ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๒๖ ภาษาบาลีอักษรไทย อุ.อ. (ปรมตฺถที.)

                      ๙. อุปาติธาวนฺติสุตฺตวณฺณนา
    [๕๙] นวเม รตฺตนฺธการติมิสายนฺติ รตฺติยํ อนฺธกาเร มหาติมิสายํ.
รตฺติปิ หิ อนฺธการวิรหิตา โหติ, ยา ปุณฺณมาย รตฺติ ชุโณฺหภาสิตา. อนฺธกาโรปิ
"ติมิสา"ติ น วตฺตพฺโพ โหติ อพฺภมหิกาทิอุปกฺกิเลสวิรหิเต เทเว. มหนฺธกาโร
หิ "ติมิสา"ติ วุจฺจติ. อยมฺปน อมาวสี รตฺติ เทโว จ เมฆปฏลสญฺฉนฺโน.
เตน วุตฺตํ "รตฺตนฺธการติมิสายนฺติ รตฺติยา อนฺธกาเร มหาติมิสายนฺ"ติ.
อพฺโภกาเสติ อปฺปฏิจฺฉนฺเน โอกาเส วิหารงฺคเณ. เตลปฺปทีเปสุ ฌายมาเนสูติ
เตลปฺปชฺโชเตสุ ชลมาเนสุ.
@เชิงอรรถ:  สี. มคฺคผเล

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๐.

นนุ จ ภควโต พฺยามปฺปภา ปกติยา พฺยามมตฺตปฺปเทสํ อภิพฺยาเปตฺวา จนฺทิมสูริยาโลกํ อภิภวิตฺวา ฆนพหลํ พุทฺธาโลกํ วิสฺสชฺเชนฺตี อนฺธการํ วิธมิตฺวา ติฏฺฐติ, กายปฺปภาปิ นีลปีตาทิวเสน ฉพฺพณฺณา ฆนพุทฺธรํสิโย ๑- วิสฺสชฺเชตฺวา ปกติยาว สมนฺตโต อสีติหตฺถปฺปเทสํ โอภาเสนฺตี ติฏฺฐติ, เอวํ พุทฺธาโลเกเนว เอโกภาสภูเต ภควโต นิสินฺโนกาเส ปทีปกรณกิจฺจํ นตฺถีติ? สจฺจํ นตฺถิ, ตถาปิ ปุญฺญตฺถิกา อุปาสกา ภควโต ภิกฺขุสํฆสฺส จ ปูชากรณตฺถํ เทวสิกํ เตลปฺปทีปํ อุปฏฺฐเปนฺติ. ตถา หิ วุตฺตํ สามญฺญผเลปิ "เอเต มณฺฑลมาเล ทีปา ฌายนฺตี"ติ. ๒- "รตฺตนฺธการติมิสายนฺ"ติ อิทมฺปิ ตสฺสา รตฺติยา สภาวกิตฺตนตฺถํ วุตฺตํ, น ปน ภควโต นิสินฺโนกาสสฺส อนฺธการภาวโต. ปูชากรณตฺถเมว หิ ตทาปิ อุปาสเกหิ ปทีปา การิตา. ตสฺมึ หิ ทิวเส สาวตฺถิวาสิโน พหู อุปาสกา ปาโตว สรีรปฏิชคฺคนํ กตฺวา วิหารํ คนฺตฺวา อุโปสถงฺคานิ สมาทิยิตฺวา พุทฺธปฺปมุขํ ภิกฺขุสํฆํ นิมนฺเตตฺวา นครํ ปวิสิตฺวา มหาทานานิ ปวตฺเตตฺวา ภควนฺตํ ภิกฺขุสํฆญฺจ อนุคนฺตฺวา นิวตฺติตฺวา อตฺตโน อตฺตโน เคหานิ คนฺตฺวา สยมฺปิ ปริภุญฺชิตฺวา สุทฺธวตฺถนิวตฺถา สุทฺธุตฺตราสงฺคา คนฺธมาลาทิหตฺถา วิหารํ คนฺตฺวา ภควนฺตํ ปูเชตฺวา เกจิ มโนภาวนีเย ภิกฺขู ปยิรุปาสนฺตา เกจิ โยนิโสมนสิกโรนฺตา ทิวสภาคํ วีตินาเมสุํ. เต สายณฺหสมเย ภควโต สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา สตฺถริ ธมฺมสภามณฺฑปโต ปฏฺฐาย คนฺธกุฏิสมีเป อชฺโฌกาเส ปญฺญตฺตวรพุทฺธาสเน นิสินฺเน, ภิกฺขุสํเฆ จ ภควนฺตํ อุปสงฺกมิตฺวา ปยิรุปาสนฺเต อุโปสถวิโสธนตฺถญฺเจว โยนิโสมนสิการปริพฺรูหนตฺถญฺจ นครํ อคนฺตฺวา วิหาเรเยว วสิตุกามา โอหียึสุ. อถ เต ภควโต ภิกฺขุสํฆสฺส จ ปูชากรณตฺถํ พหู เตลปฺปทีเป อาโรเปตฺวา สตฺถารํ อุปสงฺกมิตฺวา วนฺทิตฺวา ภิกฺขุสํฆสฺส จ @เชิงอรรถ: ฉ.ม. ฉพฺพณฺณฆนพุทฺธรสฺมิโย ที.สี. ๙/๑๕๙/๕๐

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๑.

