ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๙ ภาษาบาลีอักษรไทย สุตฺต.อ.๒ (ปรมตฺถ.๒)

หน้าที่ ๒๕๘.

สุตฺวา สพฺพธมฺมํ อภิญฺญาย โลเก สาวชฺชานวชฺชํ ยทตฺถิ กิญฺจิ, อภิภุํ สุตวตฺตา ๑- โสตฺติโยติ อาหุ, ยสฺมา จ โย อกถํกถี กิเลสพนฺธเนหิ วิมุตฺโต, ราคาทีหิ อีเฆหิ อนีโฆ จ โหติ สพฺพธิ สพฺเพสุ ธมฺเมสุ ขนฺธายตนาทีสุ, ตสฺมา ตํ อกถํกถี วิมุตฺตํ อนีฆํ สพฺพธิ นิสฺสุตปาปกตฺตาปิ "โสตฺติโย"ติ อาหูติ. [๕๔๑] ยสฺมา ปน หิตกาเมน ชเนน อรณียโต อริโย โหติ, อธิคมนียโตติ ๒- อตฺโถ, ตสฺมา เยหิ คุเณหิ โส อรณีโย ๓- โหติ, เต ทสฺเสนฺตา "เฉตฺวา"ติ คาถาย ทุติยปญฺหํ พฺยากาสิ. ตสฺสตฺโถ:- จตฺตาริ อาสวานิ เทฺว จ อาลยานิ ปญฺญาสตฺเถน เฉตฺวา วิทฺวา วิญฺญู วิภาวี จตุมคฺคญาณี โส ปุนพฺภววเสน น อุเปติ คพฺภเสยฺยํ, กิญฺจิ โยนึ ๔- น อุปคจฺฉติ, กามาทิเภทญฺจ สญฺญํ ติวิธํ กามคุณสงฺขาตญฺจ ปงฺกํ ปนุชฺช ปนุทิตฺวา ตณฺหาทิฏฺฐิกปฺปานํ อญฺญตรมฺปิ กปฺปํ น เอติ, เอวํ อาสวจฺเฉทาทิคุณสมนฺนาคตํ ตมาหุ อริโยติ. ยสฺมา วา ปาปเกหิ อารกตฺตา อริโย โหติ อนเย จ อนิรียนา, ตสฺมา ตมฺปิ อตฺถํ ทสฺเสนฺโต อิมาย คาถาย ทุติยปญฺหํ พฺยากาสิ. อาสวาทโย หิ ปาปกา ธมฺมา อนยสมฺมตา, เต จาเนน ฉินฺนา ปนุณฺณา, ๕- น จ เตหิ กมฺปติ, อิจฺจสฺส เต อารกา โหนฺโต, น จ เตสุ อิรียติ, ตสฺมา อารกาสฺส โหนฺติ ปาปกา ธมฺมาติ อิมินาปตฺเถน, อนเย น อิรียตีติ อิมินาปตฺเถน ตมาหุ อริโยติ จ เอวมฺเปตฺถ โยชนา เวทิตพฺพา, "วิทฺวา โส น อุเปติ คพฺภเสยฺยนฺ"ติ อิทํ ปนิมสฺมึ อตฺถวิกปฺเป ถุติวจนเมว โหติ. @เชิงอรรถ: สี. สุตวนฺโต ฉ.ม. อภิคมนียโตติ @ ม.,ก. โย อริโย ฉ.ม. กญฺจิ โยนึ @ ฉ.ม. ปนุนฺนา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๕๙.

