ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม  
อรรถกถาเล่มที่ ๑๐ ภาษาบาลีอักษรไทย ม.อ. (ปปญฺจ.๔)

สํสิพฺพมานา โยชนสตํ คนฺตฺวา ปจฺฉิมภิตฺตึ วินิวิชฺฌิตฺวา ปรโต โยชนสตํ
คจฺฉติ. เสสทิสาสุปิ เอเสว นโย.
     อิเมสํ ฉนฺนํ ชาลานํ มชฺเฌ นิพฺพตฺโต เทวทตฺโต, ตสฺส
โยชนสตปฺปมาโณ อตฺตภาโว, เทฺว ปาทา ยาว โคปฺผกา โลหปฐวึ ปวิฏฺฐา,
เทฺว หตฺถา ยาว มณิพนฺธา โลหภิตฺติโย ปวิฏฺฐา, สีสํ ยาว ภมุกฏฺฐิโต
โลหฉทเน ปวิฏฺฐํ, อโธภาเคน เอกํ โลหสูลํ ปวิสิตฺวา กายํ วินิวิชฺฌนฺตํ
ฉทเน ปวิฏฺฐา, ปาจีนภิตฺติโต นิกฺขนฺตสูลํ หทยํ วินิวิชฺฌิตฺวา ปจฺฉิมภิตฺตึ
ปวิฏฺฐํ, อุตฺตรภิตฺติโต นิกฺขนฺตสูลํ ผาสุกา วินิวิชฺฌิตฺวา ทกฺขิณภิตฺตึ
ปวิฏฺฐํ. นิจฺจเล ตถาคตมฺหิ อปรทฺธตฺตา นิจฺจโลว หุตฺวา ปจฺจตีติ กมฺมสริกฺขตาย
เอทิโส ชาโต. เอวํ ชาลานํ นิรนฺตรตาย อวีจิ นาม.
     อพฺภนฺตเร ปนสฺส โยชนสติเก ฐาเน นาฬิยํ โกฏฺเฏตฺวา ปูริตปิฏฺฐํ
วิย สตฺตา นิรนฺตรา, "อิมสฺมึ ฐาเน สตฺโต อตฺถิ, อิมสฺมึ นตฺถี"ติ น
วตฺตพฺพํ, คจฺฉนฺตานํ ฐิตานํ นิสินฺนานํ นิปนฺนานํ อนฺโต นตฺถิ, คจฺฉนฺตา
วา ฐิเต วา นิสินเน วา นิปนฺเน วา อญฺญมญฺญํ น พาธนฺติ. เอวํ
สตฺตานํ นิรนฺตราย อวีจิ.
     กายทฺวาเร ปน ฉ อุเปกฺขาสหคตานิ จิตฺตานิ อุปฺปชฺชนฺติ, เอกํ
ทุกฺขสหคตํ. เอวํ สนฺเตปิ ยถา ชิวฺหคฺเค ฉ มธุพินฺทูนิ ฐเปตฺวา เอกสฺมึ
ตมฺพโลหพินฺทุมฺหิ ฐปิเต อนุทหนพลวตาย ตเทว ปญฺญายติ, อิตรานิ
อพฺโพหาริกานิ โหนฺติ, เอวํ อนุทหนพลวตาย ทุกฺขเมเวตฺถ นิรนฺตรํ,
อิตรานิ อพฺโพหาริกานีติ. เอวํ ทุกฺขสฺส นิรนฺตรตาย อวีจิ.
     [๒๖๙] มหนฺโตติ โยชนสติโก. โส ตตฺถ ปตตีติ เอโก ปาโท
มหานิรเย โหติ, เอโก คูถนิรเย นิปตติ. สูจิมุขาติ สูจิสทิสมุขา, เต
หตฺถิคีวปฺปมาณา เอกโทณิกนาวปฺปมาณา วา โหนฺติ.
     กุกฺกุลนิรโยติ โยชนสตปฺปมาโณว อนฺโต กูฏาคารมตฺตวิตจฺจิตงฺคารปุณฺโณ
อาทิตฺตฉาริกนิรโย, ยตฺถ ปติตปติตา กุทฺรูสกราสิมฺหิ ขิตฺตผาลวาสิสิลาทีนิ ๑-
วิย เหฏฺฐิมตลเมว คณฺหนฺติ.
@เชิงอรรถ:  ก. ขิตฺตา สาสปราสิมฺหิ สิทฺธตฺถผลาทีนิ
      อาโรเปนฺตีติ อยทณฺเฑหิ โปเถนฺตา อาโรเปนฺติ. เตสํ อาโรหนกาเล
เต กณฺฏกา อโธมุขา โหนฺติ, โอโรหนกาเล อุทฺธํมุขา.
      วาเตริตานีติ กมฺมมเยน วาเตน จลิตานิ. หตฺถมฺปิ ฉินฺทนฺตีติ ผลเก
มํสํ วิย โกฏฺฏยมานานิ ฉินฺทนฺติ. สเจ อุฏฺฐาย ปลายติ, อโยปากาโร
สมุฏฺฐหิตฺวา ปริกฺขิปติ, เหฏฺฐา ขุรธารา สมุฏฺฐาติ.
      ขาโรทกา นทีติ เวตฺตรณี นาม ตมฺพโลหนที. ตตฺถ อโยมยานิ
ขรวาลิกาโปกฺขรปตฺตานิ, ๑- เหฏฺฐา ขุรธารา อุโภสุ ตีเรสุ เวตฺตลตา จ
กุสติณานิ จ. โส ตตฺถ ทุกฺขา ติพฺพา ขราติ โส ตตฺถ อุทฺธญฺจ อโธ จ
วุยฺหมาโน โปกฺขรปตฺเตสุ ฉิชฺชติ. สิงฺฆาฏกสณฺฐานาย ขรวาลิกาย ๒- กณฺฏเกหิ
วิชฺฌิยติ. ขุรธาราหิ ผาลิยติ, อุโภสุ ตีเรสุ กุสติเณหิ วิเลขติ. เวตฺตลตาหิ
อากฑฺฒิยติ, ติกฺขสตฺตีหิ ผาลิยติ.
      [๒๗๐] ตตฺเตน อโยสงฺกุนาติ เตน ๓- ชิฆจฺฉิโตมฺหีติ วุตฺเต มหนฺตํ
