ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 17 : PALI ROMAN Khuddaka.A. (paramatthajo.)

         Idani jahitadhammassa dassanattham aha "sakkayaditthi vicikicchitanca,
silabbatam vapi yadatthi kinci"ti. Tattha sati kaye vijjamane upadanakkhandha-
pancakakhye kaye visativatthuka ditthi sakkayaditthi, sati va tattha kaye ditthitipi
sakkayaditthi, yathavuttappakare kaye vijjamana ditthiti attho. Satiyeva va kaye
ditthitipi sakkayaditthi, yathavuttappare kaye vijjamane rupadisankhato attati
evampavatta ditthiti attho. Tassa ca pahinatta sabbaditthigatani pahinaniyeva
honti. Sapi 1- nesam mulam. Sabbakilesabyadhivupasamanato panna "cikicchitan"ti
vuccati, tam pannaya cikicchitam ito vigatam, tato va pannacikicchita idam vigatanti
vicikicchitam. "satthari kankhati"tiadina 2- nayena vuttaya atthavatthukaya vimatiya
etam adhivacanam. Tassa ca pahinatta sabbanipi vicikicchitani pahinani honti. Tanhi
tesam mulam. "ito bahiddha samanabrahmananam `silena suddhi, vatena suddhi"ti
evamadisu 3- agatam gosilakukkurasiladikam nanavidham 4- silam govatakukkuravatadikanca
vattam 5- silabbatanti vuccati. Tassa pahinatta sabbampi 6- naggiyamundikadi-
amaratapam 6- pahinam hoti. Tanhi tassa mulam, tena 7- sabbadavasane 8- vuttam
"yadatthi kinci"ti. Dukkhadassanasampadaya cettha sakkayaditthi pahiyati, 9- samudaya-
dassanasampadaya vicikicchitam pahiyati, 9- maggadassananibbanadassanasampadaya silabbatam
pahiyatiti vinnatabbam.
                       Catuhapayehiti gathavannana
         [11] Evamassa kilesavattappahanam dassetva idani tasmim kilesavatte
sati yena vipakavattena bhavitabbam, tappahana tassapi pahanam dipento aha
"catuhapayehi ca vippamutto"ti. Tattha cattaro apaya nama nirayatiracchanagata-
pittivisayaasurakaya. Tehi esa satta bhave upadiyantopi 10- vippamuttoti attho.
@Footnote: 1 cha.Ma. sa hi  2 abhi. sangani. 34/1008/242, abhi. vibhanga. 35/915/446
@3 abhi. sangani. 34/1222/280, abhi. vibhanga. 35/938/457  4 cha.Ma. ayam saddo na
@dissati  5 cha.Ma., i. vatam  6 cha.Ma. naggiyamundikaamaratapam  7 cha.Ma. teneva
@8 cha.Ma., i. sabbavasane  9-9 cha.Ma., i. ayam na dissati  10 cha.Ma. adiyantopi
         Evamassa vipakavattappahanam dassetva idani yam imassa 1-
vipakavattassa mulabhutam kammavattam, tassapi pahanam dassento aha "../../bdpicture/chaccabhithanani
abhabbo 2- katunti. Tattha abhithananiti olarikatthanani, tani esa cha abhabbo
katum. Tani ca "atthanametam bhikkhave anavakaso, yam ditthisampanno puggalo mataram
jivita voropeyya"ti adina 3- nayena ekakanipate vuttani matughatapitughata-
arahantaghatalohituppadasamghabhedaannasattharuddesakammaniti veditabbani. Tani hi
kincapi ditthisampasno ariyasavako kunthakipillikampi 4- jivita na voropeti,
apica kho pana puthujjanabhavassa vigarahanattham vuttani. Puthujjano hi aditthisampannatta
eva mahasavajjani 5- abhithananipi karoti, dassanasampanno pana abhabbo tani
katunti. Abhabbaggahanancettha bhavantarepi akaranadassanattham. Bhavantarepi hi esa
attano ariyasavakabhavam ajanantopi dhammataya eva etani va cha papakani
panatipatadini 6- va panca verani annasattharuddesena saha chatthanani na
karoti, yani sandhaya ekacce "../../bdpicture/cha cabhithanani"tipi 7- pathanti. Matamacchagahadayo
cettha ariyasavika gamadarika 8- nidassanam.