[๕๔๒] "กถํ จรณวา"ติ เอตฺถ จ ปน ยสฺมา จรเณหิ ปตฺตพฺพํ ปตฺโต "จรณวา"ติ วตฺตพฺพตํ อรหติ, ตสฺมา ตํ ทสฺเสนฺโต "โย อิธา"ติ คาถาย ตติยปญฺหํ พฺยากาสิ. ตตฺถ โย อิธาติ โย อิมสฺมึ สาสเน, จรเณสูติ สีลาทีสุ เหมวตสุตฺเต ๑- วุตฺตปณฺณรสธมฺเมสุ. นิมิตฺตฏฺเฐ ภุมฺมวจนํ. ปตฺติปตฺโตติ ปตฺตพฺพํ ปตฺโต โย จรณนิมิตฺตํ จรณเหตุ จรณปจฺจยา ปตฺตพฺพํ อรหตฺตํ ปตฺโตติ วุตฺตํ โหติ. จรณวา โสติ โส อิมาย จรเณหิ ปตฺตพฺพปตฺติยา จรณวา โหตีติ. เอตฺตาวตา ปญฺหพฺยากรณํ ๒- โหติ, เสสมสฺส ถุติวจนํ. โย หิ จรเณหิ ปตฺติปตฺโต, โส กุสโล จ โหติ เฉโก, สพฺพทา จ อาชานาติ นิพฺพานธมฺมํ, นิจฺจํ นิพฺพานนินฺนจิตฺตตาย สพฺพตฺถ จ ขนฺธาทีสุ น สชฺชติ, ทฺวีหิ จ วิมุตฺตีหิ วิมุตฺตจิตฺโต โหติ, ปฏิฆา ยสฺส ๓- น สนฺตีติ. [๕๔๓] ยสฺมา ปน กมฺมาทีนํ ปริพฺพาชเนน ปริพฺพาชโก นาม โหติ, ตสฺมา ตมตฺถํ ทสฺเสนฺโต "ทุกฺขเวปกฺกนฺ"ติ คาถาย จตุตฺถปญฺหํ พฺยากาสิ. ตตฺถ วิปาโก เอว เวปกฺกํ, ทุกฺขํ เวปกฺกํ อสฺสาติ ทุกฺขเวปกฺกํ. ปวตฺติทุกฺขชนนโต สพฺพมฺปิ เตธาตุกกมฺมํ วุจฺจติ. อุทฺธนฺติ อตีตํ. อโธติ อนาคตํ. ติริยํ วาปิ มชฺเฌติ ปจฺจุปฺปนฺนํ. ตญฺหิ น อุทฺธํ น อโธ, ติริยํ อุภินฺนํ จ อนฺตรา, เตน "มชฺเฌ"ติ วุตฺตํ. ปริพฺพาชยิตฺวาติ นิกฺขาเมตฺวา นิทฺธเมตฺวา. ปริญฺญจารีติ ปญฺญาย ปริจฺฉินฺทิตฺวา จรนฺโต. อยํ ตาว อปุพฺพปทวณฺณนา. อยํ ปนสฺส ๔- อธิปฺปายโยชนา:- โย ติยทฺธปริยาปนฺนมฺปิ ทุกฺขชนกํ ยทตฺถิ กิญฺจิ กมฺมํ, ตํ สพฺพมฺปิ อริยมคฺเคน ตณฺหาวิชฺชาสิเนเห โสเสนฺโต อปฺปฏิสนฺธิชนกภาวกรเณน ปริพฺพาชยิตฺวา ตถา ปริพฺพาชิตตฺตา เอว จ ตํ กมฺมํ ปริญฺญาย จรณโต ปริญฺญจารี. น เกวลญฺจ กมฺมเมว, มายํ มานมโถปิ โลภโกธํ อิเมปิ @เชิงอรรถ: ขุ.สุ. ๒๕/๑๕๓-๘๒/๓๖๔-๖๘ ฉ.ม.,อิ. ปโญฺห พยากโต @ ก. ปฏิฆา อสฺส ฉ.ม. อยํ ปน

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๐.

