อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วินย.อ. (สมนฺต.๒)

หน้าที่ ๑๖๔.
ยุชฺชนฺติ ฯ เอส นโย สพฺพตฺถ ฯ อวิสฺสชฺชิเต วิสฺสชฺชิตสญฺีติ
กสฺสจิ อทินฺเน อปริจตฺเต ปริจตฺตํ มยาติ เอวํสญฺี ฯ อนฏฺเ
นฏฺสญฺีติ อตฺตโน จีวเรน สทฺธึ พหูนิ อญฺเสํ จีวรานิ เอกโต
ปิตานิ โจรา หรนฺติ ฯ ตตฺเรโส อตฺตโน จีวเร อนฏฺเ
นฏฺสญฺี โหติ ฯ เอส นโย อวินฏฺาทีสุปิ ฯ อวิลุตฺเตติ เอตฺถ
ปน คพฺภํ ภินฺทิตฺวา ปสยฺหาวหารวเสน อวิลุตฺเตติ เวทิตพฺพํ ฯ
อนิสฺสชฺชิตฺวา ปริภุญฺชติ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ สกึ นิวตฺถํ วา
สกึ ปารุตํ วา กายโต อโมเจตฺวา ทิวสํปิ วิจรติ เอกาว
อาปตฺติ ฯ ตํ โมเจตฺวา นิวาเสติ วา ปารุปติ วา ปโยเค
ปโยเค ทุกฺกฏํ ฯ ทุนฺนิวตฺถํ วา ทุปฺปารุตํ วา สณฺเปนฺตสฺส
อนาปตฺติ ฯ อญฺสฺส สนฺตกํ ปริภุญฺชโตปิ อนาปตฺติ ฯ อญฺเน
กตํ ปฏิลภิตฺวา ปริภุญฺชตีติ อาทิวจนํ เจตฺถ สาธกํ ฯ อนติกฺกนฺเต
อติกฺกนฺตสญฺิโน เวมติกสฺส จ ทุกฺกฏํ ปริโภคํ สนฺธาย วุตฺตํ ฯ
     {๔๖๙} อนาปตฺติ อนฺโตทสาหํ อธิฏฺเติ วิกปฺเปตีติ เอตฺถ ปน
อธิฏฺานูปคํ วิกปฺปนูปคํ จ เวทิตพฺพํ ฯ ตตฺรายํ ปาลิ อถโข
ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ ยานิ ตานิ ภควตา อนุญฺาตานิ ติจีวรนฺติ วา
วสฺสิกสาฏิกาติ วา นิสีทนนฺติ วา ปจฺจตฺถรณนฺติ วา กณฺฑุปฏิจฺฉาทีติ
วา มุขปุญฺฉนโจลกนฺติ วา ปริกฺขารโจลกนฺติ วา สพฺพานิ ตานิ
อธิฏฺาตพฺพานิ นุโข อุทาหุ วิกปฺเปตพฺพานีติ ๑- ฯ ภควโต เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว ติจีวรํ อธิฏฺาตุํ น วิกปฺเปตุํ
วสฺสิกสาฏิกํ วสฺสานสฺส จาตุมฺมาสํ อธิฏฺาตุํ ตโต ปรํ วิกปฺเปตุํ
@เชิงอรรถ: ๑. มหาวคฺค. ๕/๒๑๘.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๖๕.
