ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ฉบับหลวง   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๕ ภาษาบาลี อักษรไทย พระวินัยปิฎกเล่มที่ ๕ วินย. มหาวคฺโค (๒)
                        วินยปิฏเก มหาวคฺคสฺส
                               ทุติโย ภาโค
                                 ----------
                               จมฺมกฺขนฺธกํ
     [๑]   เตน  สมเยน  พุทฺโธ  ภควา  ราชคเห  วิหรติ  คิชฺฌกูเฏ
ปพฺพเต  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  ราชา  มาคโธ เสนิโย พิมฺพิสาโร
อสีติยา   คามิกสหสฺเสสุ   ๑-   อิสฺสริยาธิปจฺจํ  ๒-  รชฺชํ  กาเรติ  ฯ
เตน   โข  ปน  สมเยน  จมฺปายํ  โสโณ  นาม  โกฬิวิโส  เสฏฺฐิปุตฺโต
สุขุมาโล   โหติ   ฯ   ตสฺส   ปาทตเลสุ  โลมานิ  ชาตานิ  โหนฺติ  ฯ
อถโข  ราชา  มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร  ตานิ  อสีตึ  คามิกสหสฺสานิ
สนฺนิปาตาเปตฺวา   เกนจิเทว   กรณีเยน   โสณสฺส  โกฬิวิสสฺส  สนฺติเก
ทูตํ ปาเหสิ อาคจฺฉตุ โสโณ อิจฺฉามิ โสณสฺส อาคตนฺติ ฯ
     {๑.๑}   อถโข  โสณสฺส  โกฬิวิสสฺส  มาตาปิตโร  โสณํ  โกฬิวิสํ
เอตทโวจุํ  ราชา  เต  ตาต  โสณ  ปาเท  ทกฺขิตุกาโม  มา  โข  ตฺวํ
ตาต  โสณ  เยน  ราชา  เตน  ปาเท  อภิปฺปสาเรยฺยาสิ  รญฺโญ ปุรโต
ปลฺลงฺเกน   นิสีท  นิสินฺนสฺส  เต  ราชา  ปาเท  ทกฺขิสฺสตีติ  ฯ  อถโข
โสณํ  โกฬิวิสํ  สิวิกาย  อาเนสุํ  ฯ  อถโข  โสโณ โกฬิวิโส เยน ราชา
มาคโธ    เสนิโย   พิมฺพิสาโร   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ราชานํ
มาคธํ  เสนิยํ  พิมฺพิสารํ  อภิวาเทตฺวา  รญฺโญ  ปุรโต ปลฺลงฺเกน นิสีทิ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. คามสหสฺเสสุ ฯ  ม. ยุ. อิสฺสราธิปจฺจํ ฯ
อทฺทสา  ๑-  โข  ราชา  มาคโธ  เสนิโย พิมฺพิสาโร โสณสฺส โกฬิวิสสฺส
ปาทตเลสุ  โลมานิ  ชาตานิ  ฯ  [๒]-  อถโข  ราชา  มาคโธ เสนิโย
พิมฺพิสาโร  ตานิ  อสีตึ  คามิกสหสฺสานิ  ทิฏฺฐธมฺมิเก  อตฺเถ  อนุสาสิตฺวา
อุยฺโยเชสิ   ตุเมฺห  ขฺวตฺถ  ภเณ  มยา  ทิฏฺฐธมฺมิเก  อตฺเถ  อนุสาสิตา
คจฺฉถ   ภควนฺตํ  ๓-  ปยิรูปาสถ  โส  โน  ภควา  สมฺปรายิเก  อตฺเถ
อนุสาสิสฺสตีติ   ฯ   อถโข  ตานิ  อสีติ  คามิกสหสฺสานิ  เยน  คิชฺฌกูโฏ
ปพฺพโต เตนุปสงฺกมึสุ ฯ
     {๑.๒}   เตน  โข ปน สมเยน อายสฺมา สาคโต ภควโต อุปฏฺฐาโก
โหติ   ฯ   อถโข   ตานิ   อสีติ  คามิกสหสฺสานิ  เยนายสฺมา  สาคโต
เตนุปสงฺกมึสุ   อุปสงฺกมิตฺวา   อายสฺมนฺตํ   สาคตํ   เอตทโวจุํ   อิมานิ
ภนฺเต   อสีติ   คามิกสหสฺสานิ   อิธูปสงฺกนฺตานิ  ๔-  ภควนฺตํ  ทสฺสนาย
สาธุ   มยํ  ภนฺเต  ลเภยฺยาม  ภควนฺตํ  ทสฺสนายาติ  ฯ  เตนหิ  ตุเมฺห
อายสฺมนฺโต  มุหุตฺตํ  อิเธว  ตาว  โหถ  ยาวาหํ  ภควนฺตํ ปฏิเวเทมีติ ฯ
อถโข   อายสฺมา   สาคโต   เตสํ   อสีติยา   คามิกสหสฺสานํ   ปุรโต
เปกฺขมานานํ   ปาฏิกาย   นิมฺมุชฺชิตฺวา   ภควโต   ปุรโต   อุมฺมุชฺชิตฺวา
ภควนฺตํ     เอตทโวจ     อิมานิ    ภนฺเต    อสีติ    คามิกสหสฺสานิ
อิธูปสงฺกนฺตานิ     ๕-     ภควนฺตํ    ทสฺสนาย    ยสฺสทานิ    ภนฺเต
ภควา   กาลํ   มญฺญตีติ   ฯ   เตนหิ   ตฺวํ   สาคต  วิหารปฺปจฺฉายายํ
อาสนํ     ปญฺญาเปหีติ     ฯ    เอวํ    ภนฺเตติ    โข    อายสฺมา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อทฺทส ฯ  โป. ทิสฺวาน ฯ  ม. ยุ. ตํ ภควนฺตํ ฯ
@๔-๕ ม. อิธูปสงฺกมนฺตานิ ฯ
สาคโต    ภควโต    ปฏิสฺสุณิตฺวา   ปีฐํ   คเหตฺวา   ภควโต   ปุรโต
นิมฺมุชฺชิตฺวา    เตสํ   อสีติยา   คามิกสหสฺสานํ   ปุรโต   เปกฺขมานานํ
ปาฏิกาย    อุมฺมุชฺชิตฺวา    วิหารปฺปจฺฉายายํ   อาสนํ   ปญฺญาเปสิ   ฯ
อถโข    ภควา    วิหารา   นิกฺขมิตฺวา   วิหารปฺปจฺฉายายํ   ปญฺญตฺเต
อาสเน   นิสีทิ   ฯ   อถโข  ตานิ  อสีติ  คามิกสหสฺสานิ  เยน  ภควา
เตนุปสงฺกมึสุ     อุปสงฺกมิตฺวา    ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ
นิสีทึสุ    ฯ    อถโข   ตานิ   อสีติ   คามิกสหสฺสานิ   อายสฺมนฺตํเยว
สาคตํ สมนฺนาหรนฺติ โน ตถา ภควนฺตํ ฯ
     {๑.๓}   อถโข   ภควา  เตสํ  อสีติยา  คามิกสหสฺสานํ  เจตสา
เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย     อายสฺมนฺตํ     สาคตํ    อามนฺเตสิ    เตนหิ
ตฺวํ    สาคต    ภิยฺโยโส   มตฺตาย   อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ   อิทฺธิปาฏิหาริยํ
ทสฺเสหีติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข  อายสฺมา  สาคโต ภควโต ปฏิสฺสุณิตฺวา
เวหาสํ    อพฺภุคฺคนฺตฺวา    อากาเส   อนฺตลิกฺเข   จงฺกมติปิ   ติฏฺฐติปิ
นิสีทติปิ   เสยฺยํปิ  กปฺเปติ  ปธูปายติปิ  ๑-  ปชฺชลติปิ  อนฺตรธายติปิ  ฯ
อถโข  อายสฺมา  สาคโต  อากาเส อนฺตลิกฺเข อเนกวิหิตํ อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ
อิทฺธิปาฏิหาริยํ   ทสฺเสตฺวา  ภควโต  ปาเทสุ  สิรสา  นิปติตฺวา  ภควนฺตํ
เอตทโวจ  สตฺถา  เม  ภนฺเต  ภควา  สาวโกหมสฺมิ  สตฺถา  เม ภนฺเต
ภควา   สาวโกหมสฺมีติ  ฯ  อถโข  ตานิ  อสีติ  คามิกสหสฺสานิ  อจฺฉริยํ
วต  โภ  อพฺภุตํ  วต  โภ  สาวโก  หิ  ๒-  นาม เอวํมหิทฺธิโก ภวิสฺสติ
เอวํมหานุภาโว    อโห    นูน   สตฺถาติ   ภควนฺตํเยว   สมนฺนาหรนฺติ
@เชิงอรรถ:  ม. ธูมายติปิ ฯ ยุ. ธูปายติปิ ฯ  ม. ยุ. ปิ ฯ
โน   ตถา   อายสฺมนฺตํ   สาคตํ   ฯ   อถโข   ภควา  เตสํ  อสีติยา
คามิกสหสฺสานํ      เจตสา      เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย      อนุปุพฺพีกถํ
กเถสิ    เสยฺยถีทํ    ทานกถํ    สีลกถํ   สคฺคกถํ   กามานํ   อาทีนวํ
โอการํ  สงฺกิเลสํ  เนกฺขมฺเม  อานิสํสํ  ปกาเสสิ  ฯ  ยทา  เต  ภควา
อญฺญาสิ     กลฺลจิตฺเต     มุทุจิตฺเต     วินีวรณจิตฺเต     อุทคฺคจิตฺเต
ปสนฺนจิตฺเต    อถ    ยา    พุทฺธานํ   สามุกฺกํสิกา   ธมฺมเทสนา   ตํ
ปกาเสสิ ทุกฺขํ สมุทยํ นิโรธํ มคฺคํ ฯ
     {๑.๔}   เสยฺยถาปิ  นาม  สุทฺธํ  วตฺถํ  อปคตกาฬกํ สมฺมเทว รชนํ
ปฏิคฺคเณฺหยฺย    เอวเมว   เตสํ   อสีติยา   คามิกสหสฺสานํ   ตสฺมึเยว
อาสเน    วิรชํ    วีตมลํ   ธมฺมจกฺขุํ   อุทปาทิ   ยงฺกิญฺจิ   สมุทยธมฺมํ
สพฺพนฺตํ   นิโรธธมฺมนฺติ   ฯ   เต   ทิฏฺฐธมฺมา   ปตฺตธมฺมา  วิทิตธมฺมา
ปริโยคาฬฺหธมฺมา     ติณฺณวิจิกิจฺฉา     วิคตกถํกถา    เวสารชฺชปฺปตฺตา
อปรปฺปจฺจยา   สตฺถุ   สาสเน   ภควนฺตํ   เอตทโวจุํ  อภิกฺกนฺตํ  ภนฺเต
อภิกฺกนฺตํ   ภนฺเต   เสยฺยถาปิ   ภนฺเต   นิกฺกุชฺชิตํ   วา   อุกฺกุชฺเชยฺย
ปฏิจฺฉนฺนํ  วา  วิวเรยฺย  มูฬฺหสฺส  วา  มคฺคํ  อาจิกฺเขยฺย อนฺธกาเร วา
เตลปฺปชฺโชตํ  ธาเรยฺย  จกฺขุมนฺโต  รูปานิ  ทกฺขนฺตีติ  เอวเมว  ภควตา
อเนกปริยาเยน   ธมฺโม   ปกาสิโต  เอเต  มยํ  ภนฺเต  ภควนฺตํ  สรณํ
คจฺฉาม    ธมฺมญฺจ    ภิกฺขุสงฺฆญฺจ   อุปาสเก   โน   ภควา   ธาเรตุ
อชฺชตคฺเค ปาณุเปเต สรณงฺคเตติ ฯ
     [๒]   อถโข   โสณสฺส   โกฬิวิสสฺส  เอตทโหสิ  ยถา  ยถา  โข
อหํ    ภควตา    ธมฺมํ    เทสิตํ   อาชานามิ   นยิทํ   สุกรํ   อคารํ
อชฺฌาวสตา    เอกนฺตปริปุณฺณํ    เอกนฺตปริสุทฺธํ   สงฺขลิขิตํ   พฺรหฺมจริยํ
จริตุํ    ยนฺนูนาหํ    เกสมสฺสุํ    โอหาเรตฺวา    กาสายานิ   วตฺถานิ
อจฺฉาเทตฺวา   อคารสฺมา   อนคาริยํ   ปพฺพเชยฺยนฺติ   ฯ  อถโข  ตานิ
อสีติ    คามิกสหสฺสานิ    ภควโต   ภาสิตํ   อภินนฺทิตฺวา   อนุโมทิตฺวา
อุฏฺฐายาสนา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกมึสุ ฯ
     {๒.๑}   อถโข   โสโณ   โกฬิวิโส   อจิรปกฺกนฺเตสุ   อสีติยา
คามิกสหสฺเสสุ    เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ
อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺโน  โข  โสโณ
โกฬิวิโส   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   ยถา   ยถาหํ  ภนฺเต  ภควตา  ธมฺมํ
เทสิตํ   อาชานามิ   นยิทํ   สุกรํ   อคารํ  อชฺฌาวสตา  เอกนฺตปริปุณฺณํ
เอกนฺตปริสุทฺธํ    สงฺขลิขิตํ    พฺรหฺมจริยํ    จริตุํ    อิจฺฉามหํ   ภนฺเต
เกสมสฺสุํ   โอหาเรตฺวา   กาสายานิ  วตฺถานิ  อจฺฉาเทตฺวา  อคารสฺมา
อนคาริยํ    ปพฺพชิตุํ   ปพฺพาเชตุ   มํ   ภนฺเต   ภควาติ   ฯ   อลตฺถ
โข   โสโณ  โกฬิวิโส  ภควโต  สนฺติเก  ปพฺพชฺชํ  อลตฺถ  อุปสมฺปทํ  ฯ
อจิรุปสมฺปนฺโน   จ   ปนายสฺมา   โสโณ   สีตวเน   วิหรติ   ฯ  ตสฺส
อจฺจารทฺธวิริยสฺส   จงฺกมโต   ปาทา   ภิชฺชึสุ   ฯ   จงฺกโม  โลหิเตน
ผุฏฺโฐ   ๑-   โหติ   เสยฺยถาปิ   ควาฆาตนํ   ฯ   อถโข  อายสฺมโต
โสณสฺส   รโหคตสฺส   ปฏิสลฺลีนสฺส   เอวํ  เจตโส  ปริวิตกฺโก  อุทปาทิ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ผุโฏ ฯ
เย   โข   เกจิ   ภควโต   สาวกา  อารทฺธวิริยา  วิหรนฺติ  อหนฺเตสํ
อญฺญตโร   อถ   จ   ปน   เม  นานุปาทาย  อาสเวหิ  จิตฺตํ  วิมุจฺจติ
สํวิชฺชนฺติ  โข  ปน  เม  กุเล  โภคา  สกฺกา  โภเค  จ ภุญฺชิตุํ ปุญฺญานิ
จ   กาตุํ   ยนฺนูนาหํ   หีนายาวตฺติตฺวา   โภเค  จ  ภุญฺเชยฺยํ  ปุญฺญานิ
จ กเรยฺยนฺติ ฯ
     {๒.๒}   อถโข ภควา อายสฺมโต โสณสฺส เจตสา เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย
เสยฺยถาปิ   นาม   พลวา   ปุริโส   สมฺมิญฺชิตํ   วา  พาหํ  ปสาเรยฺย
ปสาริตํ    วา    พาหํ   สมฺมิญฺเชยฺย   เอวเมว   คิชฺฌกูเฏ   ปพฺพเต
อนฺตรหิโต   สีตวเน   ปาตุรโหสิ  ฯ  อถโข  ภควา  สมฺพหุเลหิ  ภิกฺขูหิ
สทฺธึ   เสนาสนจาริกํ   อาหิณฺฑนฺโต   เยนายสฺมโต   โสณสฺส   จงฺกโม
เตนุปสงฺกมิ   ฯ  อทฺทสา  ๑-  โข  ภควา  อายสฺมโต  โสณสฺส  จงฺกมํ
โลหิเตน   ผุฏฺฐํ  ๒-  ทิสฺวาน  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  กสฺส  นฺวายํ  ภิกฺขเว
จงฺกโม   โลหิเตน   ผุฏฺโฐ   เสยฺยถาปิ   ควาฆาตนนฺติ  ฯ  อายสฺมโต
ภนฺเต   โสณสฺส   อจฺจารทฺธวิริยสฺส   จงฺกมโต  ปาทา  ภิชฺชึสุ  ตสฺสายํ
จงฺกโม โลหิเตน ผุฏฺโฐ เสยฺยถาปิ ควาฆาตนนฺติ ฯ
     {๒.๓}   อถโข  ภควา  เยนายสฺมโต  โสณสฺส วิหาโร เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา    ปญฺญตฺเต    อาสเน    นิสีทิ    ฯ   อายสฺมาปิ   โข
โสโณ    ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ
นิสินฺนํ   โข   อายสฺมนฺตํ   โสณํ   ภควา   เอตทโวจ  นนุ  เต  โสณ
รโหคตสฺส    ปฏิสลฺลีนสฺส    เอวํ    เจตโส    ปริวิตกฺโก    อุทปาทิ
เย    โข    เกจิ    ภควโต    สาวกา    อารทฺธวิริยา    วิหรนฺติ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อทฺทส ฯ  ม. ยุ. ผุฏํ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ
อหนฺเตสํ    อญฺญตโร   อถ   จ   ปน   เม   นานุปาทาย   อาสเวหิ
จิตฺตํ   วิมุจฺจติ   สํวิชฺชนฺติ   โข   ปน   เม   กุเล   โภคา   สกฺกา
โภเค   จ   ภุญฺชิตุํ   ปุญฺญานิ   จ   กาตุํ   ยนฺนูนาหํ  หีนายาวตฺติตฺวา
โภเค   จ   ภุญฺเชยฺยํ   ปุญฺญานิ  จ  กเรยฺยนฺติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  ฯ
ตํ   กึ   มญฺญสิ   โสณ   กุสโล   ตฺวํ   ปุพฺเพ   อาคาริกภูโต  วีณาย
ตนฺติสฺสเรติ   ฯ   เอวํ   ภนฺเตติ   ฯ   ตํ   กึ   มญฺญสิ  โสณ  ยทา
เต   วีณาย   ตนฺติโย  อจฺจายิกา  ๑-  โหนฺติ  อปินุ  เต  วีณา  ตสฺมึ
สมเย   สรวตี  วา  โหติ  กมฺมญฺญา  วาติ  ฯ  โน  เหตํ  ภนฺเตติ  ฯ
ตํ    กึ    มญฺญสิ   โสณ   ยทา   เต   วีณาย   ตนฺติโย   อติสิถิลา
โหนฺติ   อปินุ   เต   วีณา  ตสฺมึ  สมเย  สรวตี  วา  โหติ  กมฺมญฺญา
วาติ   ฯ   โน   เหตํ   ภนฺเตติ  ฯ  ตํ  กึ  มญฺญสิ  โสณ  ยทา  เต
วีณาย    ตนฺติโย    เนว    อจฺจายิกา    โหนฺติ   นาติสิถิลา   สเม
คุเณ   ปติฏฺฐิตา   อปินุ   เต   วีณา  ตสฺมึ  สมเย  สรวตี  วา  โหติ
กมฺมญฺญา วาติ ฯ เอวํ ภนฺเตติ ฯ
     {๒.๔}   เอวเมว  โข  โสณ  อจฺจารทฺธวิริยํ  อุทฺธจฺจาย  สํวตฺตติ
อติลีนวิริยํ    โกสชฺชาย   สํวตฺตติ   ตสฺมาติห   ตฺวํ   โสณ   วิริยสมตํ
อธิฏฺฐาหิ    ๒-   อินฺทฺริยานญฺจ   สมตํ   ปฏิวิชฺฌ   ตตฺถ   จ   นิมิตฺตํ
คณฺหาหีติ ฯ เอวํ ภนฺเตติ โข อายสฺมา โสโณ ภควโต ปจฺจสฺโสสิ ฯ
     {๒.๕}   อถโข     ภควา     อายสฺมนฺตํ    โสณํ    อิมินา
โอวาเทน       โอวทิตฺวา       เสยฺยถาปิ       นาม      พลวา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อจฺจายตา ฯ  ม. ยุ. อธิฏฺฐห ฯ
ปุริโส    สมฺมิญฺชิตํ    วา   พาหํ   ปสาเรยฺย   ปสาริตํ   วา   พาหํ
สมฺมิญฺเชยฺย    เอวเมว    สีตวเน    อายสฺมโต    โสณสฺส    ปมุเข
อนฺตรหิโต   คิชฺฌกูเฏ   ปพฺพเต   ปาตุรโหสิ   ฯ   อถโข   อายสฺมา
โสโณ    อปเรน    สมเยน    วิริยสมตํ    อธิฏฺฐาสิ   อินฺทฺริยานญฺจ
สมตํ ปฏิวิชฺฌิ ตตฺถ จ นิมิตฺตํ อคฺคเหสิ ฯ
     {๒.๖}   อถโข  อายสฺมา โสโณ เอโก วูปกฏฺโฐ อปฺปมตฺโต อาตาปี
ปหิตตฺโต   วิหรนฺโต   นจิรสฺเสว   ยสฺสตฺถาย  กุลปุตฺตา  ๑-  สมฺมเทว
อคารสฺมา   อนคาริยํ   ปพฺพชนฺติ   ๒-   ตทนุตฺตรํ  พฺรหฺมจริยปริโยสานํ
ทิฏฺเฐ   ว   ธมฺเม  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  อุปสมฺปชฺช  วิหาสิ  ขีณา
ชาติ  วุสิตํ  พฺรหฺมจริยํ  กตํ  กรณียํ นาปรํ อิตฺถตฺตายาติ อพฺภญฺญาสิ ๓- ฯ
อญฺญตโร จ ปนายสฺมา โสโณ อรหตํ อโหสิ ฯ
     [๓]   อถโข   อายสฺมโต  โสณสฺส  อรหตฺตํ  ปตฺตสฺส  เอตทโหสิ
ยนฺนูนาหํ    ภควโต    สนฺติเก    อญฺญํ   พฺยากเรยฺยนฺติ   ฯ   อถโข
อายสฺมา   โสโณ   เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา  ภควนฺตํ
อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ  เอกมนฺตํ  นิสินฺโน  โข  อายสฺมา
โสโณ   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   โย  โส  ภนฺเต  ภิกฺขุ  อรหํ  ขีณาสโว
วุสิตวา     กตกรณีโย     โอหิตภาโร    อนุปฺปตฺตสทตฺโถ    ปริกฺขีณ-
ภวสํโยชโน    สมฺมทญฺญาวิมุตฺโต   โส   ฉฏฺฐานานิ   อธิมุตฺโต   โหติ
เนกฺขมฺมาธิมุตฺโต    โหติ   ปวิเวกาธิมุตฺโต   โหติ   อพฺยาปชฺฌาธิมุตฺโต
โหติ        อุปาทานกฺขยาธิมุตฺโต       โหติ       ตณฺหกฺขยาธิมุตฺโต
@เชิงอรรถ:  ม. กุลปุตฺโต ฯ  ม. ปพฺพชติ ฯ  โป. ม. อภิญฺญาสิ ฯ
โหติ อสมฺโมหาธิมุตฺโต โหติ
     {๓.๑}   สิยา โข ปน ภนฺเต อิเธกจฺจสฺส อายสฺมโต เอวมสฺส เกวลํ
สทฺธามตฺตกํ   นูน   อยมายสฺมา   นิสฺสาย   เนกฺขมฺมาธิมุตฺโตติ  น  โข
ปเนตํ  ภนฺเต  เอวํ  ทฏฺฐพฺพํ  ขีณาสโว  ภนฺเต  ภิกฺขุ วุสิตวา กตกรณีโย
กรณียมตฺตานํ   อสมนุปสฺสนฺโต   กตสฺส   วา   ปฏิจยํ   ขยา   ราคสฺส
วีตราคตฺตา    เนกฺขมฺมาธิมุตฺโต   โหติ   ขยา   โทสสฺส   วีตโทสตฺตา
เนกฺขมฺมาธิมุตฺโต   โหติ   ขยา  โมหสฺส  วีตโมหตฺตา  เนกฺขมฺมาธิมุตฺโต
โหติ
     {๓.๒}   สิยา  โข  ปน  ภนฺเต  อิเธกจฺจสฺส  อายสฺมโต เอวมสฺส
ลาภสกฺการสิโลกํ  นูน  อยมายสฺมา  นิกามยมาโน  ปวิเวกาธิมุตฺโตติ  ๑-
น  โข  ปเนตํ  ภนฺเต  เอวํ  ทฏฺฐพฺพํ  ขีณาสโว  ภนฺเต  ภิกฺขุ  วุสิตวา
กตกรณีโย    กรณียมตฺตานํ    อสมนุปสฺสนฺโต    กตสฺส    วา   ปฏิจยํ
ขยา   ราคสฺส   วีตราคตฺตา   ปวิเวกาธิมุตฺโต   โหติ   ขยา  โทสสฺส
วีตโทสตฺตา    ปวิเวกาธิมุตฺโต    โหติ   ขยา   โมหสฺส   วีตโมหตฺตา
ปวิเวกาธิมุตฺโต โหติ
     {๓.๓}   สิยา  โข  ปน  ภนฺเต  อิเธกจฺจสฺส  อายสฺมโต เอวมสฺส
สีลพฺพตปรามาสํ     นูน     อยมายสฺมา     สารโต    ปจฺจาคจฺฉนฺโต
อพฺยาปชฺฌาธิมุตฺโตติ   ๒-   น   โข   ปเนตํ   ภนฺเต   เอวํ  ทฏฺฐพฺพํ
ขีณาสโว     ภนฺเต    ภิกฺขุ    วุสิตวา    กตกรณีโย    กรณียมตฺตานํ
อสมนุปสฺสนฺโต    กตสฺส   วา   ปฏิจยํ   ขยา   ราคสฺส   วีตราคตฺตา
อพฺยาปชฺฌาธิมุตฺโต      โหติ      ขยา      โทสสฺส     วีตโทสตฺตา
อพฺยาปชฺฌาธิมุตฺโต      โหติ      ขยา      โมหสฺส     วีตโมหตฺตา
@เชิงอรรถ:  ม. ปวิเวกาธิมุตฺโต โหติ ฯ  ม. อพฺยาปชฺฌาธิมุตฺโต โหติ ฯ
อพฺยาปชฺฌาธิมุตฺโต      โหติ      ขยา      ราคสฺส     วีตราคตฺตา
อุปาทานกฺขยาธิมุตฺโต      โหติ     ขยา     โทสสฺส     วีตโทสตฺตา
อุปาทานกฺขยาธิมุตฺโต      โหติ     ขยา     โมหสฺส     วีตโมหตฺตา
อุปาทานกฺขยาธิมุตฺโต      โหติ     ขยา     ราคสฺส     วีตราคตฺตา
ตณฺหกฺขยาธิมุตฺโต      โหติ      ขยา      โทสสฺส      วีตโทสตฺตา
ตณฺหกฺขยาธิมุตฺโต      โหติ      ขยา      โมหสฺส      วีตโมหตฺตา
ตณฺหกฺขยาธิมุตฺโต      โหติ      ขยา      ราคสฺส      วีตราคตฺตา
อสมฺโมหาธิมุตฺโต      โหติ      ขยา      โทสสฺส      วีตโทสตฺตา
อสมฺโมหาธิมุตฺโต      โหติ      ขยา      โมหสฺส      วีตโมหตฺตา
อสมฺโมหาธิมุตฺโต โหติ
     {๓.๔}   เอวํ   สมฺมาวิมุตฺตจิตฺตจิตฺตสฺส   ภนฺเต   ภิกฺขุโน  ภุสา
เจปิ   จกฺขุวิญฺเญยฺยา   รูปา   จกฺขุสฺส   อาปาถํ   อาคจฺฉนฺติ  เนวสฺส
จิตฺตํ  ปริยาทิยนฺติ  อมิสฺสีกตเมวสฺส  จิตฺตํ  โหติ  ฐิตํ  อาเนญฺชปฺปตฺตํ ๑-
วยญฺจสฺสานุปสฺสติ   ภุสา   เจปิ   โสตวิญฺเญยฺยา   สทฺทา  ...  ฆาน-
วิญฺเญยฺยา   คนฺธา  ...  ชิวฺหาวิญฺเญยฺยา  รสา  ...  กายวิญฺเญยฺยา
โผฏฺฐพฺพา     ...     มโนวิญฺเญยฺยา    ธมฺมา    มนสฺส    อาปาถํ
อาคจฺฉนฺติ    เนวสฺส    จิตฺตํ    ปริยาทิยนฺติ   อมิสฺสีกตเมวสฺส   จิตฺตํ
โหติ    ฐิตํ    อาเนญฺชปฺปตฺตํ   วยญฺจสฺสานุปสฺสติ   เสยฺยถาปิ   ภนฺเต
เสโล    ปพฺพโต   อจฺฉิทฺโท   อสุสิโร   เอกฆโน   ปุรตฺถิมาย   เจปิ
ทิสาย   อาคจฺเฉยฺย   ภุสา   วาตวุฏฺฐิ   เนว   นํ   สงฺกมฺเปยฺย   น
สมฺปกมฺเปยฺย   น   สมฺปเวเธยฺย   ปจฺฉิมาย  เจปิ  ทิสาย  อาคจฺเฉยฺย
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. อาเนชฺชปฺปตฺตํ ฯ
ภุสา   วาตวุฏฺฐิ   ฯเปฯ   อุตฺตราย   เจปิ  ทิสาย  อาคจฺเฉยฺย  ภุสา
วาตวุฏฺฐิ    ฯเปฯ    ทกฺขิณาย    เจปิ   ทิสาย   อาคจฺเฉยฺย   ภุสา
วาตวุฏฺฐิ   เนว   นํ   สงฺกมฺเปยฺย  น  สมฺปกมฺเปยฺย  น  สมฺปเวเธยฺย
เอวเมว   โข   ภนฺเต  เอวํ  สมฺมาวิมุตฺตจิตฺตสฺส  ภิกฺขุโน  ภุสา  เจปิ
จกฺขุวิญฺเญยฺยา   รูปา   จกฺขุสฺส   อาปาถํ   อาคจฺฉนฺติ   เนวสฺส  จิตฺตํ
ปริยาทิยนฺติ    อมิสฺสีกตเมวสฺส    จิตฺตํ    โหติ   ฐิตํ   อาเนญฺชปฺปตฺตํ
วยญฺจสฺสานุปสฺสติ    ภุสา    เจปิ    โสตวิญฺเญยฺยา    สทฺทา    ...
ฆานวิญฺเญยฺยา  คนฺธา  ...  ชิวฺหาวิญฺเญยฺยา  รสา  ... กายวิญฺเญยฺยา
โผฏฺฐพฺพา   ...   มโนวิญฺเญยฺยา   ธมฺมา  มนสฺส  อาปาถํ  อาคจฺฉนฺติ
เนวสฺส    จิตฺตํ    ปริยาทิยนฺติ   อมิสฺสีกตเมวสฺส   จิตฺตํ   โหติ   ฐิตํ
อาเนญฺชปฺปตฺตํ วยญฺจสฺสานุปสฺสตีติ ฯ
     [๔]   เนกฺขมฺมํ อธิมุตฺตสฺส          ปวิเวกญฺจ เจตโส
             อพฺยาปชฺฌาธิมุตฺตสฺส          อุปาทานกฺขยสฺส จ
             ตณฺหกฺขยาธิมุตฺตสฺส            อสมฺโมหญฺจ เจตโส
             ทิสฺวา อายตนุปฺปาทํ            สมฺมา จิตฺตํ วิมุจฺจติ
             ตสฺส สมฺมาวิมุตฺตสฺส            สนฺตจิตฺตสฺส ภิกฺขุโน
             กตสฺส ปฏิจโย นตฺถิ             กรณียํ น วิชฺชติ ฯ
             เสโล ยถา เอกฆโน              วาเตน น สมีรติ
             เอวํ รูปา รสา สทฺทา             คนฺธา ผสฺสา จ เกวลา
             อิฏฺฐา ธมฺมา อนิฏฺฐา จ         นปฺปเวเธนฺติ ตาทิโน
             ฐิตํ จิตฺตํ วิปฺปมุตฺตํ                วยญฺจสฺสานุปสฺสตีติ ฯ
     [๕]   อถโข  ภควา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  เอวํ โข ภิกฺขเว กุลปุตฺตา
อญฺญํ   พฺยากโรนฺติ   อตฺโถ   จ  วุตฺโต  อตฺตา  จ  อนุปนีโต  อถ  จ
ปนิเธกจฺเจ    โมฆปุริสา    หสมานกํ    มญฺเญ    อญฺญํ   พฺยากโรนฺติ
เต   ปจฺฉา   วิฆาตํ  อาปชฺชนฺตีติ  ฯ  อถโข  ภควา  อายสฺมนฺตํ  โสณํ
อามนฺเตสิ    ตฺวํ   โขสิ   โสณ   สุขุมาโล   อนุชานามิ   เต   โสณ
เอกปลาสิกํ  อุปาหนนฺติ  ฯ  อหํ  โข  ภนฺเต  อสีติสกฏวาเห  หิรญฺญํ ๑-
โอหาย   อคารสฺมา   อนคาริยํ   ปพฺพชิโต  สตฺตหตฺถิกญฺจ  อนีกํ  [๒]-
ตสฺส   เม   ภวิสฺสนฺติ   วตฺตาโร   โสโณ   โกฬิวิโส   อสีติสกฏวาเห
หิรญฺญํ   ๓-   โอหาย   อคารสฺมา   อนคาริยํ  ปพฺพชิโต  สตฺตหตฺถิกญฺจ
อนีกํ   โสทานายํ   เอกปลาสิกาสุ   อุปาหนาสุ   สตฺโตติ  สเจ  ภควา
ภิกฺขุสงฺฆสฺส    อนุชานิสฺสติ   อหํปิ   ปริภุญฺชิสฺสามิ   โน   เจ   ภควา
ภิกฺขุสงฺฆสฺส    อนุชานิสฺสติ    อหํปิ   น   ปริภุญฺชิสฺสามีติ   ฯ   อถโข
ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ  ๔-  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา ภิกฺขู
อามนฺเตสิ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   เอกปลาสิกํ   อุปาหนํ   น  ภิกฺขเว
ทิคุณา   อุปาหนา   ธาเรตพฺพา   น  ติคุณา  อุปาหนา  ธาเรตพฺพา  น
คณงฺคณุปาหนา ธาเรตพฺพา โย ธาเรยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๖]   เตน   โข   ปน   สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  สพฺพนีลิกา
อุปาหนาโย   ธาเรนฺติ   ฯเปฯ   สพฺพปีติกา  อุปาหนาโย  ธาเรนฺติ  ฯ
@เชิงอรรถ: ๑-๓ ม. หิรญฺเญ ฯ  ม. อถาหํ ภนฺเต เอกปลาสิกํ เจ ปริหริสฺสามีติ ทิสฺสติ ฯ
@ ยุ. เอตสฺมึ ปกรเณติ อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ ฯ
สพฺพโลหิติกา    อุปาหนาโย    ธาเรนฺติ    ฯ   สพฺพมญฺเชฏฺฐิกา   ๑-
อุปาหนาโย   ธาเรนฺติ   ฯ   สพฺพกณฺหา   อุปาหนาโย   ธาเรนฺติ   ฯ
สพฺพมหารงฺครตฺตา    อุปาหนาโย    ธาเรนฺติ   ฯ   สพฺพมหานามรตฺตา
อุปาหนาโย   ธาเรนฺติ   ฯ   มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ
เสยฺยถาปิ   คิหี   กามโภคิโนติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
น    ภิกฺขเว    สพฺพนีลิกา   อุปาหนา   ธาเรตพฺพา   น   สพฺพปีติกา
อุปาหนา    ธาเรตพฺพา    น   สพฺพโลหิติกา   อุปาหนา   ธาเรตพฺพา
น     สพฺพมญฺเชฏฺฐิกา    อุปาหนา    ธาเรตพฺพา    น    สพฺพกณฺหา
อุปาหนา      ธาเรตพฺพา     น     สพฺพมหารงฺครตฺตา     อุปาหนา
ธาเรตพฺพา    น    สพฺพมหานามรตฺตา   อุปาหนา   ธาเรตพฺพา   โย
ธาเรยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๖.๑}   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  นีลกวทฺธิกา
อุปาหนาโย   ธาเรนฺติ   ฯ   ปีตกวทฺธิกา   อุปาหนาโย   ธาเรนฺติ  ฯ
โลหิตกวทฺธิกา     อุปาหนาโย     ธาเรนฺติ    ฯ    มญฺเชฏฺฐิกวทฺธิกา
อุปาหนาโย   ธาเรนฺติ   ฯ   กณฺหวทฺธิกา   อุปาหนาโย   ธาเรนฺติ  ฯ
มหารงฺครตฺตวทฺธิกา  ๒-  อุปาหนาโย  ธาเรนฺติ  ฯ  มหานามรตฺตวทฺธิกา
อุปาหนาโย     ธาเรนฺติ     ฯ     มนุสฺสา     อุชฺฌายนฺติ    ขียนฺติ
วิปาเจนฺติ   เสยฺยถาปิ   คิหี   กามโภคิโนติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ    ฯ   น   ภิกฺขเว   นีลกวทฺธิกา   อุปาหนา   ธาเรตพฺพา
น     ปีตกวทฺธิกา    อุปาหนา    ธาเรตพฺพา    น    โลหิตกวทฺธิกา
อุปาหนา  ธาเรตพฺพา  น  มญฺชิฏฺฐิกาวทฺธิกา  *-  อุปาหนา  ธาเรตพฺพา
@เชิงอรรถ:  ม. มญฺเจฏฺฐิกา ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ  ม. สพฺพมหารงฺครตฺตวทฺธิกา ฯ
@* คำที่ถูก น่าจะเป็น มญฺเชฏฺฐิกวทฺธิกา
น    กณฺหวทฺธิกา    อุปาหนา   ธาเรตพฺพา   น   มหารงฺครตฺตวทฺธิกา
อุปาหนา     ธาเรตพฺพา     น     มหานามรตฺตวทฺธิกา     อุปาหนา
ธาเรตพฺพา โย ธาเรยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๖.๒}   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  ขลฺลกวทฺธา
อุปาหนาโย    ธาเรนฺติ   ฯ   ปุฏวทฺธา   อุปาหนาโย   ธาเรนฺติ   ฯ
ปาลิคุณฺฐิมา    อุปาหนาโย    ธาเรนฺติ   ฯ   ตูลปุณฺณิกา   อุปาหนาโย
ธาเรนฺติ  ฯ  ติตฺติรปตฺติกา  อุปาหนาโย  ธาเรนฺติ  ฯ เมณฺฑวิสาณวทฺธิกา
อุปาหนาโย   ธาเรนฺติ   ฯ  อชวิสาณวทฺธิกา  อุปาหนาโย  ธาเรนฺติ  ฯ
วิจฺฉิกาฬิกา  อุปาหนาโย  ธาเรนฺติ  ฯ โมรปิญฺชปริสิพฺพิตา ๑- อุปาหนาโย
ธาเรนฺติ  ฯ  จิตฺรา  อุปาหนาโย  ธาเรนฺติ  ฯ มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ ขียนฺติ
วิปาเจนฺติ  เสยฺยถาปิ  คิหี กามโภคิโนติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
น    ภิกฺขเว    ขลฺลกวทฺธา   อุปาหนา   ธาเรตพฺพา   น   ปุฏวทฺธา
อุปาหนา    ธาเรตพฺพา    น    ปาลิคุณฺฐิมา   อุปาหนา   ธาเรตพฺพา
น   ตูลปุณฺณิกา   อุปาหนา   ธาเรตพฺพา   น   ติตฺติรปตฺติกา  อุปาหนา
ธาเรตพฺพา    น    เมณฺฑวิสาณวทฺธิกา    อุปาหนา   ธาเรตพฺพา   น
อชวิสาณวทฺธิกา   อุปาหนา   ธาเรตพฺพา   น   วิจฺฉิกาฬิกา   อุปาหนา
ธาเรตพฺพา    น    โมรปิญฺชปริสิพฺพิตา    อุปาหนา   ธาเรตพฺพา   น
จิตฺรา อุปาหนา ธาเรตพฺพา โย ธาเรยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๖.๓}   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู สีหจมฺมปริกฺขฏา
อุปาหนาโย     ธาเรนฺติ     ฯ     พฺยคฺฆจมฺมปริกฺขฏา    อุปาหนาโย
@เชิงอรรถ:  ยุ. -ปิชฺฌ- ฯ ม. -ปิญฺฉ- ฯ
ธาเรนฺติ     ฯ     ทีปิจมฺมปริกฺขฏา    อุปาหนาโย    ธาเรนฺติ    ฯ
อชินจมฺมปริกฺขฏา    อุปาหนาโย    ธาเรนฺติ    ฯ    อุทฺทจมฺมปริกฺขฏา
อุปาหนาโย    ธาเรนฺติ   ฯ   มชฺชาริจมฺมปริกฺขฏา   ๑-   อุปาหนาโย
ธาเรนฺติ    ฯ    กาฬกจมฺมปริกฺขฏา    อุปาหนาโย    ธาเรนฺติ    ฯ
อุลูกจมฺมปริกฺขฏา   ๒-   อุปาหนาโย  ธาเรนฺติ  ฯ  มนุสฺสา  อุชฺฌายนฺติ
ขียนฺติ    วิปาเจนฺติ    เสยฺยถาปิ   คิหี   กามโภคิโนติ   ฯ   ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   น   ภิกฺขเว   สีหจมฺมปริกฺขฏา   อุปาหนา
ธาเรตพฺพา     น     พฺยคฺฆจมฺมปริกฺขฏา    อุปาหนา    ธาเรตพฺพา
น    ทีปิจมฺมปริกฺขฏา   อุปาหนา   ธาเรตพฺพา   น   อชินจมฺมปริกฺขฏา
อุปาหนา   ธาเรตพฺพา   น   อุทฺทจมฺมปริกฺขฏา   อุปาหนา  ธาเรตพฺพา
น   มชฺชาริจมฺมปริกฺขฏา   อุปาหนา  ธาเรตพฺพา  น  กาฬกจมฺมปริกฺขฏา
อุปาหนา   ธาเรตพฺพา   น   อุลูกจมฺมปริกฺขฏา   อุปาหนา  ธาเรตพฺพา
โย ธาเรยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๗]   อถโข   ภควา  ปุพฺพณฺหสมยํ  นิวาเสตฺวา  ปตฺตจีวรมาทาย
ราชคหํ    ปิณฺฑาย   ปาวิสิ   อญฺญตเรน   ภิกฺขุนา   ปจฺฉาสมเณน   ฯ
อถโข   โส   ภิกฺขุ  ขญฺชมาโน  ภควนฺตํ  ปิฏฺฐิโต  ปิฏฺฐิโต  อนุพนฺธิ  ฯ
อทฺทสา    โข    อญฺญตโร    อุปาสโก    คณงฺคณุปาหนํ   อาโรหิตฺวา
ภควนฺตํ    ทูรโต   ว   อาคจฺฉนฺตํ   ทิสฺวาน   อุปาหนา   โอโรหิตฺวา
เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา
เยน     โส     ภิกฺขุ    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    ตํ    ภิกฺขุํ
@เชิงอรรถ:  ม. มญฺชาริ- ฯ  ม. อุวก- ฯ
อภิวาเทตฺวา  เอตทโวจ  กิสฺส  ภนฺเต  อยฺโย  ขญฺชตีติ  ฯ  ปาทา  เม
อาวุโส  ผาลิตาติ  ฯ  คณฺห  ๑-  ภนฺเต  อุปาหนาโยติ  ฯ  อลํ อาวุโส
ปฏิกฺขิตฺตา    ภควตา    คณงฺคณุปาหนาติ    ฯ    คณฺหาเหตา    ภิกฺขุ
อุปาหนาโยติ   ฯ   อถโข   ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ
ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   อนุชานามิ  ภิกฺขเว  โอมุกฺกํ
คณงฺคณุปาหนํ    น    ภิกฺขเว    นวา    คณงฺคณุปาหนา   ธาเรตพฺพา
โย ธาเรยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๘]   เตน   โข  ปน  สมเยน  ภควา  อชฺโฌกาเส  อนุปาหโน
จงฺกมติ   ฯ   สตฺถา   อนุปาหโน   จงฺกมตีติ  เถรา  ภิกฺขู  อนุปาหนา
จงฺกมนฺติ    ฯ   ฉพฺพคฺคิยา   ภิกฺขู   สตฺถริ   อนุปาหเน   จงฺกมมาเน
เถเรสุปิ   ภิกฺขูสุ   อนุปาหเนสุ  จงฺกมมาเนสุ  สอุปาหนา  จงฺกมนฺติ  ฯ
เย   เต   ภิกฺขู  อปฺปิจฺฉา  ฯเปฯ  เต  อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ
กถํ  หิ  นาม  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  สตฺถริ  อนุปาหเน จงฺกมมาเน เถเรสุปิ
ภิกฺขูสุ อนุปาหเนสุ จงฺกมมาเนสุ สอุปาหนา จงฺกมิสฺสนฺตีติ ฯ
     {๘.๑}   อถโข  เต  ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ สจฺจํ กิร
ภิกฺขเว   ฉพฺพคฺคิยา   ภิกฺขู   สตฺถริ  อนุปาหเน  จงฺกมมาเน  เถเรสุปิ
ภิกฺขูสุ   อนุปาหเนสุ   จงฺกมมาเนสุ   สอุปาหนา   จงฺกมนฺตีติ  ฯ  สจฺจํ
ภควาติ  ฯ  วิครหิ  พุทฺโธ  ภควา  กถํ  หิ  นาม เต ภิกฺขเว โมฆปุริสา
สตฺถริ    อนุปาหเน    จงฺกมมาเน    เถเรสุปิ   ภิกฺขูสุ   อนุปาหเนสุ
จงฺกมมาเนสุ     สอุปาหนา     จงฺกมิสฺสนฺติ     อิเม     หิ    นาม
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. หนฺท ฯ
ภิกฺขเว   คิหิโน  โอทาตวสนา  ๑-  อภิชีวนิกสฺส  ๒-  สิปฺปสฺส  การณา
อาจริเยสุ    สคารวา    สปฺปติสฺสา   สภาควุตฺติกา   วิหริสฺสนฺติ   อิธ
โข   ตํ   ภิกฺขเว   โสเภถ  ยํ  ตุเมฺห  เอวํ  สฺวากฺขาเต  ธมฺมวินเย
ปพฺพชิตา     สมานา     อาจริเยสุ     อาจริยมตฺเตสุ    อุปชฺฌาเยสุ
อุปชฺฌายมตฺเตสุ    สคารวา    สปฺปติสฺสา   สภาควุตฺติกา   วิหเรยฺยาถ
เนตํ   ภิกฺขเว   อปฺปสนฺนานํ   วา  ปสาทาย  ฯเปฯ  วิครหิตฺวา  ธมฺมึ
กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  น  ภิกฺขเว  อาจริเยสุ  อาจริยมตฺเตสุ
อุปชฺฌาเยสุ       อุปชฺฌายมตฺเตสุ      อนุปาหเนสุ      จงฺกมมาเนสุ
สอุปาหเนน   จงฺกมิตพฺพํ  โย  จงฺกเมยฺย  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส  น  [๓]-
ภิกฺขเว   อชฺฌาราเม   อุปาหนา   ธาเรตพฺพา  โย  ธาเรยฺย  อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๙]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตรสฺส  ภิกฺขุโน ปาทขีลาพาโธ
โหติ    ฯ    ภิกฺขู   ตํ   ภิกฺขุํ   ปริคฺคเหตฺวา   อุจฺจารํปิ   ปสฺสาวํปิ
นิกฺขาเมนฺติ   ฯ  อทฺทสา  โข  ภควา  เสนาสนจาริกํ  อาหิณฺฑนฺโต  เต
ภิกฺขู   ตํ   ภิกฺขุํ   ปริคฺคเหตฺวา   อุจฺจารํปิ   ปสฺสาวํปิ   นิกฺขาเมนฺเต
ทิสฺวาน   เยน   เต   ภิกฺขู   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   เต  ภิกฺขู
เอตทโวจ   กึ   อิมสฺส   ภิกฺขเว   ภิกฺขุโน   อาพาโธติ   ฯ   อิมสฺส
ภนฺเต   อายสฺมโต   ปาทขีลาพาโธ   อิมํ  มยํ  ปริคฺคเหตฺวา  อุจฺจารํปิ
ปสฺสาวํปิ นิกฺขาเมมาติ ฯ
     [๑๐]   อถโข  ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ  ธมฺมึ
@เชิงอรรถ:  ม. โอทาตวตฺถวสนกา ฯ  ม. อภิชีวินิกสฺส ฯ  ม. ยุ. จ ฯ
กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ยสฺส  ปาทา
วา   ทุกฺขา   ปาทา   วา   ผาลิตา   ปาทขีลาพาโธ   วา   อุปาหนํ
ธาเรตุนฺติ   ฯ   เตน   โข   ปน   สมเยน  ภิกฺขู  อโธเตหิ  ปาเทหิ
มญฺจํปิ   ปีฐํปิ   อภิรูหนฺติ   จีวรมฺปิ   เสนาสนมฺปิ   ทุสฺสติ  ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อิทานิ   มญฺจํ  วา
ปีฐํ วา อภิรูหิสฺสามีติ อุปาหนํ ธาเรตุนฺติ ฯ
     {๑๐.๑}   เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขู รตฺติยา ๑- [๑]- อุโปสถคฺคํปิ
สนฺนิสชฺชํปิ   คจฺฉนฺตา   อนฺธกาเร   ขาณุํปิ   กณฺฏกํปิ  อกฺกมนฺติ  ปาทา
ทุกฺขา  โหนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ ภิกฺขเว
อชฺฌาราเม อุปาหนํ ธาเรตุํ อุกฺกํ ปทีปํ กตฺตรทณฺฑนฺติ ฯ
     {๑๐.๒}   เตน   โข   ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  รตฺติยา
ปจฺจูสสมยํ    ปจฺจุฏฺฐาย    กฏฺฐปาทุกาโย    อภิรูหิตฺวา    อชฺโฌกาเส
จงฺกมนฺติ     อุจฺจาสทฺทา     มหาสทฺทา     ขฏขฏสทฺทา    อเนกวิหิตํ
ติรจฺฉานกถํ    กเถนฺตา    เสยฺยถีทํ   ราชกถํ   โจรกถํ   มหามตฺตกถํ
เสนากถํ   ภยกถํ   ๒-   ยุทฺธกถํ   อนฺนกถํ  ปานกถํ  วตฺถกถํ  สยนกถํ
มาลากถํ    คนฺธกถํ   ญาติกถํ   ยานกถํ   คามกถํ   นิคมกถํ   นครกถํ
ชนปทกถํ    อิตฺถีกถํ    ปุริสกถํ    สูรกถํ    วิสิขากถํ    กุมฺภฏฺฐานกถํ
ปุพฺพเปตกถํ        นานตฺตกถํ        โลกกฺขายิกํ       สมุทฺทกฺขายิกํ
อิติภวาภวกถํ    อิติ    วา    กีฏกํปิ   อกฺกมิตฺวา   มาเรนฺติ   ภิกฺขูปิ
สมาธิมฺหา   จาเวนฺติ   ฯ   เย   เต   ภิกฺขู   อปฺปิจฺฉา  ฯเปฯ  เต
อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ   นาม   ฉพฺพคฺคิยา   ภิกฺขู
@เชิงอรรถ:  โป. ม. รตฺติโย ฯ  ม. สภากถํ ฯ
รตฺติยา     ปจฺจูสสมยํ     ปจฺจุฏฺฐาย     กฏฺฐปาทุกาโย    อภิรูหิตฺวา
อชฺโฌกาเส    จงฺกมิสฺสนฺติ    อุจฺจาสทฺทา    มหาสทฺทา    ขฏขฏสทฺทา
อเนกวิหิตํ    ติรจฺฉานกถํ    กเถนฺตา    เสยฺยถีทํ   ราชกถํ   โจรกถํ
ฯเปฯ    อิติภวาภวกถํ   อิติ   วา   กีฏกํปิ   อกฺกมิตฺวา   มาเรสฺสนฺติ
ภิกฺขูปิ สมาธิมฺหา จาเวสฺสนฺตีติ ฯ
     {๑๐.๓}   อถโข   เต  ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
สจฺจํ   กิร   ภิกฺขเว  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  รตฺติยา  ปจฺจูสสมยํ  ปจฺจุฏฺฐาย
กฏฺฐปาทุกาโย    อภิรูหิตฺวา    อชฺโฌกาเส    จงฺกมนฺติ    อุจฺจาสทฺทา
มหาสทฺทา     ขฏขฏสทฺทา     อเนกวิหิตํ     ติรจฺฉานกถํ    กเถนฺตา
เสยฺยถีทํ   ราชกถํ   โจรกถํ   ฯเปฯ   อิติภวาภวกถํ  อิติ  วา  กีฏกํปิ
อกฺกมิตฺวา    มาเรนฺติ    ภิกฺขูปิ   สมาธิมฺหา   จาเวนฺตีติ   ฯ   สจฺจํ
ภควาติ   ฯเปฯ   วิครหิตฺวา   ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู  อามนฺเตสิ
น    ภิกฺขเว    กฏฺฐปาทุกา   ธาเรตพฺพา   โย   ธาเรยฺย   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๑]   อถโข   ภควา   ราชคเห   ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
พาราณสี    เตน    จาริกํ   ปกฺกามิ   อนุปุพฺเพน   จาริกํ   จรมาโน
เยน   พาราณสี   ตทวสริ   ฯ   ตตฺร  สุทํ  ภควา  พาราณสิยํ  วิหรติ
อิสิปตเน   มิคทาเย   ฯ   เตน   โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู
ภควตา     กฏฺฐปาทุกา     ปฏิกฺขิตฺตาติ    ตาลตรุเณ    เฉทาเปตฺวา
ตาลปตฺตปาทุกาโย   ธาเรนฺติ  ตานิ  ตาลตรุณานิ  ฉินฺนานิ  มิลายนฺติ  ฯ
มนุสฺสา    อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ   นาม   สมณา
สกฺยปุตฺติยา      ตาลตรุเณ      เฉทาเปตฺวา      ตาลปตฺตปาทุกาโย
ธาเรสฺสนฺติ   [๑]-  ตาลตรุณานิ  ฉินฺนานิ  มิลายนฺติ  เอกินฺทฺริยํ  สมณา
สกฺยปุตฺติยา   ชีวํ  วิเหเฐนฺตีติ  ฯ  อสฺโสสุํ  โข  ภิกฺขู  เตสํ  มนุสฺสานํ
อุชฺฌายนฺตานํ ขียนฺตานํ วิปาเจนฺตานํ ฯ
     {๑๑.๑}   อถโข  เต  ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ สจฺจํ
กิร     ภิกฺขเว     ฉพฺพคฺคิยา    ภิกฺขู    ตาลตรุเณ    เฉทาเปตฺวา
ตาลปตฺตปาทุกาโย     ธาเรนฺติ     ตานิ     ตาลตรุณานิ     ฉินฺนานิ
มิลายนฺตีติ  ฯ  สจฺจํ  ภควาติ  ฯ  วิครหิ  พุทฺโธ  ภควา  กถํ  หิ  นาม
เต   ภิกฺขเว   โมฆปุริสา  ตาลตรุเณ  เฉทาเปตฺวา  ตาลปตฺตปาทุกาโย
ธาเรสฺสนฺติ    ตานิ    ตาลตรุณานิ    ฉินฺนานิ   มิลายนฺติ   ชีวสญฺญิโน
หิ   ภิกฺขเว   มนุสฺสา   รุกฺขสฺมึ   เนตํ   ภิกฺขเว   อปฺปสนฺนานํ   วา
ปสาทาย   ฯเปฯ   วิครหิตฺวา   ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ
น   ภิกฺขเว   ตาลปตฺตปาทุกา   ธาเรตพฺพา   โย   ธาเรยฺย  อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๑๑.๒}   เตน   โข   ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  ภควตา
ตาลปตฺตปาทุกา       ปฏิกฺขิตฺตาติ       เวฬุตรุเณ      เฉทาเปตฺวา
เวฬุปตฺตปาทุกาโย     ธาเรนฺติ     ตานิ     เวฬุตรุณานิ     ฉินฺนานิ
มิลายนฺติ    ฯ   มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ
นาม      สมณา      สกฺยปุตฺติยา      เวฬุตรุเณ      เฉทาเปตฺวา
