บาลีอรรถกถาเล่มที่ ๑๐

หน้าที่ ๑๐๖.

วฑฺฒิตา, ตาสุ มหนฺตา ^๑- นทิโย สนฺทนฺติ, ตาสํ นทีนํ อุภยตีเรสุ ชมฺพุปกฺกานํ ^๒- ปติตฏฺฐาเน สุวณฺณงฺกุรา อุฏฺฐหนฺติ, เตน นทีชเลน วุยฺหมานา อนุปุพฺเพน มหาสมุทฺทํ ปวิสนฺติ. ตํ สนฺธาย ชมฺโพนทนฺติ วุตฺตํ. ทกฺขกมฺมารปุตฺตอุกฺกามุเข สุกุสลสมฺปหฏฺฐนฺติ ทกฺเขน สุกุสเลน กมฺมารปุตฺเตน อุกฺกามุเข ปจิตฺวา สมฺปหฏฺฐํ. อุกฺกามุเขติ อุทฺธเน. สมฺปหฏฺฐนฺติ โธตฆฏฺฏิตมชฺชิตํ. วตฺโถปเม ^๓- จ ธาตุวิภงฺเค ^๔- จ ปิณฺฑโสธนํ ^๕- วุตฺตํ, อิมสฺมึ สุตฺเต กตภณฺฑโสธนํ ^๖- วุตฺตํ. ยํ ปน สพฺพวาเรสุ ผริตฺวา อธิมุจฺจิตฺวาติ วุตฺตํ, ตตฺถ ปญฺจวิธํ ผรณํ เจโตผรณํ กสิณผรณํ ทิพฺพจกฺขุผรณํ อาโลกผรณํ สรีรผรณนฺติ. ตตฺถ เจโตผรณํ นาม โลกธาตุสหสฺเส สตฺตานํ จิตฺตชานนํ. กสิณผรณํ นาม โลกธาตุสหสฺเส กสิณปตฺถรณํ. ทิพฺพจกฺขุผรณํ นาม อาโลกํ วฑฺฒิตฺวา ทิพฺเพน จกฺขุนา สหสฺสโลกธาตุทสฺสนํ. อาโลกผรณมฺปิ เอตเทว. สรีรผรณํ นาม โลกธาตุสหสฺเส สรีรปภาย ปตฺถรณํ. สพฺพตฺถ อิมานิ ปญฺจ ผรณานิ อวินาเสนฺเตน กเถตพฺพนฺติ. ติปิฏกจูฬาภยตฺเถโร ปนาห "มณิโอปมฺเม กสิณผรณํ วิย นิกฺโขปมฺเม สรีรผรณํ วิย ทิสฺสตี"ติ. ตสฺส วาทํ วิย อฏฺฐกถา นาม นตฺถีติ ปฏิกฺขิปิตฺวา ^๗- สรีรผรณํ น สพฺพกาลิกํ, จตฺตาริมานิ ผรณานิ อวินาเสตฺวาว กเถตพฺพนฺติ วุตฺตํ. อธิมุจฺจตีติ ปทํ ผรณปทสฺเสว เววจนํ, อถวา ผรตีติ ปตฺถรติ. อธิมุจฺจตีติ ชานาติ. [๑๖๙] อาภาติอาที อาภาทโย นาม ปาฏิเยกฺกา เทวา นตฺถิ, ตโย ปริตฺตาภาทโย เทวา อาภา นาม, ปริตฺตาสุภาทโย จ. สุภกิณฺหาทโย จ สุภา นาม. เวหปฺผลาทิเวรา ปากฏาเยว. อิเม ตาว ปญฺจ ธมฺเม ภาเวตฺวา กามาวจเรสุ นิพฺพตฺตตุ, พฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺตํ ปน อาสวกฺขยญฺจ กถํ ปาปุณาตีติ อิเม ปญฺจ ธมฺมา สีลํ, โส @เชิงอรรถ: ^๑ สี. มหนฺตา มหนฺตา ^๒ ม. ชมฺพุปณฺณานํ ^๓ ม.มู. ๑๒/๗๐/๔๘ @^๔ ม.อุ. ๑๔/๓๔๒/๓๐๔ ^๕ ม....ปสาธนํ ^๖ ม....ปสาธนํ ^๗ ฉ.ม. ปฏิกฺขิตฺวา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๐๗.

อิมสฺมึ สีเล ปติฏฺฐาย กสิณปริกมฺมํ กตฺวา ตา ตา สมาปตฺติโย นิพฺพตฺเตตฺวา ^๑- ภาเวตฺวา รูปีพฺรหฺมโลเก นิพฺพตฺตติ, อรูปชฺฌานานิ นิพฺพตฺเตตฺวา อรูปีพฺรหฺมโลเก, สมาปตฺติปทฏฺฐานํ วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อนาคามิผลํ สจฺฉิกตฺวา ปญฺจสุ สุทฺธาวาเสสุ นิพฺพตฺตติ. อุปริ มคฺคํ ภาเวตฺวา อาสวกฺขยํ ปาปุณาตีติ. ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺฐกถาย สงฺขารูปปตฺติสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตา. ทุติยวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตา ------------- @เชิงอรรถ: ^๑ ฉ.ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ

อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๐ หน้า ๑๐๖-๑๐๗. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=10&A=2708&modeTY=2&pagebreak=1 The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=10&A=2708&modeTY=2&pagebreak=1 อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=14&i=318 เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=14&A=4497 พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=14&A=4327 The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=14&A=4327 สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๔ http://84000.org/tipitaka/read/?index_14