นิสีทนํ อธิฏฺาตุํ น วิกปฺเปตุํ ปจฺจตฺถรณํ อธิฏฺาตุํ น
วิกปฺเปตุํ กณฺฑุปฏิจฺฉาทึ ยาว อาพาธา อธิฏฺาตุํ ตโต ปรํ
วิกปฺเปตุํ มุขปุญฺฉนโจลํ อธิฏฺาตุํ น วิกปฺเปตุํ ปริกฺขารโจลํ
อธิฏฺาตุํ น วิกปฺเปตุนฺติ ๑- ฯ
     ตตฺถ ติจีวรํ อธิฏฺหนฺเตน รชิตฺวา กปฺปพินฺทุํ ทตฺวา
ปมาณยุตฺตเมว อธิฏฺาตพฺพํ ฯ ตสฺส ปมาณํ อุกฺกฏฺปริจฺเฉเทน
สุคตจีวรโต อูนกํ วฏฺฏติ ฯ ลามกปริจฺเฉเทน จ สงฺฆาฏิยา จ
อุตฺตราสงฺคสฺส จ ทีฆโต มุฏฺิปญฺจกํ ติริยโต มุฏฺิติกํ ปมาณํ
วฏฺฏติ ฯ อนฺตรวาสโก ทีฆโต มุฏฺิปญฺจโก ติริยํ ทฺวิหตฺโถปิ
วฏฺฏติ ฯ นิวาสเนน ปารุปเนนปิ หิ สกฺกา นาภึ ปฏิจฺฉาเทตุนฺติ ฯ
วุตฺตปฺปมาณโต ปน อติเรกํ จ อูนกํ จ ปริกฺขารโจลนฺติ
อธิฏฺาตพฺพํ ฯ ตตฺถ ยสฺมา เทฺว จีวรสฺส อธิฏฺานานิ กาเยน
วา อธิฏฺเติ วาจาย วา อธิฏฺเตีติ วุตฺตํ ตสฺมา ปุราณสงฺฆาฏึ
อิมํ สงฺฆาฏึ ปจฺจุทฺธรามีติ ปจฺจุทฺธริตฺวา นวสงฺฆาฏึ หตฺเถน
คเหตฺวา วา สรีราวยเว เปตฺวา วา อิมํ สงฺฆาฏึ อธิฏฺามีติ
จิตฺเตน อาโภคํ กตฺวา กายวิการํ กโรนฺเตน กาเยน
อธิฏฺาตพฺพา ฯ อิทํ กาเยน อธิฏฺานํ ฯ ตํ เยนเกนจิ สรีราวยเวน
อผุสนฺตสฺส น วฏฺฏติ ฯ วาจาย อธิฏฺาเน ปน วจีเภทํ กตฺวา
วาจาย อธิฏฺาตพฺพา ฯ ตตฺร ทุวิธํ อธิฏฺานํ ฯ สเจ
หตฺถปาเส โหติ อิมํ สงฺฆาฏึ อธิฏฺามีติ วาจา ภินฺทิตพฺพา ฯ
อถ อนฺโตคพฺเภ วา อุปริปาสาเท วา สามนฺตวิหาเร วา โหติ
@เชิงอรรถ: ๑. วิ. มหาวคฺค ๕/๒๑๘-๒๑๙.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๖๖.
ปิตฏฺานํ สลฺลกฺเขตฺวา เอตํ สงฺฆาฏึ อธิฏฺามีติ วาจา ภินฺทิตพฺพา ฯ
เอส นโย อุตฺตราสงฺเค อนฺตรวาสเก จ ฯ นามมตฺตเมว
หิ วิเสโส ฯ ตสฺมา สพฺพานิ สงฺฆาฏึ อุตฺตราสงฺคํ อนฺตรวาสกนฺติ
เอวํ อตฺตโน นาเมเนว อธิฏฺาตพฺพานิ ฯ สเจ อธิฏฺหิตฺวา
ปิตวตฺเถหิ สงฺฆาฏิอาทีนิ กโรติ นิฏฺิเต รชเน จ กปฺเปติ
จ อิมํ ปจฺจุทฺธรามีติ ปจฺจุทฺธริตฺวา ปุน อธิฏฺาตพฺพานิ ฯ
อธิฏฺิเตน ปน สทฺธึ มหนฺตตรเมว ทุติยปฏํ วา ขณฺฑํ วา
สํสิพฺพนฺเตน ปุน อธิฏฺาตพฺพํ ฯ สเม วา ขุทฺทเก วา
อธิฏฺานกิจฺจํ นตฺถิ ฯ ติจีวรํ ปน ปริกฺขารโจลํ อธิฏฺาตุํ วฏฺฏติ
น วฏฺฏตีติ ฯ มหาปทุมตฺเถโร กิราห ติจีวรํ ติจีวรเมว อธิฏฺาตพฺพํ
สเจ ปริกฺขารโจลาธิฏฺานํ ลเภยฺย อุทฺโทสิตสิกฺขาปเท ปริหาโร
นิรตฺถโก ภเวยฺยาติ ฯ เอวํ วุตฺเต กิร อวเสสา ภิกฺขู อาหํสุ
ปริกฺขารโจลํปิ ภควตา อธิฏฺาตพฺพนฺติ วุตฺตํ ตสฺมา วฏฺฏตีติ ฯ
มหาปจฺจริยํปิ วุตฺตํ ปริกฺขารโจลํ นาม ปาเฏกฺกํ นิธานมุขเมตํ
ติจีวรํ ปริกฺขารโจลนฺติ อธิฏฺหิตฺวา ปริภุญฺชิตุํ วฏฺฏตีติ ฯ
อุทฺโทสิตสิกฺขาปเท ปน ติจีวรํ อธิฏฺหิตฺวา ปริหรนฺตสฺส ปริหาโร
วุตฺโตติ ฯ อุภโตวิภงฺคภาณโก ปุณฺณวาลิกวาสี มหาติสฺสตฺเถโรปิ
กิร อาห ปุพฺเพ มยํ มหาเถรานํ อสฺสุมฺหา อรญฺวาสิโน ภิกฺขู
รุกฺขสุสิราทีสุ จีวรํ เปตฺวา ปธานํ ปทหนตฺถาย คจฺฉนฺติ
สามนฺตวิหาเร ธมฺมสฺสวนตฺถาย คตานํ จ เนสํ สุริเย อุฏฺิเต
สามเณรา วา ทหรภิกฺขู วา ปตฺตจีวรํ คเหตฺวา คจฺฉนฺติ ตสฺมา
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๖๗.