อญฺชลึ กตฺวา ภิกฺขูนํ ปริยนฺเต นิสินฺนา กถํ สมุฏฺฐาเปสุํ "ภนฺเต อิเม ติตฺถิยา นานาวิธานิ ทิฏฺฐิคตานิ อภินิวิสฺส โวหรนฺติ, ๑- ตถา โวหรนฺตา จ กทาจิ สสฺสตํ, กทาจิ อสสฺสตํ, อุจฺเฉทาทีสุ อญฺญตรนฺติ เอกสฺมึเยว อฏฺฐตฺวา นวนวานิ ทิฏฺฐิคตานิ `อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺญนฺ'ติ ปคฺคยฺห ติฏฺฐนฺติ อุมฺมตฺตกสทิสา, เตสํ ตถา อภินิวิฏฺฐานํ กา คติ, โก อภิสมฺปราโย"ติ. เตน จ สมเยน พหู ปฏงฺคปาณกา ปตนฺตา ปตนฺตา เตสุ เตลปฺปทีเปสุ นิปตนฺติ. เตน วุตฺตํ "เตน โข ปน สมเยน สมฺพหุลา อธิปาตกา"ติอาทิ. ตตฺถ อธิปาตกาติ ปฏงฺคปาณกา เย "สลภา"ติปิ วุจฺจนฺติ. เต หิ ทีปสิขํ อธิปตนโต "อธิปาตกา"ติ อธิปฺเปตา. อาปาตปริปาตนฺติ อาปาตํ ปริปาตํ, อาปติตฺวา อาปติตฺวา ปริปติตฺวา ปริปติตฺวา, อภิมุขปาตญฺเจว ปริพฺภมิตฺวา ปาตญฺจ กตฺวาติ อตฺโถ. "อาปาเถ ปริปาตนฺ"ติ เกจิ ปฐนฺติ, อาปาเถ ปทีปสฺส อตฺตโน อาปาถคมเน สติ ปริปติตฺวา ปริปติตฺวาติ อตฺโถ. อนยนฺติ อวุฑฺฒึ ทุกฺขํ. พฺยสนนฺติ วินาสํ. ปุริมปเทน หิ มรณมตฺตํ ทุกฺขํ, ปจฺฉิมปเทน มรณํ เตสํ ทีเปติ. ตตฺถ เกจิ ปาณกา สห ปตเนน มรึสุ, เกจิ มรณมตฺตํ ทุกฺขํ อาปชฺชึสุ. เอตมตฺถํ วิทิตฺวาติ เอตํ อธิปาตกปาณกานํ อตฺตหิตํ อชานนฺตานํ อตฺตุปกฺกมวเสน นิรตฺถกพฺยสนาปตฺตึ วิทิตฺวา เตสํ วิย ทิฏฺฐิคติกานํ ทิฏฺฐาภินิเวเสน อนยพฺยสนาปตฺติทีปกํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ. ตตฺถ อุปาติธาวนฺติ น สารเมนฺตีติ สีลสมาธิปญฺญาวิมุตฺติอาทิเภทํ สารํ น เอนฺติ, จตุสจฺจาภิสมยวเสน น อธิคจฺฉนฺติ. ตสฺมิมฺปน สอุปาเย สาเร @เชิงอรรถ: สี. โวหรนฺตา จรนฺติ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๓๘๒.

ติฏฺฐนฺเตเยว วิมุตฺตาภิลาสาย ตํ อุเปนฺตา วิย หุตฺวาปิ ทิฏฺฐิวิปลฺลาเสน อติธาวนฺติ อติกฺกมิตฺวา คจฺฉนฺติ, ปญฺจุปาทานกฺขนฺเธ "นิจฺจํ สุภํ สุขํ อตฺตา"ติ อภินิวิสิตฺวา คณฺหนฺตาติ อตฺโถ. นวํ นวํ พนฺธนํ พฺรูหยนฺตีติ ตถา คณฺหนฺตา จ ตณฺหาทิฏฺฐิสงฺขาตํ นวํ นวํ พนฺธนํ พฺรูหยนฺติ วฑฺฒยนฺติ. ปตนฺติ ปชฺโชตมิวาธิปาตกา, ทิฏฺเฐ สุเต อิติเหเก นิวิฏฺฐาติ เอวํ ตณฺหาทิฏฺฐิพนฺธเนหิ พทฺธตฺตา เอเก สมณพฺราหฺมณา ทิฏฺเฐ อตฺตนา จกฺขุวิญฺญาเณน ทิฏฺฐิทสฺสเนเนว วา ทิฏฺเฐ อนุสฺสวูปลพฺภมตฺเตเนว จ สุเต "อิติห เอกนฺตโต เอวเมตนฺ"ติ นิวิฏฺฐา ทิฏฺฐาภินิเวเสน "สสฺสตนฺ"ติอาทินา อภินิวิฏฺฐา. เอกนฺตหิตํ วา นิสฺสรณํ อชานนฺตา ราคาทีหิ เอกาทสหิ อคฺคีหิ อาทิตฺตภวตฺตยสงฺขาตํ องฺคารกาสุํเยว อิเม วิย อธิปาตกา อิมํ ปชฺโชตํ ปตนฺติ, น ตโต สีสํ อุกฺขิปิตุํ สกฺโกนฺตีติ อตฺโถ. นวมสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. -------------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๖ หน้า ๓๗๙-๓๘๒. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=26&A=8502&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=26&A=8502&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=145              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=3720              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=4012              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=4012              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]