ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 29 : PALI ROMAN Sutta.A.2 (paramattha.2)

page50.

Pahaya vane unchacariyaya laddham. Satanti santo ariya. Assasamanati 1- bhunjamana. Na kamakama alikam bhanantiti te evam amama apariggaha etani samakadini bhunjamana isayo yatha tvam sadhurasadike kame patthayanto amagandham bhunjantoyeva "naham brahmana amagandham bhunjami"ti bhananto alikam bhanasi, tatha na kamakama alikam bhananti, kamam 2- kamayanta musa na bhanantiti isinam pasamsaya bhagavato nindam dipeti. [243] Evam isinam pasamsapadesena bhagavantam ninditva idani attana adhippetam nindavatthum dassetva nippariyayeneva bhagavantam nindanto aha "yadasamano"ti. 3- Tattha dakaro padasandhikaro. Ayam panattho:- yam kincideva sasamamsam 4- va tittiramamsam va dhovanacchedanadina pubbaparikammena sukatam, pacanavasanadina pacchaparikammena sunitthitam, na matara na pitara, apica kho pana "dakkhineyyo ayan"ti mannantehi 5- dhammakamehi parehi dinnam, sakkarakarane payatam panitam alankatam, uttamarasataya ojavantataya thamavasaharanasamatthataya 6- ca panitam assamano 7- aharayamano, na kevalanca yam kinci mamsameva, apica kho pana imampi salinamannam vicitakalakam salitandulodanam paribhunjamano so bhunjasi kassapa amagandham, so tvam yam kinci mamsam bhunjamano idanca salinamannam paribhunjamano bhunjasi kassapa amagandhanti bhagavantam gottena alapati. [244] Evam aharato bhagavantam ninditva idani musavadam aropetva nindanto aha "na amagandho .pe. Susankhatehi"ti, tassattho:- @Footnote: 1 cha.Ma. asnamanati 2 cha.Ma.,i. kame 3 cha.Ma. yadasnamanoti @4 ka. lapamamsam 5 cha.Ma.,i. mannamanehi @6 cha.Ma.,i. thamabalabharanasamatthataya 7 cha.Ma. asnamano

--------------------------------------------------------------------------------------------- page51.

Pubbe maya pucchito samano "na amagandho mama kappati"ti icceva tvam bhasasi, evam ekamseneva tvam bhasasi brahmabandhu brahmanagunavirahita jatimattabrahmanati paribhasanto bhanati. Salinamannanti salitandulodanam. Paribhunjamanoti bhunjamano. Sakuntamamsehi susankhatehiti tada bhagavato abhihatam sakunamamsam niddisanto bhanati. Evam bhananto eva ca bhagavato hettha padatala pabhuti yava upari kesagga sariramullokento dvattimsavaralakkhanasitianubyanjanasampadanca byamappabhaparikkhepanca disva "evarupo mahapurisalakkhanadimandipatitakayo 1- na musa bhanitum arahati. Ayanhissa bhavantarepi saccavacanissandeneva unna bhamukantare jata odata mudu tulasannibha, ekekani ca lomakupesu lomani. Svayam kathamidani musa bhanissati, addha anno imassa amagandho bhavissati, yam sandhaya etadavoca `naham brahmana amagandham bhunjami"ti yannunaham etam puccheyyan"ti cintetva sanjatabahumano gotteneva alapanto imam gathasesam aha:- "pucchami tam kassapa etamattham kathampakaro tava amagandho"ti. [245] Athassa bhagava amagandham vissajjetum "panatipato"ti evamadimaha. Tattha panatipatoti panavadho. Vadhachedabandhananti ettha sattanam dandadihi akotanam vadho, hatthapadadinam chedanam chedo, rajjuadihi bandho bandhanam. Theyyam musavadoti 2- theyyanca musavado ca. Nikatiti "dassami, karissami"ti- adina nayena asam uppadetva nirasakaranam. 3- Vancananiti asuvannam @Footnote: 1 ka......manditakayo @2 i. theyyamusavadoti 3 Si.,i. nirasamkaranam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page52.