สุขปริโภคตฺถํ ติจีวรํ ปริกฺขารโจลํ อธิฏฺาตุํ วฏฺฏตีติ ฯ
มหาปจฺจริยํปิ วุตฺตํ ปุพฺเพ อารญฺิกา ภิกฺขู อพทฺธสีมายํ
ทุปฺปริหารนฺติ ติจีวรํ ปริกฺขารโจลเมว อธิฏฺหิตฺวา ปริภุญฺชึสูติ ฯ
วสฺสิกสาฏิกา อนติริตฺตปฺปมาณา นามํ คเหตฺวา วุตฺตนเยเนว จตฺตาโร
วสฺสิเก มาเส อธิฏฺาตพฺพา ตโต ปรํ ปจฺจุทฺธริตฺวา วิกปฺเปตพฺพา ฯ
วณฺณเภทมตฺตรตฺตาปิ เจสา วฏฺฏติ ฯ เทฺว ปน น วฏฺฏนฺติ ฯ
นิสีทนํ วุตฺตนเยน อธิฏฺาตพฺพเมว ตญฺจ โข ปมาณยุตฺตํ เอกเมว ฯ
เทฺว น วฏฺฏนฺติ ฯ ปจฺจตฺถรณํปิ อธิฏฺาตพฺพเมว ฯ ตํ ปน
มหนฺตํปิ วฏฺฏติ เอกํปิ วฏฺฏติ พหูนิปิ วฏฺฏนฺติ ฯ นีลํปิ ปีตกํปิ
สทสํปิ ปุปฺผทสํปีติ สพฺพปฺปการํ วฏฺฏติ ฯ สกึ อธิฏฺิตํ อธิฏฺิตเมว
โหติ ฯ กณฺฑุปฏิจฺฉาทิ ยาว อาพาโธ อตฺถิ ตาว ปมาณิกา
อธิฏฺาตพฺพา ฯ อาพาเธ วูปสนฺเต ปจฺจุทฺธริตฺวา วิกปฺเปตพฺพา ฯ
เอกาว วฏฺฏติ ฯ มุขปุญฺฉนโจลํ อธิฏฺาตพฺพเมว ฯ
ยาว เอกํ โธวียติ ตาว อญฺ ปริโภคตฺถาย อิจฺฉิตพฺพนฺติ
เทฺวปิ วฏฺฏนฺติ ฯ อปเร ปน เถรา นิธานมุขเมตํ พหูนิปิ
วฏฺฏนฺตีติ วทนฺติ ฯ ปริกฺขารโจเล คณนา นาม นตฺถิ ยตฺตกํ
อิจฺฉติ ตตฺตกํ อธิฏฺาตพฺพเมว ฯ ถวิกาปิ ปริสฺสาวนํปิ
วิกปฺปนูปคปจฺฉิมจีวรปฺปมาณํ ปริกฺขารโจลนฺติ อธิฏฺาตพฺพเมว ฯ
พหูนิปิ เอกโต กตฺวา อิมานิ จีวรานิ ปริกฺขารโจลานิ
อธิฏฺามีติ อธิฏฺาตุํปิ วฏฺฏติเยว ฯ เภสชฺชนวกมฺมมาตาปิตุอาทีนํ
อตฺถาย เปนฺเตนปิ อธิฏฺาตพฺพเมว ฯ มหาปจฺจริยํ ปน
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๖๘.