         Evam bhagava satta bhave adiyatopi ariyasavakassa annehi
appahinabhavadanehi puggalehi visitthagunabhavavasena 9- samgharatanassa gunam vatva idani
tameva gunam nissaya saccavacanam payunjati "idampi samghe"ti. Tassattho pubbe
vuttanayeneva veditabbo. Imissapi gathaya ana kotisatasahassacakkavalesu
amanussehi patiggahitati.
                       Kincapi soti gathavannana
         [12] Evam satta bhave adiyatopi annehi appahinabhavadanehi
puggalehi visitthagunena samghadhitthanam saccam vatva idani na kevalam dassanasampanno
@Footnote: 1 Ma. yamassa  2 cha.Ma. abhabba
@3 an. ekaka. 20/271/28, Ma. upari. 14/128/114, abhi. vibhanga. 35/809/409-500
@4 cha.Ma., i. kuntha... 5 cha.Ma. evammahasavajjani  6 cha.Ma., i. pakatipanatipatadini
@7 cha.Ma. cha chabhithananitipi. 8 cha.Ma. ariyasavakagamadarakanam, i. ariyasavakadaraka
@9 cha.Ma., i. visitthagunavasena
Cha abhithanani abhabbo katum, kintu appamattakampi papakammam katva tassa
paticchadanayapi abhabboti pamadaviharinopi dassanasampannassa katapaticchadanabhavagunena
vattumaraddho "kincapi so kammam karoti papakan"ti.
         Tassattho:- so dassanasampanno kincapi satisammosena pamadaviharam
agamma yantam bhagavata lokavajjam sanciccatikkamanam 1- sandhaya vuttam "yam maya
savakanam sikkhapadam pannattam, tam mama savaka jivitahetupi natikkamanti"ti, 2- tam
thapetva annam kutikarasahaseyyadim va pannattivajjavitikkamasankhatam buddha-
patikutthampi 3- kayena papakammam karoti, padasodhammam uttarichappanacavaca dhammadesanam
samphappalapapharusavacanadim va vacaya uda cetasa va katthaci lobhadosuppadanam
jatarupadisadiyanam civaradiparibhogesu apaccavekkhanadim va papakammam karoti.
Abhabbo so tassa paticchadaya na so tam "idam akappiyam akaraniyan"ti
janitva muhuttampi paticchadeti,  tam khanam  eva pana satthari va vinnusu va
janitva muhuttampi paticchadeti, tam khanam eva pana satthari va vinnusu va
sabrahmacarisu avikatva yathadhammam patikaroti, "na puna karissami"ti evam
samvaritabbam va samvarati. Kasma? yasma abhabbata ditthapadassa vutta,
evarupampi papakammam katva tassa paticchadaya ditthanibbanapadassa
dassanasampannassa puggalassa abhabbata vuttati attho.
    Katham?
         "seyyathapi bhikkhave daharo kumaro mando uttanaseyyako hatthena
    va padena va angaram akkamitva khippameva patisamharati, evameva kho
    bhikkhave dhammata esa ditthisampannassa puggalassa, kincapi tatharupim
    apattim apajjati, yatharupaya apattiya vutthanam pannayati. Athakho nam
    khippameva satthari va vinnusu va sabrahmacarisu va deseti vivarati
    uttanikaroti, desetva vivaritva uttanikaritva 4- ayatim
    samvaramapajjati"ti. 5-
@Footnote: 1 Ma., Si. sanciccanatikkamanam
@2 vinaYu. cula. 7/385/208, an. atthaka. 23/109(19)/203-4(sya),
@khu.i. 25/45/168 uposathasutta  3 cha.Ma. buddhapatikuttham  4 pali. cha.Ma.,
@i. uttanikatva  5 Ma.mu. 12/496/439 kosambiyasutta
         Evam bhagava pamadaviharinopi dassanasampannassa katapaticchadanabhavagunena
samgharatanassa gunam vatva idani ayatim 1- tameva gunam nissaya saccavacanam
payunjati "idampi samghe"ti. Tassattho pubbe vuttanayeneva veditabbo. Imissapi
gathaya ana kotisatasahassacakkavalesu amanussehi patiggahitati.
