ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter  
Atthakatha Book 15 : PALI ROMAN An.A. (manoratha.2)

page398.

Maggavajjhatanham samulikam chindi. Vivattayi 1- samyojananti dasavidhampi samyojanam vivattayi ubbattetva pajahi. Sammamanabhisayati hetuna karanena navavidhassa manassa pahanabhisamaya. Antamakasi dukkhassati vattadukkham paricchinnam parivatumam akasi, katva thitoti attho. Iti satthara samyuttamahanikaye rahulovade 2- vipassana kathita, cularahulovadepi 3- vipassana kathita, ambalatthikarame rahulovade 4- daharassa sato musavada veramani kathita, maharahulovade 5- vipassanava kathita. Imasmim anguttaramahanikaye ayam catukotikasunnata nama kathitati. 8. Jambalisuttavannana [178] Atthame santam cetovimuttinti atthannam samapattinam annataram samapattim. Sakkayanirodhanti tebhumikavattasankhatassa sakkayassa nirodham, nibbananti attho. Na pakkhandatiti arammanavasena na pakkhandati. Sesapadesupi eseva nayo. Na patikankhoti na patikankhitabbo. Lepagatenati lepamakkhitena. Imasminca panatthe 6- nadiparam gantukamapurisopammam aharitabbam:- eko kira puriso candasotaya valamacchakulaya nadiya param gantukamo "orimatiram sasankam sappatibhayam, parimatiram khemam appatibhayam, kim nu kho katva param gamissami"ti patipatiya thite attha kakudharukkhe disva "sakka imaya rukkhapatipatiya gantun"ti manam katva "kakudharukkha nama matthasakha honti, sakhaya hattha na santhaheyyun"ti nigrodhapilakkharukkhadinam annatarassa lakhaya 7- hatthapade makkhitva dakkhinahatthena ekam sakham ganhi. Hattho tattheva laggi. Puna vamahatthena dakkhinapadena vamapadenati cattaropi hatthapada tattheva laggimsu. So adhosiro lambamano uparinadiyam deve vutthe punnaya nadiya sote nimuggo kumbhiladinam bhakkho ahosi. @Footnote: 1 Si. avattayi, cha. vivattayi 2 sam.kha. 17/91/108 rahulasutta @3 Ma. u. 14/416/356 cularahulovadasutta 4 Ma.Ma. 13/107/84 cularahulovadasutta @5 Ma.Ma. 13/113/91 maharahulovadasutta 6 cha.Ma. panettha 7 Ma. lepassa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page399.

Tattha nadisotam viya samsarasotam datthabbam, sotassa param gantukamapuriso viya yogavacaro, orimatiram viya sakkayo, parimatiram viya nibbanam, patipatiya thita attha kakudharukkha viya attha samapattiyo, lepagatena hatthena sakhagahanam viya jhanavipassananam paripanthike asodhetva samapattisamapajjanam, catuhi hatthapadehi sakhaya baddhassa olambanam viya pathamajjhane nikantiya laggakalo, uparisote vutthi viya chasu dvaresu kilesanam uppannakalo, nadiya punnaya sote nimuggassa kumbhiladinam bhakkhabhutakalo viya samsarasote nimuggassa catusu apayesu dukkhanubhavanakalo veditabbo. Suddhena hatthenati sudhotena parisuddhahatthena. Imasmimpi atthe tadisameva opammam kattabbam:- tattheva hi param gantukamo puriso "kakudharukkha nama matthasakha, kilitthahatthena ganhantassa hattho parigaleyya"ti hatthapade sudhote katva ekam sakham ganhitva pathamarukkham arulho. Tato otaritva dutiyam .pe. Tato otaritva atthamam, atthamarukkhato 1- otaritva parimatire khemantabhumim gato. Tattha "imehi rukkhehi parimatiram gamissami"ti tassa purisassa cintitakalo viya yogino "attha samapattiyo samapajjitva samapattito vutthaya arahattam ganhissami"ti 2- cintitakalo, suddhena hatthena sakhagahanam viya jhanavipassananam paripanthikadhamme sodhetva samapattisamapajjanam, tattha pathamarukkharohanakalo viya pathamajjhanasamapattikalo, pathamarukkhato oruyha dutiyam arulhakalo viya pathamajjhane nikantiya abaddhassa tato vutthaya dutiyajjhanam samapannakalo .pe. Sattamarukkhato oruyha atthamam arulhakalo viya akincannayatanasamapattiyam nikantiya abaddhassa tato vutthaya nevasannanasannayatanasamapannakalo. Atthamarukkhato oruyha parimam tiram khemantabhumim gatakalo viya nevasannanasannayatane nikantiya 3- abaddhassa samapattito vutthaya sankhare sammasitva arahattam pattakalo veditabbo. @Footnote: 1 Ma. tato 2 cha.Ma. gamissamiti 3 Si. niyantiya

--------------------------------------------------------------------------------------------- page400.

