ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 7 : PALI ROMAN Ma.A. (papa–ca.1)

page172.

Paccayadayakehi attani katanam karanam mahapphalatam icchantenapi siladigunayutteneva bhavitabbanti dasseti. Catutthavare natiti sassusasurapakkhika. Salohitati ekalohitabandha 1- pitupitamahadayo. Petati peccabhavam gata. Kalakatati mata. Tesantanti tesantam mayi pasannacittatam va pasannena cittena anussaranam va. Yassa hi bhikkhuno kalakato pita va mata va "amhakam natako thero silava kalyanadhammo"ti pasannacitto hutva tam bhikkhum anussarati, tassa so cittappasadopi tam anussaranamattampi mahapphalam mahanisamsameva hoti, anekani kappasahassani duggatito taretum 2- ante ca amatam papetum samatthameva hoti. Vuttam hetam bhagavata "ye te bhikkhave bhikkhu silasampanna samadhisampanna panna vimutti vimuttinanadassana- sampanna, dassanampaham bhikkhave tesam bhikkhunam bahukaram vadami, savanam anussatim anupabbajjam upasankamanam payirupasanampaham bhikkhave tesam bhikkhunam bahukaram vadami"ti. 3- Tasma natisalohitanam attani cittappasadassa anussatiyava mahapphalatam icchantenapi siladigunayutteneva bhavitabbanti dasseti. [66] Pancamavare aratiratisaho assanti aratiya ratiya ca saho abhibhavita ajjhottharita bhaveyyam. Ettha ca aratiti adhikusalesu dhammesu pantasenasanesu ukkantha. Ratiti pancakamagunarati. Na ca mam arati saheyyati mam ca arati nabhibhaveyya na maddeyya na ajjhotthareyya. Uppannanti jatam nibbattam. Siladigunayutto hi aratim ca ratim ca sahati ajjhottharati madditva titthati. Tasma idisamattanam icchantenapi siladigunayuttena bhavitabbanti dasseti. Chatthavare bhayanti cittutrasopi arammanampi bheravam arammanameva. Sesam pancamavare vuttanayameva. Siladigunayutto hi bhayabheravam sahati ajjhottharati madditva titthati ariyakotiyavasi 4- mahadattatthero viya. @Footnote: 1 cha.Ma.....baddha evamuparipi 2 cha.Ma., i. varetum @3 khu. iti. 25/104/323 silasampannasutta 4 Ma. patiyakotiyavasi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page173.

Thero kira maggapatipanno annataram pasadikam arannam disva "idhevajja samanadhammam katva gamissami"ti magga okkamma annatarasmim rukkhamule sanghatim pannapetva pallankam abhujitva nisidi. Rukkhadevataya daraka therassa silatejena sakabhavena santhatum 1- asakkonta vissaramakamsu. Devatapi sakalam rukkham calesi, thero acalova nisidi. Sa devata dhumayi pajjali, nevasakkhi theram caletum, tato upasakavannenagantva vanditva atthasi. "ko eso"ti vutta "aham bhante etasmim rukkhe adhivattha devata"ti avoca. "tvam ete vikare akasiti. Ama bhanteti. Kasmati ca vutta aha "tumhakameva bhante silatejena daraka sakabhavena santhatum asakkonta vissaramakamsu, saham tumhe palapetum evamakasin"ti. Thero aha "atha kasma idha bhante ma vasatha, mayham aphasuti patikacceva narocase, 2- idani pana ma kinci avaca, ariyakotiyamahadatto amanussabhayena gatoti vacanato lajjami, tenaham idheva vasissam, tvam pana ajjekadivasam yattha kattha katthaci vasahi"ti. Evam siladigunayutto bhayabheravasaho hoti. Tasma idisamattanam icchantenapi siladigunayutteneva bhavitabbanti dasseti. Sattamavare abhicetasikananti abhicetoti abhikkantam visuddhacittam vuccati, adhicittam va, abhicetasi jatani abhicetasikani, abhiceto sannissitaniti va abhicetasikani. Ditthadhammasukhaviharananti ditthadhamme sukhaviharanam. Ditthadhammoti paccakkho attabhavo vuccati, tattha sukhaviharabhutananti attho, rupavacarajjhananametam adhivacanam. Tani hi appetva nisinna jhayino imasmimyeva attabhave asankilitthanekkhammasukham vindanti, tasma "ditthadhammasukhaviharino"ti vuccanti. Nikamalabhiti nikamena labhi attano icchavasena labhi, icchiticchitakkhane samapajjitum samatthoti vuttam hoti. Akicchalabhiti sukheneva paccanikadhamme vikkhambhitva samapajjitum samatthoti vuttam hoti. Akasiralabhiti akasiranam labhi, vipulanam yathaparicchedeyeva vutthatum samatthoti vuttam hoti. Ekacco hi labhiyeva hoti, @Footnote: 1 Ma. sandharetum 2 cha.Ma. navacasi, Si.,i. navocati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page174.

