พระไตรปิฏกเล่มที่ ๒๑ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๓ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต
หน้าที่ ๒๓๓-๒๓๕.

                                                                 พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต [๔. จตุตถปัณณาสก์]
                                                                 ๒. ปฏิปทาวรรค ๗. มหาโมคคัลลานสูตร
๖. อุภยสูตร
ว่าด้วยปฏิปทาที่มีลักษณะเหมือนกันทั้ง ๒ ส่วน
	[๑๖๖] ภิกษุทั้งหลาย ปฏิปทา ๔ ประการนี้
	ปฏิปทา ๔ ประการ อะไรบ้าง คือ
		๑. ทุกขาปฏิปทา ทันธาภิญญา (ปฏิบัติลำบากและรู้ได้ช้า)
		๒. ทุกขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา (ปฏิบัติลำบาก แต่รู้ได้เร็ว)
		๓. สุขาปฏิปทา ทันธาภิญญา (ปฏิบัติสะดวก แต่รู้ได้ช้า)
		๔. สุขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา (ปฏิบัติสะดวกและรู้ได้เร็ว)
	บรรดาปฏิปทา ๔ ประการนั้น ทุกขาปฏิปทา ทันธาภิญญา ปฏิปทานี้บัณฑิต
กล่าวว่าเป็นข้อปฏิบัติต่ำทั้ง ๒ ส่วน คือ ต่ำเพราะการปฏิบัติลำบากและต่ำเพราะ
รู้ได้ช้า ปฏิปทานี้บัณฑิตกล่าวว่าเป็นข้อปฏิบัติต่ำทั้ง ๒ ส่วน
	บรรดาปฏิปทา ๔ ประการนั้น ทุกขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา ปฏิปทานี้บัณฑิต
กล่าวว่าเป็นข้อปฏิบัติต่ำเพราะปฏิบัติลำบาก
	บรรดาปฏิปทา ๔ ประการนั้น สุขาปฏิปทา ทันธาภิญญา ปฏิปทานี้บัณฑิต
กล่าวว่าเป็นข้อปฏิบัติต่ำเพราะรู้ได้ช้า
	บรรดาปฏิปทา ๔ ประการนั้น สุขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา ปฏิปทานี้บัณฑิต
กล่าวว่าเป็นข้อปฏิบัติประณีตทั้ง ๒ ส่วน คือ ประณีตเพราะปฏิบัติสะดวกและ
ประณีตเพราะรู้ได้เร็ว ปฏิปทานี้บัณฑิตกล่าวว่าเป็นข้อปฏิบัติประณีตทั้ง ๒ ส่วน
	ภิกษุทั้งหลาย ปฏิปทา ๔ ประการนี้แล
อุภยสูตรที่ ๖ จบ
๗. มหาโมคคัลลานสูตร
ว่าด้วยปฏิปทาที่เป็นเหตุให้จิตของพระมหาโมคคัลลานะหลุดพ้น
	[๑๖๗] ครั้งนั้นแล ท่านพระสารีบุตรเข้าไปหาท่านพระมหาโมคคัลลานะ
ถึงที่อยู่ ได้สนทนาปราศรัยพอเป็นที่บันเทิงใจ พอเป็นที่ระลึกถึงกันแล้ว จึงนั่ง ณ
ที่สมควร ได้ถามท่านพระมหาโมคคัลลานะว่า
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๑ หน้า : ๒๓๓}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต [๔. จตุตถปัณณาสก์]
                                                                 ๒. ปฏิปทาวรรค ๘. สารีปุตตสูตร
	ท่านโมคคัลลานะ ปฏิปทา ๔ ประการนี้
	ปฏิปทา ๔ ประการ อะไรบ้าง คือ
		๑. ทุกขาปฏิปทา ทันธาภิญญา 	๒. ทุกขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา
		๓. สุขาปฏิปทา ทันธาภิญญา    	๔. สุขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา
	ผู้มีอายุ ปฏิปทา ๔ ประการนี้แล
	บรรดาปฏิปทา ๔ ประการนี้ เพราะอาศัยปฏิปทาข้อไหน จิตของท่านจึง
หลุดพ้นจากอาสวะ ไม่ถือมั่นด้วยอุปาทาน
	ท่านพระมหาโมคคัลลานะตอบว่า ท่านสารีบุตร ปฏิปทา ๔ ประการนี้
	ปฏิปทา ๔ ประการ อะไรบ้าง คือ
		๑. ทุกขาปฏิปทา ทันธาภิญญา 	๒. ทุกขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา
		๓. สุขาปฏิปทา ทันธาภิญญา    	๔. สุขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา
	ผู้มีอายุ ปฏิปทา ๔ ประการนี้แล
	บรรดาปฏิปทา ๔ ประการนี้ เพราะอาศัยทุกขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา๑-