โลหปจฺฉึ โลหคุฬานํ ปูเรตฺวา ตํ อุปคจฺฉนฺติ, โส โลหคุฬภาวํ ญตฺวา
ทนฺเต สมฺผุเสติ. อถสฺส เต ตตฺเตน อโยสงฺกุนา มุขํ วิวรนฺติ,
ตมฺพโลหธาเรหิ มหนฺเตน โลหกฏาเหน ตมฺพโลหํ อุปเนตฺวา เอวเมวํ
กโรนฺติ. ปุน มหานิรเยติ เอวํ ปญฺจวิธพนฺธนโต ปฏฺฐาย ยาว ตมฺพโลหปานา
ตมฺพโลหปานโต ปฏฺฐาย ปุน ปญฺจวิธพนฺธนาทีนิ กาเรตฺวา มหานิรเย
ปกฺขิปนฺติ. ตตฺถ โกจิ ปญฺจวิธพนฺธเนเนว มุจฺจติ. โกจิ ทุติเยน, โกจิ
ตติเยน, โกจิ ตมฺพโลหปาเนน มุจฺจติ, กมฺเม ปน อปริกฺขีเณ ปุน
มหานิรเย ปกฺขิปนฺติ.
      อิทํ ปน สุตฺตํ คณฺหนฺโต เอโก ทหรภิกฺขุ "ภนฺเต เอตฺตกํ ทุกฺขํ
อนุภวิตสตฺตํ ๔- ปุนปิ มหานิรเย ปกฺขิปนฺตี"ติ อาห. อาม อาวุโส กมฺเม
อปริกฺขีเณ ปุนปฺปุนํ เอวํ กโรนฺตีติ. ติฏฺฐตุ ภนฺเต อุทฺเทโส, กมฺมฏฺฐานเมว
กเถถาติ กมฺมฏฺฐานํ กถาเปตฺวา โสตาปนฺโน หุตฺวา อาคมฺม อุทฺเทสํ
@เชิงอรรถ:  สี. อโยมยา ขารวลฺลิยา..., ม. อโยมยานิ ขุรวลฺลิก...
@ สี. ขารวลฺลิกาย, ม. ขรวาลุกาย   สี. เตนหิ    ม. อนุภวิตพฺพํ
อคฺคเหสิ. อญฺเญสมฺปิ อิมสฺมึ ปเทเส อุทฺเทสํ ฐเปตฺวา อรหตฺตํ ปตฺตานํ
คณนา นตฺถิ. สพฺพพุทฺธานญฺเจตํ สุตฺตํ อวิชหิตเมว โหติ.
     [๒๗๑] หีนกายูปคาติ หีนกายํ อุปคตา หุตฺวา. อุปาทาเนติ
ตณฺหาทิฏฺฐิคฺคหเณ. ชาติมรณสมฺภเวติ ชาติยา จ มรณสฺส จ การณภูเต. อนุปาทาติ
จตูหิ อุปาทาเนหิ อนุปาทิยิตฺวา. ชาติมรณสงฺขเยติ ชาติมรณสงฺขยสงฺขาเต ๑-
นิพฺพาเน วิมุจฺจนฺติ.
      ทิฏฺฐธมฺมาภินิพฺพุตาติ ทิฏฺฐธมฺเม อิมสฺมึเยว อตฺตภาเว
สพฺพกิเลสนิพฺพาเนน นิพฺพุตา. สพฺพทุกฺขํ อุปจฺจคุนฺติ สพฺพทุกฺขาติกฺกนฺตา นาม
โหนฺติ.
                    ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย
                      เทวทูตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                       ตติยวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตา.
                          ------------
@เชิงอรรถ:  ม. ชาติยา มรณสฺส ขยสงฺขาเต


             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้า ๑๗๑-๑๗๓. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=4354&modeTY=2              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=4354&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=504              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=14&A=6750              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=14&A=6669              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=14&A=6669              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_14

อ่านหน้า[ต่าง] แรกอ่านหน้า[ต่าง] ที่แล้วแสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหน้า[ต่าง] ถัดไปอ่านหน้า[ต่าง] สุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๒๖ มกราคม พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]