เวฬุปตฺตปาทุกาโย        ธาเรสฺสนฺติ        ตานิ       เวฬุตรุณานิ
ฉินฺนานิ     มิลายนฺติ     เอกินฺทฺริยํ     สมณา    สกฺยปุตฺติยา    ชีวํ
วิเหเฐนฺตีติ   ฯ   อสฺโสสุํ   โข   ภิกฺขู  เตสํ  มนุสฺสานํ  อุชฺฌายนฺตานํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ตานิ ฯ
ขียนฺตานํ   วิปาเจนฺตานํ   ฯ   อถโข   เต   ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯเปฯ   น   ภิกฺขเว   เวฬุปตฺตปาทุกา   ธาเรตพฺพา  โย
ธาเรยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๒]   อถโข   ภควา   พาราณสิยํ  ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
ภทฺทิยํ    เตน    จาริกํ    ปกฺกามิ    อนุปุพฺเพน   จาริกํ   จรมาโน
เยน   ภทฺทิยํ   ตทวสริ   ฯ   ตตฺร   สุทํ   ภควา   ภทฺทิเย   วิหรติ
ชาติยาวเน   ฯ   เตน   โข  ปน  สมเยน  ภทฺทิยา  ภิกฺขู  อเนกวิหิตํ
ปาทุกมณฺฑนานุโยคมนุยุตฺตา       วิหรนฺติ      ติณปาทุกํ      กโรนฺติปิ
การาเปนฺติปิ    มุญฺชปาทุกํ    กโรนฺติปิ    การาเปนฺติปิ    ปพฺพชปาทุกํ
กโรนฺติปิ    การาเปนฺติปิ    หินฺตาลปาทุกํ    กโรนฺติปิ    การาเปนฺติปิ
กมลปาทุกํ     กโรนฺติปิ     การาเปนฺติปิ     กมฺพลปาทุกํ    กโรนฺติปิ
การาเปนฺติปิ     ริญฺจนฺติ     อุทฺเทสํ    ปริปุจฺฉํ    อธิสีลํ    อธิจิตฺตํ
อธิปญฺญํ ฯ
     {๑๒.๑}   เย  เต  ภิกฺขู  อปฺปิจฺฉา  ฯเปฯ  เต อุชฺฌายนฺติ ขียนฺติ
วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ  นาม  ภทฺทิยา  ภิกฺขู  อเนกวิหิตํ  ปาทุกมณฺฑนานุ-
โยคมนุยุตฺตา    วิหริสฺสนฺติ    ติณปาทุกํ   กริสฺสนฺติปิ   การาเปสฺสนฺติปิ
มุญฺชปาทุกํ    กริสฺสนฺติปิ    การาเปสฺสนฺติปิ    ปพฺพชปาทุกํ   กริสฺสนฺติปิ
การาเปสฺสนฺติปิ      หินฺตาลปาทุกํ      กริสฺสนฺติปิ     การาเปสฺสนฺติปิ
กมลปาทุกํ        กริสฺสนฺติปิ       การาเปสฺสนฺติปิ       กมฺพลปาทุกํ
กริสฺสนฺติปิ         การาเปสฺสนฺติปิ        ริญฺจิสฺสนฺติ        อุทฺเทสํ
ปริปุจฺฉํ    อธิสีลํ    อธิจิตฺตํ    อธิปญฺญนฺติ   ฯ   อถโข   เต   ภิกฺขู
ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ  ฯ  สจฺจํ  กิร  ภิกฺขเว  ภทฺทิยา  ภิกฺขู
อเนกวิหิตํ      ปาทุกมณฺฑนานุโยคมนุยุตฺตา      วิหรนฺติ      ติณปาทุกํ
กโรนฺติปิ     การาเปนฺติปิ     มุญฺชปาทุกํ    กโรนฺติปิ    การาเปนฺติปิ
ปพฺพชปาทุกํ     กโรนฺติปิ    การาเปนฺติปิ    หินฺตาลปาทุกํ    กโรนฺติปิ
การาเปนฺติปิ    กมลปาทุกํ    กโรนฺติปิ    การาเปนฺติปิ    กมฺพลปาทุกํ
กโรนฺติปิ   การาเปนฺติปิ   ริญฺจนฺติ   อุทฺเทสํ   ปริปุจฺฉํ  อธิสีลํ  อธิจิตฺตํ
อธิปญฺญนฺติ ฯ สจฺจํ ภควาติ ฯ
     {๑๒.๒}   วิครหิ  พุทฺโธ  ภควา กถํ หิ นาม เต ภิกฺขเว โมฆปุริสา
อเนกวิหิตํ      ปาทุกมณฺฑนานุโยคมนุยุตฺตา     วิหริสฺสนฺติ     ติณปาทุกํ
กริสฺสนฺติปิ   การาเปสฺสนฺติปิ   มุญฺชปาทุกํ   กริสฺสนฺติปิ   การาเปสฺสนฺติปิ
ปพฺพชปาทุกํ    กริสฺสนฺติปิ   การาเปสฺสนฺติปิ   หินฺตาลปาทุกํ   กริสฺสนฺติปิ
การาเปสฺสนฺติปิ       กมลปาทุกํ      กริสฺสนฺติปิ      การาเปสฺสนฺติปิ
กมฺพลปาทุกํ     กริสฺสนฺติปิ    การาเปสฺสนฺติปิ    ริญฺจิสฺสนฺติ    อุทฺเทสํ
ปริปุจฺฉํ   อธิสีลํ   อธิจิตฺตํ   อธิปญฺญํ   เนตํ  ภิกฺขเว  อปฺปสนฺนานํ  วา
ปสาทาย   ฯเปฯ   วิครหิตฺวา  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  น
ภิกฺขเว   ติณปาทุกา   ธาเรตพฺพา   น   มุญฺชปาทุกา   ธาเรตพฺพา  น
ปพฺพชปาทุกา    ธาเรตพฺพา    น    หินฺตาลปาทุกา   ธาเรตพฺพา   น
กมลปาทุกา    ธาเรตพฺพา    น    กมฺพลปาทุกา    ธาเรตพฺพา    น
โสวณฺณมยา   ปาทุกา   ธาเรตพฺพา  น  รูปิยมยา  ปาทุกา  ธาเรตพฺพา
น  มณิมยา  ปาทุกา  ธาเรตพฺพา  น  เวฬุริยมยา  ปาทุกา  ธาเรตพฺพา
น   ผลิกมยา   ปาทุกา  ธาเรตพฺพา  น  กํสมยา  ปาทุกา  ธาเรตพฺพา
น   กาจมยา   ปาทุกา  ธาเรตพฺพา  น  ติปุมยา  ปาทุกา  ธาเรตพฺพา
น    สีสมยา    ปาทุกา    ธาเรตพฺพา   น   ตมฺพโลหมยา   ปาทุกา
ธาเรตพฺพา   โย   ธาเรยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   น   จ   ภิกฺขเว
กาจิ    สงฺกมนียา   ปาทุกา   ธาเรตพฺพา   โย   ธาเรยฺย   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส    อนุชานามิ    ภิกฺขเว    ติสฺโส   ปาทุกาโย   ธุวฏฺฐานิยา
อสงฺกมนียาโย วจฺจปาทุกํ ปสฺสาวปาทุกํ อาจมนปาทุกนฺติ ฯ
     [๑๓]   อถโข   ภควา   ภทฺทิเย   ยถาภิรนฺตํ   วิหริตฺวา  เยน
สาวตฺถี    เตน    จาริกํ    ปกฺกามิ   อนุปุพฺเพน   จาริกํ   จรมาโน
เยน   สาวตฺถี   ตทวสริ   ฯ   ตตฺร   สุทํ   ภควา  สาวตฺถิยํ  วิหรติ
เชตวเน   อนาถปิณฺฑิกสฺส   อาราเม   ฯ   เตน   โข   ปน  สมเยน
ฉพฺพคฺคิยา   ภิกฺขู   อจิรวติยา   นทิยา   คาวีนํ   ตรนฺตีนํ   วิสาเณสุปิ
คณฺหนฺติ    กณฺเณสุปิ    คณฺหนฺติ   คีวายปิ   คณฺหนฺติ   เฉปฺปายปิ   ๑-
คณฺหนฺติ   ปิฏฺฐึปิ   อภิรูหนฺติ   รตฺตจิตฺตาปิ   องฺคชาตํ  ฉุปนฺติ  วจฺฉตรีปิ
โอคาเหตฺวา   มาเรนฺติ   ฯ   มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ
กถํ   หิ   นาม   สมณา   สกฺยปุตฺติยา   คาวีนํ   ตรนฺตีนํ   วิสาเณสุปิ
คเหสฺสนฺติ    กณฺเณสุปิ   คเหสฺสนฺติ   คีวายปิ   คเหสฺสนฺติ   เฉปฺปายปิ
คเหสฺสนฺติ      ปิฏฺฐึปิ      อภิรูหิสฺสนฺติ     รตฺตจิตฺตาปิ     องฺคชาตํ
ฉุปิสฺสนฺติ    วจฺฉตรีปิ    โอคาเหตฺวา   มาเรสฺสนฺติ   เสยฺยถาปิ   คิหี
กามโภคิโนติ   ฯ   อสฺโสสุํ   โข  ภิกฺขู  เตสํ  มนุสฺสานํ  อุชฺฌายนฺตานํ
@เชิงอรรถ:  ม. เฉปฺเปติ ฯ
ขียนฺตานํ   วิปาเจนฺตานํ   ฯ   อถโข   เต   ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   น   ภิกฺขเว  คาวีนํ  วิสาเณสุ  คเหตพฺพํ  น  กณฺเณสุ
คเหตพฺพํ   น   คีวาย   คเหตพฺพํ   น   เฉปฺปาย  คเหตพฺพํ  น  ปิฏฺฐิ
อภิรูหิตพฺพา   โย   อภิรูเหยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   น   จ  ภิกฺขเว
รตฺตจิตฺเตน   องฺคชาตํ   ฉุปิตพฺพํ   โย   ฉุเปยฺย  อาปตฺติ  ถุลฺลจฺจยสฺส
น วจฺฉตรี มาเรตพฺพา โย มาเรยฺย ยถาธมฺโม กาเรตพฺโพติ ฯ
     [๑๔]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู ยาเนน ยายนฺติ
อิตฺถียุตฺเตนปิ   ปุริสนฺตเรน   ปุริสยุตฺเตนปิ   อิตฺถนฺตเรน   ฯ   มนุสฺสา
อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   เสยฺยถาปิ   คงฺคามหิยายาติ  ๑-  ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว  ยาเนน  ยายิตพฺพํ  โย
ยาเยยฺย   อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺสาติ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร
ภิกฺขุ   โกสเลสุ   ชนปเทสุ   สาวตฺถึ   คจฺฉนฺโต   ภควนฺตํ   ทสฺสนาย
อนฺตรามคฺเค   คิลาโน   โหติ  ฯ  อถโข  โส  ภิกฺขุ  มคฺคา  โอกฺกมฺม
อญฺญตรสฺมึ   รุกฺขมูเล   นิสีทิ   ฯ   มนุสฺสา   ตํ  ภิกฺขุํ  ปสฺสิตฺวา  ๒-
เอตทโวจุํ   กหํ   ภนฺเต  อยฺโย  ๓-  คมิสฺสตีติ  ฯ  สาวตฺถึ  โข  อหํ
อาวุโส    คมิสฺสามิ    ภควนฺตํ    ทสฺสนายาติ    ฯ    เอหิ   ภนฺเต
คมิสฺสามาติ   ๔-   ฯ   นาหํ  อาวุโส  สกฺโกมิ  คิลาโนมฺหีติ  ฯ  เอหิ
ภนฺเต  ยานํ  อภิรูหาติ  ฯ  อลํ  อาวุโส  ปฏิกฺขิตฺตํ  ภควตา  ยานนฺติ ฯ
กุกฺกุจฺจายนฺโต   ยานํ  นาภิรูหิ  ฯ  อถโข  โส  ภิกฺขุ  สาวตฺถึ  คนฺตฺวา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. กงฺคามหิยายาติ ฯ  ม. ยุ. ทิสฺวา ฯ  ม. ยุ. อยฺโย ภนฺเต ฯ
@ ม. คมิสฺสามีติ ฯ
ภิกฺขูนํ  เอตมตฺถํ  อาโรเจสิ  ฯ  ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ ฯ
อถโข   ภควา   เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา
ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว  คิลานสฺส  ยานนฺติ  ฯ  อถโข
ภิกฺขูนํ   เอตทโหสิ  อิตฺถียุตฺตํ  นุ  โข  ปุริสยุตฺตํ  นุ  โขติ  ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ปุริสยุตฺตํ  หตฺถวฏฺฏกนฺติ ฯ
เตน   โข   ปน  สมเยน  อญฺญตรสฺส  ภิกฺขุโน  ยานุคฺฆาเฏน  พาฬฺหตรํ
อผาสุ  อโหสิ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ ภิกฺขเว
สิวิกํ ปาฏงฺกินฺติ ฯ
     [๑๕]   เตน   โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  อุจฺจาสยน-
มหาสยนานิ   ธาเรนฺติ   เสยฺยถีทํ   อาสนฺทึ   ปลฺลงฺกํ  โคณกํ  จิตฺตกํ
ปฏิกํ   ปฏิลิกํ   ตูลิกํ   วิกติกํ  อุทฺธโลมึ  เอกนฺตโลมึ  กฏิสฺสํ  โกเสยฺยํ
กุตฺตกํ    หตฺถตฺถรํ    อสฺสตฺถรํ    รถตฺถรํ    อชินปฺปเวณึ   กทฺทลิมิค-
ปวรปจฺจถรณํ     สอุตฺตรจฺฉทํ     อุภโตโลหิตกูปธานํ    ฯ    มนุสฺสา
วิหารจาริกํ   อาหิณฺฑนฺตา   ปสฺสิตฺวา   อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ
เสยฺยถาปิ  คิหี  กามโภคิโนติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น
ภิกฺขเว    อุจฺจาสยนมหาสยนานิ    ธาเรตพฺพานิ    เสยฺยถีทํ   อาสนฺทิ
ปลฺลงฺโก    โคณโก    จิตฺตโก    ปฏิกา   ปฏลิกา   ตูลิกา   วิกติกา
อุทฺธโลมี   เอกนฺตโลมี   กฏิสฺสํ   โกเสยฺยํ  กุตฺตกํ  หตฺถตฺถรํ  อสฺสตฺถรํ
รถตฺถรํ      อชินปฺปเวณิ      กทฺทลิมิคปวรปจฺจตฺถรณํ      สอุตฺตรจฺฉทํ
อุภโตโลหิตกูปธานํ โย ธาเรยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๖]   เตน   โข   ปน   สมเยน   ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  ภควตา
อุจฺจาสยนมหาสยนานิ   ปฏิกฺขิตฺตานีติ   มหาจมฺมานิ   ธาเรนฺติ   สีหจมฺมํ
พฺยคฺฆจมฺมํ    ทีปิจมฺมํ   ฯ   ตานิ   มญฺจปฺปมาเณนปิ   ฉินฺนานิ   โหนฺติ
ปีฐปฺปมาเณนปิ    ฉินฺนานิ    โหนฺติ    อนฺโตปิ    มญฺเจ    ปญฺญตฺตานิ
โหนฺติ   พหิปิ   มญฺเจ   ปญฺญตฺตานิ   โหนฺติ  อนฺโตปิ  ปีเฐ  ปญฺญตฺตานิ
โหนฺติ   พหิปิ   ปีเฐ   ปญฺญตฺตานิ   โหนฺติ   ฯ   มนุสฺสา  วิหารจาริกํ
อาหิณฺฑนฺตา    ปสฺสิตฺวา   อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   เสยฺยถาปิ
คิหี   กามโภคิโนติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว
มหาจมฺมานิ    ธาเรตพฺพานิ    สีหจมฺมํ    พฺยคฺฆจมฺมํ    ทีปิจมฺมํ   โย
ธาเรยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๗]   เตน  โข  ปน สมเยน ฉพฺพคฺคิยา ภิกฺขู ภควตา มหาจมฺมานิ
ปฏิกฺขิตฺตานีติ    โคจมฺมานิ    ธาเรนฺติ    ฯ   ตานิ   มญฺจปฺปมาเณนปิ
ฉินฺนานิ   โหนฺติ   ปีฐปฺปมาเณนปิ   ฉินฺนานิ   โหนฺติ   อนฺโตปิ   มญฺเจ
ปญฺญตฺตานิ    โหนฺติ    พหิปิ    มญฺเจ   ปญฺญตฺตานิ   โหนฺติ   อนฺโตปิ
ปีเฐ    ปญฺญตฺตานิ    โหนฺติ   พหิปิ   ปีเฐ   ปญฺญตฺตานิ   โหนฺติ   ฯ
อญฺญตโรปิ      ปาปภิกฺขุ     อญฺญตรสฺส     ปาปุปาสกสฺส     กุลุปโก
โหติ    ฯ    อถโข    โส    ปาปภิกฺขุ    ปุพฺพณฺหสมยํ   นิวาเสตฺวา
ปตฺตจีวรมาทาย    เยน   ตสฺส   ปาปุปาสกสฺส   นิเวสนํ   เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   ปญฺญตฺเต   อาสเน   นิสีทิ  ฯ  อถโข  โส  ปาปุปาสโก
เยน     ปาปภิกฺขุ     เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    ตํ    ปาปภิกฺขุํ
อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ
     {๑๗.๑}   เตน  โข  ปน  สมเยน  ตสฺส  ปาปุปาสกสฺส  วจฺฉโก
โหติ   ตรุโณ   อภิรูโป   ทสฺสนีโย  ปาสาทิโก  จิโตฺร  ๑-  เสยฺยถาปิ
ทีปิจฺฉาโป  ฯ  อถโข  โส  ปาปภิกฺขุ  ตํ  วจฺฉกํ  สกฺกจฺจํ อุปนิชฺฌายติ ฯ
อถโข  โส  ปาปุปาสโก  ตํ  ปาปภิกฺขุํ  เอตทโวจ  กิสฺส  ภนฺเต  อยฺโย
อิมํ   วจฺฉกํ   สกฺกจฺจํ   อุปนิชฺฌายตีติ  ฯ  อตฺโถ  เม  อาวุโส  อิมสฺส
วจฺฉกสฺส จมฺเมนาติ ฯ
     {๑๗.๒}   อถโข  โส  ปาปุปาสโก ตํ วจฺฉกํ วธิตฺวา จมฺมํ วิธูนิตฺวา
ตสฺส   ปาปภิกฺขุโน   อทาสิ   ๒-  ฯ  อถโข  โส  ปาปภิกฺขุ  ตํ  จมฺมํ
สงฺฆาฏิยา   ปฏิจฺฉาเทตฺวา   อคมาสิ  ฯ  อถโข  สา  คาวี  วจฺฉคิทฺธินี
ตํ   ปาปภิกฺขุํ   ปิฏฺฐิโต   ปิฏฺฐิโต  อนุพนฺธิ  ฯ  ภิกฺขู  เอวมาหํสุ  กิสฺส
ตฺยายํ   อาวุโส   คาวี   ปิฏฺฐิโต   ปิฏฺฐิโต  อนุพทฺธาติ  ฯ  อหํปิ  โข
อาวุโส  น  ชานามิ  เกน  มฺยายํ  คาวี  ปิฏฺฐิโต  ปิฏฺฐิโต อนุพทฺธาติ ฯ
เตน  โข  ปน  สมเยน  ตสฺส  ปาปภิกฺขุโน  สงฺฆาฏิ  โลหิเตน  มกฺขิตา
โหติ ฯ ภิกฺขู เอวมาหํสุ อยํ ปน เต อาวุโส สงฺฆาฏิ กึ กตาติ ฯ
     {๑๗.๓}   อถโข  โส  ปาปภิกฺขุ  ภิกฺขูนํ  เอตมตฺถํ  อาโรเจสิ  ฯ
กึ  ปน  ตฺวํ  อาวุโส  ปาณาติปาเต  สมาทเปสีติ  ฯ  เอวํ  อาวุโสติ ฯ
เย   เต   ภิกฺขู  อปฺปิจฺฉา  ฯเปฯ  เต  อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ
กถํ   หิ   นาม   ภิกฺขุ   ปาณาติปาเต   สมาทเปสฺสติ   นนุ   ภควตา
อเนกปริยาเยน    ปาณาติปาโต    ครหิโต    ปาณาติปาตา    เวรมณี
ปสตฺถาติ ฯ อถโข เต ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. วิจิตฺโต ฯ  ม. ยุ. ปาทาสิ ฯ
     [๑๘]   อถโข  ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ ปกรเณ ภิกฺขุสงฺฆํ
สนฺนิปาตาเปตฺวา   ตํ   ปาปภิกฺขุํ   ปฏิปุจฺฉิ   สจฺจํ   กิร   ตฺวํ   ภิกฺขุ
ปาณาติปาเต   สมาทเปสีติ   ฯ   สจฺจํ   ภควาติ   ฯ   วิครหิ  พุทฺโธ
ภควา   กถํ   หิ   นาม   ตฺวํ   โมฆปุริส  ปาณาติปาเต  สมาทเปสฺสสิ
นนุ    มยา    โมฆปุริส    อเนกปริยาเยน    ปาณาติปาโต   ครหิโต
ปาณาติปาตา    เวรมณี    ปสตฺถา    เนตํ    โมฆปุริส   อปฺปสนฺนานํ
วา   ปสาทาย  ฯเปฯ  วิครหิตฺวา  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ
น     ภิกฺขเว    ปาณาติปาเต    สมาทเปตพฺพํ    โย    สมาทเปยฺย
ยถาธมฺโม  กาเรตพฺโพ  ฯ  น  จ  ๑-  ภิกฺขเว  โคจมฺมํ ธาเรตพฺพํ โย
ธาเรยฺย  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส  ฯ  น  [๒]- ภิกฺขเว กิญฺจิ จมฺมํ ธาเรตพฺพํ
โย ธาเรยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๑๘.๑}   เตน  โข ปน สมเยน มนุสฺสานํ มญฺจํปิ ปีฐํปิ จมฺโมนทฺธานิ
โหนฺติ  จมฺมวินทฺธานิ  ฯ  ภิกฺขู  กุกฺกุจฺจายนฺตา  นาภินิสีทนฺติ  ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  คิหิวิกตํ อภินิสีทิตุํ น เตฺวว
อภินิปชฺชิตุนฺติ  ฯ  เตน โข ปน สมเยน วิหารา จมฺมพนฺเธหิ โอคุมฺผิยนฺติ ฯ
ภิกฺขู  กุกฺกุจฺจายนฺตา  นาภินิสีทนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ ภิกฺขเว พนฺธนมตฺตํ อภินิสีทิตุนฺติ ฯ
     [๑๙]   เตน   โข   ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  สอุปาหนา
คามํ   ปวิสนฺติ   ฯ  มนุสฺสา  อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ  เสยฺยถาปิ
คิหี   กามโภคิโนติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. จสทฺโท นตฺถิ ฯ   ม. ยุ. จ ฯ
สอุปาหเนน  คาโม  ปวิสิตพฺโพ  โย  ปวิเสยฺย  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺสาติ  ฯ
เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ  คิลาโน  โหติ น สกฺโกติ วินา
อุปาหเนน   ๑-   คามํ   ปวิสิตุํ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ ภิกฺขเว คิลาเนน ภิกฺขุนา สอุปาหเนน คามํ ปวิสิตุนฺติ ฯ
     [๒๐]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อายสฺมา  มหากจฺจาโน  อวนฺตีสุ
วิหรติ   กุรรฆเร   ปปาเต  ๒-  ปพฺพเต  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน
โสโณ      อุปาสโก      กุฏิกณฺโณ     อายสฺมโต     มหากจฺจานสฺส
อุปฏฺฐาโก   โหติ   ฯ  อถโข  โสโณ  อุปาสโก  กุฏิกณฺโณ  เยนายสฺมา
มหากจฺจาโน    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา   อายสฺมนฺตํ   มหากจฺจานํ
อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺโน  โข  โสโณ
อุปาสโก    กุฏิกณฺโณ    อายสฺมนฺตํ    มหากจฺจานํ   เอตทโวจ   ยถา
ยถาหํ   ภนฺเต   อยฺเยน   มหากจฺจาเนน   ธมฺมํ   เทสิตํ   อาชานามิ
นยิทํ    สุกรํ    อคารํ   อชฺฌาวสตา   เอกนฺตปริปุณฺณํ   เอกนฺตปริสุทฺธํ
สงฺขลิขิตํ   พฺรหฺมจริยํ   จริตุํ  อิจฺฉามหํ  ภนฺเต  เกสมสฺสุํ  โอหาเรตฺวา
กาสายานิ    วตฺถานิ   อจฺฉาเทตฺวา   อคารสฺมา   อนคาริยํ   ปพฺพชิตุํ
ปพฺพาเชตุ มํ ภนฺเต อยฺโย มหากจฺจาโนติ ฯ
     {๒๐.๑}   เอวํ    วุตฺเต    อายสฺมา    มหากจฺจาโน   โสณํ
อุปาสกํ    กุฏิกณฺณํ   เอตทโวจ   ๓-   ทุกฺกรํ   โข   โสณ   ยาวชีวํ
เอกเสยฺยํ     เอกภตฺตํ    พฺรหฺมจริยํ    จริตุํ    ๔-    อิงฺฆ    ตฺวํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อุปาหเนน วินา ฯ   ม. กุรุรฆเร ปปถเก ฯ   ม. ยุ. เอวํ วุตฺเต ...
@เอตทโวจาติ อิเม ปาฐา น ทิสสนฺติ ฯ    ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
โสณ    ตตฺเถว   อคาริกภูโต   พุทฺธานํ   สาสนํ   อนุยุญฺช   กาลยุตฺตํ
เอกเสยฺยํ เอกภตฺตํ พฺรหฺมจริยนฺติ ฯ
     {๒๐.๒}   อถโข   โสณสฺส   อุปาสกสฺส  กุฏิกณฺณสฺส  โย  อโหสิ
ปพฺพชฺชาภิสงฺขาโร    โส    ปฏิปฺปสฺสมฺภิ   ฯ   ทุติยมฺปิ   โข   โสโณ
อุปาสโก    กุฏิกณฺโณ    ฯเปฯ    ตติยมฺปิ    โข   โสโณ   อุปาสโก
กุฏิกณฺโณ    เยนายสฺมา    มหากจฺจาโน    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา
อายสฺมนฺตํ     มหากจฺจานํ    อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ    นิสีทิ    ฯ
เอกมนฺตํ    นิสินฺโน   โข   โสโณ   อุปาสโก   กุฏิกณฺโณ   อายสฺมนฺตํ
มหากจฺจานํ   เอตทโวจ   ยถา  ยถาหํ  ภนฺเต  อยฺเยน  มหากจฺจาเนน
ธมฺมํ    เทสิตํ    อาชานามิ    นยิทํ    สุกรํ    อคารํ   อชฺฌาวสตา
เอกนฺตปริปุณฺณํ     เอกนฺตปริสุทฺธํ     สงฺขลิขิตํ     พฺรหฺมจริยํ    จริตุํ
อิจฺฉามหํ    ภนฺเต    เกสมสฺสุํ    โอหาเรตฺวา   กาสายานิ   วตฺถานิ
อจฺฉาเทตฺวา    อคารสฺมา    อนคาริยํ    ปพฺพชิตุํ    ปพฺพาเชตุ    มํ
ภนฺเต อยฺโย มหากจฺจาโนติ ฯ
     {๒๐.๓}    อถโข    อายสฺมา   มหากจฺจาโน   โสณํ   อุปาสกํ
กุฏิกณฺณํ   ปพฺพาเชสิ   ฯ   เตน   โข  ปน  สมเยน  อวนฺติทกฺขิณาปโถ
อปฺปภิกฺขุโก    โหติ    ฯ    อถโข   อายสฺมา   มหากจฺจาโน   ติณฺณํ
วสฺสานํ   อจฺจเยน   กิจฺเฉน   กสิเรน  ตโต  ตโต  ทสวคฺคํ  ภิกฺขุสงฺฆํ
สนฺนิปาตาเปตฺวา      อายสฺมนฺตํ      โสณํ      อุปสมฺปาเทสิ     ฯ
อถโข     อายสฺมโต     โสณสฺส     วสฺสํ     วุตฺถสฺส    รโหคตสฺส
ปฏิสลฺลีนสฺส     เอวํ    เจตโส    ปริวิตกฺโก    อุทปาทิ    สุโตเยว
โข   เม   โส   ภควา   เอทิโส   จ   เอทิโส  จาติ  น  จ  มยา
สมฺมุขา    ทิฏฺโฐ    คจฺเฉยฺยาหํ    ตํ   ภควนฺตํ   ทสฺสนาย   อรหนฺตํ
สมฺมาสมฺพุทฺธํ สเจ มํ อุปชฺฌาโย อนุชาเนยฺยาติ ฯ
     {๒๐.๔}   อถโข   อายสฺมา   โสโณ   สายณฺหสมยํ  ปฏิสลฺลานา
วุฏฺฐิโต    เยนายสฺมา    มหากจฺจาโน    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา
อายสฺมนฺตํ     มหากจฺจานํ    อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ    นิสีทิ    ฯ
เอกมนฺตํ   นิสินฺโน   โข   อายสฺมา   โสโณ   อายสฺมนฺตํ  มหากจฺจานํ
เอตทโวจ   อิธ   มยฺหํ  ภนฺเต  รโหคตสฺส  ปฏิสลฺลีนสฺส  เอวํ  เจตโส
ปริวิตกฺโก  อุทปาทิ  สุโตเยว  โข  เม  โส  ภควา  เอทิโส จ เอทิโส
จาติ  น  จ  มยา  สมฺมุขา  ทิฏฺโฐ  คจฺเฉยฺยาหํ  ตํ  ภควนฺตํ  ทสฺสนาย
อรหนฺตํ    สมฺมาสมฺพุทฺธํ    สเจ    มํ    อุปชฺฌาโย    อนุชาเนยฺยาติ
คจฺเฉยฺยาหํ   ภนฺเต   ตํ   ภควนฺตํ   ทสฺสนาย   อรหนฺตํ  สมฺมาสมฺพุทฺธํ
สเจ มํ อุปชฺฌาโย อนุชานาตีติ ฯ
     {๒๐.๕}   สาธุ  สาธุ  โสณ  คจฺฉ  ตฺวํ  โสณ ตํ ภควนฺตํ ทสฺสนาย
อรหนฺตํ   สมฺมาสมฺพุทฺธํ   ทกฺขิสฺสสิ   ตฺวํ   โสณ  ตํ  ภควนฺตํ  ปาสาทิกํ
ปสาทนียํ    สนฺตินฺทฺริยํ    สนฺตมานสํ    อุตฺตมทมถสมถมนุปฺปตฺตํ    ทนฺตํ
คุตฺตํ  ยตินฺทฺริยํ  นาคํ  เตนหิ  ตฺวํ โสณ มม วจเนน ภควโต ปาเท สิรสา
วนฺท   อุปชฺฌาโย  เม  ภนฺเต  อายสฺมา  มหากจฺจาโน  ภควโต  ปาเท
สิรสา   วนฺทตีติ  เอวญฺจ  วเทหิ  อวนฺติทกฺขิณาปโถ  ภนฺเต  อปฺปภิกฺขุโก
ติณฺณํ   เม   วสฺสานํ  อจฺจเยน  กิจฺเฉน  กสิเรน  ตโต  ตโต  ทสวคฺคํ
ภิกฺขุสงฺฆํ   สนฺนิปาตาเปตฺวา   อุปสมฺปทํ   อลตฺถํ   อปฺเปวนาม   ภควา
อวนฺติทกฺขิณาปเถ     อปฺปตเรน     คเณน    อุปสมฺปทํ    อนุชาเนยฺย
อวนฺติทกฺขิณาปเถ    ภนฺเต    กณฺหุตฺตรา    ภูมิ   ขรา   โคกณฺฏกหตา
อปฺเปวนาม    ภควา    อวนฺติทกฺขิณาปเถ   คณงฺคณุปาหนํ   อนุชาเนยฺย
อวนฺติทกฺขิณาปเถ     ภนฺเต     นหานครุกา    มนุสฺสา    อุทกสุทฺธิกา
อปฺเปวนาม     ภควา    อวนฺติทกฺขิณาปเถ    ธุวนหานํ    อนุชาเนยฺย
อวนฺติทกฺขิณาปเถ   ภนฺเต   จมฺมานิ   อตฺถรณานิ   เอฬกจมฺมํ   อชจมฺมํ
มิคจมฺมํ    เสยฺยถาปิ   ภนฺเต   มชฺฌิเมสุ   ชนปเทสุ   เอรคุ   โมรคุ
มชฺชารุ   ชนฺตุ   เอวเมว   โข   ภนฺเต   อวนฺติทกฺขิณาปเถ   จมฺมานิ
อตฺถรณานิ    เอฬกจมฺมํ    อชจมฺมํ    มิคจมฺมํ    อปฺเปวนาม   ภควา
อวนฺติทกฺขิณาปเถ    จมฺมานิ    อตฺถรณานิ    อนุชาเนยฺย    เอฬกจมฺมํ
อชจมฺมํ    มิคจมฺมํ   เอตรหิ   ภนฺเต   มนุสฺสา   นิสฺสีมคตานํ   ภิกฺขูนํ
จีวรํ   เทนฺติ   อิมํ   จีวรํ   อิตฺถนฺนามสฺส   เทมาติ   เต  อาคนฺตฺวา
อาโรเจนฺติ   อิตฺถนฺนาเมหิ   เต   อาวุโส   มนุสฺเสหิ   จีวรํ  ทินฺนนฺติ
เต   กุกฺกุจฺจายนฺตา   น   สาทิยนฺติ   มา   โน   นิสฺสคฺคิยํ   อโหสีติ
อปฺเปวนาม ภควา จีวเร ปริยายํ อาจิกฺเขยฺยาติ ฯ
     {๒๐.๖}   เอวํ ภนฺเตติ โข อายสฺมา โสโณ อายสมฺโต มหากจฺจานสฺส
ปฏิสฺสุณิตฺวา    อุฏฺฐายาสนา    อายสฺมนฺตํ   มหากจฺจานํ   อภิวาเทตฺวา
ปทกฺขิณํ   กตฺวา  เสนาสนํ  สํสาเมตฺวา  ปตฺตจีวรมาทาย  เยน  สาวตฺถี
เตน   ปกฺกามิ   อนุปุพฺเพน   เยน   สาวตฺถี   เชตวนํ  อนาถปิณฺฑิกสฺส
อาราโม    เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    ภควนฺตํ
อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ  ฯ  อถโข  ภควา  อายสฺมนฺตํ  อานนฺทํ
อามนฺเตสิ    อิมสฺส    อานนฺท    อาคนฺตุกสฺส    ภิกฺขุโน    เสนาสนํ
ปญฺญาเปหีติ   ฯ   อถโข   อายสฺมา   อานนฺโท  ยสฺส  โข  มํ  ภควา
อาณาเปติ    อิมสฺส    อานนฺท    อาคนฺตุกสฺส    ภิกฺขุโน    เสนาสนํ
ปญฺญาเปหีติ    อิจฺฉติ    ภควา   เตน   ภิกฺขุนา   สทฺธึ   เอกวิหาเร
วตฺถุํ    อิจฺฉติ    ภควา    อายสฺมตา   โสเณน   สทฺธึ   เอกวิหาเร
วตฺถุนฺติ   ยสฺมึ   วิหาเร   ภควา   วิหรติ   ตสฺมึ  วิหาเร  อายสฺมโต
โสณสฺส เสนาสนํ ปญฺญาเปสิ ฯ
     [๒๑]   อถโข  ภควา  พหุเทว  รตฺตึ  อชฺโฌกาเส  วีตินาเมตฺวา
วิหารํ   ปาวิสิ  ฯ  อายสฺมาปิ  โข  โสโณ  พหุเทว  รตฺตึ  อชฺโฌกาเส
วีตินาเมตฺวา   วิหารํ   ปาวิสิ   ฯ  อถโข  ภควา  รตฺติยา  ปจฺจูสสมยํ
ปจฺจุฏฺฐาย   อายสฺมนฺตํ   โสณํ   อชฺเฌสิ   ปฏิภาตุ   ตํ   ภิกฺขุ  ธมฺโม
ภาสิตุนฺติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข  อายสฺมา  โสโณ  ภควโต ปฏิสฺสุณิตฺวา
สพฺพาเนว  อฏฺฐกวคฺคิกานิ  สเรน  อภาสิ  ฯ  อถโข  ภควา  อายสฺมโต
โสณสฺส   สรภญฺญปริโยสาเน  อพฺภานุโมทิ  สาธุ  สาธุ  ภิกฺขุ  สุคฺคหิตานิ
โข   เต   ภิกฺขุ  อฏฺฐกวคฺคิกานิ  สุมนสิกตานิ  สูปธาริตานิ  กลฺยาณิยาสิ
วาจาย   สมนฺนาคโต   วิสฺสฏฺฐาย   อเนลคลาย   อตฺถสฺส  วิญฺญาปนิยา
กติวสฺโสสิ  ตฺวํ  ภิกฺขูติ  ฯ  เอกวสฺโส  อหํ ภควาติ ฯ กิสฺส ปน ตฺวํ ภิกฺขุ
เอวํจิรํ  อกาสีติ  ฯ  จิรํ  ทิฏฺโฐ  เม  ภนฺเต  กาเมสุ  อาทีนโว  อปิจ
สมฺพาธา    ฆราวาสา   พหุกิจฺจา   พหุกรณียาติ   ฯ   อถโข   ภควา
เอตมตฺถํ วิทิตฺวา ตายํ เวลายํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ
     ทิสฺวา อาทีนวํ โลเก        ญตฺวา ธมฺมํ นิรูปธึ
     อริโย น รมตี ปาเป         ปาเป น รมตี สุจีติ ๑- ฯ
     [๒๒]   อถโข   อายสฺมา   โสโณ  ปฏิสมฺโมทติ  โข  มํ  ภควา
อยํ   ขฺวสฺส   กาโล   ยํ   เม   อุปชฺฌาโย   ปริทสฺสีติ  อุฏฺฐายาสนา
เอกํสํ   อุตฺตราสงฺคํ   กริตฺวา   ภควโต   ปาเทสุ   สิรสา   นิปติตฺวา
ภควนฺตํ   เอตทโวจ   อุปชฺฌาโย   เม  ภนฺเต  อายสฺมา  มหากจฺจาโน
ภควโต   ปาเทสุ   สิรสา   วนฺทติ   เอวญฺจ  วเทติ  อวนฺติทกฺขิณาปโถ
ภนฺเต   อปฺปภิกฺขุโก   ติณฺณํ   เม  วสฺสานํ  อจฺจเยน  กิจฺเฉน  กสิเรน
ตโต    ตโต    ทสวคฺคํ    ภิกฺขุสงฺฆํ    สนฺนิปาตาเปตฺวา    อุปสมฺปทํ
อลตฺถํ     อปฺเปวนาม     ภควา     อวนฺติทกฺขิณาปเถ     อปฺปตเรน
คเณน      อุปสมฺปทํ     อนุชาเนยฺย     อวนฺติทกฺขิณาปเถ     ภนฺเต
กณฺหุตฺตรา     ภูมิ     ขรา    โคกณฺฏกหตา    อปฺเปวนาม    ภควา
อวนฺติทกฺขิณาปเถ     คณงฺคณุปาหนํ     อนุชาเนยฺย    อวนฺติทกฺขิณาปเถ
ภนฺเต    นหานครุกา    มนุสฺสา    อุทกสุทฺธิกา   อปฺเปวนาม   ภควา
อวนฺติทกฺขิณาปเถ      ธุวนหานํ      อนุชาเนยฺย     อวนฺติทกฺขิณาปเถ
ภนฺเต     จมฺมานิ     อตฺถรณานิ    เอฬกจมฺมํ    อชจมฺมํ    มิคจมฺมํ
เสยฺยถาปิ    ภนฺเต   มชฺฌิเมสุ   ชนปเทสุ   เอรคุ   โมรคุ   มชฺชารุ
@เชิงอรรถ:  ยุ. สาสเน รมติ สุจีติ ฯ
ชนฺตุ   เอวเมว   โข   ภนฺเต   อวนฺติทกฺขิณาปเถ  จมฺมานิ  อตฺถรณานิ
เอฬกจมฺมํ   อชจมฺมํ   มิคจมฺมํ   อปฺเปวนาม   ภควา  อวนฺติทกฺขิณาปเถ
จมฺมานิ    อตฺถรณานิ    อนุชาเนยฺย    เอฬกจมฺมํ   อชจมฺมํ   มิคจมฺมํ
เอตรหิ   ภนฺเต  มนุสฺสา  นิสฺสีมคตานํ  ภิกฺขูนํ  จีวรํ  เทนฺติ  อิมํ  จีวรํ
อิตฺถนฺนามสฺส   เทมาติ  เต  อาคนฺตฺวา  อาโรเจนฺติ  อิตฺถนฺนาเมหิ  เต
อาวุโส   มนุสฺเสหิ   จีวรํ   ทินฺนนฺติ  เต  กุกฺกุจฺจายนฺตา  น  สาทิยนฺติ
มา   โน   นิสฺสคฺคิยํ   อโหสีติ   อปฺเปวนาม   ภควา  จีวเร  ปริยายํ
อาจิกฺเขยฺยาติ ฯ
     [๒๓]   อถโข  ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ ปกรเณ ธมฺมึ กถํ
กตฺวา    ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   อวนฺติทกฺขิณาปโถ   ภิกฺขเว   อปฺปภิกฺขุโก
อนุชานามิ    ภิกฺขเว    สพฺพปจฺจนฺติเมสุ    ชนปเทสุ   วินยธรปญฺจเมน
คเณน อุปสมฺปทํ ฯ
     {๒๓.๑}   ตตฺรีเม  ปจฺจนฺติมา ชนปทา ปุรตฺถิมาย ทิสาย กชงฺคลํ ๑-
นาม  นิคโม  ตสฺส  ปเรน  มหาสาลา  ตโต  ปรา  ปจฺจนฺติมา  ชนปทา
โอรโต   มชฺเฌ  ฯ  ปุรตฺถิมทกฺขิณาย  ทิสาย  สลฺลวตี  นาม  นที  ตโต
ปรา   ปจฺจนฺติมา   ชนปทา   โอรโต   มชฺเฌ   ฯ   ทกฺขิณาย  ทิสาย
เสตกณฺณิกํ   นาม   นิคโม   ตโต   ปรา  ปจฺจนฺติมา  ชนปทา  โอรโต
มชฺเฌ   ฯ   ปจฺฉิมาย   ทิสาย  ถูนํ  นาม  พฺราหฺมณคาโม  ตโต  ปรา
ปจฺจนฺติมา   ชนปทา   โอรโต  มชฺเฌ  ฯ  อุตฺตราย  ทิสาย  อุสีรทฺธโช
นาม    ปพฺพโต    ตโต    ปรา    ปจฺจนฺติมา    ชนปทา    โอรโต
@เชิงอรรถ:  ม. คชงฺคลํ ฯ
มชฺเฌ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   เอวรูเปสุ   ปจฺจนฺติเมสุ  ชนปเทสุ
วินยธรปญฺจเมน    คเณน   อุปสมฺปทํ   ฯ   อวนฺติทกฺขิณาปเถ   ภิกฺขเว
กณฺหุตฺตรา     ภูมิ     ขรา    โคกณฺฏกหตา    อนุชานามิ    ภิกฺขเว
สพฺพปจฺจนฺติเมสุ    ชนปเทสุ    คณงฺคณุปาหนํ    ฯ    อวนฺติทกฺขิณาปเถ
ภิกฺขเว    นหานครุกา    มนุสฺสา   อุทกสุทฺธิกา   อนุชานามิ   ภิกฺขเว
สพฺพปจฺจนฺติเมสุ   ชนปเทสุ   ธุวนหานํ   ฯ   อวนฺติทกฺขิณาปเถ  ภิกฺขเว
จมฺมานิ    อตฺถรณานิ    เอฬกจมฺมํ    อชจมฺมํ    มิคจมฺมํ   เสยฺยถาปิ
ภิกฺขเว  มชฺฌิเมสุ  ชนปเทสุ  เอรคุ  โมรคุ  มชฺชารุ  ชนฺตุ ๑- เอวเมว
โข    ภิกฺขเว    อวนฺติทกฺขิณาปเถ   จมฺมานิ   อตฺถรณานิ   เอฬกจมฺมํ
อชจมฺมํ    มิคจมฺมํ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   สพฺพปจฺจนฺติเมสุ   ชนปเทสุ
จมฺมานิ   อตฺถรณานิ   เอฬกจมฺมํ   อชจมฺมํ   มิคจมฺมํ   ฯ   อิธ   ปน
ภิกฺขเว   มนุสฺสา   นิสฺสีมคตานํ   ภิกฺขูนํ   จีวรํ   เทนฺติ   อิมํ   จีวรํ
อิตฺถนฺนามสฺส   เทมาติ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   สาทิตุํ   น   ตาว  ตํ
คณนุปคํ ยาว น หตฺถํ คจฺฉตีติ ฯ
                        จมฺมกฺขนฺธกํ ปญฺจมํ ฯ
                      อิมมฺหิ ขนฺธเก วตฺถู เตสฏฺฐี ฯ
                                 ---------
                               ตสฺสุทฺทานํ ฯ
     [๒๔]   ราชา จ มาคโธ โสโณ ๒-      อสีติสหสฺสิสฺสโร
         สาคโต คิชฺฌกูฏสฺมึ                  พหุํ ทสฺเสสิ อุตฺตรึ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. เอรคู โมรคู มชฺฌารู ชนฺตู ฯ ยุ. มชฺฌารุ ฯ  ม. ยุ. ราชา มาคโธ โสโณ ฯ
         ปพฺพชฺชารทฺธภิชฺชึสุ                  วีณํ เอกปลาสิกํ
         นีลา ปีตา โลหิติกา                   มญฺเชฏฺฐา กณฺหเมว จ ฯ
         มหารงฺค มหานามา                  วทฺธิกา จ ปฏิกฺขิปิ
         ขลฺลกา ปูฏปาลี จ                    ตูลติตฺติรเมณฺฑชา ฯ
         วิจฺฉิกา โมรจิตฺรญฺจ ๑-             สีหพฺยคฺฆา จ ทีปิกา
         อชินุทฺทา มชฺชารี ๒- จ             กาโฬลูกปริกฺขฏา ๓- ฯ
         ผาลิตุปาหนา ขีลา                   โธตขาณุขฏขฏา ๔-
         ตาลเวฬุติณญฺเจว                    มุญฺชปพฺพชหินฺตลา ๕- ฯ
         กมลกมฺพลโสวณฺณา ๖-           รูปิกา มณิ เวฬุรี ๗-
         ผลิกา กํสกาจา จ                     ติปุสีสญฺจ ตมฺพกา ฯ
         คาวี ยานํ คิลาโน จ                  ปุริสยุตฺตสีวิกา
         สยนานิ มหาจมฺมา ๘-             โคจมฺเมหิ จ ปาปโก ฯ
         คิหีนํ จมฺมวทฺเธหิ                     ปวิสนฺติ คิลายโน
         มหากจฺจายโน โสโณ                สเรนฏฺฐกวคฺคิกํ ฯ
         อุปสมฺปทํ ปญฺจหิ                     คณา ธุวสินายนา ๙-
         สมฺมตฺถรณานุญฺญาสิ               น ตาว คณนูปคํ
         อทาสีเม วเร ปญฺจ                   โสณตฺเถรสฺส นายโกติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. โมรจิตฺรา จ ฯ  สี. มชฺชารา ฯ ม. มญฺชารี ฯ  ม. ยุ. กาฬลุอปริกฺขฏา ฯ
@ สี. โธตขาณุขฏขฏํ ฯ  ม. มุญฺจ - หินฺตาลา ฯ  ม. กมฺปล- ฯ
@ ม. ยุ. เวฬุริยา ฯ  สี. มหาจมฺม ฯ  ม. อุปสมฺปทํ ปญฺจหิ คณํ คณงฺคณาธุวสินา ฯ
@ยุ. อุปสมฺปทํ ปญฺจคณํ คณงฺคณา ธุวสินา ฯ
                             เภสชฺชกฺขนฺธกํ
     [๒๕]   เตน  สมเยน  พุทฺโธ  ภควา  สาวตฺถิยํ  วิหรติ  เชตวเน
อนาถปิณฺฑิกสฺส    อาราเม   ฯ   เตน   โข   ปน   สมเยน   ภิกฺขูนํ
สารทิเกน    อาพาเธน   ผุฏฺฐานํ   ยาคุปิ   ปีตา   อุคฺคจฺฉติ   ภตฺตํปิ
ภุตฺตํ   อุคฺคจฺฉติ   ฯ   เต   เตน   กิสา   โหนฺติ   ลูขา   ทุพฺพณฺณา
อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาตา      ธมนิสนฺถตคตฺตา      ฯ     อทฺทสา     โข
ภควา    เต    ภิกฺขู   กิเส   ลูเข   ทุพฺพณฺเณ   อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาเต
ธมนิสนฺถตคตฺเต     ทิสฺวาน     อายสฺมนฺตํ     อานนฺทํ     อามนฺเตสิ
กินฺนุ    โข    อานนฺท    เอตรหิ    ภิกฺขู   กิสา   ลูขา   ทุพฺพณฺณา
อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาตา     ธมนิสนฺถตคตฺตาติ     ฯ     เอตรหิ    ภนฺเต
ภิกฺขูนํ    สารทิเกน   อาพาเธน   ผุฏฺฐานํ   ยาคุปิ   ปีตา   อุคฺคจฺฉติ
ภตฺตํปิ   ภุตฺตํ   อุคฺคจฺฉติ   เต   เตน   กิสา  [๑]-  ลูขา  ทุพฺพณฺณา
อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาตา ธมนิสนฺถตคตฺตาติ ฯ
     {๒๕.๑}   อถโข  ภควโต  รโหคตสฺส  ปฏิสลฺลีนสฺส  เอวํ  เจตโส
ปริวิตกฺโก   อุทปาทิ   เอตรหิ   โข   ภิกฺขูนํ   สารทิเกน   อาพาเธน
ผุฏฺฐานํ    ยาคุปิ   ปีตา   อุคฺคจฺฉติ   ภตฺตํปิ   ภุตฺตํ   อุคฺคจฺฉติ   เต
เตน       กิสา       ลูขา      ทุพฺพณฺณา      อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาตา
ธมนิสนฺถตคตฺตา   กินฺนุ   โข   อหํ   ภิกฺขูนํ   เภสชฺชํ  อนุชาเนยฺยํ  ยํ
เภสชฺชญฺเจว    อสฺส   เภสชฺชสมฺมตญฺจ   โลกสฺส   อาหารตฺถญฺจ   ๒-
ผเรยฺย   น   จ   โอฬาริโก   อาหาโร   ปญฺญาเยยฺยาติ   ฯ  อถโข
@เชิงอรรถ:  ม. โหนฺติ ฯ  ยุ. อาหารตฺตญฺจ ฯ
ภควโต   เอตทโหสิ   อิมานิ   โข   ปญฺจ  เภสชฺชานิ  เสยฺยถีทํ  สปฺปิ
นวนีตํ   เตลํ   มธุ   ผาณิตํ   เภสชฺชานิ   เจว   เภสชฺชสมฺมตานิ  จ
โลกสฺส   อาหารตฺถญฺจ   ผรนฺติ  น  จ  โอฬาริโก  อาหาโร  ปญฺญายติ
ยนฺนูนาหํ    ภิกฺขูนํ   อิมานิ   ปญฺจ   เภสชฺชานิ   อนุชาเนยฺยํ   กาเล
ปฏิคฺคเหตฺวา กาเล ปริภุญฺชิตุนฺติ ฯ
     {๒๕.๒}   อถโข   ภควา   สายณฺหสมเย   ปฏิสลฺลานา  วุฏฺฐิโต
เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ
อิธ   มยฺหํ  ภิกฺขเว  รโหคตสฺส  ปฏิสลฺลีนสฺส  เอวํ  เจตโส  ปริวิตกฺโก
อุทปาทิ   เอตรหิ   โข  ภิกฺขูนํ  สารทิเกน  อาพาเธน  ผุฏฺฐานํ  ยาคุปิ
ปีตา  อุคฺคจฺฉติ  ภตฺตํปิ  ภุตฺตํ  อุคฺคจฺฉติ  เต  เตน  กิสา ลูขา ทุพฺพณฺณา
อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาตา    ธมนิสนฺถตคตฺตา    กินฺนุ    โข    อหํ   ภิกฺขูนํ
เภสชฺชํ   อนุชาเนยฺยํ  ยํ  เภสชฺชญฺเจว  อสฺส  เภสชฺชสมฺมตญฺจ  โลกสฺส
อาหารตฺถญฺจ   ผเรยฺย   น   จ   โอฬาริโก  อาหาโร  ปญฺญาเยยฺยาติ
ตสฺส  มยฺหํ  ภิกฺขเว  เอตทโหสิ  อิมานิ  โข  ปญฺจ  เภสชฺชานิ เสยฺยถีทํ
สปฺปิ   นวนีตํ  เตลํ  มธุ  ผาณิตํ  เภสชฺชานิ  เจว  เภสชฺชสมฺมตานิ  จ
โลกสฺส   อาหารตฺถญฺจ   ผรนฺติ  น  จ  โอฬาริโก  อาหาโร  ปญฺญายติ
ยนฺนูนาหํ    ภิกฺขูนํ   อิมานิ   ปญฺจ   เภสชฺชานิ   อนุชาเนยฺยํ   กาเล
ปฏิคฺคเหตฺวา   กาเล   ปริภุญฺชิตุนฺติ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ตานิ
ปญฺจ เภสชฺชานิ กาเล ปฏิคฺคเหตฺวา กาเล ปริภุญฺชิตุนฺติ ฯ
     [๒๖]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู ตานิ ปญฺจ เภสชฺชานิ กาเล
ปฏิคฺคเหตฺวา   กาเล   ปริภุญฺชนฺติ   ฯ  เตสํ  ยานิปิ  ตานิ  ปากติกานิ
ลูขานิ  โภชนานิ  ตานิปิ  นจฺฉาเทนฺติ  ปเคว  เสเนสิกานิ  ๑-  ฯ  เต
เตน  เจว  สารทิเกน  อาพาเธน  ผุฏฺฐา  อิมินา จ ภตฺตาจฺฉาทเกน ๒-
ตทุภเยน    ภิยฺโยโส    มตฺตาย    กิสา    โหนฺติ   ลูขา   ทุพฺพณฺณา
อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาตา        ธมนิสนฺถตคตฺตา        ฯ        อทฺทสา
โข   ภควา   เต   ภิกฺขู   ภิยฺโยโส   มตฺตาย  กิเส  ลูเข  ทุพฺพณฺเณ
อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาเต      ธมนิสนฺถตคตฺเต      ทิสฺวาน      อายสฺมนฺตํ
อานนฺทํ   อามนฺเตสิ   กินฺนุ   โข   อานนฺท   เอตรหิ  ภิกฺขู  ภิยฺโยโส
มตฺตาย      กิสา      ลูขา      ทุพฺพณฺณา      อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาตา
ธมนิสนฺถตคตฺตาติ   ฯ   เอตรหิ   ภนฺเต  ภิกฺขู  ตานิ  ปญฺจ  เภสชฺชานิ
กาเล    ปฏิคฺคเหตฺวา    กาเล    ปริภุญฺชนฺติ   เตสํ   ยานิปิ   ตานิ
ปากติกานิ     ลูขานิ     โภชนานิ    ตานิปิ    นจฺฉาเทนฺติ    ปเคว
เสเนสิกานิ   เต   เตน   เจว  สารทิเกน  อาพาเธน  ผุฏฺฐา  อิมินา
จ    ภตฺตาจฺฉาทเกน    ตทุภเยน   ภิยฺโยโส   มตฺตาย   กิสา   ลูขา
ทุพฺพณฺณา        อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาตา       ธมนิสนฺถตคตฺตาติ       ฯ
อถโข   ภควา   เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา
ภิกฺขู    อามนฺเตสิ    อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ตานิ   ปญฺจ   เภสชฺชานิ
ปฏิคฺคเหตฺวา กาเลปิ วิกาเลปิ ปริภุญฺชิตุนฺติ ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. สิเนห-กานิ ฯ ม. เสเนสิตานิ ฯ  โป. ภตฺตจฺฉาทเกน ฯ ม. ยุ.
