อรรถกถาเล่มที่ ๑ ภาษาบาลีอักษรไทย
 วินย.อ. (สมนฺต.๑)

หน้าที่ ๓๐๖.
กตฺวา น สาเวติ ฯ เอวํ โขติ อปจฺจกฺขานลกฺขณํ นิยเมติ ฯ
อยํ หิ เอตฺถ อตฺโถ เอวเมว สิกฺขา อปจฺจกฺขาตา โหติ
น อญฺเน การเณนาติ ฯ
     {๕๕} อิทานิ เมถุนํ ธมฺมํ ปฏิเสเวยฺยาติอาทีนํ อตฺถทสฺสนตฺถํ
เมถุนธมฺโม นามาติอาทิมาห ฯ ตตฺถ เมถุนธมฺโม นามาติ อิทํ
นิทฺทิสิตพฺพสฺส เมถุนธมฺมสฺส อุทฺเทสปทํ ฯ อสทฺธมฺโมติ อสตํ
นีจชนานํ ธมฺโม ฯ คามธมฺโมติ คามวาสีนํ เสวนธมฺโม ฯ
วสลธมฺโมติ วสลานํ ธมฺโม ฯ กิเลสวสฺสนโต วา สยเมว
วสโล ธมฺโมติ วสลธมฺโม ฯ ทุฏฺุลฺลนฺติ ทุฏฺญฺจ กิเลเสหิ
ทุฏฺตฺตา ถุลฺลญฺจ อนิปุณภาวโตติ ทุฏฺุลฺลํ ฯ อิโต ปฏฺาย จ
ตีสุ ปเทสุ โย โสติ อิทํ ปริวตฺเตตฺวา ยนฺตนฺติ กตฺวา
โยเชตพฺพํ ยนฺตํ ทุฏฺุลฺลํ ยนฺตํ โอทกนฺติกํ ยนฺตํ รหสฺสนฺติ ฯ
เอตฺถ จ ยสฺมา ตสฺส กมฺมสฺส ปริวารภูตํ ทสฺสนมฺปิ คหณมฺปิ
อามสนมฺปิ ผุสนมฺปิ ฆฏฺฏนมฺปิ ทุฏฺุลฺลํ ตสฺมาปิ ตํ กมฺมํ
ทุฏฺุลฺลํ ยนฺตํ ทุฏฺุลฺลํ โส เมถุนธมฺโม อุทกํ อสฺส อนฺเต
สุทฺธตฺถํ อาทิยตีติ อุทกนฺตํ อุทกนฺตเมว โอทกนฺติกํ ยนฺตํ
โอทกนฺติกํ โส เมถุนธมฺโม รโห ปฏิจฺฉนฺเน โอกาเส
กตฺตพฺพตาย รหสฺสํ ยนฺตํ รหสฺสํ โส เมถุนธมฺโมติ เอวํ
โยชนา เวทิตพฺพา ฯ ทฺวเยน ทฺวเยน สมาปชฺชิตพฺพโต
ทฺวยทฺวยสมาปตฺติ ๑- ฯ ตตฺถ โยชนา ยา สา ทฺวยทฺวยสมาปตฺติ
โส เมถุนธมฺโม นามาติ ฯ อิธ ปน ตํ สพฺพํ เอกชฺฌํ นิคเมนฺโต
@เชิงอรรถ: ๑. ทฺวยนทฺวยสมาปตฺตีติปิ ลิขิยติ ฯ วิสุทฺธิมคฺคฏีกายํ ทฺวยทฺวยสมาปตฺตินฺติ
@ทฺวีหิ ทฺวีหิ สมาปชฺชิตพฺพํ เมถุนนฺติ วุตฺตํ ฯ มโนรถปูรณียมฺปิ
@ทฺวยทฺวยสมาปตฺตินฺติ ทฺวีหิ ทฺวีหิ สมาปชฺชิตพฺพภาวนฺติ วุตฺตํ ฯ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๐๗.
