อรรถกถาเล่มที่ ๒ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วินย.อ. (สมนฺต.๒)

หน้าที่ ๑๔๒.
อนฺเตวาสิเกหิ วุตฺโต ยสฺสา วีถิยา กุลทูสกกมฺมํ กตํ ตโต
วาริตนฺติ อาห ฯ ตโต วีถิปิ มหตี นครปฺปมาณาว โหตีติ วุตฺโต
ยสฺสา ฆรปฏิปาฏิยาติ อาห ฯ ฆรปฏิปาฏิปิ วีถิปฺปมาณาว โหตีติ
วุตฺโต อิโตจีโตจ สตฺต ฆรานิ วาริตานีติ อาห ฯ ตํ ปน สพฺพํ
เถรสฺส มโนรถมตฺตเมว ฯ สเจปิ วิหาโร ติโยชนปรโม โหติ
ทฺวาทสโยชนปรมญฺจ นครํ เนว วิหาเร วสิตุํ ลพฺภติ น นคเร จริตุนฺติ ฯ
     {๔๓๕} เต สงฺเฆน ปพฺพาชนียกมฺมกตาติ กถํ สงฺโฆ เตสํ กมฺมํ อกาสิ ฯ
น คนฺตฺวาว อชฺโฌตฺถริตฺวา อกาสิ อถโข กุเลหิ นิมนฺเตตฺวา
นิมนฺเตตฺวา สงฺฆภตฺเตสุ กริยมาเนสุ ตสฺมึ ตสฺมึ ฐาเน เถรา
สมณปฏิปทํ กเถตฺวา อยํ สมโณ อยํ อสฺสมโณติ มนุสฺเส
สญฺญาเปตฺวา เอกํ เทฺว ภิกฺขู สีมํ ปเวเสตฺวา เอเตเนว อุปาเยน
สพฺเพสมฺปิ ปพฺพาชนียกมฺมํ อกํสูติ ฯ เอวํ ปพฺพาชนียกมฺมกตสฺส
จ อฏฺฐารส วตฺตานิ ปูเรตฺวา ยาจนฺตสฺส กมฺมํ ปฏิปฺปสฺสมฺภิตพฺพํ ฯ
ปฏิปฺปสฺสทฺธกมฺเมนาปิ จ เตน เยสุ กุเลสุ ปุพฺเพ กุลทูสกกมฺมํ
กตํ ตโต ปจฺจยา น คเหตพฺพา ฯ อาสวกฺขยปฺปตฺเตนาปิ
น คเหตพฺพา อกปฺปิยาว โหนฺติ ฯ กสฺมา น คณฺหาถาติ
ปุจฺฉิเตน ปุพฺเพ เอวํ กตตฺตาติ วุตฺเต สเจ วทนฺติ น
มยํ เตน การเณน เทม อิทานิ สีลวนฺตตาย เทมาติ คเหตพฺพา ฯ
ปกติยา ทานฏฺฐาเนเยว กุลทูสกกมฺมํ กตํ โหติ ตโต
ปกติทานเมว คเหตุํ วฏฺฏติ ฯ ยํ วฑฺเฒตฺวา เทนฺติ ตํ น วฏฺฏติ ฯ
น สมฺมา วตฺตนฺตีติ เต ปน อสฺสชิปุนพฺพสุกา อฏฺฐารสสุ วตฺเตสุ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๔๓.