@ภตฺตาจฺฉนฺทเกน ฯ
     [๒๗]   เตน  โข  ปน  สมเยน  คิลานานํ ภิกฺขูนํ วเสหิ เภสชฺเชหิ
อตฺโถ  โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
วสานิ   เภสชฺชานิ  อจฺฉวสํ  มจฺฉวสํ  สุสุกาวสํ  ๑-  สูกรวสํ  คทฺรภวสํ
กาเล  ปฏิคฺคหิตํ  กาเล  นิปกฺกํ  ๒-  กาเล  สํสฏฺฐํ  ๓- เตลปริโภเคน
ปริภุญฺชิตุํ   ฯ   วิกาเล   เจ   ภิกฺขเว   ปฏิคฺคหิตํ   วิกาเล   นิปกฺกํ
วิกาเล   สํสฏฺฐํ   ตญฺเจ   ปริภุญฺเชยฺย   อาปตฺติ   ติณฺณํ  ทุกฺกฏานํ  ฯ
กาเล   เจ   ภิกฺขเว   ปฏิคฺคหิตํ   วิกาเล   นิปกฺกํ   วิกาเล  สํสฏฺฐํ
ตญฺเจ   ปริภุญฺเชยฺย   อาปตฺติ   ทฺวินฺนํ   ทุกฺกฏานํ   ฯ   กาเล   เจ
ภิกฺขเว    ปฏิคฺคหิตํ    กาเล    นิปกฺกํ    วิกาเล    สํสฏฺฐํ   ตญฺเจ
ปริภุญฺเชยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ   กาเล  เจ  ภิกฺขเว  ปฏิคฺคหิตํ
กาเล นิปกฺกํ กาเล สํสฏฺฐํ ตญฺเจ ปริภุญฺเชยฺย อนาปตฺตีติ ฯ
     [๒๘]   เตน  โข  ปน  สมเยน  คิลานานํ ภิกฺขูนํ มูเลหิ เภสชฺเชหิ
อตฺโถ  โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
มูลานิ   เภสชฺชานิ   หลิทฺทํ   สิงฺคิเวรํ  วจํ  วจตฺถํ  อติวิสํ  กฏุกโรหิณึ
อุสีรํ   ภทฺทมุตฺตกํ   ยานิ   วา   ปนญฺญานิปิ   อตฺถิ  มูลานิ  เภสชฺชานิ
เนว  ขาทนีเย  ขาทนิยตฺถํ  ๔-  ผรนฺติ น โภชนีเย โภชนียตฺถํ ๕- ผรนฺติ
ตานิ    ปฏิคฺคเหตฺวา    ยาวชีวํ   ปริหริตุํ   สติ   ปจฺจเย   ปริภุญฺชิตุํ
อสติ   ปจฺจเย   ปริภุญฺชนฺตสฺส   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺสาติ   ฯ  เตน  โข
@เชิงอรรถ:  ม. สุสุมารสํ ฯ  สี. นิปฺปกฺกํ ฯ  สี. โป. สํสตฺตํ ฯ  ยุ. ขาทนียตฺตํ ฯ
@ ยุ. โภชนียตฺตํ ฯ
ปน   สมเยน   คิลานานํ   ภิกฺขูนํ   มูเลหิ  เภสชฺเชหิ  ปิฏฺเฐหิ  อตฺโถ
โหติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ  ภิกฺขเว
นิสทํ นิสทโปตนฺติ ๑- ฯ
     [๒๙]   เตน  โข  ปน สมเยน คิลานานํ ภิกฺขูนํ กสาเวหิ เภสชฺเชหิ
อตฺโถ  โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
กสาวานิ    เภสชฺชานิ    นิมฺพกสาวํ    กุฏชกสาวํ   ปโฏลกสาวํ   ๒-
ปคฺควกสาวํ   นตฺตมาลกสาวํ   ยานิ   วา   ปนญฺญานิปิ  อตฺถิ  กสาวานิ
เภสชฺชานิ  เนว  ขาทนีเย  ขาทนียตฺถํ  ผรนฺติ  น  โภชนีเย  โภชนียตฺถํ
ผรนฺติ    ตานิ    ปฏิคฺคเหตฺวา    ยาวชีวํ    ปริหริตุํ   สติ   ปจฺจเย
ปริภุญฺชิตุํ อสติ ปจฺจเย ปริภุญฺชนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๓๐]   เตน   โข   ปน   สมเยน   คิลานานํ  ภิกฺขูนํ  ปณฺเณหิ
เภสชฺเชหิ  อตฺโถ  โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ
ภิกฺขเว    ปณฺณานิ    เภสชฺชานิ    นิมฺพปณฺณํ    กุฏชปณฺณํ   ปโฏลปณฺณํ
สุลสิปณฺณํ    กปฺปาสิปณฺณํ    ๓-    ยานิ    วา    ปนญฺญานิปิ    อตฺถิ
ปณฺณานิ   เภสชฺชานิ   เนว  ขาทนีเย  ขาทนียตฺถํ  ผรนฺติ  น  โภชนีเย
โภชนียตฺถํ    ผรนฺติ    ตานิ   ปฏิคฺคเหตฺวา   ยาวชีวํ   ปริหริตุํ   สติ
ปจฺจเย     ปริภุญฺชิตุํ     อสติ    ปจฺจเย    ปริภุญฺชนฺตสฺส    อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๓๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน  คิลานานํ ภิกฺขูนํ ผเลหิ เภสชฺเชหิ
อตฺโถ  โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
@เชิงอรรถ:  โป. ม. นิสทโปตกนฺติ ฯ  ม. ยุ. ปโฏลกสาวนฺติ ปาโฐ นตฺถิ ฯ  ยุ.
@กปฺปาสิกปณฺณํ ฯ
ผลานิ  เภสชฺชานิ  วิลงฺคํ  ปิปฺผลึ  ๑-  มริจํ  หรีตกํ  วิภีตกํ ๒- อามลกํ
โคฐผลํ   ๓-   ยานิ   วา  ปนญฺญานิปิ  อตฺถิ  ผลานิ  เภสชฺชานิ  เนว
ขาทนีเย   ขาทนียตฺถํ   ผรนฺติ   น  โภชนีเย  โภชนียตฺถํ  ผรนฺติ  ตานิ
ปฏิคฺคเหตฺวา    ยาวชีวํ    ปริหริตุํ   สติ   ปจฺจเย   ปริภุญฺชิตุํ   อสติ
ปจฺจเย ปริภุญฺชนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๓๒]   เตน  โข  ปน  สมเยน  คิลานานํ  ภิกฺขูนํ ชตูหิ เภสชฺเชหิ
อตฺโถ  โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
ชตูนิ   เภสชฺชานิ   หิงฺคุํ   หิงฺคุชตุํ   ๔-   หิงฺคุสิปาติกํ   ตกํ  ตกปตฺตึ
ตกปณฺณึ   สชฺชุลสํ   ยานิ   วา   ปนญฺญานิปิ   อตฺถิ   ชตูนิ  เภสชฺชานิ
เนว   ขาทนีเย   ขาทนียตฺถํ   ผรนฺติ  น  โภชนีเย  โภชนียตฺถํ  ผรนฺติ
ตานิ    ปฏิคฺคเหตฺวา    ยาวชีวํ   ปริหริตุํ   สติ   ปจฺจเย   ปริภุญฺชิตุํ
อสติ ปจฺจเย ปริภุญฺชนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๓๓]   เตน  โข  ปน  สมเยน คิลานานํ ภิกฺขูนํ โลเณหิ เภสชฺเชหิ
อตฺโถ  โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
โลณานิ   เภสชฺชานิ   สามุทฺทํ  กาฬโลณํ  สินฺธวํ  อุพฺภิทํ  ๕-  พิลํ  ๖-
ยานิ   วา   ปนญฺญานิปิ   อตฺถิ   โลณานิ   เภสชฺชานิ  เนว  ขาทนีเย
ขาทนียตฺถํ    ผรนฺติ    น    โภชนีเย    โภชนียตฺถํ    ผรนฺติ   ตานิ
ปฏิคฺคเหตฺวา    ยาวชีวํ    ปริหริตุํ   สติ   ปจฺจเย   ปริภุญฺชิตุํ   อสติ
ปจฺจเย ปริภุญฺชนฺตสฺส อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๓๔]   เตน    โข   ปน   สมเยน   อายสฺมโต   อานนฺทสฺส
@เชิงอรรถ:  ม. ปิปฺปลึ ฯ ยุ. ปิปฺปลํ ฯ  โป. ม. วิเภทคํ ฯ  โป. ม. โกฏฺฐผลํ ฯ
@ โป. ยุ. หิงฺคุชตุ ฯ  ม. อุพฺภิรํ ฯ  โป. วิฬหํ ฯ
อุปชฺฌายสฺส    อายสฺมโต   เวลฏฺฐสีสสฺส   ถุลฺลกจฺฉาพาโธ   โหติ   ฯ
ตสฺส   ลสิกาย   จีวรานิ   กาเย   ลคฺคนฺติ   ฯ  ตานิ  ภิกฺขู  อุทเกน
เตเมตฺวา    เตเมตฺวา    อปกฑฺฒนฺติ    ฯ    อทฺทสา   โข   ภควา
เสนาสนจาริกํ    อาหิณฺฑนฺโต   เต   ภิกฺขู   ตานิ   จีวรานิ   อุทเกน
เตเมตฺวา    เตเมตฺวา    อปกฑฺฒนฺเต   ทิสฺวาน   เยน   เต   ภิกฺขู
เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา    เต    ภิกฺขู    เอตทโวจ    กิมิมสฺส
ภิกฺขเว    ภิกฺขุโน    อาพาโธติ    ฯ    อิมสฺส   ภนฺเต   อายสฺมโต
ถุลฺลกจฺฉาพาโธ    ลสิกาย    จีวรานิ   กาเย   ลคฺคนฺติ   ตานิ   มยํ
อุทเกน   เตเมตฺวา   เตเมตฺวา   อปกฑฺฒามาติ   ฯ  อถ  โข  ภควา
เอตสฺมึ    นิทาเน    เอตสฺมึ   ปกรเณ   ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู
อามนฺเตสิ    อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ยสฺส   กณฺฑุ   วา   ปิฬกา   วา
อสฺสาโว   วา   ถุลฺลกจฺฉา   วา   อาพาโธ   กาโย   วา  ทุคฺคนฺโธ
จุณฺณานิ     เภสชฺชานิ     อคิลานสฺส    ฉกนํ    มตฺติกํ    รชนนิปกฺกํ
อนุชานามิ ภิกฺขเว อุทุกฺขลํ มุสลนฺติ ฯ
     [๓๕]   เตน   โข   ปน   สมเยน   คิลานานํ  ภิกฺขูนํ  จุณฺเณหิ
เภสชฺเชหิ  จาลิเตหิ  อตฺโถ  โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   จุณฺณจาลนินฺติ  ๑-  ฯ  สเณฺหหิ  อตฺโถ  โหติ  ฯ
อนุชานามิ ภิกฺขเว ทุสฺสจาลนินฺติ ฯ
     [๓๖]   เตน  โข  ปน  สมเยน อญฺญตรสฺส ภิกฺขุโน อมนุสฺสิกาพาโธ
โหติ    ฯ    ตํ    อาจริยุปชฺฌายา   อุปฏฺฐหนฺตา   นาสกฺขึสุ   อโรคํ
กาตุํ    ฯ   โส   สูกรสูนํ   คนฺตฺวา   อามกมํสํ   ขาทิ   อามกโลหิตํ
@เชิงอรรถ:  โป. จุณฺณปาลินนฺติ ฯ ม. จุณฺณจาลินนฺติ ฯ
ปิวิ   ๑-   ฯ   ตสฺส   โส  อมนุสฺสิกาพาโธ  ปฏิปฺปสฺสมฺภิ  ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ    อาโรเจสุํ    ฯ    อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อมนุสฺสิกาพาเธ
อามกมํสํ อามกโลหิตนฺติ ๒- ฯ
     [๓๗]   เตน  โข  ปน  สมเยน อญฺญตรสฺส ภิกฺขุโน จกฺขุโรคาพาโธ
โหติ  ฯ  ตํ  ภิกฺขู  ๓-  ปริคฺคเหตฺวา  อุจฺจารํปิ ปสฺสาวํปิ นิกฺขาเมนฺติ ฯ
อทฺทสา   โข  ภควา  เสนาสนจาริกํ  อาหิณฺฑนฺโต  เต  ภิกฺขู  ตํ  ภิกฺขุํ
ปริคฺคเหตฺวา   อุจฺจารํปิ   ปสฺสาวํปิ   นิกฺขาเมนฺเต  ทิสฺวาน  เยน  เต
ภิกฺขู   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   เต   ภิกฺขู   เอตทโวจ   กิมิมสฺส
ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน  อาพาโธติ  ฯ  อิมสฺส ภนฺเต อายสฺมโต จกฺขุโรคาพาโธ
อิมํ   มยํ   ปริคฺคเหตฺวา  อุจฺจารํปิ  ปสฺสาวํปิ  นิกฺขาเมมาติ  ฯ  อถโข
ภควา   เอตสฺมึ   นิทาเน   เอตสฺมึ  ปกรเณ  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู
อามนฺเตสิ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อญฺชนํ  กาฬญฺชนํ  รสญฺชนํ  โสตญฺชนํ
เครุกํ   กปลฺลนฺติ   ฯ   อญฺชนุปปึสเนหิ  ๔-  อตฺโถ  โหติ  ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  จนฺทนํ  ตครํ กาฬานุสาริยํ
ตาลีสํ   ๕-  ภทฺทมุตฺตกนฺติ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ปิฏฺฐานิ
อญฺชนานิ    ถาลเกสุปิ    ๖-    สราวเกสุปิ   นิกฺขิปนฺติ   ติณจุณฺเณหิปิ
ปํสุเกหิปิ   โอกิริยนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว อญฺชนินฺติ ฯ
     {๓๗.๑}   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  อุจฺจาวจา
อญฺชนิโย     ธาเรนฺติ     โสวณฺณมยํ     รูปิยมยํ     ฯ     มนุสฺสา
@เชิงอรรถ:  โป. อามกมํสญฺจ ขาทิ อามกโลหิตญฺจ ปิวิ ฯ  โป. ... อมุสฺสิกาพาเธน อามกมํสํ
@ขาทิตุํ ปิวิตุํ อามกโลหิตนฺติ ฯ  โป. ยุ. ภิกฺขุํ ฯ  โป. -ปธึสเนหิ ฯ ม. ยุ.
@ปปิสเนหิ ฯ  โป. ตาลิสปตฺตํ ฯ  ม. จรุเกสุ ฯ ยุ. ถาลิเกสุ ฯ
อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ  เสยฺยถาปิ  นาม  ๑- คิหี กามโภคิโนติ ฯ
ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ น ภิกฺขเว อุจฺจาวจา อญฺชนี ๒- ธาเรตพฺพา
โย  ธาเรยฺย  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  อฏฺฐิมยํ  ทนฺตมยํ
วิสาณมยํ  นฬมยํ  เวฬุมยํ  กฏฺฐมยํ ชตุมยํ ผลมยํ โลหมยํ สงฺขนาภิมยนฺติ ฯ
เตน   โข   ปน   สมเยน  อญฺชนี  ๓-  อปารุตา  โหนฺติ  ติณจุณฺเณหิปิ
ปํสุเกหิปิ   โอกิริยนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว  อปิธานนฺติ  ฯ  อปิธานํ  นิปตติ  ฯ  อนุชานามิ ภิกฺขเว สุตฺตเกน
พนฺธิตฺวา   อญฺชนิยา   พนฺธิตุนฺติ   ฯ  อญฺชนี  ผลติ  ๔-  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว  สุตฺตเกน  สิพฺเพตุนฺติ  ฯ  เตน  โข  ปน สมเยน ภิกฺขู องฺคุลิยา
อญฺชนฺติ   อกฺขีนิ  ทุกฺขานิ  โหนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ ภิกฺขเว อญฺชนีสลากนฺติ ฯ
     {๓๗.๒}   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  อุจฺจาวจา
อญฺชนีสลากาโย    ธาเรนฺติ    โสวณฺณมยํ    รูปิยมยํ    ฯ    มนุสฺสา
อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   เสยฺยถาปิ   คิหี   กามโภคิโนติ   ฯ
ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว  อุจฺจาวจา  อญฺชนีสลากา
ธาเรตพฺพา   โย   ธาเรยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
อฏฺฐิมยํ   ทนฺตมยํ  วิสาณมยํ  ฯเปฯ  สงฺขนาภิมยนฺติ  ฯ  เตน  โข  ปน
สมเยน  อญฺชนีสลากา  ภูมิยํ  ปตติ  ๕-  ผรุสา โหติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ ๒-๓ โป. ม. อญฺชนีโย ฯ  โป. อญฺชนีโย
@ผาลนฺติ ฯ ม. ยุ. อญฺชนี นิปตติ ฯ  ยุ. ปติตา ฯ
อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  สลาโกธานิยนฺติ  ๑-  ฯ  เตน  โข
ปน   สมเยน   ภิกฺขู   อญฺชนึปิ   อญฺชนีสลากํปิ   หตฺเถน  ปริหรนฺติ  ฯ
ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  อญฺชนิตฺถวิกนฺติ ฯ
อํสวทฺธโก  ๒-  น  โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ
ภิกฺขเว อํสวทฺธกํ พนฺธนสุตฺตกนฺติ ฯ
     [๓๘]   เตน  โข  ปน สมเยน อายสฺมโต ปิลินฺทวจฺฉสฺส สีสาภิตาโป
โหติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว มุทฺธนิ เตลกนฺติ ฯ
นกฺขมนีโย  โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว
นตฺถุกมฺมนฺติ  ฯ  นตฺถุ  คลติ  ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ
ภิกฺขเว นตฺถุกรณินฺติ ฯ
     {๓๘.๑}   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  อุจฺจาวจา
นตฺถุกรณิโย   ธาเรนฺติ   โสวณฺณมยํ   รูปิยมยํ   ฯ  มนุสฺสา  อุชฺฌายนฺติ
ขียนฺติ    วิปาเจนฺติ    เสยฺยถาปิ   คิหี   กามโภคิโนติ   ฯ   ภควโต
เอตมตฺถํ    อาโรเจสุํ    ฯ    น    ภิกฺขเว   อุจฺจาวจา   นตฺถุกรณี
ธาเรตพฺพา   โย   ธาเรยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
อฏฺฐิมยํ   ฯเปฯ   สงฺขนาภิมยนฺติ   ฯ   นตฺถุ   วิสมํ   อาสิญฺจิยติ   ฯ
ภควโต    เอตมตฺถํ    อาโรเจสุํ    ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ยมกํ
นตฺถุกรณินฺติ  ๓-  ฯ  นกฺขมนีโย  โหติ  ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ธูมํ   ปาตุนฺติ   ฯ  ตญฺเญว  วฏฺฏึ  อาลิมฺเปตฺวา
@เชิงอรรถ:  ม. สลากาฐานิยนฺติ ฯ โป. สลากาธานิยนฺติ ฯ  สี. อํสวฑฺฒโก ฯ
@ยุ. อํสพนฺธโก ฯ  โป. ม. ยุ. ยมก นตฺถุกรณินฺติ ฯ
ปิวนฺติ   กณฺโฐ   ๑-   ทหติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ ภิกฺขเว ธูมเนตฺตนฺติ ฯ
     {๓๘.๒}   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  อุจฺจาวจานิ
ธูมเนตฺตานิ   ธาเรนฺติ   โสวณฺณมยํ   รูปิยมยํ   ฯ  มนุสฺสา  อุชฺฌายนฺติ
ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ  เสยฺยถาปิ  คิหี  กามโภคิโนติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว  อุจฺจาวจานิ  ธูมเนตฺตานิ  ธาเรตพฺพานิ  โย
ธาเรยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อฏฺฐิมยํ  ฯเปฯ
สงฺขนาภิมยนฺติ ฯ
     {๓๘.๓}   เตน  โข  ปน  สมเยน  ธูมเนตฺตานิ  อปารุตานิ โหนฺติ
ปาณกา   ปวิสนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว   อปิธานนฺติ   ฯ   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ธูมเนตฺตานิ
หตฺเถน   ปริหรนฺติ   ฯ   ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว   ธูมเนตฺตตฺถวิกนฺติ  ฯ  เอกโต  ฆํสิยนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ยมกตฺถวิกนฺติ   ฯ   อํสวทฺธโก
น   โหติ   ฯ   ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
อํสวทฺธกํ พนฺธนสุตฺตกนฺติ ฯ
     [๓๙]   เตน   โข   ปน   สมเยน   อายสฺมโต   ปิลินฺทวจฺฉสฺส
วาตาพาโธ   โหติ   ฯ   เวชฺชา   เอวมาหํสุ   เตลํ   ปจิตพฺพนฺติ  ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  เตลปากนฺติ  ฯ
ตสฺมึ  โข  [๒]-  เตลปาเก  มชฺชํ  ปกฺขิปิตพฺพํ โหติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว  เตลปาเก  มชฺชํ  ปกฺขิปิตุนฺติ  ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. กณฺฐํ ฯ  ม. ยุ. ปน ฯ
เตน   โข   ปน   สมเยน   ฉพฺพคฺคิยา   ภิกฺขู  อติปกฺขิตฺตมชฺชานิ  ๑-
เตลานิ   ปจนฺติ   ตานิ   ปิวิตฺวา   มชฺชนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   น   ภิกฺขเว   อติปกฺขิตฺตมชฺชํ   เตลํ   ปาตพฺพํ   โย
ปิเวยฺย    ยถาธมฺโม   กาเรตพฺโพ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ยสฺมึ
เตลปาเก   มชฺชสฺส   น   วณฺโณ   น   คนฺโธ   น   รโส  ปญฺญายติ
เอวรูปํ มชฺชปกฺขิตฺตํ เตลํ ปาตุนฺติ ฯ
     {๓๙.๑}   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขูนํ พหุํ อติปกฺขิตฺตมชฺชํ เตลํ
ปกฺกํ  โหติ  ฯ  อถโข  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ  กถนฺนุ  โข  อติปกฺขิตฺตมชฺเช
เตเล  ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว อพฺภญฺชนํ อธิฏฺฐาตุนฺติ ฯ
     {๓๙.๒}   เตน   โข   ปน   สมเยน  อายสฺมโต  ปิลินฺทวจฺฉสฺส
พหุํ  ๒-  เตลํ  ปกฺกํ  โหติ  ฯ  เตลภาชนํ  น  วิชฺชติ  ๓-  ฯ ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ตีณิ  ตุมฺพานิ  โลหตุมฺพํ
กฏฺฐตุมฺพํ ผลตุมฺพนฺติ ฯ
     {๓๙.๓}   เตน   โข   ปน   สมเยน  อายสฺมโต  ปิลินฺทวจฺฉสฺส
องฺควาโต   โหติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว   เสทกมฺมนฺติ   ฯ   นกฺขมนีโย   โหติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   สมฺภารเสทนฺติ   ฯ  นกฺขมนีโย
โหติ    ฯ    อนุชานามิ    ภิกฺขเว    มหาเสทนฺติ    ฯ   นกฺขมนีโย
โหติ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว  ภงฺโคทกนฺติ  ฯ  นกฺขมนีโย  โหติ  ฯ
อนุชานามิ ภิกฺขเว อุทกโกฏฺฐกนฺติ ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. อติกฺขิตฺตมชฺชานิ ฯ  ม. ยุ. พหุตรํ ฯ  ยุ. สํวิชฺชติ ฯ
     [๔๐]   เตน  โข  ปน  สมเยน อายสฺมโต ปิลินฺทวจฺฉสฺส ปพฺพวาโต
โหติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ  ภิกฺขเว
โลหิตํ   โมเจตุนฺติ   ฯ   นกฺขมนีโย   โหติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   โลหิตํ   โมเจตฺวา   วิสาเณน
คเหตุนฺติ ๑- ฯ
     [๔๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อายสฺมโต  ปิลินฺทวจฺฉสฺส  ปาทา
ผาลิตา   โหนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว   ปาทพฺภญฺชนนฺติ   ฯ   นกฺขมนีโย  โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว ปชฺชํ อภิสงฺขริตุนฺติ ฯ
     [๔๒]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตรสฺส  ภิกฺขุโน  คณฺฑาพาโธ
โหติ  ฯ  ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว สตฺถกมฺมนฺติ ฯ
กสาโวทเกน   อตฺโถ   โหติ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  กสาโวทกนฺติ  ฯ
ติลกกฺเกน   อตฺโถ   โหติ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ติลกกฺกนฺติ  ฯ
กพฬิกาย    อตฺโถ   โหติ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   กพฬิกนฺติ   ฯ
วณพนฺธนโจเลน   อตฺโถ   โหติ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว  วณพนฺธน-
โจลนฺติ  ๒-  ฯ  วโณ  กณฺฑวติ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  สาสปกุฑฺเฑน
โธวิตุนฺติ   ๓-   ฯ   วโณ   กิลิชฺชิตฺถ   ฯ   อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ธูมํ
กาตุนฺติ     ฯ     วฑฺฒมํสํ    วุฏฺฐาติ    ฯ    อนุชานามิ    ภิกฺขเว
โลณสกฺขริกาย    ฉินฺทิตุนฺติ    ฯ   วโณ   น   รูหติ   ฯ   อนุชานามิ
ภิกฺขเว  วณเตลนฺติ  ฯ  เตลํ  คลติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. โคณวิสาเณน คาเหตุนฺติ ฯ ม. คาเหตุนฺติ ฯ  โป. วณพนฺธนโจฬกนฺติ ฯ
@ ม. ยุ. สาสปกุตฺเตน โผสิตุนฺติ ฯ
อนุชานามิ ภิกฺขเว วิกาสิกํ สพฺพํ วณปฏิกมฺมนฺติ ฯ
     [๔๓]   เตน  โข  ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ อหินา ทฏฺโฐ โหติ ฯ
ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ ภิกฺขเว จตฺตาริ มหาวิกฏานิ
ทาตุํ  คูถํ  มุตฺตํ ฉาริกํ มตฺติกนฺติ ฯ อถโข ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ อปฺปฏิคฺคหิตานิ
นุ  โข  อุทาหุ  ปฏิคฺคเหตพฺพานีติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ  ภิกฺขเว  สติ  กปฺปิยการเก  ปฏิคฺคหาเปตุํ  อสติ กปฺปิยการเก
สามํ   คเหตฺวา   ปริภุญฺชิตุนฺติ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตเรน
ภิกฺขุนา  วิสํ  ปีตํ  โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ
ภิกฺขเว   คูถํ   ปาเยตุนฺติ  ฯ  อถโข  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ  อปฺปฏิคฺคหิโต
นุ   โข  อุทาหุ  ปฏิคฺคเหตพฺโพติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว  ยํ  กโรนฺโต  ปฏิคฺคณฺหาติ  เสฺวว  ปฏิคฺคโห  กโต
น ปุน ปฏิคฺคเหตพฺโพติ ฯ
     [๔๔]   เตน  โข  ปน  สมเยน อญฺญตรสฺส ภิกฺขุโน ฆรทินฺนกาพาโธ
โหติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ  ภิกฺขเว
สีตาโลฬึ    ปาเยตุนฺติ    ฯ   เตน   โข   ปน   สมเยน   อญฺญตโร
ภิกฺขุ   ทุฏฺฐคหณิโก   ๑-   โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ  ภิกฺขเว  อามิสขารํ  ปาเยตุนฺติ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน
อญฺญตรสฺส   ภิกฺขุโน   ปณฺฑุโรคาพาโธ   โหติ   ฯ   ภควโต  เอตมตฺถํ
@เชิงอรรถ:  สี. ทุฏฺฐุคหณิโก ฯ
อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  มุตฺตหรีฏกํ  ปาเยตุนฺติ  ฯ  เตน โข
ปน   สมเยน   อญฺญตรสฺส   ภิกฺขุโน  ฉวิโทสาพาโธ  โหติ  ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว คนฺธาเลปํ กาตุนฺติ ฯ
     {๔๔.๑}  เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ  อภิสนฺนกาโย
โหติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ  ภิกฺขเว
วิเรจนํ    ปาตุนฺติ    ฯ   อจฺฉกญฺชิยา   อตฺโถ   โหติ   ฯ   ภควโต
เอตมตฺถํ    อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อจฺฉกญฺชิกนฺติ   ฯ
อกฏยูเสน   อตฺโถ   โหติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อกฏยูสนฺติ   ฯ   กฏากเฏน   อตฺโถ   โหติ  ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  กฏากฏนฺติ  ฯ
ปฏิจฺฉาทนีเยน   อตฺโถ   โหติ   ฯ   ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ ภิกฺขเว ปฏิจฺฉาทนียนฺติ ฯ
     [๔๕]   เตน  โข  ปน  สมเยน อายสฺมา ปิลินฺทวจฺโฉ ๑- ราชคเห
ปพฺภารํ   โสธาเปติ   เลนํ   กตฺตุกาโม   ฯ   อถโข  ราชา  มาคโธ
เสนิโย    พิมฺพิสาโร    เยน    อายสฺมา   ปิลินฺทวจฺโฉ   เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา     อายสฺมนฺตํ    ปิลินฺทวจฺฉํ    อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ
นิสีทิ   ฯ  เอกมนฺตํ  นิสินฺโน  โข  ราชา  มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร
อายสฺมนฺตํ   ปิลินฺทวจฺฉํ   เอตทโวจ  กึ  ภนฺเต  เถโร  การาเปตีติ  ฯ
ปพฺภารํ   มหาราช   โสธาเปมิ   เลนํ  กตฺตุกาโมติ  ฯ  อตฺโถ  ภนฺเต
@เชิงอรรถ:  สี. ปิลินฺทิวจฺโฉ ฯ
อยฺยสฺส   อารามิเกนาติ   ฯ   น   โข  มหาราช  ภควตา  อารามิโก
อนุญฺญาโตติ    ฯ    เตนหิ    ภนฺเต    ภควนฺตํ    ปฏิปุจฺฉิตฺวา   มม
อาโรเจยฺยาถาติ   ฯ   เอวํ   มหาราชาติ  โข  อายสฺมา  ปิลินฺทวจฺโฉ
รญฺโญ    มาคธสฺส   เสนิยสฺส   พิมฺพิสารสฺส   ปจฺจสฺโสสิ   ฯ   อถโข
อายสฺมา   ปิลินฺทวจฺโฉ   ราชานํ   มาคธํ   เสนิยํ   พิมฺพิสารํ  ธมฺมิยา
กถาย   สนฺทสฺเสสิ   สมาทเปสิ   สมุตฺเตเชสิ   สมฺปหํเสสิ   ฯ  อถโข
ราชา    มาคโธ    เสนิโย    พิมฺพิสาโร   อายสฺมตา   ปิลินฺทวจฺเฉน
ธมฺมิยา    กถาย    สนฺทสฺสิโต   สมาทปิโต   สมุตฺเตชิโต   สมฺปหํสิโต
อุฏฺฐายาสนา   อายสฺมนฺตํ   ปิลินฺทวจฺฉํ   อภิวาเทตฺวา   ปทกฺขิณํ  กตฺวา
ปกฺกามิ   ฯ   อถโข   อายสฺมา   ปิลินฺทวจฺโฉ   ภควโต  สนฺติเก  ทูตํ
ปาเหสิ    ราชา   ภนฺเต   มาคโธ   เสนิโย   พิมฺพิสาโร   อารามิกํ
ทาตุกาโม กถํ นุ โข ภนฺเต ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ ฯ
     {๔๕.๑}   อถโข  ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ ธมฺมึ
กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   อนุชานามิ  ภิกฺขเว  อารามิกนฺติ  ฯ
ทุติยมฺปิ    โข   ราชา   มาคโธ   เสนิโย   พิมฺพิสาโร   เยนายสฺมา
ปิลินฺทวจฺโฉ    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    อายสฺมนฺตํ    ปิลินฺทวจฺฉํ
อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺโน  โข  ราชา
มาคโธ    เสนิโย    พิมฺพิสาโร   อายสฺมนฺตํ   ปิลินฺทวจฺฉํ   เอตทโวจ
อนุญฺญาโต  ภนฺเต  ภควตา  อารามิโกติ  ฯ  เอวํ  มหาราชาติ ฯ เตนหิ
ภนฺเต   อยฺยสฺส  อารามิกํ  ทมฺมีติ  ฯ  อถโข  ราชา  มาคโธ  เสนิโย
พิมฺพิสาโร     อายสฺมโต     ปิลินฺทวจฺฉสฺส    อารามิกํ    ปฏิสฺสุณิตฺวา
วิสฺสริตฺวา   จิเรน   สตึ   ปฏิลภิตฺวา   อญฺญตรํ   สพฺพตฺถกํ   มหามตฺตํ
อามนฺเตสิ   โย   มยา   ภเณ   อยฺยสฺส  อารามิโก  ปฏิสฺสุโต  ทินฺโน
โส  อารามิโกติ  ๑-  ฯ  น  โข  เทว  อยฺยสฺส  อารามิโก ทินฺโนติ ฯ
กีวจิรํ  นุ  โข  ภเณ  อิโต  รตฺติ  ๒-  โหตีติ  ฯ อถโข โส มหามตฺโต
รตฺติโย   คเณตฺวา   ๓-  ราชานํ  มาคธํ  เสนิยํ  พิมฺพิสารํ  เอตทโวจ
ปญฺจ  เทว  รตฺติสตานีติ  ฯ  เตนหิ  ภเณ  อยฺยสฺส  ปญฺจ อารามิกสตานิ
เทหีติ   ๔-  ฯ  เอวํ  เทวาติ  โข  โส  มหามตฺโต  รญฺโญ  มาคธสฺส
เสนิยสฺส     พิมฺพิสารสฺส    ปฏิสฺสุณิตฺวา    อายสฺมโต    ปิลินฺทวจฺฉสฺส
ปญฺจ   อารามิกสตานิ   อทาสิ   ๕-  ฯ  ปาฏิเยกฺโก  คาโม  นิวิสิ  ฯ
อารามิกคามโกติปิ นํ อาหํสุ ปิลินฺทวจฺฉคามโกติปิ ๖- นํ อาหํสุ ฯ
     [๔๖]   เตน   โข   ปน  สมเยน  อายสฺมา  ปิลินฺทวจฺโฉ  ตสฺมึ
คามเก    กุลุปโก    โหติ    ฯ    อถโข    อายสฺมา   ปิลินฺทวจฺโฉ
ปุพฺพณฺหสมยํ    นิวาเสตฺวา    ปตฺตจีวรมาทาย    ปิลินฺทวจฺฉคามกํ   ๗-
ปิณฺฑาย  ปาวิสิ  ฯ  เตน  โข  ปน สมเยน ตสฺมึ คามเก อุสฺสโว โหติ ฯ
ทารกา  อลงฺกตา  มาลากิตา  กีฬนฺติ  ฯ  อถโข  อายสฺมา  ปิลินฺทวจฺโฉ
@เชิงอรรถ:  โป. ทินฺโน โหติ โส อารามิโกติ ฯ  โป. ปฏิสตํ ฯ สี. ม. ยุ. หิตํ ฯ
@ สี. ยุ. วิคเณตฺวา ฯ  โป. สี. ม. ยุ. เทถาติ ฯ  สี. ม. ยุ. ปาทาสิ ฯ
@ สี. ปิลินฺทิคามโกติปิ ฯ ยุ. ปิลินฺทคามโกติปิ ฯ  โป. ม. ยุ. ปิลินฺทคามํ ฯ
ปิลินฺทวจฺฉคามเก   ๑-   สปทานํ   ปิณฺฑาย  จรมาโน  เยน  อญฺญตรสฺส
อารามิกสฺส     นิเวสนํ     เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา    ปญฺญตฺเต
อาสเน   นิสีทิ   ฯ   เตน   โข   ปน  สมเยน  ตสฺสา  อารามิกินิยา
ธีตา   อญฺเญ   ทารเก   อลงฺกเต   ๒-  มาลากิเต  ปสฺสิตฺวา  โรทติ
มาลํ   เม   เทถ   อลงฺการํ   เม   เทถาติ   ฯ   อถโข  อายสฺมา
ปิลินฺทวจฺโฉ   ตํ   อารามิกินึ  เอตทโวจ  กิสฺสายํ  ทาริกา  โรทตีติ  ฯ
อยํ  ภนฺเต  ทาริกา  อญฺเญ  ทารเก  อลงฺกเต  ๓- มาลากิเต ปสฺสิตฺวา
โรทติ   มาลํ   เม   เทถ   อลงฺการํ   เม   เทถาติ  กุโต  อมฺหากํ
ทุคฺคตานํ มาลา กุโต อลงฺกาโรติ ๔- ฯ
     {๔๖.๑}   อถโข   อายสฺมา   ปิลินฺทวจฺโฉ   อญฺญตรํ   ติณณฺฑูปกํ
คเหตฺวา    ตํ    อารามิกินึ   เอตทโวจ   หนฺทิมํ   ติณณฺฑูปกํ   ตสฺสา
ทาริกาย   สีเส   ปฏิมุญฺจาหีติ   ๕-   ฯ   อถโข  สา  อารามิกินี  ตํ
ติณณฺฑูปกํ    คเหตฺวา   ตสฺสา   ทาริกาย   สีเส   ปฏิมุญฺจิ   ฯ   สา
อโหสิ    สุวณฺณมาลา    อภิรูปา    ทสฺสนียา   ปาสาทิกา   ฯ   นตฺถิ
ตาทิสา    รญฺโญปิ    อนฺเตปุเร   สุวณฺณมาลา   ฯ   มนุสฺสา   รญฺโญ
มาคธสฺส    เสนิยสฺส    พิมฺพิสารสฺส    อาโรเจสุํ    อมุกสฺส    เทว
อารามิกสฺส    ฆเร    สุวณฺณมาลา    อภิรูปา   ทสฺสนียา   ปาสาทิกา
นตฺถิ    ตาทิสา   เทวสฺสาปิ   อนฺเตปุเร   สุวณฺณมาลา   กุโต   ตสฺส
ทุคฺคตสฺส    นิสฺสํสยํ    โจริกาย    อาภตาติ    ฯ    อถโข   ราชา
มาคโธ    เสนิโย    พิมฺพิสาโร    ตํ   อารามิกกุลํ   พนฺธาเปสิ   ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. ปิลินฺทคามเก ฯ ๒-๓ โป. ม. ทาริเก อลงฺกิเต ฯ  โป. ยุ.