อาห เอโส เมถุนธมฺโม นามาติ ฯ กึการณา วุจฺจติ
เมถุนธมฺโมติ ฯ อุภินฺนํ รตฺตานํ สารตฺตานํ อวสฺตุตานํ ปริยุฏฺิตานํ
อุภินฺนํ สทิสานํ ธมฺโมติ ตํการณา วุจฺจติ เมถุนธมฺโมติ ฯ
ปฏิเสวติ นามาติ อิทํ ปฏิเสเวยฺยาติ เอตฺถ เยนากาเรน
ปฏิเสเวยฺยาติ วุจฺจติ ตสฺสาการสฺส ทสฺสนตฺถํ มาติกาปทํ ฯ
โย นิมิตฺเตน นิมิตฺตนฺติอาทีสุ โย ภิกฺขุ อิตฺถิยา นิมิตฺเตน
อตฺตโน นิมิตฺตํ อิตฺถิยา องฺคชาเตน อตฺตโน องฺคชาตํ สพฺพนฺติเมน
ปมาเณน เอกติลพีชมตฺตมฺปิ วาเตน อสมฺผุฏฺเ อลฺโลกาเส ปเวเสติ
เอโส ปฏิเสวติ นาม ฯ เอตฺตเกน สีลเภทํ ปาปุณาติ ปาราชิโก
โหติ ฯ เอตฺถ จ อิตฺถีนิมิตฺเต จตฺตาริ ปสฺสานิ เวมชฺฌญฺจาติ
ปญฺจฏฺานานิ ลพฺภนฺติ ฯ ปุริสนิมิตฺเต จตฺตาริ ปสฺสานิ มชฺฌํ
อุปรีติ ฉ ฯ ตสฺมา อิตฺถีนิมิตฺเต เหฏฺา ปเวเสนฺโตปิ ปาราชิโก
โหติ อุปริโต ปเวเสนฺโตปิ อุโภหิ ปสฺเสหิ ปเวเสนฺโตปิ จตฺตาริ
านานิ มุญฺจิตฺวา มชฺเฌน ปเวเสนฺโตปิ ปาราชิโก โหติ ฯ
ปุริสนิมิตฺตํ ปน เหฏฺาภาเคน ฉุปนฺตํ ปเวเสนฺโตปิ ปาราชิโก
โหติ อุปริภาเคน ฉุปนฺตํ ปเวเสนฺโตปิ อุโภหิ ปสฺเสหิ ฉุปนฺตํ
ปเวเสนฺโตปิ มชฺเฌเนว ฉุปนฺตํ ปเวเสนฺโตปิ สมฺมิญฺชิตองฺคุลี วิย
มชฺฌิมปพฺพปิฏฺิยา สงฺโกเปตฺวา อุปริภาเคน ฉุปนฺตํ ปเวเสนฺโตปิ
ปาราชิโก โหติ ฯ ตตฺถ ตุลาทณฺฑสทิสํ ปเวเสนฺตสฺสาปิ จตฺตาริ
ปสฺสานิ มชฺฌญฺจาติ ปญฺจฏฺานานิ ฯ สงฺโกเปตฺวา ปเวเสนฺตสฺสาปิ
จตฺตาริ ปสฺสานิ อุปริภาคมชฺฌญฺจาติ ปญฺจฏฺานานิ ฯ เอวํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๐๘.
สพฺพานิปิ ปุริสนิมิตฺเต ทสฏฺานานิ โหนฺติ ฯ นิมิตฺเต ชาตํ
อนฏฺกายปฺปสาทํ จมฺมขีลํ วา ปิฬกํ วา ปเวเสติ อาปตฺติ
ปาราชิกสฺส ฯ นฏฺกายปฺปสาทํ มตจมฺมํ วา สุกฺขปิฬกํ วา
ปเวเสติ อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ เมถุนสฺสาเทน โลมํ วา
องฺคุลีองฺคุฏฺพีชานิ วา ปเวเสนฺตสฺสาปิ ทุกฺกฏเมว ฯ อยญฺจ เมถุนกถา
นาม ยสฺมา ทุฏฺุลฺลา กถา อสพฺภิกถา ตสฺมา เอตํ วา อญฺ
วา วินเย อีทิสํ านํ กเถนฺเตน ปฏิกูลมนสิการญฺจ สมณสญฺญฺจ
หิโรตฺตปฺปญฺจ ปจฺจุปฏฺเปตฺวา สมฺมาสมฺพุทฺเธ คารวํ อุปฺปาเทตฺวา
อสมกรุณสฺส โลกนาถสฺส กรุณาคุณํ อาวชฺชิตฺวา กเถตพฺพํ ฯ
โส หิ นาม ภควา สพฺพโส กาเมหิ วินิวตฺตมานโสปิ สตฺตานุทยาย
โลกานุกมฺปาย สตฺเตสุ การุญฺตํ ปฏิจฺจ สิกฺขาปทปฺปญฺาปนตฺถาย
อีทิสํ กถํ กเถสิ อโห สตฺถุ กรุณาคุโณติ เอวํ โลกนาถสฺส
กรุณาคุณํ อาวชฺชิตฺวา กเถตพฺพํ ฯ อปิจ ยทิ ภควา สพฺพากาเรน
อีทิสํ กถํ น กเถยฺย โก ชาเนยฺย เอตฺตเกสุ าเนสุ ปาราชิกํ
เอตฺตเกสุ ถุลฺลจฺจยํ เอตฺตเกสุ ทุกฺกฏนฺติ ฯ ตสฺมา สุณนฺเตนปิ
กเถนฺเตนปิ วีชนเกน มุขํ อปิธาย ทนฺตวิทํสกํ หสมาเนน น
นิสีทิตพฺพํ ฯ สมฺมาสมฺพุทฺเธนาปิ อีทิสํ กถิตนฺติ ปจฺจเวกฺขิตฺวา
ตพฺภีเตน หิโรตฺตปฺปสมฺปนฺเนน สตฺถุปฏิภาเคน หุตฺวา กเถตพฺพนฺติ ฯ
                 มูลปฺปญฺตฺติสิกฺขาปทํ นิฏฺิตํ ฯ
     อนุปฺปญฺตฺติวาเร อนฺตมโสติ สพฺพนฺติเมน ปริจฺเฉเทน ฯ
ติรจฺฉานคตายปีติ ปฏิสนฺธิวเสน ติรจฺฉาเนสุ คตาย ฯ ปเคว
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๐๙.
