ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 17 : PALI ROMAN Khuddaka.A. (paramatthajo.)

page177.

7. Tirokuddasuttavannana nikkhepappayojanam idani "tirokuddesu titthanti"tiadina ratanasuttanantaram nikkhittassa tirokuddassa 1- atthavannanakkamo anuppatto, tassa idha nikkhepappayojanam vatva atthavannanam karissama. Tattha idam hi tirokuddam iminanukkamena bhagavata avuttampi yayam ito pubbe nanappakarena kusalakammapatipatti dassita, tattha pamadam apajjamano nirayatiracchanayonihi kilitthatarepi 2- thane uppajjamano yasma evarupesu petesu uppajjati, tasma na ettha pamado karaniyoti dassanattham, yehi ca bhutehi upaddutaya vesaliya upaddavavupasamanattham ratanasuttam vuttam, tesu ekaccani evarupaniti dassanattham va vuttanti. Idamassa idha nikkhepappayojanam veditabbam. Anumodanakatha yasma panassa atthavannana:- yena yattha yada yasma tirokuddam pakasitam pakasayittha 3- tam sabbam kariyamana yathakkamam sukata hoti tasmaham karissami tatheva tanti. 4- Kena panetam pakasitam, kattha kada kasma cati. Vuccate:- bhagavata pakasitam, tanca 5- pana rajagahe dutiyadanadivase 6- ranno magadhassa anumodanattham. Imassa ca atthassa vibhavanattham ayamettha vittharakatha veditabba:- ito dvanavutikappe kasi nama nagaram ahosi, tattha jayaseno nama raja, tassa sirima nama devi, tassa kucchiyam pusso nama bodhisatto nibbattitva anupubbena sammasambodhim abhisambujjhi. Jayaseno raja "mama putto abhinikkhamitva buddho jato, mayhameva buddho, mayham dhammo, mayham samgho"ti mammattam 7- uppadetva sabbakalam sayameva upatthahati, annesam okasam na deti. @Footnote: 1 cha.Ma., i. tirokuddasuttassa 2 cha.Ma. visitathatarepi 3 cha.Ma., i. pakasetvana @4 cha.Ma., i. tam 5 cha.Ma., i. tam kho 6 cha.Ma., i. dutiyadivase 7 cha.Ma., i. mamattam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page178.

Bhagavato kanitthabhataro vematika tayo bhataro cintesum "buddha nama sabbalokahitatthaya uppajjanti, na cekasseva atthaya, amhakanca pita annesam okasam na deti, kathannu mayam labheyyama bhagavantam upatthatun"ti. Tesam etadahosi "handa mayam kinci upayam karoma"ti. Te paccantam kuppitam viya karapesum. Tato raja "paccanto kuppito"ti sutva tayopi putte paccantam vupasamanattham pesesi. Te paccantam vupasametva agata, raja tuttho varam adasi "yam icchatha, tam ganhatha"ti. Te "mayam bhagavantam upatthatum icchama"ti ahamsu. Raja "etam thapetva annam ganhatha"ti aha. Te "mayam annena anatthika"ti ahamsu. "tenahi paricchedam katva ganhatha"ti. Te satta vassani yacimsu, raja nadasi. Evam cha panca cattari tini dve ekam samvaccharam, satta masani cha panca cattari yava temasam yacimsu. Raja "ganhatha"ti adasi. Te varam labhitva paramatuttha bhagavantam upasankamitva vanditva ahamsu "icchama mayam bhante bhagavantam temasam upatthatum, adhivasetu no bhante bhagava imam temasam vassavasan"ti. Adhivasesi bhagava tunhibhavena. Tato te attano janapadesu niyuttakapurisassa lekham pesesum "imam temasam amhehi bhagava upatthatabbo, viharam adim katva sabbam bhagavato upatthanasambharam sampadehi"ti. 1- So tam sabbam sampadetva lekham patipesesi. 2- Te kasayavatthanivattha hutva addhateyyehi purisasahassehi veyyavaccakarehi bhagavantam sakkaccam upatthahamana janapadam netva viharam niyyadetva vassam vasapesum. Tesam bhandagariko eko gahapatiputto sapajapatiko saddho ahosi pasanno, so buddhappamukhassa samghassa danavattam sakkaccam adasi. Janapade niyuttakapuriso tam gahetva janapadehi ekadasamattehi purisasahassehi saddhim sakkaccameva danam pavattapesi. Tattha keci janapada patihatacitta ahesum, te danassa antarayam katva deyyadhamme attanapi khadimsu, puttanampi adamsu 3- @Footnote: 1 cha.Ma., i. karohiti 2 cha.Ma., i. sampadetva lekham patinivedesi. @3 cha.Ma., i. puttanampi adamsuti na dissati.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page179.