@อลงฺการาติ ฯ  โป. สี. ม. ยุ. ปฏิมุญฺจาติ ฯ
ทุติยมฺปิ    โข    อายสฺมา    ปิลินฺทวจฺโฉ   ปุพฺพณฺหสมยํ   นิวาเสตฺวา
ปตฺตจีวรมาทาย   ปิลินฺทวจฺฉคามกํ   ปิณฺฑาย   ปาวิสิ   ปิลินฺทวจฺฉคามเก
สปทานํ    ปิณฺฑาย    จรมาโน   เยน   ตสฺส   อารามิกสฺส   นิเวสนํ
เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ปฏิวิสฺสเก   ปุจฺฉิ   ๑-   กหํ   อิทํ  ๒-
อารามิกกุลํ   คตนฺติ   ฯ   เอติสฺสา   ภนฺเต   สุวณฺณมาลาย   การณา
รญฺญา พนฺธาปิตนฺติ ฯ
     {๔๖.๒}   อถโข  อายสฺมา  ปิลินฺทวจฺโฉ  เยน  รญฺโญ  มาคธสฺส
เสนิยสฺส     พิมฺพิสารสฺส     นิเวสนํ     เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา
ปญฺญตฺเต อาสเน นิสีทิ ฯ
     {๔๖.๓}   อถโข  ราชา  มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร เยนายสฺมา
ปิลินฺทวจฺโฉ    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    อายสฺมนฺตํ    ปิลินฺทวจฺฉํ
อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺนํ  โข  ราชานํ
มาคธํ   เสนิยํ   พิมฺพิสารํ   อายสฺมา   ปิลินฺทวจฺโฉ   เอตทโวจ  กิสฺส
มหาราช   อารามิกกุลํ   พนฺธาปิตนฺติ   ฯ   ตสฺส   ภนฺเต  อารามิกสฺส
ฆเร   สุวณฺณมาลา   อภิรูปา   ทสฺสนียา   ปาสาทิกา   นตฺถิ   ตาทิสา
อมฺหากํปิ     อนฺเตปุเร     สุวณฺณมาลา    กุโต    ตสฺส    ทุคฺคตสฺส
นิสฺสํสยํ    โจริกาย   อาภตาติ   ฯ   อถโข   อายสฺมา   ปิลินฺทวจฺโฉ
รญฺโญ    มาคธสฺส    เสนิยสฺส    พิมฺพิสารสฺส    ปาสาทํ    สุวณฺณนฺติ
อธิมุจฺจิ  ฯ  โส  [๓]-  อโหสิ  สพฺพโสวณฺณมโย  ๔-  ฯ  อิทํ  ปน เต
มหาราช   ตาวพหุํ   สุวณฺณํ   กุโตติ  ๕-  ฯ  อญฺญาตํ  ภนฺเต  อยฺยสฺส
@เชิงอรรถ:  ม. ปุจฺฉติ ฯ  โป. สี. ม. ยุ. อิมํ ฯ  ม. ปาสาโท ฯ  ม. สพฺพโส สุวณฺณมโย ฯ
@ โป. กุโต ลทฺธนฺติ ฯ
เสเวโส ๑- อิทฺธานุภาโวติ ตํ อารามิกกุลํ มุญฺจาเปสิ ฯ
     [๔๗]   มนุสฺสา  อยฺเยน  กิร  ปิลินฺทวจฺเฉน  สราชิกาย  ปริสาย
อุตฺตริมนุสฺสธมฺมํ    อิทฺธิปาฏิหาริยํ    ทสฺสิตนฺติ   อตฺตมนา   อภิปฺปสนฺนา
อายสฺมโต    ปิลินฺทวจฺฉสฺส    ปญฺจ    เภสชฺชานิ   อภิหรึสุ   เสยฺยถีทํ
สปฺปึ   นวนีตํ   เตลํ   มธุํ   ผาณิตํ  ฯ  ปกติยาปิจายสฺมา  ปิลินฺทวจฺโฉ
ลาภี   โหติ   ปญฺจนฺนํ  เภสชฺชานํ  ลทฺธํ  ลทฺธํ  ปริสาย  วิสฺสชฺเชติ  ฯ
ปริสา   จสฺส   โหติ   พาหุลฺลิกา  ลทฺธํ  ลทฺธํ  โกลมฺเพปิ  ๓-  ฆเฏปิ
ปูเรตฺวา   ปฏิสาเมติ  ปริสฺสาวนานิปิ  ถวิกาโยปิ  ปูเรตฺวา  วาตปาเนสุ
ลคฺเคติ   ๔-  ฯ  ตานิ  โอลีนวีลินานิ  ติฏฺฐนฺติ  ฯ  อุนฺทุเรหิปิ  วิหารา
โอกิณฺณวิกิณฺณา   โหนฺติ  ฯ  มนุสฺสา  วิหารจาริกํ  อาหิณฺฑนฺตา  ปสฺสิตฺวา
อุชฺฌายนฺติ    ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   อนฺโตโกฏฺฐาคาริกา   อิเม   สมณา
สกฺยปุตฺติยา   เสยฺยถาปิ   ราชา   มาคโธ   เสนิโย   พิมฺพิสาโรติ  ฯ
อสฺโสสุํ  โข  ภิกฺขู  เตสํ มนุสฺสานํ อุชฺฌายนฺตานํ ขียนฺตานํ วิปาเจนฺตานํ ฯ
เย   เต   ภิกฺขู  อปฺปิจฺฉา  ฯเปฯ  เต  อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ
กถํ หิ นาม ภิกฺขู เอวรูปาย พาหุลฺลาย เจเตสฺสนฺตีติ ฯ
     {๔๗.๑}   อถโข เต ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ สจฺจํ กิร ภิกฺขเว
ภิกฺขู  เอวรูปาย  พาหุลฺลาย  เจเตสฺสนฺตีติ  ๕-  ฯ  สจฺจํ ภควาติ ฯเปฯ
วิครหิตฺวา  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ ยานิ โข ปน ตานิ คิลานานํ
@เชิงอรรถ:  โป. สี. ม. ยุ. อยฺยสฺส เอโส ฯ  ม. ยุ. ผาณิตนฺติ ฯ  โป. โกลุมฺเพปิ ฯ
@ม. โกฬุมฺเพปิ ฯ  ม. ยุ. ลคฺคนฺติ ฯ  ม. ยุ. เจเตนฺตีติ ฯ
ภิกฺขูนํ   ปฏิสายนียานิ   เภสชฺชานิ   เสยฺยถีทํ  สปฺปิ  นวนีตํ  เตลํ  มธุ
ผาณิตํ   ตานิ   ปฏิคฺคเหตฺวา   สตฺตาหปรมํ  สนฺนิธิการกํ  ปริภุญฺชิตพฺพานิ
ตํ อติกฺกามยโต ยถาธมฺโม กาเรตพฺโพติ ฯ
                    เภสชฺชอนุญฺญาตภาณวารํ ปฐมํ ฯ
     [๔๘]   อถโข  ภควา  สาวตฺถิยํ  ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา เยน ราชคหํ
เตน   จาริกํ   ปกฺกามิ  ฯ  อทฺทสา  ๑-  โข  อายสฺมา  กงฺขาเรวโต
อนฺตรามคฺเค     คุฬกรณํ    โอกฺกมิตฺวา    คุเฬ    ปิฏฺฐํปิ    ฉาริกํปิ
ปกฺขิปนฺเต   ทิสฺวาน   อกปฺปิโย   คุโฬ   สามิโส   น   กปฺปติ   คุโฬ
วิกาเล   ปริภุญฺชิตุนฺติ   กุกฺกุจฺจายนฺโต   สปริโส  คุฬํ  น  ปริภุญฺชติ  ฯ
เยปิสฺส   โสตพฺพํ   มญฺญนฺติ   เตปิ   คุฬํ   น  ปริภุญฺชนฺติ  ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   กิมตฺถาย   ภิกฺขเว  คุเฬ  ปิฏฺฐํปิ  ฉาริกํปิ
ปกฺขิปนฺตีติ   ฯ   พนฺธนตฺถาย   ภควาติ  ฯ  สเจ  ภิกฺขเว  พนฺธนตฺถาย
คุเฬ  ปิฏฺฐํปิ  ฉาริกํปิ  ปกฺขิปนฺติ  โส  จ  คุโฬเตฺวว สงฺขฺยํ ๒- คจฺฉติ ฯ
อนุชานามิ ภิกฺขเว ยถาสุขํ คุฬํ ปริภุญฺชิตุนฺติ ฯ
     {๔๘.๑}  อทฺทสา  ๓-  โข  อายสฺมา  กงฺขาเรวโต อนฺตรามคฺเค
วจฺเจ   มุคฺคํ   ชาตํ   ปสฺสิตฺวา   อกปฺปิยา   มุคฺคา   ปกฺกาปิ  มุคฺคา
ชายนฺตีติ    กุกฺกุจฺจายนฺโต    สปริโส    มุคฺคํ    น    ปริภุญฺชติ   ฯ
เยปิสฺส    โสตพฺพํ    มญฺญนฺติ    เตปิ    มุคฺคํ   น   ปริภุญฺชนฺติ   ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   สเจ   ภิกฺขเว  ปกฺกาปิ  มุคฺคา
@เชิงอรรถ: ๑-๓ ม. ยุ. อทฺทส ฯ  สี. ม. ยุ. สงฺขํ ฯ
ชายนฺติ     อนุชานามิ     ภิกฺขเว    ยถาสุขํ    มุคฺคํ    ปริภุญฺชิตุนฺติ
เตน    โข    ปน   สมเยน   อญฺญตรสฺส   ภิกฺขุโน   อุทรวาตาพาโธ
โหติ  ฯ  โส  โลณโสจิรกํ  ๑-  อปายิ  ฯ  ตสฺส  โส  อุทรวาตาพาโธ
ปฏิปฺปสฺสมฺภิ    ฯ    ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ
ภิกฺขเว     ยถาสุขํ     ๒-    คิลานสฺส    โลณโสจิรกํ    อคิลานสฺส
อุทกสมฺภินฺนํ ปานปริโภเคน ปริภุญฺชิตุนฺติ ฯ
     [๔๙]   อถโข  ภควา  อนุปุพฺเพน  จาริกํ  จรมาโน  เยน ราชคหํ
ตทวสริ  ฯ  ตตฺร  สุทํ  ภควา ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน กลนฺทกนิวาเป ฯ
เตน   โข   ปน   สมเยน  ภควโต  อุทรวาตาพาโธ  โหติ  ฯ  อถโข
อายสฺมา      อานนฺโท      ปุพฺเพปิ     ภควโต     อุทรวาตาพาโธ
เตกฏุลาย   ยาคุยา   ผาสุ   โหตีติ   สามํ   ติลํปิ   ตณฺฑุลํปิ   มุคฺคํปิ
วิญฺญาเปตฺวา   อนฺโต   วาเสตฺวา   อนฺโต   สามํ   ปจิตฺวา   ภควโต
อุปนาเมสิ ปิวตุ ภควา เตกฏุลํ ยาคุนฺติ ฯ
     {๔๙.๑}   ชานนฺตาปิ  ตถาคตา  ปุจฺฉนฺติ  ชานนฺตาปิ  น  ปุจฺฉนฺติ
กาลํ   วิทิตฺวา   ปุจฺฉนฺติ   กาลํ   วิทิตฺวา   น   ปุจฺฉนฺติ   อตฺถสญฺหิตํ
ตถาคตา    ปุจฺฉนฺติ    โน    อนตฺถสญฺหิตํ   อนตฺถสญฺหิเต   เสตุฆาโต
ตถาคตานํ   ฯ   ทฺวีหากาเรหิ   พุทฺธา   ภควนฺโต   ภิกฺขู   ปฏิปุจฺฉนฺติ
ธมฺมํ   วา  เทเสสฺสาม  สาวกานํ  วา  สิกฺขาปทํ  ปญฺญาเปสฺสามาติ  ฯ
อถโข     ภควา     อายสฺมนฺตํ     อานนฺทํ     อามนฺเตสิ    กุตายํ
@เชิงอรรถ:  สี. ม. ยุ. โลณโสวิรกํ ฯ  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ
อานนฺท   ยาคูติ   ฯ   อถโข   อายสฺมา  อานนฺโท  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสิ   ฯ   วิครหิ   พุทฺโธ   ภควา   อนนุจฺฉวิกํ   ๑-   อานนฺท
อนนุโลมิกํ    อปฺปฏิรูปํ    อสฺสามณกํ    อกปฺปิยํ    อกรณียํ   กถํ   หิ
นาม   ตฺวํ   อานนฺท  เอวรูปาย  พาหุลฺลาย  เจเตสฺสสิ  ยทปิ  อานนฺท
อนฺโต    วุตฺถํ    ตทปิ    อกปฺปิยํ    ยทปิ    อนฺโต    ปกฺกํ   ตทปิ
อกปฺปิยํ    ยทปิ    สามํ    ปกฺกํ    ตทปิ   อกปฺปิยํ   เนตํ   อานนฺท
อปฺปสนฺนานํ   วา   ปสาทาย   ฯเปฯ   วิครหิตฺวา   ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา
ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   น   ภิกฺขเว   อนฺโต   วุตฺถํ   อนฺโต  ปกฺกํ  สามํ
ปกฺกํ    ปริภุญฺชิตพฺพํ    โย    ปริภุญฺเชยฺย    อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ
อนฺโต   เจ   ภิกฺขเว   วุตฺถํ   อนฺโต   ปกฺกํ   สามํ   ปกฺกํ   ตญฺเจ
ปริภุญฺเชยฺย อาปตฺติ ติณฺณํ ทุกฺกฏานํ ฯ
     {๔๙.๒}   อนฺโต  เจ  ภิกฺขเว  วุตฺถํ  อนฺโต  ปกฺกํ  อญฺเญหิ ปกฺกํ
ตญฺเจ  ปริภุญฺเชยฺย  อาปตฺติ  ทฺวินฺนํ  ทุกฺกฏานํ  ฯ  อนฺโต  เจ  ภิกฺขเว
วุตฺถํ   พหิ   ปกฺกํ   สามํ   ปกฺกํ  ตญฺเจ  ปริภุญฺเชยฺย  อาปตฺติ  ทฺวินฺนํ
ทุกฺกฏานํ  ฯ  พหิ  เจ  ภิกฺขเว  วุตฺถํ  อนฺโต  ปกฺกํ  สามํ  ปกฺกํ ตญฺเจ
ปริภุญฺเชยฺย   อาปตฺติ   ทฺวินฺนํ   ทุกฺกฏานํ   ฯ   อนฺโต   เจ  ภิกฺขเว
วุตฺถํ    พหิ   ปกฺกํ   อญฺเญหิ   ปกฺกํ   ตญฺเจ   ปริภุญฺเชยฺย   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส   ฯ   พหิ   เจ  ภิกฺขเว  วุตฺถํ  อนฺโต  ปกฺกํ  อญฺเญหิ  ปกฺกํ
ตญฺเจ    ปริภุญฺเชยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   ฯ   พหิ   เจ   ภิกฺขเว
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. อนนุจฺฉวิยํ ฯ
วุตฺถํ    พหิ    ปกฺกํ    สามํ   ปกฺกํ   ตญฺเจ   ปริภุญฺเชยฺย   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส   ฯ   พหิ   เจ   ภิกฺขเว   วุตฺถํ  พหิ  ปกฺกํ  อญฺเญหิ  ปกฺกํ
ตญฺเจ ปริภุญฺเชยฺย อนาปตฺตีติ ฯ
     [๕๐]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ภควตา  สามปาโก  ๑-
ปฏิกฺขิตฺโตติ    ปุนปาเก    กุกฺกุจฺจายนฺติ    ฯ    ภควโต    เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว ปุนปากํ ปจิตุนฺติ ฯ
     [๕๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ราชคหํ  ทุพฺภิกฺขํ โหติ ฯ มนุสฺสา
โลณมฺปิ    เตลมฺปิ    ตณฺฑุลมฺปิ   ขาทนียมฺปิ   อารามํ   อาหรนฺติ   ฯ
ตานิ    ภิกฺขู    พหิ    วาเสนฺติ    อุกฺกปิณฺฑกาปิ   ขาทนฺติ   โจราปิ
หรนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
อนฺโต   วาเสตุนฺติ   ฯ   อนฺโต   วาเสตฺวา   พหิ   ปาเจนฺติ  ทมกา
ปริวาเรนฺติ    ฯ    ภิกฺขู    อวิสฺสฏฺฐา    ปริภุญฺชนฺติ    ฯ   ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อนฺโต  ปจิตุนฺติ  ฯ
ทุพฺภิกฺเข   กปฺปิยการกา   พหุตรํ   หรนฺติ   อปฺปตรํ  ภิกฺขูนํ  เทนฺติ  ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  สามํ  ปจิตุํ  ฯ
อนุชานามิ ภิกฺขเว อนฺโต วุตฺถํ อนฺโต ปกฺกํ สามํ ปกฺกนฺติ ฯ
     [๕๒]   เตน   โข  ปน  สมเยน  สมฺพหุลา  ภิกฺขู  กาสีสุ  วสฺสํ
วุตฺถา   ราชคหํ   คจฺฉนฺตา  ภควนฺตํ  ทสฺสนาย  อนฺตรามคฺเค  น  ลภึสุ
ลูขสฺส   วา   ปณีตสฺส   วา   โภชนสฺส   ยาวทตฺถํ   ปาริปูรึ   พหุญฺจ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สามํ ปาโก ฯ
ผลขาทนียํ   อโหสิ   กปฺปิยการโก   จ   น   อโหสิ   ฯ  อถโข  เต
ภิกฺขู    กิลนฺตรูปา   เยน   ราชคหํ   เวฬุวนํ   กลนฺทกนิวาโป   เยน
ภควา     เตนุปสงฺกมึสุ     อุปสงฺกมิตฺวา     ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   นิสีทึสุ   ฯ   อาจิณฺณํ   โข   ปเนตํ   พุทฺธานํ   ภควนฺตานํ
อาคนฺตุเกหิ   ภิกฺขูหิ   สทฺธึ   ปฏิสมฺโมทิตุํ   ฯ   อถโข   ภควา   เต
ภิกฺขู   เอตทโวจ   กจฺจิ   ภิกฺขเว   ขมนียํ   กจฺจิ   ยาปนียํ  กจฺจิตฺถ
อปฺปกิลมเถน    อทฺธานํ    อาคตา    กุโต    จ    ตุเมฺห   ภิกฺขเว
อาคจฺฉถาติ ฯ
     {๕๒.๑}   ขมนียํ   ภควา   ยาปนียํ   ภควา   อิธ  มยํ  ภนฺเต
กาสีสุ    วสฺสํ    วุตฺถา   ราชคหํ   อาคจฺฉนฺตา   ภควนฺตํ   ทสฺสนาย
อนฺตรามคฺเค   น   ลภิมฺหา   ลูขสฺส   วา   ปณีตสฺส   วา   โภชนสฺส
ยาวทตฺถํ    ปาริปูรึ   พหุญฺจ   ผลขาทนียํ   อโหสิ   กปฺปิยการโก   จ
น   อโหสิ   เตน   มยํ   กิลนฺตรูปา   อทฺธานํ   อาคตาติ  ฯ  อถโข
ภควา    เอตสฺมึ   นิทาเน   เอตสฺมึ   ปกรเณ   ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา
ภิกฺขู     อามนฺเตสิ     อนุชานามิ     ภิกฺขเว    ยตฺถ    ผลขาทนียํ
ปสฺสติ    กปฺปิยการโก    จ   น   โหติ   สามํ   คเหตฺวา   หริตฺวา
กปฺปิยการกํ     ปสฺสิตฺวา     ภูมิยํ     นิกฺขิปิตฺวา     ปฏิคฺคหาเปตฺวา
ปริภุญฺชิตุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว อุคฺคหิตํ ปฏิคฺคเหตุนฺติ ๑- ฯ
     [๕๓]   เตน   โข  ปน  สมเยน  อญฺญตรสฺส  พฺราหฺมณสฺส  นวา
จ  ติลา  นวญฺจ  มธุ  ๒-  อุปฺปนฺนา  โหนฺติ  ฯ อถโข ตสฺส พฺราหฺมณสฺส
@เชิงอรรถ:  สี. อุคฺคหีตปฏิคฺคหีตกนฺติ ฯ ม. ยุ. อุคฺคหิตํ ปฏิคฺคหิตุนฺติ ฯ
@ ม. ยุ. มธุํ ฯ
เอตทโหสิ   ยนฺนูนาหํ   นเว   จ   ติเล   นวญฺจ   มธุํ  พุทฺธปฺปมุขสฺส
ภิกฺขุสงฺฆสฺส   ทเทยฺยนฺติ   ฯ   อถโข   โส   พฺราหฺมโณ  เยน  ภควา
เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    ภควตา    สทฺธึ   สมฺโมทิ   สมฺโมทนียํ
กถํ   สาราณียํ   วีติสาเรตฺวา   เอกมนฺตํ  อฏฺฐาสิ  ฯ  เอกมนฺตํ  ฐิโต
โข   โส  พฺราหฺมโณ  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  อธิวาเสตุ  เม  ภนฺเต  ภวํ
โคตโม    สฺวาตนาย   ภตฺตํ   สทฺธึ   ภิกฺขุสงฺเฆนาติ   ฯ   อธิวาเสสิ
ภควา   ตุณฺหีภาเวน   ฯ   อถโข   โส  พฺราหฺมโณ  ภควโต  อธิวาสนํ
วิทิตฺวา ปกฺกามิ ฯ
     {๕๓.๑}   อถโข   โส   พฺราหฺมโณ   ตสฺสา  รตฺติยา  อจฺจเยน
ปณีตํ     ขาทนียํ     โภชนียํ     ปฏิยาทาเปตฺวา    ภควโต    กาลํ
อาโรจาเปสิ   กาโล   โภ  โคตม  นิฏฺฐิตํ  ภตฺตนฺติ  ฯ  อถโข  ภควา
ปุพฺพณฺหสมยํ      นิวาเสตฺวา      ปตฺตจีวรมาทาย     เยน     ตสฺส
พฺราหฺมณสฺส     นิเวสนํ     เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา    ปญฺญตฺเต
อาสเน    นิสีทิ   สทฺธึ   ภิกฺขุสงฺเฆน   ฯ   อถโข   โส   พฺราหฺมโณ
พุทฺธปฺปมุขํ    ภิกฺขุสงฺฆํ    ปณีเตน    ขาทนีเยน   โภชนีเยน   สหตฺถา
สนฺตปฺเปตฺวา    สมฺปวาเรตฺวา    ภควนฺตํ    ภุตฺตาวึ    โอนีตปตฺตปาณึ
เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺนํ   โข   ตํ  พฺราหฺมณํ  ภควา
ธมฺมิยา     กถาย     สนฺทสฺเสตฺวา    สมาทเปตฺวา    สมุตฺเตเชตฺวา
สมฺปหํเสตฺวา อุฏฺฐายาสนา ปกฺกามิ ฯ
     {๕๓.๒}   อถโข     ตสฺส     พฺราหฺมณสฺส    อจิรปกฺกนฺตสฺส
ภควโต    เอตทโหสิ    เยสํ    โข    มยา   อตฺถาย   พุทฺธปฺปมุโข
ภิกฺขุสงฺโฆ    ๑-    นิมนฺติโต    นเว    จ    ติเล    นวญฺจ   มธุํ
@เชิงอรรถ:  ม. สงฺโฆ ฯ
ทสฺสามีติ   เต   มยา   ปมุฏฺฐา   ทาตุํ   ยนฺนูนาหํ   นเว   จ  ติเล
นวญฺจ   มธุํ   โกลมฺเพหิ   จ   ฆเฏหิ   จ  อารามํ  หราเปยฺยนฺติ  ฯ
อถโข   โส   พฺราหฺมโณ  นเว  จ  ติเล  นวญฺจ  มธุํ  โกลมฺเพหิ  ๑-
จ   ฆเฏหิ   จ   อารามํ  หราเปตฺวา  ๒-  เยน  ภควา  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   เอกมนฺตํ   อฏฺฐาสิ   ฯ   เอกมนฺตํ   ฐิโต   โข   โส
พฺราหฺมโณ    ภควนฺตํ   เอตทโวจ   เยสํ   โข   มยา   โภ   โคตม
อตฺถาย    พุทฺธปฺปมุโข    ภิกฺขุสงฺโฆ    นิมนฺติโต    นเว   จ   ติเล
นวญฺจ    มธุํ   ทสฺสามีติ   เต   มยา   ปมุฏฺฐา   ทาตุํ   ปฏิคฺคณฺหาตุ
เม  ภวํ  โคตโม  นเว  จ  ติเล  นวญฺจ  มธุนฺติ  ฯ  เตนหิ  ตฺวํ  ๓-
พฺราหฺมณ   ภิกฺขูนํ  เทหีติ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ทุพฺภิกฺเข
อปฺปมตฺตเกปิ    ปวาเรนฺติ    ปฏิสงฺขาปิ    ปฏิกฺขิปนฺติ    สพฺโพ    จ
สงฺโฆ   ปวาริโต   โหติ  ฯ  ภิกฺขู  กุกฺกุจฺจายนฺตา  น  ปฏิคฺคณฺหนฺติ  ฯ
ปฏิคฺคณฺหถ     ภิกฺขเว     ปริภุญฺชถ    อนุชานามิ    ภิกฺขเว    ตโต
นีหฏํ ภุตฺตาวินา ปวาริเตน อนติริตฺตํ ปริภุญฺชิตุนฺติ ฯ
     [๕๔]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อายสฺมโต อุปนนฺทสฺส สกฺยปุตฺตสฺส
อุปฏฺฐากกุลํ    สงฺฆสฺส    อตฺถาย   ขาทนียํ   ปาเหสิ   ๔-   อยฺยสฺส
อุปนนฺทสฺส   ทสฺเสตฺวา   สงฺฆสฺส   ทาตพฺพนฺติ   ฯ   เตน   โข   ปน
สมเยน   อายสฺมา   อุปนนฺโท   สกฺยปุตฺโต   คามํ   ปิณฺฑาย   ปวิฏฺโฐ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. โกลุมฺเพหิ ฯ  สี. ยุ. อาหราเปตฺวา ฯ  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ
@นตฺถิ ฯ  โป. อิโต ปรํ อิมํ ขาทนียนฺติ ปาฐทฺวยํ ฯ
โหติ   ฯ   อถโข   เต   มนุสฺสา   อารามํ   คนฺตฺวา   ภิกฺขู  ปุจฺฉึสุ
กหํ   ภนฺเต   อยฺโย   อุปนนฺโทติ   ฯ  เอสาวุโส  อายสฺมา  อุปนนฺโท
สกฺยปุตฺโต    คามํ   ปิณฺฑาย   ปวิฏฺโฐติ   ฯ   อิทํ   ภนฺเต   ขาทนียํ
อยฺยสฺส   อุปนนฺทสฺส   ทสฺเสตฺวา   สงฺฆสฺส   ทาตพฺพนฺติ   ฯ   ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   เตนหิ   ภิกฺขเว   ปฏิคฺคเหตฺวา   นิกฺขิปถ
ยาว    อุปนนฺโท    อาคจฺฉตีติ    ฯ    อถโข   อายสฺมา   อุปนนฺโท
สกฺยปุตฺโต  ปุเรภตฺตํ  กุลานิ  ปยิรูปาสิตฺวา  ทิวา  ๑-  อาคจฺฉติ  ๒- ฯ
เตน   โข   ปน   สมเยน   ภิกฺขู  ทุพฺภิกฺเข  อปฺปมตฺตเกปิ  ปวาเรนฺติ
ปฏิสงฺขาปิ    ปฏิกฺขิปนฺติ   สพฺโพ   จ   สงฺโฆ   ปวาริโต   โหติ   ฯ
ภิกฺขู    กุกฺกุจฺจายนฺตา    น   ปฏิคฺคณฺหนฺติ   ฯ   ปฏิคฺคณฺหถ   ภิกฺขเว
ปริภุญฺชถ    อนุชานามิ    ภิกฺขเว    ปุเรภตฺตํ   ปฏิคฺคหิตํ   ภุตฺตาวินา
ปวาริเตน อนติริตฺตํ ปริภุญฺชิตุนฺติ ฯ
     [๕๕]   อถโข   ภควา   ราชคเห   ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
สาวตฺถี   ๓-   เตน   จาริกํ   ปกฺกามิ   อนุปุพฺเพน  จาริกํ  จรมาโน
เยน   สาวตฺถี   ตทวสริ   ฯ   ตตฺร   สุทํ   ภควา  สาวตฺถิยํ  วิหรติ
เชตวเน   อนาถปิณฺฑิกสฺส   อาราเม   ฯ   เตน   โข   ปน  สมเยน
อายสฺมโต   สารีปุตฺตสฺส   กายทาหาพาโธ   โหติ  ฯ  อถโข  อายสฺมา
มหาโมคฺคลฺลาโน       เยนายสฺมา       สารีปุตฺโต      เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   อายสฺมนฺตํ   สารีปุตฺตํ   เอตทโวจ  ปุพฺเพ  เต  อาวุโส
สารีปุตฺต   กายทาหาพาโธ   เกน   ผาสุ   โหตีติ  ฯ  ภิเสหิ  จ  เม
@เชิงอรรถ:  โป. อติทิวา ฯ  ม. ยุ. อาคจฺฉิ ฯ  ม. ยุ. สาวตฺถิ ฯ
อาวุโส   ๑-  มูลาลิกาหิ  จาติ  ฯ  อถโข  อายสฺมา  มหาโมคฺคลฺลาโน
เสยฺยถาปิ   นาม   พลวา   ปุริโส   สมฺมิญฺชิตํ   วา  พาหํ  ปสาเรยฺย
ปสาริตํ   วา   พาหํ   สมฺมิญฺเชยฺย   เอวเมว   เชตวเน   อนฺตรหิโต
มนฺทากินิยา โปกฺขรณิยา ตีเร ปาตุรโหสิ ฯ
     {๕๕.๑}   อทฺทสา ๒- โข อญฺญตโร นาโค อายสฺมนฺตํ มหาโมคฺคลฺลานํ
ทูรโต    ว    อาคจฺฉนฺตํ    ทิสฺวาน    อายสฺมนฺตํ    มหาโมคฺคลฺลานํ
เอตทโวจ   เอตุ   โข   ภนฺเต   อยฺโย   มหาโมคฺคลฺลาโน   สฺวาคตํ
ภนฺเต   อยฺยสฺส   มหาโมคฺคลฺลานสฺส   เกน   ภนฺเต   อยฺยสฺส  อตฺโถ
กึ ทมฺมีติ ฯ ภิเสหิ จ เม อาวุโส อตฺโถ มูลาลิกาหิ จาติ ฯ
     {๕๕.๒}   อถโข  โส  นาโค  อญฺญตรํ  นาคํ อาณาเปสิ เตนหิ ๓-
ภเณ  อยฺยสฺส  ภิเส  จ  มูลาลิกาโย  จ  ยาวทตฺถํ  เทหีติ ฯ อถโข โส
นาโค  มนฺทากินึ  โปกฺขรณึ  โอคาเหตฺวา  โสณฺฑาย  ภิสมูลาลิกาโย  ๔-
อพฺพาหิตฺวา    สุวิกฺขาลิตํ    วิกฺขาเลตฺวา    ภณฺฑิกํ    พนฺธิตฺวา   ๕-
เยนายสฺมา    มหาโมคฺคลฺลาโน   เตนุปสงฺกมิ   ฯ   อถโข   อายสฺมา
มหาโมคฺคลฺลาโน   เสยฺยถาปิ   นาม   พลวา   ปุริโส   สมฺมิญฺชิตํ  วา
พาหํ  ปสาเรยฺย  ปสาริตํ  วา  พาหํ  สมฺมิญฺเชยฺย  เอวเมว มนฺทากินิยา
โปกฺขรณิยา  ตีเร  อนฺตรหิโต  เชตวเน  ปาตุรโหสิ  ฯ  โสปิ โข นาโค
มนฺทากินิยา   โปกฺขรณิยา   ตีเร   อนฺตรหิโต  เชตวเน  ปาตุรโหสิ  ฯ
อถโข    โส    นาโค    อายสฺมโต   มหาโมคฺคลฺลานสฺส   ภิเส   จ
@เชิงอรรถ:  โป. อาวุโส เม ฯ  ม. ยุ. อทฺทส ฯ  ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ  ม. ยุ.
@ภิสญฺจ มุฬาลิญฺจ ฯ  ม. ภณฺฑิตฺวา ฯ
มูลาลิกาโย   จ   ปฏิคฺคหาเปตฺวา   เชตวเน   อนฺตรหิโต  มนฺทากินิยา
โปกฺขรณิยา   ตีเร   ปาตุรโหสิ  ฯ  อถโข  อายสฺมา  มหาโมคฺคลฺลาโน
อายสฺมโต   สารีปุตฺตสฺส   ภิเส   จ   มูลาลิกาโย   จ  อุปนาเมสิ  ฯ
อถโข  อายสฺมโต  สารีปุตฺตสฺส  ภิเส  จ  มูลาลิกาโย  จ ปริภุตฺตสฺส ๑-
กายทาหาพาโธ   ปฏิปฺปสฺสมฺภิ   ฯ   พหู   ภิสา   จ   มูลาลิกาโย  จ
อวสิฏฺฐา โหนฺติ ฯ
     {๕๕.๓}   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ทุพฺภิกฺเข  อปฺปมตฺตเกปิ
ปวาเรนฺติ  ปฏิสงฺขาปิ  ปฏิกฺขิปนฺติ  สพฺโพ  จ  สงฺโฆ  ปวาริโต  โหติ ฯ
ภิกฺขู    กุกฺกุจฺจายนฺตา    น   ปฏิคฺคณฺหนฺติ   ฯ   ปฏิคฺคณฺหถ   ภิกฺขเว
ปริภุญฺชถ    อนุชานามิ    ภิกฺขเว    วนฏฺฐํ    โปกฺขรฏฺฐํ   ภุตฺตาวินา
ปวาริเตน อนติริตฺตํ ปริภุญฺชิตุนฺติ ฯ
     [๕๖]   เตน   โข   ปน   สมเยน   สาวตฺถิยํ  พหุํ  ผลขาทนียํ
อุสฺสนฺนํ   โหติ   กปฺปิยการโก   จ  น  โหติ  ฯ  ภิกฺขู  กุกฺกุจฺจายนฺตา
ผลํ   น   ปริภุญฺชนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว อพีชํ นิพฺพฏพีชํ อกตกปฺปํ ผลํ ปริภุญฺชิตุนฺติ ฯ
     [๕๗]   อถโข   ภควา   สาวตฺถิยํ   ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
ราชคหํ    เตน    จาริกํ    ปกฺกามิ   อนุปุพฺเพน   จาริกํ   จรมาโน
เยน   ราชคหํ   ตทวสริ   ฯ   ตตฺร   สุทํ   ภควา  ราชคเห  วิหรติ
เวฬุวเน   กลนฺทกนิวาเป   ฯ   เตน   โข   ปน  สมเยน  อญฺญตรสฺส
ภิกฺขุโน     ภคนฺทลาพาโธ    โหติ    ฯ    อากาสโคตฺโต    เวชฺโช
@เชิงอรรถ:  โป. ปริภุญฺชนฺตสฺส ฯ ม. ภุตฺตสฺส ฯ
สตฺถกมฺมํ   กโรติ   ฯ   อถโข   ภควา   เสนาสนจาริกํ   อาหิณฺฑนฺโต
เยน   ตสฺส   ภิกฺขุโน   วิหาโร   เตนุปสงฺกมิ   ฯ  อทฺทสา  ๑-  โข
อากาสโคตฺโต   เวชฺโช   ภควนฺตํ   ทูรโต   ว   อาคจฺฉนฺตํ   ทิสฺวาน
ภควนฺตํ    เอตทโวจ    อาคจฺฉตุ    ภวํ   โคตโม   อิมสฺส   ภิกฺขุโน
วจฺจมคฺคํ    ปสฺสตุ    เสยฺยถาปิ    โคธามุขนฺติ   ฯ   อถโข   ภควา
มมํ   ๒-   ขฺวายํ   โมฆปุริโส   อุปฺปณฺเฑตีติ   ตโต  ว  ปฏินิวตฺติตฺวา
เอตสฺมึ    นิทาเน    เอตสฺมึ   ปกรเณ   ภิกฺขุสงฺฆํ   สนฺนิปาตาเปตฺวา
ภิกฺขู   ปฏิปุจฺฉิ   อตฺถิ   ภิกฺขเว  อมุกสฺมึ  วิหาเร  ภิกฺขุ  คิลาโนติ  ฯ
อตฺถิ  ภควาติ  ฯ  กินฺตสฺส  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน  อาพาโธติ  ๓-  ฯ  ตสฺส
ภนฺเต   อายสฺมโต   ภคนฺทลาพาโธ   [๔]-   อากาสโคตฺโต   เวชฺโช
สตฺถกมฺมํ กโรตีติ ฯ
     {๕๗.๑}   วิครหิ  พุทฺโธ  ภควา  อนนุจฺฉวิกํ  ๕-  ภิกฺขเว  ตสฺส
โมฆปุริสสฺส      อนนุโลมิกํ      อปฺปฏิรูปํ     อสฺสามณกํ     อกปฺปิยํ
อกรณียํ   กถํ   หิ  นาม  โส  ภิกฺขเว  โมฆปุริโส  สมฺพาเธ  สตฺถกมฺมํ
การาเปสฺสติ   ๖-   สมฺพาเธ   ภิกฺขเว   สุขุมา  ฉวิ  ทุโรปโย  วโณ
ทุปฺปริหารํ   สตฺถํ   เนตํ   ภิกฺขเว  อปฺปสนฺนานํ  วา  ปสาทาย  ฯเปฯ
วิครหิตฺวา   ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  น  ภิกฺขเว  สมฺพาเธ
สตฺถกมฺมํ การาเปตพฺพํ โย การาเปยฺย อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสาติ ฯ
     {๕๗.๒}   เตน   โข   ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  ภควตา
สตฺถกมฺมํ   ปฏิกฺขิตฺตนฺติ   วตฺถิกมฺมํ   การาเปนฺติ   ฯ   เย  เต  ภิกฺขู
อปฺปิจฺฉา    ฯเปฯ   เต   อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อทฺทส ฯ  ม. โส มํ ฯ  โป. อาพาโธ โหตีติ ฯ  โป. โหติ ฯ
@ ม. ยุ. อนนุจฺฉวิยํ ฯ  ม. ยุ. การาเปสฺสตีติ ฯ
นาม    ฉพฺพคฺคิยา    ภิกฺขู   วตฺถิกมฺมํ   การาเปสฺสนฺตีติ   ฯ   อถโข
เต   ภิกฺขู   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ  สจฺจํ  กิร  ภิกฺขเว
ฉพฺพคฺคิยา   ภิกฺขู   วตฺถิกมฺมํ   การาเปนฺตีติ  ฯ  สจฺจํ  ภควาติ  ฯเปฯ
วิครหิตฺวา    ธมฺมึ    กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   น   ภิกฺขเว
สมฺพาธสฺส    สามนฺตา    ทฺวงฺคุเล   สตฺถกมฺมํ   วา   วตฺถิกมฺมํ   วา
การาเปตพฺพํ โย การาเปยฺย อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสาติ ฯ
     [๕๘]   อถโข   ภควา   ราชคเห   ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
พาราณสี    เตน    จาริกํ   ปกฺกามิ   อนุปุพฺเพน   จาริกํ   จรมาโน
เยน    พาราณสี    ตทวสริ    ฯ   ตตฺร   สุทํ   ภควา   พาราณสิยํ
วิหรติ   อิสิปตเน   มิคทาเย   ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  พาราณสิยํ
สุปฺปิโย   จ  ๑-  อุปาสโก  สุปฺปิยา  จ  อุปาสิกา  อุโภ  ๒-  ปสนฺนา
โหนฺติ   ทายกา   การกา  สงฺฆุปฏฺฐากา  ฯ  อถโข  สุปฺปิยา  อุปาสิกา
อารามํ   คนฺตฺวา   วิหาเรน  วิหารํ  ปริเวเณน  ปริเวณํ  อุปสงฺกมิตฺวา
ภิกฺขู     ปุจฺฉติ     ๓-     โก    ภนฺเต    คิลาโน    กสฺส    กึ
อาหริยตูติ ๔- ฯ
     {๕๘.๑}   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตเรน  ภิกฺขุนา  วิเรจนํ
ปีตํ   โหติ   ฯ   อถโข   โส   ภิกฺขุ   สุปฺปิยํ   อุปาสิกํ   เอตทโวจ
มยา   โข   ภคินิ   วิเรจนํ   ปีตํ   อตฺโถ  เม  ปฏิจฺฉาทนีเยนาติ  ฯ
สุฏฺฐุ   อยฺย   อาหริยิสฺสตีติ   ๕-  ฆรํ  คนฺตฺวา  อนฺเตวาสึ  อาณาเปสิ
คจฺฉ   ภเณ   ปวตฺตมํสํ  ชานาหีติ  ฯ  เอวํ  อยฺเยติ  โข  โส  ปุริโส
@เชิงอรรถ:  ม. นาม ฯ  ม. ยุ. อุภโต ฯ  โป. ปุจฺฉิ ฯ  ม. ยุ. อาหริยฺยตูติ ฯ
@ โป. อาหรยิสฺสามีติ ฯ
สุปฺปิยาย      อุปาสิกาย     ปฏิสฺสุณิตฺวา     เกวลกปฺปํ     พาราณสึ
อาหิณฺฑนฺโต   น   อทฺทส   ปวตฺตมํสํ   ฯ   อถโข   โส  ปุริโส  เยน
สุปฺปิยา    อุปาสิกา    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา   สุปฺปิยํ   อุปาสิกํ
เอตทโวจ นตฺถยฺเย ปวตฺตมํสํ มาฆาโต อชฺชาติ ฯ
     {๕๘.๒}   อถโข   สุปฺปิยาย   อุปาสิกาย  เอตทโหสิ  ตสฺส  โข
คิลานสฺส     ภิกฺขุโน    ปฏิจฺฉาทนียํ    อลภนฺตสฺส    อาพาโธ    วา
อภิวฑฺฒิสฺสติ   กาลกิริยา   ๑-   วา  ภวิสฺสติ  น  โข  เม  ตํ  ปฏิรูปํ
ยาหํ   ปฏิสฺสุณิตฺวา   น   หราเปยฺยนฺติ  ฯ  [๒]-  โปตฺถนิกํ  คเหตฺวา
อูรุมํสํ    อุกฺกนฺติตฺวา    ทาสิยา    อทาสิ    หนฺท   เช   อิมํ   มํสํ
สมฺปาเทตฺวา   อมุกสฺมึ   วิหาเร   ภิกฺขุ   คิลาโน  ตสฺส  ทชฺเชหิ  ๓-
โย   จ   มํ   ปุจฺฉติ   คิลานาติ   ปฏิเวเทหีติ   อุตฺตราสงฺเคน   อูรุํ
เวเฐตฺวา โอวรกํ ปวิสิตฺวา มญฺจเก นิปชฺชิ ฯ
     {๕๘.๓}   อถโข   สุปฺปิโย  อุปาสโก  ฆรํ  คนฺตฺวา  ทาสึ  ปุจฺฉิ
กหํ   สุปฺปิยาติ   ฯ  เอสายฺย  โอวรเก  นิปนฺนาติ  ฯ  อถโข  สุปฺปิโย
อุปาสโก    เยน    สุปฺปิยา    อุปาสิกา   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา
สุปฺปิยํ   อุปาสิกํ   เอตทโวจ   กิสฺส   นิปนฺนาสีติ   ฯ   คิลานมฺหีติ  ฯ
กินฺเต    อาพาโธติ    ฯ    อถโข    สุปฺปิยา   อุปาสิกา   สุปฺปิยสฺส
อุปาสกสฺส    เอตมตฺถํ   อาโรเจสิ   ฯ   อถโข   สุปฺปิโย   อุปาสโก
อจฺฉริยํ   วต   โภ  อพฺภุตํ  วต  โภ  ยาว  สทฺธายํ  สุปฺปิยา  ปสนฺนา
ยตฺร   หิ  นาม  อตฺตโนปิ  มํสานิ  ปริจฺจตฺตานิ  กึ  ปนิมาย  ๔-  อญฺญํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. กาลํ กิริยา ฯ  โป. สา ฯ  ม. ทชฺชาหิ ฯ  สี. ม. กิมฺปิมาย ฯ
กิญฺจิ   อเทยฺยํ   ภวิสฺสตีติ   หฏฺโฐ  อุทคฺโค  เยน  ภควา  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ  ฯ  เอกมนฺตํ
นิสินฺโน   โข   สุปฺปิโย  อุปาสโก  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  อธิวาเสตุ  เม
ภนฺเต   ภควา   สฺวาตนาย  ภตฺตํ  สทฺธึ  ภิกฺขุสงฺเฆนาติ  ฯ  อธิวาเสสิ
ภควา   ตุณฺหีภาเวน   ฯ  อถโข  สุปฺปิโย  อุปาสโก  ภควโต  อธิวาสนํ
วิทิตฺวา    อุฏฺฐายาสนา    ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา   ปทกฺขิณํ   กตฺวา
ปกฺกามิ  ฯ  อถโข  สุปฺปิโย  อุปาสโก  ตสฺสา  รตฺติยา  อจฺจเยน  ปณีตํ
ขาทนียํ   โภชนียํ  ปฏิยาทาเปตฺวา  ภควโต  กาลํ  อาโรจาเปสิ  กาโล
ภนฺเต นิฏฺฐิตํ ภตฺตนฺติ ฯ
     {๕๘.๔}   อถโข  ภควา  ปุพฺพณฺหสมยํ  นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย
เยน    สุปฺปิยสฺส    อุปาสกสฺส   นิเวสนํ   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา
ปญฺญตฺเต อาสเน นิสีทิ สทฺธึ ภิกฺขุสงฺเฆน ฯ
     {๕๘.๕}   อถโข   สุปฺปิโย  อุปาสโก  เยน  ภควา  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา  เอกมนฺตํ  อฏฺฐาสิ  ฯ  เอกมนฺตํ
ฐิตํ  โข  สุปฺปิยํ  อุปาสกํ  ภควา  เอตทโวจ  กหํ  สุปฺปิยาติ  ฯ คิลานา
ภควาติ   ฯ   เตนหิ   อาคจฺฉตูติ  ฯ  น  ภควา  อุสฺสหตีติ  ฯ  เตนหิ
ปริคฺคเหตฺวาปิ   อาเนถาติ   ฯ   อถโข   สุปฺปิโย   อุปาสโก   สุปฺปิยํ
อุปาสิกํ   ปริคฺคเหตฺวา   อาเนสิ   ฯ   ตสฺสา  สห  ทสฺสเนน  ภควโต
ตาวมหา  วโณ  รูโฬฺห  อโหสิ  สุจฺฉวิ  โลมชาโต  ฯ  อถโข สุปฺปิโย จ
อุปาสโก  สุปฺปิยา  จ  อุปาสิกา อจฺฉริยํ วต โภ อพฺภุตํ วต โภ ตถาคตสฺส
มหิทฺธิกตา   มหานุภาวตา   ยตฺร   หิ   นาม   สห  ทสฺสเนน  ภควโต
ตาวมหา    วโณ    รูโฬฺห    ภวิสฺสติ   สุจฺฉวิ   โลมชาโตติ   หฏฺฐา
อุทคฺคา    พุทฺธปฺปมุขํ    ภิกฺขุสงฺฆํ    ปณีเตน   ขาทนีเยน   โภชนีเยน
สหตฺถา      สนฺตปฺเปตฺวา     สปฺปวาเรตฺวา     ภควนฺตํ     ภุตฺตาวึ
โอนีตปตฺตปาณึ    เอกมนฺตํ    นิสีทึสุ   ฯ   อถโข   ภควา   สุปฺปิยญฺจ
อุปาสกํ     สุปฺปิยญฺจ    อุปาสิกํ    ธมฺมิยา    กถาย    สนฺทสฺเสตฺวา
สมาทเปตฺวา สมุตฺเตเชตฺวา สมฺปหํเสตฺวา อุฏฺฐายาสนา ปกฺกามิ ฯ
     [๕๙]   อถโข  ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ ปกรเณ ภิกฺขุสงฺฆํ
สนฺนิปาตาเปตฺวา    ภิกฺขู   ปฏิปุจฺฉิ   โก   ภิกฺขเว   สุปฺปิยํ   อุปาสิกํ
มํสํ   วิญฺญาเปสีติ   ฯ   เอวํ   วุตฺเต  โส  ภิกฺขุ  ภควนฺตํ  เอตทโวจ
อหํ   โข   ภนฺเต   สุปฺปิยํ   อุปาสิกํ   มํสํ   วิญฺญาเปสินฺติ   ๑-   ฯ
อาหริยิตฺถ  ภิกฺขูติ  ฯ  อาหริยิตฺถ  ภควาติ  ฯ  ปริภุญฺชิ  ตฺวํ  ภิกฺขูติ  ฯ
ปริภุญฺชาหํ   ๒-   ภควาติ  ฯ  ปฏิเวกฺขิ  ตฺวํ  ภิกฺขูติ  ฯ  นาหํ  ภควา
ปฏิเวกฺขินฺติ   ฯ   วิครหิ  พุทฺโธ  ภควา  กถํ  หิ  นาม  ตฺวํ  โมฆปุริส
อปฺปฏิเวกฺขิตฺวา   มํสํ   ปริภุญฺชิสฺสสิ   มนุสฺสมํสํ   โข   ตยา  โมฆปุริส
ปริภุตฺตํ    เนตํ    โมฆปุริส    อปฺปสนฺนานํ   วา   ปสาทาย   ฯเปฯ
วิครหิตฺวา   [๓]-  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  สนฺติ  ภิกฺขเว
มนุสฺสา    สทฺธา    ปสนฺนา   เตหิ   อตฺตโนปิ   มํสานิ   ปริจฺจตฺตานิ
น    ภิกฺขเว    มนุสฺสมํสํ   ปริภุญฺชิตพฺพํ   โย   ปริภุญฺเชยฺย   อาปตฺติ
ถุลฺลจฺจยสฺส   ฯ   น   จ   ภิกฺขเว  อปฺปฏิเวกฺขิตฺวา  มํสํ  ปริภุญฺชิตพฺพํ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. วิญฺญาเปมีติ ฯ  โป. ม. ปริภุญฺชามหํ ฯ  โป. พุทฺโธ ภควา ฯ
โย ปริภุญฺเชยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๖๐]   เตน  โข  ปน  สมเยน  รญฺโญ  หตฺถี  มรนฺติ  ฯ มนุสฺสา
ทุพฺภิกฺเข   หตฺถิมํสํ   ปริภุญฺชนฺติ   ภิกฺขูนํ   ปิณฺฑาย  จรนฺตานํ  หตฺถิมํสํ
เทนฺติ    ฯ   ภิกฺขู   หตฺถิมํสํ   ปริภุญฺชนฺติ   ฯ   มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ
ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ   นาม   สมณา   สกฺยปุตฺติยา   หตฺถิมํสํ
ปริภุญฺชิสฺสนฺติ   ราชงฺคํ   หตฺถี   สเจ  ราชา  ชาเนยฺย  น  เตสํ  ๑-
อตฺตมโน   อสฺสาติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว
หตฺถิมํสํ ปริภุญฺชิตพฺพํ โย ปริภุญฺเชยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๖๐.๑}   เตน  โข  ปน  สมเยน  รญฺโญ อสฺสา มรนฺติ ฯ มนุสฺสา
ทุพฺภิกฺเข     อสฺสมํสํ     ปริภุญฺชนฺติ    ภิกฺขูนํ    ปิณฺฑาย    จรนฺตานํ
อสฺสมํสํ    เทนฺติ    ฯ    ภิกฺขู   อสฺสมํสํ   ปริภุญฺชนฺติ   ฯ   มนุสฺสา
อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ   นาม  สมณา  สกฺยปุตฺติยา
อสฺสมํสํ    ปริภุญฺชิสฺสนฺติ   ราชงฺคํ   อสฺสา   สเจ   ราชา   ชาเนยฺย
น  เตสํ  ๒-  อตฺตมโน  อสฺสาติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
น    ภิกฺขเว    อสฺสมํสํ    ปริภุญฺชิตพฺพํ   โย   ปริภุญฺเชยฺย   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๖๐.๒}   เตน   โข  ปน  สมเยน  มนุสฺสา  ทุพฺภิกฺเข  สุนขมํสํ
ปริภุญฺชนฺติ   ภิกฺขูนํ   ปิณฺฑาย   จรนฺตานํ   สุนขมํสํ   เทนฺติ   ฯ  ภิกฺขู
สุนขมํสํ    ปริภุญฺชนฺติ   ฯ   มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ
กถํ    หิ    นาม    สมณา    สกฺยปุตฺติยา    สุนขมํสํ   ปริภุญฺชิสฺสนฺติ
@เชิงอรรถ: ๑-๒ ม. ยุ. เนสํ ฯ
เชคุจฺโฉ  สุนโข  ปฏิกฺกูโลติ  ๑-  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
น    ภิกฺขเว    สุนขมํสํ    ปริภุญฺชิตพฺพํ   โย   ปริภุญฺเชยฺย   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๖๐.๓}   เตน   โข   ปน  สมเยน  มนุสฺสา  ทุพฺภิกฺเข  อหิมํสํ
ปริภุญฺชนฺติ   ภิกฺขูนํ   ปิณฺฑาย   จรนฺตานํ   อหิมํสํ   เทนฺติ   ฯ   ภิกฺขู
อหิมํสํ    ปริภุญฺชนฺติ    ฯ   มนุสฺสา   อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ
กถํ    หิ    นาม    สมณา    สกฺยปุตฺติยา    อหิมํสํ    ปริภุญฺชิสฺสนฺติ
เชคุจฺโฉ   อหิ   ปฏิกฺกูโลติ   ฯ   สุปสฺโสปิ   นาคราชา  เยน  ภควา
เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา     ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ
อฏฺฐาสิ   ฯ   เอกมนฺตํ   ฐิโต   โข   สุปสฺโส   นาคราชา   ภควนฺตํ
เอตทโวจ    สนฺติ    ภนฺเต    นาคา    อสฺสทฺธา   อปฺปสนฺนา   เต
อปฺปมตฺตเกปิ   ภิกฺขู   วิเหเฐยฺยุํ   สาธุ   ภนฺเต   อยฺยา   อหิมํสํ  น
ปริภุญฺเชยฺยุนฺติ ฯ
     {๖๐.๔}   อถโข    ภควา    สุปสฺสํ    นาคราชานํ   ธมฺมิยา
กถาย   สนฺทสฺเสสิ   สมาทเปสิ   สมุตฺเตเชสิ   สมฺปหํเสสิ   ฯ  อถโข
สุปสฺโส   นาคราชา   ภควตา   ธมฺมิยา  กถาย  สนฺทสฺสิโต  สมาทปิโต
สมุตฺเตชิโต    สมฺปหํสิโต    ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   ปทกฺขิณํ   กตฺวา
ปกฺกามิ   ฯ   อถโข  ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ  ธมฺมึ
กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ  น  ภิกฺขเว  อหิมํสํ  ปริภุญฺชิตพฺพํ  โย
ปริภุญฺเชยฺย   อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺสาติ   ฯ    เตน   โข   ปน  สมเยน
ลุทฺธกา    ๒-    สีหํ    หนฺตฺวา   สีหมํสํ   ๓-   ปริภุญฺชนฺติ   ภิกฺขูนํ
@เชิงอรรถ:  โป. สุนขมํโส ปฏิกฺกุโล เชคุจฺโฉติ ฯ  สี. ม. ยุ. ลุทฺทกา ฯ  ม. ยุ. มํสํ ฯ
ปิณฺฑาย   จรนฺตานํ   สีหมํสํ   เทนฺติ   ฯ   ภิกฺขู  สีหมํสํ   ปริภุญฺชิตฺวา
อรญฺเญ   วิหรนฺติ   ฯ   สีหา   สีหมํสคนฺเธน   ภิกฺขู   ปริปาเตนฺติ  ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ  น  ภิกฺขเว   สีหมํสํ  ปริภุญฺชิตพฺพํ
โย ปริภุญฺเชยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๖๐.๕}   เตน  โข  ปน  สมเยน ลุทฺธกา พฺยคฺฆํ หนฺตฺวา พฺยคฺฆมํสํ
ปริภุญฺชนฺติ   ภิกฺขูนํ   ปิณฺฑาย   จรนฺตานํ   พฺยคฺฆมํสํ   เทนฺติ  ฯ  ภิกฺขู
พฺยคฺฆมํสํ   ปริภุญฺชิตฺวา   อรญฺเญ  วิหรนฺติ  ฯ  พฺยคฺฆา  พฺยคฺฆมํสคนฺเธน
ภิกฺขู  ปริปาเตนฺติ  ฯ  ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ น ภิกฺขเว พฺยคฺฆมํสํ
ปริภุญฺชิตพฺพํ โย ปริภุญฺเชยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๖๐.๖}   เตน  โข  ปน  สมเยน  ลุทฺธกา  ทีปึ  หนฺตฺวา  ทีปิมํสํ
ปริภุญฺชนฺติ   ภิกฺขูนํ   ปิณฺฑาย   จรนฺตานํ   ทีปิมํสํ   เทนฺติ   ฯ   ภิกฺขู
ทีปิมํสํ    ปริภุญฺชิตฺวา    อรญฺเญ    วิหรนฺติ   ฯ   ทีปี   ทีปิมํสคนฺเธน
ภิกฺขู   ปริปาเตนฺติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว
ทีปิมํสํ ปริภุญฺชิตพฺพํ โย ปริภุญฺเชยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๖๐.๗}   เตน  โข  ปน  สมเยน  ลุทฺธกา  อจฺฉํ หนฺตฺวา อจฺฉมํสํ
ปริภุญฺชนฺติ   ภิกฺขูนํ   ปิณฺฑาย   จรนฺตานํ   อจฺฉมํสํ   เทนฺติ   ฯ  ภิกฺขู
อจฺฉมํสํ   ปริภุญฺชิตฺวา   อรญฺเญ   วิหรนฺติ   ฯ   อจฺฉา  อจฺฉมํสคนฺเธน
ภิกฺขู   ปริปาเตนฺติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว
อจฺฉมํสํ ปริภุญฺชิตพฺพํ โย ปริภุญฺเชยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๖๐.๘}   เตน    โข    ปน    สมเยน    ลุทฺธกา   ตรจฺฉํ
หนฺตฺวา       ตรจฺฉมํสํ       ปริภุญฺชนฺติ       ภิกฺขูนํ       ปิณฺฑาย
จรนฺตานํ    ตรจฺฉมํสํ    เทนฺติ    ฯ   ภิกฺขู   ตรจฺฉมํสํ   ปริภุญฺชิตฺวา
อรญฺเญ   วิหรนฺติ   ฯ  ตรจฺฉา  ตรจฺฉมํสคนฺเธน  ภิกฺขู  ปริปาเตนฺติ  ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว  ตรจฺฉมํสํ  ปริภุญฺชิตพฺพํ
โย ปริภุญฺเชยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
                      สุปฺปิยภาณวารํ นิฏฺฐิตํ ทุติยํ ฯ
     [๖๑]   อถโข   ภควา   พาราณสิยํ  ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
อนฺธกวินฺทํ    เตน    จาริกํ    ปกฺกามิ   มหตา   ภิกฺขุสงฺเฆน   สทฺธึ
อฑฺฒเตลเสหิ  ภิกฺขุสเตหิ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  ชานปทา มนุสฺสา
พหุํ   โลณมฺปิ   เตลมฺปิ   ตณฺฑุลมฺปิ   ขาทนียมฺปิ  สกเฏสุ  อาโรเปตฺวา
พุทฺธปฺปมุขสฺส   ภิกฺขุสงฺฆสฺส   ๑-   ปิฏฺฐิโต   ปิฏฺฐิโต  อนุพทฺธา  โหนฺติ
ยทา    ปฏิปาฏึ   ลภิสฺสาม   ตทา   ภตฺตํ   กริสฺสามาติ   ปญฺจมตฺตานิ
จ   วิฆาสาทสตานิ   ฯ   อถโข   ภควา  อนุปุพฺเพน  จาริกํ  จรมาโน
เยน อนฺธกวินฺทํ ตทวสริ ฯ
     {๖๑.๑}   อถโข   อญฺญตรสฺส   พฺราหฺมณสฺส  ปฏิปาฏึ  อลภนฺตสฺส
เอตทโหสิ  อธิกานิ  ๒-  โข  เม  เทฺว มาสานิ พุทฺธปฺปมุขํ ภิกฺขุสงฺฆํ ๓-
อนุพทฺธสฺส  ๔-  ยทา  ปฏิปาฏึ  ลภิสฺสามิ  ตทา ภตฺตํ กริสฺสามีติ น จ เม
ปฏิปาฏิ  ลพฺภติ  อหญฺจมฺหิ  เอกโก  ๕-  พหุ  จ เม ฆราวาสตฺโถ หายติ
ยนฺนูนาหํ  ภตฺตคฺคํ  โอโลเกยฺยํ  ยํ  ภตฺตคฺเค  นาสฺส ตํ ปฏิยาเทยฺยนฺติ ฯ
อถโข   โส  พฺราหฺมโณ  ภตฺตคฺคํ  โลโลเกนฺโต  เทฺว  นาทฺทส  ยาคุญฺจ
@เชิงอรรถ:  สี. สงฺฆสฺส ฯ  ม. ยุ. อตีตานิ ฯ  สี. สงฺฆํ ฯ
@ โป. ม. อนุพนฺธนฺตสฺส ฯ  ม. เอกตฺตโก ฯ
มธุโคฬกญฺจ    ฯ   อถโข   โส   พฺราหฺมโณ   เยนายสฺมา   อานนฺโท
เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    อายสฺมนฺตํ   อานนฺทํ   เอตทโวจ   อิธ
เม   โภ   อานนฺท   ปฏิปาฏึ   อลภนฺตสฺส   เอตทโหสิ   อธิกานิ  โข
เม   เทฺว   มาสานิ   พุทฺธปฺปมุขํ  ภิกฺขุสงฺฆํ  อนุพทฺธสฺส  ยทา  ปฏิปาฏึ
ลภิสฺสามิ   ตทา   ภตฺตํ   กริสฺสามีติ   น   จ   เม   ปฏิปาฏิ  ลพฺภติ
อหญฺจมฺหิ   เอกโก   พหุ   จ   เม   ฆราวาสตฺโถ   หายติ  ยนฺนูนาหํ
ภตฺตคฺคํ    โอโลเกยฺยํ    ยํ   ภตฺตคฺเค   นาสฺส   ตํ   ปฏิยาเทยฺยนฺติ
โส   โข   อหํ   โภ   อานนฺท  ภตฺตคฺคํ  โอโลเกนฺโต  เทฺว  นาทฺทสํ
ยาคุญฺจ   มธุโคฬกญฺจ   สจาหํ   โภ   อานนฺท   ปฏิยาเทยฺยํ   ยาคุญฺจ
มธุโคฬกญฺจ   ปฏิคฺคณฺเหยฺย   เม   ภวํ  โคตโมติ  ฯ  เตนหิ  พฺราหฺมณ
ภควนฺตํ ปฏิปุจฺฉิสฺสามีติ ๑- ฯ
     {๖๑.๒}   อถโข  อายสฺมา อานนฺโท ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสิ ฯ
เตนหิ   อานนฺท   ปฏิยาเทตูติ   ฯ   เตนหิ  พฺราหฺมณ  ปฏิยาเทหีติ  ฯ
อถโข   โส   พฺราหฺมโณ   ตสฺสา   รตฺติยา   อจฺจเยน  ปหูตํ  ยาคุญฺจ
มธุโคฬกญฺจ    ปฏิยาทาเปตฺวา    ภควโต    อุปนาเมสิ    ปฏิคฺคณฺหาตุ
เม  ภวํ  โคตโม  ยาคุญฺจ  มธุโคฬกญฺจาติ  ฯ  เตนหิ  พฺราหฺมณ  ภิกฺขูนํ
เทหีติ  ฯ  ภิกฺขู  กุกฺกุจฺจายนฺตา  น  ปฏิคฺคณฺหนฺติ  ฯ  ปฏิคฺคณฺหถ ภิกฺขเว
ปริภุญฺชถาติ ฯ
     {๖๑.๓}   อถโข  โส  พฺราหฺมโณ  พุทฺธปฺปมุขํ  ภิกฺขุสงฺฆํ  ปหูตาย
ยาคุยา  จ  มธุโคฬเกน  จ  สหตฺถา สนฺตปฺเปตฺวา สมฺปวาเรตฺวา ภควนฺตํ
โธตหตฺถํ  โอนีตปตฺตปาณึ  [๒]-  เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนํ โข ตํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปุจฺฉิสฺสามีติ ฯ  ม. อภิวาเทตฺวา ฯ
พฺราหฺมณํ    ภควา   เอตทโวจ   ทสยิเม   ๑-   พฺราหฺมณ   อานิสํสา
ยาคุยา  กตเม  ทส  ยาคุํ  เทนฺโต  อายุํ  เทติ  วณฺณํ  เทติ  สุขํ เทติ
พลํ    เทติ   ปฏิภาณํ   เทติ   ยาคุ   ปีตา   ขุทํ   ปฏิหนติ   ปิปาสํ
ปฏิวิโนเทติ   ๒-   วาตํ   อนุโลเมติ  วตฺถึ  โสเธติ  ๓-  อามาวเสสํ
ปาเจติ อิเม โข พฺราหฺมณ ทสานิสํสา ยาคุยาติ ฯ
     [๖๒]   โย สญฺญตานํ ปรทตฺตโภชินํ
                กาเลน สกฺกจฺจ ๔- ททาติ ยาคุํ
                ทสสฺส ฐานานิ อนุปฺปเวจฺฉติ
                อายุญฺจ วณฺณญฺจ สุขํ พลญฺจ
                ปฏิภาณมสฺส อุปชายเต ๕- ตโต
                ขุทํ ปิปาสํ ๖- พฺยปเนติ วาตํ
                โสเธติ วตฺถึ ปริณาเมติ ภตฺตํ ฯ
                เภสชฺชเมตํ สุคเตน วณฺณิตํ ฯ
                ตสฺมา หิ ยาคุํ อลเมว ทาตุํ
                นิจฺจํ มนุสฺเสน สุขตฺถิเกน
                ทิพฺพานิ วา ปตฺถยตา สุขานิ
                มนุสฺสโสภคฺคตมิจฺฉตา ๗- วาติ ฯ
     [๖๓]   อถโข  ภควา  ตํ  พฺราหฺมณํ  อิมาหิ  คาถาหิ  อนุโมทิตฺวา
อุฏฺฐายาสนา   ปกฺกามิ   ฯ   อถโข  ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ
@เชิงอรรถ:  สี. ทส อิเม ฯ ม. ยุ. ทสิเม ฯ  ม. วิเนติ ฯ  โป. ปริโสเธติ ฯ  โป. ยุ.