Suvannanti gahapanadini. Ajjhenakuttanti niratthakamanekaganthapariyapunanam. 1- Paradarasevanati parapariggahitasu carittapajjanam. Esamagandho nahi mamsabhojananti esa panatipatadiakusaladhammasamudacaro amagandho vissagandho kunapagandho. Kimkarana? amanunnatta kilesaasucimissakatta sabbhijigucchitatta paramaduggandha- bhavavahatta ca. Ye hi ussannakilesa 2- satta, te tehi atiduggandha honti, nikkilesanam matasarirampi duggandham na hoti, tasma esamagandho. Mamsabhojanam pana aditthamasutamaparisankitanca anavajjam, tasma na hi mamsabhojanam amagandhoti. [246] Evam dhammadhitthanaya desanaya ekena nayena amagandham vissajjetva idani yasma te te satta tehi tehi amagandhehi samannagata, na eko eva sabbehi, na ca sabbe ekeneva, tasma nesam te te amagandhe pakasetum "ye idha kamesu asannata jana"tiadina nayena puggaladhitthanaya tava desanaya amagandhe vissajjento dve gathayo abhasi. Tattha ye idha kamesu asannata janati ye keci idha loke kamapatisevanasankhatesu kamesu matimatucchadisupi mariyadavirahena bhinnasamvarataya asannata puthujjana. rasesu giddhati jivhavinneyyesu rasesu giddha gadhita mucchita ajjhosanna anadinavadassavino anissaranapanna rase paribhunjanti asucibhavamissitati 3- taya rasagiddhiya rasapatilabhatthaya nanappakaramiccha- jivasankhataasucibhavamissita. Natthikaditthiti "natthi dinnan"tiadidasavatthukamiccha- ditthisamannagata. Visamati visamena kayakammadina samannagata. Durannayati duvinnapaya @Footnote: 1 Si.,i. ajjhenakujjanti niratthakanatthajanakaganthapariyapunanam 2 ka. uppannakilesa @ 3 Si.,ka. asucikamissitati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page53.

Sanditthiparamasiadanaggahiduppatinissaggitasamannagata. Esamagandhoti esa etaya gathaya puggale adhitthaya niddittho "kamesu asannatata rasagiddhata ajivavipattinatthikaditthikayaduccaritadivisamata durannayabhavata"ti 1- aparopi pubbe vuttenatthena 2- chabbidho amagandho veditabbo. Na hi mamsabhojananti mamsabhojanam pana yathavuttenevatthena na amagandhoti. [247] Dutiyagathayapi ye lukhasati 3- ye lukha nirasa, attakilamathanuyuttati attho. Darunati kakkhala dovacassatayutta. Pitthimamsikati 4- purimam 5- madhuram bhanitva parammukhe avanne bhasitva. 6- Ete hi abhimukham oloketumasakkonta parammukhanam pitthimamsakhadaka viya honti, tena "pitthimamsika"ti vuccanti. Mittaddunoti 7- mittadusaka, 8- daradhanajivitesu vissasamapannanam mittanam tattha micchapatipajjanakati vuttam hoti. Nikkarunati karunavirahita sattanam anatthakama. Atimaninoti "idhekacco jatiya va .pe. Annatarannatarena vatthuna pare atimannati, yo evarupo mano .pe. Ketukamyata cittassa"ti 9- evam vuttena atimanena samannagata. Adanasilati adanapakatika, adanadhimutta asamvibhagaratati attho. Na ca denti kassaciti taya ca pana adanasilataya yacitapi santa kassaci kinci na denti, adinnapubbakakule manussasadisa 10- nijjhamatanhikapetaparayana honti. Keci pana "adanasila"tipi pathanti, kevalam gahanasila, kassaci pana kinci na dentiti. Esamagandho na hi mamsabhojananti esa etaya gathaya puggale adhitthaya niddittho "lukhata @Footnote: 1 Si.,i. duranbodhatati 2 cha.Ma.,i. vuttenevatthena @3 Ma. lukharasati 4 Ma. parapitthimamsikati 5 cha.Ma.,i. purato @6 cha.Ma.,i. avannabhasino 7 ka. mittadubbhinoti 8 cha.Ma.,i. mittaduhaka @9 abhi.vi. 35/879/434 10. Ma. manussapurisa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page54.

