พระไตรปิฏกเล่มที่ ๑๖ พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๘ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
สังยุตตนิกาย นิทานวรรค
หน้าที่ ๓-๔.

                                                                 พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย นิทานวรรค [๑. นิทานสังยุต]
                                                                 ๑. พุทธวรรค ๒. วิภังคสูตร
	เพราะนามรูปดับ สฬายตนะจึงดับ
	เพราะสฬายตนะดับ ผัสสะจึงดับ
	เพราะผัสสะดับ เวทนาจึงดับ
	เพราะเวทนาดับ ตัณหาจึงดับ
	เพราะตัณหาดับ อุปาทานจึงดับ
	เพราะอุปาทานดับ ภพจึงดับ
	เพราะภพดับ ชาติจึงดับ
	เพราะชาติดับ ชรา มรณะ โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส และอุปายาสจึงดับ
	ความดับแห่งกองทุกข์ทั้งมวลนี้ มีได้ด้วยประการฉะนี้’๑-
	พระผู้มีพระภาคได้ตรัสภาษิตนี้แล้ว ภิกษุเหล่านั้นมีใจยินดีต่างชื่นชมพระภาษิต
ของพระผู้มีพระภาคแล้ว
ปฏิจจสมุปปาทสูตรที่ ๑ จบ
๒. วิภังคสูตร
ว่าด้วยการจำแนกปฏิจจสมุปบาท
	[๒] พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ... เขตกรุงสาวัตถี
	“ภิกษุทั้งหลาย เราจักแสดง จักจำแนกปฏิจจสมุปบาทแก่เธอทั้งหลาย
เธอทั้งหลายจงฟัง จงใส่ใจให้ดี เราจักกล่าว”
	ภิกษุเหล่านั้นทูลรับสนองพระดำรัสแล้ว พระผู้มีพระภาคจึงได้ตรัสเรื่องนี้ว่า
@เชิงอรรถ :
@๑ วิ.ม. (แปล) ๔/๑-๓/๒-๖, ที.ม. (แปล) ๑๐/๕๗-๖๑/๓๑-๓๕, ๙๖-๑๑๖/๕๗-๖๖,
@องฺ.ติก. (แปล) ๒๐/๖๒/๒๔๒-๒๔๓, ขุ.ม. (แปล) ๒๙/๒๗/๑๑๓, ขุ.จู. (แปล) ๓๐/๔/๕๕-๕๖,
@อภิ.วิ. (แปล) ๓๕/๒๒๕-๓๕๓/๒๑๙-๓๐๕
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๑๖ หน้า : ๓}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย นิทานวรรค [๑. นิทานสังยุต]
                                                                 ๑. พุทธวรรค ๒. วิภังคสูตร
	‘ภิกษุทั้งหลาย ปฏิจจสมุปบาท เป็นอย่างไร
	คือ เพราะอวิชชาเป็นปัจจัย สังขารจึงมี
	เพราะสังขารเป็นปัจจัย วิญญาณจึงมี
	เพราะวิญญาณเป็นปัจจัย นามรูปจึงมี
	เพราะนามรูปเป็นปัจจัย สฬายตนะจึงมี
	เพราะสฬายตนะเป็นปัจจัย ผัสสะจึงมี
	เพราะผัสสะเป็นปัจจัย เวทนาจึงมี
	เพราะเวทนาเป็นปัจจัย ตัณหาจึงมี
	เพราะตัณหาเป็นปัจจัย อุปาทานจึงมี
	เพราะอุปาทานเป็นปัจจัย ภพจึงมี
	เพราะภพเป็นปัจจัย ชาติจึงมี
	เพราะชาติเป็นปัจจัย ชรา มรณะ โสกะ ปริเทวะ ทุกข์ โทมนัส และอุปายาสจึงมี
ความเกิดขึ้นแห่งกองทุกข์ทั้งมวลนี้ มีได้ด้วยประการฉะนี้
	ชราและมรณะ เป็นอย่างไร
	คือ ความแก่ ความคร่ำคร่า ความมีฟันหลุด ความมีผมหงอก ความมีหนัง
เหี่ยวย่น ความเสื่อมอายุ ความแก่หง่อมแห่งอินทรีย์ ในหมู่สัตว์นั้นๆ ของเหล่าสัตว์
นั้นๆ นี้เรียกว่า ชรา มรณะ เป็นอย่างไร คือ ความจุติ ความเคลื่อนไป ความ
ทำลายไป ความหายไป ความตายกล่าวคือมฤตยู การทำกาละ ความแตกแห่งขันธ์
ความทอดทิ้งร่างกาย ความขาดแห่งชีวิตินทรีย์ของเหล่าสัตว์นั้นๆ จากหมู่สัตว์นั้นๆ
นี้เรียกว่า มรณะ
	ชราและมรณะ ดังพรรณนามาฉะนี้ เรียกว่า ชราและมรณะ
	ชาติ เป็นอย่างไร
	คือ ความเกิด ความเกิดพร้อม ความหยั่งลง ความบังเกิดเฉพาะ ความ
บังเกิดขึ้นเฉพาะ ความปรากฏแห่งขันธ์ ความได้อายตนะ ในหมู่สัตว์นั้นๆ ของ
เหล่าสัตว์นั้นๆ นี้เรียกว่า ชาติ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๑๖ หน้า : ๔}

เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับ มจร. เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๓-๔.
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_page.php?book=16&page=3&pages=2&edition=mcu
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :-
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_read.php?B=16&A=46
https://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_line.php?B=16&A=46#p3
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ 16 :-
https://84000.org/tipitaka/read/?index_16
https://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu16
https://84000.org/tipitaka/english/?index_16