@สกฺกจฺจํ ฯ  ยุ. อุปาชายติ ฯ  โป. ขุทฺทํ ปิปาสญฺจ ฯ ม. ขุทฺทํ
@ปิปาสญฺจาปเนติ ฯ ยุ. ขุทํ ปิปาสญฺจ ฯ  โป. ม. --โสภาคฺย-- ฯ
ปกรเณ   ๑-  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
ยาคุญฺจ มธุโคฬกญฺจาติ ฯ
     [๖๔]   อสฺโสสุํ  โข  มนุสฺสา  ภควตา  กิร  ภิกฺขูนํ  ยาคุ  [๒]-
อนุญฺญาตา   มธุโคฬกญฺจาติ  ฯ  เต  กาลสฺเสว  โภชฺชยาคุํ  ๓-  [๔]-
ปฏิยาเทนฺติ  มธุโคฬกญฺจ  ฯ  ภิกฺขู  กาลสฺเสว  โภชฺชยาคุยา  ๕- ธาตา
มธุโคฬเกน  จ  ภตฺตคฺเค  น จิตฺตรูปํ ภุญฺชนฺติ ๖- ฯ เตน โข ปน สมเยน
อญฺญตเรน    ตรุณปฺปสนฺเนน    มหามตฺเตน    สฺวาตนาย   พุทฺธปฺปมุโข
ภิกฺขุสงฺโฆ  ๗-  นิมนฺติโต  โหติ ฯ อถโข ตสฺส ตรุณปฺปสนฺนสฺส มหามตฺตสฺส
เอตทโหสิ     ยนฺนูนาหํ    อฑฺฒเตลสนฺนํ    ภิกฺขุสตานํ    อฑฺฒเตลสานิ
มํสปาตีสตานิ     ปฏิยาเทยฺยํ     เอกเมกสฺส     ภิกฺขุโน    เอกเมกํ
มํสปาตึ อุปนาเมยฺยนฺติ ฯ
     {๖๔.๑}   อถโข  โส  ตรุณปฺปสนฺโน  มหามตฺโต  ตสฺสา  รตฺติยา
อจฺจเยน    ปณีตํ   ขาทนียํ   โภชนียํ   ปฏิยาทาเปตฺวา   อฑฺฒเตลสานิ
จ   มํสปาตีสตานิ   ภควโต  กาลํ  อาโรจาเปสิ  กาโล  ภนฺเต  นิฏฺฐิตํ
ภตฺตนฺติ   ฯ   อถโข  ภควา  ปุพฺพณฺหสมยํ  นิวาเสตฺวา  ปตฺตจีวรมาทาย
เยน    ตสฺส    ตรุณปฺปสนฺนสฺส    มหามตฺตสฺส   นิเวสนํ   เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา ปญฺญตฺเต อาสเน นิสีทิ สทฺธึ ภิกฺขุสงฺเฆน ฯ
     {๖๔.๒}   อถโข   โส   ตรุณปฺปสนฺโน   มหามตฺโต   ภตฺตคฺเค
ภิกฺขู   ปริวิสติ   ฯ   ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   โถกํ   อาวุโส  เทหิ  โถกํ
อาวุโส   เทหีติ   ฯ   มา   โข   ตุเมฺห   ภนฺเต  อยํ  ตรุณปฺปสนฺโน
@เชิงอรรถ:  โป. ยุ. เอตสฺมึ ปกรเณติ ปาฐทฺวยํ น ทิสฺสติ ฯ ๒-๔ โป. จ ฯ  สี. โภชฺชํ
@ยาคุํ ฯ  สี. โภชฺชาย ยาคุยา ฯ  ม. ปริภุญฺชนฺติ ฯ  สี. สงฺโฆ ฯ
มหามตฺโตติ    โถกํ    โถกํ   ปฏิคฺคณฺหถ   ๑-   พหุํ   เม   ขาทนียํ
โภชนียํ    ปฏิยตฺตํ    อฑฺฒเตลสานิ    จ   มํสปาตีสตานิ   เอกเมกสฺส
ภิกฺขุโน   เอกเมกํ   มํสปาตึ   อุปนาเมสฺสามิ   ๒-  ปฏิคฺคณฺหถ  ภนฺเต
ยาวทตฺถนฺติ   ฯ   น   โข   มยํ   อาวุโส   เอตํการณา  โถกํ  โถกํ
ปฏิคฺคณฺหาม     อปิจ     มยํ    กาลสฺเสว    โภชฺชยาคุยา    ธาตา
มธุโคฬเกน  จ  เตน  มยํ  โถกํ  โถกํ  ปฏิคฺคณฺหามาติ  ฯ  อถโข  โส
ตรุณปฺปสนฺโน   มหามตฺโต   อุชฺฌายติ   ขียติ   วิปาเจติ  กถํ  หิ  นาม
ภทฺทนฺตา   ๔-   มยา   นิมนฺติตา   อญฺญสฺส   โภชฺชยาคุํ  ปริภุญฺชิสฺสนฺติ
น  จาหํ  ปฏิพโล  ยาวทตฺถํ  ทาตุนฺติ  กุปิโต อนตฺตมโน อาสาทนาเปกฺโข
ภิกฺขูนํ ปตฺเต ปูเรนฺโต อคมาสิ ภุญฺชถ วา หรถ วาติ ฯ
     {๖๔.๓}   อถโข   โส   ตรุณปฺปสนฺโน   มหามตฺโต   พุทฺธปฺปมุขํ
ภิกฺขุสงฺฆํ    ปณีเตน   ขาทนีเยน   โภชนีเยน   สหตฺถา   สนฺตปฺเปตฺวา
สมฺปวาเรตฺวา   ภควนฺตํ   ภุตฺตาวึ   โอนีตปตฺตปาณึ  เอกมนฺตํ  นิสีทิ  ฯ
เอกมนฺตํ   นิสินฺนํ   โข   ตํ   ตรุณปฺปสนฺนํ   มหามตฺตํ  ภควา  ธมฺมิยา
กถาย    สนฺทสฺเสตฺวา    สมาทเปตฺวา   สมุตฺเตเชตฺวา   สมฺปหํเสตฺวา
อุฏฺฐายาสนา ปกฺกามิ ฯ
     {๖๔.๔}   อถโข     ตสฺส     ตรุณปฺปสนฺนสฺส    มหามตฺตสฺส
อจิรปกฺกนฺตสฺส    ภควโต    อหุเทว    กุกฺกุจฺจํ    อหุ    วิปฺปฏิสาโร
อลาภา  วต  เม  น  วต  เม   ลาภา  ทุลฺลทฺธํ  วต  เม  น วต เม
สุลทฺธํ       โยหํ      กุปิโต      อนตฺตมโน      อาสาทนาเปกฺโข
@เชิงอรรถ:  สี. ปฏิคณฺหิตฺถ ฯ  ม. ยุ. อุปนาเมสฺสามีติ ฯ  โป. การณํ ฯ  สี.
@ภทนฺตา ฯ
ภิกฺขูนํ    ปตฺเต    ปูเรนฺโต    อคมาสึ   ภุญฺชถ   วา   หรถ   วาติ
กินฺนุ   โข   มยา   พหุํ   ปสุตํ   ปุญฺญํ  วา  อปุญฺญํ  วาติ  ฯ  อถโข
โส     ตรุณปฺปสนฺโน     มหามตฺโต    เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา     ภควนฺตํ     อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ    นิสีทิ    ฯ
เอกมนฺตํ     นิสินฺโน     โข     โส     ตรุณปฺปสนฺโน    มหามตฺโต
ภควนฺตํ     เอตทโวจ     อิธ     มยฺหํ     ภนฺเต    อจิรปกฺกนฺตสฺส
ภควโต    อหุเทว    กุกฺกุจฺจํ    อหุ    วิปฺปฏิสาโร    อลาภา   วต
เม   น   วต   เม   ลาภา  ทุลฺลทฺธํ  วต  เม  น  วต  เม  สุลทฺธํ
โยหํ     กุปิโต    อนตฺตมโน    อาสาทนาเปกฺโข    ภิกฺขูนํ    ปตฺเต
ปูเรนฺโต   อคมาสึ   ภุญฺชถ   วา   หรถ   วาติ   กินฺนุ   โข   มยา
พหุํ    ปสุตํ    ปุญฺญํ    วา    อปุญฺญํ    วาติ    กินฺนุ   โข   มยา
ภนฺเต พหุํ ปสุตํ ปุญฺญํ วา อปุญฺญํ วาติ ฯ
     {๖๔.๕}   ยทคฺเคน   ตยา   อาวุโส   สฺวาตนาย   พุทฺธปฺปมุโข
ภิกฺขุสงฺโฆ    ๑-    นิมนฺติโต    ตทคฺเคน   เต   พหุํ   ปุญฺญํ   ปสุตํ
ยทคฺเคน    เต   เอกเมเกน   ภิกฺขุนา   เอกเมกํ   สิตฺถํ   ปฏิคฺคหิตํ
ตทคฺเคน    เต   พหุํ   ปุญฺญํ   ปสุตํ   สคฺคา   เต   อารทฺธาติ   ฯ
อถโข   โส   ตรุณปฺปสนฺโน   มหามตฺโต   ลาภา   กิร   เม   สุลทฺธํ
กิร   เม   พหุํ   กิร  มยา  ปุญฺญํ  ปสุตํ  สคฺคา  กิร  เม  อารทฺธาติ
หฏฺโฐ      อุทคฺโค      อุฏฺฐายาสนา      ภควนฺตํ     อภิวาเทตฺวา
ปทกฺขิณํ    กตฺวา   ปกฺกามิ   ฯ   อถโข   ภควา   เอตสฺมึ   นิทาเน
เอตสฺมึ         ปกรเณ         ภิกฺขุสงฺฆํ         สนฺนิปาตาเปตฺวา
@เชิงอรรถ:  สี. สงฺโฆ ฯ
ภิกฺขู    ปฏิปุจฺฉิ    สจฺจํ   กิร   ภิกฺขเว   ภิกฺขู   อญฺญตฺร   นิมนฺติตา
อญฺญสฺส   โภชฺชยาคุํ   ปริภุญฺชนฺตีติ   ฯ   สจฺจํ   ภควาติ   ฯ   วิครหิ
พุทฺโธ   ภควา   กถํ   หิ   นาม   เต   ภิกฺขเว  โมฆปุริสา  อญฺญตฺร
นิมนฺติตา    อญฺญสฺส    โภชฺชยาคุํ    ปริภุญฺชิสฺสนฺติ    เนตํ    ภิกฺขเว
อปฺปสนฺนานํ   วา   ปสาทาย   ฯเปฯ   วิครหิตฺวา   ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา
ภิกฺขู    อามนฺเตสิ    น    ภิกฺขเว    อญฺญตฺร   นิมนฺติเตน   อญฺญสฺส
โภชฺชยาคุ      ปริภุญฺชิตพฺพา      โย     ปริภุญฺเชยฺย     ยถาธมฺโม
กาเรตพฺโพติ ฯ
     [๖๕]   อถโข   ภควา  อนฺธกวินฺเท  ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
ราชคหํ  เตน  จาริกํ  ปกฺกามิ  มหตา  ภิกฺขุสงฺเฆน  สทฺธึ  อฑฺฒเตรเสหิ
ภิกฺขุสเตหิ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  เวลฏฺโฐ ๑- กจฺจาโน ราชคหา
อนฺธกวินฺทํ    อทฺธานมคฺคปฏิปนฺโน    โหติ    ปญฺจมตฺเตหิ    สกฏสเตหิ
สพฺเพเหว  คุฬกุมฺภปูเรหิ  ฯ  อทฺทสา  ๒-  โข  ภควา  เวลฏฺฐํ กจฺจานํ
ทูรโต   ว  อาคจฺฉนฺตํ  ทิสฺวาน  มคฺคา  โอกฺกมฺม  อญฺญตรสฺมึ  รุกฺขมูเล
นิสีทิ ฯ
     {๖๕.๑}   อถโข  เวลฏฺโฐ  กจฺจาโน  เยน  ภควา  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา    ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ    อฏฺฐาสิ    ฯ
เอกมนฺตํ    ฐิโต    โข   เวลฏฺโฐ   กจฺจาโน   ภควนฺตํ   เอตทโวจ
อิจฺฉามหํ     ภนฺเต    เอกเมกสฺส    ภิกฺขุโน    เอกเมกํ    คุฬกุมฺภํ
ทาตุนฺติ       ฯ       เตนหิ      ตฺวํ      กจฺจาน      เอกํเยว
@เชิงอรรถ:  สี. ม. ยุ. เพลฏฺโฐ ฯ  ม. ยุ. อทฺทส ฯ
คุฬกุมฺภํ  อาหราติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข  เวลฏฺโฐ  กจฺจาโน  ภควโต
ปฏิสฺสุณิตฺวา   เอกํเยว   คุฬกุมฺภํ   อาทาย   เยน  ภควา  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   อาหโฏ   ๑-   ภนฺเต  คุฬกุมฺโภ
กถาหํ   ภนฺเต   ปฏิปชฺชามีติ   ฯ   เตนหิ   ตฺวํ  กจฺจาน  ภิกฺขูนํ  คุฬํ
เทหีติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข  เวลฏฺโฐ  กจฺจาโน  ภควโต ปฏิสฺสุณิตฺวา
ภิกฺขูนํ   คุฬํ   ทตฺวา  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  ทินฺโน  ภนฺเต  ภิกฺขูนํ  คุโฬ
พหุ   จายํ   คุโฬ   อวสิฏฺโฐ   กถาหํ  ภนฺเต  ปฏิปชฺชามีติ  ฯ  เตนหิ
ตฺวํ   กจฺจาน   ภิกฺขูนํ   คุฬํ  ยาวทตฺถํ  เทหีติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข
เวลฏฺโฐ   กจฺจาโน   ภควโต   ปฏิสฺสุณิตฺวา   ภิกฺขูนํ   คุฬํ   ยาวทตฺถํ
ทตฺวา   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   ทินฺโน  ภนฺเต  ภิกฺขูนํ  คุโฬ  ยาวทตฺโถ
พหุ   จายํ   คุโฬ   อวสิฏฺโฐ   กถาหํ  ภนฺเต  ปฏิปชฺชามีติ  ฯ  เตนหิ
ตฺวํ  กจฺจาน  ภิกฺขู  คุเฬหิ  สนฺตปฺเปหีติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ โข เวลฏฺโฐ
กจฺจาโน   ภควโต  ปฏิสฺสุณิตฺวา  ภิกฺขู  คูเฬหิ  สนฺตปฺเปสิ  ฯ  เอกจฺเจ
ภิกฺขู ปตฺเตปิ ปูเรสุํ ปริสฺสาวนานิปิ ถวิกาโยปิ ปูเรสุํ ฯ
     {๖๕.๒}   อถโข  เวลฏฺโฐ  กจฺจาโน  ภิกฺขู  คุเฬหิ  สนฺตปฺเปตฺวา
ภควนฺตํ   เอตทโวจ   สนฺตปฺปิตา   ภนฺเต   ภิกฺขู   คุเฬหิ   พหุ  จายํ
คุโฬ   อวสิฏฺโฐ   กถาหํ  ภนฺเต  ปฏิปชฺชามีติ  ฯ  เตนหิ  ตฺวํ  กจฺจาน
วิฆาสาทานํ  คุฬํ  เทหีติ  ฯ  เอวํ ภนฺเตติ โข เวลฏฺโฐ กจฺจาโน ภควโต
ปฏิสฺสุณิตฺวา   วิฆาสาทานํ   คุฬํ   ทตฺวา   ภควนฺตํ   เอตทโวจ  ทินฺโน
@เชิงอรรถ:  โป. ม. อาภโต ฯ
ภนฺเต   วิฆาสาทานํ   คุโฬ  พหุ  จายํ  คุโฬ  อวสิฏฺโฐ  กถาหํ  ภนฺเต
ปฏิปชฺชามีติ   ฯ   เตนหิ   ตฺวํ   กจฺจาน   วิฆาสาทานํ  คุฬํ  ยาวทตฺถํ
เทหีติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข  เวลฏฺโฐ  กจฺจาโน  ภควโต ปฏิสฺสุณิตฺวา
วิฆาสาทานํ   คุฬํ   ๑-   ยาวทตฺถํ  ทตฺวา  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  ทินฺโน
ภนฺเต   วิฆาสาทานํ   คุโฬ   ยาวทตฺโถ   พหุ   จายํ  คุโฬ  อวสิฏฺโฐ
กถาหํ   ภนฺเต   ปฏิปชฺชามีติ   ฯ   เตนหิ   ตฺวํ   กจฺจาน  วิฆาสาเท
คุเฬหิ  สนฺตปฺเปหีติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข  เวลฏฺโฐ  กจฺจาโน ภควโต
ปฏิสฺสุณิตฺวา   วิฆาสาเท   คุเฬหิ   สนฺตปฺเปสิ  ฯ  เอกจฺเจ  วิฆาสาทา
โกลมฺเพปิ ๒- ฆเฏปิ ปูเรสุํ ปิฏกานิปิ อุจฺฉงฺเคปิ ปูเรสุํ ฯ
     {๖๕.๓}   อถโข  เวลฏฺโฐ กจฺจาโน วิฆาสาเท คุเฬหิ สนฺตปฺเปตฺวา
ภควนฺตํ    เอตทโวจ   สนฺตปฺปิตา   ภนฺเต   วิฆาสาทา   คุเฬหิ   พหุ
จายํ  คุโฬ  อวสิฏฺโฐ  กถาหํ  ภนฺเต  ปฏิปชฺชามีติ  ฯ  นาหนฺตํ  กจฺจาน
ปสฺสามิ   สเทวเก   โลเก   สมารเก   สพฺรหฺมเก  สสฺสมณพฺราหฺมณิยา
ปชาย   สเทวมนุสฺสาย   ยสฺส  โส  ๓-  คุโฬ  ปริภุตฺโต  สมฺมาปริณามํ
คจฺเฉยฺย   อญฺญตฺร   ตถาคตสฺส   วา   ตถาคตสาวกสฺส   วา   เตนหิ
ตฺวํ   กจฺจาน  ตํ  คุฬํ  อปหริเต  วา  ฉฑฺเฑหิ  อปฺปาณเก  วา  อุทเก
โอปิลาเปหีติ   ฯ   เอวํ   ภนฺเตติ   โข  เวลฏฺโฐ  กจฺจาโน  ภควโต
ปฏิสฺสุณิตฺวา    ตํ    คุฬํ    อปฺปาณเก    อุทเก    โอปิลาเปสิ    ฯ
อถโข    โส    คุโฬ    อุทเก    ปกฺขิตฺโต   จิจฺจิฏายติ   จิฏิจิฏายติ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. คุฬนฺติ ปาโฐ ยาวทตฺถนฺติ ปาฐสฺส ปจฺฉิโม ฯ  โป. ม. โกลุมฺเพปิ ฯ
@ สี. ยสฺเสโส ฯ
สนฺธูปายติ   สมฺปธูปายติ   เสยฺยถาปิ   นาม   ผาโล   ทิวสํ  สนฺตตฺโต
อุทเก    ปกฺขิตฺโต   จิจฺจิฏายติ   จิฏิจิฏายติ   สนฺธูปายติ   สมฺปธูปายติ
เอวเมว    โส    คุโฬ   อุทเก   ปกฺขิตฺโต   จิจฺจิฏายติ   จิฏิจิฏายติ
สนฺธูปายติ   สมฺปธูปายติ   ฯ   อถโข   เวลฏฺโฐ   กจฺจาโน   สํวิคฺโค
โลมหฏฺฐชาโต    เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ
อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ
     {๖๕.๔}   เอกมนฺตํ   นิสินฺนสฺส   โข   เวลฏฺฐสฺส   กจฺจานสฺส
ภควา    อนุปุพฺพีกถํ    กเถสิ   เสยฺยถีทํ   ทานกถํ   สีลกถํ   สคฺคกถํ
กามานํ   อาทีนวํ  โอการํ  สงฺกิเลสํ  เนกฺขมฺเม  อานิสํสํ  ปกาเสสิ  ฯ
ยทา    ภควา    อญฺญาสิ    เวลฏฺฐํ    กจฺจานํ   กลฺลจิตฺตํ   มุทุจิตฺตํ
วินีวรณจิตฺตํ     อุทคฺคจิตฺตํ     ปสนฺนจิตฺตํ     อถ     ยา    พุทฺธานํ
สามุกฺกํสิกา    ธมฺมเทสนา    ตํ    ปกาเสสิ   ทุกฺขํ   สมุทยํ   นิโรธํ
มคฺคํ   ฯ   เสยฺยถาปิ   นาม   สุทฺธํ   วตฺถํ   อปคตกาฬกํ   สมฺมเทว
รชนํ      ปฏิคฺคเณฺหยฺย      เอวเมว      เวลฏฺฐสฺส     กจฺจานสฺส
ตสฺมึเยวาสเน     วิรชํ     วีตมลํ    ธมฺมจกฺขุํ    อุทปาทิ    ยงฺกิญฺจิ
สมุทยธมฺมํ สพฺพนฺตํ นิโรธธมฺมนฺติ ฯ
     {๖๕.๕}   อถโข   เวลฏฺโฐ   กจฺจาโน   ทิฏฺฐธมฺโม  ปตฺตธมฺโม
วิทิตธมฺโม       ปริโยคาฬฺหธมฺโม      ติณฺณวิจิกิจฺโฉ      วิคตกถํกโถ
เวสารชฺชปฺปตฺโต      อปรปฺปจฺจโย     สตฺถุ     สาสเน     ภควนฺตํ
เอตทโวจ     อภิกฺกนฺตํ    ภนฺเต    อภิกฺกนฺตํ    ภนฺเต    เสยฺยถาปิ
ภนฺเต    นิกฺกุชฺชิตํ    วา    อุกฺกุชฺเชยฺย   ปฏิจฺฉนฺนํ   วา   วิวเรยฺย
มูฬฺหสฺส      วา      มคฺคํ      อาจิกฺเขยฺย     อนฺธกาเร     วา
เตลปฺปชฺโชตํ   ธาเรยฺย   จกฺขุมนฺโต   รูปานิ  ทกฺขนฺตีติ  ๑-  เอวเมวํ
ภควตา   อเนกปริยาเยน   ธมฺโม   ปกาสิโต  เอสาหํ  ภนฺเต  ภควนฺตํ
สรณํ   คจฺฉามิ   ธมฺมญฺจ   ภิกฺขุสงฺฆญฺจ   อุปาสกํ   มํ  ภควา  ธาเรตุ
อชฺชตคฺเค ปาณุเปตํ สรณํ คตนฺติ ฯ
     [๖๖]   อถโข  ภควา  อนุปุพฺเพน  จาริกํ  จรมาโน  เยน ราชคหํ
ตทวสริ  ฯ  ตตฺร  สุทํ  ภควา ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน กลนฺทกนิวาเป ฯ
เตน   โข   ปน   สมเยน  ราชคเห  คุโฬ  อุสฺสนฺโน  โหติ  ฯ  ภิกฺขู
คิลานสฺเสว     ภควตา    คุโฬ    อนุญฺญาโต    โน    อคิลานสฺสาติ
กุกฺกุจฺจายนฺตา  คุฬํ  น  ปริภุญฺชนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ ฯ
อนุชานามิ ภิกฺขเว คิลานสฺส คุฬํ อคิลานสฺส คุโฬทกนฺติ ฯ
     [๖๗]   อถโข   ภควา   ราชคเห   ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
ปาฏลิคาโม    เตน    จาริกํ   ปกฺกามิ   มหตา   ภิกฺขุสงฺเฆน   สทฺธึ
อฑฺฒเตรเสหิ    ภิกฺขุสเตหิ   ฯ   อถโข   ภควา   อนุปุพฺเพน   จาริกํ
จรมาโน   เยน   ปาฏลิคาโม  ตทวสริ  ฯ  อสฺโสสุํ  โข  ปาฏลิคามิกา
อุปาสกา    ภควา    กิร    ปาฏลิคามํ    อนุปฺปตฺโตติ    ฯ   อถโข
ปาฏลิคามิกา      อุปาสกา      เยน      ภควา      เตนุปสงฺกมึสุ
อุปสงฺกมิตฺวา     ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ    นิสีทึสุ    ฯ
เอกมนฺตํ     นิสินฺเน     โข     ปาฏลิคามิเก    อุปาสเก    ภควา
ธมฺมิยา      กถาย      สนฺทสฺเสสิ      สมาทเปสิ      สมุตฺเตเชสิ
สมฺปหํเสสิ     ฯ     อถโข     ปาฏลิคามิกา    อุปาสกา    ภควตา
@เชิงอรรถ:  สี. ทกฺขินฺตีติ ฯ
ธมฺมิยา    กถาย    สนฺทสฺสิตา   สมาทปิตา   สมุตฺเตชิตา   สมฺปหํสิตา
ภควนฺตํ   เอตทโวจุํ   อธิวาเสตุ   โน   ภนฺเต   ภควา  อาวสถาคารํ
สทฺธึ   ภิกฺขุสงฺเฆนาติ   ฯ   อธิวาเสสิ  ภควา  ตุณฺหีภาเวน  ฯ  อถโข
ปาฏลิคามิกา   อุปาสกา   ภควโต   อธิวาสนํ   วิทิตฺวา   อุฏฺฐายาสนา
ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา    ปทกฺขิณํ    กตฺวา    เยน    อาวสถาคารํ
เตนุปสงฺกมึสุ   อุปสงฺกมิตฺวา   สพฺพสนฺถรึ   ๑-   [๒]-   อาวสถาคารํ
สนฺถริตฺวา     อาสนานิ    ปญฺญาเปตฺวา    อุทกมณิกํ    ปติฏฺฐาเปตฺวา
เตลปฺปทีปํ   อาโรเปตฺวา   เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมึสุ  อุปสงฺกมิตฺวา
ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺฐํสุ ฯ
     {๖๗.๑}   เอกมนฺตํ  ฐิตา  โข  ปาฏลิคามิกา  อุปาสกา  ภควนฺตํ
เอตทโวจุํ    สพฺพสนฺถรึ    สนฺถตํ    ภนฺเต   อาวสถาคารํ   อาสนานิ
ปญฺญตฺตานิ     อุทกมณิโก     ปติฏฺฐาปิโต    เตลปฺปทีโป    อาโรปิโต
ยสฺสทานิ ภนฺเต ภควา กาลํ มญฺญตีติ ฯ
     {๖๗.๒}   อถโข  ภควา  [๓]-  นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย สทฺธึ
ภิกฺขุสงฺเฆน   เยน   อาวสถาคารํ   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา  ปาเท
ปกฺขาเลตฺวา    อาวสถาคารํ    ปวิสิตฺวา    มชฺฌิมํ    ถมฺภํ   นิสฺสาย
ปุรตฺถาภิมุโข   ๔-   นิสีทิ   ฯ  ภิกฺขุสงฺโฆปิ  โข  ปาเท  ปกฺขาเลตฺวา
อาวสถาคารํ  ปวิสิตฺวา  ปจฺฉิมํ  ภิตฺตึ  นิสฺสาย  ปุรตฺถาภิมุโข  ๕-  นิสีทิ
ภควนฺตํเยว   ปุรกฺขตฺวา   ฯ   ปาฏลิคามิกาปิ   โข   อุปาสกา  ปาเท
ปกฺขาเลตฺวา    อาวสถาคารํ    ปวิสิตฺวา    ปุรตฺถิมํ   ภิตฺตึ   นิสฺสาย
@เชิงอรรถ:  ม. สพฺพสนฺถรํ ฯ  ยุ. สพฺพสนฺถตํ ฯ  ยุ. ปุพฺพณฺหสมยํ ฯ
@๔-๕ ยุ. ปุรตฺถิมาภิมุโข ฯ
ปจฺฉาภิมุขา  ๑-  นิสีทึสุ  ภควนฺตํเยว  ปุรกฺขตฺวา  ๒-  ฯ  อถโข ภควา
ปาฏลิคามิเก อุปาสเก อามนฺเตสิ ฯ
     [๖๘]   ปญฺจิเม   คหปตโย  อาทีนวา  ทุสฺสีลสฺส  สีลวิปตฺติยา  ฯ
กตเม   ปญฺจ   ฯ   อิธ   คหปตโย  ทุสฺสีโล  สีลวิปนฺโน  ปมาทาธิกรณํ
มหตึ    โภคชานึ   นิคจฺฉติ   ฯ   อยํ   ปฐโม   อาทีนโว   ทุสฺสีลสฺส
สีลวิปตฺติยา    ฯ    ปุน    จปรํ   คหปตโย   ทุสฺสีลสฺส   สีลวิปนฺนสฺส
ปาปโก    กิตฺติสทฺโท    อพฺภุคฺคจฺฉติ    ฯ    อยํ   ทุติโย   อาทีนโว
ทุสฺสีลสฺส   สีลวิปตฺติยา   ฯ   ปุน  จปรํ  คหปตโย  ทุสฺสีโล  สีลวิปนฺโน
ยญฺญเทว    ปริสํ   อุปสงฺกมติ   ยทิ   ขตฺติยปริสํ   ยทิ   พฺราหฺมณปริสํ
ยทิ   คหปติปริสํ   ยทิ   สมณปริสํ  อวิสารโท  อุปสงฺกมติ  มงฺกุภูโต  ฯ
อยํ   ตติโย  อาทีนโว  ทุสฺสีลสฺส  สีลวิปตฺติยา  ฯ  ปุน  จปรํ  คหปตโย
ทุสฺสีโล    สีลวิปนฺโน   สมฺมูโฬฺห   กาลํ   กโรติ   ฯ   อยํ   จตุตฺโถ
อาทีนโว   ทุสฺสีลสฺส   สีลวิปตฺติยา   ฯ   ปุน  จปรํ  คหปตโย  ทุสฺสีโล
สีลวิปนฺโน    กายสฺส   เภทา   ปรมฺมรณา   อปายํ   ทุคฺคตึ   วินิปาตํ
นิรยํ   อุปปชฺชติ  ฯ  อยํ  ปญฺจโม  อาทีนโว  ทุสฺสีลสฺส  สีลวิปตฺติยา  ฯ
อิเม โข คหปตโย ปญฺจ อาทินวา ทุสฺสีลสฺส สีลวิปตฺติยา ฯ
     [๖๙]   ปญฺจิเม   คหปตโย   อานิสํสา  สีลวโต  สีลสมฺปทาย  ฯ
กตเม   ปญฺจ   ฯ  อิธ  คหปตโย  สีลวา  สีลสมฺปนฺโน  อปฺปมาทาธิกรณํ
มหนฺตํ   โภคกฺขนฺธํ   อธิคจฺฉติ   ฯ   อยํ   ปฐโม   อานิสํโส  สีลวโต
@เชิงอรรถ:  ยุ. ปจฺฉิมาภิมุขา ฯ  โป. ยุ. ปุริกฺขิตฺวา ฯ
สีลสมฺปทาย    ฯ    ปุน    จปรํ   คหปตโย   สีลวโต   สีลสมฺปนฺนสฺส
กลฺยาโณ    กิตฺติสทฺโท    อพฺภุคฺคจฺฉติ    ฯ   อยํ   ทุติโย   อานิสํโส
สีลวโต   สีลสมฺปทาย   ฯ   ปุน   จปรํ  คหปตโย  สีลวา  สีลสมฺปนฺโน
ยญฺญเทว    ปริสํ   อุปสงฺกมติ   ยทิ   ขตฺติยปริสํ   ยทิ   พฺราหฺมณปริสํ
ยทิ   คหปติปริสํ   ยทิ   สมณปริสํ  วิสารโท  อุปสงฺกมติ  อมงฺกุภูโต  ฯ
อยํ   ตติโย   อานิสํโส  สีลวโต  สีลสมฺปทาย  ฯ  ปุน  จปรํ  คหปตโย
สีลวา   สีลสมฺปนฺโน   อสมฺมูโฬฺห   กาลํ   กโรติ   ฯ   อยํ   จตุตฺโถ
อานิสํโส   สีลวโต   สีลสมฺปทาย   ฯ   ปุน   จปรํ   คหปตโย  สีลวา
สีลสมฺปนฺโน    กายสฺส    เภทา    ปรมฺมรณา    สุคตึ   สคฺคํ   โลกํ
อุปปชฺชติ   ฯ   อยํ   ปญฺจโม   อานิสํโส   สีลวโต   สีลสมฺปทาย   ฯ
อิเม โข คหปตโย ปญฺจ อานิสํสา สีลวโต สีลสมฺปทายาติ ฯ
     [๗๐]   อถโข   ภควา   ปาฏลิคามิเก  อุปาสเก  พหุเทว  รตฺตึ
ธมฺมิยา     กถาย     สนฺทสฺเสตฺวา    สมาทเปตฺวา    สมุตฺเตเชตฺวา
สมฺปหํเสตฺวา   อุยฺโยเชสิ   อภิกฺกนฺตา   โข  คหปตโย  รตฺติ  ยสฺสทานิ
ตุเมฺห   ๑-   กาลํ   มญฺญถาติ   ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข  ปาฏลิคามิกา
อุปาสกา    ภควโต    ปฏิสฺสุณิตฺวา    ๒-    อุฏฺฐายาสนา    ภควนฺตํ
อภิวาเทตฺวา    ปทกฺขิณํ    กตฺวา    ปกฺกมึสุ    ฯ    อถโข   ภควา
อจิรปกฺกนฺเตสุ ปาฏลิคามิเกสุ อุปาสเกสุ สุญฺญาคารํ ปาวิสิ ฯ
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. อยํ ปาโฐ น โหติ ฯ  โป. ปฏิสฺสุตฺวา ฯ
     [๗๑]   เตน   โข  ปน  สมเยน  สุนีธวสฺสการา  มคธมหามตฺตา
ปาฏลิคาเม   นครํ   มาเปนฺติ   วชฺชีนํ   ปฏิพาหาย   ฯ  อทฺทสา  โข
ภควา   รตฺติยา   ปจฺจูสสมยํ   ปจฺจุฏฺฐาย   ทิพฺเพน  จกฺขุนา  วิสุทฺเธน
อติกฺกนฺตมานุสเกน     สมฺพหุลา    เทวตาโย    ปาฏลิคาเม    วตฺถูนิ
ปริคฺคณฺหนฺติโย   ยสฺมึ  ปเทเส  มเหสกฺขา  เทวตา  วตฺถูนิ  ปริคฺคณฺหนฺติ
มเหสกฺขานํ   ตตฺถ  ราชูนํ  ราชมหามตฺตานํ  จิตฺตานิ  นมนฺติ  นิเวสนานิ
มาเปตุํ    ยสฺมึ    ปเทเส   มชฺฌิมา   เทวตา   วตฺถูนิ   ปริคฺคณฺหนฺติ
มชฺฌิมานํ   ตตฺถ   ราชูนํ   ราชมหามตฺตานํ  จิตฺตานิ  นมนฺติ  นิเวสนานิ
มาเปตุํ   ยสฺมึ   ปเทเส   นีจา   เทวตา  วตฺถูนิ  ปริคฺคณฺหนฺติ  นีจานํ
ตตฺถ ราชูนํ ราชมหามตฺตานํ จิตฺตานิ นมนฺติ นิเวสนานิ มาเปตุํ ฯ
     {๗๑.๑}   อถโข  ภควา  อายสฺมนฺตํ  อานนฺทํ อามนฺเตสิ เก นุ โข
เต   อานนฺท  ปาฏลิคาเม  นครํ  มาเปนฺตีติ  ฯ  สุนีธวสฺสการา  ภนฺเต
มคธมหามตฺตา   ปาฏลิคาเม   นครํ  มาเปนฺติ  วชฺชีนํ  ปฏิพาหายาติ  ฯ
เสยฺยถาปิ   นาม   ๑-  อานนฺท  เทเวหิ  ตาวตึเสหิ  สทฺธึ  มนฺเตตฺวา
เอวเมว   โข   อานนฺท   สุนีธวสฺสการา   มคธมหามตฺตา  ปาฏลิคาเม
นครํ  มาเปนฺติ  วชฺชีนํ  ปฏิพาหาย  อิธาหํ  อานนฺท  รตฺติยา  ปจฺจูสสมยํ
ปจฺจุฏฺฐาย   อทฺทสํ   ทิพฺเพน   จกฺขุนา   วิสุทฺเธน   อติกฺกนฺตมานุสเกน
สมฺพหุลา    เทวตาโย    ปาฏลิคาเม   วตฺถูนิ   ปริคฺคณฺหนฺติโย   ยสฺมึ
ปเทเส   มเหสกฺขา   เทวตา   วตฺถูนิ  ปริคฺคณฺหนฺติ  มเหสกฺขานํ  ตตฺถ
ราชูนํ    ราชมหามตฺตานํ    จิตฺตานิ    นมนฺติ    นิเวสนานิ   มาเปตุํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. นามสทฺโท นตฺถิ ฯ
ยสฺมึ    ปเทเส   มชฺฌิมา   เทวตา   วตฺถูนิ   ปริคฺคณฺหนฺติ   มชฺฌิมานํ
ตตฺถ   ราชูนํ   ราชมหามตฺตานํ   จิตฺตานิ   นมนฺติ  นิเวสนานิ  มาเปตุํ
ยสฺมึ   ปเทเส   นีจา   เทวตา   วตฺถูนิ   ปริคฺคณฺหนฺติ   นีจานํ  ตตฺถ
ราชูนํ   ราชมหามตฺตานํ   จิตฺตานิ  นมนฺติ  นิเวสนานิ  มาเปตุํ  ยาวตา
อานนฺท    อริยานํ    อายตนํ   ยาวตา   วณิชฺชปโถ   อิทํ   อคฺคนครํ
ภวิสฺสติ   ปาฏลิปุตฺตํ   ปุฏเภทนํ   ปาฏลิปุตฺตสฺส   โข   อานนฺท   ตโย
อนฺตรายา    ภวิสฺสนฺติ    อคฺคิโต   วา   อุทกโต   วา   อพฺภนฺตรโต
วา มิถุเภทาติ ฯ
     [๗๒]   อถ   โข   สุนีธวสฺสการา  มคธมหามตฺตา  เยน  ภควา
เตนุปสงฺกมึสุ    อุปสงฺกมิตฺวา   ภควตา   สทฺธึ   สมฺโมทึสุ   สมฺโมทนียํ
กถํ   สาราณียํ   วีติสาเรตฺวา   เอกมนฺตํ   อฏฺฐํสุ  ฯ  เอกมนฺตํ  ฐิตา
โข   สุนีธวสฺสการา   มคธมหามตฺตา   ภควนฺตํ   เอตทโวจุํ  อธิวาเสตุ
โน   ภวํ   โคตโม   อชฺชตนาย   ๑-  ภตฺตํ  สทฺธึ  ภิกฺขุสงฺเฆนาติ  ฯ
อธิวาเสสิ  ภควา  ตุณฺหีภาเวน  ฯ  อถโข  สุนีธวสฺสการา มคธมหามตฺตา
ภควโต อธิวาสนํ วิทิตฺวา อุฏฺฐายาสนา ๒- ปกฺกมึสุ ฯ
     {๗๒.๑}   อถโข   สุนีธวสฺสการา   มคธมหามตฺตา  [๓]-  ปณีตํ
ขาทนียํ  โภชนียํ  ปฏิยาทาเปตฺวา  ภควโต  กาลํ  อาโรจาเปสุํ   กาโล
โภ  โคตม  นิฏฺฐิตํ  ภตฺตนฺติ  ฯ  อถโข  ภควา  ปุพฺพณฺหสมยํ นิวาเสตฺวา
ปตฺตจีวรมาทาย  เยน  สุนีธวสฺสการานํ  มคธมหามตฺตานํ  ปริเวสนา  ๔-
เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา    ปญฺญตฺเต    อาสเน    นิสีทิ    สทฺธึ
@เชิงอรรถ:  โป. อชฺชสฺวาตนาย ฯ ม. สฺวาตนาย ฯ  ม. ยุ. อุฏฺฐายาสนาติ ปาฐา น ทิสฺสนฺติ ฯ
@ โป. สเก นิเวสเน ฯ  โป. นิเวสนานิ ฯ ม. ปริเวสนํ ฯ
ภิกฺขุสงฺเฆน   ฯ   อถโข   สุนีธวสฺสการา   มคธมหามตฺตา   พุทฺธปฺปมุขํ
ภิกฺขุสงฺฆํ    ปณีเตน   ขาทนีเยน   โภชนีเยน   สหตฺถา   สนฺตปฺเปตฺวา
สมฺปวาเรตฺวา   ภควนฺตํ   ภุตฺตาวึ  โอนีตปตฺตปาณึ  เอกมนฺตํ  นิสีทึสุ  ฯ
เอกมนฺตํ   นิสินฺเน   โข  สุนีธวสฺสกาเร  มคธมหามตฺเต  ภควา  อิมาหิ
คาถาหิ อนุโมทิ
     [๗๓]   ยสฺมึ ปเทเส กปฺเปติ            วาสํ ปณฺฑิตชาติโย
               สีลวนฺเตตฺถ โภเชตฺวา              สญฺญเต พฺรหฺมจาริโน ๑-
               ยา ตตฺถ เทวตา อาสุํ               ตาสํ ทกฺขิณมาทิเส ฯ
               ตา ปูชิตา ปูชยนฺติ                   มานิตา มานยนฺติ นํ
               ตโต นํ อนุกมฺปนฺติ                  มาตา ปุตฺตํว โอรสํ ฯ
               เทวตานุกมฺปิโต โปโส             สทา ภทฺรานิ ปสฺสตีติ ฯ
     [๗๔]   อถโข   ภควา   สุนีธวสฺสกาเร   มคธมหามตฺเต  อิมาหิ
คาถาหิ   อนุโมทิตฺวา   อุฏฺฐายาสนา   ปกฺกามิ   ฯ   เตน   โข  ปน
สมเยน   สุนีธวสฺสการา   มคธมหามตฺตา   ภควนฺตํ   ปิฏฺฐิโต   ปิฏฺฐิโต
อนุพทฺธา   โหนฺติ   เยนชฺช   สมโณ   โคตโม   ทฺวาเรน   นิกฺขมิสฺสติ
ตํ   โคตมทฺวารํ   นาม  ภวิสฺสติ  เยน  ติตฺเถน  คงฺคํ  นทึ  อุตฺตริสฺสติ
ตํ   โคตมติตฺถํ   นาม   ภวิสฺสตีติ   ฯ  อถโข  ภควา  เยน  ทฺวาเรน
นิกฺขมิ   ตํ   โคตมทฺวารํ   นาม   อโหสิ   ฯ   อถโข   ภควา  เยน
คงฺคา   นที   เตนุปสงฺกมิ   ฯ   เตน  โข  ปน  สมเยน  คงฺคา  นที
ปูรา   โหติ   สมติตฺติกา   กากเปยฺยา   ฯ   มนุสฺสา   อญฺเญ   นาวํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. พฺรหฺมจาริเย ฯ
ปริเยสนฺติ    อญฺเญ    อุฬุมฺปํ    ปริเยสนฺติ   อญฺเญ   กุลฺลํ   พนฺธนฺติ
โอรา   ปารํ   คนฺตุกามา   ฯ   อทฺทสา   โข   ภควา  เต  มนุสฺเส
อญฺเญ    นาวํ    ปริเยสนฺเต   อญฺเญ   อุฬุมฺปํ   ปริเยสนฺเต   อญฺเญ
กุลฺลํ    พนฺธนฺเต    โอรา   ปารํ   คนฺตุกาเม   ทิสฺวาน   เสยฺยถาปิ
นาม   พลวา   ปุริโส   สมฺมิญฺชิตํ  วา  พาหํ  ปสาเรยฺย  ปสาริตํ  วา
พาหํ   สมฺมิญฺเชยฺย   เอวเมว   ภควา  คงฺคาย  นทิยา  โอริเม  ตีเร
อนฺตรหิโต   ปาริเม   ตีเร   ปจฺจุฏฺฐาสิ  สทฺธึ  ภิกฺขุสงฺเฆน  ฯ  อถโข
ภควา เอตมตฺถํ วิทิตฺวา ตายํ เวลายํ อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ
             เย ตรนฺติ อณฺณวํ สรํ
             เสตุํ กตฺวาน วิสชฺช ปลฺลลานิ
             กุลฺลํ หิ ชโน ปพนฺธติ
             ติณฺณา เมธาวิโน ชนาติ ฯ
     [๗๕]   อถโข   ภควา   เยน   โกฏิคาโม   เตนุปสงฺกมิ   ฯ
ตตฺร    สุทํ   ภควา   โกฏิคาเม   วิหรติ   ฯ   ตตฺร   โข   ภควา
ภิกฺขู     อามนฺเตสิ    จตุนฺนํ    ภิกฺขเว    อริยสจฺจานํ    อนนุโพธา
อปฺปฏิเวธา    เอวมิทํ    ทีฆมทฺธานํ    สนฺธาวิตํ    สํสริตํ   มมญฺเจว
ตุมฺหากญฺจ     กตเมสํ    จตุนฺนํ    ทุกฺขสฺส    ภิกฺขเว    อริยสจฺจสฺส
อนนุโพธา    อปฺปฏิเวธา    เอวมิทํ    ทีฆมทฺธานํ   สนฺธาวิตํ   สํสริตํ
มมญฺเจว      ตุมฺหากญฺจ     ทุกฺขสมุทยสฺส     อริยสจฺจสฺส     ฯเปฯ
ทุกฺขนิโรธสฺส    อริยสจฺจสฺส    ฯเปฯ    ทุกฺขนิโรธคามินิยา   ปฏิปทาย
อริยสจฺจสฺส  ๑-  อนนุโพธา  อปฺปฏิเวธา  เอวมิทํ  ทีฆมทฺธานํ  สนฺธาวิตํ
สํสริตํ    มมญฺเจว    ตุมฺหากญฺจ    ตยิทํ   ภิกฺขเว   ทุกฺขํ   อริยสจฺจํ
อนุพุทฺธํ    ปฏิวิทฺธํ   ทุกฺขสมุทโย   ๒-   อริยสจฺจํ   อนุพุทฺธํ   ปฏิวิทฺธํ
ทุกฺขนิโรโธ   ๓-  อริยสจฺจํ  อนุพุทฺธํ  ปฏิวิทฺธํ  ทุกฺขนิโรธคามินี  ปฏิปทา
อริยสจฺจํ   อนุพุทฺธํ   ปฏิวิทฺธํ   อุจฺฉินฺนา   ภวตณฺหา   ขีณา   ภวเนตฺตี
นตฺถิทานิ ปุนพฺภโวติ ฯ
     [๗๖]   จตุนฺนํ อริยสจฺจานํ            ยถาภูตํ อทสฺสนา
               สํสิตํ ๔- ทีฆมทฺธานํ              ตาสุ ตาเสฺวว ชาติสุ ฯ
               ตานิ เอตานิ ทิฏฺฐานิ             ภวเนตฺตี สมูหตา
               อุจฺฉินฺนํ มูลํ ทุกฺขสฺส             นตฺถิทานิ ปุนพฺภโวติ ฯ
     [๗๗]   อสฺโสสิ  โข  อมฺพปาลี  คณิกา  ๕-  ภควา  กิร โกฏิคามํ
อนุปฺปตฺโตติ   ฯ  อถ  โข  อมฺพปาลี  คณิกา  ภทฺรานิ  ภทฺรานิ  ยานานิ
โยชาเปตฺวา   ภทฺรํ   ๖-  ยานํ  อภิรูหิตฺวา  ภเทฺรหิ  ภเทฺรหิ  ยาเนหิ
เวสาลิยา    นิยฺยาสิ   ภควนฺตํ   ทสฺสนาย   ยาวติกา   ยานสฺส   ภูมิ
ยาเนน   คนฺตฺวา   ยานา   ปจฺโจโรหิตฺวา   ปตฺติกา  ว  เยน  ภควา
เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา     ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ
นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺนํ   โข   อมฺพปาลึ  คณิกํ  ภควา  ธมฺมิยา
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. ทุกฺขนิโรธคามินีปฏิปทาอริยสจฺจสฺส ฯ      ๒-๓ โป. ม. ยุ. สพฺพตฺถ
@ทุกฺขสมุทยนฺติ จ ทุกฺขนิโรธนฺติ จ ลิขียนฺติ ฯ     โป. สํสริตํ ฯ     สี. อิทํ
@ปาฐทฺวยํ สมาสวเสน เอกํ กตํ ฯ    โป. ยุ. อิทํ ปาฐทฺวยํ เอกเมว ทิสฺสติ ฯ
กถาย   สนฺทสฺเสสิ   สมาทเปสิ   สมุตฺเตเชสิ   สมฺปหํเสสิ   ฯ  อถโข
อมฺพปาลี   คณิกา   ภควตา   ธมฺมิยา   กถาย   สนฺทสฺสิตา  สมาทปิตา
สมุตฺเตชิตา   สมฺปหํสิตา   ภควนฺตํ   เอตทโวจ  อธิวาเสตุ  เม  ภนฺเต
ภควา   สฺวาตนาย   ภตฺตํ  สทฺธึ  ภิกฺขุสงฺเฆนาติ  ฯ  อธิวาเสสิ  ภควา
ตุณฺหีภาเวน   ฯ   อถโข  อมฺพปาลี  คณิกา  ภควโต  อธิวาสนํ  วิทิตฺวา
อุฏฺฐายาสนา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิ ฯ
     {๗๗.๑}   อสฺโสสุํ  โข  เวสาลิกา  ลิจฺฉวี  ภควา  กิร  โกฏิคามํ
อนุปฺปตฺโตติ   ฯ   อถโข  เวสาลิกา  ลิจฺฉวี  ภทฺรานิ  ภทฺรานิ  ยานานิ