Darunata pitthimamsikata mittadubbhita nikkarunata atimanata 1- adanasilata adanan"ti aparepi 2- pubbe vuttenevatthena atthavidho amagandho veditabbo, na hi mamsabhojananti. [248] Evam puggaladhitthanaya desanaya dve gathayo vatva puna tassa tapasassa asayanuparivattanam viditva dhammadhitthanayeva desanaya ekam gathamabhasi. Tattha kodho uragasutte vuttanayeneva veditabbo. Madoti "jatimado gottamado arogyamado"tiadina 3- nayena vibhange vuttappabhedo cittassa majjanabhavo. Thambhoti thaddhabhavo. Paccupatthapanati 4- paccanikatthapana 5- dhammena nayena vuttassa pativirujjhitva thanam. Mayati "idhekacco kayena duccaritam caritva"tiadina 6- nayena vibhange vibhatta katapapapaticchadanata. Ussuyati 7- paralabhasakkaradisu issayana. 8- Bhassasamussayoti samussitam bhassam, attukkamsanatati vuttam hoti. Manatimanoti "idhekacco jatiya va .pe. Annatarannatarena vatthuna pubbakalam parehi sadisam attanam dahati, aparakalam attanam seyyam dahati, [parehi hinam na dahati,] 9- yo evarupo mano .pe. Ketukamyata cittassati 10- vibhange vibhatto. Asabbhi santhavoti asappurisehi santhavo. Esamagandho na hi mamsabhojananti esa kodhadi navavidho akusalarasi pubbe vuttenevatthena amagandhoti veditabbo, na hi mamsabhojananti. [249] Evam dhammadhitthanaya desanaya navavidham amagandham dassetva punapi pubbe vuttanayeneva puggaladhitthanaya desanaya amagandhe vissajjento @Footnote: 1 cha.Ma.,i. atimanita 2 ka. aparo @3 abhi.vi. 35/832/421 4 Si. paccutthapanati 5 Ma. paccanikupatthana @6 abhi.vi. 35/894/438 7 cha.Ma. usuyati 8 cha.Ma.,i. issa @9 pali. ime patha na dissanti, cha.Ma. pare hine dahati 10 abhi.vi. 35/880/434

--------------------------------------------------------------------------------------------- page55.

Tisso gathayo abhasi. Tattha ye papasilati ye papasamacarataya "papasila"ti loke pakata. Inaghatasucakati vasalasutte vuttanayena inam gahetva tassa appadanena inaghata, pesunnena sucaka ca. Voharakuta idha patirupikati dhammatthatthane 1- thita lancam 2- gahetva samike parajenta kutena voharena samannagatatta voharakuta, dhammatthapatirupakatta patirupika. Atha va idhati sasane. Patirupikati dussila. Te hi yasma nesam iriyapathasampadadi 3- silavantapatirupam 4- atthi, tasma patirupa, patirupa eva patirupika. Naradhama yedha karonti kibbisanti ye idha loke naradhama matapitusu buddhapaccekabuddhadisu ca miccha patipattisannitam kibbisam karontiti. 5- Esamagandho na hi mamsabhojananti esa etaya gathaya puggale adhitthaya niddittho "papasilata inaghatata sucakata voharakutata patirupikata kibbisakarita"ti aparopi pubbe vuttenevatthena chabbidho amagandho veditabbo, na hi mamsabhojananti. [250] Ye idha panesu asannata janati ye jana idha loke panesu yathakamacaritaya satampi sahassampi maretva anudayamattassapi akaranena asamyata. Paresamadaya vihesamuyyutati paresam santakam adaya dhanam va jivitam va tato "ma evam karotha"ti yacantanam va nivarentanam va panileddudandadihi vihesam uyyuta, pare va satte samadaya "ajja dasa, ajja visan"ti evam samadiyitva nesam 6- vadhabandhadihi vihesamuyyuta. Dussilaluddati dussila ca duracaratta, ludda ca kururakammanta lohitapanitaya, macchaghatakamigabandhakasakunikadayo idhadhippeta. Pharusati pharusavaca. Anadarati "idani @Footnote: 1 cha.Ma. dhammattatthane 2 cha.Ma. lanjam @3 cha.Ma. iriyapathasampadadihi 4 Si. silavantapatirupata, i. silabattam patirupam @5 cha.Ma.,i. karonti 6 cha.Ma.,i. tesam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page56.