มนุสฺสิตฺถิยาติ ปมตรํ มนุสฺสชาติกาย อิตฺถิยา ฯ ปาราชิกภูตาเอว
เจตฺถ ติรจฺฉานคติตฺถี ติรจฺฉานคตาติ คเหตพฺพา น สพฺพา ฯ
ตตฺรายํ ปริจฺเฉโท
        อปาทานํ อหิมจฺฉา        ทิปทานญฺจ กุกฺกุฏี
        จตุปฺปทานํ มชฺชารี        วตฺถุ ปาราชิกสฺสิมาติ ฯ
ตตฺถ อหิคฺคหเณน สพฺพาปิ อชครโคนสาทิเภทา ทีฆชาติ สงฺคหิตา ฯ
ตสฺมา ทีฆชาตีสุ ยตฺถ ติณฺณํ มคฺคานํ อญฺตรสฺมึ สกฺกา
ติลผลมตฺตํ ปเวเสตุํ สา ปาราชิกวตฺถุ อวเสสา ทุกฺกฏวตฺถูติ
เวทิตพฺพา ฯ มจฺฉคฺคหเณน สพฺพาปิ มจฺฉกจฺฉปมณฺฑูกาทิเภทา
อุทกชาติ สงฺคหิตา ฯ ตตฺราปิ ทีฆชาติยํ วุตฺตนเยเนว
ปาราชิกวตฺถุจ ทุกฺกฏวตฺถุจ เวทิตพฺพํ ฯ อยํ ปน วิเสโส
ขรกมุขมณฺฑูกา นาม โหนฺติ เตสํ มุขสณฺานํ มหนฺตํ ฉิทฺทํ อปฺปกํ
ตตฺถ ปเวสนํ นปฺปโหติ มุขสณฺานํ ปน วณสงฺเขปํ คจฺฉติ
ตสฺมา ตํ ถุลฺลจฺจยวตฺถูติ เวทิตพฺพํ ฯ กุกฺกุฏิคฺคหเณน สพฺพาปิ
กากกโปตาทิเภทา ปกฺขิชาติ สงฺคหิตา ฯ ตตฺราปิ วุตฺตนเยเนว
ปาราชิกวตฺถุ จ ทุกฺกฏวตฺถุ จ เวทิตพฺพํ ฯ มชฺชาริคฺคหเณน สพฺพาปิ
รุกฺขสุนขมงฺคุสโคธาทิเภทา จตุปฺปทชาติ สงฺคหิตา ฯ ตตฺถาปิ
วุตฺตนเยเนว ปาราชิกวตฺถุ จ ทุกฺกฏวตฺถุ จ เวทิตพฺพํ ฯ ปาราชิโกติ
ปราชิโต ปราชยํ อาปนฺโน ฯ อยํ หิ ปาราชิกสทฺโท
สิกฺขาปทาปตฺติปุคฺคเลสุ วตฺตติ ฯ ตตฺถ อฏฺานเมตํ อานนฺท อนวกาโส
ยํ ตถาคโต วชฺชีนํ วา วชฺชิปุตฺตกานํ วา การณา สาวกานํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๑๐.
