อรรถกถาเล่มที่ ๒๓ ภาษาบาลีอักษรไทย
 ธ.อ.๖ อตฺต-โกธวคฺค

วิเสสโต ปริทีเปตฺวา อิมา คาถา อภาสิ
       "ปูชารเห ปูชยโต      พุทฺเธ ยทิจ สาวเก
        ปปญฺจสมติกฺกนฺเต      ติณฺณโสกปริทฺทเว
        เต ตาทิเส ปูชยโต    นิพฺพุเต อกุโตภเย
        น สกฺกา ปุญฺญํ สงฺขาตุํ  อิเมตฺตมปิ เกนจีติ.
      ตตฺถ ปูชิตุํ อรหา ปูชารหา. ปูชิตุํ ยุตฺตาติ อตฺโถ.
ปูชารเห ปูชยโตติ [๑]- อภิวาทนาทีหิ จ จตูหิ [๒]- ปจฺจเยหิ
ปูเชนฺตสฺส. ปูชารเห ทสฺเสติ พุทฺเธติอาทินา. พุทฺเธติ
สมฺมาสมฺพุทฺเธ. ยทีติ ยทิวา. อถวาติ อตฺโถ. ตตฺถ ปจฺเจก-
พุทฺเธติ กถิตํ โหติ. สาวเก จ. ปปญฺจสมติกฺกนฺเตติ
สมติกฺกนฺตตณฺหาทิฏฺฐิมานปปญฺเจ. ติณฺณโสกปริทฺทเวติ อติกฺกนฺต-
โสกปริทฺทเว. อิเม เทฺว อติกฺกนฺเตติ อตฺโถ. เอเตหิ ปูชารหตฺตํ
ทสฺสิตํ. เตติ พุทฺธาทโย. ๓- ตาทิเสติ วุตฺตคหณวเสน [๔]-.
นิพฺพุเตติ ราคาทินิพฺพุติยา [๕]-. นตฺถิ กุโตจิ ภวโต วา
อารมฺมณโต วา เอเตสํ ภยนฺติ อกุโตภยา. เต อกุโตภเย.
น สกฺกา ปุญฺญํ สงฺขาตุนฺติ ปุญฺญํ คเณตุํ น สกฺกา กถนฺติ
เจ. อิเมตฺตมปิ เกนจีติ อิมํ เอตฺตกํ อิมํ เอตฺตกนฺติ เกนจีติ.
อปิสทฺโท อิธ สมฺพนฺธิตพฺโพ. เกนจิ ปุคฺคเลน มาเนน วา.
@เชิงอรรถ: ๑. เอตฺถนฺตเร เตติ ปทํ โยเชตพฺพํ.
@๒. เอตฺถนฺตเร จสทฺโท โยเชตพฺโพ.   ๓. สี. พุทฺธาทีนิ.
@๔. เอตฺถนฺตเร ตาทิคุณยุตฺเตติ ปทํ โยเชตพฺพํ.
@ยถาวุตฺตคุณวเสน ตาทิคุณยุตฺเตติ วจนํ ยุตฺตตรํ.
@๕. เอตฺถนฺตเร นิพฺพุเตติ ปทํ โยเชตพฺพํ.
ตตฺถ ปุคฺคเลนาติ เตน พฺรหฺมาทินา. มาเนนาติ ติวิเธน มาเนน
ตีรเณน ธารเณน ปูรเณน วา. ตีรณํ นาม อิทํ เอตฺตกนฺติ
นยโต ตีรณํ. ธารณนฺติ ๑- ตุลาย ธารณํ. ปูรณํ นาม
อฑฺฒปฺปสตปตฺถนาฬิกาทิวเสน ปูรณํ. เกนจิ ปุคฺคเลน อิเมหิ
ตีหิ มาเนหิ พุทฺธาทิเก ปูชยโต ปุญฺญํ วิปากวเสน คเณตุํ น
สกฺกา ปริยนฺตรหิตโตติ. ทฺวีสุ ฐาเนสุ ปูชยโต กึ ทานํ ปฐมํ
ธรมาเน พุทฺธาที ปูชยโต น สกฺกา ปุญฺญํ สงฺขาตุํ. ปุน เต
ตาทิเส กิเลสปรินิพฺพานนิมิตฺเตน ขนฺธปรินิพฺพาเนน นิพฺพุเตปิ
ปูชยโต น สกฺกา สงฺขาตุนฺติ เภทา ยุชฺชนฺติ. เตน หิ
วิมานวตฺถุมฺหิ ๒-
         ติฏฺฐนฺเต นิพฺพุเต จาปิ     สเม จิตฺเต ๓- สมํ ผลํ
         เจโตปสาทเหตุมฺหิ ๔-     สตฺตา คจฺฉนฺติ สุคฺคตินฺติ (วุตฺตํ).
      เทสนาวสาเน โส พฺราหฺมโณ โสตาปนฺโน อโหสีติ. โยชนิกํ
กนกเจติยํ สตฺตาหมากาเสว อฏฺฐาสิ. มหนฺเตน ๕- สมาคโม จาโหสิ.
สตฺตาหํ เจติยํ นานปฺปกาเรน ปูเชสุํ. ตโต ภินฺนลทฺธิกานํ
ลทฺธิเภโท ชาโต. พุทฺธานุภาเวน ตํ เจติยํ สกฏฺฐานเมว คตํ.
ตตฺเถว ตํขเณ มหนฺตํ ปาสาณเจติยํ อโหสิ. ตสฺมึ สมาคเม
จตุราสีติยา ปาณสหสฺสานํ ธมฺมาภิสมโย อโหสีติ.
@เชิงอรรถ: ๑. ธารณํ นาม.    ๒. ขุ. วิมาน. ๒๖/๘๒.
@๓. สี. สมํ จิตฺตํ.   ๔. ขุ. วิมาน.
@เจโตปณิธิเหตู หิ.   ๕. มหนฺโตติ ปทํ ภเวยฺย.
              กสฺสปทสพลสฺส สุวณฺณเจติยวตฺถุ. ๑-
                  พุทฺธวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                     จุทฺทสโม วคฺโค.
                      ----------
@เชิงอรรถ: ๑. สี. ม. ยุ. โปตฺถเกสุ อิทํ วตฺถุ อตฺถิ, สฺยามโปตฺถเก ปน นตฺถิ.
@"ปูชารเห ปูชฺยโตติ  อิมาปิ คาถาโย สุตฺตนฺตปิฏเก ขุทฺทกนิกาเย
@ธมฺมปเท พุทฺธวคฺคสฺส ปริโยสาเน ทิสฺสนฺเตว. ตสฺมา อิมสฺมึ ๒๕๐๕
@พุทฺธสเก ปุน มุทฺทนกาเล สพฺพปาริปูริยา อิทํ วตฺถุ อิธาเนตฺวา มุทฺทิตํ.

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๓ หน้า ๑๑๖-๑๑๘.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=23&A=2340&modeTY=2
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=23&A=2340&modeTY=2
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=24
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=748
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=743
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=743
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕
http://84000.org/tipitaka/read/?index_25