บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๒๑

หน้าที่ ๑๔๗.

คนฺธกุฏิยํ นิสินฺโนว โอภาสํ ผริตฺวา ตสฺสา สมฺมุเข นิสีทิตฺวา กเถนฺโต วิย "เอวเมว โคตมิ อิเม สตฺตา ทีปชาลา วิย อุปฺปชฺชนฺติ เจว นิรุชฺฌนฺติ จ, นิพฺพานํ ปตฺวา เอวํ น ปญฺายนฺติ; เอวํ นิพฺพานํ อปสฺสนฺตานํ วสฺสสตํ ชีวิตโต นิพฺพานํ ปสฺสนฺตสฺส ขณมตฺตํปิ ชีวิตํ เสยฺโยติ วตฺวา อนุสนฺธึ ฆเฏตฺวา ธมฺมํ เทเสนฺโต อิมํ คาถมาห "โย จ วสฺสสตํ ชีเว อปสฺสํ อมตํ ปทํ, เอกาหํ ชีวิตํ เสยฺโย ปสฺสโต อมตํ ปทนฺติ. ตตฺถ "อมตํ ปทนฺติ: มรณรหิตโกฏฺาสํ อมตมหานิพฺพานนฺติ อตฺโถ. เสสํ ปุริมสทิสํ เอว. เทสนาวสาเน กิสาโคตมี ยถานิสินฺนาว สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺเต ปติฏฺหีติ. กิสาโคตมีวตฺถุ. ------

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๘.

๑๔. พหุปุตฺติกาเถรีวตฺถุ. (๙๔) "โย จ วสฺสสตนฺติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต พหุปุตฺติกํ เถรึ อารพฺภ กเถสิ. สาวตฺถิยํ กิเรกสฺมึ กุเล สตฺต ปุตฺตา สตฺต จ ธีตโร อเหสุํ. เต สพฺเพปิ วยปฺปตฺตา เคเห ปติฏฺหิตฺวา อตฺตโน ธมฺมตาย สุขปฺปตฺตา อเหสุํ. เตสํ อปเรน สมเยน ปิตา กาลมกาสิ. มหาอุปาสิกา สามิเก นฏฺเปิ น ตาว ปุตฺตานํ กุฏุมฺพํ วิภชติ. อถ นํ ปุตฺตา อาหํสุ "อมฺหากํ ปิตริ นฏฺเ ตุยฺหํ โก อตฺโถ กุฏุมฺเพน, กึ มยํ ตํ อุปฏฺาตุํ น สกฺโกมาติ. สา เตสํ กถํ สุตฺวา ตุณฺหี หุตฺวา ปุนปฺปุนํ เตหิ วุจฺจมานา "ปุตฺตา มํ ปฏิชคฺคิสฺสนฺติ, กึ เม วิสุํ กุฏุมฺเพนาติ สพฺพํ สาปเตยฺยํ มชฺเฌ ภินฺทิตฺวา อทาสิ. อถ นํ กติปาหจฺจเยน เชฏฺปุตฺตสฺส ภริยา "อโห อมฺหากํ อยฺยา `เชฏฺปุตฺโต เมติ เทฺว โกฏฺาเส ทตฺวา วิย อิมเมว เคหํ อาคจฺฉตีติ อาห. เสสปุตฺตานํ ภริยาปิ เอวเมว วทึสุ. เชฏฺธีตรํ อาทึ กตฺวา ตาสํ เคหํ คตกาเลปิ นํ เอวเมว วทึสุ. สา อวมานปฺปตฺตา หุตฺวา "กึ อิเมสํ สนฺติเก วุตฺเถน, ภิกฺขุนี หุตฺวา ชีวิสฺสามีติ ภิกฺขุนูปสฺสยํ คนฺตฺวา ปพฺพชฺชํ ยาจิ. ตา นํ ปพฺพาเชสุํ. สา ลทฺธูปสมฺปทา พหุปุตฺติกาเถรี นาม ปญฺายิ. สา "อหํ มหลฺลกกาเล ปพฺพชิตา, อปฺปมตฺตาย เม ภวิตพฺพนฺติ ภิกฺขุนีนํ วตฺตปฺปฏิวตฺตํ กโรติ ๑-, "สพฺพรตฺตึ สมณธมฺมํ กริสฺสามีติ เหฏฺาปาสาเท เอกํ ถมฺภํ หตฺเถน คเหตฺวา @เชิงอรรถ: ^๑. ม. กโรนฺตี.

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๔๙.

ตํ อาวิชฺชมานา ^๑- สมณธมฺมํ กโรติ, จงฺกมมานาปิ "อนฺธการฏฺาเน มม รุกฺเข วา กตฺถจิ วา สีสํ ปฏิหญฺเยฺยาติ รุกฺขํ หตฺเถน คเหตฺวา ตํ อาวิชฺชมานา ^๒- สมณธมฺมํ กโรติ. "สตฺถารา เทสิตํ ธมฺมเมว กริสฺสามีติ ธมฺมํ อาวชฺเชตฺวา ธมฺมํ อนุสฺสรมานาว สมณธมฺมํ กโรติ. อถ สตฺถา คนฺธกุฏิยํ นิสินฺโนว โอภาสํ ผริตฺวา สมฺมุเข นิสินฺโน วิย ตาย สทฺธึ กเถนฺโต "พหุปุตฺติเก มยา เทสิตธมฺมํ อนาวชฺชนฺตสฺส อปสฺสนฺตสฺส วสฺสสตํ ชีวิตโต มยา เทสิตธมฺมํ ปสฺสนฺตสฺส มุหุตฺตมฺปิ ชีวิตํ เสยฺโยติ วตฺวา อนุสนฺธึ ฆเฏตฺวา ธมฺมํ เทเสนฺโต อิมํ คาถมาห "โย จ วสฺสสตํ ชีเว อปสฺสํ ธมฺมมุตฺตมํ, เอกาหํ ชีวิตํ เสยฺโย ปสฺสโต ธมฺมมุตฺตมนฺติ. ตตฺถ "ธมฺมมุตฺตมนฺติ: นววิธํ โลกุตฺตรธมฺมํ. โส หิ อุตฺตมธมฺโม นาม. โย หิ ตํ น ปสฺสติ, ตสฺส วสฺสสตํ ชีวิตโต ตํ ธมฺมํ ปสฺสนฺตสฺส ปฏิวิชฺฌนฺตสฺส เอกาหํปิ เอกกฺขณมฺปิ ชีวิตํ เสยฺโยติ. คาถาปริโยสาเน พหุปุตฺติกา เถรี สห ปฏิสมฺภิทาหิ อรหตฺเต ปติฏฺหีติ. พหุปุตฺติกาเถรีวตฺถุ. สหสฺสวคฺควณฺณนา นิฏฺิตา. อฏฺโม วคฺโค. ------ @เชิงอรรถ: ^๑-๒. โปราณโปตฺถเก ปน อาวิชฺฌมานาติ ทิสฺสติ. อาวิญฺชมานาติปิ

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๑ หน้า ๑๔๗-๑๔๙. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=21&A=3035&modeTY=1&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=21&A=3035&modeTY=1&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=18 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=544 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=533 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=533 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_25