สมฺมา น วตฺตนฺติ ฯ น โลมํ ปาเตนฺตีติ อนุโลมปฏิปทํ
อปฏิปชฺชนตาย น ปนฺนโลมา โหนฺติ ฯ น เนตฺถารํ วตฺตนฺตีติ อตฺตโน
นิตฺถรณมคฺคํ น ปฏิปชฺชนฺติ ฯ ภิกฺขู น ขมาเปนฺตีติ ทุกฺกฏํ
ภนฺเต อมฺเหหิ น ปุน เอวํ กริสฺสาม ขมถ อมฺหากนฺติ เอวํ
ภิกฺขูนํ ขมาปนํ น กโรนฺติ ฯ อกฺโกสนฺตีติ การกสงฺฆํ ทสหิ
อกฺโกสวตฺถูหิ อกฺโกสนฺติ ฯ ปริภาสนฺตีติ ภยํ เตสํ ทสฺเสนฺติ ฯ
ฉนฺทคามิตา ฯเปฯ ภยคามิตา ปาเปนฺตีติ เอเต ฉนฺทคามิโน จ
ฯเปฯ ภยคามิโน จาติ เอวํ ฉนฺทคามิตายปิ ฯเปฯ ภยคามิตายปิ
ปาเปนฺติ โยเชนฺตีติ อตฺโถ ฯ ปกฺกมนฺตีติ เตสํ ปริวาเรสุ ปญฺจสุ
สมณสเตสุ เอกจฺเจ ทิสา ปกฺกมนฺติ ฯ วิพฺภมนฺตีติ เอกจฺเจ คิหี
โหนฺติ ฯ กถํ หิ นาม อสฺสชิปุนพฺพสุกาติ เอตฺถ ทฺวินฺนํ
ปาโมกฺขานํ วเสน สพฺเพปิ อสฺสชิปุนพฺพสุกาติ วุตฺตา ฯ
     {๔๓๖-๔๓๗} คามํ วาติ เอตฺถ นครมฺปิ คามคฺคหเณเนว คหิตํ ฯ เตนสฺส
ปทภาชเน คาโมปิ นิคโมปิ นครมฺปิ คาโม เจว นิคโม จาติ
วุตฺตํ ฯ ตตฺถ อปาการปริกฺเขโป สอาปโณ นิคโมติ เวทิตพฺโพ ฯ
กุลานิ ทูเสตีติ กุลทูสโก ฯ ทูเสนฺโต จ น อสุจิกทฺทมาทีหิ ทูเสติ
อถ โข อตฺตโน ทุปฺปฏิปตฺติยา เตสํ ปสาทํ วินาเสติ ฯ
เตเนวสฺส ปทภาชเน ปุปฺเผน วาติ อาทิ วุตฺตํ ฯ
     ตตฺถ โย หริตฺวา วา หราเปตฺวา วา ปกฺโกสิตฺวา วา
ปกฺโกสาเปตฺวา วา สยํ วา อุปคตานํ ยงฺกิญฺจิ อตฺตโน สนฺตกํ
ปุปฺผํ กุลสงฺคหตฺถาย เทติ ทุกฺกฏํ ฯ ปรสนฺตกํ เทติ ทุกฺกฏเมว ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๔๔.
เถยฺยจิตฺเตน เทติ ภณฺฑคฺเฆน กาเรตพฺโพ ฯ เอเสว นโย
สงฺฆิเกปิ ฯ อยมฺปน วิเสโส ฯ เสนาสนตฺถาย นิยามิตํ อิสฺสรวตาย
ททโต ถุลฺลจฺจยํ ฯ ปุปฺผนฺนาม กสฺส ทาตุํ วฏฺฏติ กสฺส น วฏฺฏตีติ ฯ
มาตาปิตูนํ ตาว หริตฺวาปิ หราเปตฺวาปิ ปกฺโกสิตฺวาปิ ปกฺโกสาเปตฺวาปิ
ทาตุํ วฏฺฏติ ฯ เสสญาตกานํ ปกฺโกสาเปตฺวาว ฯ ตญฺจ
โข วตฺถุปูชนตฺถาย ฯ มณฺฑนตฺถาย ปน สิวลิงฺคาทิปูชนตฺถาย วา
กสฺสจิปิ ทาตุํ น วฏฺฏติ ฯ มาตาปิตูนญฺจ หราเปนฺเตน
ญาติสามเณเรเหว หราเปตพฺพํ ฯ อิตเร ปน ยทิ สยเมว อิจฺฉนฺติ
วฏฺฏติ ฯ สมฺมเตน ปุปฺผภาชเกน ภาชนกาเล สมฺปตฺตานํ สามเณรานํ
อุปฑฺฒภาคํ ทาตุํ วฏฺฏติ ฯ กุรุนฺทิยํ สมฺปตฺตคิหีนํ อุปฑฺฒภาคํ
มหาปจฺจริยํ จูฬกํ ทาตุํ วฏฺฏตีติ วุตฺตํ ฯ อสมฺมเตน อปโลเกตฺวา