Na pana sakkoti icchiticchitakkhane samapajjitum. Ekacco sakkoti tatha samapajjitum, paripanthike 1- pana kicchena vikkhambheti. Ekacco tatha ca samapajjati paripanthike 1- ca akiccheneva vikkhambheti. Na sakkoti nalikayantam viya yathaparicchedeyeva ca vutthatum. Yo pana imam tividhampi sampadam icchati, sopi silesvevassa paripurikariti. Evam abhinnapadake jhane vutte kincapi abhinnanam varo agato, atha kho nam bhagava aggahetvava yasma na kevalam abhinnapadakajjhanani ca abhinnayoyeva ca silanam anisamso, apica kho cattari arupajjhanani tayo ca hettha ariyamagga tasma tam sabbam pariyadiyitva dassetum akankheyya ce .pe. Ye te santati evamadimaha. Tattha santati angasantataya ceva arammanasantataya ca santa. Vimokkhati paccanikadhammehi vimuttatta 2- arammane ca adhimuttatta. Atikkamma rupeti rupavacarajjhane atikkamitva, ye te vimokkha atikkamma rupe santati padasambandho, itaratha hi atikkamma rupe kim karotiti na pannayeyyum. Aruppati arammanato ceva vipakato ca rupavirahita. Kayena phusitvati namakayena phusitva papunitva, adhigantvati vuttam hoti. Sesam uttanameva. Idam vuttam hoti "yopi bhikkhu ime vimokkhe phusitva viharitukamo, sopi silesveva paripurikari assa"ti. [67] Navamavare tinnam samyojanananti sakkayaditthivikicchasilabbataparamasa- sankhatanam tinnam bandhananam. Tani hi samyojenti khandhagatibhavadihi khandhagatibhavadayo va kammaphalena, 3- tasma samyojananiti vuccanti, bandhananiti attho. Parikkhayati parikkhayena. Sotapannoti sotam apanno. Sototi ca maggassetam adhivacanam. Sotapannoti tamsamangipuggalassa. 4- Yathaha "soto sototi hidam sariputta vuccati, katamo nukho sariputta sototi, ayameva hi bhante ariyo atthangiko maggo, seyyathidam, sammaditthi sammasankappo .pe. Sammasamadhiti, sotapanno sotapannoti hidam sariputta vuccati. Katamo nukho sariputta sotapannoti. Yo hi bhante imina atthangikena maggena samannagato, ayam vuccati sotapanno, @Footnote: 1-1 cha.Ma., i. paribandhike 2 Si., i. vimutta @3 cha.Ma., i. kammam va phalena, Ma. kammaphalena samyojenti yasma @4 Si., Ma. tankhane puggalassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page175.

Soyamayasma evamnamo evamgotto"ti 1- idha pana maggena phalassa namam dinnam, tasma phalattho "sotapanno"ti veditabbo. Avinipatadhammoti vinipatetiti vinipato, nossa vinipato dhammoti avinipatadhammo, na attanam apayesu vinipatanasabhavoti vuttam hoti. Kasma? ye dhamma apayagamaniya, 2- tesam pahinatta. Sambodhi param ayanam para 3- gati assati sambodhiparayano, uparimaggattayam avassam sampapakoti attho. Kasma? patiladdhapathamamaggatta. Silesvevati idiso hotukamopi silesvevassa Paripurikariti. Dasamavare pathamamaggena parikkhinanipi tini samyojanani sakadagamimaggassa vannabhananattham vuttani. Ragadosamohanam tanuttati etesam tanubhavena, tanukaranenati vuttam hoti. Tattha dvihi karanehi tanuttam veditabbam adhiccuppattiya ca pariyutthanamandataya ca. Sakadagamissa hi vattanusarimahajanasseva kilesa abhinham na uppajjanti, kadaci karahaci uppajjanti vilalakara hutva, viralavapite khette ankura viya. Uppajjamanapi ca vattanusarino mahajanasseva maddanta pharanta chadenta andhakaram karonta na uppajjanti, mandamanda uppajjanti tanukara hutva abbhapatalamiva makkhika pattam viya ca. Tattha keci thera bhananti "sakadagamissa kilesa kincapi cirena uppajjanti, bahalava uppajjanti, tathahissa putta ca dhitaro ca dissanti"ti, etam pana appamanam. Puttadhitaro hi angapaccangaparamasanamattenapi hontiti. Dvihiyeva karanehissa kilesanam tanuttam veditabbam adhiccuppattiya ca pariyutthanamandataya cati. Sakadagamiti sakim agamanadhammo. Sakideva imam lokam agantvati ekavaramyeva imam manussalokam patisandhivasena agantva. Yopi hi idha sakadagamimaggam bhavetva idheva parinibbati, sopi idha na gahito. Yopi idha maggam bhavetva devesu uppajjitva tattheva parinibbati. Yopi devaloke maggam bhavetva tattheva parinibbati. Yopi devaloke maggam bhavetva idheva manussaloke nibbattitva @Footnote: 1 sam. maha. 19/1001/300 dutiyasariputtasutta 2 i. vinipatagamaniya @3 cha.Ma. ayam saddo na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page176.