Avijjappabhedam manasikarotiti atthasu thanesu annanabhutaya ghanabahalamahaavijjaya pabhedasankhatam arahattam manasikaroti. Na pakkhandatiti arammanavaseneva na pakkhandati. Jambaliti gamato nikkhantassa mahaudakassa patitthanabhuto mahaavato. Anekavassaganikati gamassa va nagarassa va uppannakaleyeva uppannatta anekani vassaganani 1- uppannaya etissati anekavassaganika. Ayamukhaniti catasso pavisanakandaRa. Apayamukhaniti apayavahanakacchiddani. 2- Na alippabhedo patikankhoti na palippabhedo patikankhitabbo. Na hi tato udakam utthaya palim bhinditva kacavaram gahetva mahasamuddam sampapunati. Imassa panatthassa avibhavanattham uyyanagavesakaopammam aharitabbam. Eko kira nagaravasi 3- kulaputto uyyanam gavesanto nagarato natidure naccasanne mahantam jambalim addasa, so "imasmim thane ramaniyam uyyanam bhavissati"ti sallakkhetva kuddalam adaya cattaripi kandarani pidhaya apavahanakacchiddani vivaritva atthasi. Devo na sammavassi, avasesaudakam apavahanakacchiddena parissavitva gatam. Cammakhandapilotikadini tattheva putikani jatani, panaka santhita, samanta anupagamaniya jata. Upagatanampi nasapute pidhaya pakkamitabbam hoti. So katipahena agantva patikkamma thito oloketva "na sakka upagantun"ti pakkami. Tattha nagaravasi kulaputto viya yogavacaro datthabbo, uyyanam gavesantena gamadvare jambaliya ditthakalo viya catummahabhutikakayo, ayamukhanam pihitakalo viya dhammassavanodakassa aladdhakalo, apayamukhanam vivatkalo viya chadvarikasamvarassa vissatthakalo, devassa samma avutthakalo viya sappayakammatthanassa aladdhakalo, avasesaudakassa apayamukhehi parissavitva gatakalo viya abbhantare gunanam parihinakalo, udakassa utthaya palim bhinditva kacavaram adaya mahasamuddam papunitum @Footnote: 1 Ma. vassagananani 2 apavahanacchiddani. evamuparipi 3 cha.Ma. nagaravasiko

--------------------------------------------------------------------------------------------- page401.

Asamatthakalo viya arahattamaggena avijjapalim bhinditva kilesarasim vidhamitva nibbanam sacchikatum asamatthakalo, cammakhandapilotikadinam tattheva putibhavo viya abbhantare ragadikilesehi paripuritakalo, tassa agantva disva vippatisarino gatakalo viya vattasamangipuggalassa vatte abhiratikalo veditabbo. Alippabhedo patikankhoti palibhedo patikankhitabbo. Tato hi udakam utthaya palim bhinditva kacavaram adaya mahasamuddam papunitum sakkhissatiti attho. Idhapi tadeva opammam aharitabbam. 1- Tattha ayamukhanam vivatakalo viya sappayadhammassavanassa laddhakalo, apayamukhanam pihitakalo viya chasu dvaresu samvarassa paccupatthitakalo, 2- devassa samma vutthakalo viya sappayakammatthanassa laddhakalo, udakavahakassa 3- utthaya palim bhinditva kacavaram adaya mahasamuddam pattakalo viya arahattamaggena avijjam bhinditva akusalarasim vidhamitva arahattam sacchikatakalo, ayamukhehi pavitthena udakena sarassa paripunnakalo viya abbhantare lokuttaradhammehi paripunnakalo, samantato vatim katva rukkhe ropetva uyyanamajjhe pasadam mapetva natakani paccupatthapetva subhojanam bhunjantassa nisinnakalo viya dhammapasadam aruyha nibbanarammanam phalasamapattim appetva nisinnakalo veditabbo. Sesamettha uttanatthameva. Desana pana lokiyalokuttaramissika kathita. 9. Nibbanasuttavannana [179] Navame hanabhagiya sannatiadisu "pathamassa jhanassa labhim kamasahagata sannamanasikara samudacaranti, hanabhagini panna"ti 4- evam abhidhamme vuttanayeneva attho veditabbo. Yathabhutam nappajanantiti yathasabhavato maggananena na jananti. @Footnote: 1 Ma. aharitva kata 2 Ma. patisanthitakalo @3 cha.Ma. udakassa 4 abhi. vi. 35/799/402 catukkaniddesa

--------------------------------------------------------------------------------------------- page402.