โยชาเปตฺวา   ภทฺรํ  ภทฺรํ  ยานํ  อภิรูหิตฺวา  ภเทฺรหิ  ภเทฺรหิ  ยาเนหิ
เวสาลิยา  นิยฺยึสุ  ๑-  ภควนฺตํ  ทสฺสนาย  ฯ  อปฺเปกจฺเจ  ลิจฺฉวี นีลา
โหนฺติ    นีลวณฺณา    นีลวตฺถา    นีลาลงฺการา   อปฺเปกจฺเจ   ลิจฺฉวี
ปีตา   โหนฺติ   ปีตวณฺณา   ปีตวตฺถา  ปีตาลงฺการา  อปฺเปกจฺเจ  ลิจฺฉวี
โลหิตกา    โหนฺติ    โลหิตกวณฺณา    โลหิตกวตฺถา   โลหิตกาลงฺการา
อปฺเปกจฺเจ   ลิจฺฉวี   โอทาตา   โหนฺติ   โอทาตวณฺณา   โอทาตวตฺถา
โอทาตาลงฺการา ฯ
     {๗๗.๒}   อถโข   อมฺพปาลี   คณิกา  ทหรานํ  ทหรานํ  ลิจฺฉวีนํ
อีสาย  อีสํ  ยุเคน  ยุคํ  จกฺเกน  จกฺกํ  อกฺเขน  อกฺขํ ปฏิวตฺเตสิ ๒- ฯ
อถโข    เต    ลิจฺฉวี    อมฺพปาลึ   คณิกํ   เอตทโวจุํ   กิสฺส   เช
อมฺพปาลิ    อมฺหากํ    ทหรานํ    ทหรานํ    ลิจฺฉวีนํ    อีสาย   อีสํ
ยุเคน   ยุคํ   จกฺเกน  จกฺกํ  อกฺเขน  อกฺขํ  ปฏิวตฺเตสีติ  ฯ  ตถา  หิ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. นิยฺยาสุํ ฯ    สี. ปฏิวทฺเธสิ ฯ ยุ. ปฏิวฏฺเฏสิ ฯ
ปน    มยา   อยฺยปุตฺตา   สฺวาตนาย   พุทฺธปฺปมุโข   ภิกฺขุสงฺโฆ   ๑-
นิมนฺติโตติ  ฯ  เทหิ  เช  อมฺพปาลิ  อมฺหากํ เอตํ ภตฺตํ สตสหสฺเสนาติ ฯ
สเจปิ   เม   อยฺยปุตฺตา  เวสาลึ  สาหารํ  ทชฺเชยฺยาถ  เนว  ทชฺชาหํ
ตํ  ภตฺตนฺติ  ฯ  อถโข  เต  ลิจฺฉวี  องฺคุลึ  ๒-  โปเฐสุํ ปราชิตมฺห ๓-
วต   โภ  อมฺพกาย  ปราชิตมฺห  ๔-  วต  โภ  อมฺพกายาติ  ฯ  อถโข
เต   ลิจฺฉวี   เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมึสุ   ฯ  อทฺทสา  โข  ภควา
เต   ลิจฺฉวี   ทูรโต   ว   อาคจฺฉนฺเต   ทิสฺวาน   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ
เยหิ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ   เทวา   ตาวตึสา   อทิฏฺฐปุพฺพา   โอโลเกถ
ภิกฺขเว    ลิจฺฉวิปริสํ    อปโลเกถ    ภิกฺขเว   ลิจฺฉวิปริสํ   อุปสํหรถ
ภิกฺขเว ลิจฺฉวิปริสํ ตาวตึสปริสนฺติ ฯ
     {๗๗.๓}   อถโข   เต  ลิจฺฉวี  ยาวติกา  ยานสฺส  ภูมิ  ยาเนน
คนฺตฺวา    ยานา    ปจฺโจโรหิตฺวา    ปตฺติกา    ว    เยน   ภควา
เตนุปสงฺกมึสุ     อุปสงฺกมิตฺวา    ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ
นิสีทึสุ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺเน   โข   เต   ลิจฺฉวี  ภควา  ธมฺมิยา
กถาย สนฺทสฺเสสิ สมาทเปสิ สมุตฺเตเชสิ สมฺปหํเสสิ ฯ
     {๗๗.๔}   อถโข  เต  ลิจฺฉวี  ภควตา  ธมฺมิยา  กถาย สนฺทสฺสิตา
สมาทปิตา   สมุตฺเตชิตา   สมฺปหํสิตา   ภควนฺตํ   เอตทโวจุํ  อธิวาเสตุ
โน  ภนฺเต  ภควา  สฺวาตนาย  ภตฺตํ  สทฺธึ ภิกฺขุสงฺเฆนาติ ฯ อธิวุตฺโถมฺหิ
ลิจฺฉวี  สฺวาตนาย  อมฺพปาลิยา  คณิกาย  ภตฺตนฺติ  ฯ  อถโข  เต ลิจฺฉวี
องฺคุลึ   โปเฐสุํ   ปราชิตมฺห   ๕-   วต   โภ   อมฺพกาย  ปราชิตมฺห
@เชิงอรรถ:  สี. สงฺโฆ ฯ   ยุ. องฺคูลี ฯ   ๓-๕ ม. ชิตมฺห ฯ ยุ. ชิตมฺหา ฯ
@๔-๖ ยุ. ปราชิตมฺหา ฯ
วต  โภ  อมฺพกายาติ  ฯ  อถโข  เต  ลิจฺฉวี ภควโต ภาสิตํ อภินนฺทิตฺวา
อนุโมทิตฺวา   อุฏฺฐายาสนา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   ปทกฺขิณํ   กตฺวา
ปกฺกมึสุ   ฯ   อถโข   ภควา   โกฏิคาเม  ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
นาทิกา   ๑-  เตนุปสงฺกมิ  ฯ  ตตฺร  สุทํ  ภควา  นาทิเก  ๒-  วิหรติ
คิญฺชกาวสเถ ฯ
     {๗๗.๕}   อถโข   อมฺพปาลี   คณิกา  ตสฺสา  รตฺติยา  อจฺจเยน
สเก   อาราเม   ปณีตํ   ขาทนียํ   โภชนียํ   ปฏิยาทาเปตฺวา  ภควโต
กาลํ อาโรจาเปสิ กาโล ภนฺเต นิฏฺฐิตํ ภตฺตนฺติ ฯ
     {๗๗.๖}   อถโข  ภควา  ปุพฺพณฺหสมยํ  นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย
เยน   อมฺพปาลิยา  คณิกาย  ปริเวสนา  ๓-  เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา
ปญฺญตฺเต  อาสเน  นิสีทิ  สทฺธึ  ภิกฺขุสงฺเฆน  ฯ  อถโข  อมฺพปาลี คณิกา
พุทฺธปฺปมุขํ    ภิกฺขุสงฺฆํ    ปณีเตน    ขาทนีเยน   โภชนีเยน   สหตฺถา
สนฺตปฺเปตฺวา   สมฺปวาเรตฺวา   ภควนฺตํ  ภุตฺตาวึ  โอนีตปตฺตปาณึ  [๔]-
เอกมนฺตํ   นิสีทิ  ฯ  เอกมนฺตํ  นิสินฺนา  โข  อมฺพปาลี  คณิกา  ภควนฺตํ
เอตทโวจ  อิมาหํ  ภนฺเต  อมฺพปาลิวนํ  ๕- พุทฺธปฺปมุขสฺส ภิกฺขุสงฺฆสฺส ๖-
ทมฺมีติ ฯ ปฏิคฺคเหสิ ภควา อารามํ ฯ
     {๗๗.๗}   อถโข  ภควา อมฺพปาลึ คณิกํ ธมฺมิยา กถาย สนฺทสฺเสตฺวา
สมาทเปตฺวา  สมุตฺเตเชตฺวา  สมฺปหํเสตฺวา  อุฏฺฐายาสนา  เยน  มหาวนํ
เตนุปสงฺกมิ ฯ ตตฺร สุทํ ภควา เวสาลิยํ วิหรติ มหาวเน กูฏาคารสาลายํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ญาติกา ฯ   ม. ยุ. ญาติเก ฯ    โป. นิเวสนํ ฯ    ม. อภิวาเทตวา ฯ
@ สี. อมฺพปาลิปริเวณํ ฯ ม. อมฺพวนํ ฯ   สี. สงฺฆสฺส ฯ
                        ลิจฺฉวิภาณวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๗๘]   เตน   โข  ปน  สมเยน  อภิญฺญาตา  อภิญฺญาตา  ลิจฺฉวี
สนฺถาคาเร   สนฺนิสินฺนา   สนฺนิปติตา   อเนกปริยาเยน   พุทฺธสฺส  วณฺณํ
ภาสนฺติ    ธมฺมสฺส    วณฺณํ   ภาสนฺติ   สงฺฆสฺส   วณฺณํ   ภาสนฺติ   ฯ
เตน    โข   ปน   สมเยน   สีโห   เสนาปติ   นิคณฺฐสาวโก   ตสฺสํ
ปริสายํ   นิสินฺโน   โหติ   ฯ   อถโข  สีหสฺส  เสนาปติสฺส  เอตทโหสิ
นิสฺสํสยํ   โข   โส   ภควา   อรหํ   สมฺมาสมฺพุทฺโธ   ภวิสฺสติ   ตถา
หีเม    อภิญฺญาตา    อภิญฺญาตา    ลิจฺฉวี    สนฺถาคาเร   สนฺนิสินฺนา
สนฺนิปติตา    อเนกปริยาเยน    พุทฺธสฺส    วณฺณํ    ภาสนฺติ   ธมฺมสฺส
วณฺณํ    ภาสนฺติ   สงฺฆสฺส   วณฺณํ   ภาสนฺติ   ยนฺนูนาหํ   ตํ   ภควนฺตํ
ทสฺสนาย อุปสงฺกเมยฺยํ อรหนฺตํ สมฺมาสมฺพุทฺธนฺติ ฯ
     {๗๘.๑}   อถโข   สีโห   เสนาปติ   เยน  นิคณฺโฐ  นาฏปุตฺโต
เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา     นิคณฺฐํ     นาฏปุตฺตํ    อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ  นิสินฺโน  โข  สีโห  เสนาปติ  นิคณฺฐํ
นาฏปุตฺตํ   ๑-   เอตทโวจ   อิจฺฉามหํ  ภนฺเต  สมณํ  โคตมํ  ทสฺสนาย
อุปสงฺกมิตุนฺติ   ฯ   กึ   ปน  ตฺวํ  สีห  กิริยวาโท  สมาโน  อกิริยวาทํ
สมณํ   โคตมํ   ทสฺสนาย   อุปสงฺกมิสฺสสิ   สมโณ   หิ   สีห   โคตโม
อกิริยวาโท   อกิริยาย   ธมฺมํ  เทเสติ  เตน  จ  สาวเก  วิเนตีติ  ฯ
อถโข  สีหสฺส  เสนาปติสฺส  โย  อโหสิ  คมิกาภิสงฺขาโร  ๒-   ภควนฺตํ
ทสฺสนาย  โส  ปฏิปฺปสฺสมฺภิ  ฯ  ทุติยมฺปิ โข ฯเปฯ ตติยมฺปิ โข อภิญฺญาตา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อภิวาเทตฺวา ฯเปฯ นาฏปุตฺตนฺติ ปาฐา น ทิสฺสนฺติ ฯ   โป. คมิยา- ฯ
อภิญฺญาตา      ลิจฺฉวี      สนฺถาคาเร     สนฺนิสินฺนา     สนฺนิปติตา
อเนกปริยาเยน     พุทฺธสฺส     วณฺณํ     ภาสนฺติ    ธมฺมสฺส    วณฺณํ
ภาสนฺติ    สงฺฆสฺส    วณฺณํ    ภาสนฺติ    ฯ   ตติยมฺปิ   โข   สีหสฺส
เสนาปติสฺส    เอตทโหสิ    นิสฺสํสยํ    โข    โส    ภควา    อรหํ
สมฺมาสมฺพุทฺโธ    ภวิสฺสติ    ตถา    หีเม    อภิญฺญาตา    อภิญฺญาตา
ลิจฺฉวี     สนฺถาคาเร     สนฺนิสินฺนา    สนฺนิปติตา    อเนกปริยาเยน
พุทฺธสฺส    วณฺณํ    ภาสนฺติ    ธมฺมสฺส    วณฺณํ    ภาสนฺติ    สงฺฆสฺส
วณฺณํ   ภาสนฺติ   กึ   หิ   เม   กริสฺสนฺติ   นิคณฺฐา   อปโลกิตา  วา
อนปโลกิตา   วา   ยนฺนูนาหํ   อนปโลเกตฺวา  ว  นิคณฺเฐ  ตํ  ภควนฺตํ
ทสฺสนาย อุปสงฺกเมยฺยํ อรหนฺตํ สมฺมาสมฺพุทฺธนฺติ ฯ
     {๗๘.๒}   อถโข  สีโห  เสนาปติ  ปญฺจหิ  รถสเตหิ  ทิวา  ทิวสฺส
เวสาลิยา    นิยฺยาสิ   ภควนฺตํ   ทสฺสนาย   ยาวติกา   ยานสฺส   ภูมิ
ยาเนน   คนฺตฺวา   ยานา   ปจฺโจโรหิตฺวา   ปตฺติโก  ว  เยน  ภควา
เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา     ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ
นิสีทิ    ฯ    เอกมนฺตํ    นิสินฺโน   โข   สีโห   เสนาปติ   ภควนฺตํ
เอตทโวจ     สุตมฺเมตํ    ภนฺเต    อกิริยวาโท    สมโณ    โคตโม
อกิริยาย   ธมฺมํ  เทเสติ  เตน  จ  สาวเก  วิเนตีติ  เย  เต  ภนฺเต
เอวมาหํสุ     อกิริยวาโท     สมโณ    โคตโม    อกิริยาย    ธมฺมํ
เทเสติ   เตน   จ   สาวเก   วิเนตีติ   กจฺจิ   เต  ภนฺเต  ภควโต
วุตฺตวาทิโน      น     จ     ภควนฺตํ     อภูเตน     อพฺภาจิกฺขนฺติ
ธมฺมสฺส    จ    อนุธมฺมํ    พฺยากโรนฺติ   น   จ   โกจิ   สหธมฺมิโก
วาทานุวาโท     ๑-    คารยฺหฏฺฐานํ    อาคจฺฉติ    อนพฺภกฺขาตุกามา
หิ มยํ ภนฺเต ภควนฺตนฺติ ฯ
     [๗๙]   อตฺถิ  สีห  ปริยาโย  เยน  มํ  ปริยาเยน สมฺมา วทมาโน
วเทยฺย    อกิริยวาโท   สมโณ   โคตโม   อกิริยาย   ธมฺมํ   เทเสติ
เตน   จ   สาวเก   วิเนตีติ   ฯ   อตฺถิ   สีห   ปริยาโย  เยน  มํ
ปริยาเยน   สมฺมา   วทมาโน   วเทยฺย   กิริยวาโท   สมโณ  โคตโม
กิริยาย   ธมฺมํ   เทเสติ   เตน   จ  สาวเก  วิเนตีติ  ฯ  อตฺถิ  สีห
ปริยาโย  เยน  มํ  ปริยาเยน  สมฺมา  วทมาโน  วเทยฺย  อุจฺเฉทวาโท
สมโณ    โคตโม   อุจฺเฉทาย   ธมฺมํ   เทเสติ   เตน   จ   สาวเก
วิเนตีติ   ฯ   อตฺถิ   สีห   ปริยาโย   เยน   มํ   ปริยาเยน  สมฺมา
วทมาโน    วเทยฺย   เชคุจฺฉี   สมโณ   โคตโม   เชคุจฺฉิตาย   ธมฺมํ
เทเสติ เตน จ สาวเก วิเนตีติ ฯ
     {๗๙.๑}   อตฺถิ   สีห   ปริยาโย   เยน  มํ  ปริยาเยน  สมฺมา
วทมาโน    วเทยฺย    เวนยิโก    สมโณ   โคตโม   วินยาย   ธมฺมํ
เทเสติ  เตน  จ  สาวเก  วิเนตีติ  ฯ  อตฺถิ  สีห  ปริยาโย  เยน  มํ
ปริยาเยน    สมฺมา    วทมาโน   วเทยฺย   ตปสฺสี   สมโณ   โคตโม
ตปสฺสิตาย  ธมฺมํ  เทเสติ  เตน  จ สาวเก วิเนตีติ ฯ อตฺถิ สีห ปริยาโย
เยน   มํ   ปริยาเยน   สมฺมา   วทมาโน   วเทยฺย  อปคพฺโภ  สมโณ
โคตโม  อปคพฺภตาย  ธมฺมํ  เทเสติ  เตน  จ  สาวเก  วิเนตีติ ฯ อตฺถิ
@เชิงอรรถ:  สี. วาทานุปาโต ฯ
สีห   ปริยาโย   เยน   มํ   ปริยาเยน   สมฺมา   วทมาโน   วเทยฺย
อสฺสตฺโถ   สมโณ   โคตโม   อสฺสาสาย   ธมฺมํ   เทเสติ   เตน   จ
สาวเก วิเนตีติ ฯ
     {๗๙.๒}   กตโม  จ  สีห  ปริยาโย  เยน  มํ  ปริยาเยน  สมฺมา
วทมาโน   วเทยฺเย   อกิริยวาโท   สมโณ   โคตโม   อกิริยาย  ธมฺมํ
เทเสติ   เตน   จ   สาวเก  วิเนตีติ  ฯ  อหญฺหิ  สีห  อกิริยํ  วทามิ
กายทุจฺจริตสฺส      วจีทุจฺจริตสฺส      มโนทุจฺจริตสฺส     อเนกวิหิตานํ
ปาปกานํ    อกุสลานํ    ธมฺมานํ    อกิริยํ   วทามิ   อยํ   โข   สีห
ปริยาโย   เยน  มํ  ปริยาเยน  สมฺมา  วทมาโน  วเทยฺย  อกิริยวาโท
สมโณ โคตโม อกิริยาย ธมฺมํ เทเสติ เตน จ สาวเก วิเนตีติ ฯ
     {๗๙.๓}   กตโม  จ  สีห  ปริยาโย  เยน  มํ  ปริยาเยน  สมฺมา
วทมาโน    วเทยฺย    กิริยวาโท   สมโณ   โคตโม   กิริยาย   ธมฺมํ
เทเสติ   เตน   จ   สาวเก   วิเนตีติ  ฯ  อหญฺหิ  สีห  กิริยํ  วทามิ
กายสุจริตสฺส    วจีสุจริตสฺส    มโนสุจริตสฺส    อเนกวิหิตานํ   กุสลานํ
ธมฺมานํ   กิริยํ   วทามิ  อยํ  โข  สีห  ปริยาโย  เยน  มํ  ปริยาเยน
สมฺมา    วทมาโน   วเทยฺย   กิริยวาโท   สมโณ   โคตโม   กิริยาย
ธมฺมํ เทเสติ เตน จ สาวเก วิเนตีติ ฯ
     {๗๙.๔}   กตโม จ สีห ปริยาโย เยน มํ ปริยาเยน สมฺมา วทมาโน
วเทยฺย  อุจฺเฉทวาโท  สมโณ  โคตโม  อุจฺเฉทาย  ธมฺมํ  เทเสติ  เตน
จ  สาวเก  วิเนตีติ  ฯ อหญฺหิ สีห อุจฺเฉทํ วทามิ ราคสฺส โทสสฺส โมหสฺส
อเนกวิหิตานํ   ปาปกานํ   อกุสลานํ   ธมฺมานํ   อุจฺเฉทํ   วทามิ   อยํ
โข   สีห   ปริยาโย   เยน  มํ  ปริยาเยน  สมฺมา  วทมาโน  วเทยฺย
อุจฺเฉทวาโท    สมโณ   โคตโม   อุจฺเฉทาย   ธมฺมํ   เทเสติ   เตน
จ สาวเก วิเนตีติ ฯ
     {๗๙.๕}   กตโม  จ  สีห  ปริยาโย  เยน  มํ  ปริยาเยน  สมฺมา
วทมาโน    วเทยฺย   เชคุจฺฉี   สมโณ   โคตโม   เชคุจฺฉิตาย   ธมฺมํ
เทเสติ   เตน   จ   สาวเก   วิเนตีติ   ฯ   อหญฺหิ   สีห  ชิคุจฺฉามิ
กายทุจฺจริเตน      วจีทุจฺจริเตน      มโนทุจฺจริเตน     อเนกวิหิตานํ
ปาปกานํ    อกุสลานํ    ธมฺมานํ    สมาปตฺติยา    ชิคุจฺฉิตาย    ธมฺมํ
เทเสมิ  อยํ  โข  สีห  ปริยาโย  เยน  มํ  ปริยาเยน  สมฺมา วทมาโน
วเทยฺย   เชคุจฺฉี   สมโณ   โคตโม  เชคุจฺฉิตาย  ธมฺมํ  เทเสติ  เตน
จ สาวเก วิเนตีติ ฯ
     {๗๙.๖}   กตโม  จ  สีห  ปริยาโย  เยน  มํ  ปริยาเยน  สมฺมา
วทมาโน   วเทยฺย   เวนยิโก  สมโณ  โคตโม  วินยาย  ธมฺมํ  เทเสติ
เตน   จ   สาวเก   วิเนตีติ  ฯ  อหญฺหิ  สีห  วินยาย  ธมฺมํ  เทเสมิ
ราคสฺส    โทสสฺส    โมหสฺส    อเนกวิหิตานํ    ปาปกานํ   อกุสลานํ
ธมฺมานํ   วินยาย   ธมฺมํ   เทเสมิ  อยํ  โข  สีห  ปริยาโย  เยน  มํ
ปริยาเยน   สมฺมา   วทมาโน   วเทยฺย   เวนยิโก   สมโณ   โคตโม
วินยาย ธมฺมํ เทเสติ เตน จ สาวเก วิเนตีติ ฯ
     {๗๙.๗}   กตโม   จ   สีห   ปริยาโย   เยน   มํ  ปริยาเยน
สมฺมา    วทมาโน    วเทยฺย   ตปสฺสี   สมโณ   โคตโม   ตปสฺสิตาย
ธมฺมํ   เทเสติ   เตน   จ   สาวเก   วิเนตีติ   ฯ   ตปนียาหํ   สีห
ปาปเก     อกุสเล     ธมฺเม    วทามิ    กายทุจฺจริตํ    วจีทุจฺจริตํ
มโนทุจฺจริตํ     ยสฺส    โข    สีห    ตปนียา    ปาปกา    อกุสลา
ธมฺมา     ปหีนา    อุจฺฉินฺนมูลา    ตาลาวตฺถุกตา    อนภาวํ    กตา
อายตึ     อนุปฺปาทธมฺมา     ตมหํ    ตปสฺสีติ    วทามิ    ตถาคตสฺส
โข   สีห   ตปนียา   ปาปกา   อกุสลา   ธมฺมา   ปหีนา  อุจฺฉินฺนมูลา
ตาลาวตฺถุกตา    อนภาวํ   กตา   อายตึ   อนุปฺปาทธมฺมา   อยํ   โข
สีห   ปริยาโย  เยน  มํ  ปริยาเยน  สมฺมา  วทมาโน  วเทยฺย  ตปสฺสี
สมโณ โคตโม ตปสฺสิตาย ธมฺมํ เทเสติ เตน จ สาวเก วิเนตีติ ฯ
     {๗๙.๘}   กตโม  จ  สีห  ปริยาโย  เยน  มํ  ปริยาเยน  สมฺมา
วทมาโน   วเทยฺย   อปคพฺโภ   สมโณ   โคตโม   อปคพฺภตาย   ธมฺมํ
เทเสติ  เตน  จ  สาวเก  วิเนตีติ  ฯ  ยสฺส โข สีห อายตึ คพฺภเสยฺยา
ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺติ    ปหีนา    อุจฺฉินฺนมูลา    ตาลาวตฺถุกตา    อนภาวํ
กตา   อายตึ   อนุปฺปาทธมฺมา   ตมหํ   อปคพฺโภติ   วทามิ  ตถาคตสฺส
โข   สีห   อายตึ   คพฺภเสยฺยา  ปุนพฺภวาภินิพฺพตฺติ  ปหีนา  อุจฺฉินฺนมูลา
ตาลาวตฺถุกตา   อนภาวํ   กตา   อายตึ  อนุปฺปาทธมฺมา  อยํ  โข  สีห
ปริยาโย   เยน   มํ   ปริยาเยน  สมฺมา  วทมาโน  วเทยฺย  อปคพฺโภ
สมโณ โคตโม อปคพฺภตาย ธมฺมํ เทเสติ เตน จ สาวเก วิเนตีติ ฯ
     {๗๙.๙}   กตโม จ สีห ปริยาโย เยน มํ ปริยาเยน สมฺมา วทมาโน
วเทยฺย  อสฺสตฺโถ  สมโณ โคตโม อสฺสาสาย ธมฺมํ เทเสติ เตน จ สาวเก
วิเนตีติ  ฯ  อหญฺหิ  สีห  อสฺสตฺโถ  ปรเมน อสฺสาเสน อสฺสาสาย จ ธมฺมํ
เทเสมิ  เตน  จ  สาวเก วิเนมิ อยํ โข สีห ปริยาโย เยน มํ ปริยาเยน
สมฺมา   วทมาโน  วเทยฺย  อสฺสตฺโถ  สมโณ  โคตโม  อสฺสาสาย  ธมฺมํ
เทเสติ เตน จ สาวเก วิเนตีติ ฯ
     [๘๐]   เอวํ  วุตฺเต  สีโห  เสนาปติ  ภควนฺตํ เอตทโวจ อภิกฺกนฺตํ
ภนฺเต  อภิกฺกนฺตํ  ภนฺเต  เสยฺยถาปิ  ภนฺเต  นิกฺกุชฺชิตํ  วา  อุกฺกุชฺเชยฺย
ปฏิจฺฉนฺนํ   วา   วิวเรยฺย  มูฬฺหสฺส  วา  มคฺคํ  อาจิกฺเขยฺย  อนฺธกาเร
วา   เตลปฺปชฺโชตํ   ธาเรยฺย   จกฺขุมนฺโต  รูปานิ  ทกฺขนฺตีติ  เอวเมวํ
ภควตา   อเนกปริยาเยน   ธมฺโม   ปกาสิโต  เอสาหํ  ภนฺเต  ภควนฺตํ
สรณํ   คจฺฉามิ   ธมฺมญฺจ   ภิกฺขุสงฺฆญฺจ   อุปาสกํ   มํ  ภควา  ธาเรตุ
อชฺชตคฺเค  ปาณุเปตํ  สรณํ  คตนฺติ  ฯ  อนุวิจฺจการํ  ๑-  โข สีห กโรหิ
อนุวิจฺจกาโร ตุมฺหาทิสานํ ญาตมนุสฺสานํ สาธุ โหตีติ ฯ
     {๘๐.๑}   อิมินาปาหํ   ภนฺเต   ภควโต  วจเนน  ๒-  ภิยฺโยโส
มตฺตาย   อตฺตมโน   อภิรทฺโธ   ยํ   มํ  ภควา  เอวมาห  อนุวิจฺจการํ
โข  สีห  กโรหิ  อนุวิจฺจกาโร  ตุมฺหาทิสานํ  ญาตมนุสฺสานํ  สาธุ  โหตีติ
มํ  ๓-  หิ  ภนฺเต  อญฺญติตฺถิยา  สาวกํ  ลภิตฺวา  เกวลกปฺปํ เวสาลึ ๔-
ปฏากํ   ปริหเรยฺยุํ   สีโห  โข  อมฺหากํ  เสนาปติ  สาวกตฺตํ  อุปคโตติ
อถ  จ  ปน  มํ  ภควา เอวมาห อนุวิจฺจการํ โข สีห กโรหิ อนุวิจฺจกาโร
ตุมฺหาทิสานํ   ญาตมนุสฺสานํ   สาธุ   โหตีติ   เอสาหํ   ภนฺเต  ทุติยมฺปิ
ภควนฺตํ    สรณํ    คจฺฉามิ    ธมฺมญฺจ    ภิกฺขุสงฺฆญฺจ    อุปาสกํ   มํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อนุวิชฺช- ฯ    ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
@ ม. ยุ. มมํ ฯ    โป. เวสาลิยํ ฯ
ภควา ธาเรตุ อชฺชตคฺเค ปาณุเปตํ สรณํ คตนฺติ ฯ
     {๘๐.๒}   ทีฆรตฺตํ  โข  เต  สีห  นิคณฺฐานํ  โอปานภูตํ  กุลํ เยน
เนสํ   อุปคตานํ   ปิณฺฑกํ   ๑-   ทาตพฺพํ  มญฺเญยฺยาสีติ  ฯ  อิมินาปาหํ
ภนฺเต   ภควโต   วจเนน   ภิยฺโยโส   มตฺตาย   อตฺตมโน   อภิรทฺโธ
ยํ   มํ  ภควา  เอวมาห  ทีฆรตฺตํ  โข  เต  สีห  นิคณฺฐานํ  โอปานภูตํ
กุลํ    เยน    เนสํ    อุปคตานํ    ปิณฺฑกํ    ทาตพฺพํ   มญฺเญยฺยาสีติ
สุตมฺเมตํ    ภนฺเต    สมโณ    โคตโม   เอวมาห   มยฺหเมว   ทานํ
ทาตพฺพํ   น   อญฺเญสํ   ทานํ   ทาตพฺพํ   มยฺหเมว   สาวกานํ   ทานํ
ทาตพฺพํ   น   อญฺเญสํ   สาวกานํ   ทานํ   ทาตพฺพํ   มยฺหเมว   ทินฺนํ
มหปฺผลํ   น   อญฺเญสํ   ทินฺนํ   มหปฺผลํ   มยฺหเมว   สาวกานํ   ทินฺนํ
มหปฺผลํ   น   อญฺเญสํ   สาวกานํ   ทินฺนํ   มหปฺผลนฺติ   อถ   จ  ปน
มํ   ภควา   นิคณฺเฐสุปิ   ทาเน   สมาทเปติ   อปิจ  ภนฺเต  มยเมตฺถ
กาลํ   ชานิสฺสาม   เอสาหํ   ภนฺเต   ตติยมฺปิ  ภควนฺตํ  สรณํ  คจฺฉามิ
ธมฺมญฺจ    ภิกฺขุสงฺฆญฺจ    อุปาสกํ   มํ   ภควา   ธาเรตุ   อชฺชตคฺเค
ปาณุเปตํ สรณํ คตนฺติ ฯ
     {๘๐.๓}   อถโข    ภควา   สีหสฺส   เสนาปติสฺส   อนุปุพฺพีกถํ
กเถสิ    เสยฺยถีทํ    ทานกถํ    สีลกถํ   สคฺคกถํ   กามานํ   อาทีนวํ
โอการํ    สงฺกิเลสํ    เนกฺขมฺเม    อานิสํสํ    ปกาเสสิ   ฯ   ยทา
ภควา    อญฺญาสิ   สีหํ   เสนาปตึ   กลฺลจิตฺตํ   มุทุจิตฺตํ   วินีวรณจิตฺตํ
อุทคฺคจิตฺตํ     ปสนฺนจิตฺตํ     อถ     ยา     พุทฺธานํ    สามุกฺกํสิกา
@เชิงอรรถ:  ยุ. ปิณฺฑปาตํ ฯ
ธมฺมเทสนา   ตํ   ปกาเสสิ  ทุกฺขํ  สมุทยํ  นิโรธํ  มคฺคํ  ฯ  เสยฺยถาปิ
นาม    สุทฺธํ    วตฺถํ   อปคตกาฬกํ   สมฺมเทว   รชนํ   ปฏิคฺคเณฺหยฺย
เอวเมว   สีหสฺส   เสนาปติสฺส  ตสฺมึเยวาสเน  วิรชํ  วีตมลํ  ธมฺมจกฺขุํ
อุทปาทิ    ยงฺกิญฺจิ   สมุทยธมฺมํ   สพฺพนฺตํ   นิโรธธมฺมนฺติ   ฯ   อถโข
สีโห   เสนาปติ   ทิฏฺฐธมฺโม   ปตฺตธมฺโม  วิทิตธมฺโม  ปริโยคาฬฺหธมฺโม
ติณฺณวิจิกิจฺโฉ      วิคตกถํกโถ      เวสารชฺชปฺปตฺโต     อปรปฺปจฺจโย
สตฺถุ   สาสเน   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   อธิวาเสตุ  เม  ภนฺเต  ภควา
สฺวาตนาย    ภตฺตํ    สทฺธึ   ภิกฺขุสงฺเฆนาติ   ฯ   อธิวาเสสิ   ภควา
ตุณฺหีภาเวน   ฯ   อถโข   สีโห  เสนาปติ  ภควโต  อธิวาสนํ  วิทิตฺวา
อุฏฺฐายาสนา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิ ฯ
     {๘๐.๔}   อถโข   สีโห   เสนาปติ   อญฺญตรํ  ปุริสํ  อาณาเปสิ
คจฺฉ   ภเณ   ปวตฺตมํสํ   ชานาหีติ  ฯ  อถโข  สีโห  เสนาปติ  ตสฺสา
รตฺติยา    อจฺจเยน    ปณีตํ    ขาทนียํ    โภชนียํ    ปฏิยาทาเปตฺวา
ภควโต   กาลํ   อาโรจาเปสิ   กาโล   ภนฺเต   นิฏฺฐิตํ   ภตฺตนฺติ  ฯ
อถโข    ภควา    ปุพฺพณฺหสมยํ   นิวาเสตฺวา   ปตฺตจีวรมาทาย   เยน
สีหสฺส      เสนาปติสฺส     นิเวสนํ     เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา
ปญฺญตฺเต อาสเน นิสีทิ สทฺธึ ภิกฺขุสงฺเฆน ฯ
     {๘๐.๕}   เตน  โข  ปน  สมเยน  สมฺพหุลา  นิคณฺฐา  เวสาลิยํ
รถิยาย     รถิยํ     สิงฺฆาฏเกน     สิงฺฆาฏกํ     พาหา    ปคฺคยฺห
กนฺทนฺติ     อชฺช    สีเหน    เสนาปตินา    ถุลฺลํ    ปสุํ    วธิตฺวา
สมณสฺส     โคตมสฺส     ภตฺตํ     กตํ     ตํ     สมโณ    โคตโม
ชานํ    อุทฺทิสฺส    กตํ   มํสํ   ปริภุญฺชติ   ปฏิจฺจกมฺมนฺติ   ฯ   อถโข
อญฺญตโร   ปุริโส   เยน   สีโห   เสนาปติ  เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา
สีหสฺส     เสนาปติสฺส    อุปกณฺณเก    อาโรเจสิ    ยคฺเฆ    ภนฺเต
ชาเนยฺยาสิ   เอเต   สมฺพหุลา   นิคณฺฐา   เวสาลิยํ   รถิยาย   รถิยํ
สิงฺฆาฏเกน    สิงฺฆาฏกํ    พาหา   ปคฺคยฺห   กนฺทนฺติ   อชฺช   สีเหน
เสนาปตินา   ถุลฺลํ   ปสุํ   วธิตฺวา   สมณสฺส   โคตมสฺส   ภตฺตํ   กตํ
ตํ  สมโณ  โคตโม  ชานํ  อุทฺทิสฺส  กตํ  มํสํ  ปริภุญฺชติ  ปฏิจฺจกมฺมนฺติ ฯ
อลํ   อยฺย   ๑-   ทีฆรตฺตํปิ   เต   อายสฺมนฺตา  อวณฺณกามา  พุทฺธสฺส
อวณฺณกามา    ธมฺมสฺส    อวณฺณกามา   สงฺฆสฺส   น   จ   ปน   เต
อายสฺมนฺตา   กีรนฺติ   ๒-   ตํ   ภควนฺตํ  อสตา  ตุจฺฉา  มุสา  [๓]-
อภูเตน   อพฺภาจิกฺขนฺตา   น   จ  มยํ  ชีวิตเหตุปิ  ๔-  สญฺจิจฺจ  ปาณํ
ชีวิตา โวโรเปยฺยามาติ ฯ
     {๘๐.๖}   อถโข  สีโห  เสนาปติ  พุทฺธปฺปมุขํ  ภิกฺขุสงฺฆํ  ปณีเตน
ขาทนีเยน     โภชนีเยน    สหตฺถา    สนฺตปฺเปตฺวา    สมฺปวาเรตฺวา
ภควนฺตํ    ภุตฺตาวึ   โอนีตปตฺตปาณึ   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ
นิสินฺนํ   โข   สีหํ   เสนาปตึ   ภควา   ธมฺมิยา  กถาย  สนฺทสฺเสตฺวา
สมาทเปตฺวา      สมุตฺเตเชตฺวา      สมฺปหํเสตฺวา      อุฏฺฐายาสนา
ปกฺกามิ   ฯ   อถโข   ภควา   เอตสฺมึ   นิทาเน   เอตสฺมึ   ปกรเณ
ธมฺมึ    กถํ    กตฺวา    ภิกฺขู    อามนฺเตสิ    น    ภิกฺขเว   ชานํ
@เชิงอรรถ:  สี. ม. ยุ. อยฺโย ฯ  โป. ยุ. ชีรนฺติ ฯ ม. ชีริทนฺติ ฯ  ม. ยุ. ว ฯ
@ สี. ชีวิตเหตุมฺปิ ฯ
อุทฺทิสฺส    กตํ    มํสํ    ปริภุญฺชิตพฺพํ    โย    ปริภุญฺเชยฺย   อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส    อนุชานามิ    ภิกฺขเว    ติโกฏิปริสุทฺธํ    มจฺฉมํสํ   อทิฏฺฐํ
อสฺสุตํ อปริสงฺกิตนฺติ ฯ
     [๘๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน  เวสาลี  สุภิกฺขา  โหติ  สุสสฺสา
สุลภปิณฺฑา   สุกรา   อุญฺเฉน   ปคฺคเหน   ยาเปตุํ  ฯ  อถโข  ภควโต
รโหคตสฺส   ปฏิสลฺลีนสฺส   เอวํ   เจตโส   ปริวิตกฺโก   อุทปาทิ  ยานิ
ตานิ   มยา   ภิกฺขูนํ   อนุญฺญาตานิ   ทุพฺภิกฺเข   ทุสฺสสฺเส  ทุลฺลภปิณฺเฑ
อนฺโตวุตฺถํ    อนฺโตปกฺกํ    สามํปกฺกํ   อุคฺคหิตปฏิคฺคหิตกํ   ตโต   นีหฏํ
ปุเรภตฺตํ   ปฏิคฺคหิตํ   วนฏฺฐํ  โปกฺขรฏฺฐํ  อชฺชาปิ  นุ  โข  ตานิ  ภิกฺขู
ปริภุญฺชนฺตีติ ฯ
     {๘๑.๑}   อถโข   ภควา   สายณฺหสมยํ   ปฏิสลฺลานา   วุฏฺฐิโต
อายสฺมนฺตํ    อานนฺทํ    อามนฺเตสิ    ยานิ    ตานิ   อานนฺท   มยา
ภิกฺขูนํ      อนุญฺญาตานิ      ทุพฺภิกฺเข      ทุสฺสสฺเส     ทุลฺลภปิณฺเฑ
อนฺโตวุตฺถํ     อนฺโตปกฺกํ     สามํปกฺกํ     อุคฺคหิตปฏิคฺคหิตกํ     ตโต
นีหฏํ   ปุเรภตฺตํ   ปฏิคฺคหิตํ   วนฏฺฐํ   โปกฺขรฏฺฐํ   อชฺชาปิ   นุ   โข
ตานิ ภิกฺขู ปริภุญฺชนฺตีติ ฯ ปริภุญฺชนฺติ ภควาติ ฯ
     {๘๑.๒}   อถโข   ภควา   เอตสฺมึ   นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ
ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   ยานิ   ตานิ  ภิกฺขเว  มยา
ภิกฺขูนํ      อนุญฺญาตานิ      ทุพฺภิกฺเข      ทุสฺสสฺเส     ทุลฺลภปิณฺเฑ
อนฺโตวุตฺถํ     อนฺโตปกฺกํ     สามํปกฺกํ     อุคฺคหิตปฏิคฺคหิตกํ     ตโต
นีหฏํ   ปุเรภตฺตํ   ปฏิคฺคหิตํ   วนฏฺฐํ   โปกฺขรฏฺฐํ   ตานาหํ  อชฺชตคฺเค
ปฏิกฺขิปามิ     น     ภิกฺขเว    อนฺโตวุตฺถํ    อนฺโตปกฺกํ    สามํปกฺกํ
อุคฺคหิตปฏิคฺคหิตกํ     ปริภุญฺชิตพฺพํ     โย     ปริภุญฺเชยฺย     อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺส   ฯ  น  จ  ภิกฺขเว  ตโต  นีหฏํ  ปุเรภตฺตํ  ปฏิคฺคหิตํ  วนฏฺฐํ
โปกฺขรฏฺฐํ    ภุตฺตาวินา    ปวาริเตน    อนติริตฺตํ   ปริภุญฺชิตพฺพํ   โย
ปริภุญฺเชยฺย ยถาธมฺโม กาเรตพฺโพ ฯ
     [๘๒]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ชานปทา  มนุสฺสา  พหุํ  โลณํปิ
เตลํปิ   ตณฺฑุลํปิ   ขาทนียํปิ   สกเฏสุ   อาโรเปตฺวา  พหารามโกฏฺฐเก
สกฏปริวตฺตํ    กริตฺวา    อจฺฉนฺติ   ยทา   ปฏิปาฏึ   ลภิสฺสาม   ตทา
ภตฺตํ   กริสฺสามาติ   ฯ   มหา   จ  เมโฆ  อุคฺคโต  โหติ  ฯ  อถโข
เต    มนุสฺสา   เยนายสฺมา   อานนฺโท   เตนุปสงฺกมึสุ   อุปสงฺกมิตฺวา
อายสฺมนฺตํ    อานนฺทํ    เอตทโวจุํ    อิธ    ภนฺเต    อานนฺท   พหุํ
โลณํปิ     เตลํปิ     ตณฺฑุลํปิ     ขาทนียํปิ     สกเฏสุ    อาโรปิตา
ติฏฺฐนฺติ   มหา   จ   เมโฆ   อุคฺคโต   กถํ  นุ  โข  ภนฺเต  อานนฺท
ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ ฯ
     {๘๒.๑}   อถโข  อายสฺมา อานนฺโท ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสิ ฯ
เตนหิ   อานนฺท  สงฺโฆ  ปจฺจนฺติมํ  วิหารํ  กปฺปิยภูมึ  สมฺมนฺนิตฺวา  ตตฺถ
วาเสตุ  ยํ  สงฺโฆ  อากงฺขติ  วิหารํ วา อฑฺฒโยคํ วา ปาสาทํ วา หมฺมิยํ
วา  คุหํ  วา  ฯ  เอวญฺจ  ปน ภิกฺขเว สมฺมนฺนิตพฺโพ ฯ พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา
ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๘๒.๒}   สุณาตุ   เม   ภนฺเต  สงฺโฆ  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ
สงฺโฆ อิตฺถนฺนามํ วิหารํ กปฺปิยภูมึ สมฺมนฺเนยฺย ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๘๒.๓}   สุณาตุ เม ภนฺเต สงฺโฆ สงฺโฆ อิตฺถนฺนามํ วิหารํ กปฺปิยภูมึ
สมฺมนฺนติ     ฯ    ยสฺสายสฺมโต    ขมติ    อิตฺถนฺนามสฺส    วิหารสฺส
กปฺปิยภูมิยา   สมฺมติ   โส   ตุณฺหสฺส  ยสฺส  นกฺขมติ  โส  ภาเสยฺย  ฯ
สมฺมโต   สงฺเฆน   อิตฺถนฺนาโม   วิหาโร  กปฺปิยภูมิ  ฯ  ขมติ  สงฺฆสฺส
ตสฺมา ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
     {๘๒.๔}   เตน  โข  ปน  สมเยน  มนุสฺสา ตตฺเถว สมฺมติกาย ๑-
กปฺปิยภูมิยา   ยาคุโย   ปจนฺติ   ภตฺตานิ   ปจนฺติ   สูปานิ  สปฺปาเทนฺติ
มํสานิ  โกฏฺเฏนฺติ  กฏฺฐานิ  ผาเลนฺติ  อุจฺจาสทฺทํ  มหาสทฺทํ  กโรนฺติ  ฯ
อสฺโสสิ   โข   ภควา   รตฺติยา   ปจฺจูสสมยํ   ปจฺจุฏฺฐาย   อุจฺจาสทฺทํ
มหาสทฺทํ    กาโกรวสทฺทํ   สุตฺวาน   อายสฺมนฺตํ   อานนฺทํ   อามนฺเตสิ
กินฺนุ   โข   โส  อานนฺท  อุจฺจาสทฺโท  มหาสทฺโท  กาโกรวสทฺโทติ  ฯ
เอตรหิ  ภนฺเต  มนุสฺสา  ตตฺเถว  สมฺมติกาย  ๒-  กปฺปิยภูมิยา  ยาคุโย
ปจนฺติ    ภตฺตานิ   ปจนฺติ   สูปานิ   สมฺปาเทนฺติ   มํสานิ   โกฏฺเฏนฺติ
กฏฺฐานิ    ผาเลนฺติ   โส   เอโส   ภควา   อุจฺจาสทฺโท   มหาสทฺโท
กาโกรวสทฺโทติ   ฯ  อถโข  ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ
ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  น  ภิกฺขเว  สมฺมติกา ๓- กปฺปิยภูมิ
ปริภุญฺชิตพฺพา    โย    ปริภุญฺเชยฺย    อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺส   อนุชานามิ
ภิกฺขเว ติสฺโส กปฺปิยภูมิโย อุสฺสาวนนฺติกํ โคนิสาทิกํ คหปติกนฺติ ฯ
     {๘๒.๕}   เตน  โข  ปน สมเยน อายสฺมา ยโสโช คิลาโน โหติ ฯ
ตสฺสตฺถาย  เภสชฺชานิ  อาหริยนฺติ  ฯ  ตานิ  ภิกฺขู  พหิ  วาเสนฺติ ๔-@เชิงอรรถ:  โป. สมฺมตาย ฯ สี. ม. ยุ. สมฺมุติยา ฯ  โป. สมฺมตา ฯ สี. สมฺมุติกา ฯ
@ม. ยุ. สมฺมุตี ฯ  ม. วา ฐเปนฺติ ฯ ยุ. ฐเปนฺติ ฯ
อุกฺกปิณฺฑกาปิ    ขาทนฺติ    โจราปิ   หรนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  สมฺมติกํ  ๑-  กปฺปิยภูมึ  ปริภุญฺชิตุํ ฯ
อนุชานามิ      ภิกฺขเว     จตสฺโส     กปฺปิยภูมิโย     อุสฺสาวนนฺติกํ
โคนิสาทิกํ คหปติกํ สมฺมติกนฺติ ฯ
     [๘๓]   เตน  โข  ปน  สมเยน ภทฺทิเย นคเร ๒- เมณฺฑโก คหปติ
ปฏิวสติ   ฯ   ตสฺส   เอวรูโป   อิทฺธานุภาโว   โหติ  สีสํ  นหายิตฺวา
ธญฺญาคารํ   สมฺมชฺชาเปตฺวา   พหิทฺวาเร   ๓-   นิสีทติ  ฯ  อนฺตลิกฺขา
ธญฺญสฺส  ธารา  โอปติตฺวา  ธญฺญาคารํ  ปูเรติ  ๔-  ฯ ภริยาย เอวรูโป
อิทฺธานุภาโว   โหติ   เอกํเยว   อาฬฺหกถาลิกํ   อุปนิสีทิตฺวา   เอกญฺจ
สูปคิญฺชรกํ   ๕-   ทาสกมฺมกรโปริสํ  ภตฺเตน  ปริวิสติ  ฯ  น  ตาว  ตํ
ขียติ   ยาว   สา   น   วุฏฺฐาติ  ฯ  ปุตฺตสฺส  เอวรูโป  อิทฺธานุภาโว
โหติ     เอกํเยว     สหสฺสตฺถวิกํ    คเหตฺวา    ทาสกมฺมกรโปริสสฺส
ฉมฺมาสิกํ เวตนํ ๖- เทติ ฯ น ตาว ตํ ขียติ ยาวสฺส หตฺถคตา ฯ
     {๘๓.๑}   สุณิสาย  เอวรูโป  อิทฺธานุภาโว โหติ เอกํเยว จตุโทณิกํ
ปิฏกํ   อุปนิสีทิตฺวา   ทาสกมฺมกรโปริสสฺส   ฉมฺมาสิกํ   ภตฺตํ   เทติ  ฯ
น   ตาว   ตํ   ขียติ   ยาว  สา  น  วุฏฺฐาติ  ฯ  ทาสสฺส  เอวรูโป
อิทฺธานุภาโว   โหติ   เอเกน   นงฺคเลน   กสนฺตสฺส   สตฺต   สีตาโย
คจฺฉนฺติ   ฯ   อสฺโสสิ   โข   ราชา   มาคโธ   เสนิโย   พิมฺพิสาโร
@เชิงอรรถ:  โป. สมฺมตึ ฯ สี. สมฺมุติกํ ฯ ม. ยุ. สมฺมุตึ ฯ  โป. ม. ยุ. ภทฺทิยนคเร ฯ
@ สี. ปวาเร ฯ  โป. ปูเรนฺติ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสฺเมว ทิสฺสติ ฯ  โป.