Parinibbati. Yo pana idha maggam bhavetva devaloke nibbatto, tattha yavatayukam thatva puna idheva uppajjitva parinibbati, ayamidha gahitoti veditabbo. Dukkhassantam kareyyanti vattadukkhassa paricchedam kareyyam. Silesvevati idiso hotukamopi silesvevassa paripurikariti. Ekadasamavare pancannanti gananaparicchedo. Orambhagiyananti oram vuccati hettha, hettha bhagiyananti attho, kamavacaraloke uppattipaccayananti adhippayo. Samyojanananti bandhananam, tani kamaragabyapadasamyojanehi saddhim pubbe vuttasamyojananeva veditabbani. Yassa hi etani appahinani, so kincapi bhavagge uppanno hoti, athakho ayuparikkhaya kamavacare nibbattatiyeva, gilitabalisamacchupamo cayam 1- puggalo dighasuttakena pade bandhavihangupamo cati veditabbo. Pubbe vuttanampi cettha vacanam vannabhananatthamevati veditabbam. Opapatikoti sesayonipatikkhepavacanametam. Tattha parinibbayiti tattheva brahmaloke parinibbayi. Anavattidhammo tasma lokati tato brahmaloka patisandhivasena puna anavattisabhavo. Silesvevati idiso hotukamopi silesvevassa paripurikariti. [68] Evam anagamimagge vutte kincapi catutthamaggassa varo agato, atha kho nam bhagava aggahetvava yasma na kevalam asavakkhayabhinna eva silanam anisamso, apica kho lokiyapancabhinnayopi, tasma tapi dassetum yasma ca asavakkhaye kathite desana nitthita hoti, evam ca sati imesam gunanam akathitatta ayam katha mundabhinnakatha nama bhaveyya. Tasma ca abhinnaparipurim katva dassetumpi yasma ca anagamimagge thitassa sukhena iddhivikubbana ijjhati samadhiparipanthanam kamaragabyapadanam samuhatatta, anagami hi silesu ca samadhismim ca paripurikari, tasma yuttatthaneyeva lokiyabhinnayo dassetumpi "akankheyya ce .pe. Anekavihitan"ti evamadimahati assa anusandhi. Tattha "anekavihitam iddhividhan"tiadina nayena agatanam pancannampi lokiyabhinnanam palivannana saddhim bhavananayena visuddhimagge vutta. @Footnote: 1 cha.Ma. svayam, Si. hayam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page177.

[69] Chatthabhinnaya asavanam khayati arahattamaggena sabbakilesanam khaya. Anasavanti asavavirahitam. Cetovimuttim pannavimuttinti ettha cetovacanena arahattaphalasampayutto samadhi, pannavacanena tamsampayutta panna ca vutta. Tattha ca samadhi ragato vimuttatta cetovimutti, panna avijjaya vimuttatta pannavimuttiti veditabba. Vuttam cetam bhagavata "yo hissa bhikkhave samadhi, tadassa samadhindriyam, ya hissa bhikkhave panna, tadassa pannindriyam, iti kho bhikkhave ragaviraga cetovimutti, avijjaviraga pannavimutti"ti, api cettha samathaphalam cetovimutti, vipassanaphalam pannavimuttiti veditabba. Dittheva dhammeti imasmimyeva attabhave. Sayam abhinna sacchikatvati attanayeva pannaya paccakkham katva, aparappaccayena natvati attho. Upasampajja vihareyyanti papunitva sampadetva vihareyyam. Silesvevati evam sabbasave nitthangametvava 1- cetovimuttim pannavimuttim adhigantukamopi silesvevassa paripurikariti. Evam bhagava silanisamsakatham yava arahatta kathetva idani sabbampi tam silanisamsam sampinditva dassento nigamanam aha "sampannasila bhikkhave .pe. Idametam paticca vuttan"ti. Tassayam sankhepattho, "sampansila bhikkhave viharatha .pe. Sikkhapadesu"ti iti yam tam maya pubbe evam vuttam etam sabbampi sampannasilo bhikkhu sabrahmacarinam piyo hoti manapo, garu bhavaniyo paccayanam labhi, paccayadayakanam mahapphalakaro, pubbanatinam anussaranacetanaya phalamahattakaro, aratiratisaho, bhayabheravasaho, rupavacarajjhananam arupavacarajjhananam ca labhi, hetthimani tini samannaphalani pancalokiyabhinna asavakkhayanananti ime ca gune sayam abhinna sacchikatva 2- hoti, idam paticca idam sandhaya vuttanti. Idamavoca bhagava, attamana te bhikkhu bhagavato bhasitam abhinandunti. Papancasudaniya majjhimanikayatthakathaya akankheyyasuttavannana nitthita. ----------- @Footnote: 1 cha.Ma. niddhunitva 2 cha.Ma., i. sacchikatta


             The Pali Atthakatha in Roman Book 7 page 172-177. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=7&A=4394&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=7&A=4394&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=12&i=73              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=12&A=1024              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=12&A=1159              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=12&A=1159              Contents of The Tipitaka Volume 12 http://84000.org/tipitaka/read/?index_12

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]