                       Vanappagumbeti gathavannana
         [13] Evam samghapariyapannanam puggalanam tena tena gunappakarena
samghadhitthanam saccam vatva idani yvayam bhagavata ratanattayagunam dipentena idha
sankhepena annattha ca vittharena pariyattidhammo desito, tena puna 2-
buddhadhitthanam saccam vattumaraddho "vanappagumbe yatha phussitagge"ti. Tattha
asannasannivesavavatthitanam rukkhanam samuho vanam, mulasarapheggutacasakhapalasehi
pabuddho 3- gumbo pagumbo, vane pagumbo 4- vanappagumbo. Svayam "vanappagumbe"ti
vutto, evampi hi vanasandoti 5- vattum labbhati "atthi savitakkasavicarepi, atthi
avitakkaavicaramattepi, sukhe dukkhe jive"tiadisu 6- viya. Yathati upamavacanam. 7-
Phussitani aggani assati phussitaggo, sabbasakhapasakhasu sanjatapupphoti attho.
So  pubbe vuttanayeneva "phussitagge"ti vutto. Gimhanamase pathamasmim gimheti
ye cattaro gimhamasa, 8- tesam catunnam gimhanam 9- ekasmim mase. Katamasmim mase
iti ce? pathamasmim gimhe, citramaseti attho. So hi "pathamagimho"ti ca
"balavassano"ti pavuccati. 10- Tato param padatthato pakatameva.
         Ayampanettha pindattho:- yatha pathamagimhanamake balavassane 11-
nanavidharukkhagahane 12- vane supupphitaggasakho 13- tarunarukkhagacchapariyayanamo pagumbo
ativiya sassiriko hoti, evameva 14- khandhayatanadihi satipatthanasammappadhanadihi
@Footnote: 1 cha.Ma. ayam saddo na dissati  2 cha.Ma., i. tampi nissaya puna...
@3 cha.Ma., i. pavuddho  4 cha.Ma. vanassa, vane va pagumbo
@5 cha.Ma. ayam saddo na dissati  6 di.Si. 9/174/56, Ma.Ma. 13/228/202
@7 Si. opammavacanam  8 cha.Ma. gimhanam masa
@9 cha.Ma. gimhamasanam  10 balavasantoti ca vuccati  11 balavasante
@12 Ma.Si. nanavidharukkhe gahane vane  13 Ma. suphussitaggasakho  14 Si. evametam
Silasamadhikkhandhadihi va nanappakarehi atthappabhedasupupphehi 1- ativiya
sassirikatta tathupamam nibbanagamimaggadipanato nibbanagamim pariyattidhammavaram neva
labhahetu na sakkaradihetu, kevalantu mahakarunaya abbhussahitamanaso 2- sattanam paramam
hitaya adesayiti. Paramam hitayati ettha ca gathabandhasukhattham anunasiko. Ayam
panattho:- paramahitaya nibbanaya adesayiti.
         Evam bhagava imam supupphitaggavanappagumbasadisam pariyattidhammam vatva idani
tameva gunam 3- nissaya buddhadhitthanam saccavacanam payunjati "idampi buddhe"ti.
Tassattho pubbe vuttanayeneva veditabbo. Kevalantu 4- idampi yathavuttappakara-
pariyattidhammasankhatam buddharatanam 5- panitanti 5- evam yojetabbam. Imissapi gathaya
ana kotisatasahassacakkavalesu amanussehi patiggahitati.