อาปตฺตีติ วุตฺตํ ฯ มญฺจภิสี ปีกภิสี พิมฺโพหนํ ปาวาโร โกชโว
จาติ เอเตสุ ปน เสนาสนปริกฺขารตฺถาย ทินฺนปจฺจตฺถรเณสุ จ
อธิฏฺานกิจฺจํ นตฺถิเยว ฯ
     อธิฏฺิตจีวรํ ปน ปริภุญฺชโต กถํ อธิฏฺานํ วิชหตีติ ฯ
อญฺสฺส ทาเนน อจฺฉินฺทิตฺวา คหเณน วิสฺสาสคฺคาเหน
หีนายาวตฺตเนน สิกฺขาปจฺจกฺขาเนน กาลกิริยาย ลิงฺคปริวตฺตเนน
ปจฺจุทฺธรเณน ฉิทฺทภาเวนาติ อิเมหิ นวหิ การเณหิ วิชหติ ฯ ตตฺถ
ปุริเมหิ อฏฺหิ สพฺพจีวรานิ อธิฏฺานํ วิชหนฺติ ฯ ฉิทฺทภาเวน
ปน ติจีวรสฺเสว สพฺพฏฺกถาสุ อธิฏฺานวิชหนํ วุตฺตํ ฯ ตญฺจ
นขปิฏฺิปฺปมาณเกน ฉิทฺเทน ฯ ตตฺถ นขปิฏฺิปฺปมาณํ
กนิฏฺงฺคุลีนขวเสน เวทิตพฺพํ ฯ ฉิทฺทญฺจ วินิวิทฺธเมว ฯ ฉิทฺทสฺส หิ
อพฺภนฺตเร เอกตนฺตุ เจปิ อจฺฉินฺโน โหติ  รกฺขติ ฯ ตตฺถ
สงฺฆาฏิยา จ อุตฺตราสงฺคสฺส จ ทีฆนฺตโต วิทตฺถิปฺปมาณสฺส
ติริยนฺตโต อฏฺงฺคุลปฺปมาณสฺส ปเทสสฺส โอรโต ฉิทฺทํ อธิฏฺานํ
ภินฺทติ ฯ อนฺตรวาสกสฺส ปน ทีฆนฺตโต วิทตฺถิปฺปมาณสฺเสว
ติริยนฺตโต จตุรงฺคุลปฺปมาณสฺส ปเทสสฺส โอรโต ฉิทฺทํ อธิฏฺานํ
ภินฺทติ ฯ ปรโต น ภินฺทติ ฯ ตสฺมา ชาเต ฉิทฺเท ตํ จีวรํ
อติเรกจีวรฏฺาเน ติฏฺติ สูจิกมฺมํ กตฺวา ปุน อธิฏฺาตพฺพํ ฯ
มหาสุมตฺเถโร ปนาห ปมาณจีวรสฺส ยตฺถ กตฺถจิ ฉิทฺทํ
อธิฏฺานํ ภินฺทติ มหนฺตสฺส จ ปมาณโต พหิ ฉินฺทํ ๑- อธิฏฺานํ
@เชิงอรรถ: ๑. ฉิทฺโท.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๖๙.
น ภินฺทติ อนฺโต ชาตํ ๑- ภินฺทตีติ ฯ กรวิยติสฺสตฺเถโร อาห
ขุทฺทกํ มหนฺตํ นปฺปมาณํ เทฺว จีวรานิ ปารุปนฺตสฺส วามหตฺเถ
สงฺฆริตฺวา ปิตฏฺาเน ฉิทฺทํ อธิฏฺานํ น ภินฺทติ โอรภาเค ภินฺทติ
อนฺตรวาสกสฺสาปิ โอวฏฺฏิกํ กโรนฺเตน สงฺฆริตฏฺาเน ฉิทฺทํ
น ภินฺทติ ตโต โอรํ ภินฺทตีติ ฯ อนฺธกฏฺกถายํ ปน ติจีวเร
มหาสุมตฺเถรวาทํ ปมาณํ กตฺวา อุตฺตรึปิ อิทํ วุตฺตํ ปจฺฉิมปฺปมาณํ
อธิฏฺานํ รกฺขตีติ ปริกฺขารโจเล ทีฆโส ๒- อฏฺงฺคุเล สุคตงฺคุเลน
ติริยํ จตุรงฺคุเล ยตฺถ กตฺถจิ ฉิทฺทํ อธิฏฺานํ วิชหติ มหนฺเต
โจเล ตโต ปเรน ฉิทฺทํ อธิฏฺานํ น วิชหติ เอส นโย สพฺเพสุ
อธิฏฺาตพฺพเกสุ จีวเรสูติ ฯ ตตฺถ ยสฺมา สพฺเพสํปิ
อธิฏฺาตพฺพกจีวรานํ วิกปฺปนูปคปจฺฉิมปฺปมาณโต อูนกํ อญฺ