Bhattasalanca aggina dahimsu. Pavarite rajaputta bhagavato mahantam sakkaram katva bhagavantam purakkhitva 1- pituno sakasameva agamamsu. Tattha gantvava bhagava parinibbayi. Raja ca rajaputta ca janapade niyuttakapuriso ca bhandagariko ca anupubbena kalam katva saddhim parisaya sagge uppajjimsu, patihatacitta jana nirayesu uppajjimsu. 2- Evam tesam dvinnam gananam saggato saggam nirayato nirayam upapajjantanam dvanavuti kappa vitivatta. Atha imasmim bhaddakappe kassapabuddhakale te patihatacitta jana petesu uppanna. Tada manussa attano natakanam petanam atthaya danam datva uddisanti "idam amhakam natinam hotu"ti. Te sampattim labhanti. Atha imepi peta tam disva bhagavantam kassapam upasankamitva pucchimsu "kinnukho bhante mayampi evarupam sampattim labheyyama"ti. Bhagava aha "idani na labhatha, apica kho 3- anagate gotamo nama buddho bhavissati, tassa bhagavato kale bimbisaro nama raja bhavissati, so tumhakam ito dvanavutikappe nati ahosi, so buddhassa danam datva tumhakam uddisissati, tada labhissatha"ti. Evam vutte kira tesam petanam tam vacanam "sve labhissatha"ti vuttam viya ahosi. Atha ekasmim buddhantare vitivatte amhakam bhagava loke uppajji. Tepi tayo rajaputta tehi addhateyyehi purisasahassehi saddhim devalokato cavitva magadharatthe brahamnakulesu uppajjitva anupubbena isipabbajjam pabbajitva gayasise tayo jatila ahesum, janapade niyuttakapuriso raja ahosi bimbisaro, bhandagariko gahapatiputto visakho nama mahasetthi ahosi, tassa pajapati dhammadinna nama setthidhita ahosi. Evam sabbapi avasesa parisa bimbisararanno eva parivara hutva nibbatta. 4- Amhakampi bhagava loke uppajjitva sattasattaham atikkamitva anupubbena baranasim agamma dhammacakkam pavattetva pancavaggiye adim katva @Footnote: 1 cha.Ma., i. purakkhatva 2 cha.Ma., i. nibbattimsu @3 cha.Ma., i. kho saddo na dissati 4 i. nibbatti.

--------------------------------------------------------------------------------------------- page180.

Yava addhateyyasahassaparivare tayo jatile vinetva rajagaham agamasi. Tattha ca tadahupasankamantamyeva rajanam bimbisaram sotapattiphale patitthapesi ekadasanahutehi 1- magadhakehi brahmanagahapatikehi saddhim. Atha ranna svatanaya bhattena nimantito bhagava adhivasetva dutiyadivase sakkena devanamindena purato purato gacchantena:- "danto dantehi saha puranajatilehi vippamutto vippamuttehi. Singinikkhasuvanno 2- rajagaham pavisi bhagava"ti 3- evamadihi gathahi abhitthaviyamano rajagaham pavisitva ranno nivesane mahadanam sampaticchi. Te peta "idani raja amhakam danam uddisissati, idani amhakam 4- danam 4- uddisissati"ti asaya samparivaretva 5- atthamsu. Raja danam datva "kattha nukho bhagava vihareyya"ti bhagavato viharatthanameva cintesi, na tam danam kassaci uddisi. Peta chinnasa hutva rattim ranno nivesane ativiya bhimsanakam vissaramakamsu. Raja bhayasamvegasantasamapajjitva 6- tato pabhataya rattiya bhagavato arocesi "evarupam saddamassosim, kinnukho me bhante bhavissati"ti. Bhagava aha "ma bhayi maharaja, na te kinci papakam bhavissati, apica kho te purananataka petesu uppanna sanati, te ekam buddhantaram tameva paccasimsamana 7- vicaranti `buddhassa danam datva amhakam uddisissati'ti, na tesam tvam hiyyo 8- uddisi, te chinnasa tatharupam vissaramakamsu"ti. So aha "idani pana me bhante dinne labheyyun"ti. Ama maharajati. Tenahi me bhante adhivasetu bhagava ajjatanaya danam, tesam uddisissamiti. Bhagava adhivasesi. Raja nivesanam gantva mahadanam patiyadetva bhagavato kalamarocapesi. Bhagava rajantepuram gantva pannatte asane nisidi saddhim bhikkhusamghena. Te 9- peta "api nama ajja labheyyama"ti gantva @Footnote: 1 cha.Ma. ekadasanavutehi 2 cha.Ma. singinikkhasavanno @3 vinaYu. maha. 4/58/49 bimbisarasamagamakatha 4-4 cha.Ma., i. ime patha na dissanti @5 cha.Ma., i. parivaretva 6 cha.Ma....samapajji 7 cha.Ma. paccasisamana 8 Si. hiyo @9 cha.Ma. tepi kho, i. tepi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page181.