ทาตพฺพํ อาจริยูปชฺฌาเยสุ สคารวา สามเณรา พหูนิ ปุปฺผานิ
อาหริตฺวา ราสึ กตฺวา ฐเปนฺติ ฯ เถรา ปาโตว สมฺปตฺตานํ
สทฺธิวิหาริกาทีนํ อุปาสกานํ วา ตฺวํ อิทํ คณฺห ตฺวํ อิทํ คณหาติ
เทนฺติ ฯ ปุปฺผทานํ นาม น โหติ ฯ เจติยํ ปูเชสฺสามาติ คเหตฺวา
คจฺฉนฺตาปิ ปูชํ กโรนฺตาปิ ตตฺถ ตตฺถ สมฺปตฺตานํ เจติยปูชนตฺถาย
เทนฺติ ฯ เอตมฺปิ ปุปฺผทานนฺนาม น โหติ ฯ อุปาสเก
อกฺกปุปฺผาทีหิ ปูชนฺเต ทิสฺวา วิหาเร กณฺณิการปุปฺผาทีนิ อตฺถิ
อุปาสกา ตานิ คเหตฺวา ปูเชถาติ วตฺตุํปิ วฏฺฏติ ฯ ภิกฺขู ปุปฺผปูชํ
กตฺวา ทิวาตรํ คามํ ปวิฏฺเฐ กึ ภนฺเต อติทิวา ปวิฏฺฐตฺถาติ
ปุจฺฉนฺติ ฯ วิหาเร ปุปฺผานิ พหูนิ ปูชํ อกริมฺหาติ วทนฺติ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๔๕.
มนุสฺสา พหูนิ กิร วิหาเร ปุปฺผานีติ ปุนทิวเส ปหุตํ ขาทนียํ
โภชนียํ คเหตฺวา วิหารํ คนฺตฺวา ปุปฺผปูชญฺจ กโรนฺติ ทานญฺจ เทนฺติ
วฏฺฏติ ฯ มนุสฺสา มยมฺภนฺเต อสุกทิวสนฺนาม ปูเชสฺสามาติ ปุปฺผวารํ
ยาจิตฺวา อนุญฺญาตทิวเส อาคจฺฉนฺติ ฯ สามเณเรหิ จ ปเคว
ปุปฺผานิ โอจินิตฺวา ฐปิตานิ โหนฺติ ฯ เต รุกฺเขสุ ปุปฺผานิ
อปสฺสนฺตา กุหึ ภนฺเต ปุปฺผานีติ วทนฺติ ฯ สามเณเรหิ โอจินิตฺวา
ฐปิตานิ ตุมเห ปน ปูเชตฺวา คจฺฉถ สงฺโฆ อญฺญํ ทิวสํ
ปูเชสฺสตีติ ฯ เต ปูเชตฺวา ทานํ ทตฺวา คจฺฉนฺติ วฏฺฏติ ฯ
มหาปจฺจริยํ ปน กุรุนฺทิยญฺจ เถรา สามเณเรหิ ทาเปตุํ น ลภนฺติ
สเจ สยเมว ตานิ ปุปฺผานิ เตสํ เทนฺติ วฏฺฏติ เถเรหิ ปน
สามเณเรหิ โอจินิตฺวา ฐปิตานีติ เอตฺตกเมว วตฺตพฺพนฺติ วุตฺตํ ฯ
สเจ ปน ปุปฺผวารํ ยาจิตฺวา อโนจิเตสุ ปุปฺเผสุ ยาคุภตฺตาทีนิ
อาทาย อาคนฺตฺวา สามเณเรหิ โอจินิตฺวา เทถาติ วทนฺติ
ญาตกสามเณรานํเยว โอจินิตฺวา ทาตุํ วฏฺฏติ ฯ อญฺญาตเก อุกฺขิปิตฺวา
รุกฺขสาขาย ฐเปนฺติ ฯ น โอโรหิตฺวา ปลายิตพฺพํ โอจินิตฺวา
ทาตุํ วฏฺฏติ ฯ สเจ ปน โกจิ ธมฺมกถิโก พหูนิ อุปาสกา
วิหาเร ปุปฺผานิ ยาคุภตฺตาทีนิ อาทาย คนฺตฺวา ปุปฺผปูชํ กโรถาติ
วทติ ตสฺเสว น กปฺปตีติ มหาปจฺจริยญฺจ กุรุนฺทิยญฺจ วุตฺตํ ฯ
มหาอฏฺฐกถายํ ปน เอตํ อกปฺปิยํ น วฏฺฏตีติ อวิเสเสน วุตฺตํ ฯ
ผลํปิ อตฺตโน สนฺตกํ วุตฺตนเยเนว มาตาปิตูนญฺจ เสสญาตีนญฺจ
ทาตุํ วฏฺฏติ ฯ กุลสงฺคหตฺถาย  ปน เทนฺตสฺส วุตฺตนเยเนว อตฺตโน
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๔๖.