ปจฺฉิมปฺปมาณํ นาม นตฺถิ ฯ ยํ หิ นิสีทนกณฺฑุปฏิจฺฉาทิวสฺสิกสาฏิกานํ
ปมาณํ วุตฺตํ ตํ อุกฺกฏฺ ตโต อุตฺตรึ ปฏิสิทฺธตฺตา น
ปจฺฉิมํ ตโต เหฏฺา อปฏิสิทฺธตฺตา ฯ ติจีวรสฺสปิ สุคตจีวรปฺปมาณโต
อูนกตฺตํ อุกฺกฏฺปฺปมาณเมว ฯ ปจฺฉิมํ ปน วิสุํ สุตฺเต
วุตฺตํ นตฺถิ ฯ มุขปุญฺฉนปจฺจตฺถรณปริกฺขารโจลานํ อุกฺกฏฺปริจฺเฉโท
นตฺถิเยว ฯ วิกปฺปนูปคปจฺฉิเมน ปน ปริจฺเฉโท วุตฺโต ฯ ตสฺมา
ยํ ตาว อนฺธกฏฺกถายํ ปจฺฉิมปฺปมาณํ อธิฏฺานํ รกฺขตีติ
วตฺวา ตตฺถ ปริกฺขารโจลสฺเสว สุคตงฺคุเลน
อฏฺงฺคุลจตุรงฺคุลปจฺฉิมปฺปมาณํ ทสฺเสตฺวา อิตเรสํ จ ติจีวราทีนํ
@เชิงอรรถ: ๑. ชาโต.  ๒. ทีฆโต.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๗๐.
มุฏฺิปญฺจกาทิเภทํ ปจฺฉิมปฺปมาณํ สนฺธาย เอส นโย สพฺเพสุ
อธิฏฺาตพฺพเกสุ จีวเรสูติ วุตฺตํ ตํ น สเมติ ฯ กรวิยติสฺสตฺเถรวาเทปิ
ทีฆนฺตโตเยว ฉิทฺทํ ทสฺสิตํ ติริยนฺตโต น ทสฺสิตํ ตสฺมา โส
อปริจฺฉินฺโน ฯ มหาสุมตฺเถรวาเท ปมาณจีวรสฺส ยตฺถ กตฺถจิ ฉิทฺทํ
อธิฏฺานํ ภินฺทติ มหนฺตสฺส ปมาณโต พหิ ฉิทฺทํ อธิฏฺานํ น
ภินฺทตีติ วุตฺตํ ฯ อิทํ ปน น วุตฺตํ อิทํ นาม ปมาณจีวรํ อิโต
อุตฺตรึ มหนฺตํ จีวรนฺติ ฯ อปิเจตฺถ ติจีวราทีนํ มุฏฺิปญฺจกาทิเภทํ
ปจฺฉิมปฺปมาณนฺติ อธิปฺเปตํ ตตฺถ ยทิ ปจฺฉิมปฺปมาณโต พหิ
ฉิทฺทํ อธิฏฺานํ น ภินฺเทยฺย อุกฺกฏฺปตฺตสฺสาปิ มชฺฌิมปตฺตสฺส
วา โอมกปฺปมาณโต พหิ ฉิทฺทํ อธิฏฺานํ น ภินฺเทยฺย น จ
น ภินฺทติ ตสฺมา อยํปิ วาโท อปริจฺฉินฺโน ฯ โย ปนายํ
สพฺพปฺปโม อฏฺกถาวาโท อยเมตฺถ ปมาณํ ฯ กสฺมา ฯ
ปริจฺเฉทสพฺภาวโต ฯ ติจีวรสฺส หิ ปจฺฉิมปฺปมาณํ จ ฉิทฺทปฺปมาณํ จ
ฉิทฺทปฺปเทสปฺปมาณํ จ สพฺพอฏฺกถาสุเยว ปริจฺฉินฺทิตฺวา วุตฺตํ ฯ
ตสฺมา เสฺวว วาโท ปมาณํ ฯ อทฺธา หิ โส ภควโต อธิปฺปายํ
อนุคนฺตฺวา วุตฺโต ฯ อิตเรสุ ปน เนว ปริจฺเฉโท อตฺถิ
น ปุพฺพาปรํ สเมตีติ ฯ โย ปน ทุพฺพลฏฺาเน ปมํ อคฺคฬํ ทตฺวา
ปจฺฉา ทุพฺพลฏฺานํ ภินฺทิตฺวา อปเนติ อธิฏฺานํ น ภิชฺชติ ฯ
มณฺฑลปริวตฺตเนปิ เอเสว นโย ฯ ทุปฏสฺส เอกสฺมึ ปฏเล ฉิทฺเท
วา ชาเต คลิเต วา อธิฏฺานํ น ภิชฺชติ ฯ ขุทฺทกํ จีวรํ
มหนฺตํ กโรติ มหนฺตํ วา ขุทฺทกํ กโรติ อธิฏฺานํ น ภิชฺชติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๗๑.