จิตของผมจึงหลุดพ้นจากอาสวะ ไม่ถือมั่นด้วยอุปาทาน
มหาโมคคัลลานสูตรที่ ๗ จบ
๘. สารีปุตตสูตร
ว่าด้วยปฏิปทาที่เป็นเหตุให้จิตของพระสารีบุตรหลุดพ้น
	[๑๖๘] ครั้งนั้นแล ท่านพระมหาโมคคัลลานะเข้าไปหาท่านพระสารีบุตร
ถึงที่อยู่ ได้สนทนาปราศรัยพอเป็นที่บันเทิงใจ พอเป็นที่ระลึกถึงกันแล้ว จึงนั่ง ณ
ที่สมควร ได้ถามท่านพระสารีบุตรว่า
	ท่านสารีบุตร ปฏิปทา ๔ ประการนี้
	ปฏิปทา ๔ ประการ อะไรบ้าง คือ
@เชิงอรรถ :
@๑ หมายถึงการบรรลุอรหัตตมรรคของท่านพระมหาโมคคัลลานะ เป็นทุกขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา
@(องฺ.จตุกฺก.อ. ๒/๑๖๗/๓๙๐)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๑ หน้า : ๒๓๔}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต [๔. จตุตถปัณณาสก์]
                                                                 ๒. ปฏิปทาวรรค ๙. สสังขารสูตร
		๑. ทุกขาปฏิปทา ทันธาภิญญา 	๒. ทุกขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา
		๓. สุขาปฏิปทา ทันธาภิญญา    	๔. สุขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา
	ผู้มีอายุ ปฏิปทา ๔ ประการนี้แล
	บรรดาปฏิปทา ๔ ประการนี้ เพราะอาศัยปฏิปทาข้อไหน จิตของท่านจึง
หลุดพ้นจากอาสวะ ไม่ถือมั่นด้วยอุปาทาน
	ท่านพระสารีบุตรตอบว่า ท่านโมคคัลลานะ ปฏิปทา ๔ ประการนี้
	ปฏิปทา ๔ ประการ อะไรบ้าง คือ
		๑. ทุกขาปฏิปทา ทันธาภิญญา 	๒. ทุกขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา
		๓. สุขาปฏิปทา ทันธาภิญญา    	๔. สุขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา
	ผู้มีอายุ ปฏิปทา ๔ ประการนี้แล
	บรรดาปฏิปทา ๔ ประการนี้ เพราะอาศัยสุขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา๑-
จิตของผมจึงหลุดพ้นจากอาสวะ ไม่ถือมั่นด้วยอุปาทาน
สารีปุตตสูตรที่ ๘ จบ
๙. สสังขารสูตร
ว่าด้วยผู้เป็นสสังขารปรินิพพายีในปัจจุบัน
	[๑๖๙] ภิกษุทั้งหลาย บุคคล ๔ จำพวกนี้ มีปรากฏอยู่ในโลก
	บุคคล ๔ จำพวกไหนบ้าง คือ
		๑. บุคคลบางคนในโลกนี้ เป็นสสังขารปรินิพพายี๒- ในปัจจุบัน
		๒. บุคคลบางคนในโลกนี้เป็นสสังขารปรินิพพายีหลังจากตายแล้ว
@เชิงอรรถ :
@๑ หมายถึงการบรรลุอรหัตตมรรคของท่านพระสารีบุตร เป็นสุขาปฏิปทา ขิปปาภิญญา
@(องฺ.จตุกฺก.อ. ๒/๑๖๘/๓๙๐)
@๒ สสังขารปรินิพพายี หมายถึงพระอนาคามี ผู้บำเพ็ญวิปัสสนากัมมัฏฐานล้วนๆ จนกิเลสสิ้นไปชื่อว่า
@ปรินิพพานโดยต้องใช้ความเพียรมาก (องฺ.จตุกฺก.อ. ๒/๑๖๙/๓๙๐)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๑ หน้า : ๒๓๕}

เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับ มจร. เล่มที่ ๒๑ หน้าที่ ๒๓๓-๒๓๕.
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_page.php?book=21&page=233&pages=3&edition=mcu
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :-
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_read.php?B=21&A=6925
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_line.php?B=21&A=6925#p233
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ 21 :-
https://84000.org/tipitaka/read/?index_21
https://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu21
https://84000.org/tipitaka/english/?index_21