Na karissama, viramissama evamrupa"ti evam adaravirahita. Esamagandho na hi mamsabhojananti esa etaya gathaya puggale adhitthaya niddittho "panatipato vadhacchedabandhanan"tiadina nayena pubbe vutto ca avutto ca 1- "panesu asamyatata paresam vihesata dussilata luddata pharusata anadarata"ti 2- chabbidho amagandho veditabbo, na hi mamsabhojananti. Pubbe vuttampi 3- hetam na sotukamataya 3- avadharanataya dalhikaranatayati 4- evamadihi karanehi puna vuccati. Teneva ca parato vakkhati "iccetamattham bhagava punappunam, akkhasi nam vedayi mantaparagu"ti. [251] Etesu giddha viruddhatipatinoti etesu panesu gedhena giddha, dosena viruddha, mohena adinavam apassanta punappunam ajjhacarappattiya atipatino ca, 5- etesu va "panatipato vadhacchedabandhanan"tiadina nayena vuttesu papakammesu yathasabhavam ye gedhavirodhatipatasankhata ragadosamoha, heti giddha viruddha atipatino ca. Niccuyyutati akusale 6- niccam uyyutta, kadaci patisankhaya appativirata. Peccati asma loka param lokam 7- gantva. Tamam vajanti ye, patanti satta nirayam avamsirati ye lokantarikandhakarasankhatam nicakulinatadibhedam 8- va tamam vajanti, ye ca patanti satta aviciadibhedam nirayam avamsira adhogatasisa. Esamagandhoti tesam sattanam tamavajananirayapatanahetu esa gedhavirodhatipatabhedo sabbamagandhamulabhuto yathavuttenatthena tividho amagandho. Na hi mamsabhojananti mamsabhojanam pana na amagandhoti. @Footnote: 1 Si. pubbe vutto va 2 cha.Ma.,i. anadharo"ti @3-3 cha.Ma.,i. vuttampi hi sotunam sotukamataya 4 Si. dalhikaranatthayati @5 cha.Ma.,i. casaddo na dissati 6 cha.Ma.,i. akusalakarane @7 cha.Ma.,i. lokanti na dissati 8 cha.Ma. nicakulatadibhedam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page57.

[252] Evam bhagava paramatthato amagandham vissajjetva duggatimaggabhavancassa pakasetva idani yasmim macchamamsabhojane tapaso amagandhasanni duggatimaggasanni ca hutva tassa abhojanena suddhikamo hutva tam na bhunjati, tassa ca annassa ca tathavidhassa visodhetum 1- asamatthabhavam dassento "na macchamamsan"ti imam chappadam gathamaha. Tattha sabbapadani antimapadena yojetabbani:- na macchamamsam sodheti maccam avitinnakankham, na ahutiyannamutupasevana sodhenti maccam avitinnakankhanti evam. Ettha ca macchamamsanti akhadiyamanam macchamamsam na sodheti, tatha anasakattanti evam porana vadanti. 2- Evam pana sundarataram siya "na macchamamsanam anasakattam na macchamamsananasakattam, macchamamsanam 3- anasakattam na sodheti maccan"ti. Athapi 4- siya, evam sante anasakattam ohiyatiti? tam ca na, amaratapena sangahitatta. "ye vapi loke amara bahu tapa"ti ettha hi sabbopi vuttavaseso attakilamatho sangaham gacchatiti. Na naggiyanti acelakattam. Mundiyanti mundabhavo. Jatajallanti jata ca rajojallanca. Kharajinaniti kharani ajinacammani. Aggihutassupasevanati aggiparicariya. Amarati amarabhavapatthataya pavatta kayakilesa. Bahuti ukkutikappadhanadibhedato aneke. Tapati sarirasantapa. Mantati veda. Ahutiti aggihomakammam. Yannamutupasevanati assamedhadiyanna ca utupasevana ca. Utupasevana nama gimhe atapatthanasevana, vasse rukkhamulasevana, hemante jalappavesasevana. Na sodheti 5- maccam avitinnakankhanti kilesasuddhiya va @Footnote: 1 cha.Ma. sodhetum, evamuparipi @2 cha.Ma.,i. vannenti 3 Si.,i. na macchamamsanam @4 ka. pathopi 5 cha.Ma. na sodhenti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page58.