อุโภ โกฏิโย มชฺเฌ กโรนฺโต สเจ ปมํ ฉินฺทิตฺวา ปจฺฉา
ฆเฏติ อธิฏฺานํ ภิชฺชติ ฯ อถ ฆเฏตฺวา ปจฺฉา ฉินฺทติ น
ภิชฺชติ ฯ รชเกหิ โธวาเปตฺวา เสตํ การาเปนฺตสฺสาปิ อธิฏฺานํ
อธิฏฺานเมวาติ ฯ
     อยํ ตาว อนฺโตทสาหํ อธิฏฺเติ วิกปฺเปตีติ เอตฺถ อธิฏฺาเน
วินิจฺฉโย ฯ
     วิกปฺปเน ปน เทฺว วิกปฺปนา สมฺมุขา วิกปฺปนา จ ปรมฺมุขา
วิกปฺปนา จ ฯ กถํ สมฺมุขา วิกปฺปนา โหตีติ ฯ จีวรานํ
เอกพหุภาวํ สนฺนิหิตาสนฺนิหิตภาวญฺจ ตฺวา อิมํ จีวรนฺติ วา
อิมานิ จีวรานีติ วา เอตํ จีวรนฺติ วา เอตานิ จีวรานีติ วา
วตฺวา ตุยฺหํ วิกปฺเปมีติ วตฺตพฺพํ ฯ อยเมกา สมฺมุขา วิกปฺปนา ฯ
เอตฺตาวตา นิเธตุํ วฏฺฏติ ฯ ปริภุญฺชิตุํ วา วิสฺสชฺเชตุํ วา อธิฏฺาตุํ
วา น วฏฺฏติ ฯ มยฺหํ สนฺตกํ มยฺหํ สนฺตกานิ ปริภุญฺช วา
วิสฺสชฺเชหิ วา ยถาปจฺจยํ วา กโรหีติ เอวํ ปน วุตฺเต ปจฺจุทฺธาโร
นาม โหติ ตโต ปภูติ ปริโภคาทโยปิ วฏฺฏนฺติ ฯ อปโร นโย ฯ
ตเถว จีวรานํ เอกพหุภาวํ สนฺนิหิตาสนฺนิหิตภาวญฺจ ตฺวา ตสฺเสว
ภิกฺขุโน สนฺติเก อิมํ จีวรนฺติ วา อิมานิ จีวรานีติ วา เอตํ
จีวรนฺติ วา เอตานิ จีวรานีติ วา วตฺวา ปญฺจสุ สหธมฺมิเกสุ
อญฺตรสฺส อตฺตนา อภิรุจิตสฺส ยสฺส กสฺสจิ นามํ คเหตฺวา ติสฺสสฺส
ภิกฺขุโน วิกปฺเปมีติ วา ติสฺสาย ภิกฺขุนิยา ติสฺสาย สิกฺขมานาย
ติสฺสสฺส สามเณรสฺส ติสฺสาย สามเณริยา วิกปฺเปมีติ วา วตฺตพฺพํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๗๒.