Tirokuddadisu atthamsu. Bhagava tatha akasi, yatha te sabbeva ranno pakata ahesum. Raja dakkhinodakam dento "idam me natinam hotu"ti uddisi, tamkhananneva tesam petanam padumasanchanna pokkharaniyo nibbattimsu. Te tattha nahatva ca pivitva ca patippassaddhadarathakilamathapipasa suvannavanna ahesum. Atha raja yagukhajjakabhojanadini 1- datva uddisi, tesam tamkhananneva dibbayagukhajjakabhojanani nibbattimsu. Te tani paribhunjitva pinindriya ahesum. Atha raja vatthasenasanadini 2- datva uddisi, tesam dibbavatthadibbayanadibbapasadapaccattharanaseyyadi- alankaravidhayo nibbattimsu. Sapi tesam sampatti yatha sabbava pakata ahosi, 3- tatha bhagava adhitthasi. Raja ativiya attamano ahosi. Tato bhagava bhuttavi pavarito ranno magadhassa anumodanattham "tirokuddesu titthanti"ti ima gatha abhasi. Ettavata ca "yena yattha yada yasma, tirokuddam pakasitam, pakasayitva tam sabban"ti ayam matika sankhepato vittharato ca vibhatta hoti. Pathamagathavannana [1] Idani imassa tirokuddassa yathakkamam atthavannanam karissama. Seyyathidam? pathamagathaya tava tirokuddati kuddanam parabhaga vuccanti. Titthantiti Nisajjadipatikkhepato thanakappanavacanametam. Tena yatha pakaraparabhaganca pabbataparabhaganca gacchantam "tiropakaram tiropabbatam asajjamano gacchati"ti vadanti, evamidhapi kuddaparabhagesu titthante "tirokuddesu titthanti"ti aha. Sandhisinghatakesu cati tattha 4- sandhiyoti catukkonaracchayo 5- vuccanti gharasandhibhittisandhialokasandhiyo capi. Singhatakati tikonaraccha vuccanti, tadekajjham katva purimena saddhim samsandhento "sandhisinghatakesu ca"ti aha. Dvarabahasu titthantita nagaradvaragharadvaranam baha nissaya titthanti. Agantvana sakam gharanti ettha sakam gharam nama pubbanatigharampi attano 6- samikabhavena ajjhavutthapubbagharampi, @Footnote: 1 cha.Ma., i. bhojanani 2 cha.Ma., i. atha vatthasenasanani 3 cha.Ma., i. hoti @4 cha.Ma., i. ettha 5 cha.Ma. catukkonaraccha 6 cha.Ma. attana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page182.