Bhavasuddhiya va avitinnavicikiccham maccam na sodheti. Kankhamale hi sati na visuddho hoti, tvanca sakankho yevati. Ettha ca "avitinnakankhan"ti etam "na macchamamsan"tiadini sutva "kim nu kho macchamamsanam abhojanadina na 1- siya visuddhimaggo"ti tapasassa kankhaya uppannaya bhagavata vuttam siyati no [ti] adhippayo. Ya cassa "so macchamamsam bhunjati"ti sutvava buddhe kankha uppanna. Tam sandhayetam vuttanti veditabbam. [253] Evam macchamamsanasakattadinam visodhetum asamatthabhavam dassetva idani visodhetum samatthe dhamme dassento "sotesu gutto"ti imam gathamaha. Tattha sotesuti chasu indriyesu. Guttoti indriyasamvaraguttiya samannagato. Ettavata indriyasamvaraparivaram silam dasseti. Viditindriyo careti nataparinnaya chalindriyani viditva pakatani katva careyya, vihareyyati vuttam. Ettavata visuddhasilassa namarupaparicchedam dasseti. Dhamme thitoti ariyamaggena abhisametabba- catusaccadhamme thito. Etena sotapattibhumim dasseti. Ajjavamaddave ratoti ujubhave ca mudubhave ca rato. Etena sakadagamibhumim dasseti. Sakadagami hi kayavankadikaranam cittatthaddhabhavakarananca ragadosanam patanubhavaya 2- ajjavamaddave rato hoti. Sangatigoti ragadosasangatigo. Etena anagamibhumi dasseti. Sabbadukkhappahinoti sabbassa vattadukkhassa hetuppahanena pahinasabbadukkho. Etena arahattabhumim dasseti. Na limpati ditthasutesu dhiroti so evam anupubbena arahattam patto dhitisampadaya dhiro ditthasutesu dhammesu kenaci lepena 3- na limpati. Na kevalanca puggaladhitthanaya 4- ditthasutesu, mutavinnatesu ca na @Footnote: 1 cha.Ma.,i. nasaddo na dissati 2 cha.Ma. tanubhavaya @3 cha.Ma. kilesena 4 cha.Ma.,i. puggaladhitthanayati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page59.

Limpati, annadatthu paramavisuddhappatto hotiti arahattanikuteneva 1- desanam nitthapesi. [254-255] Ito param "iccetamatthan"ti dve gatha sangitikarehi vutta. Tasam attho:- iti bhagava kassapo etamattham punappunam anekahi dhammadhitthanaya puggaladhitthanaya ca desanaya yava tapaso annasi, tava so akkhasi kathesi vittharesi, nam vedayi mantaparaguti tanca attham sopi mantaparagu vedaparagu tisso brahmano vedayi annasi. Kimkarana? yasma atthato ca padato ca desananusarato 2- ca citrahi gathahi muni pakasayi. Kidiso? niramagandho asito durannayo, amagandhakilesabhava niramagandho, Tanhaditthinissayabhava asito, bahiraditthivasena "idam seyyo idam varan"ti kenaci netum asakkuneyyatta durannayo. Evam pakasitavato cassa sutvana buddhassa subhasitam padam sukathitam dhammadesanam sutva niramagandham nikkilesayogam, sabbadukkhappanudam 3- sabbavattadukkhappanudam, 4- nicamano nicacitto hutva vandi tathagatassa, tisso brahmano tathagatassa pade pancapatitthitam katva vandi. Tattheva pabbajjamarocayitthati tattheva ca nam asane nisinnam kassapam bhagavantam tisso tapaso pabbajjamarocayittha, ayaciti vuttam hoti. Tam bhagava "ehi bhikkhu"ti aha, so tamkhananneva atthaparikkharayutto hutva akasenagantva vassasatikatthero viya bhagavantam vanditva katipaheneva savakaparaminanam pativijjhitva tisso nama aggasavako ahosi. Puna dutiyo bharadvajo nama evam tassa bhagavato tissabharadvajam nama savakayugam ahosi. @Footnote: 1 cha.Ma.,i. evasaddo na dissati 2 cha.Ma.,i. desananayato @3 cha.Ma. sabbadukkhappanudanam 4 cha.Ma.....panudanam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page60.

Amhakam pana bhagava ya ca tissena brahmanena adito tisso gatha vutta, ya ca kassapena bhagavata majjhe nava, ya ca tada sangitikarehi ante dve gatha, ta sabbapi cuddasa gatha anetva paripunnam katva imam amagandhasuttam acariyappamukhanam pancannam tapasasatanam amagandham byakasi. Tam sutva so brahmano tatheva nicamano hutva bhagavato pade vanditva pabbajjam yaci saddhim parisaya, "etha bhikkhavo"ti bhagava avoca. Te tatheva ehibhikkhubhavam patva akasenagantva bhagavantam vanditva katipahena 1- sabbeva aggaphale arahatte patitthahimsuti. Paramatthajotikaya khuddakatthakathaya suttanipatatthakathaya amagandhasuttavannana nitthita. ---------------


             The Pali Atthakatha in Roman Book 29 page 50-60. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=29&A=1111&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=29&A=1111&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=315              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=7747              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=7715              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=7715              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]