                      Varo  varannuti gathavannana
         [14] Evam bhagava pariyattidhammena buddhadhitthanam saccam vatva
idani lokuttaradhammena vattumaraddho "varo varannu"ti. Tattha varoti
panitadhimuttikehi icchito 6- "aho vata mayampi evarupa assama"ti, varagunayogato
va varo uttamo setthoti attho. Varannuti nibbanannu. Nibbananhi
sabbadhammanam uttamatthena varam, tancesa bodhimule sayam pativijjhitva annasi.
Varadoti pancavaggiyabhaddavaggiyajatiladinam annesanca devamanussanam nibbedhabhagiyam
va vasanabhagiyam va varadhammamadasiti 7- attho. Varaharoti varassa maggassa
aharatta 8- varaharoti vuccati. So hi bhagava dipankaratoppabhuti samatimsa paramiyo
purento pubbakehi sammasambuddhehi anuyatam puranam maggavaramahari, tena
"varaharo"ti vuccati.
         Apica sabbannutananapatilabhena varo, nibbanasacchikiriyaya varannu,
sattanam vimuttisukhadanena varado, uttamapatipadaharanena varaharo, etehi
lokuttaragunehi adhikassa kassaci gunassa abhavato anuttaro.
@Footnote: 1 cha.Ma. atthappabhedappphehi  2 cha.Ma. abbhussahitahadayo
@3 cha.Ma., i. ayam saddo na dissati  4 cha.Ma., i. kevalam pana  5-5 cha.Ma. buddhe ratanam
@panitanti  6 Ma. icchitabbato  7 cha.Ma., i. nibbedhabhagiyavasanabhagiyavaradhammadayiti
@8 cha.Ma., i. ahatatta
         Aparo nayo:- varo upasamadhitthanaparipuranena, varannu pannadhitthanaparipuranena,
varado cagadhitthanaparipuranena, varaharo saccadhitthanaparipuranena,
varam maggasaccamahariti. Tatha varo punnussayena, varannu pannussayena, varado
buddhabhavatthikanam tadupayasampadanena, varaharo paccekabuddhabhavatthikanam
tadupayaharanena, anuttaro tattha tattha asadisataya, attana va anacariyako hutva
paresam va 1- acariyabhavena, dhammavaram adesayi savakabhavatthikanam tadatthaya
svakkhatatadigunayuttassa dhammavarassa desanato. Sesam vuttanayamevati.
         Evam bhagava navavidhena lokuttaradhammena attano gunam vatva idani
tameva gunam nissaya buddhadhitthanam saccavacanam payunjati "idampi buddhe"ti.
Tassattho pubbe vuttanayeneva veditabbo. Kevalantam yam 2- varam lokuttaradhammam esa
annasi, yanca adasi, yanca ahari, yanca adesesi, 3- idampi buddhe ratanam
panitanti evam yojetabbam. Imissapi gathaya ana kotisatasahassacakkavalesu
amanussehi patiggahitati.
                         Khinanti gathavannana
         [15] Evam bhagava pariyattidhammanca navalokuttaradhammanca nissaya
dvihi gathahi buddhadhitthanam saccam vatva idani ye tam pariyattidhammam assosum,
suttanusareneva 4- patipajjitva navappakarampi lokuttaradhammam adhigamimsu, tesam
anupadisesanibbanappattigunam nissaya puna samghadhitthanam saccam vattumaraddho "khinam
puranan"ti. Tattha khinanti parikkhinam samucchinnam va. 5- Purananti puratanam.
Navanti sampatti 6- vattamanam. Natthi sambhavanti avijjamanapatubhavam. Virattacittati
vitaragacitta. Ayatike bhavasminti anagatamaddhanam punabbhave. Teti yesam khinam
puranam navam natthi sambhavam, ye ca ayatike bhavasmim virattacitta, te khinasava bhikkhu
eva. 7- Khinabijati ucchinnabija. Avirulhichandati virulhiya chandavirahita.
