ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๔ ภาษาบาลีอักษรไทย องฺ.อ. (มโนรถ.๑)

หน้าที่ ๖๒.

กถํ อาเสวติ? อาวชฺเชนฺโต อาเสวติ, ชานนฺโต อาเสวติ, ปสฺสนฺโต อาเสวติ, ปจฺจเวกฺขนฺโต อาเสวติ จิตฺตํ อธิฏฺฐหนฺโต ๑- อาเสวติ, สทฺธาย อธิมุจฺจนฺโต อาเสวติ, วิริยํ ปคฺคณฺหนฺโต อาเสวติ, สตึ อุปฏฺฐาเปนฺโต อาเสวติ, จิตฺตํ สมาทหนฺโต อาเสวติ, ปญฺญาย ปชานนฺโต อาเสวติ, อภิญฺเญยฺยํ อภิชานนฺโต อาเสวติ, ปริญฺเญยฺยํ ปริชานนฺโต อาเสวติ, ปหาตพฺพํ ปชหนฺโต อาเสวติ, ภาเวตพฺพํ ภาเวนฺโต อาเสวติ, สจฺฉิกาตพฺพํ สจฺฉิกโรนฺโต อาเสวตีติ. ๒- อิธ ปน เมตฺตาปุพฺพภาเค ๓- หิตผรณปวตฺตมตฺเตเนว อาเสวตีติ เวทิตพฺพํ. ๔- อริตฺตชฺฌาโนติ อตุจฺฉชฺฌาโน อปริจฺจตฺตชฺฌาโน วา. วิหรตีติ อิริยติ วตฺตติ ๕- ปาเลติ ยเปติ ยาเปติ จรติ วิหรติ. เตน วุจฺจติ วิหรตีติ. อิมินา ปเทน เมตฺตํ อาเสวนฺตสฺส ภิกฺขุโน อิริยาปถวิหาโร กถิโต. สตฺถุสาสนกโรติ สตฺถุอนุสาสนิกโร. โอวาทปฏิกโรติ โอวาทการโก. เอตฺถ จ สกึ วจนํ โอวาโท, ปุนปฺปุนํ วจนํ อนุสาสนี. สมฺมุขา วจนมฺปิ โอวาโท, เปเสตฺวา ปรมฺมุขา วจนํ อนุสาสนี. โอติณฺเณ วตฺถุสฺมึ วจนํ โอวาโท, โอติณฺเณ อโนติณฺเณ วตฺถุสฺมึ วา ปน วจนํ ๖- อนุสาสนี. เอวํ วิเสโส เวทิตพฺโพ. ปรมตฺถโต ปน โอวาโทติ วา อนุสาสนีติ วา เอส ๗- เอเก เอกตฺเถ สเม สภาเค ตชฺชาเต ตญฺเญวาติ. เอตฺถ จ "อจฺฉราสงฺฆาตมตฺตมฺปิ เจ ภิกฺขเว ภิกฺขุ เมตฺตจิตฺตํ อาเสวตี"ติ อิทเมว สตฺถุ สาสนญฺเจว โอวาโท จ, ตสฺส กรณโต เอส สาสนกโร โอวาทปฏิกโรติ เวทิตพฺโพ. อโมฆนฺติ อตุจฺฉํ. รฏฺฐปิณฺฑนฺติ ญาติปริวฏฺฏํ ปหาย รฏฺฐํ นิสฺสาย ปพฺพชิเตน ปเรสํ เคหโต ปฏิลทฺธตฺตา ปิณฺฑปาโตว รฏฺฐปิณฺโฑ นาม วุจฺจติ. ปริภุญฺชตีติ จตฺตาโร ปริโภคา เถยฺยปริโภโค อิณปริโภโค ทายชฺชปริโภโค สามิปริโภโคติ. ตตฺถ ทุสฺสีลสฺส ปริโภโค เถยฺยปริโภโค นาม. สีลวโต อปจฺจเวกฺขิตปริโภโค อิณปริโภโค นาม. สตฺตนฺนํ เสขานํ ปริโภโค ทายชฺชปริโภโค นาม. @เชิงอรรถ: ก. ปจฺจุปฏฺฐเปนฺโต ขุ.ปฏิ. ๓๑/๕๓๕/๔๓๔ ยุคนทฺธกถา ฉ.ม.,อิ.....ภาเคน @ ฉ.ม. เวทิตพฺโพ ฉ.ม.,อิ. ปวตฺตติ ฉ.ม.,อิ. โอติณฺเณ วา อโนติณฺเณ วา @วตฺถุสฺมึ ตนฺติฐปนวเสน วจนํ ฉ.ม. เอเส

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๓.

