ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 17 : PALI ROMAN Khuddaka.A. (paramatthajo.)

page171.

Kim vuttam hoti? yantam sattanam uppajjitva niruddhampi puranam atitakalikam kammam tanhasinehassa appahinatta patisandhiaharanasamatthataya 1- akhinamyeva hoti, tam puranam kammam nesam 2- arahattamaggena tanhasinehassa sositatta aggina daddhabijamiva ayatim vipakadanasamatthataya khinam. Yanca nesam buddhapujadivasena idani pavattamanam kammam navanti vuccati, tanca tanhapahaneneva chinnamulapadapapupphamiva ayatim phaladanasamatthataya yesam natthi sambhavam, ye ca tanhappahaneneva ayatike bhavasmim virattacitta, te khinasava bhikkhu "kammam khettam vinnanam bijan"ti 3- ettha vuttapatisandhivinnanassa kammakkhayeneva khinatta khinabija. Yopi pubbe punabbhavasankhataya virulhaya chando ahosi, tassapi samudayappahaneneva pahinatta pubbe viya cutikale asambhavena avirulhichanda dhitisampannatta dhira purimavinnananirodhena 4- yathayampadipo nibbuto, evam nibbanti, puna "rupino va arupino va"ti evamadipannattipatham accentiti. Tasmim kira samaye nagaradevatanam pujanatthaya jalitesu 5- padipesu eko padipo vijjhayi, tam dassento aha "yathayampadipo"ti. Evam bhagava ye tam purimahi dvihi gathahi vuttam pariyattidhammam assosum, suttanusareneva 6- patipajjitva navappakarampi lokuttaradhammam adhigamimsu, tesam anupadisesanibbanappattigunam vatta idani tameva gunam nissaya samghadhitthanam saccavacanam payunjanto desanam samapesi "idampi samghe"ti. Tassattho pubbe vuttanayeneva veditabbo. Kevalantu 7- idampi yathavuttappakarena khinasavabhikkhunam nibbanasankhatam samghe ratanam panitanti evam yojetabbam. Imissapi gathaya ana kotisatasahassacakkavalesu amanussehi patiggahitati. Desanapariyosane rajakulassa sotthi ahosi, sabbupaddava vupasamimsu, caturasitiya panasahassanam dhammabhisamayo ahosi. @Footnote: 1 Ma. patisandhiarohanasamatthataya 2 cha.Ma. yesam @3 an. tika. 20/77/217 pathamabhavasutta 4 cha.Ma., i. carimavinnananirodhena @5 cha.Ma. jalitesu 6 cha.Ma. sutanusarena ca 7 cha.Ma., i. kevalam pana

--------------------------------------------------------------------------------------------- page172.

Yanidhati gathattayavannana [16] Atha sakko devanamindo "bhagavata ratanattayagunam nissaya saccavacanam payunjamanena nagarassa sotthi kata, mayapi nagarassa sotthittham 1- ratanattayagunam nissaya yankinci 2- vattabban"ti cintetva avasane gathattayam abhasi "yanidha bhutani"ti. Tattha yasma buddho yatha lokahitatthaya ussukkam apannehi agantabbam, tatha agatato, yatha ca tehi 3- gantabbam, tatha gatato, yatha ca tehi ajanitabbam. Tatha ajananato, yatha ca janitabbam, tatha jananato, yanca tatheva hoti, tassa gamanato 4- "tathagato"ti vuccati. Yasma ca so devamanussehi pupphagandhadinapi 5- bahi nibbattena upakaranena, 6- dhammanudhammapatipattadina ca attani nibbattena ativiya pujito, tasma sakko devanamindo sabbam devaparisam attana saddhim sampinditva aha "tathagatam devamanussapujitam, buddham namassama suvatthi hotu"ti. [17] Yasma pana dhamme maggadhammo yatha yuganaddhasamathavipassanabalena 7- gantabbam kilesapakkhasamucchindanena, 8- tatha gato. 9- Nibbanadhammopi yatha gato 10- pannaya patividdho sabbadukkhavighataya sampajjati, buddhadihi tatha gato, 11- tasma "tathagato"ti 12- vuccati. Yasma ca samghopi yatha attahitaya patipannehi gantabbam tena tena maggena, tatha gatato 13- "tathagato "tveva vuccati. Tasma avasesagathadvayepi tathagatam dhammam namassama suvatthi hotu, tathagatam samgham namassama suvatthi hotuti vuttam. Sesam vuttanayamevati. Evam sakko devanamindo imam gathattayam bhasitva bhagavantam padakkhinam katva devapurameva tato saddhim devaparisaya. Bhagava pana tadeva ratanasuttam dutiyadivasepi desesi, puna caturasitiya panasahassanam dhammabhisamayo ahosi, evam yava sattamadivase desesi, divase divase tatheva dhammabhisamayo ahosi. Bhagava @Footnote: 1 Si., i., Ma. sotthattham 2 cha.Ma. kinci 3 i. yatha etehi @4 cha.Ma. gadanato ca, i. gadanato 5 cha.Ma. pupphagandhadina 6 cha.Ma. upakarakena @7 cha.Ma. yuganandha... 8 cha.Ma. samucchindantena 9 cha.Ma. tatha gatoti tathagato @10 Si.,Ma. yathavato 11 cha.Ma. avagato 12 cha.Ma. "tathagato"tveva, i. tatha gato tathagatoti @13 cha.Ma. gatoti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page173.