สนฺตเก ปรสนฺตเก สงฺฆิเก เสนาสนตฺถาย นิยามิเต จ ทุกฺกฏาทีนิ
เวทิตพฺพานิ ฯ อตฺตโน สนฺตกํเยว คิลานมนุสฺสานํ วา
สมฺปตฺตอิสฺสรานํ วา ขีณปริพฺพยานํ ทาตุํ วฏฺฏติ ฯ ผลทานํ น โหติ ฯ
ผลภาชเกนาปิ สมฺมเตน สงฺฆสฺส ผลภาชนกาเล สมฺปตฺตมนุสฺสานํ
อุปฑฺฒภาคํ ทาตุํ วฏฺฏติ ฯ อสมฺมเตน อปโลเกตฺวา ทาตพฺพํ ฯ
สงฺฆาราเมปิ ผลปริจฺเฉเทน วา รุกฺขปริจฺเฉเทน วา กติกา กาตพฺพา
ตโต คิลานมนุสฺสานํ วา อญฺเญสํ วา ผลํ ยาจนฺตานํ ยถาปริจฺเฉเทน
จตฺตาริ ปญฺจ ผลานิ ทาตพฺพานิ รุกฺขา วา ทสฺเสตพฺพา
อิโต คเหตุํ ลพฺภตีติ ฯ อิธ ผลานิ สุนฺทรานิ อิโต คณฺหาถาติ
เอวํ ปน น วตฺตพฺพํ ฯ จุณฺเณนาติ เอตฺถ อตฺตโน สนฺตกํ
สิริสจุณฺณํ วา อญฺญํ วา กสาวํ กุลสงฺคหตฺถาย เทติ ทุกฺกฏํ  ฯ
ปรสนฺตกาทีสุปิ วุตฺตนเยน วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพ ฯ อยํ ปน วิเสโส ฯ
อิธ สงฺฆสฺส รกฺขิตโคปิตาปิ รุกฺขจฺฉลฺลิ ครุภณฺฑเมว ฯ
มตฺติกาทนฺตกฏฺฐเวฬูสุปิ ครุภณฺฑูปคํ ญตฺวา จุณฺเณ วุตฺตนเยเนว
วินิจฺฉโย เวทิตพฺโพ ฯ ปณฺณทานํ ปน เอตฺถ น อาคตํ ฯ ตํปิ
วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ ฯ ปรโตปิ ครุภณฺฑวินิจฺฉเย สพฺพํ วิตฺถาเรน
วณฺณยิสฺสาม ฯ เวชฺชกาย วาติ เอตฺถ เวชฺชกมฺมวิธิ ตติยปาราชิกวณฺณนาย
วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺโพ ฯ ชงฺฆเปสนิเกนาติ เอตฺถ
ชงฺฆเปสนียนฺติ คิหีนํ ทูเตยฺยสาสนหรณกมฺมํ วุจฺจติ ตํ น
กาตพฺพํ ฯ คิหีนํ หิ สาสนํ คเหตฺวา คจฺฉนฺตสฺส ปเท ปเท ทุกฺกฏํ ฯ
ตํ กมฺมํ นิสฺสาย ลทฺธโภชนํ ภุญฺชนฺตสฺสาปิ อชฺโฌหาเร
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๔๗.