ขีณาสวสฺส ปริโภโค สามิปริโภโค นาม. ตตฺถ อิมสฺส ภิกฺขุโน อยํ รฏฺฐปิณฺฑปริโภโค ทฺวีหิ การเณหิ อโมโฆ โหติ. อจฺฉราสงฺฆาตมตฺตมฺปิ เมตฺตจิตฺตํ อาเสวนฺโต ภิกฺขุ รฏฺฐปิณฺฑสฺส สามิโก หุตฺวา ปริภุญฺชตีติปิสฺส ๑- อโมโฆ รฏฺฐปิณฺฑปริโภโค. อจฺฉราสงฺฆาตมตฺตมฺปิ เมตฺตจิตฺตํ อาเสวนฺตสฺส ภิกฺขุโน ทินฺนทานํ มหิทฺธิยํ ๒- โหติ มหปฺผลํ มหานิสํสํ มหาชุติกํ มหาวิปฺผารนฺติปิสฺส อโมโฆ รฏฺฐปิณฺฑปริโภโค. โก ปน วาโท เย นํ พหุลีกโรนฺตีติ เย ปน อิมํ เมตฺตจิตฺตํ พหุลํ อาเสวนฺติ ภาเวนฺติ ปุนปฺปุนํ กโรนฺติ, เต อโมฆํ รฏฺฐปิณฺฑํ ปริภุญฺชนฺตีติ เอตฺถ วตฺตพฺพเมว. ๓- เอวรูปา หิ ภิกฺขู รฏฺฐปิณฺฑสฺส สามิโน อนณา ทายาทา หุตฺวา ปริภุญฺชนฺตีติ. [๕๔-๕๕] จตุตฺเถ ภาเวตีติ อุปฺปาเทติ วฑฺเฒติ. ปญฺจเม มนสิกโรตีติ มนสฺมึ กโรติ. เสสํ อิเมสุ ทฺวีสุปิ ตติเย วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ. โย หิ อาเสวติ, อยเมว ภาเวติ, อยํ มนสิกโรติ. เยน จิตฺเตน อาเสวติ, เตเนว ภาเวติ, เตน มนสิกโรติ. สมฺมาสมฺพุทฺโธ ปน ยาย ธมฺมธาตุยา สุปฏิวิทฺธตฺตา เทสนาวิลาสสมฺปนฺโน ๔- นาม โหติ, ตสฺสา สุปฏิวิทฺธตฺตา อตฺตโน เทสนาวิลาสํ ธมฺมิสฺสริยตํ ปฏิสมฺภิทาปเภทกุสลตํ อปฺปฏิหตสพฺพญฺญุตญาณตญฺจ นิสฺสาย เอกกฺขเณ อุปฺปนฺนํ เอกจิตฺตเมว ตีหิ โกฏฺฐาเสหิ วิภชิตฺวา ทสฺเสตีติ. ๕- [๕๖] ฉฏฺเฐ เย เกจีติ อนิยามิตวจนํ. อกุสลาติ เอเตสํ นิยามิตวจนํ. เอตฺตาวตา สพฺพากุสลา อเสสโต ปริยาทินฺนา โหนฺติ. อกุสลภาคิยา อกุสลปกฺขิกาติ อกุสลานเมเวตํ นามํ. อกุสลาเยว หิ เอกจฺเจ อกุสลา ๖- สหชาตวเสน, เอกจฺเจ อุปนิสฺสยวเสน ภชนฺติ เจว, เตสญฺจ ปกฺขา ภวนฺตีติ "อกุสลภาคิยา อกุสลปกฺขิกา"ติ วุจฺจนฺติ. สพฺเพ เต มโนปุพฺพงฺคมาติ มโน ปุพฺพํ ปฐมตรํ คจฺฉติ เอเตสนฺติ มโนปุพฺพงฺคมา. เอเต หิ กิญฺจาปิ มเนน สทฺธึ เอกุปฺปาทเอกวตฺถุกเอกนิโรธเอการมฺมณา @เชิงอรรถ: ฉ.ม. สามิโก หุตฺวา อนโณ หุตฺวา ทายาโท หุตฺวา ปริภุญฺชตีติปิสฺส @ ฉ.ม. มหทฺธิยํ ฉ.,อิ. วตฺตพฺพเมว กึ, ม. วตฺตพฺพเมว นตฺถิ @ ฉ.ม. เทสนาวิลาสปฺปตฺโต, อิ. เทสนวิลาสปฺปตฺตา ฉ.ม.,อิ. ทสฺเสสีติ @ ฉ.ม.,อิ. อกุสลํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๔.