Nibbantiti vijjhayanti. Dhirati dhitisampanna. Yathayampadipoti ayam padipo viya.
@Footnote: 1 cha.Ma., i. va-saddo na dissati  2 cha.Ma. kevalam pana yam  3 cha.Ma. desesi
@4 cha.Ma. sutanusarena ca  5 cha.Ma. khinanti samucchinnam.  6 cha.Ma. sampati
@7 cha.Ma. eva-saddo na dissati
         Kim vuttam hoti? yantam sattanam uppajjitva niruddhampi puranam
atitakalikam kammam tanhasinehassa appahinatta patisandhiaharanasamatthataya 1-
akhinamyeva hoti, tam puranam kammam nesam 2- arahattamaggena tanhasinehassa sositatta
aggina daddhabijamiva ayatim vipakadanasamatthataya khinam. Yanca nesam buddhapujadivasena
idani pavattamanam kammam navanti vuccati, tanca tanhapahaneneva
chinnamulapadapapupphamiva ayatim phaladanasamatthataya yesam natthi sambhavam, ye ca
tanhappahaneneva ayatike bhavasmim virattacitta, te khinasava bhikkhu "kammam
khettam vinnanam bijan"ti 3- ettha vuttapatisandhivinnanassa kammakkhayeneva khinatta
khinabija. Yopi pubbe punabbhavasankhataya virulhaya chando ahosi, tassapi
samudayappahaneneva pahinatta pubbe viya cutikale asambhavena avirulhichanda
dhitisampannatta dhira purimavinnananirodhena 4- yathayampadipo  nibbuto, evam
nibbanti, puna "rupino va arupino va"ti evamadipannattipatham accentiti.
Tasmim kira samaye nagaradevatanam pujanatthaya jalitesu 5- padipesu eko padipo
vijjhayi, tam dassento aha "yathayampadipo"ti.
         Evam bhagava ye tam purimahi dvihi gathahi vuttam pariyattidhammam
assosum, suttanusareneva 6- patipajjitva navappakarampi lokuttaradhammam adhigamimsu,
tesam anupadisesanibbanappattigunam vatta idani tameva gunam nissaya
samghadhitthanam saccavacanam payunjanto desanam samapesi "idampi samghe"ti.
Tassattho pubbe vuttanayeneva veditabbo. Kevalantu 7- idampi yathavuttappakarena
khinasavabhikkhunam nibbanasankhatam samghe ratanam panitanti evam yojetabbam. Imissapi
gathaya ana kotisatasahassacakkavalesu amanussehi patiggahitati.
         Desanapariyosane rajakulassa sotthi ahosi, sabbupaddava vupasamimsu,
caturasitiya panasahassanam dhammabhisamayo ahosi.
@Footnote: 1 Ma. patisandhiarohanasamatthataya  2 cha.Ma. yesam
@3 an. tika. 20/77/217 pathamabhavasutta  4 cha.Ma., i. carimavinnananirodhena
@5 cha.Ma. jalitesu  6 cha.Ma. sutanusarena ca  7 cha.Ma., i. kevalam pana
                       Yanidhati gathattayavannana
         [16] Atha sakko devanamindo "bhagavata ratanattayagunam nissaya
saccavacanam payunjamanena nagarassa sotthi kata, mayapi nagarassa sotthittham 1-
ratanattayagunam nissaya yankinci 2- vattabban"ti cintetva avasane gathattayam
abhasi "yanidha bhutani"ti. Tattha yasma buddho yatha lokahitatthaya ussukkam
apannehi agantabbam, tatha agatato, yatha ca tehi 3- gantabbam, tatha gatato,
yatha ca tehi ajanitabbam. Tatha ajananato, yatha ca janitabbam, tatha
jananato, yanca tatheva hoti, tassa gamanato 4- "tathagato"ti vuccati. Yasma ca
so devamanussehi pupphagandhadinapi 5- bahi nibbattena upakaranena, 6-
dhammanudhammapatipattadina ca attani nibbattena ativiya pujito, tasma sakko
devanamindo sabbam devaparisam attana saddhim sampinditva aha "tathagatam
devamanussapujitam, buddham namassama suvatthi hotu"ti.