Addhamasameva vesaliyam viharitva rajunam "gacchama"ti pativedesi, tato rajano digunena sakkarena puna tihi divasehi bhagavantam gangatiram nayimsu. Gangaya nibbatta nagarajano cintesum "manussa tathagatassa sakkaram karonti, mayam kim na karissama"ti suvannarajatamanimaya navayo mapetva suvannarajatamanimaye eva pallanke pannapetva pancavannapadumasanchannam udakam karitva "amhakam anuggaham karotha"ti bhagavantam yacimsu. Bhagava adhivasesi. 1- Adhivasetva ratananavamarulho, panca 2- bhikkhusatani sakam sakam navam aruyhanti. 2- Nagarajano bhagavantam saddhim bhikkhusamghena nagabhavanam pavesesum. Tatra sudam bhagava sabbarattim nagaparisaya dhammam desesi, dutiyadivase dibbehi khadaniyabhojaniyehi mahadanam akamsu, bhagava anumoditva nagabhavana nikkhami. Bhummatthadeva "manussa ca naga ca tathagatassa sakkaram karonti, mayam kim na karissama"ti cintetva vanappagumbarukkhapabbatadisu chattatichattani ukkhipimsu. Eteneva upayena yava akanitthabrahmabhavanam, tava mahasakkaraviseso nibbatti. Bimbisaropi licchavihi agatakale katasakkarato dvigunamakasi, pubbe vuttanayeneva pancahi divasehi bhagavantam rajagaham anesi. Rajagahamanuppatte bhagavati pacchabhattam mandalamale sannipatitanam bhikkhunam ayamantara katha udapadi "aho buddhassa bhagavato anubhavo, yam uddissa gangaya orato ca parato ca atthayojano bhumibhago ninnanca thalanca samam katva valikaya okiritva pupphehi sanchanno, yojanappamanam gangaya udakam nanavannehi padumehi sanchannam, yava akanitthabhavanam, tava chattatichattani ussitani"ti. Bhagava tam pavattim natva gandhakutito nikkhamitva tamkhananurupena patihariyena mandalamalam gantva pannatte pavarabuddhasane nisidi. Nisajja kho bhagava bhikkhu amantesi "kayanuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinna"ti. Bhikkhu sabbam arocesum. Bhagava etadavoca "na bhikkhave ayam pujaviseso mayham buddhanubhavena nibbatto, napi 3- nagadevabrahmanubhavena, apica kho pubbe @Footnote: 1 cha.Ma., i. adhivasesi-saddo na dissati @2-2 cha.Ma. panca ca bhikkhusatani pancasatam navayo abhirulha. 3 cha.Ma., i. na

--------------------------------------------------------------------------------------------- page174.

Appamattakapariccaganubhavena nibbatto"ti. Bhikkhu ahamsu "na mayam bhante tam appamattakam pariccagam janama, sadhu no bhagava tatha kathetu, yatha mayam tam janeyyama"ti. Bhagava aha:- bhutapubbam bhikkhave takkasilayam sankho nama brahmano ahosi, tassa putto susimo 1- nama manavo. So solasavassuddesiko vayena, ekadivasam pitaram upasankamitva abhivadetva ekamantam atthasi, atha tam pita aha "kim tata susima"ti. So aha "icchamaham tata baranasim gantva sippam uggahetun"ti. "tenahi tata susima asuko nama brahmano mama sahayako, tassa santikam gantva ugganhahi"ti kahapanasahassam adasi. So tam gahetva matapitaro abhivadetva anupubbena baranasim gantva upacarayuttena vidhina acariyam upasankamitva abhivadetva attanam nivedesi. Acariyo "mama sahayakassa putto"ti manavam sampaticchitva sabbam pahuneyyamakasi. 2- So addhanakilamatham pativinodetva 3- tam kahapanasahassam acariyassa padamule thapetva sippam uggahetum okasam yaci, acariyo okasam katva ugganhapesi. So lahunca ganhanto bahunca ganhanto gahitagahitanca suvannabhajane pakkhittatelamiva avinassamanam dharento dvadasavassikam sippam katipayamaseneva pariyosapesi. So sajjhayam karonto adimajjhamyeva passati, no pariyosanam. Atha acariyam upasankamitva aha "imassa sippassa adimajjhameva passami, pariyosanam na passami"ti. Acariyo aha "ahampi tata evameva"ti. Atha ko acariya imassa sippassa pariyosanam janatiti. Isipatane tata isayo atthi, te janeyyunti. Te upasankamitva pucchami acariyati. Puccha tata yathasukhanti. So isipatanam gantva paccekabuddhe upasankamitva pucchi "api bhante pariyosanam janatha"ti. Ama avuso janamati. Tam mampi sikkhapethati. Tena havuso pabbajjahi, na sakka apabbajitena sikkhitunti. 4- Sadhu bhante pabbajetha mam @Footnote: 1 cha.Ma. susimo evamuparipi 2 cha.Ma. pahuneyyavattamakasi 3 cha.Ma. vinodetva @4 cha.Ma. sikkhapetunti

--------------------------------------------------------------------------------------------- page175.