Tadubhayampi yasma te sakagharasannaya agacchanti, tasma "agantvana sakam gharan"ti aha. Dutiyagathavannana [2] Evam bhagava pubbe anajjhavutthapubbampi pubbanatigharam bimbisaranivesanam sakam gharasannaya agantva tirokuddasandhisinghatakadvarabahasu thite issamacchariyaphalam anubhavante, appekacce dighamassukesandhakaravadane sithilabandhanavilambamanakisapharusakalakangapaccange tattha tattha 1- thapitavanadahadaddhatala- rukkhasadise, appekacce pipasaraninimmathanena 2- udarato utthaya mukhato viniccharantaya aggijalaya paridayhamanasarire, appekacce sucichiddanumattakanthabilataya pabbatakarakucchitaya ca laddhapi 3- panabhojanam yavadattham bhunjitumasamatthataya khuppipasarasato 4- annam rasamavindamane, appekacce annamannassa annesam va sattanam pabhinnagandapilakamukha paggharitarudirapubbalasikadim laddha amatamiva sayamane ativiya duddasikavirupabhayanakasarire bahu pete ranno nidassento:- "tirokuddesu titthanti sandhisinghatakesu ca dvarabahasu titthanti agantvana sakam gharan"ti vatva puna tehi katassa kammassa darunabhavam dassento "pahute annapanamhi"ti dutiyam gathamaha. Tattha pahuteti anappake bahumhi, yavadatthiketi vuttam hoti. Bakarassa hi pakaro labbhati "pahu santo na bharati"tiadisu 5- viya. Keci pana "bahute"iti ca "bahuke"iti ca pathanti. Pamadapatha ete. Anne ca panamhi ca annapanamhi. Khajje ca bhojje ca khajjabhojje, etena asitapitakhayitasayita- vasena catubbidham aharam dasseti. Upatthiteti upagamma thite, sajjite patiyatte samohiteti vuttam hoti. Na tesam koci sarati, sattananti tesam pittivisaye 6- uppannanam sattanam koci mata va putto va pita va na @Footnote: 1 cha.Ma., i. thitavana... 2 cha.Ma., i. jighacchapipasaraninimmathanena 3 cha.Ma. laddhampi @4 cha.Ma., i. khuppipasaparete @5 khu.su. 25/98/355 parabhavasutta. 6 cha.Ma. pettivisaye

--------------------------------------------------------------------------------------------- page183.

Sarati. Kimkarana? kammapaccaya, attana katassa adanadanapatisedhanadibhedassa kadariyakammassa paccaya. Tanhi tesam kammam natinam saritum na deti. Tatiyagathavannana [3] Evam bhagava anappakepi annapanadimhi paccupatthite "api nama amhe uddissa kinci dadeyyun"ti 1- natinam 2- paccasimsantanam vicaratam tesam petasattanam tehi katassa atikatukadukkhavipakassa kammassa paccayena kassaci natino anussaranamattabhavam dassento:- "pahute annapanamhi khajjabhojje upatthite na tesam koci sarati sattanam kammapaccaya"ti vatva puna ranno pittivisayupapanne natake uddissa dinnam danam pasamsanto "evam dadanti natinan"ti tatiyagathamaha. Tattha evanti upamavacanam, tassa dvidha sambandho:- tesam sattanam kammapaccaya asarantepi kisminci dadanti natinam, ye evam anukampaka hontiti ca, yatha taya maharaja dinnam, evam sucim panitam kalena kappiyam panabhojanam dadanti natinam, ye honti anukampakati ca. Tattha 3- dadantiti denti uddisanti niyyadenti. Natinanti matito ca pitito ca sambandhanam. Yeti yekeci putta va dhitaro va bhataro va. Hontiti bhavanti. Anukampakati atthakama hitesino. Sucinti vimalam dassaneyyam manoramam dhammikam dhammaladdham. Panitanti uttamam settham. Kalenati natipetanam tirokuddadisu agantva thitakalena. Kappiyanti anucchavikam 4- patirupam ariyanam paribhogaraham. Panabhojananti pananca bhojananca panabhojanam. Idha panabhojanamukhena sabbopi deyyadhammo adhippeto. Catutthagathapubbaddhavannana [4] Evam bhagava ranna magadhena petabhutanam natinam anukampaya dinnam panabhojanam pasamsanto:- @Footnote: 1 Si. dajjati, i. dajjanti 2 cha.Ma., i. nati @3 cha.Ma., i. ayam saddo na dissati 4 i. anucchaviyam

--------------------------------------------------------------------------------------------- page184.