ธมฺเม ปหานปริญฺญาย ปริญฺญจารี, ปริยนฺตมกาสิ นามรูปํ, นามรูปสฺส จ ปริยนฺตมกาสิ ปริพฺพาเชสิ อิจฺเจวตฺโถ. อิเมสํ กมฺมาทีนํ ปริพฺพาชเนน ตํ ปริพฺพาชกมาหุ. ปตฺติปตฺตนฺติ อิทํ ปนสฺส ถุติวจนํ. [๕๔๔] เอวํ ปญฺหพฺยากรเณน ตุฏฺฐสฺส ปน สภิยสฺส "ยา จ ตีณี"ติ- อาทีสุ อภิตฺถวนคาถาสุ โอสรณานีติ โอคหณานิ ๑- ติฏฺฐานิ, ทิฏฺฐิโยติ อตฺโถ. ตานิ ยสฺมา สกฺกายทิฏฺฐิยา สห พฺรหฺมชาเล วุตฺตทฺวาสฏฺฐิทิฏฺฐิคตานิ คเหตฺวา เตสฏฺฐิ โหนฺติ, ยสฺมา จ ตานิ อญฺญติตฺถิยสมณานํ ปวาทภูตานิ สตฺถนิสฺสิตานิ ๒- เตหิ อุปทิสิตพฺพวเสน, น อุปฺปตฺติวเสน. อุปฺปตฺติวเสน ปน ยเทตํ "อิตฺถึ ปุริโส"ติ สญฺญกฺขรํ โวหารนามํ, ยา จายํ มิจฺฉาปริวิตกฺกานุสฺสวาทิวเสน "เอวรูเปน อตฺตนา ภวิตพฺพนฺ"ติ พาลานํ วิปรีตสญฺญา อุปฺปชฺชติ, ตทุภยนิสฺสิตานิ เตสํ วเสน อุปฺปชฺชนฺติ, น อตฺตปจฺจกฺขานิ. ตานิ จ ภควา วิเนยฺย วินยิตฺวา โอฆตมคา โอฆตมํ โอฆนฺธการํ อคา อติกฺกนฺโต. "โอฆนฺตมคา"ติปิ ปาโฐ, โส ๓- โอฆานํ อนฺตมคา, ตสฺมา อาห "ยานิ จ ตีณิ ฯเปฯ ตมคา"ติ. [๕๔๕] ตโต ปรํ วฏฺฏทุกฺขสฺส อนฺตํ ปารญฺจ นิพฺพานํ อปฺปตฺติยา ๔- ทุกฺขาภาวโต ตปฺปฏิปกฺขโต จ ตํ สนฺธายาห "อนฺตคูสิ ปารคู ทุกฺขสฺสา"ติ. อถ วา ปารคู ภควา นิพฺพานํ คตตฺตา, ตํ อาลปนฺโต อาห, "ปารคู อนฺตคูสิ ทุกฺขสฺสา"ติ อยเมตฺถ สมฺพนฺโธ. สมฺมา จ พุทฺโธ สามญฺจ พุทฺโธติ สมฺมาสมฺพุทฺโธ. ตํ มญฺเญติ ตเมว มญฺญามิ, น อญฺญนฺติ อจฺจาทเรน ภณนฺติ. ๕- ชุติมาติ ปเรสมฺปิ อนฺธการวิธมเนน โชติสมฺปนฺโน. มติมาติ ๖- @เชิงอรรถ: สี.,อิ. โอคหนานิ ฉ.ม.,อิ. สตฺถานิ สิตานิ @ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฉ.ม. ตปฺปตฺติยา @ ฉ.ม. ภณติ ฉ.ม.,อิ. มุติมาติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๑.