         [17] Yasma pana dhamme maggadhammo yatha yuganaddhasamathavipassanabalena 7-
gantabbam kilesapakkhasamucchindanena, 8- tatha gato. 9- Nibbanadhammopi yatha gato 10-
pannaya patividdho sabbadukkhavighataya sampajjati, buddhadihi tatha gato, 11- tasma
"tathagato"ti 12- vuccati. Yasma ca samghopi yatha attahitaya patipannehi
gantabbam tena tena maggena, tatha gatato 13- "tathagato "tveva vuccati. Tasma
avasesagathadvayepi tathagatam dhammam namassama suvatthi hotu, tathagatam samgham
namassama suvatthi hotuti vuttam. Sesam vuttanayamevati.
         Evam sakko devanamindo imam gathattayam bhasitva bhagavantam
padakkhinam katva devapurameva tato saddhim devaparisaya. Bhagava pana tadeva ratanasuttam
dutiyadivasepi desesi, puna caturasitiya panasahassanam dhammabhisamayo ahosi, evam
yava sattamadivase desesi, divase divase tatheva dhammabhisamayo ahosi. Bhagava
@Footnote: 1 Si., i., Ma. sotthattham  2 cha.Ma. kinci  3 i. yatha etehi
@4 cha.Ma. gadanato ca, i. gadanato  5 cha.Ma. pupphagandhadina  6 cha.Ma. upakarakena
@7 cha.Ma. yuganandha...  8 cha.Ma. samucchindantena  9 cha.Ma. tatha gatoti tathagato
@10 Si.,Ma. yathavato  11 cha.Ma. avagato  12 cha.Ma. "tathagato"tveva, i. tatha gato tathagatoti
@13 cha.Ma. gatoti
Addhamasameva vesaliyam viharitva rajunam "gacchama"ti pativedesi, tato rajano
digunena sakkarena puna tihi divasehi bhagavantam gangatiram nayimsu. Gangaya
nibbatta nagarajano cintesum "manussa tathagatassa sakkaram karonti, mayam kim
na karissama"ti suvannarajatamanimaya navayo mapetva suvannarajatamanimaye eva
pallanke pannapetva pancavannapadumasanchannam udakam karitva "amhakam anuggaham
karotha"ti bhagavantam yacimsu. Bhagava adhivasesi. 1- Adhivasetva ratananavamarulho,
panca 2- bhikkhusatani sakam sakam navam aruyhanti. 2- Nagarajano bhagavantam saddhim
bhikkhusamghena nagabhavanam pavesesum. Tatra sudam bhagava sabbarattim nagaparisaya dhammam
desesi, dutiyadivase dibbehi khadaniyabhojaniyehi mahadanam akamsu, bhagava anumoditva
nagabhavana nikkhami.
         Bhummatthadeva "manussa ca naga ca tathagatassa sakkaram karonti,
mayam kim na karissama"ti cintetva vanappagumbarukkhapabbatadisu chattatichattani
ukkhipimsu. Eteneva upayena yava akanitthabrahmabhavanam, tava mahasakkaraviseso
nibbatti. Bimbisaropi licchavihi agatakale katasakkarato dvigunamakasi, pubbe
vuttanayeneva pancahi divasehi bhagavantam rajagaham anesi.