"evam dadanti natinam ye honti anukampaka sucim panitam kalena kappiyam panabhojanan"ti. Vatva puna yena pakarena dinnam tesam dinnam hoti, tam dassento "idam vo natinam hotu"ti catutthagathaya pubbaddham 1- aha. Tam tatiyagathaya pubbaddhena sambandhitabbam:- "evam dadanti natinam, ye honti anukampaka. Idam vo natinam hotu, sukhita hontu natayo"ti. Tena "idam vo natinam hotuti evam dadanti, no annatha"ti ettha akaratthena evam saddena databbakaranidassanam katam hoti. Tattha idanti deyyadhammanidassanam. Voti "kacci pana vo anuruddha samagga sammodamana"ti ca, "yehi vo ariya"ti evamadisu 2- viya kevalam vipatamattam, na samivacanam. Natinam hotuti pittivisaye 3- uppannanam natakanam hotu. Sukhita hontu natayoti te pattivisayupapanna natayo idam paccanubhavanta sukhita hontuti. Catutthagathaparaddhapancamagathapubbaddhavannana #[4-5] evam bhagava yena pakarena pittivisayupapannanam natinam databbam, tam dassento "idam vo natinam hotu, sukhita hontu natayo"ti vatva puna yasma "idam vo natinam hotu"ti vuttepi na annena katam kammam annassa phaladam hoti, kevalantu tatha uddissa diyyamanam 4- tam vatthum natinam kusalakammassa paccayo hoti. Tasma yatha tesam tasmimyeva vatthusmim tamkhanam 5- phalanibbattakam kusalakammam hoti, tam dassento "te ca tattha"ti catutthagathaya pacchimaddham "pahute annapanamhi"ti pancamagathaya pubbaddhanca aha. Tesam attho:- te natipeta yattha tam danam diyyati, 6- tattha samantato agantva samagantva, samodhaya va ekajjham hutvati vuttam hoti, @Footnote: 1 cha.Ma., i. pubbaddham, evamuparipi 2 Ma.mu. 12/326/290 culagosingasutta,- @ vinaYu. maha. 5/466/248 pacinavamsadayagamanakatha 3 cha.Ma. pettivisaye, evamuparipi @4 i., Si., Ma. uddissamanam 5 cha.Ma., i. tamkhane, evamuparipi 6 cha.Ma. diyati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page185.

Samma 1- agata samagata "idam 2- no natayo amhakam atthaya danam uddisissanti"ti etadattham samagata 3- hutvati vuttam hoti. Pahute annapanamhita tasmim attano 4- uddissa diyyamane pahute 4- annapanamhi. Sakkaccam anumodareti abhisaddahanta kammaphalam avijahanta cittikaram avikkhittacitta hutva "idam no danam hitaya sukhaya hotu"ti modanti anumodanti, pitisomanassajata hontiti. Pancamagathaparaddhachatthagathapubbaddhavannana [5-6] Evam bhagava yatha pittivisayupapannanam tamkhanam phalanibbattakam kusalakammam hoti, tam dassento:- "te ca tattha samagantva natipeta samagata pahute annapanamhi sakkaccam anumodare"ti vatva puna natake nissaya nibbattam kusalakammaphalam paccanubhontanam tesam nati arabbha thomanakaram dassento "ciram jivantu"ti pancamagathaya pacchimaddham 5- "amhakanca kata puja"ti chatthagathaya pubbaddhanca 5- aha. Tesam attho:- ciram jivantuti ciram jivino dighayuka hontu. No natiti amhakam nataka. Yesam hetuti ye nissaya yesam karana. Labhamhaseti 6- labhama. Attana tamkhanam patiladdhasampattim apadisanta bhananti petananhi attano anumodanena, dayakanam uddesena, dakkhineyyasampadaya cati tihi angehi dakkhina samijjhati, tamkhanam phalanibbattika hoti. Tattha dayaka visesahetu. Tenahamsu "yesam hetu labhamhase"ti. Amhakanca kata pujati "idam no natinam hotu"ti evam imam danam uddisantehi amhakanca kata puja. Dayaka ca anipphalati yamhi santane pariccagamayam kammam katam, tassa tattheva phaladanato dayaka ca anipphalati. @Footnote: 1 Si., i. samam 2 cha.Ma., i. ime no... 3 cha.Ma. samma agata @4 cha.Ma., i. attano uddissamane pahute 5-5 cha.Ma. pacchimaddham, pubbaddhanca @6 cha.Ma. labhama seti evamuparipi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page186.