@สูปภิญฺชรกํ ฯ ม. สูปภิญฺชนกํ ฯ ยุ. สูปวฺยญฺชนกํ ฯ  โป. ม. เวตฺตนํ ฯ
อมฺหากํ   กิร   วิชิเต   ภทฺทิเย   นคเร   เมณฺฑโก   คหปติ  ปฏิวสติ
ตสฺส   เอวรูโป   อิทฺธานุภาโว   [๑]-   สีสํ   นหายิตฺวา  ธญฺญาคารํ
สมฺมชฺชาเปตฺวา    พหิทฺวาเร    นิสีทติ   อนฺตลิกฺขา   ธญฺญสฺส   ธารา
โอปติตฺวา   ธญฺญาคารํ   ปูเรติ   ภริยาย  ๒-  เอวรูโป  อิทฺธานุภาโว
เอกํเยว     อาฬฺหกถาลิกํ     อุปนิสีทิตฺวา     เอกญฺจ     สูปคิญฺชรกํ
ทาสกมฺมกรโปริสํ   ภตฺเตน  ปริวิสติ  น  ตาว  ตํ  ขียติ  ยาว  สา  น
วุฏฺฐาติ    ปุตฺตสฺส   เอวรูโป   อิทฺธานุภาโว   เอกํเยว   สหสฺสตฺถวิกํ
คเหตฺวา   ทาสกมฺมกรโปริสสฺส   ฉมฺมาสิกํ   เวตนํ   เทติ   น   ตาว
ตํ    ขียติ    ยาวสฺส   หตฺถคตา   สุณิสาย   เอวรูโป   อิทฺธานุภาโว
เอกํเยว     จตุโทณิกํ     ปิฏกํ    อุปนิสีทิตฺวา    ทาสกมฺมกรโปริสสฺส
ฉมฺมาสิกํ   ภตฺตํ   เทติ   น   ตาว  ตํ  ขียติ  ยาว  สา  น  วุฏฺฐาติ
ทาสสฺส    เอวรูโป    อิทฺธานุภาโว    เอเกน   นงฺคเลน   กสนฺตสฺส
สตฺต สีตาโย คจฺฉนฺตีติ ฯ
     {๘๓.๒}   อถโข ราชา มาคโธ เสนิโย พิมฺพิสาโร อญฺญตรํ สพฺพตฺถกํ
มหามตฺตํ  อามนฺเตสิ  อมฺหากํ  กิร  ภเณ  วิชิเต ภทฺทิเย นคเร เมณฺฑโก
คหปติ  ปฏิวสติ  ตสฺส  เอวรูโป  อิทฺธานุภาโว  สีสํ นหายิตฺวา ธญฺญาคารํ
สมฺมชฺชาเปตฺวา    พหิทฺวาเร    นิสีทติ   อนฺตลิกฺขา   ธญฺญสฺส   ธารา
โอปติตฺวา   ธญฺญาคารํ  ปูเรติ  ฯเปฯ  ทาสสฺส  เอวรูโป  อิทฺธานุภาโว
เอเกน   นงฺคเลน   กสนฺตสฺส   สตฺต   สีตาโย   คจฺฉนฺติ  คจฺฉ  ภเณ
ชานาหิ  ยถา  มยา  สามํ  ทิฏฺโฐ  เอวํ  ตว  ทิฏฺโฐ  ภวิสฺสตีติ ฯ เอวํ
@เชิงอรรถ:  โป. โหติ ฯ  โป. ภริยายปิสฺส ฯ
เทวาติ    โข    โส    มหามตฺโต    รญฺโญ    มาคธสฺส   เสนิยสฺส
พิมฺพิสารสฺส    ปฏิสฺสุณิตฺวา    จตุรงฺคินิยา    เสนาย    เยน   ภทฺทิยํ
เตน    ปายาสิ    อนุปุพฺเพน    เยน    ภทฺทิยํ    เยน    เมณฺฑโก
คหปติ    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    เมณฺฑกํ   คหปตึ   เอตทโวจ
อหญฺหิ    คหปติ    รญฺญา   อาณตฺโต   อมฺหากํ   กิร   ภเณ   วิชิเต
ภทฺทิเย    นคเร    เมณฺฑโก    คหปติ    ปฏิวสติ   ตสฺส   เอวรูโป
อิทฺธานุภาโว     สีสํ     นหายิตฺวา     ธญฺญาคารํ    สมฺมชฺชาเปตฺวา
พหิทฺวาเร     นิสีทติ    อนฺตลิกฺขา    ธญฺญสฺส    ธารา    โอปติตฺวา
ธญฺญาคารํ   ปูเรติ   ฯเปฯ   ทาสสฺส  เอวรูโป  อิทฺธานุภาโว  เอเกน
นงฺคเลน   กสนฺตสฺส   สตฺต   สีตาโย   คจฺฉนฺติ   คจฺฉ  ภเณ  ชานาหิ
ยถา   มยา   สามํ   ทิฏฺโฐ   เอวํ   ตว   ทิฏฺโฐ  ภวิสฺสตีติ  ปสฺสาม
เต คหปติ อิทฺธานุภาวนฺติ ฯ
     {๘๓.๓}   อถโข   เมณฺฑโก  คหปติ  สีสํ  นหายิตฺวา  ธญฺญาคารํ
สมฺมชฺชาเปตฺวา  พหิทฺวาเร  นิสีทิ  ฯ อนฺตลิกฺขา ธญฺญสฺส ธารา โอปติตฺวา
ธญฺญาคารํ   ปูเรสิ  ฯ  ทิฏฺโฐ  เต  คหปติ  อิทฺธานุภาโว  ภริยาย  เต
อิทฺธานุภาวํ   ปสฺสามาติ  ฯ  อถโข  เมณฺฑโก  คหปติ  ภริยํ  อาณาเปสิ
เตนหิ  จตุรงฺคินึ  เสนํ  ภตฺเตน  ปริวิสาติ  ฯ อถโข เมณฺฑกสฺส คหปติสฺส
ภริยา    เอกํเยว   อาฬฺหกถาลิกํ   อุปนิสีทิตฺวา   เอกญฺจ   สูปคิญฺชรกํ
จตุรงฺคินึ  เสนํ  ภตฺเตน  ปริวิสิ ฯ น ตาว ตํ ขียติ ยาว สา น วุฏฺฐาติ ฯ
ทิฏฺโฐ   เต   คหปติ  ภริยาย  อิทฺธานุภาโว  ปุตฺตสฺส  เต  อิทฺธานุภาวํ
ปสฺสามาติ  ฯ  อถโข  เมณฺฑโก  คหปติ  ปุตฺตํ  อาณาเปสิ  เตนหิ [๑]-
จตุรงฺคินิยา   เสนาย   ฉมฺมาสิกํ  เวตนํ  เทหีติ  ฯ  อถโข  เมณฺฑกสฺส
คหปติสฺส  ปุตฺโต  เอกํเยว  สหสฺสตฺถวิกํ  คเหตฺวา  จตุรงฺคินิยา  เสนาย
ฉมฺมาสิกํ  เวตนํ  อทาสิ  ฯ  น  ตาว ตํ ขียติ ยาวสฺส หตฺถคตา ฯ ทิฏฺโฐ
เต คหปติ ปุตฺตสฺส อิทฺธานุภาโว สุณิสาย เต อิทฺธานุภาวํ ปสฺสามาติ ฯ
     {๘๓.๔}   อถโข   เมณฺฑโก   คหปติ   สุณิสํ  อาณาเปสิ  เตนหิ
จตุรงฺคินิยา   เสนาย   ฉมฺมาสิกํ   ภตฺตํ  เทหีติ  ฯ  อถโข  เมณฺฑกสฺส
คหปติสฺส   สุณิสา   เอกํเยว  จตุโทณิกํ  ปิฏกํ  อุปนิสีทิตฺวา  จตุรงฺคินิยา
เสนาย  ฉมฺมาสิกํ  ภตฺตํ  อทาสิ ฯ น ตาว ตํ ขียติ ยาว สา น วุฏฺฐาติ ฯ
ทิฏฺโฐ   เต   คหปติ  สุณิสาย  อิทฺธานุภาโว  ทาสสฺส  เต  อิทฺธานุภาวํ
ปสฺสามาติ   ฯ   มยฺหํ   โข   สามิ   ทาสสฺส   อิทฺธานุภาโว  เขตฺเต
ปสฺสิตพฺโพติ   ฯ  อลํ  คหปติ  ทิฏฺโฐ  เต  ทาสสฺสปิ  อิทฺธานุภาโวติ  ฯ
อถโข   โส   มหามตฺโต   ๒-  จตุรงฺคินิยา  เสนาย  ปุนเทว  ราชคหํ
ปจฺจาคจฺฉิ   เยน   ราชา   มาคโธ   เสนิโย  พิมฺพิสาโร  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา    รญฺโญ   มาคธสฺส   เสนิยสฺส   พิมฺพิสารสฺส   เอตมตฺถํ
อาโรเจสิ ฯ
     [๘๔]   อถโข  ภควา  เวสาลิยํ  ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา เยน ภทฺทิยํ
เตน    จาริกํ   ปกฺกามิ   มหตา   ภิกฺขุสงฺเฆน   สทฺธึ   อฑฺฒเตรเสหิ
ภิกฺขุสเตหิ    ฯ    อถโข    ภควา    อนุปุพฺเพน   จาริกํ   จรมาโน
@เชิงอรรถ:  โป. ยุ. ตาต ฯ  สี. อิทํ ปาฐตฺตยํ น ทิสฺสติ ฯ
เยน  ภทฺทิยํ  ตทวสริ  ฯ  ตตฺร  สุทํ ภควา ภทฺทิเย วิหรติ ชาติยาวเน ฯ
อสฺโสสิ   โข   เมณฺฑโก  คหปติ  สมโณ  ขลุ  โภ  โคตโม  สกฺยปุตฺโต
สกฺยกุลา   ปพฺพชิโต   ภทฺทิยํ   อนุปฺปตฺโต  ภทฺทิเย  วิหรติ  ชาติยาวเน
ตํ โข ปน ภวนฺตํ โคตมํ เอวํกลฺยาโณ กิตฺติสทฺโท อพฺภุคฺคโต
     {๘๔.๑}   อิติปิ  โส  ภควา อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน
สุคโต   โลกวิทู  อนุตฺตโร  ปุริสทมฺมสารถิ  สตฺถา  เทวมนุสฺสานํ  พุทฺโธ
ภควา  ๑-   โส  อิมํ  โลกํ  สเทวกํ  สมารกํ สพฺรหฺมกํ สสฺสมณพฺราหฺมณึ
ปชํ  สเทวมนุสฺสํ  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  ปเวเทติ  โส  ธมฺมํ เทเสติ
อาทิกลฺยาณํ    มชฺเฌกลฺยาณํ    ปริโยสานกลฺยาณํ    สาตฺถํ    สพฺยญฺชนํ
เกวลปริปุณฺณํ  ปริสุทฺธํ  พฺรหฺมจริยํ  ปกาเสติ  สาธุ  โข  ปน  ตถารูปานํ
อรหตํ ทสฺสนํ โหตีติ ฯ
     {๘๔.๒}   อถโข   เมณฺฑโก   คหปติ  ภทฺรานิ  ภทฺรานิ  ยานานิ
โยชาเปตฺวา  ภทฺรํ  ภทฺรํ  ยานํ  อภิรูหิตฺวา  ภเทฺรหิ  ภเทฺรหิ   ยาเนหิ
ภทฺทิยา   นิยฺยาสิ   ภควนฺตํ   ทสฺสนาย   ฯ   อทฺทสํสุ  โข   สมฺพหุลา
ติตฺถิยา  เมณฺฑกํ  คหปตึ  ทูรโต  ว  อาคจฺฉนฺตํ  ทิสฺวาน  เมณฺฑกํ คหปตึ
เอตทโวจุํ  กหํ  ตฺวํ  คหปติ  คจฺฉสีติ  ฯ  คจฺฉามหํ  ภนฺเต  สมณํ โคตมํ
ทสฺสนายาติ  ฯ  กึ  ปน  ตฺวํ  คหปติ กิริยวาโท  สมาโน อกิริยวาทํ สมณํ
โคตมํ  ทสฺสนาย  อุปสงฺกมิสฺสสิ   สมโณ  หิ  คหปติ  โคตโม อกิริยวาโท
อกิริยาย  ธมฺมํ  เทเสติ  เตน  จ  สาวเก  วิเนตีติ ฯ อถโข เมณฺฑกสฺส
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ภควาติ ฯ
คหปติสฺส   เอตทโหสิ   นิสฺสํสยํ  โข  โส  ภควา  อรหํ  สมฺมาสมฺพุทฺโธ
ภวิสฺสติ    ยถายิเม    ติตฺถิยา   อุสูยนฺตีติ   ยาวติกา   ยานสฺส   ภูมิ
ยาเนน   คนฺตฺวา   ยานา   ปจฺโจโรหิตฺวา   ปตฺติโก  ว  เยน  ภควา
เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ
     {๘๔.๓}   เอกมนฺตํ    นิสินฺนสฺส   โข   เมณฺฑกสฺส   คหปติสฺส
ภควา    อนุปุพฺพีกถํ    กเถสิ   เสยฺยถีทํ   ทานกถํ   สีลกถํ   สคฺคกถํ
กามานํ   อาทีนวํ  โอการํ  สงฺกิเลสํ  เนกฺขมฺเม  อานิสํสํ  ปกาเสสิ  ฯ
ยทา    ภควา    อญฺญาสิ    เมณฺฑกํ    คหปตึ    กลฺลจิตฺตํ   มุทุจิตฺตํ
วินีวรณจิตฺตํ   อุทคฺคจิตฺตํ   ปสนฺนจิตฺตํ   อถ   ยา  พุทฺธานํ  สามุกฺกํสิกา
ธมฺมเทสนา   ตํ   ปกาเสติ  ทุกฺขํ  สมุทยํ  นิโรธํ  มคฺคํ  ฯ  เสยฺยถาปิ
นาม    สุทฺธํ    วตฺถํ   อปคตกาฬกํ   สมฺมเทว   รชนํ   ปฏิคฺคเณฺหยฺย
เอวเมว   เมณฺฑกสฺส  คหปติสฺส  ตสฺมึเยวาสเน  วิรชํ  วีตมลํ  ธมฺมจกฺขุํ
อุทปาทิ ยงฺกิญฺจิ สมุทยธมฺมํ สพฺพนฺตํ นิโรธธมฺมนฺติ ฯ
     {๘๔.๔}   อถโข   เมณฺฑโก   คหปติ   ทิฏฺฐธมฺโม   ปตฺตธมฺโม
วิทิตธมฺโม       ปริโยคาฬฺหธมฺโม      ติณฺณวิจิกิจฺโฉ      วิคตกถํกโถ
เวสารชฺชปฺปตฺโต   อปรปฺปจฺจโย   สตฺถุ   สาสเน   ภควนฺตํ  เอตทโวจ
อภิกฺกนฺตํ   ภนฺเต   อภิกฺกนฺตํ   ภนฺเต   เสยฺยถาปิ   ภนฺเต   นิกฺกุชฺชิตํ
วา  อุกฺกุชฺเชยฺย  ปฏิจฺฉนฺนํ  วา  วิวเรยฺย  มูฬฺหสฺส วา มคฺคํ อาจิกฺเขยฺย
อนฺธกาเร   วา   เตลปฺปชฺโชตํ  ธาเรยฺย  จกฺขุมนฺโต  รูปานิ  ทกฺขนฺตีติ
เอวเมวํ  ภควตา  อเนกปริยาเยน ธมฺโม ปกาสิโต เอสาหํ ภนฺเต ภควนฺตํ
สรณํ   คจฺฉามิ   ธมฺมญฺจ   ภิกฺขุสงฺฆญฺจ   อุปาสกํ   มํ  ภควา  ธาเรตุ
อชฺชตคฺเค   ปาณุเปตํ   สรณํ   คตํ  อธิวาเสตุ  จ  เม  ภนฺเต  ภควา
สฺวาตนาย    ภตฺตํ    สทฺธึ   ภิกฺขุสงฺเฆนาติ   ฯ   อธิวาเสสิ   ภควา
ตุณฺหีภาเวน   ฯ   อถโข  เมณฺฑโก  คหปติ  ภควโต  อธิวาสนํ  วิทิตฺวา
อุฏฺฐายาสนา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา ปทกฺขิณํ กตฺวา ปกฺกามิ ฯ
     {๘๔.๕}   อถโข  เมณฺฑโก  คหปติ  ตสฺสา  รตฺติยา อจฺจเยน ปณีตํ
ขาทนียํ   โภชนียํ  ปฏิยาทาเปตฺวา  ภควโต  กาลํ  อาโรจาเปสิ  กาโล
ภนฺเต   นิฏฺฐิตํ   ภตฺตนฺติ   ฯ  อถโข  ภควา  ปุพฺพณฺหสมยํ  นิวาเสตฺวา
ปตฺตจีวรมาทาย   เยน   เมณฺฑกสฺส   คหปติสฺส   นิเวสนํ   เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา    ปญฺญตฺเต    อาสเน   นิสีทิ   สทฺธึ   ภิกฺขุสงฺเฆน   ฯ
อถโข   เมณฺฑกสฺส  คหปติสฺส  ภริยา  จ  ปุตฺโต  จ  สุณิสา  จ  ทาโส
จ   เยน   ภควา   เตนุปสงฺกมึสุ  อุปสงฺกมิตฺวา  ภควนฺตํ  อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ นิสีทึสุ ฯ
     {๘๔.๖}   เตสํ   ภควา   อนุปุพฺพีกถํ  กเถสิ  เสยฺยถีทํ  ทานกถํ
สีลกถํ   สคฺคกถํ   กามานํ   อาทีนวํ   โอการํ   สงฺกิเลสํ   เนกฺขมฺเม
อานิสํสํ  ปกาเสสิ  ฯ  ยทา  ภควา  อญฺญาสิ  เต  กลฺลจิตฺเต  มุทุจิตฺเต
วินีวรณจิตฺเต     อุทคฺคจิตฺเต    ปสนฺนจิตฺเต    อถ    ยา    พุทฺธานํ
สามุกฺกํสิกา   ธมฺมเทสนา  ตํ  ปกาเสสิ  ทุกฺขํ  สมุทยํ  นิโรธํ  มคฺคํ  ฯ
เสยฺยถาปิ    นาม    สุทฺธํ    วตฺถํ    อปคตกาฬกํ   สมฺมเทว   รชนํ
ปฏิคฺคเณฺหยฺย    เอวเมว    เตสํ    ตสฺมึเยวาสเน    วิรชํ    วีตมลํ
ธมฺมจกฺขุํ       อุทปาทิ       ยงฺกิญฺจิ       สมุทยธมฺมํ      สพฺพนฺตํ
นิโรธธมฺมนฺติ     ฯ     เต    ทิฏฺฐธมฺมา    ปตฺตธมฺมา    วิทิตธมฺมา
ปริโยคาฬฺหธมฺมา     ติณฺณวิจิกิจฺฉา     วิคตกถํกถา    เวสารชฺชปฺปตฺตา
อปรปฺปจฺจยา   สตฺถุ   สาสเน   ภควนฺตํ   เอตทโวจุํ  อภิกฺกนฺตํ  ภนฺเต
อภิกฺกนฺตํ  ภนฺเต  เสยฺยถาปิ  [๑]-  ภนฺเต  นิกฺกุชฺชิตํ  วา  อุกฺกุชฺเชยฺย
ปฏิจฺฉนฺนํ   วา   วิวเรยฺย  มูฬฺหสฺส  วา  มคฺคํ  อาจิกฺเขยฺย  อนฺธกาเร
วา   เตลปฺปชฺโชตํ   ธาเรยฺย   จกฺขุมนฺโต  รูปานิ  ทกฺขนฺตีติ  เอวเมวํ
ภควตา    อเนกปริยาเยน   ธมฺโม   ปกาสิโต   เอเต   มยํ   ภนฺเต
ภควนฺตํ    สรณํ    คจฺฉาม    ธมฺมญฺจ   ภิกฺขุสงฺฆญฺจ   อุปาสเก   โน
ภควา ธาเรตุ อชฺชตคฺเค ปาณุเปเต สรณํ คเตติ ฯ
     {๘๔.๗}   อถโข    เมณฺฑโก   คหปติ   พุทฺธปฺปมุขํ   ภิกฺขุสงฺฆํ
ปณีเตน   ขาทนีเยน   โภชนีเยน  สหตฺถา  สนฺตปฺเปตฺวา  สมฺปวาเรตฺวา
ภควนฺตํ    ภุตฺตาวึ   โอนีตปตฺตปาณึ   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ
นิสินฺโน   โข   เมณฺฑโก   คหปติ   ภควนฺตํ   เอตทโวจ  ยาว  ภนฺเต
ภควา   ภทฺทิเย   วิหรติ   [๒]-  อหํ  พุทฺธปฺปมุขสฺส  ภิกฺขุสงฺฆสฺส  ๓-
ธุวภตฺเตนาติ   ฯ   อถโข   ภควา   เมณฺฑกํ   คหปตึ  ธมฺมิยา  กถาย
สนฺทสฺเสตฺวา      สมาทเปตฺวา      สมุตฺเตเชตฺวา      สมฺปหํเสตฺวา
อุฏฺฐายาสนา ปกฺกามิ ฯ
     [๘๕]   อถโข   ภควา   ภทฺทิเย  ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เมณฺฑกํ
คหปตึ    อนาปุจฺฉา    เยน   องฺคุตฺตราโป   เตน   จาริกํ   ปกฺกามิ
มหตา   ภิกฺขุสงฺเฆน   สทฺธึ   อฑฺฒเตรเสหิ   ภิกฺขุสเตหิ   ฯ   อสฺโสสิ
@เชิงอรรถ:  โป. นาม ฯ  ม. ยุ. ตาว ฯ  สี. สงฺฆสฺส ฯ
โข   เมณฺฑโก   คหปติ  ภควา  กิร  เยน  องฺคุตฺตราโป  เตน  จาริกํ
ปกฺกนฺโต   มหตา   ภิกฺขุสงฺเฆน   สทฺธึ   อฑฺฒเตรเสหิ  ภิกฺขุสเตหีติ  ฯ
อถโข   เมณฺฑโก   คหปติ  ทาเส  จ  กมฺมกเร  จ  อาณาเปสิ  เตนหิ
ภเณ   พหุํ   โลณํปิ   เตลํปิ  ตณฺฑุลํปิ  ขาทนียํปิ  สกเฏสุ  อาโรเปตฺวา
อาคจฺฉถ   อฑฺฒเตรสานิ   จ   โคปาลกสตานิ  อฑฺฒเตรสานิ  เธนุสตานิ
อาทาย   อาคจฺฉนฺตุ   ยตฺถ  ภควนฺตํ  ปสฺสิสฺสาม  ตตฺถ  ธารุเณฺหน  ๑-
ขีเรน โภเชสฺสามาติ ฯ
     {๘๕.๑}   อถโข  เมณฺฑโก  คหปติ  ภควนฺตํ อนฺตรามคฺเค กนฺตาเร
สมฺภาเวสิ   ฯ   อถโข   เมณฺฑโก   คหปติ  เยน  ภควา  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา  เอกมนฺตํ  อฏฺฐาสิ  ฯ  เอกมนฺตํ
ฐิโต   โข   เมณฺฑโก   คหปติ   ภควนฺตํ   เอตทโวจ  อธิวาเสตุ  เม
ภนฺเต   ภควา   สฺวาตนาย  ภตฺตํ  สทฺธึ  ภิกฺขุสงฺเฆนาติ  ฯ  อธิวาเสสิ
ภควา   ตุณฺหีภาเวน   ฯ   อถโข  เมณฺฑโก  คหปติ  ภควโต  อธิวาสนํ
วิทิตฺวา    อุฏฺฐายาสนา    ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา   ปทกฺขิณํ   กตฺวา
ปกฺกามิ   ฯ   อถโข   เมณฺฑโก   คหปติ   ตสฺสา   รตฺติยา  อจฺจเยน
ปณีตํ   ขาทนียํ   โภชนียํ  ปฏิยาทาเปตฺวา  ภควโต  กาลํ  อาโรจาเปสิ
กาโล ภนฺเต นิฏฺฐิตํ ภตฺตนฺติ ฯ
     {๘๕.๒}   อถโข  ภควา  ปุพฺพณฺหสมยํ  นิวาเสตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย
เยน   เมณฺฑกสฺส   คหปติสฺส   ปริเวสนา   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา
ปญฺญตฺเต     อาสเน    นิสีทิ    สทฺธึ    ภิกฺขุสงฺเฆน    ฯ    อถโข
เมณฺฑโก         คหปติ         อฑฺฒเตรสานิ        โคปาลกสตานิ
@เชิงอรรถ:  โป. ปารุเณฺหน ฯ ม. ยุ. ตรุเณน ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ
อาณาเปสิ   เตนหิ   ภเณ   เอกเมกํ   เธนุํ   คเหตฺวา   เอกเมกสฺส
ภิกฺขุโน   อุปติฏฺฐถ   ธารุเณฺหน   ขีเรน   โภเชสฺสามาติ   ฯ   อถโข
เมณฺฑโก    คหปติ    พุทฺธปฺปมุขํ    ภิกฺขุสงฺฆํ    ปณีเตน    ขาทนีเยน
โภชนีเยน   สหตฺถา  สนฺตปฺเปสิ  สมฺปวาเรสิ  ธารุเณฺหน  จ  ขีเรน  ฯ
ภิกฺขู   กุกฺกุจฺจายนฺตา   ขีรํ   นปฺปฏิคฺคณฺหนฺติ   ฯ   ปฏิคฺคณฺหถ  ภิกฺขเว
ปริภุญฺชถาติ ฯ
     {๘๕.๓}   อถโข    เมณฺฑโก   คหปติ   พุทฺธปฺปมุขํ   ภิกฺขุสงฺฆํ
ปณีเตน   ขาทนีเยน   โภชนีเยน  สหตฺถา  สนฺตปฺเปตฺวา  สมฺปวาเรตฺวา
ธารุเณฺหน   จ   ขีเรน   ภควนฺตํ   ภุตฺตาวึ   โอนีตปตฺตปาณึ  เอกมนฺตํ
นิสีทิ    ฯ    เอกมนฺตํ   นิสินฺโน   โข   เมณฺฑโก   คหปติ   ภควนฺตํ
เอตทโวจ   สนฺติ   ภนฺเต   มคฺคา   กนฺตารา   อปฺโปทกา  อปฺปภกฺขา
น   สุกรา  อปาเถยฺเยน  คนฺตุํ  สาธุ  ภนฺเต  ภควา  ภิกฺขูนํ  ปาเถยฺยํ
อนุชานาตูติ   ฯ   อถโข   ภควา   เมณฺฑกํ   คหปตึ   ธมฺมิยา  กถาย
สนฺทสฺเสตฺวา      สมาทเปตฺวา      สมุตฺเตเชตฺวา      สมฺปหํเสตฺวา
อุฏฺฐายาสนา ปกฺกามิ ฯ
     {๘๕.๔}   อถโข   ภควา   เอตสฺมึ   นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ
ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ปญฺจ
โครเส   ขีรํ   ทธึ   ตกฺกํ   นวนีตํ   สปฺปึ  ฯ  สนฺติ  ภิกฺขเว  มคฺคา
กนฺตารา     อปฺโปทกา    อปฺปภกฺขา    น    สุกรา    อปาเถยฺเยน
คนฺตุํ    ฯ    อนุชานามิ    ภิกฺขเว    ปาเถยฺยํ   ปริเยสิตุํ   ตณฺฑุโล
ตณฺฑุลตฺถิเกน    มุคฺโค    มุคฺคตฺถิเกน    มาโส    มาสตฺถิเกน   โลณํ
@เชิงอรรถ:  สี. ม. ปญฺจโครสํ ฯ
โลณตฺถิเกน  คุโฬ  คุฬตฺถิเกน  เตลํ  เตลตฺถิเกน  สปฺปิ  สปฺปิตฺถิเกน  ฯ
สนฺติ   ภิกฺขเว   มนุสฺสา   สทฺธา  ปสนฺนา  เต  กปฺปิยการกานํ  หตฺเถ
หิรญฺญสุวณฺณํ  ๑-  อุปนิกฺขิปนฺติ  อิมินา  ยํ  อยฺยสฺส  กปฺปิยํ  ตํ เทถาติ ฯ
อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ยํ  ตโต  กปฺปิยํ ตํ สาทิตุํ น เตฺววาหํ ภิกฺขเว เกนจิ
ปริยาเยน ชาตรูปรชตํ สาทิตพฺพํ ปริเยสิตพฺพนฺติ วทามีติ ฯ
     [๘๖]   อถโข  ภควา  อนุปุพฺเพน  จาริกํ จรมาโน เยน อาปณํ ๒-
ตทวสริ  ฯ  อสฺโสสิ  โข เกณิโย ชฏิโล สมโณ ขลุ โภ โคตโม สกฺยปุตฺโต
สกฺยกุลา   ปพฺพชิโต   อาปณํ   อนุปฺปตฺโต  ตํ  โข  ปน  ภวนฺตํ  โคตมํ
เอวํกลฺยาโณ กิตฺติสทฺโท อพฺภุคฺคโต
     {๘๖.๑}   อิติปิ  โส  ภควา อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ วิชฺชาจรณสมฺปนฺโน
สุคโต   โลกวิทู  อนุตฺตโร  ปุริสทมฺมสารถิ  สตฺถา  เทวมนุสฺสานํ  พุทฺโธ
ภควา   โส   อิมํ   โลกํ  สเทวกํ  สมารกํ  สพฺรหฺมกํ  สสฺสมณพฺราหฺมณึ
ปชํ  สเทวมนุสฺสํ  สยํ  อภิญฺญา  สจฺฉิกตฺวา  ปเวเทติ  โส  ธมฺมํ เทเสติ
อาทิกลฺยาณํ    มชฺเฌกลฺยาณํ    ปริโยสานกลฺยาณํ    สาตฺถํ    สพฺยญฺชนํ
เกวลปริปุณฺณํ  ปริสุทฺธํ  พฺรหฺมจริยํ  ปกาเสติ  สาธุ  โข  ปน  ตถารูปานํ
อรหตํ ทสฺสนํ โหตีติ ฯ
     {๘๖.๒}   อถโข  เกณิยสฺส ชฏิลสฺส เอตทโหสิ กินฺนุ โข อหํ สมณสฺส
โคตมสฺส  หราเปยฺยนฺติ  ฯ  อถโข  เกณิยสฺส ชฏิลสฺส เอตทโหสิ เยปิ โข
@เชิงอรรถ:  สิ. หิรญฺเญ ฯ ม. ยุ. หิรญฺญํ ฯ  สี. อาปนํ ฯ
เต    พฺราหฺมณานํ    ปุพฺพกา   อิสโย   มนฺตานํ   กตฺตาโร   มนฺตานํ
ปวตฺตาโร    เยสมิทํ   เอตรหิ   พฺราหฺมณา   โปราณํ   มนฺตปทํ   คีตํ
ปวุตฺตํ     สมิหิตํ     ตทนุคายนฺติ     ตทนุภาสนฺติ     ภาสิตมนุภาสนฺติ
วาจิตมนุวาเจนฺติ     เสยฺยถีทํ     อฏฺฐโก     วามโก     วามเทโว
เวสฺสามิตฺโต   ยมตคฺคิ   องฺคิรโส   ภารทฺวาโช   วาเสฏฺโฐ   กสฺสโป
ภคุ    รตฺตูปรตา   วิรตา   วิกาลโภชนา   เต   เอวรูปานิ   ปานานิ
สาทิยึสุ    สมโณปิ    โคตโม    รตฺตูปรโต    วิรโต    วิกาลโภชนา
อรหติ    สมโณปิ    โคตโม    เอวรูปานิ   ปานานิ   ๑-   สาทิตุนฺติ
ปหูตํ   ปานํ   ปฏิยาทาเปตฺวา   กาเชหิ   คาหาเปตฺวา   เยน  ภควา
เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    ภควตา    สทฺธึ   สมฺโมทิ   สมฺโมทนียํ
กถํ สาราณียํ วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ อฏฺฐาสิ ฯ
     {๘๖.๓}   เอกมนฺตํ  ฐิโต  โข  เกณิโย  ชฏิโล ภควนฺตํ เอตทโวจ
ปฏิคฺคณฺหาตุ  เม  ภวํ  โคตโม  ปานนฺติ  ฯ เตนหิ เกณิย ภิกฺขูนํ เทหีติ ฯ
ภิกฺขู    กุกฺกุจฺจายนฺตา    นปฺปฏิคฺคณฺหนฺติ    ฯ    ปฏิคฺคณฺหถ   ภิกฺขเว
ปริภุญฺชถาติ   ฯ  อถโข  เกณิโย  ชฏิโล  พุทฺธปฺปมุขํ  ภิกฺขุสงฺฆํ  ปหูเตหิ
ปาเนหิ   สหตฺถา   สนฺตปฺเปตฺวา   สมฺปวาเรตฺวา   ภควนฺตํ   โธตหตฺถํ
โอนีตปตฺตปาณึ  เอกมนฺตํ  นิสีทิ  ฯ  เอกมนฺตํ  นิสินฺนํ  โข  เกณิยํ  ชฏิลํ
ภควา  ธมฺมิยา  กถาย  สนฺทสฺเสสิ  สมาทเปสิ  สมุตฺเตเชสิ สมฺปหํเสสิ ฯ
อถโข    เกณิโย    ชฏิโล    ภควตา   ธมฺมิยา   กถาย   สนฺทสฺสิโต
สมาทปิโต   สมุตฺเตชิโต   สมฺปหํสิโต   ภควนฺตํ   เอตทโวจ  อธิวาเสตุ
@เชิงอรรถ:  โป. ปานาทีนิ สาทิยิตุนฺติ ฯ
เม   ภวํ   โคตโม   สฺวาตนาย  ภตฺตํ  สทฺธึ  ภิกฺขุสงฺเฆนาติ  ฯ  มหา
โข     เกณิย     ภิกฺขุสงฺโฆ    อฑฺฒเตรสานิ    ภิกฺขุสตานิ    ตฺวญฺจ
พฺราหฺมเณสุ    อภิปฺปสนฺโนติ    ฯ    ทุติยมฺปิ   โข   เกณิโย   ชฏิโล
ภควนฺตํ    เอตทโวจ    กิญฺจาปิ    โภ    โคตม   มหา   ภิกฺขุสงฺโฆ
อฑฺฒเตรสานิ     ภิกฺขุสตานิ     อหญฺจ     พฺราหฺมเณสุ    อภิปฺปสนฺโน
อธิวาเสตุ  เม  ภวํ  โคตโม  สฺวาตนาย  ภตฺตํ  สทฺธึ  ภิกฺขุสงฺเฆนาติ ฯ
มหา    โข   เกณิย   ภิกฺขุสงฺโฆ   อฑฺฒเตรสานิ   ภิกฺขุสตานิ   ตฺวญฺจ
พฺราหฺมเณสุ    อภิปฺปสนฺโนติ    ฯ    ตติยมฺปิ   โข   เกณิโย   ชฏิโล
ภควนฺตํ    เอตทโวจ    กิญฺจาปิ    โภ    โคตม   มหา   ภิกฺขุสงฺโฆ
อฑฺฒเตรสานิ     ภิกฺขุสตานิ     อหญฺจ     พฺราหฺมเณสุ    อภิปฺปสนฺโน
อธิวาเสตุ  เม  ภวํ  โคตโม  สฺวาตนาย  ภตฺตํ  สทฺธึ  ภิกฺขุสงฺเฆนาติ ฯ
อธิวาเสสิ    ภควา    ตุณฺหีภาเวน    ฯ    อถโข   เกณิโย   ชฏิโล
ภควโต อธิวาสนํ วิทิตฺวา อุฏฺฐายาสนา ปกฺกามิ ฯ
     {๘๖.๔}   อถโข  ภควา  เอตสฺมึ นิทาเน เอตสฺมึ ปกรเณ ธมฺมึ กถํ
กตฺวา   ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  อฏฺฐ  ปานานิ  อมฺพปานํ
ชมฺพุปานํ    โจจปานํ    โมจปานํ    มธุปานํ   มุทฺทิกปานํ   สาลุกปานํ
ผารุสกปานํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  สพฺพํ  ผลรสํ ฐเปตฺวา ธญฺญผลรสํ ฯ
อนุชานามิ  ภิกฺขเว  สพฺพํ  ปตฺตรสํ  ๑-  ฐเปตฺวา  ปกฺกฑากรสํ  ๒-  ฯ
อนุชานามิ    ภิกฺขเว    สพฺพํ   ปุปฺผรสํ   ฐเปตฺวา   มธุกปุปฺผรสํ   ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อุจฺฉุรสนฺติ   ฯ   อถโข  เกณิโย  ชฏิโล  ตสฺสา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ผลรสํ ฯ  โป. สากรสํ ฯ ม. ยุ. ธญฺญผลรสํ ฯ
รตฺติยา  อจฺจเยน  สเก  อสฺสเม  ปณีตํ  ขาทนียํ โภชนียํ ปฏิยาทาเปตฺวา
ภควโต   กาลํ   อาโรจาเปสิ  กาโล  โภ  โคตม  นิฏฺฐิตํ  ภตฺตนฺติ  ฯ
อถโข     ภควา     ปุพฺพณฺหสมยํ     นิวาเสตฺวา     ปตฺตจีวรมาทาย
เยน    เกณิยสฺส    ชฏิลสฺส    อสฺสโม    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา
ปญฺญตฺเต   อาสเน   นีสีทิ   สทฺธึ   ภิกฺขุสงฺเฆน   ฯ   อถโข  เกณิโย
ชฏิโล    พุทฺธปฺปมุขํ    ภิกฺขุสงฺฆํ    ปณีเตน    ขาทนีเยน   โภชนีเยน
สหตฺถา      สนฺตปฺเปตฺวา     สมฺปวาเรตฺวา     ภควนฺตํ     ภุตฺตาวึ
โอนีตปตฺตปาณึ   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺนํ  โข  เกณิยํ
ชฏิลํ ภควา อิมาหิ คาถาหิ อนุโมทิ
     [๘๗]   อคฺคิหุตฺตมุขา ๑- ยญฺญา      สาวิตฺตี ฉนฺทโส มุขํ
                ราชา มุขํ มนุสฺสานํ                   นทีนํ สาคโร มุขํ
                นกฺขตฺตานํ มุขํ จนฺโท                อาทิจฺโจ ตปตํ มุขํ
          ปุญฺญํ อากงฺขมานานํ               สงฺโฆ เว ยชตํ มุขนฺติ ฯ
     อถโข  ภควา  เกณิยํ ชฏิลํ อิมาหิ คาถาหิ อนุโมทิตฺวา อุฏฺฐายาสนา
ปกฺกามิ ฯ
     [๘๘]   อถโข  ภควา  อาปเณ  ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา เยน กุสินารา
เตน    จาริกํ   ปกฺกามิ   มหตา   ภิกฺขุสงฺเฆน   สทฺธึ   อฑฺฒเตรเสหิ
ภิกฺขุสเตหิ    ฯ   อสฺโสสุํ   โข   โกสินารกา   มลฺลา   ภควา   กิร
กุสินารํ    อาคจฺฉติ    มหตา    ภิกฺขุสงฺเฆน    สทฺธึ    อฑฺฒเตรเสหิ
ภิกฺขุสเตหีติ    ฯ    เต   สงฺครํ   อกํสุ   โย   ภควโต   ปจฺจุคฺคมนํ
@เชิงอรรถ:  โป. อคฺคิหุตํ มุขา ฯ
น  กริสฺสติ  ปญฺจ  สตานิ  ทณฺโฑติ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  โรโช
มลฺโล   อายสฺมโต   อานนฺทสฺส   สหาโย   โหติ   ฯ   อถโข  ภควา
อนุปุพฺเพน   จาริกํ   จรมาโน   เยน   กุสินารา   ตทวสริ  ฯ  [๑]-
โกสินารกา   มลฺลา   ภควโต   ปจฺจุคฺคมนํ   อกํสุ   ฯ  อถโข  โรโช
มลฺโล    ภควโต    ปจฺจุคฺคมนํ    กริตฺวา    เยนายสฺมา    อานนฺโท
เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา    อายสฺมนฺตํ    อานนฺทํ    อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   อฏฺฐาสิ   ฯ   เอกมนฺตํ   ฐิตํ   โข  โรชํ  มลฺลํ  อายสฺมา
อานนฺโท   เอตทโวจ   อุฬารํ   โข  เต  อิทํ  อาวุโส  โรช  ยํ  ตฺวํ
ภควโต   ปจฺจุคฺคมนํ   อกาสีติ   ฯ   นาหํ   ภนฺเต   อานนฺท  พหุกโต
พุทฺเธน   วา  ธมฺเมน  วา  สงฺเฆน  วา  อปิจ  ญาตีหิ  สงฺคโร  กโต
โย    ภควโต    ปจฺจุคฺคมนํ   น   กริสฺสติ   ปญฺจ   สตานิ   ทณฺโฑติ
โส   โข   อหํ   ๒-   ภนฺเต   อานนฺท  ญาตีนํ  ทณฺฑภยา  เอวํ  ๓-
ภควโต ปจฺจุคฺคมนํ อกาสินฺติ ฯ
     {๘๘.๑}   อถโข  อายสฺมา  อานนฺโท อนตฺตมโน อโหสิ กถํ หิ นาม
โรโช  มลฺโล  เอวํ  วกฺขตีติ  ฯ  อถโข  อายสฺมา อานนฺโท เยน ภควา
เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ  อภิวาเทตฺวา  เอกมนฺตํ  นิสีทิ  ฯ
เอกมนฺตํ   นิสินฺโน   โข  อายสฺมา  อานนฺโท  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  อยํ
ภนฺเต  โรโช  มลฺโล  อภิญฺญาโต ญาตมนุสฺโส มหิทฺธิโก โข ปน เอวรูปานํ
ญาตมนุสฺสานํ   อิมสฺมึ   ธมฺมวินเย   ปสาโท  ๔-  สาธุ  ภนฺเต  ภควา
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. อถโข ฯ  ยุ. ส โข อหํ ฯ  สี. ม. ยุ. เอวาหํ ฯ  โป.
@ธมฺมวินเยนาภิปสาโท ฯ
ตถา   กโรตุ  ยถา  โรโช  มลฺโล  อิมสฺมึ  ธมฺมวินเย  ปสีเทยฺยาติ  ฯ
น   โข   ตํ  อานนฺท  ทุกฺกรํ  ตถาคเตน  ยถา  โรโช  มลฺโล  อิมสฺมึ
ธมฺมวินเย   ปสีเทยฺยาติ   ฯ   อถโข   ภควา   โรชํ  มลฺลํ  เมตฺเตน
จิตฺเตน  ผรีตฺวา  อุฏฺฐายาสนา  วิหารํ  ปาวิสิ  ฯ  อถโข  โรโช มลฺโล
ภควโต   เมตฺเตน  จิตฺเตน  ผุฏฺโฐ  เสยฺยถาปิ  นาม  คาวี  ตรุณวจฺฉา
เอวเมว   วิหาเรน   วิหารํ   ปริเวเณน  ปริเวณํ  อุปสงฺกมิตฺวา  ภิกฺขู
ปุจฺฉติ  กหํ  นุ  โข  ภนฺเต เอตรหิ โส ภควา วิหรติ อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ
ทสฺสนกามา   หิ   มยํ   ตํ   ภควนฺตํ   อรหนฺตํ   สมฺมาสมฺพุทฺธนฺติ   ฯ
เอสาวุโส  โรช  [๑]- วิหาโร สํวุตทฺวาโร เตน อปฺปสทฺโท อุปสงฺกมิตฺวา
อตรมาโน    อาลินฺทํ    ปวิสิตฺวา    อุกฺกาสิตฺวา   อคฺคฬํ   อาโกเฏหิ
วิวริสฺสติ เต ภควา ทฺวารนฺติ ฯ
     {๘๘.๒}   อถโข  โรโช  มลฺโล  เยน  โส  วิหาโร  สํวุตทฺวาโร
เตน    อปฺปสทฺโท    อุปสงฺกมิตฺวา    อตรมาโน   อาลินฺทํ   ปวิสิตฺวา
อุกฺกาสิตฺวา   อคฺคฬํ   อาโกเฏติ   ฯ  วิวริ  ภควา  ทฺวารํ  ฯ  อถโข
โรโช   มลฺโล   วิหารํ   ปวิสิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา  เอกมนฺตํ
นิสีทิ    ฯ    เอกมนฺตํ   นิสินฺนสฺส   โข   โรชสฺส   มลฺลสฺส   ภควา
อนุปุพฺพีกถํ     กเถสิ     เสยฺยถีทํ     ทานกถํ     สีลกถํ    สคฺคกถํ
กามานํ   อาทีนวํ  โอการํ  สงฺกิเลสํ  เนกฺขมฺเม  อานิสํสํ  ปกาเสสิ  ฯ
ยทา   ภควา   อญฺญาสิ   โรชํ   มลฺลํ  กลฺลจิตฺตํ  มุทุจิตฺตํ  วินีวรณจิตฺตํ
อุทคฺคจิตฺตํ     ปสนฺนจิตฺตํ     อถ     ยา     พุทฺธานํ    สามุกฺกํสิกา
@เชิงอรรถ:  โป. เยน ฯ
ธมฺมเทสนา   ตํ   ปกาเสสิ  ทุกฺขํ  สมุทยํ  นิโรธํ  มคฺคํ  ฯ  เสยฺยถาปิ
นาม    สุทฺธํ    วตฺถํ   อปคตกาฬกํ   สมฺมเทว   รชนํ   ปฏิคฺคเณฺหยฺย
เอวเมว  โข  โรชสฺส  มลฺลสฺส  ตสฺมึเยวาสเน  วิรชํ  วีตมลํ  ธมฺมจกฺขุํ
อุทปาทิ    ยงฺกิญฺจิ   สมุทยธมฺมํ   สพฺพนฺตํ   นิโรธธมฺมนฺติ   ฯ   อถโข
โรโช   มลฺโล   ทิฏฺฐธมฺโม   ปตฺตธมฺโม   วิทิตธมฺโม  ปริโยคาฬฺหธมฺโม
ติณฺณวิจิกิจฺโฉ      วิคตกถํกโถ      เวสารชฺชปฺปตฺโต     อปรปฺปจฺจโย
สตฺถุ   สาสเน   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   สาธุ  ภนฺเต  อยฺยา  มมญฺเญว
ปฏิคฺคณฺเหยฺยุํ จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารํ
โน  อญฺเญสนฺติ  ฯ  เยสํ  โข  โรช  เสกฺเขน  ๑-  ญาเณน  เสกฺเขน
ทสฺสเนน  ธมฺโม  ทิฏฺโฐ  เสยฺยถาปิ  ตยา  เตสํปิ  เอวํ  โหติ อโห นูน
อยฺยา      อมฺหากญฺเญว      ปฏิคฺคณฺเหยฺยุํ     จีวรปิณฺฑปาตเสนาสน-
คิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารํ   โน   อญฺเญสนฺติ  เตนหิ  โรช  ตว  เจว
ปฏิคฺคณฺหิสฺสนฺติ อญฺเญสญฺจาติ ฯ
     {๘๘.๓}   เตน  โข  ปน  สมเยน  กุสินารายํ  ปณีตานํ  ภตฺตานํ
ภตฺตปฏิปาฏิ   อฏฺฐิตา   โหติ   ฯ   อถโข   โรชสฺส  มลฺลสฺส  ปฏิปาฏึ
อลภนฺตสฺส   เอตทโหสิ   ยนฺนูนาหํ   ภตฺตคฺคํ  โอโลเกยฺยํ  ยํ  ภตฺตคฺเค
นาสฺส  ๒-  ตํ ปฏิยาเทยฺยนฺติ ฯ อถโข โรโช มลฺโล ภตฺตคฺคํ โอโลเกนฺโต
เทฺว   นาทฺทส   ฑากญฺจ   ปิฏฺฐขาทนียญฺจ   ฯ   อถโข  โรโช  มลฺโล
เยนายสฺมา     อานนฺโท    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    อายสฺมนฺตํ
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. เสเขน ฯ  โป. ม. ยุ. นาทฺทสํ ฯ
อานนฺทํ   เอตทโวจ   อิธ   เม   ภนฺเต  อานนฺท  ปฏิปาฏึ  อลภนฺตสฺส
เอตทโหสิ   ยนฺนูนาหํ   ภตฺตคฺคํ  โอโลเกยฺยํ  ยํ  ภตฺตคฺเค  นาสฺส  ๑-
ตํ  ปฏิยาเทยฺยนฺติ  โส  โข  อหํ  ภนฺเต  อานนฺท  ภตฺตคฺคํ โอโลเกนฺโต
เทฺว    นาทฺทสํ   ฑากญฺจ   ปิฏฺฐขาทนียญฺจ   สจาหํ   ภนฺเต   อานนฺท
ปฏิยาเทยฺยํ   ฑากญฺจ   ปิฏฺฐขาทนียญฺจ   ปฏิคฺคณฺเหยฺย  เม  ภควาติ  ฯ
เตนหิ   โรช   ภควนฺตํ  ปฏิปุจฺฉิสฺสามีติ  ฯ  อถโข  อายสฺมา  อานนฺโท
ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสิ   ฯ   เตนหิ  อานนฺท  ปฏิยาเทตูติ  ฯ
เตนหิ โรช ปฏิยาเทหีติ ฯ
     {๘๘.๔}   อถโข  โรโช  มลฺโล  ตสฺสา  รตฺติยา  อจฺจเยน  ปหูตํ
ฑากญฺจ     ปิฏฺฐขาทนียญฺจ    ปฏิยาทาเปตฺวา    ภควโต    อุปนาเมสิ
ปฏิคฺคณฺหาตุ    เม   ภนฺเต   ภควา   ฑากญฺจ   ปิฏฺฐขาทนียญฺจาติ   ฯ
เตนหิ  โรช  ภิกฺขูนํ  เทหีติ  ฯ  ภิกฺขู  กุกฺกุจฺจายนฺตา  นปฺปฏิคฺคณฺหนฺติ ฯ
ปฏิคฺคณฺหถ   ภิกฺขเว  ปริภุญฺชถาติ  ฯ  อถโข  โรโช  มลฺโล  พุทฺธปฺปมุขํ
ภิกฺขุสงฺฆํ  ปหูเตหิ  ฑาเกหิ  จ  ปิฏฺฐขาทนีเยหิ  จ  สหตฺถา สนฺตปฺเปตฺวา
สมฺปวาเรตฺวา   ภควนฺตํ   โธตหตฺถํ  โอนีตปตฺตปาณึ  เอกมนฺตํ  นิสีทิ  ฯ
เอกมนฺตํ  นิสินฺนํ  โข  โรชํ  มลฺลํ  ภควา  ธมฺมิยา  กถาย สนฺทสฺเสตฺวา
สมาทเปตฺวา   สมุตฺเตเชตฺวา   สมฺปหํเสตฺวา  อุฏฺฐายาสนา  ปกฺกามิ  ฯ
อถโข   ภควา   เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา
ภิกฺขู    อามนฺเตสิ    อนุชานามิ   ภิกฺขเว   สพฺพญฺจ   ฑากํ   สพฺพญฺจ
ปิฏฺฐขาทนียนฺติ ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. นาทฺทสํ ฯ
     [๘๙]   อถโข  ภควา  กุสินารายํ ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา เยน อาตุมา
เตน  จาริกํ  ปกฺกามิ  มหตา ภิกฺขุสงฺเฆน สทฺธึ อฑฺฒเตรเสหิ ภิกฺขุสเตหิ ฯ
เตน   โข   ปน   สมเยน  อญฺญตโร  นหาปิตปุพฺโพ  ๑-  วุฑฺฒปพฺพชิโต
อาตุมายํ  ปฏิวสติ  ฯ  ตสฺส  เทฺว  ทารกา โหนฺติ มญฺชุกา ปฏิภาเณยฺยกา
ทกฺขา   ปริโยทาตสิปฺปา   สเก   อาจริยเก  นหาปิตกมฺเม  ฯ  อสฺโสสิ
โข  โส  วุฑฺฒปพฺพชิโต  ภควา  กิร  อาตุมํ  อาคจฺฉติ มหตา ภิกฺขุสงฺเฆน
สทฺธึ อฑฺฒเตรเสหิ ภิกฺขุสเตหีติ ฯ
     {๘๙.๑}   อถโข  โส  วุฑฺฒปพฺพชิโต  เต ทารเก เอตทโวจ ภควา
กิร   ตาตา  อาตุมํ  อาคจฺฉติ  มหตา  ภิกฺขุสงฺเฆน  สทฺธึ  อฑฺฒเตรเสหิ
ภิกฺขุสเตหิ   คจฺฉถ   ตุเมฺห   ตาตา  ขุรภณฺฑํ  อาทาย  นาฬิยาวาปเกน
อนุฆรกํ    อนุฆรกํ    อาหิณฺฑถ   โลณํปิ   เตลํปิ   ตณฺฑุลํปิ   ขาทนียํปิ
สํหรถ  ๒-  ภควโต  อาคตสฺส  ยาคุปานํ  กริสฺสามาติ  ฯ  เอวํ ตาตาติ
โข   เต   ทารกา   ตสฺส   วุฑฺฒปพฺพชิตสฺส  ปฏิสฺสุณิตฺวา  ๓-  ขุรภณฺฑํ
อาทาย    นาฬิยาวาปเกน    อนุฆรกํ    อนุฆรกํ   อาหิณฺฑนฺติ   โลณํปิ
เตลํปิ  ตณฺฑุลํปิ  ขาทนียํปิ  สํหรนฺตา  ฯ  มนุสฺสา  เต  ทารเก  มญฺชุเก
ปฏิภาเณยฺยเก   ปสฺสิตฺวา  เยปิ  น  การาเปตุกามา  เตปิ  การาเปนฺติ
การาเปตฺวาปิ  พหุํ  เทนฺติ  ฯ  อถโข  เต  ทารกา  พหุํ  โลณํปิ เตลํปิ
ตณฺฑุลํปิ  ขาทนียํปิ  สํหรึสุ  ฯ  อถโข  ภควา  อนุปุพฺเพน จาริกํ จรมาโน
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ  สํหรนฺตา ฯ  โป. ปฏิสุตฺวา ฯ
เยน   อาตุมา   ตทวสริ   ฯ   ตตฺร   สุทํ   ภควา  อาตุมายํ  วิหรติ
ภูสาคาเร  ๑-  ฯ  อถโข  โส  วุฑฺฒปพฺพชิโต  ตสฺสา  รตฺติยา อจฺจเยน
ปหูตํ    ยาคุํ    ปฏิยาทาเปตฺวา    ภควโต   อุปนาเมสิ   ปฏิคฺคณฺหาตุ
เม   ภนฺเต   ภควา   ยาคุนฺติ   ฯ   ชานนฺตาปิ   ตถาคตา   ปุจฺฉนฺติ
ชานนฺตาปิ   น   ปุจฺฉนฺติ   กาลํ   วิทิตฺวา   ปุจฺฉนฺติ   กาลํ   วิทิตฺวา
น    ปุจฺฉนฺติ    อตฺถสญฺหิตํ    ตถาคตา   ปุจฺฉนฺติ   โน   อนตฺถสญฺหิตํ
อนตฺถสญฺหิเต    เสตุฆาโต    ตถาคตานํ    ฯ   ทฺวีหากาเรหิ   พุทฺธา
ภควนฺโต    ภิกฺขู    ปฏิปุจฺฉนฺติ   ธมฺมํ   วา   เทเสสฺสาม   สาวกานํ
วา สิกฺขาปทํ ปญฺญาเปสฺสามาติ ฯ
     {๘๙.๒}   อถโข  ภควา  ตํ  วุฑฺฒปพฺพชิตํ  เอตทโวจ  กุตายํ  ๒-
ภิกฺขุ  ยาคูติ  ฯ  อถโข  โส วุฑฺฒปพฺพชิโต ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสิ ฯ
วิครหิ   พุทฺโธ  ภควา  อนนุจฺฉวิกํ  ๓-  โมฆปุริส  อนนุโลมิกํ  อปฺปฏิรูปํ
อสฺสามณกํ   อกปฺปิยํ   อกรณียํ  กถํ  หิ  นาม  ตฺวํ  โมฆปุริส  ปพฺพชิโต
อกปฺปิเย  สมาทเปสฺสติ  เนตํ  โมฆปุริส  อปฺปสนฺนานํ วา ปสาทาย ฯเปฯ
วิครหิตฺวา  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  น  ภิกฺขเว  ปพฺพชิเตน
อกปฺปิเย   สมาทเปตพฺพํ   โย   สมาทเปยฺย  อาปตฺติ  ทุกฺกฏสฺส  น  จ
ภิกฺขเว    นหาปิตปุพฺเพน    ขุรภณฺฑํ    ปริหริตพฺพํ    โย   ปริหเรยฺย
อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๙๐]   อถโข   ภควา   อาตุมายํ   ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
@เชิงอรรถ:  โป. ภูสาคารเก ฯ  สี. กุโตยํ ฯ  ม. ยุ. อนนุจฺฉวิยํ ฯ
สาวตฺถี   เตน   จาริกํ  ปกฺกามิ  ฯ  อถโข  ภควา  อนุปุพฺเพน  จาริกํ
จรมาโน  เยน  สาวตฺถี  ตทวสริ  ฯ  ตตฺร  สุทํ  ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ
เชตวเน  อนาถปิณฺฑิกสฺส  อาราเม  ฯ  เตน  โข  ปน สมเยน สาวตฺถิยํ
พหุํ  ผลขาทนียํ  อุสฺสนฺนํ  โหติ  ฯ  อถโข  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ  กินฺนุ โข
ภควตา   ผลขาทนียํ  อนุญฺญาตํ  กึ  อนนุญฺญาตนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว สพฺพํ ผลขาทนียนฺติ ฯ
     [๙๑]   เตน   โข   ปน  สมเยน  สงฺฆิกานิ  พีชานิ  ปุคฺคลิกาย
ภูมิยา   โรปิยนฺติ   ปุคฺคลิกานิ   พีชานิ  สงฺฆิกาย  ภูมิยา  โรปิยนฺติ  ฯ
ภควโต    เอตมตฺถํ    อาโรเจสุํ    ฯ   สงฺฆิกานิ   ภิกฺขเว   พีชานิ
ปุคฺคลิกาย   ภูมิยา   โรปิตานิ  ภาคํ  ทตฺวา  ปริภุญฺชิตพฺพานิ  ปุคฺคลิกานิ
พีชานิ สงฺฆิกาย ภูมิยา โรปิตานิ ภาคํ ทตฺวา ปริภุญฺชิตพฺพานีติ ฯ
     [๙๒]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขูนํ  กิสฺมิญฺจิ  กิสฺมิญฺจิ  ฐาเน
กุกฺกุจฺจํ     อุปฺปชฺชติ     กินฺนุ     โข    ภควตา    อนุญฺญาตํ    กึ
อนนุญฺญาตนฺติ   ฯ    ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ  ยํ  ภิกฺขเว
มยา   อิทํ   น   กปฺปตีติ   อปฺปฏิกฺขิตฺตํ   ตญฺจ   อกปฺปิยํ   อนุโลเมติ
กปฺปิยํ   ปฏิพาหติ   ตํ   โว   น   กปฺปติ  ยํ  ภิกฺขเว  มยา  อิทํ  น
กปฺปตีติ     อปฺปฏิกฺขิตฺตํ     ตญฺเจ    กปฺปิยํ    อนุโลเมติ    อกปฺปิยํ
ปฏิพาหติ   ตํ   โว   กปฺปติ   ยํ   ๑-   ภิกฺขเว  มยา  อิทํ  กปฺปตีติ
อนนุญฺญาตํ    ตญฺเจ    อกปฺปิยํ    อนุโลเมติ   กปฺปิยํ   ปฏิพาหติ   ตํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยญฺเญ จ ฯ ยุ. ยญฺจ ฯ
โว    น   กปฺปติ   ยํ   ภิกฺขเว   มยา   อิทํ   กปฺปตีติ   อนนุญฺญาตํ
ตญฺเจ กปฺปิยํ อนุโลเมติ อกปฺปิยํ ปฏิพาหติ ตํ โว กปฺปตีติ ฯ
     [๙๓]   อถโข  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ  กปฺปติ  นุ  โข  ยาวกาลิเกน
ยามกาลิกํ   น   นุ   โข   กปฺปติ   กปฺปติ   นุ   โข   ยาวกาลิเกน
สตฺตาหกาลิกํ   น   นุ   โข   กปฺปติ   กปฺปติ   นุ  โข  ยาวกาลิเกน
ยาวชีวิกํ    น   นุ   โข   กปฺปติ   กปฺปติ   นุ   โข   ยามกาลิเกน
สตฺตาหกาลิกํ   น   นุ   โข   กปฺปติ   กปฺปติ   นุ  โข  ยามกาลิเกน
ยาวชีวิกํ   น   นุ   โข   กปฺปติ   กปฺปติ   นุ   โข  สตฺตาหกาลิเกน
ยาวชีวิกํ   น   นุ  โข  กปฺปตีติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
ยาวกาลิเกน  ภิกฺขเว  ยามกาลิกํ  ตทหุปฏิคฺคหิตํ  กาเล  กปฺปติ  วิกาเล
น    กปฺปติ    ยาวกาลิเกน    ภิกฺขเว   สตฺตาหกาลิกํ   ตทหุปฏิคฺคหิตํ
กาเล   กปฺปติ   วิกาเล   น  กปฺปติ  ยาวกาลิเกน  ภิกฺขเว  ยาวชีวิกํ
ตทหุปฏิคฺคหิตํ    กาเล   กปฺปติ   วิกาเล   น   กปฺปติ   ยามกาลิเกน
ภิกฺขเว   สตฺตาหกาลิกํ   ตทหุปฏิคฺคหิตํ   ยาเม   กปฺปติ  ยามาติกฺกนฺเต
น   กปฺปติ   ยามกาลิเกน   ภิกฺขเว   ยาวชีวิกํ   ตทหุปฏิคฺคหิตํ  ยาเม
กปฺปติ   ยามาติกฺกนฺเต   น  กปฺปติ  สตฺตาหกาลิเกน  ภิกฺขเว  ยาวชีวิกํ
ตทหุปฏิคฺคหิตํ สตฺตาหํ กปฺปติ สตฺตาหาติกฺกนฺเต น กปฺปตีติ ฯ
                         เภสชฺชกฺขนฺธกํ นิฏฺฐิตํ ฉฏฺฐํ ฯ
                   อิมมฺหิ ขนฺธเก วตฺถุ เอกสตํ ฉวตฺถุ ฯ
                                   -----------
                                   ตสฺสุทฺทานํ
     [๙๔]   สารทิเก วิกาเลปิ                     วสํ มูเล ปิฏฺเฐหิ จ ๑-
       กสาเวหิ ปณฺณํ ผลํ                     ชตุ โลณํ จ ฉกฺกณํ ๒-
       จุณฺณํ จาลินี มํสญฺจ                   อญฺชนํ อุปปึสนํ ๓-
       อญฺชนี อุจฺจาปารุตฺตา ๔-            สลากา สลาโกธนี ๕-
       ถวิกํ วทฺธกํ ๖- สุตฺตํ                   มุทฺธนิเตลนตฺถุ จ ๗-
       นตฺถุกรณี ธูมญฺจ                       เนตฺตญฺจาปิธนตฺถวิ ๘-
       เตลปาเกสุ มชฺชญฺจ                    อติกฺขิตฺตํ อพฺภญฺชนํ
       ตุมฺพํ เสทํ สมฺภารญฺจ                 มหาภงฺโคทกํ ตถา ๙-
       ทกโกฏฺฐํ ๑๐- โลหิตญฺจ             วิสาณํ ปาทพฺภญฺชนํ
       มชฺชํ ๑๑- สตฺถํ กสาวญฺจ            ติลกกฺกกพฬิกํ ๑๒-
       โจลํ สาสปกุฑฺฑญฺจ ๑๓-            ธูมสกฺขริกาย จ
       วณเตลํ วิกาสายํ ๑๔-                 วิกฏญฺจ ปฏิคฺคหํ
       คูถํ กโรนฺโต โลพี จ ๑๕-             ขารํ มุตฺตหรีฏกี ๑๖-
       คนฺธา ๑๗- วิเรจนญฺเจว              อจฺฉากฏํ กฏากฏํ
@เชิงอรรถ:  โป. วสํ มูเลหิ ปิฏฺฐกํ ฯ  ม. ยุ. ชตุ โลณํ ฉกฺกณํ จ ฯ  โป. อุปปึสนี ฯ
@ม. อุปปิสนี ฯ ยุ. อุปปิสนํ ฯ  โป. อญฺชนี จ อุจฺจาวจา ฯ ยุ. อุจฺจปรุตา ฯ
@ ม. สลากฐานึ ฯ  ม. ถวิกํ สพทฺธกํ ฯ  โป. -นตฺถุกํ ฯ  ม. -จาปิธนา ถวิ ฯ
@ยุ. จาปิธานํ ถวิ ฯ  โป. -ปิจ ฯ ๑๐ โป. อุท- ฯ ๑๑ ม. ยุ. ปชฺชํ ฯ
@๑๒ โป. -กวลฺลิกํ ฯ ๑๓ โป. โกฏญฺจ ฯ ม. โกฏฺฏญฺจ ฯ ๑๔ โป. วิกาเสกํ ฯ
@ม. ยุ. วิกาสิกํ ฯ ๑๕ โป. โลฬิกํ ฯ ม. ยุ. โลฬิญฺจ ฯ ๑๖ โป. -หริฏกึ ฯ
@ม. หริฏกํ ฯ ๑๗ โป. คนฺธํ ฯ
       ปฏิจฺฉาทนี ปพฺภารา               อารามี สตฺตเหน จ
       คุฬํ มุคฺคํ สุจีรญฺจ ๑-               สามปากา ๒- ปุนาปเจ
       ปุนานุญฺญาสิ ทุพฺภิกฺเข           ผลญฺจ ติลขาทนี
       ปุเรภตฺตํ กายทาโห                 นิพฺพฏฺฏญฺจ ภคนฺทลํ
       วตฺถิกมฺมญฺจ สุปฺปี จ ๓-          มนุสฺสมํสเมว จ
       หตฺถิอสฺสา สุนโข จ                 อหิ สีหพฺยคฺฆทีปิกํ
       อจฺฉตรจฺฉมํสญฺจ                    ปฏิปาฏิ จ ยาคุ จ
       ตรุณํ อญฺญตฺร คุฬํ                  สุนีธาวสถาครํ ๔-
       คงฺคา โกฏิสจฺจกถา                 อมฺพปาลี จ ลิจฺฉวี ๕-
       อุทฺทิสฺส กตํ สุภิกฺขํ                  ปุนเรว ๖- ปฏิกฺขิปิ
       เมโฆ ยโส ๗- เมณฺฑโก จ         โครสํ ปาเถยฺยเกน จ
       เกณี อมฺโพ ชมฺพุ โจจ-             โมจมธุมุทฺทิกสาลุกํ ๘-
       ผารุสกฑากปิฏฺฐํ ๙-                อาตุมายํ นหาปิโต
       สาวตฺถิยํ ผลํ พีชํ                     กิสฺมึ ๑๐- ฐาเน จ กาลิกาติ ๑๑-@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. โสวิรญฺจ ฯ  โป. สามํ ปกฺกํ ฯ  ม. วตฺถิกมฺมํ สุปฺปิยญฺจ ฯ
@ โป. สุนีธวสฺสการณกา ฯ ม. -คารํ ฯ  ม. ยุ. อมฺพปาลี จ ลิจฺฉวี คงฺคา
@โกฏิสจฺจกถา ฯ  ม. ยุ. ปุนเทว ฯ  ยุ. ยโสโช ฯ  ยุ. -มุทฺทิกา - ฯ
@ ยุ. ผารุสกา ฯ ๑๐ ยุ. กสฺมึ ฯ ๑๑ ม. กาลิเกติ ฯ ยุ. กาลิโกติ ฯ
                               กฐินกฺขนฺธกํ
     [๙๕]   เตน  สมเยน  พุทฺโธ  ภควา  สาวตฺถิยํ  วิหรติ  เชตวเน
อนาถปิณฺฑิกสฺส   อาราเม   ฯ   เตน   โข   ปน   สมเยน  ตึสมตฺตา
ปาเฐยฺยกา   ภิกฺขู   สพฺเพ   อารญฺญกา   สพฺเพ   ปิณฺฑปาติกา  สพฺเพ
ปํสุกูลิกา   สพฺเพ   เตจีวริกา   สาวตฺถึ   คจฺฉนฺตา  ภควนฺตํ  ทสฺสนาย
อุปกฏฺฐาย     วสฺสูปนายิกาย     นาสกฺขึสุ    สาวตฺถิยํ    วสฺสูปนายิกํ
สมฺภาเวตุํ    อนฺตรามคฺเค    สาเกเต    วสฺสํ   อุปคจฺฉึสุ   ฯ   เต
อุกฺกณฺฐิตรูปา   วสฺสํ   วสึสุ   อาสนฺเน   ว  โน  ภควา  วิหรติ  อิโต
ฉสุ โยชเนสุ น จ มยํ ลภาม ภควนฺตํ ทสฺสนายาติ ฯ
     {๙๕.๑}   อถโข  เต  ภิกฺขู  วสฺสํ  วุตฺถา  เตมาสจฺจเยน  กตาย
ปวารณาย   เทเว   วสฺสนฺเต   อุทกสงฺคเห  อุทกจิกฺขลฺเล  โอกปุณฺเณหิ
จีวเรหิ   กิลนฺตรูปา   เยน  สาวตฺถี  เชตวนํ  อนาถปิณฺฑิกสฺส  อาราโม
เยน    ภควา   เตนุปสงฺกมึสุ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   นิสีทึสุ   ฯ   อาจิณฺณํ   โข   ปเนตํ   พุทฺธานํ   ภควนฺตานํ
อาคนฺตุเกหิ ภิกฺขูหิ สทฺธึ ปฏิสมฺโมทิตุํ ฯ
     {๙๕.๒}   อถโข ภควา เต ภิกฺขู เอตทโวจ กจฺจิ ภิกฺขเว ขมนียํ กจฺจิ
ยาปนียํ  กจฺจิ  สมคฺคา  สมฺโมทมานา  อวิวทมานา  ผาสุกํ  วสฺสํ  วสิตฺถ
น  จ  ปิณฺฑเกน  กิลมิตฺถาติ  ฯ  ขมนียํ  ภควา ยาปนียํ ภควา สมคฺคา จ
มยํ  ภนฺเต  สมฺโมทมานา  อวิวทมานา  วสฺสํ  วสิมฺหา  น  จ  ปิณฺฑเกน
กิลมิมฺหา   อิธ   มยํ   ภนฺเต   ตึสมตฺตา   ปาเฐยฺยกา  ภิกฺขู  สาวตฺถึ
อาคจฺฉนฺตา     ภควนฺตํ     ทสฺสนาย     อุปกฏฺฐาย    วสฺสูปนายิกาย
นาสกฺขิมฺหา     สาวตฺถิยํ    วสฺสูปนายิกํ    สมฺภาเวตุํ    อนฺตรามคฺเค
สาเกเต   วสฺสํ   อุปคจฺฉิมฺหา   เต   มยํ  ภนฺเต  อุกฺกณฺฐิตรูปา  วสฺสํ
วสิมฺหา  อาสนฺเน  ว  โน  ภควา  วิหรติ  อิโต  ฉสุ โยชเนสุ น จ มยํ
ลภาม   ภควนฺตํ   ทสฺสนายาติ   อถโข   มยํ   ภนฺเต   วสฺสํ   วุตฺถา
เตมาสจฺจเยน    กตาย   ปวารณาย   เทเว   วสฺสนฺเต   อุทกสงฺคเห
อุทกจิกฺขลฺเล โอกปุณฺเณหิ จีวเรหิ กิลนฺตรูปา อทฺธานํ อาคตาติ ฯ
     [๙๖]   อถโข  ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ  ธมฺมึ
กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว  วสฺสํ  วุตฺถานํ
ภิกฺขูนํ  กฐินํ  อตฺถริตุํ  ฯ  อตฺถตกฐินานํ  โว  ภิกฺขเว  ปญฺจ  กปฺปิสฺสนฺติ
อนามนฺตจาโร    อสมาทานจาโร   คณโภชนํ   ยาวทตฺถจีวรํ   โย   จ
ตตฺถ  จีวรุปฺปาโท  โส  เนสํ  ภวิสฺสตีติ  ฯ  อตฺถตกฐินานํ  โว  ภิกฺขเว
อิมานิ  ปญฺจ  กปฺปิสฺสนฺติ  ฯ  เอวญฺจ  ปน  ภิกฺขเว  กฐินํ  อตฺถริตพฺพํ ฯ
พฺยตฺเตน   ภิกฺขุนา   ปฏิพเลน  สงฺโฆ  ญาเปตพฺโพ  สุณาตุ  เม  ภนฺเต
สงฺโฆ   อิทํ   สงฺฆสฺส   กฐินทุสฺสํ  อุปฺปนฺนํ  ฯ  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ
สงฺโฆ  อิมํ  กฐินทุสฺสํ  อิตฺถนฺนามสฺส  ภิกฺขุโน  ทเทยฺย  กฐินํ  อตฺถริตุํ ฯ
เอสา ญตฺติ ฯ
     {๙๖.๑}   สุณาตุ   เม   ภนฺเต  สงฺโฆ  อิทํ  สงฺฆสฺส  กฐินทุสฺสํ