โหนฺติ, ยสฺมา ปน เตสํ มโน อุปฺปาทโก การโก ชนโก สมุฏฺฐาปโก นิพฺพตฺตโก, ตสฺมา มโนปุพฺพงฺคมา นาม โหนฺติ. ปฐมํ อุปฺปชฺชตีติ ยถา นาม "ราชา นิกฺขนฺโต"ติ วุตฺเต "ราชาเยว นิกฺขนฺโต, เสสา ราชเสนา ๑- นิกฺขนฺตา อนิกฺขนฺตา"ติ ปุจฺฉิตพฺพการณํ นตฺถิ, สพฺพา นิกฺขนฺตาเตฺวว ๒- ปญฺญายนฺติ, เอวเมว มโน อุปฺปนฺโนติ วุตฺตกาลโต ๓- ปฏฺฐาย อวเสสา สหชาตสํสฏฺฐสมฺปยุตฺตา อุปฺปนฺนา น อุปฺปนฺนาติ ปุจฺฉิตพฺพการณํ นตฺถิ, สพฺเพ เต อุปฺปนฺนาเตฺวว ปญฺญายนฺติ. เอตมตฺถวสมฺปฏิจฺจ ๔- เตหิ สํสฏฺฐสมฺปยุตฺโต เอกุปฺปาเทกนิโรโธปิ สมาโน มโน เตสํ ธมฺมานํ ปฐมํ อุปฺปชฺชตีติ วุตฺโต. อนฺวเทวาติ อนุเทว, สเหว เอกโตเยวาติ อตฺโถ. พฺยญฺชนจฺฉายํ ปน คเหตฺวา ปฐมํ จิตฺตํ อุปฺปชฺชติ, ปจฺฉา เจตสิกาติ น คเหตพฺพํ. อตฺโถ หิ ปฏิสรณํ, น พฺยญฺชนํ. "มโนปุพฺพงฺคมา ธมฺมา, มโนเสฏฺฐา มโนมยา"ติ คาถายปิ เอเสว นโย. [๕๗] สตฺตเม กุสลาติ จตุภูมิกาปิ กุสลา ธมฺมา กถิตา. เสสํ ฉฏฺเฐ วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ. [๕๘] อฏฺฐเม ยถยิทํ ภิกฺขเว ปมาโทติ เอตฺถ ภิกฺขเวติ อาลปนํ, ยถา อยํ ปมาโทติ อตฺโถ. ปมาโทติ ปมชฺชนากาโร. วุตฺตเญฺหตํ:- "ตตฺถ กตโม ปมาโท? กายทุจฺจริเต วา วจีทุจฺจริเต วา มโนทุจฺจริเต วา ปญฺจสุ วา กามคุเณสุ จิตฺตสฺส โวสฺสคฺโค โวสฺสคฺคานุปฺปทานํ กุสลานํ วา ธมฺมานํ ภาวนาย อสกฺกจฺจกิริยตา อสาตจฺจกิริยตา อนฏฺฐิตกิริยตา โอลีนวุตฺติตา นิกฺขิตฺตจฺฉนฺทตา นิกฺขิตฺตธุรตาอนาเสวนา อภาวนา อพหุลีกมฺมํ อนธิฏฺฐานํ อนนุโยโค ปมาโท, ๕- โย เอวรูโป ปมาโท ปมชฺชนา ปมชฺชิตตฺตํ, อยํ วุจฺจติ ปมาโท"ติ. ๖- @เชิงอรรถ: ม. ราชปริสา ฉ.ม.,อิ. นิกฺขนฺตาเตว ม. ตสฺส อุปฺปาทกาลโต ม. เอตมตฺถํ @สมฺปฏิจฺฉ ฉ.ม.,อิ. นิกฺขิตฺตธุรตา อนธิฏฺฐานํ อนนุโยโค อนาเสวนา อภาวนา @อพหุลีกมฺมํ อภิ.วิ. ๓๕/๘๔๖/๔๒๗ ขุทฺทกวตฺถุวิภงฺค

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๖๕.

อุปฺปนฺนา จ กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺตีติ อิทํ ฌานวิปสฺสนานํ วเสน วุตฺตํ. มคฺคผลานํ ปน สกึ อุปฺปนฺนานํ ปุน ปริหานํ นาม นตฺถิ. [๕๙] นวเม อปฺปมาโท ปมาทปฏิปกฺขวเสน วิตฺถารโต เวทิตพฺโพ. [๖๐] ทสเม โกสชฺชนฺติ กุสีตภาโว. เสสํ วุตฺตนยเมวาติ. อจฺฉราสงฺฆาตวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตา. ฉฏฺโฐ วคฺโค. -----------

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๔ หน้า ๖๒-๖๕. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=14&A=1471&modeTY=2&pagebreak=1              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=14&A=1471&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=52              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=210              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=221              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=221              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๐ http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]