Etthaha:- "kimpana pittivisayupapanna eva natayo labhanti, udahu annepi labhanti"ti? vuccate:- bhagavata evetam byakatam janussonina nama 1- brahmanena putthena, kimettha amhehi vattabbam atthi. Vuttanhetam:- "mayamassu bho gotama brahmana nama danani dema, saddhani karoma `idam danam petanam natisalohitanam upakappatu, idam danam peta natisalohita paribhunjantu'ti, kacci tam bho gotama danam petanam natisalohitanam upakappati? kacci te peta natisalohita tam danam paribhunjanti"ti. Thane kho brahmana upakappati, no atthaneti. Katamampana tam bho gotama thanam, katamam atthananti? idha brahmana Ekacco panatipati hoti .pe. Micchaditthiko hoti, so kayassa bheda parammarana nirayam upapajjati. Yo nerayikanam sattanam aharo, tena so tattha yapeti, tena so tattha titthati. Idam kho brahmana atthanam, yattha thitassa tam danam na upakappati. Idha pana brahmana ekacco panatipati hoti .pe. Micchaditthiko hoti, so kayassa bheda parammarana tiracchanayonim upajjati. Yo tiracchanayonikanam sattanam aharo, tena so tattha yapeti, tena so tattha titthati. Idampi kho brahmana atthanam, yattha thitassa tam danam na upakappati. Idha pana brahmana ekacco panatipata pativirato hoti .pe. Sammaditthiko hoti, so kayassa bheda parammarana manussanam sahabyatam upapajjati .pe. Devanam sahabyatam upapajjati. Yo devanam aharo, tena so tattha yapeti, tena so tattha titthati. Idampi kho brahmana atthanam, yattha thitassa tam danam na upakappati. Idha pana brahmana ekacco panatipati hoti. .pe. Micchaditthiko hoti, so kayassa bheda parammarana pettivisayam upapajjati. @Footnote: 1 cha.Ma., i. ayam saddo na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page187.

Yo pettivisayikanam sattanam aharo, tena so tattha yapeti, tena so tattha titthati. Yam va panassa ito anuppavecchanti mittamacca va natisalohita va, tena so tattha yapeti, tena so tattha titthati. Idampi kho brahmana thanam, yattha thitassa tam danam upakappatiti. Sace pana bho gotama so peto natisalohito tam thanam anupapanno hoti, ko tam danam paribhunjatiti? annepissa brahmana peta natisalohita tam thanam upapanna honti, te tam danam paribhunjantiti. Sace pana bho gotama so ceva peto natisalohito tam thanam anupapanno hoti, annepissa peta natisalohita tam thanam anupapanna honti, ko tam danam paribhunjatiti? atthanam kho etam brahmana anavakaso, yantam thanam vivittam assa imina dighena addhuna yadidam petehi natisalohitehi. Apica brahmana dayakopi anipphalo"ti. 1- Chatthagathaparaddhasattamagathavannana #[6-7] evam bhagava ranno magadhassa pittivisayupapannanam pubbanatinam danasampattim nissaya rajanam thomento 2- "ete te maharaja nati imaya danasampadaya attamana evam thomenti"ti dassento:- "ciranjivantu no nati yesam hetu labhamhase amhakanca kata puja dayaka ca anipphala"ti vatva puna tesam pittivisayupapannanam annassa kasigorakkhadino sampattipatilabha- karanassa abhavam ito dinnena yapanabhavanca dassento "na hi tattha kasi atthi"ti chatthagathaya pacchimaddhanca 3- "vanijja tadisi"ti imam sattamagathanca aha. Tatrayam atthavannana:- na hi maharaja tattha pittivisaye kasi atthi, yam nissaya te peta sampattim patilabheyyum. Gorakkhettha na vijjatiti na kevalam kasi 4- eva, gorakkhapi ettha pittivisaye na vijjati, yam nissaya te @Footnote: 1 an. dasaka. 24/177/221-23 janussonisutta 2 cha.Ma., i. sampattim nissaya @thomento 3 cha.Ma. pacchimaddham 4 Si. kasi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page188.