         Rajagahamanuppatte bhagavati pacchabhattam mandalamale sannipatitanam
bhikkhunam ayamantara katha udapadi "aho buddhassa bhagavato anubhavo, yam uddissa
gangaya orato ca parato ca atthayojano bhumibhago ninnanca thalanca samam
katva valikaya okiritva pupphehi sanchanno, yojanappamanam gangaya udakam
nanavannehi padumehi sanchannam, yava akanitthabhavanam, tava chattatichattani
ussitani"ti. Bhagava tam pavattim natva gandhakutito nikkhamitva tamkhananurupena
patihariyena mandalamalam gantva pannatte pavarabuddhasane nisidi. Nisajja kho
bhagava bhikkhu amantesi "kayanuttha bhikkhave etarahi kathaya sannisinna"ti. Bhikkhu
sabbam arocesum. Bhagava etadavoca "na bhikkhave ayam pujaviseso mayham
buddhanubhavena nibbatto, napi 3- nagadevabrahmanubhavena, apica kho pubbe
@Footnote: 1 cha.Ma., i. adhivasesi-saddo na dissati
@2-2 cha.Ma. panca ca bhikkhusatani pancasatam navayo abhirulha.  3 cha.Ma., i. na
Appamattakapariccaganubhavena nibbatto"ti. Bhikkhu ahamsu "na mayam bhante tam
appamattakam pariccagam janama, sadhu no bhagava tatha kathetu, yatha mayam tam
janeyyama"ti.
         Bhagava aha:- bhutapubbam bhikkhave takkasilayam sankho nama brahmano
ahosi, tassa putto susimo 1- nama manavo. So solasavassuddesiko vayena,
ekadivasam pitaram upasankamitva abhivadetva ekamantam atthasi, atha tam pita
aha "kim tata susima"ti. So aha "icchamaham tata baranasim gantva sippam
uggahetun"ti. "tenahi tata susima asuko nama brahmano mama sahayako,
tassa santikam gantva ugganhahi"ti kahapanasahassam adasi. So tam gahetva
matapitaro abhivadetva anupubbena baranasim gantva upacarayuttena vidhina
acariyam upasankamitva abhivadetva  attanam  nivedesi. Acariyo "mama sahayakassa
putto"ti manavam sampaticchitva sabbam pahuneyyamakasi. 2- So addhanakilamatham
pativinodetva 3- tam kahapanasahassam acariyassa padamule thapetva sippam uggahetum
okasam yaci, acariyo okasam katva ugganhapesi.
         So lahunca ganhanto bahunca ganhanto gahitagahitanca suvannabhajane
pakkhittatelamiva avinassamanam dharento dvadasavassikam sippam katipayamaseneva
pariyosapesi. So sajjhayam karonto adimajjhamyeva passati, no pariyosanam. Atha
acariyam upasankamitva aha "imassa sippassa adimajjhameva passami, pariyosanam
na passami"ti. Acariyo aha "ahampi tata evameva"ti. Atha ko acariya
imassa sippassa pariyosanam janatiti. Isipatane tata isayo atthi, te
janeyyunti. Te upasankamitva pucchami acariyati. Puccha  tata yathasukhanti. So
isipatanam gantva paccekabuddhe upasankamitva pucchi "api bhante pariyosanam
janatha"ti. Ama avuso janamati. Tam mampi sikkhapethati. Tena havuso
pabbajjahi, na sakka apabbajitena sikkhitunti. 4- Sadhu bhante pabbajetha mam
@Footnote: 1 cha.Ma. susimo evamuparipi  2 cha.Ma. pahuneyyavattamakasi  3 cha.Ma. vinodetva
@4 cha.Ma. sikkhapetunti
Tatha icchatha, 1- tam katva pariyosanam janapethati. Te tam pabbajetva
kammatthane niyojetum asamattha "evante nivasetabbam, evante 2- parupitabban"ti-
adina nayena abhisamacarikam sikkhapesum. So tattha sikkhanto upanissayasampannatta
nacireneva paccekabodhim abhisambujjhi. Sakalabaranasiyam "susimo paccekabuddho
jato"ti 3- pakato ahosi labhaggayasaggappatto sampannaparivaro. So
appayukasamvattanikassa kammassa katatta nacireneva parinibbayi, tassa paccekabuddha ca
mahajanakayo ca sarirakiccam katva dhatuyo gahetva nagaradvare thupam patitthapesum.