อยํ อปราปิ สมฺมุขา วิกปฺปนา ฯ เอตฺตาวตา นิเธตุํ วฏฺฏติ ฯ
ปริโภคาทีสุ ปน เอกํปิ น วฏฺฏติ ฯ เตน ปน ภิกฺขุนา ติสฺสสฺส
ภิกฺขุโน สนฺตกํ ฯเปฯ ติสฺสาย สามเณริยา สนฺตกํ ปริภุญฺช วา
วิสฺสชฺเชหิ วา ยถาปจฺจยํ วา กโรหีติ วุตฺเต ปจฺจุทฺธาโร นาม
โหติ ตโต ปภูติ ปริโภคาทโยปิ วฏฺฏนฺติ ฯ กถํ ปรมฺมุขา
วิกปฺปนา โหตีติ ฯ จีวรานํ ตเถว เอกพหุภาวํ สนฺนิหิตาสนฺนิหิตภาวํ
จ ตฺวา อิมํ จีวรนฺติ วา อิมานิ จีวรานีติ วา เอตํ
จีวรนฺติ วา เอตานิ จีวรานีติ วา วตฺวา ตุยฺหํ วิกปฺปนตฺถาย
ทมฺมีติ วตฺตพฺพํ ฯ เตน วตฺตพฺโพ โก เต มิตฺโต วา สนฺทิฏฺโ
วา สมฺภตฺโต วาติ ฯ ตโต อิตเรน ปุริมนเยเนว ติสฺโส ภิกฺขูติ
วา ฯเปฯ ติสฺสา สามเณรีติ วา วตฺตพฺพํ ฯ ปุน เตน ภิกฺขุนา
อหํ ติสฺสสฺส ภิกฺขุโน ทมฺมีติ วา ฯเปฯ ติสฺสาย สามเณริยา
ทมฺมีติ วา วตฺตพฺพํ ฯ อยํ ปรมฺมุขา วิกปฺปนา ฯ เอตฺตาวตา
นิเธตุํ วฏฺฏติ ฯ ปริโภคาทีสุ ปน เอกํปิ น วฏฺฏติ ฯ เตน ปน
ภิกฺขุนา ทุติยสมฺมุขา วิกปฺปนายํ วุตฺตนเยเนว อิตฺถนฺนามสฺส สนฺตกํ
ปริภุญฺช วา วิสฺสชฺเชหิ วา ยถาปจฺจยํ วา กโรหีติ วุตฺเต
ปจฺจุทฺธาโร นาม โหติ ตโต ปภูติ ปริโภคาทโยปิ วฏฺฏนฺติ ฯ ทฺวินฺนํปิ
วิกปฺปนานํ กึ นานากรณํ ฯ สมฺมุขา วิกปฺปนาย สยํ วิกปฺเปตฺวา
ปเรน ปจฺจุทฺธราเปติ ปรมฺมุขา วิกปฺปนาย ปเรเนว วิกปฺปาเปตฺวา
ปเรเนว ปจฺจุทฺธราเปติ อิทเมตฺถ นานากรณํ ฯ สเจ ปน ยสฺส
วิกปฺเปติ โส ปญฺตฺติโกวิโท น โหติ น ชานาติ ปจฺจุทฺธริตุํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๗๓.
ตํ จีวรํ คเหตฺวา อญฺสฺส พฺยตฺตสฺส สนฺติกํ คนฺตฺวา ปุน
วิกปฺเปตฺวา ปจฺจุทฺธราเปตพฺพํ ฯ วิกปฺปิตวิกปฺปนา นาเมสา วฏฺฏติ ฯ
อยํ วิกปฺเปตีติ อิมสฺมึ ปเท วินิจฺฉโย ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว
ติจีวรํ อธิฏฺาตุํ น วิกปฺเปตุนฺติ ๑- อาทิวจนโต จ อิทํ วิกปฺเปตีติ
อวิเสเสน วุตฺตวจนํ วิรุทฺธํ วิย ทิสฺสติ น จ วิรุทฺธํ ตถาคตา
ภาสนฺติ ตสฺมา เอวมสฺส อตฺโถ เวทิตพฺโพ ติจีวรํ ติจีวรสงฺเขเปน
ปริหรโต อธิฏฺาตุเมว อนุชานามิ น วิกปฺเปตุํ วสฺสิกสาฏิกํ
ปน จาตุมฺมาสโต ปรํ วิกปฺเปตุเมว น อธิฏฺาตุํ ๒- เอวญฺจ สติ
โย ติจีวเร เอเกน จีวเรน วิปฺปวสิตุกาโม โหติ ตสฺส
จีวราธิฏฺานํ ปจฺจุทฺธริตฺวา วิปฺปวาสสุขตฺถํ วิกปฺปนาย โอกาโส
ทินฺโน โหติ ทสาหาติกฺกเม อนาปตฺตีติ ๓- ฯ เอเตน อุปาเยน
สพฺพตฺถ วิกปฺปนาย อปฏิสิทฺธภาโว เวทิตพฺโพติ ฯ
     วิสฺสชฺเชตีติ อญฺสฺส เทติ กถํ ปน ทินฺนํ โหติ กถํ จ
คหิตํ ฯ อิทํ ตุยฺหํ เทมิ ททามิ ทชฺชามิ โอโณเชมิ ปริจฺจชามิ
วิสฺสชฺชามีติ วา อิตฺถนฺนามสฺส เทมิ ฯเปฯ นิสฺสชฺชามีติ วา วทติ
สมฺมุขาปิ ปรมฺมุขาปิ ทินฺนเมว โหติ ฯ ตุยฺหํ คณฺหาหีติ วุตฺเต
มยฺหํ คณฺหามีติ วทติ สุทินฺนํ สุคหิตญฺจ ฯ ตว สนฺตกํ กโรหิ
ตว สนฺตกํ โหตุ ตว สนฺตกํ กริสฺสสีติ วุตฺเต มม สนฺตกํ
กโรมิ มม สนฺตกํ โหตุ มม สนฺตกํ กริสฺสามีติ วทติ ทุทฺทินฺนํ
@เชิงอรรถ: ๑. วิ. มหาวคฺค. ๕/๒๑๘. ๒. อิโต ปรํ อิติสทฺโท อิจฺฉิตพฺโพ. ๓. อิธ
@อิติสทฺโท อติเรโก ปญฺายติ.