Sampattim patilabheyyum. Vanijja tadisi natthiti vanijjapi tadisi natthi, ya tesam sampattipatilabhahetu bhaveyya. Hirannena kayakayanti 1- hirannena kayavikkayampi tattha tadisam natthi, yam tesam sampattipatilabhahetu bhaveyya. Ito dinnena yapenti, peta kalagata tahinti kevalantu 2- ito natihi va mittamaccehi va dinnena yapenti, attabhavam gamenti. Petati pittivisayupapanna satta. Kalagatati 3- attano maranakalena gata, 4- "kalakata"ti va patho, katakala katamaranati attho. Tahinti tasmim pittivisaye. Atthamanavamagathadvayavannana [8-9] Evam "ito dinnena yapenti, peta kalagata tahin"ti vatva idani upamahi tamattham pakasento "unnamevudakam 5- vutthan"ti idam gathadvayamaha. Tassattho:- yatha unnate thale ussade 6- bhumibhage meghehi abhivuttham udakam ninnam pavattati, yo yo bhumibhago ninno onato, 7- tam tam pavattati gacchati papunati, evameva ito dinnam danam petanam upakappati nibbattati, patubhavatiti attho. Ninnamiva hi udakappavattiya thanam petaloko danupakappanaya. Yathaha "idampi kho brahmana thanam, yattha thitassa tam danam upakappati"ti. 8- Yatha ca kandarapadarasakhapasakhakusubbhamahakusubbhasannipatehi 9- varivaha mahanajjo pura hutva sagaram paripurenti, evampi ito dinnam danam pubbe vuttanayeneva petanam upakappatiti. Dasamagathavannana [10] Evam bhagava "ito dinnena yapenti, peta kalagata tahin"ti imam attham upamahi pakasetva puna yasma te peta "ito kinci @Footnote: 1 Si., i. kyakkayanti, Ma. kayokayanti 2 cha.Ma., i. kevalam pana @3 Ma. kalankatati 4 Ma., i. kata 5 cha.Ma., i. unname udakam 6 Si. ussade @7 cha.Ma. onato evamuparipi 8 an. dasaka. 24/177/223 janussonisutta @9 cha.Ma. kandarapadarasakhapasakhakusobbhamahasobbhasannipatehi, @i. kandarapadarasakhapasakhakusobbhamahasobbhasannipatehi

--------------------------------------------------------------------------------------------- page189.

Lacchama"ti asabhibhuta natigharam agantvapi "idam nama no detha"ti yacitum asamattha, tasma tesam imani anussaranavatthuni anussaranto kulaputto dakkhinam dajjati dassento "adasi me"ti imam gathamaha. Tassattho:- "idam nama me dhanam va dhannam va adasi"ti ca, "idannama me kiccam attana yogamapajjanto 1- akasi"ti ca, "asuko 2- me matito va pitito va sambandhatta nati"ti ca, sinehavasena tanasamatthataya "mitta"ti ca, "asuko me saha pamsukiliko sakha"ti ca evam sabbamanussaranto petanam dakkhinam dajja, danam niyyadeyyati. Aparo patho "petanam dakkhina dajja"ti. Tassattho:- daditabbati. 3- Dajja, ka sa? petanam dakkhina, tena "adasi me"tiadina nayena pubbe katamanussaram anussaratati vuttam hoti. Karanavacanappasangatthe 4- paccattavacanam veditabbam. Ekadasamagathavannana [11] Evam bhagava petanam dakkhinaniyyadane 5- karanabhutani anussaranavatthuni dassento "adasi me akasi me natimitta sakha ca me petanam dakkhinam dajja pubbe katamanussaran"ti vatva puna ye natimaranena runnasokadipara eva hutva titthanti, na tesam atthaya kinci denti, tesam tam runnasokadi kevalam attaparitapanameva hoti, na petanam kinci attham nipphadetiti dassento "na hi runnam va"ti imam gathamaha. Tattha runnanti rodana roditattam assupatanam, etena kayaparissamam dasseti. Sokoti socana socitattam, etena cittaparissamam dasseti. Ya vannati ya va 6- runnasokehi anna. Paridevanati natibyasanena phutthassa lalapana, "kaham ekaputtaka piyamanapati evamadina nayena gunasamvannana, etena vaciparissamam dasseti. @Footnote: 1 cha.Ma. uyyogamapajjanto 2 cha.Ma. amu 3 cha.Ma. databbati @4 cha.Ma., i. karanavacanappasange 5 cha.Ma. dakkhinaniyyatane 6 cha.Ma. ca

--------------------------------------------------------------------------------------------- page190.

