บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๕

๕. วชิรูปมสุตฺตวณฺณนา [๒๕] ปญฺจเม อรุกูปมจิตฺโตติ ปุราณวณสทิสจิตฺโต. วิชฺชูปมจิตฺโตติ อิตฺตรกาโลภาสเนน วิชฺชูปมสทิสจิตฺโต. วชิรูปมจิตฺโตติ กิเลสานํ มูลฆาตกรณ- สมตฺถตาย วชิเรน สทิสจิตฺโต. อภิสชฺชตีติ ลคติ. ^๑- กุปฺปตีติ โกปวเสน กุปฺปติ. พฺยาปชฺชตีติ ปกติภาวํ ปชหติ, ปูติโก โหติ. ปฏิตฺถียตีติ ถินภาวํ ถทฺธภาวํ อาปชฺชติ. โกปนฺติ ทุพฺพลโกธํ. โทสนฺติ ทุสฺสนวเสน ตโต พลวตรํ. อปฺปจฺจยนฺติ อตุฏฺาการํ โทมนสฺสํ. ทุฏฺารุโกติ ^๒- ปุราณวโณ. กฏฺเนาติ ทณฺฑกโกฏิยา. กถเลนาติ กปาเลน. อาสวํ เทตีติ อปราปรํ สวติ. ปุราณวเณหิ ^๓- อตฺตโน ธมฺมตายเยว ปุพฺพโลหิตํ ยูสนฺติ อิมานิ ตีณิ สวติ, ฆฏฺฏิโต ปน ตานิ อธิกตรํ สวติ. เอวเมว โขติ เอตฺถ อิทํ โอปมฺมสํสนฺทนํ:- ทุฏฺารุโก วิย หิ โกธนปุคฺคโล, ^๔- ตสฺส อตฺตโน ธมฺมตาย สวนํ วิย โกธนสฺส อตฺตโน ธมฺมตาย อุทฺธุมาตสฺส วิย จณฺฑิกตสฺส จรณํ, กฏฺเน วา กถลาย วา ฆฏฺฏนํ วิย อปฺปมตฺตกํ วจนํ, ภิยฺโยโส มตฺตาย สวนํ วิย "มาทิสนฺนาม เอส เอวํ วทตี"ติ ^๕- ภิยฺโยโส มตฺตาย อุทฺธุมายนภาโว ทฏฺพฺโพ. รตฺตนฺธการติมิสายนฺติ รตฺตึ จกฺขุวิญฺาณุปฺปตฺตินิวารณอนฺธภาวกรเณน พหลตเมว. ^๖- วิชฺชนฺตริกายาติ วิชฺชุปฺปวตฺติกฺขเณ. ^๗- อิธาปิ อิทํ โอปมฺมสํสนฺทนํ:- จกฺขุมา ปุริโส วิย หิ โยคาวจโร ทฏฺพฺโพ, อนฺธการํ วิย ^๘- โสตาปตฺติมคฺควชฺฌา กิเลสา, วิชฺชุสญฺจรณํ วิย โสตาปตฺติมคฺคาณสฺส อุปฺปตฺติกาโล, วิชฺชนฺตริกาย @เชิงอรรถ: ^๑ สี. ลคฺคติ ^๒ สี.,อิ. ทุฏฺารุกา. เอวมุปริปิ ^๓ ฉ.ม.,อิ. ปุราณวโณหิ @^๔ สี.,อิ. โกธนพหุโล ปุคฺคโล ^๕ ม. เอวํ วทติ เอวํ วทตีติ @^๖ ฉ.ม.,อิ. จกฺขุวิญฺาณุปฺปตฺตินิวารเณน อนฺธภาวกรเณ พหลตเม @^๗ ฉ.ม. วิชฺชุปฺปตฺติกฺขเณ ^๘ ม. อนฺธการา วิย

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๔.

จกฺขุมโต ปุริสสฺส สมนฺตา รูปทสฺสนํ วิย โสตาปตฺติมคฺคกฺขเณ นิพฺพานทสฺสนํ, ปุน อนฺธการาวตฺถรณํ วิย สกทาคามิมคฺควชฺฌา กิเลสา, ปุน วิชฺชุสญฺจรณํ วิย สกทาคามิมคฺคาณสฺส อุปฺปาโท, วิชฺชนฺตริกาย จกฺขุมโต ปุริสสฺส สมนฺตา รูปทสฺสนํ วิย สกทาคามิมคฺคกฺขเณ นิพฺพานทสฺสนํ, ปุน อนฺธการาวตฺถรณํ วิย อนาคามิมคฺควชฺฌา กิเลสา, ปุน วิชฺชุสญฺจรณํ วิย อนาคามิมคฺคาณสฺส อุปฺปาโท, วิชฺชนฺตริกาย จกฺขุมโต ปุริสสฺส สมนฺตา รูปทสฺสนํ วิย อนาคามิ- มคฺคกฺขเณ นิพฺพานทสฺสนํ เวทิตพฺพํ. วชิรูปมจิตฺตตายปิ อิทํ โอปมฺมสํสนฺทนํ:- วชิรํ วิย หิ อรหตฺตมคฺคาณํ ทฏฺพฺพํ, มณิคณฺิปาสาณคณฺี วิย อรหตฺตมคฺควชฺฌา กิเลสา, วชิรสฺส ^๑- มณิคณฺึปิ วา ปาสาณคณฺึปิ วา วินิวชฺฌิตฺวา อคมนภาวสฺส นตฺถิตา วิย อรหตฺตมคฺคาเณน. อจฺเฉชฺชานํ ^๒- กิเลสานํ นตฺถิภาโว, วชิเรน นิพฺพิทฺธเวธสฺส ปุน อปฺปฏิปูรณํ วิย อรหตฺตมคฺเคน ฉินฺนานํ กิเลสานํ ปุน อนุปฺปาโท ทฏฺพฺโพติ.

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๕ หน้า ๑๐๓-๑๐๔. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=2301&modeTY=1&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=15&A=2301&modeTY=1&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=464 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=3244 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=3206 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=3206 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_20