Tatha icchatha, 1- tam katva pariyosanam janapethati. Te tam pabbajetva kammatthane niyojetum asamattha "evante nivasetabbam, evante 2- parupitabban"ti- adina nayena abhisamacarikam sikkhapesum. So tattha sikkhanto upanissayasampannatta nacireneva paccekabodhim abhisambujjhi. Sakalabaranasiyam "susimo paccekabuddho jato"ti 3- pakato ahosi labhaggayasaggappatto sampannaparivaro. So appayukasamvattanikassa kammassa katatta nacireneva parinibbayi, tassa paccekabuddha ca mahajanakayo ca sarirakiccam katva dhatuyo gahetva nagaradvare thupam patitthapesum. Atha kho sankho brahmano "putto me ciram gato, tassa 4- pavattim na janami"ti puttam datthukamo takkasilaya nikkhamitva anupubbena baranasim patva 5- mahajanakayam sannipatitam disva "addha bahusu janakayesu 6- ekopi me puttassa pavattim janissatiti cintento tattha 7- upasankamitva pucchi "susimo nama manavo idha agato atthi, api nu tassa pavattim janatha"ti. Te "ama brahmana janama, imasmim nagare brahmanassa santike tinnam vedanam paragu hutva paccekabuddhanam santike pabbajitva paccekabuddho hutva anupadisesaya nibbanadhatuya parinibbayi, ayamassa thupo patitthapito"ti ahamsu. So bhumim hatthena paharitva roditva ca paridevitva ca tam cetiyanganam gantva tinani uddharitva uttarasatakena valikam 8- anetva paccekabuddhacetiyangane akiritva 9- kamandalutodakena samantato bhumim paripphosetva 10- vanapupphehi pujam katva uttarasatakena patakam aropetva thupassa upari attano chattam bandhitva pakkamiti. Evam atitam desetva tam jatakam paccuppannena anusamsandhento 11- bhikkhunam dhammam 12- kathesi "siya kho pana vo bhikkhave evamassa `anno nuna tena samayena sankho brahmano ahosi'ti, na kho panetam evam datthabbam, @Footnote: 1 cha.Ma. va mam, yam va icchatha 2 cha.Ma. evam 3 cha.Ma. "susimapaccekabuddho"ti @4 cha.Ma. cassa 5 cha.Ma. gantva 6 cha.Ma. ayam saddo na dissati @7 cha.Ma. ayam saddo na dissati 8 cha.Ma. valukam 9 cha.Ma. okiritva @10 cha.Ma., i. paripphositva 11 cha.Ma., i. anusandhento 12 cha.Ma., i. dhammakatham

--------------------------------------------------------------------------------------------- page176.

Ahantena samayena sankho brahmano ahosim. Maya susimassa paccekabuddhassa cetiyangane tinani uddharitani, 1- tassa me kammassa nissandena atthayojanamaggam vihatakhanukantakam 2- katva samam suddhamakamsu. Maya tattha valika 3- okinna, tassa me nissandena atthayojane magge valikam 4- okirimsu. Maya tattha vanakusumehi puja kata, tassa me nissandena navayojane magge thale ca udake ca nanapupphehi pupphasantharam akamsu. Maya tattha kamandaludakena bhumi paripphosita, tassa me nissandena vesaliyam pokkharavassam vassi. Maya tasmim cetiye pataka aropita, chattanca bandham, 5- tassa me nissandena yava akanitthabhavana pataka ca aropita, chattatichattani ca ussitani. Iti kho bhikkhave ayam mayham pujaviseso neva buddhanubhavena nibbatto, na nagadevabrahmanubhavena, apica kho appamattakapariccaganubhavena nibbatto"ti dhammakathaya pariyosane imam gatham abhasi:- "mattasukhapariccaga passe ce vipulam sukham. Caje mattasukham dhiro sampassam vipulam sukhan"ti. 6- Paramatthajotikaya khuddakapathatthakathaya ratanasuttavannana. Nitthita. ---------- @Footnote: 1 cha.Ma., i. uddhatani 2 cha.Ma., i. vigatakhanukantakam 3 cha.Ma. valuka @4 cha.Ma. valukam 5 cha.Ma. baddham 6 khu. dhamMa. 25/290/67 attano pubbakammavatthu


             The Pali Atthakatha in Roman Book 17 page 171-176. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=17&A=4531&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=17&A=4531&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=7              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=73              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=78              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=78              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]