อชฺโฌหาเร ทุกฺกฏํ ฯ ปฐมํ สาสนํ อคฺคเหตฺวา ปจฺฉา อยํ ทานิ
โส คาโม หนฺท นํ สาสนํ อาโรเจมีติ มคฺคา โอกฺกมนฺตสฺสาปิ
ปเท ปเท ทุกฺกฏํ ฯ สาสนํ อาโรเจตฺวา ลทฺธโภชนํ ภุญฺชโต
ปุริมนเยเนว ทุกฺกฏํ ฯ สาสนํ อคฺคเหตฺวา อาคเตน ปน ภนฺเต
ตสฺมึ คาเม อิตฺถนฺนามสฺส นาม กา ปวุตฺตีติ ปุจฺฉิยมาเนน
กเถตุํ วฏฺฏติ ฯ ปุจฺฉิตปญฺเห โทโส นตฺถิ ฯ ปญฺจนฺนํ ปน
สหธมฺมิกานํ มาตาปิตูนํ ปณฺฑุปลาสสฺส อตฺตโน เวยฺยาวจฺจกรสฺส
จ สาสนํ หริตุํ วฏฺฏติ ฯ คิหีนญฺจ ปุพฺเพ วุตฺตปฺปการํ
กปฺปิยสาสนํ ฯ อิทํ หิ ชงฺฆเปสนียกมฺมนฺนาม น โหติ ฯ
อิเมหิ ปน อฏฺฐหิ กุลทูสกกมฺเมหิ อุปฺปนฺนปจฺจยา ปญฺจนฺนมฺปิ
สหธมฺมิกานํ น กปฺปนฺติ อภูตาโรจนรูปิยสํโวหาเรหิ
อุปฺปนฺนปจฺจยสทิสาว โหนฺติ ฯ
     ปาปา สมาจารา อสฺสาติ ปาปสมาจาโร ฯ เต ปน ยสฺมา
มาลาวจฺฉโรปนาทโย อิธ อธิปฺเปตา ตสฺมา มาลาวจฺฉํ โรเปติปีติ
อาทินา นเยนสฺส ปทภาชนํ วุตฺตํ ฯ ติโรกฺขาติ ปรมฺมุขา ฯ
กุลานิ จ เตน ทุฏฺฐานีติ เอตฺถ ปน ยสฺมา กุลานีติ
โวหารมตฺตเมตํ อตฺถโต หิ มนุสฺสา เตน ทุฏฺฐา โหนฺติ ตสฺมาสฺส
ปทภาชเน ปุพฺเพ สทฺธา หุตฺวาติ อาทิมาห ฯ ฉนฺทคามิโนติ
ฉนฺเทน คจฺฉนฺตีติ ฉนฺทคามิโน ฯ เอส นโย เสเสสุ ฯ สมนุภาสิตพฺโพ
ตสฺส ปฏินิสฺสคฺคายาติ เอตฺถ กุลทูสกกมฺเมน ทุกฺกฏเมว ฯ
ยํ ปน โส สงฺฆํ ปริหริตฺวา ฉนฺทคามิโนติ อาทิมาห ตสฺส
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๑๔๘.
ปฏินิสฺสคฺคาย สมนุภาสนกมฺมํ กาตพฺพนฺติ เอวมตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ ฯ
เสสํ สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมว ฯ สมุฏฺฐานาทีนิปิ ปฐมสงฺฆเภทสทิสาเนวาติ ฯ
               กุลทูสกสิกฺขาปทวณฺณนา นิฏฺฐิตา ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒ หน้า ๑๔๒-๑๔๘.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=2&A=2984&modeTY=2&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=2&A=2984&modeTY=2&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=614
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=18863
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=8199
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=8199
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_1