10. Mahapadesasuttavannana [180] Dasame bhoganagare viharatiti parinibbanasamaye carikam caranto tam nagaram patva tattha viharati. Anandacetiyeti anandayakkhassa bhavanatthane patitthitavihare. Mahapadeseti mahaokase mahaapadese va, buddhadayo mahante mahante apadisitva vuttani mahakarananiti attho. Neva abhinanditabbanti hatthatutthehi sadhukaram datva pubbeva na sotabbam. 1- Evam kate hi paccha "idam na sameti"ti vuccamanopi "kim pubbeva ayam dhammo, idani na dhammo"ti vatva laddhim na vissajjesi. Nappatikkositabbanti "kim esa balo vadati"ti evam pubbeva na vattabbam. Evam vutte hi vattum yuttayuttampi na vakkhati. Tenaha anabhinanditva appatikkositvati. Padabyanjananiti padasankhatani byanjanani. Sadhukam uggahetvati "imasmim thane pali vutta, imasmim thane attho vutto, imasmim thane anusandhi kathita, imasmim thane pubbaparam kathitan"ti sutthu gahetva. Sutte otaretabbaniti sutte otaritabbani. Vinaye sandassetabbaniti vinaye samsandetabbani. Ettha ca suttanti vinayo vutto. Yathaha "kattha patikkhittam, savatthiyam patikkhittam, suttavibhange"ti. 2- Vinayoti khandhako. Yathaha "kosambiya 3- vinayatisare"ti. Evam vinayapi takampi na pariyadiyati. Ubhatovibhangam pana suttam khandhakaparivara vinayoti evam vinayapitakam pariyadiyati. Athava suttantapitakam suttam, vinayapitakam vinayoti evam dveyeva pitakani pariyadiyanti. Suttantabhidhammapitakani va suttam, vinayapitakam vinayoti evampi tini pitakani na tava pariyadiyanti. Asuttanamakanhi buddhavacanam nama atthi. Seyyathidam? jatakam patisambhida niddeso Suttanipato dhammapadam udanam itivuttakam vimanavatthu petavatthu theragatha therigatha apadananti. Sudinnatthero pana "asuttanamakam buddhavacanam natthi"ti tam sabbam patikkhipitva "tini pitakani suttam, vinayo pana karanan"ti aha. Tato tam karanam dassento idam suttamahari:- @Footnote: 1 Ma. na gahetabbam 2 vi.cu. 7/457/301 sattasatikakkhandhaka 3 cha. ayam patho na dissati

--------------------------------------------------------------------------------------------- page403.

"ye kho tvam gotami dhamme janeyyasi, ime dhamma saragaya samvattanti no viragaya, samyogaya samvattanti no visamyogaya, saupadanaya samvattanti no anupadanaya, mahicchataya samvattanti no appicchataya, asantutthiya samvattanti no santutthiya, kosajjaya samvattanti no viriyarambhaya, sanganikaya samvattanti no pavivekaya, acayaya samvattanti no apacayaya. Ekamsena gotami jayyeasi `neso dhammo neso vinayo netam satthusasanan'ti. 1- Ye ca kho tvam gotami dhamme janeyyasi, ime dhamma viragaya samvattanti no saragaya, visamyogaya samvattanti no samyogaya. Anupadanaya samvattanti no saupadanaya, appicchataya samvattanti no mahicchataya, santutthiya samvattanti no asantutthiya, viriyarambhaya samvattanti no kosajjaya, pavivekaya samvattanti no sanganikaya, apacayaya samvattanti no acayaya. Ekamsena gotami janeyyasi `eso dhammo eso vinayo etam satthusasanan"ti. 1- Tasma sutteti tepitake buddhavacane otaretabbani. Vinayeti ekasmim ragadivinayakarane samsandetabbaniti ayamettha attho. Na ceva sutte otarantiti sutte patipatiya katthaci anagantva jallim 2- utthapetva gulhavessantaragulha- ummaggagulhavinayavedallapitakanam annatarato agatani pannayantiti attho. Evam agatani hi ragadivinaye ca apannayamanani chaddetabbani hontiti. Tena vuttam "iti hidam bhikkhave chaddeyyatha"ti. Etenpayena sabbattha attho veditabbo. Idam bhikkhave catuttham mahapadesam dhareyyathati idam bhikkhave catuttham dhammassa patitthanokasam dhareyyathati. Sancetaniyavaggo tatiyo. @Footnote: 1 vi.cu. 7/406/239 bhikkhunikkhandhaka 2 cha.Ma. challim


             The Pali Atthakatha in Roman Book 15 page 398-403. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_rm.php?B=15&A=9136&modeTY=2&pagebreak=1              อรรถกถาบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=15&A=9136&modeTY=2&pagebreak=1              อ่านอรรถกถาแปลไทย :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=20&i=529              เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/r.php?B=20&A=6232              พระไตรปิฎกฉบับบาลีอักษรไทย :- http://84000.org/tipitaka/read/pali_read.php?B=20&A=6388              The Pali Tipitaka in Roman Character :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_read.php?B=20&A=6388              Contents of The Tipitaka Volume 20 http://84000.org/tipitaka/read/?index_20

first pageprevious pageno pageNumbernext pagelast page chage to ROMAN letter

บันทึก ๖ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๖๑. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]