Dvadasamagathavannana [12] Evam bhagava "runnam va soko va ya vanna paridevana, sabbampi tam petanamatthaya na hoti, kevalantu attanam paritapenta, 1- evam titthanti natayo"ti runnadinam niratthakabhavam dassetva puna ya magadharajena dakkhina dinna, tassa satthikabhavam 2- dassento "ayanca kho dakkhina"ti imam gathamaha. Tassattho:- ayanca kho maharaja dakkhina taya ajja attano natiganam uddissa dinna, sa yasma samgho anuttaram punnakkhettam lokassa, tasma samghamhi suppatitthita assa petajanassa digharattam hitaya sukhaya upakappati sampajjati phalatiti vuttam hoti. Upakappatiti ca thanaso upakappati, tamkhananneva upakappati, na cireneva. Yatha hi tamkhananneva patibhantam "thanaso etam tathagatam patibhati"ti vuccati, evamidhapi tamkhananneva upakappanta "thanaso upakappati"ti vutta. Yam thanam 3- "idam kho brahmana thanam, yattha thitassa tam danam upakappati"ti 4- vuttam, tattha khuppipasikavantasaparadattupajivinijjhamatanhikadibhedabhinne thane upakappatiti vuttam, yatha kahapanam dento "kahapanam 5- so deti"ti 5- loke vuccatiti. 6- Imasminca atthavikappe upakappatiti patubhavati, nibbattatiti vuttam hoti. Terasamagathavannana [13] Evam bhagava ranna dinnaya dakkhinaya satthakabhavam dassento:- "ayanca kho dakkhina dinna samghamhi suppatitthita digharattam hitayassa thanaso upakappati"ti vatva puna yasma idam dakkhinam dentena ranna natinam natihi kattabba- kiccakaranavasena natidhammo nidassito, bahujjanassa pakato 8- kato. 8- Nidassanam @Footnote: 1 cha.Ma. paritapanamattameva, i. paritapanamatteva 2 cha.Ma. satthakabhavam @3 Si., i. yam va pana tam, cha.Ma. yam va tam 4 an. dasaka. 24/177/223 @5-5 cha.Ma. kahapanaso detiti 7 cha.Ma. vccati 8-8 cha.Ma. pakatikato

--------------------------------------------------------------------------------------------- page191.

Va kato, tumhehipi natinam evameva natihi kattabbakiccakaranavasena natidhammo paripuretabbo, na niratthakehi runnadihi atta paritapetabboti ca pete dibbasampattim adhigamentena petanam puja ca kata ulara, buddhappamukhanca bhikkhusamgham annapanadihi santappentena bhikkhunam balamanuppadinnam, anukampadiguna- parivaranca cagacetanam nibbattenatena anappakam punnam pasutam, tasma bhagava imehi yathabhuccagunehi rajanam sampahamsento:- "so natidhammo ca ayam nidassito petanapuja ca kata ulaRa. Balanca bhikkhunamanuppadinnam tumhehi punnam pasutam anappakan"ti imaya gathaya desanam pariyosapeti. Athava "so natidhammo ca ayam nidassito"ti imina gathapadena bhagava rajanam dhammiya kathaya sandasseti. Natidhammanidassanameva hi ettha sandassanam. Petanapuja ca kata ularati imina samadapesi. Ularati pasamsanameva hi ettha punappunam pujakaranena samadapanam. Balanca bhikkhunamanuppadinnanti imina samuttejeti. Bhikkhunam balanuppadanameva hi ettha evam danam, balanuppadanatati tassa ussahavaddhanena samuttejanam. Tumhehi punnam pasutam anappakanti imina sampahamseti. Punnapasavanakittanameva 1- hi ettha tassa yathabhuccagunasamvannanabhavena sampahamsanajanato sampahamsananti veditabbam. Desanapariyosane ca pittivisayupapattiadinavasamvannanena samvigganam yoniso padahatam caturasitiya panasahassanam dhammabhisamayo ahosi. Dutiyadivasepi bhagava devamanussanam idameva tirokuddam desesi. Evam yava sattamadivasa tadiso eva dhammabhisamayo ahositi. Paramatthajotikaya khuddakapathatthakathaya tirokuddasuttavannana nitthita. @Footnote: 1 cha.Ma. punnappasutakittanameva


             The Pali Atthakatha in Roman Book 17 page 177-191. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=17&A=4684&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=17&A=4684&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=8              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=155              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=171              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=171              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]