         Atha kho sankho brahmano "putto me ciram gato, tassa 4- pavattim
na janami"ti puttam datthukamo takkasilaya nikkhamitva anupubbena baranasim
patva 5- mahajanakayam sannipatitam disva "addha bahusu janakayesu 6- ekopi me
puttassa pavattim janissatiti cintento tattha 7- upasankamitva pucchi "susimo
nama manavo idha agato atthi, api nu tassa pavattim janatha"ti. Te "ama
brahmana janama, imasmim nagare brahmanassa santike tinnam vedanam paragu
hutva paccekabuddhanam santike pabbajitva paccekabuddho hutva anupadisesaya
nibbanadhatuya parinibbayi, ayamassa thupo patitthapito"ti ahamsu. So bhumim
hatthena paharitva roditva ca paridevitva ca tam cetiyanganam gantva tinani
uddharitva uttarasatakena valikam 8- anetva paccekabuddhacetiyangane
akiritva 9- kamandalutodakena samantato bhumim paripphosetva 10- vanapupphehi pujam
katva uttarasatakena patakam aropetva thupassa upari attano chattam bandhitva
pakkamiti.
         Evam atitam desetva tam jatakam paccuppannena anusamsandhento 11-
bhikkhunam dhammam 12- kathesi "siya kho pana vo bhikkhave evamassa `anno nuna
tena samayena sankho brahmano ahosi'ti, na kho panetam evam datthabbam,
@Footnote: 1 cha.Ma. va mam, yam va icchatha  2 cha.Ma. evam  3 cha.Ma. "susimapaccekabuddho"ti
@4 cha.Ma. cassa  5 cha.Ma. gantva  6 cha.Ma. ayam saddo na dissati
@7 cha.Ma. ayam saddo na dissati  8 cha.Ma. valukam  9 cha.Ma. okiritva
@10 cha.Ma., i. paripphositva  11 cha.Ma., i. anusandhento  12 cha.Ma., i. dhammakatham
Ahantena samayena sankho brahmano ahosim. Maya susimassa paccekabuddhassa
cetiyangane tinani uddharitani, 1- tassa me kammassa nissandena atthayojanamaggam
vihatakhanukantakam 2- katva samam suddhamakamsu. Maya tattha valika 3- okinna, tassa
me nissandena atthayojane magge valikam 4- okirimsu. Maya tattha vanakusumehi
puja kata, tassa me nissandena navayojane magge thale ca udake ca
nanapupphehi pupphasantharam akamsu. Maya tattha kamandaludakena bhumi paripphosita,
tassa me nissandena vesaliyam pokkharavassam vassi. Maya tasmim cetiye pataka
aropita, chattanca bandham, 5- tassa me nissandena yava akanitthabhavana pataka
ca aropita, chattatichattani ca ussitani. Iti kho bhikkhave ayam mayham
pujaviseso neva buddhanubhavena nibbatto, na nagadevabrahmanubhavena, apica
kho appamattakapariccaganubhavena nibbatto"ti dhammakathaya pariyosane imam
gatham abhasi:-
                "mattasukhapariccaga        passe ce vipulam sukham.
                 Caje mattasukham dhiro       sampassam vipulam sukhan"ti. 6-
                       Paramatthajotikaya  khuddakapathatthakathaya
                           ratanasuttavannana. Nitthita.
                               ----------
@Footnote: 1 cha.Ma., i. uddhatani  2 cha.Ma., i. vigatakhanukantakam  3 cha.Ma. valuka
@4 cha.Ma. valukam  5 cha.Ma. baddham  6 khu. dhamMa. 25/290/67 attano pubbakammavatthu



             The Pali Atthakatha in Roman Book 17 page 165-176. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=17&A=4367&modeTY=2              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=17&A=4367&modeTY=2              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=25&i=7              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=25&A=73              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=25&A=78              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=25&A=78              Contents of The Tipitaka Volume 25 http://84000.org/tipitaka/read/?index_25

first pageprevious pagedispage pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]