ อยนฺ"ติ. นนฺทิสญฺโญชนํ อิตีติ ยา จตุตฺถอรูปราคสงฺขาตา นนฺที ตญฺจ สญฺโญชนํ ญตฺวา. ตโต ตตฺถ วิปสฺสตีติ อถ ตตฺถ อากิญฺจญฺญายตนสมาปตฺติโต วุฏฺฐหิตฺวา ตํ สมาปตฺตึ อนิจฺจาทิวเสน วิปสฺสติ. เอตํ ญาณํ ตถํ ตสฺสาติ เอตํ ตสฺส ปุคฺคลสฺส เอวํ วิปสฺสโต อนุกฺกเมน อุปฺปนฺนํ อรหตฺตญาณํ อวิปรีตํ. วุสีมโตติ วุสิตวนฺตสฺส. เสสํ สพฺพตฺถ ปากฏเมว. เอวํ ภควา อิทมฺปิ สุตฺตํ อรหตฺตนิกูเฏเนว เทเสสิ, เทสนาปริโยสาเน จ ปุพฺพสทิโส เอว ธมฺมาภิสมโย อโหสีติ. สทฺธมฺมปฺปชฺโชติกาย จูฬนิทฺเทสฏฺฐกถาย โปสาลสุตฺตนิทฺเทสวณฺณนา นิฏฺฐิตา. จุทฺทสมํ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๔๖ หน้า ๖๔-๖๙. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=46&A=1608&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=46&A=1608&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=30&i=467              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=30&A=4258              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=30&A=4578              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=30&A=4578              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๓๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_30

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]