อปรปฺปจฺจยเญยฺยญาณสมตฺถาย มติยา ปญฺญาย สมฺปนฺโน. ปหูตปญฺโญติ อนนฺตปญฺโญ. อิธ สพฺพญฺญุตญฺญาณํ อธิปฺเปตํ. ทุกฺขสฺสนฺตกราติ อามนฺเตนฺโต อาห. อตาเรสิ มนฺติ กงฺขาโต มํ ตาเรสิ. [๕๔๖-๙] ยํ เมติอาทิคาถาย ๑- นมการกรณํ ภณติ. ตตฺถ กงฺขิตนฺติ วีสติปญฺหนิสฺสิตํ อตฺถํ สนฺธายาห. โส หิ เตน กงฺขิโต อโหสิ. โมนปเถสูติ ญาณปเถสุ. วินฬีกตาติ วิคตนฬา กตา, อุจฺฉินฺนาติ วุตฺตํ โหติ. นาค นาคสฺสาติ เอวํ อามนฺตนวจนํ, เอตสฺส "ภาสโต อนุโมทนฺตี"ติ อิมินา สมฺพนฺโธ. "ธมฺมเทสนนฺ"ติ ปาฐเสโส. สพฺเพ เทวาติ อากาสฏฺฐา จ ภุมฺมฏฺฐา จ. นารทปพฺพตาติ เตปิ กิร เทฺว เทวคณา ปญฺญวนฺโต, เตปิ อนุโมทนฺตีติ สพฺพํ ปสาเทน จ นมการกรณํ ภณติ. [๕๕๐-๕๓] อนุโมทนารหํ พฺยากรณสมฺปทํ สุตฺวา "นโม เต"ติ อญฺชลึ ปคฺคเหตฺวา อาห. ปุริสาชญฺญาติ ปุริเสสุ ชาติสมฺปนฺนา. ปฏิปุคฺคโลติ ปฏิภาโค ปุคฺคโล ตุวํ พุทฺโธ จตุสจฺจปฏิเวเธน, สตฺถา อนุสาสนิยา สตฺถวาหตาย จ, มาราภิภู จตุมาราภิภเวน, มุนิ พุทฺธมุนิ. อุปธีติ ขนฺธกิเลสกามคุณาภิสงฺขารเภทา จตฺตาโร. วคฺคูติ อภิรูปํ ปุญฺเญ จาติ โลกิเย น ลิมฺปสิ เตสํ อกรเณน ปุพฺเพ กตานมฺปิ วา อายตึ ผลุปโภคาภาเวน วา, ตนฺนิมิตฺเตน วา ตณฺหาทิฏฺฐิเลเปน. วนฺทติ สตฺถุโนติ เอวํ ภณนฺโต โคปฺผเกสุ ปริคฺคเหตฺวา ปญฺจงฺคปติฏฺฐิตํ ๒- วนฺทิ. อญฺญติตฺถิยปุพฺโพติ อญฺญติตฺถิโย เอว. อากงฺขตีติ อิจฺฉติ. อารทฺธจิตฺตาติ อภิราธิตจิตฺตา. อปิจ เมตฺถ ปุคฺคลเวมตฺตตา วิทิตาติ อปิจ มยา เอตฺถ อญฺญติตฺถิยานํ ปริวาเส ปุคฺคลนานตฺตํ วิทิตํ, น สพฺเพเนว ปริวสิตพฺพนฺติ. @เชิงอรรถ: สี.,ก. อฑฺฒคาถาย ฉ.ม. ปญฺจปติฏฺฐิตํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๖๒.

เกน ปน น ปริวสิตพฺพํ? อคฺคิเยหิ ชฏิเลหิ, สากิเยน ชาติยา, ลิงฺคํ วิชหิตฺวา อาคเตน. อวิชหิตฺวา อาคโตปิ จ โย มคฺคผลปฏิลาภาย เหตุสมฺปนฺโน โหติ, ตาทิโสว สภิโย ปริพฺพาชโก, ตสฺมา ภควา "ตว ปน สภิย ติตฺถิยวตฺต- ปูรณตฺถาย ปริวาสการณํ นตฺถิ, อตฺถตฺถิโก ตฺวํ `มคฺคผลปฏิลาภาย เหตุสมฺปนฺโน'ติ วิทิตํ เอตํ มยา"ติ ตสฺส ปพฺพชฺชํ อนุชานนฺโต อาห "อปิจ เมตฺถ ปุคฺคลเวมตฺตตา วิทิตา"ติ. สภิโย ปน อตฺตโน อาทรํ ทสฺเสนฺโต อาห "สเจ ภนฺเต"ติ. ตํ สพฺพํ อญฺญญฺจ ตถารูปํ อุตฺตานตฺถตฺตา ปุพฺเพ วุตฺตนยตฺตา จ อิธ น วณฺณิตํ, ยโต ปุพฺเพ วณฺณิตานุสาเรเนว เวทิตพฺพนฺติ. ปรมตฺถโชติกาย ขุทฺทกฏฺฐกถาย สุตฺตนิปาตฏฺฐกถาย สภิยสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. -----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๙ หน้า ๒๕๘-๒๖๒. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=29&A=5817&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=29&A=5817&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=364              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=8782              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=8828              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=8828              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]