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๗๔.
ทุคฺคหิตญฺจ ฯ เนว ทาตุํ ชานาติ น อิตโร คเหตุํ ฯ สเจ
ปน ตว สนฺตกํ กโรหีติ วุตฺเต สาธุ ภนฺเต มยฺหํ คณฺหามีติ
คณฺหาติ ทุทฺทินฺนํ สุคหิตํ ฯ สเจ ปน เอโก คณฺหาหีติ วทติ
อิตโร น คณฺหามีติ วทติ ปุน โส ทินฺนํ มยา ตุยฺหํ คณฺหาหีติ
วทติ อิตโรปิ น มยฺหํ อิมินา อตฺโถติ วทติ ตโต ปุริโมปิ
มยา ทินฺนนฺติ ทสาหํ อติกฺกาเมติ ปจฺฉิโมปิ มยา ปฏิกฺขิตฺตนฺติ
กสฺส อาปตฺติ น กสฺส อาปตฺติ ฯ น กสฺสจิ ยสฺส ปน
รุจฺจติ เตน อธิฏฺหิตฺวา ปริภุญฺชิตพฺพํ ฯ โย ปน อธิฏฺาเน
เวมติโก เตน กึ กาตพฺพํ ฯ เวมติกภาวํ อาโรเจตฺวา สเจ
อนธิฏฺิตํ ภวิสฺสติ เอวํ เม กปฺปิยํ โหตีติ วตฺวา วุตฺตนเยเนว
นิสฺสชฺชิตพฺพํ ฯ น หิ เอวํ ชานาเปตฺวา วินยกมฺมํ กโรนฺตสฺส
มุสาวาโท โหติ ฯ เกจิ ปน เอเกน ภิกฺขุนา วิสฺสาสํ คเหตฺวา
ปุน ทินฺนํ วฏฺฏตีติ วทนฺติ ฯ ตํ น ยุชฺชติ ฯ น หิ ตสฺเสตํ
วินยกมฺมํ ฯ นาปิ ตํ เอตฺตเกน อญฺ วตฺถุ โหติ ฯ นสฺสตีติ
อาทิ อุตฺตานตฺถเมว ฯ โย น ทเทยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ เอตฺถ
มยฺหํ ทินฺนํ อิมินาติ อิมาย สญฺาย น เทนฺตสฺส ทุกฺกฏํ ฯ ตสฺส
สนฺตกภาวํ ปน ตฺวา เลเสน อจฺฉินฺทนฺโต ภณฺฑํ อคฺฆาเปตฺวา
กาเรตพฺโพติ ฯ
     สมุฏฺานาทีสุ อิทํ สิกฺขาปทํ กินสมุฏฺานํ นาม กายวาจโต จ
สมุฏฺาติ กายวาจาจิตฺตโต จ อนธิฏฺาเนน จ อวิกปฺปเนน จ
อาปชฺชนโต อกิริยา สญฺาย น มุจฺจติ อชานนฺโตปิ อาปชฺชตีติ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๗๕.
โนสญฺาวิโมกฺขํ อจิตฺตกํ ปณฺณตฺติวชฺชํ กายกมฺมํ วจีกมฺมํ
ติจิตฺตํ ติเวทนนฺติ ฯ
     สมนฺตปาสาทิกาย วินยสํวณฺณนาย ปมกินสิกฺขาปทวณฺณนา
นิฏฺิตา ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้า ๑๖๔-๑๗๕.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=2&A=3435&modeTY=1&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=2&A=3435&modeTY=1&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=2&i=1
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=2&A=1
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=2&A=1
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=2&A=1
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_2