ปาราชิกสิกฺขาปทํ ปญฺตฺตํ สมูหเนยฺยาติ เอวํ สิกฺขาปเท วตฺตมาโน
เวทิตพฺโพ ฯ อาปตฺตึ ตฺวํ ภิกฺขุ อาปนฺโน ปาราชิกนฺติ เอวํ
อาปตฺติยา ฯ น มยํ ปาราชิกา โย อวหโฏ โส ปาราชิโกติ
เอวํ ปุคฺคเล วตฺตมาโน เวทิตพฺโพ ฯ ปาราชิเกน ธมฺเมน
อนุทฺธํเสยฺยาติอาทีสุ ปน ธมฺเม วตฺตตีติ วทนฺติ ฯ ยสฺมา ปน
ตตฺถ ธมฺโมติ กตฺถจิ อาปตฺติ กตฺถจิ สิกฺขาปทเมว อธิปฺเปตํ
ตสฺมา โส วิสุํ น วตฺตพฺโพ ฯ ตตฺถ สิกฺขาปทํ โย ตํ
อติกฺกมติ ตํ ปราเชติ ตสฺมา ปาราชิกนฺติ วุจฺจติ ฯ อาปตฺติ
ปน โย ตํ อชฺฌาปชฺชติ ตํ ปราเชติ ตสฺมา ปาราชิกาติ
วุจฺจติ ฯ ปุคฺคโล ยสฺมา ปราชิโต ปราชยมาปนฺโน ตสฺมา
ปาราชิโกติ วุจฺจติ ฯ เอตเมว หิ อตฺถํ สนฺธาย ปริวาเรปิ
       ปาราชิกนฺติ ยํ วุตฺตํ      ตํ สุณาหิ ยถากถํ
       จุโต ปรทฺโธ ภฏฺโ จ    สทฺธมฺมา หิ นิรงฺกโต
       สํวาโสปิ ตหึ นตฺถิ        เตเนตํ อิติ วุจฺจตีติ
วุตฺตํ ฯ อยํ เหตฺถ อตฺโถ ตํ สิกฺขาปทํ วีติกฺกมนฺโต อาปตฺติญฺจ
อาปนฺโน ปุคฺคโล จุโต โหตีติ สพฺพํ โยเชตพฺพํ ฯ เตน
วุจฺจตีติ เยน การเณน อสฺสมโณ โหติ อสกฺยปุตฺติโย ปริภฏฺโ
ฉินฺโน ปราชิโต สาสนโต เตน วุจฺจติ ฯ กินฺติ ฯ ปาราชิโก
โหตีติ ฯ สห วสนฺติ เอตฺถาติ สํวาโส ฯ ตํ ทสฺเสตุํ สํวาโส
นามาติ วตฺวา เอกกมฺมนฺติอาทิมาห ฯ ตตฺรายํ สทฺธึ โยชนาย
สํวณฺณนา ฯ จตุพฺพิธํปิ สงฺฆกมฺมํ สีมาปริจฺฉินฺเนหิ ปกตตฺเตหิ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๓๑๑.
ภิกฺขูหิ เอกโต กตฺตพฺพตฺตา เอกกมฺมํ นาม ฯ ตถา ปญฺจวิโธปิ
ปาฏิโมกฺขุทฺเทโส เอกโต อุทฺทิสิตพฺพตฺตา เอกุทฺเทโส นาม ฯ ปญฺตฺตํ
ปน สิกฺขาปทํ สพฺเพหิปิ ลชฺชิปุคฺคเลหิ สมํ สิกฺขิตพฺพภาวโต
สมสิกฺขาตา นาม ฯ เอตฺถ ยสฺมา สพฺเพปิ ลชฺชิโน เอเตสุ
กมฺมาทีสุ สห วสนฺติ น เอโกปิ ตโต พหิทฺธา สนฺทิสฺสติ
ตสฺมา ตานิ สพฺพานิปิ คเหตฺวา เอโส สํวาโส นามาติ อาห ฯ
โส จ วุตฺตปฺปกาโร สํวาโส เตน ปุคฺคเลน สทฺธึ นตฺถิ เตน
การเณน ปาราชิโก ปุคฺคโล อสํวาโสติ วุจฺจตีติ ฯ

             อรรถกถาภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑ หน้า ๓๐๖-๓๑๑.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=1&A=6434&modeTY=1&pagebreak=1
             The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=1&A=6434&modeTY=1&pagebreak=1
             อ่านอรรถกถาแปลไทย :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=1&i=30
             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=1&A=803
             พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=1&A=816
             The Pali Tipitaka in Roman Character :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=1&A=816
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_1