อุปฺปนฺนํ   ฯ   สงฺโฆ   อิมํ   กฐินทุสฺสํ   อิตฺถนฺนามสฺส   ภิกฺขุโน  เทติ
กฐินํ    อตฺถริตุํ    ฯ    ยสฺสายสฺมโต    ขมติ   อิมสฺส   กฐินทุสฺสสฺส
อิตฺถนฺนามสฺส   ภิกฺขุโน   ทานํ   กฐินํ   อตฺถริตุํ   โส   ตุณฺหสฺส  ยสฺส
นกฺขมติ    โส    ภาเสยฺย    ฯ    ทินฺนํ   อิทํ   สงฺเฆน   กฐินทุสฺสํ
อิตฺถนฺนามสฺส   ภิกฺขุโน   กฐินํ   อตฺถริตุํ   ฯ   ขมติ   สงฺฆสฺส  ตสฺมา
ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
     เอวํ โข ภิกฺขเว อตฺถตํ โหติ กฐินํ เอวํ อนตฺถตํ
     [๙๗]   กถญฺจ  ภิกฺขเว  อนตฺถตํ  โหติ  กฐินํ  ฯ น อุลฺลิขิตมตฺเตน
อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ  ฯ  น  โธวนมตฺเตน  อตฺถตํ  โหติ  กฐินํ  ฯ  น
จีวรวิจารณมตฺเตน   อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ  ฯ  น  เฉทนมตฺเตน  อตฺถตํ
โหติ  กฐินํ  ฯ  น  พนฺธนมตฺเตน  อตฺถตํ  โหติ  กฐินํ  ฯ  น โอวฏฺฏิก-
กรณมตฺเตน   อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ   ฯ  น  กณฺฑสกรณมตฺเตน  อตฺถตํ
โหติ   กฐินํ   ฯ   น  ทฬฺหีกมฺมกรณมตฺเตน  อตฺถตํ  โหติ  กฐินํ  ฯ  น
อนุวาตกรณมตฺเตน   อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ   ฯ   น  ปริภณฺฑกรณมตฺเตน
อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ  ฯ  น  โอวฏฺเฏยฺยกรณมตฺเตน  ๑-  อตฺถตํ  โหติ
กฐินํ  ฯ  น  กมฺพลมทฺทนมตฺเตน  อตฺถตํ  โหติ  กฐินํ  ฯ  น นิมิตฺตกเตน
อตฺถตํ  โหติ  กฐินํ  ฯ  น ปริกถากเตน อตฺถตํ โหติ กฐินํ ฯ น กุกฺกุกเตน
อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ   ฯ  น  สนฺนิธิกเตน  อตฺถตํ  โหติ  กฐินํ  ฯ  น
นิสฺสคฺคิเยน   อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ   ฯ  น  อกปฺปกเตน  อตฺถตํ  โหติ
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. โอวทฺเธยฺยกรณมตฺเตน ฯ ม. โอวเทยฺยกรณมตฺเตน ฯ
กฐินํ   ฯ   น   อญฺญตฺร   สงฺฆาฏิยา   อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ   ฯ  น
อญฺญตฺร    อุตฺตราสงฺเคน    อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ   ฯ   น   อญฺญตฺร
อนฺตรวาสเกน   อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ   ฯ  น  อญฺญตฺร  ปญฺจเกน  วา
อติเรกปญฺจเกน    วา    ตทเหว   สญฺฉินฺเนน   สมณฺฑลีกเตน   อตฺถตํ
โหติ   กฐินํ   ฯ   น  ๑-  อญฺญตฺร  ปุคฺคลสฺส  อตฺถารา  อตฺถตํ  โหติ
กฐินํ   ฯ  น  สมฺมา  เจว  อตฺถตํ  โหติ  กฐินํ  ฯ  ตญฺเจ  นิสฺสีมฏฺโฐ
อนุโมทติ  เอวํปิ  อนตฺถตํ  โหติ  กฐินํ  ฯ  เอวํ  โข  ภิกฺขเว  อนตฺถตํ
โหติ กฐินํ ฯ
     [๙๘]   กถญฺจ  ภิกฺขเว  อตฺถตํ  โหติ  กฐินํ  ฯ  อหเตน  อตฺถตํ
โหติ   กฐินํ   ฯ   อหตกปฺเปน   อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ  ฯ  ปิโลติกาย
อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ  ฯ  ปํสุกูเลน  อตฺถตํ  โหติ  กฐินํ  ฯ  ปาปณิเกน
อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ   ฯ   อนิมิตฺตกเตน   อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ   ฯ
อปริกถากเตน   อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ   ฯ   อกุกฺกุกเตน  อตฺถตํ  โหติ
กฐินํ   ฯ   อสนฺนิธิกเตน  อตฺถตํ  โหติ  กฐินํ  ฯ  อนิสฺสคฺคิเยน  อตฺถตํ
โหติ   กฐินํ   ฯ   กปฺปกเตน   อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ   ฯ  สงฺฆาฏิยา
อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ   ฯ   อุตฺตราสงฺเคน   อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ  ฯ
อนฺตรวาสเกน   อตฺถตํ  โหติ  กฐินํ  ฯ  ปญฺจเกน  วา  อติเรกปญฺจเกน
วา   ตทเหว   สญฺฉินฺเนน   สมณฺฑลีกเตน   อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ   ฯ
ปุคฺคลสฺส   อตฺถารา   อตฺถตํ   โหติ   กฐินํ   ฯ  สมฺมา  เจว  อตฺถตํ
โหติ    กฐินํ    ฯ    ตญฺเจ    สีมฏฺโฐ   อนุโมทติ   เอวํปิ   อตฺถตํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. นสทฺโท นตฺถิ ฯ
โหติ กฐินํ ฯ เอวํ โข ภิกฺขเว อตฺถตํ โหติ กฐินํ ฯ
     [๙๙]   กถญฺจ  ภิกฺขเว  อุพฺภตํ  โหติ  กฐินํ  ฯ  อฏฺฐิมา  ภิกฺขเว
มาติกา     กฐินสฺส     อุพฺภาราย     ปกฺกมนนฺติกา     นิฏฺฐานนฺติกา
สนฺนิฏฺฐานนฺติกา      นาสนนฺติกา      สวนนฺติกา      อาสาวจฺเฉทิกา
สีมาติกฺกนฺติกา สหุพฺภาราติ ฯ
     [๑๐๐]   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   กตจีวรํ   อาทาย   ปกฺกมติ   น
ปจฺเจสฺสนฺติ    ฯ    ตสฺส   ภิกฺขุโน   ปกฺกมนนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ
ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   จีวรํ   อาทาย   ปกฺกมติ   ฯ  ตสฺส  พหิสีมคตสฺส
เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ จีวรํ
กาเรติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน   นิฏฺฐานนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ  ภิกฺขุ
อตฺถตกฐิโน   จีวรํ   อาทาย   ปกฺกมติ   ฯ   ตสฺส  พหิสีมคตสฺส  เอวํ
โหติ   เนวิมํ   จีวรํ   กาเรสฺสํ   น   ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน
สนฺนิฏฺฐานนฺติโก     กฐินุทฺธาโร    ฯ    ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน    จีวรํ
อาทาย    ปกฺกมติ   ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส   เอวํ   โหติ   อิเธวิมํ
จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ ตสฺส ตํ
จีวรํ  กยิรมานํ  นสฺสติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน  นาสนนฺติโก  กฐินุทฺธาโร  ฯ
ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน    จีวรํ    อาทาย    ปกฺกมติ   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ
โส   พหิสีมคโต   ตํ   จีวรํ   กาเรติ   ฯ   โส   กตจีวโร   สุณาติ
อุพฺภตํ   กิร   ตสฺมึ   อาวาเส  กฐินนฺติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน  สวนนฺติโก
กฐินุทฺธาโร    ฯ    ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน    จีวรํ   อาทาย   ปกฺกมติ
ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ  โส  พหิสีมคโต  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  โส  กตจีวโร
ปจฺเจสฺสํ   ปจฺเจสฺสนฺติ   พหิทฺธา   กฐินุทฺธารํ   วีตินาเมติ   ฯ   ตสฺส
ภิกฺขุโน    สีมาติกฺกนฺติโก    กฐินุทฺธาโร    ฯ    ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน
จีวรํ   อาทาย   ปกฺกมติ   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ  โส  พหิสีมคโต  ตํ  จีวรํ
กาเรติ    ฯ    โส    กตจีวโร   ปจฺเจสฺสํ   ปจฺเจสฺสนฺติ   สมฺภุณาติ
กฐินุทฺธารํ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน สห ภิกฺขูหิ กฐินุทฺธาโร ฯ
                        อาทายสตฺตกํ นิฏฺฐิตํ ปฐมํ ฯ
     [๑๐๑]   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   กตจีวรํ   สมาทาย   ปกฺกมติ  น
ปจฺเจสฺสนฺติ    ฯ    ตสฺส   ภิกฺขุโน   ปกฺกมนนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ
ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   จีวรํ   สมาทาย   ปกฺกมติ  ฯ  ตสฺส  พหิสีมคตสฺส
เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ จีวรํ
กาเรติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน   นิฏฺฐานนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ  ภิกฺขุ
อตฺถตกฐิโน    จีวรํ    สมาทาย    ปกฺกมติ   ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส
เอวํ   โหติ   เนวิมํ   จีวรํ   กาเรสฺสํ   น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ  ตสฺส
ภิกฺขุโน    สนฺนิฏฺฐานนฺติโก    กฐินุทฺธาโร    ฯ    ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน
จีวรํ   สมาทาย   ปกฺกมติ  ฯ  ตสฺส  พหิสีมคตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ
จีวรํ   กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส
ภิกฺขุโน   ตํ   จีวรํ   กยิรมานํ  นสฺสติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน  นาสนนฺติโก
กฐินุทฺธาโร    ฯ    ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน   จีวรํ   สมาทาย   ปกฺกมติ
ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ  โส  พหิสีมคโต  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  โส  กตจีวโร
สุณาติ   อุพฺภตํ   กิร   ตสฺมึ   อาวาเส   กฐินนฺติ   ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน
สวนนฺติโก    กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   จีวรํ   สมาทาย
ปกฺกมติ   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   โส   พหิสีมคโต   ตํ   จีวรํ  กาเรติ  ฯ
โส     กตจีวโร    ปจฺเจสฺสํ    ปจฺเจสฺสนฺติ    พหิทฺธา    กฐินุทฺธารํ
วีตินาเมติ    ฯ    ตสฺส   ภิกฺขุโน   สีมาติกฺกนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ
ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   จีวรํ   สมาทาย   ปกฺกมติ   ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส
พหิสีมคโต  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  โส  กตจีวโร  ปจฺเจสฺสํ  ปจฺเจสฺสนฺติ
สมฺภุณาติ กฐินุทฺธารํ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน สห ภิกฺขูหิ กฐินุทฺธาโร ฯ
                     สมาทายสตฺตกํ นิฏฺฐิตํ ทุติยํ ฯ
     [๑๐๒]   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  วิปฺปกตจีวรํ  อาทาย  ปกฺกมติ ฯ ตสฺส
พหิสีมคตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ จีวรํ กาเรสฺสํ น ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ  โส ตํ
จีวรํ   กาเรติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน  นิฏฺฐานนฺติโก  กฐินุทฺธาโร  ฯ  ภิกฺขุ
อตฺถตกฐิโน   วิปฺปกตจีวรํ   อาทาย   ปกฺกมติ   ฯ   ตสฺส  พหิสีมคตสฺส
เอวํ  โหติ  เนวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน
สนฺนิฏฺฐานนฺติโก  กฐินุทฺธาโร  ฯ  ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน วิปฺปกตจีวรํ อาทาย
ปกฺกมติ  ฯ  ตสฺส  พหิสีมคตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ น
ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ กาเรติ ฯ ตสฺส ตํ จีวรํ กยิรมานํ นสฺสติ ฯ
ตสฺส    ภิกฺขุโน   นาสนนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน
วิปฺปกตจีวรํ   อาทาย   ปกฺกมติ   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ  โส  พหิสีมคโต  ตํ
จีวรํ   กาเรติ  ฯ  โส  กตจีวโร  สุณาติ  อุพฺภตํ  กิร  ตสฺมึ  อาวาเส
กฐินนฺติ    ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน   สวนนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ
อตฺถตกฐิโน   วิปฺปกตจีวรํ   อาทาย   ปกฺกมติ   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   โส
พหิสีมคโต  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  โส  กตจีวโร  ปจฺเจสฺสํ  ปจฺเจสฺสนฺติ
พหิทฺธา   ๑-  กฐินุทฺธารํ  วีตินาเมติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน  สีมาติกฺกนฺติโก
กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   วิปฺปกตจีวรํ   อาทาย  ปกฺกมติ
ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ  โส  พหิสีมคโต  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  โส  กตจีวโร
ปจฺเจสฺสํ    ปจฺเจสฺสนฺติ   สมฺภุณาติ   กฐินุทฺธารํ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน
สห ภิกฺขูหิ กฐินุทฺธาโร ฯ
                       อาทายฉกฺกํ นิฏฺฐิตํ ตติยํ ฯ
     [๑๐๓]   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน  วิปฺปกตจีวรํ  สมาทาย  ปกฺกมติ  ฯ
ตสฺส    พหิสีมคตสฺส    เอวํ   โหติ   อิเธวิมํ   จีวรํ   กาเรสฺสํ   น
ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน นิฏฺฐานนฺติโก
กฐินุทฺธาโร     ฯ    ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน    วิปฺปกตจีวรํ    สมาทาย
ปกฺกมติ   ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส  เอวํ  โหติ  เนวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ
น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส  ภิกฺขุโน  สนฺนิฏฺฐานนฺติโก  กฐินุทฺธาโร  ฯ
ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน    วิปฺปกตจีวรํ    สมาทาย   ปกฺกมติ   ฯ   ตสฺส
พหิสีมคตสฺส   เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ
โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส ตํ จีวรํ กยิรมานํ นสฺสติ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน
นาสนนฺติโก    กฐินุทฺธาโร    ฯ    ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน   วิปฺปกตจีวรํ
@เชิงอรรถ:  โป. พหิสีมาย ฯ
สมาทาย    ปกฺกมติ   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   โส   พหิสีมคโต   ตํ   จีวรํ
กาเรติ   ฯ   โส   กตจีวโร   สุณาติ   อุพฺภตํ   กิร  ตสฺมึ  อาวาเส
กฐินนฺติ    ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน   สวนนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ
อตฺถตกฐิโน    วิปฺปกตจีวรํ    สมาทาย    ปกฺกมติ    ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ
โส  พหิสีมคโต  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ โส กตจีวโร ปจฺเจสฺสํ ปจฺเจสฺสนฺติ
พหิทฺธา   กฐินุทฺธารํ   วีตินาเมติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน  สีมาติกฺกนฺติโก
กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   วิปฺปกตจีวรํ  สมาทาย  ปกฺกมติ
ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ  โส  พหิสีมคโต  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  โส  กตจีวโร
ปจฺเจสฺสํ    ปจฺเจสฺสนฺติ   สมฺภุณาติ   กฐินุทฺธารํ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน
สห ภิกฺขูหิ กฐินุทฺธาโร ฯ
                      สมาทายฉกฺกํ นิฏฺฐิตํ จตุตฺถํ ฯ
     [๑๐๔]   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   จีวรํ  อาทาย  ปกฺกมติ  ฯ  ตสฺส
พหิสีมคตสฺส   เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ
โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน  นิฏฺฐานนฺติโก  กฐินุทฺธาโร ฯ
ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   จีวรํ   อาทาย   ปกฺกมติ   ฯ  ตสฺส  พหิสีมคตสฺส
เอวํ  โหติ  เนวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน
สนฺนิฏฺฐานนฺติโก     กฐินุทฺธาโร    ฯ    ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน    จีวรํ
อาทาย   ปกฺกมติ   ฯ  ตสฺส   พหิสีมคตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ
กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส ตํ จีวรํ
กยิรมานํ นสฺสติ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน นาสนนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     [๑๐๕]   ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน   จีวรํ   อาทาย   ปกฺกมติ   น
ปจฺเจสฺสนฺติ    ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส   เอวํ   โหติ   อิเธวิมํ  จีวรํ
กาเรสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน นิฏฺฐานนฺติโก
กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   จีวรํ   อาทาย   ปกฺกมติ   น
ปจฺเจสฺสนฺติ    ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส   เอวํ   โหติ   เนวิมํ   จีวรํ
กาเรสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน   สนฺนิฏฺฐานนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ
ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   จีวรํ   อาทาย   ปกฺกมติ   น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ
ตสฺส   พหิสีมคตสฺส   เอวํ   โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสนฺติ  ฯ  โส
ตํ   จีวรํ   กาเรติ   ฯ   ตสฺส  ตํ  จีวรํ  กยิรมานํ  นสฺสติ  ฯ  ตสฺส
ภิกฺขุโน นาสนนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     [๑๐๖]   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  จีวรํ  อาทาย  ปกฺกมติ  อนธิฏฺฐิเตน
เนวสฺส   โหติ   ปจฺเจสฺสนฺติ   น   ปนสฺส   โหติ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ
ตสฺส    พหิสีมคตสฺส    เอวํ   โหติ   อิเธวิมํ   จีวรํ   กาเรสฺสํ   น
ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน นิฏฺฐานนฺติโก
กฐินุทฺธาโร    ฯ    ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน    จีวรํ   อาทาย   ปกฺกมติ
อนธิฏฺฐิเตน    เนวสฺส    โหติ    ปจฺเจสฺสนฺติ    น    ปนสฺส   โหติ
น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส   เอวํ  โหติ  เนวิมํ  จีวรํ
กาเรสฺสํ    น    ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน   สนฺนิฏฺฐานนฺติโก
กฐินุทฺธาโร    ฯ    ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน    จีวรํ   อาทาย   ปกฺกมติ
อนธิฏฺฐิเตน    เนวสฺส    โหติ    ปจฺเจสฺสนฺติ    น    ปนสฺส   โหติ
น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ
กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส ตํ จีวรํ
กยิรมานํ นสฺสติ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน นาสนนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     [๑๐๗]   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  จีวรํ  อาทาย  ปกฺกมติ ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ
ตสฺส  พหิสีมคตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ กาเรสฺสํ น ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ
โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน  นิฏฺฐานนฺติโก  กฐินุทฺธาโร ฯ
ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   จีวรํ   อาทาย   ปกฺกมติ   ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  ตสฺส
พหิสีมคตสฺส   เอวํ   โหติ  เนวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ
ตสฺส   ภิกฺขุโน   สนฺนิฏฺฐานนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ  ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน
จีวรํ  อาทาย  ปกฺกมติ  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  ตสฺส  พหิสีมคตสฺส  เอวํ  โหติ
อิเธวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ โส ตํ จีวรํ กาเรติ ฯ ตสฺส ตํ
จีวรํ กยิรมานํ นสฺสติ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน นาสนนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     {๑๐๗.๑}   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  จีวรํ อาทาย ปกฺกมติ ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ
โส   พหิสีมคโต   ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  โส  กตจีวโร  สุณาติ  อุพฺภตํ
กิร    ตสฺมึ    อาวาเส   กฐินนฺติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน   สวนนฺติโก
กฐินุทฺธาโร    ฯ    ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน    จีวรํ   อาทาย   ปกฺกมติ
ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ  โส  พหิสีมคโต  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  โส  กตจีวโร
ปจฺเจสฺสํ   ปจฺเจสฺสนฺติ   พหิทฺธา   กฐินุทฺธารํ   วีตินาเมติ   ฯ   ตสฺส
ภิกฺขุโน   สีมาติกฺกนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน  จีวรํ
อาทาย  ปกฺกมติ  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  พหิสีมคโต  ตํ  จีวรํ  กาเรติ ฯ
โส   กตจีวโร   ปจฺเจสฺสํ  ปจฺเจสฺสนฺติ  สมฺภุณาติ  กฐินุทฺธารํ  ฯ  ตสฺส
ภิกฺขุโน สห ภิกฺขูหิ กฐินุทฺธาโร ฯ
     [๑๐๘]   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  จีวรํ  สมาทาย  ปกฺกมติ ฯ (อาทาย-
วารสทิสํ   เอวํ   วิตฺถาเรตพฺพํ   ฯ)  ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  วิปฺปกตจีวรํ
อาทาย  ปกฺกมติ  ฯ  ตสฺส  พหิสีมคตสฺส เอวํ โหติ อิเธวิมํ จีวรํ กาเรสฺสํ
น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน นิฏฺฐานนฺติโก
กฐินุทฺธาโร ฯ (สมาทายวารสทิสํ เอวํ วิตฺถาเรตพฺพํ ฯ)
     [๑๐๙]   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน  วิปฺปกตจีวรํ  สมาทาย  ปกฺกมติ  ฯ
ตสฺส  พหิสีมคตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ กาเรสฺสํ น ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ
โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน นิฏฺฐานนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ ภิกฺขุ
อตฺถตกฐิโน   วิปฺปกตจีวรํ   สมาทาย   ปกฺกมติ   ฯ  ตสฺส  พหิสีมคตสฺส
เอวํ  โหติ  เนวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน
สนฺนิฏฺฐานนฺติโก    กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   วิปฺปกตจีวรํ
สมาทาย   ปกฺกมติ   ฯ  ตสฺส  พหิสีมคตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ
กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ โส ตํ จีวรํ กาเรติ ฯ ตสฺส ตํ จีวรํ กยิรมานํ
นสฺสติ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน นาสนนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     [๑๑๐]   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   วิปฺปกตจีวรํ   สมาทาย   ปกฺกมติ
น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ
กาเรสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน นิฏฺฐานนฺติโก
กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   วิปฺปกตจีวรํ  สมาทาย  ปกฺกมติ
น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส   เอวํ  โหติ  เนวิมํ  จีวรํ
กาเรสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน   สนฺนิฏฺฐานนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ
ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน  วิปฺปกตจีวรํ  สมาทาย  ปกฺกมติ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ
ตสฺส  พหิสีมคตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ
จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส  ตํ  จีวรํ  กยิรมานํ  นสฺสติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน
นาสนนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     [๑๑๑]   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   วิปฺปกตจีวรํ   สมาทาย   ปกฺกมติ
อนธิฏฺฐิเตน    เนวสฺส   โหติ   ปจฺเจสฺสนฺติ   น   ปนสฺส   โหติ   น
ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ    ตสฺส   พหิสีมคตสฺส   เอวํ   โหติ   อิเธวิมํ  จีวรํ
กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส ภิกฺขุโน
นิฏฺฐานนฺติโก    กฐินุทฺธาโร    ฯ    ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   วิปฺปกตจีวรํ
สมาทาย    ปกฺกมติ    อนธิฏฺฐิเตน    เนวสฺส    โหติ    ปจฺเจสฺสนฺติ
น   ปนสฺส   โหติ   น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส  เอวํ
โหติ   เนวิมํ   จีวรํ   กาเรสฺสํ   น   ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน
สนฺนิฏฺฐานนฺติโก    กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   วิปฺปกตจีวรํ
สมาทาย    ปกฺกมติ    อนธิฏฺฐิเตน    เนวสฺส    โหติ    ปจฺเจสฺสนฺติ
น   ปนสฺส   โหติ   น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส  เอวํ
โหติ   อิเธวิมํ   จีวรํ   กาเรสฺสํ   น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ
กาเรติ   ฯ   ตสฺส   ตํ   จีวรํ   กยิรมานํ  นสฺสติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน
นาสนนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     [๑๑๒]   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   วิปฺปกตจีวรํ   สมาทาย   ปกฺกมติ
ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส   เอวํ   โหติ   อิเธวิมํ   จีวรํ
กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส ภิกฺขุโน
นิฏฺฐานนฺติโก    กฐินุทฺธาโร    ฯ    ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   วิปฺปกตจีวรํ
สมาทาย    ปกฺกมติ    ปจฺเจสฺสนฺติ    ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส   เอวํ
โหติ   เนวิมํ   จีวรํ   กาเรสฺสํ   น   ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน
สนฺนิฏฺฐานนฺติโก    กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   วิปฺปกตจีวรํ
สมาทาย   ปกฺกมติ   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส  พหิสีมคตสฺส  เอวํ  โหติ
อิเธวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ ฯ
ตสฺส   ตํ   จีวรํ   กยิรมานํ   นสฺสติ   ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน  นาสนนฺติโก
กฐินุทฺธาโร ฯ
     {๑๑๒.๑}   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   วิปฺปกตจีวรํ  สมาทาย  ปกฺกมติ
ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  พหิสีมคโต  ตํ  จีวรํ กาเรติ ฯ โส กตจีวโร สุณาติ
อุพฺภตํ   กิร   ตสฺมึ   อาวาเส  กฐินนฺติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน  สวนนฺติโก
กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   วิปฺปกตจีวรํ  สมาทาย  ปกฺกมติ
ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  พหิสีมคโต ตํ จีวรํ กาเรติ ฯ โส กตจีวโร ปจฺเจสฺสํ
ปจฺเจสฺสนฺติ    พหิทฺธา   กฐินุทฺธารํ   วีตินาเมติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน
สีมาติกฺกนฺติโก    กฐินุทฺธาโร    ฯ   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   วิปฺปกตจีวรํ
สมาทาย    ปกฺกมติ   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   โส   พหิสีมคโต   ตํ   จีวรํ
กาเรติ    ฯ    โส    กตจีวโร   ปจฺเจสฺสํ   ปจฺเจสฺสนฺติ   สมฺภุณาติ
กฐินุทฺธารํ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน สห ภิกฺขูหิ กฐินุทฺธาโร ฯ
                         อาทายภาณวารํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๑๑๓]   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  จีวราสาย  ปกฺกมติ  ฯ โส พหิสีมคโต
ตํ  จีวราสํ  ปยิรุปาสติ  อนาสาย  ลภติ  อาสาย  น  ลภติ ฯ ตสฺส เอวํ
โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ โส ตํ จีวรํ กาเรติ ฯ
ตสฺส   ภิกฺขุโน   นิฏฺฐานนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน
จีวราสาย   ปกฺกมติ   ฯ   โส   พหิสีมคโต   ตํ   จีวราสํ  ปยิรุปาสติ
อนาสาย  ลภติ  อาสาย  น  ลภติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ  โหติ  เนวิมํ  จีวรํ
กาเรสฺสํ    น    ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน   สนฺนิฏฺฐานนฺติโก
กฐินุทฺธาโร ฯ
     {๑๑๓.๑}   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  จีวราสาย ปกฺกมติ ฯ โส พหิสีมคโต
ตํ  จีวราสํ  ปยิรุปาสติ  อนาสาย  ลภติ  อาสาย  น  ลภติ ฯ ตสฺส เอวํ
โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ โส ตํ จีวรํ กาเรติ ฯ
ตสฺส   ตํ   จีวรํ   กยิรมานํ   นสฺสติ   ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน  นาสนนฺติโก
กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   จีวราสาย   ปกฺกมติ  ฯ  ตสฺส
พหิสีมคตสฺส    เอวํ    โหติ    อิเธวิมํ    จีวราสํ   ปยิรุปาสิสฺสํ   น
ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ  โส  ตํ  จีวราสํ  ปยิรุปาสติ  ฯ  ตสฺส  สา  จีวราสา
อุปจฺฉิชฺชติ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน อาสาวจฺเฉทิโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     [๑๑๔]   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  จีวราสาย  ปกฺกมติ  น ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ
โส    พหิสีมคโต    ตํ    จีวราสํ    ปยิรุปาสติ    อนาสาย    ลภติ
อาสาย  น  ลภติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสนฺติ ฯ
โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน  นิฏฺฐานนฺติโก  กฐินุทฺธาโร ฯ
ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   จีวราสาย   ปกฺกมติ   น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ  โส
พหิสีมคโต   ตํ   จีวราสํ   ปยิรุปาสติ   อนาสาย   ลภติ   อาสาย  น
ลภติ   ฯ  ตสฺส  เอวํ  โหติ  เนวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสนฺติ  ๑-  ฯ  ตสฺส
ภิกฺขุโน สนฺนิฏฺฐานนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     {๑๑๔.๑}   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  จีวราสาย ปกฺกมติ น ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ
โส  พหิสีมคโต  ตํ  จีวราสํ  ปยิรุปาสติ อนาสาย ลภติ อาสาย น ลภติ ฯ
ตสฺส  เอวํ  โหติ อิเธวิมํ จีวรํ กาเรสฺสนฺติ ฯ โส ตํ จีวรํ กาเรติ ฯ ตสฺส
ตํ  จีวรํ  กยิรมานํ  นสฺสติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน นาสนนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   จีวราสาย   ปกฺกมติ   น   ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  ตสฺส
พหิสีมคตสฺส   เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวราสํ  ปยิรุปาสิสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ
จีวราสํ   ปยิรุปาสติ   ฯ   ตสฺส   สา  จีวราสา  อุปจฺฉิชฺชติ  ฯ  ตสฺส
ภิกฺขุโน อาสาวจฺเฉทิโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     [๑๑๕]   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   จีวราสาย   ปกฺกมติ  อนธิฏฺฐิเตน
เนวสฺส   โหติ   ปจฺเจสฺสนฺติ   น   ปนสฺส   โหติ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ
โส   พหิสีมคโต   ตํ   จีวราสํ   ปยิรุปาสติ   อนาสาย  ลภติ  อาสาย
@เชิงอรรถ:  โป. ม. กาเรสฺสํ น ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ
น  ลภติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ จีวรํ กาเรสฺสํ น ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ
โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน  นิฏฺฐานนฺติโก  กฐินุทฺธาโร ฯ
ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน    จีวราสาย    ปกฺกมติ    อนธิฏฺฐิเตน   เนวสฺส
โหติ  ปจฺเจสฺสนฺติ  น  ปนสฺส  โหติ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส พหิสีมคโต
ตํ   จีวราสํ   ปยิรุปาสติ  อนาสาย  ลภติ  อาสาย  น  ลภติ  ฯ  ตสฺส
เอวํ  โหติ  เนวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน
สนฺนิฏฺฐานนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     {๑๑๕.๑}   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน  จีวราสาย  ปกฺกมติ  อนธิฏฺฐิเตน
เนวสฺส   โหติ  ปจฺเจสฺสนฺติ  น  ปนสฺส  โหติ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส
พหิสีมคโต    ตํ    จีวราสํ    ปยิรุปาสติ   อนาสาย   ลภติ   อาสาย
น  ลภติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ จีวรํ กาเรสฺสํ น ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ
โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส  ตํ  จีวรํ  กยิรมานํ  นสฺสติ  ฯ  ตสฺส
ภิกฺขุโน     นาสนนฺติโก     กฐินุทฺธาโร    ฯ    ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน
จีวราสาย   ปกฺกมติ   อนธิฏฺฐิเตน   เนวสฺส   โหติ   ปจฺเจสฺสนฺติ   น
ปนสฺส   โหติ   น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส  พหิสีมคตสฺส  เอวํ  โหติ
อิเธวิมํ   จีวราสํ   ปยิรุปาสิสฺสํ   น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวราสํ
ปยิรุปาสติ   ฯ   ตสฺส   สา   จีวราสา  อุปจฺฉิชฺชติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน
อาสาวจฺเฉทิโก กฐินุทฺธาโร ฯ
                         อนาสาโทฬสกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๑๑๖]   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  จีวราสาย  ปกฺกมติ  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ
โส   พหิสีมคโต   ตํ   จีวราสํ   ปยิรุปาสติ   อาสาย  ลภติ  อนาสาย
น  ลภติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ จีวรํ กาเรสฺสํ น ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ
โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน  นิฏฺฐานนฺติโก  กฐินุทฺธาโร ฯ
ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน    จีวราสาย    ปกฺกมติ   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   โส
พหิสีมคโต   ตํ   จีวราสํ   ปยิรุปาสติ   อาสาย   ลภติ   อนาสาย  น
ลภติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ  โหติ  เนวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ
ตสฺส ภิกฺขุโน สนฺนิฏฺฐานนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     {๑๑๖.๑}   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  จีวราสาย  ปกฺกมติ  ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ
โส   พหิสีมคโต   ตํ  จีวราสํ  ปยิรุปาสติ  อาสาย  ลภติ  อนาสาย  น
ลภติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ
โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส ตํ จีวรํ กยิรมานํ นสฺสติ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน
นาสนนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  จีวราสาย  ปกฺกมติ
ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส   เอวํ   โหติ  อิเธวิมํ  จีวราสํ
ปยิรุปาสิสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวราสํ  ปยิรุปาสติ  ฯ  ตสฺส
สา    จีวราสา    อุปจฺฉิชฺชติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน   อาสาวจฺเฉทิโก
กฐินุทฺธาโร ฯ
     [๑๑๗]   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  จีวราสาย  ปกฺกมติ  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ
โส   พหิสีมคโต   สุณาติ   อุพฺภตํ   กิร   ตสฺมึ  อาวาเส  กฐินนฺติ  ฯ
ตสฺส   เอวํ   โหติ   ยโต   ตสฺมึ   อาวาเส   อุพฺภตํ  กฐินํ  อิเธวิมํ
จีวราสํ   ปยิรุปาสิสฺสนฺติ   ฯ   โส   ตํ   จีวราสํ  ปยิรุปาสติ  อาสาย
ลภติ  อนาสาย  น  ลภติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ โหติ อิเธวิมํ จีวรํ กาเรสฺสํ น
ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน นิฏฺฐานนฺติโก
กฐินุทฺธาโร  ฯ  ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  จีวราสาย  ปกฺกมติ  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ
โส  พหิสีมคโต  สุณาติ  อุพฺภตํ  กิร  ตสฺมึ  อาวาเส  กฐินนฺติ  ฯ  ตสฺส
เอวํ โหติ ยโต ตสฺมึ อาวาเส อุพฺภตํ กฐินํ อิเธวิมํ จีวราสํ ปยิรุปาสิสฺสนฺติ ฯ
โส  ตํ  จีวราสํ  ปยิรุปาสติ  อาสาย  ลภติ  อนาสาย  น  ลภติ ฯ ตสฺส
เอวํ  โหติ  เนวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน
สนฺนิฏฺฐานนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     {๑๑๗.๑}   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  จีวราสาย  ปกฺกมติ  ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ
โส  พหิสีมคโต  สุณาติ  อุพฺภตํ  กิร  ตสฺมึ  อาวาเส  กฐินนฺติ  ฯ  ตสฺส
เอวํ   โหติ   ยโต   ตสฺมึ   อาวาเส  อุพฺภตํ  กฐินํ  อิเธวิมํ  จีวราสํ
ปยิรุปาสิสฺสนฺติ   ฯ   โส   ตํ   จีวราสํ   ปยิรุปาสติ   อาสาย   ลภติ
อนาสาย  น  ลภติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น
ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส  ตํ  จีวรํ  กยิรมานํ
นสฺสติ    ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน   นาสนนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ
อตฺถตกฐิโน   จีวราสาย   ปกฺกมติ   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   โส  พหิสีมคโต
สุณาติ  อุพฺภตํ  กิร  ตสฺมึ  อาวาเส  กฐินนฺติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ โหติ ยโต
ตสฺมึ  อาวาเส  อุพฺภตํ กฐินํ อิเธวิมํ จีวราสํ ปยิรุปาสิสฺสํ น ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ
โส   ตํ   จีวราสํ  ปยิรุปาสติ  ฯ  ตสฺส  สา  จีวราสา  อุปจฺฉิชฺชติ  ฯ
ตสฺส ภิกฺขุโน อาสาวจฺเฉทิโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     [๑๑๘]   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  จีวราสาย  ปกฺกมติ  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ
โส   พหิสีมคโต   ตํ  จีวราสํ  ปยิรุปาสติ  อาสาย  ลภติ  อนาสาย  น
ลภติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  โส  กตจีวโร  สุณาติ  อุพฺภตํ กิร
ตสฺมึ  อาวาเส  กฐินนฺติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน  สวนนฺติโก  กฐินุทฺธาโร  ฯ
ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน    จีวราสาย   ปกฺกมติ   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส
พหิสีมคตสฺส    เอวํ    โหติ    อิเธวิมํ    จีวราสํ   ปยิรุปาสิสฺสํ   น
ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ  โส  ตํ  จีวราสํ  ปยิรุปาสติ  ฯ  ตสฺส  สา  จีวราสา
อุปจฺฉิชฺชติ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน อาสาวจฺเฉทิโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     {๑๑๘.๑}   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  จีวราสาย  ปกฺกมติ  ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ
โส   พหิสีมคโต   ตํ  จีวราสํ  ปยิรุปาสติ  อาสาย  ลภติ  อนาสาย  น
ลภติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  โส กตจีวโร ปจฺเจสฺสํ ปจฺเจสฺสนฺติ
พหิทฺธา   กฐินุทฺธารํ   วีตินาเมติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน  สีมาติกฺกนฺติโก
กฐินุทฺธาโร  ฯ  ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  จีวราสาย  ปกฺกมติ  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ
โส   พหิสีมคโต   ตํ  จีวราสํ  ปยิรุปาสติ  อาสาย  ลภติ  อนาสาย  น
ลภติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  โส กตจีวโร ปจฺเจสฺสํ ปจฺเจสฺสนฺติ
สมฺภุณาติ กฐินุทฺธารํ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน สห ภิกฺขูหิ กฐินุทฺธาโร ฯ
                          อาสาโทฬสกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๑๑๙]   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   เกนจิเทว  กรณีเยน  ปกฺกมติ  ฯ
ตสฺส    พหิสีมคตสฺส    จีวราสา   อุปฺปชฺชติ   ฯ   โส   ตํ   จีวราสํ
ปยิรุปาสติ   อนาสาย   ลภติ  อาสาย  น  ลภติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ  โหติ
อิเธวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ โส ตํ จีวรํ กาเรติ ฯ ตสฺส
ภิกฺขุโน   นิฏฺฐานนฺติโก   กฐินุทฺธาโร  ฯ  ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  เกนจิเทว
กรณีเยน   ปกฺกมติ   ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส   จีวราสา  อุปฺปชฺชติ  ฯ
โส   ตํ   จีวราสํ   ปยิรุปาสติ  อนาสาย  ลภติ  อาสาย  น  ลภติ  ฯ
ตสฺส   เอวํ   โหติ   เนวิมํ   จีวรํ   กาเรสฺสํ   น   ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ
ตสฺส ภิกฺขุโน สนฺนิฏฺฐานนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     {๑๑๙.๑}   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  เกนจิเทว  กรณีเยน  ปกฺกมติ  ฯ
ตสฺส  พหิสีมคตสฺส  จีวราสา  อุปฺปชฺชติ  ฯ  โส  ตํ  จีวราสํ  ปยิรุปาสติ
อนาสาย  ลภติ  อาสาย  น  ลภติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ จีวรํ
กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ โส ตํ จีวรํ กาเรติ ฯ ตสฺส ตํ จีวรํ กยิรมานํ
นสฺสติ    ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน   นาสนนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ
อตฺถตกฐิโน   เกนจิเทว   กรณีเยน   ปกฺกมติ   ฯ   ตสฺส  พหิสีมคตสฺส
จีวราสา  อุปฺปชฺชติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวราสํ ปยิรุปาสิสฺสํ
น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวราสํ  ปยิรุปาสติ  ฯ  ตสฺส สา จีวราสา
อุปจฺฉิชฺชติ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน อาสาวจฺเฉทิโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     [๑๒๐]   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   เกนจิเทว   กรณีเยน   ปกฺกมติ
น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส  พหิสีมคตสฺส  จีวราสา  อุปฺปชฺชติ  ฯ  โส
ตํ   จีวราสํ   ปยิรุปาสติ   อนาสาย   ลภติ   อาสาย   น   ลภติ  ฯ
ตสฺส   เอวํ   โหติ   อิเธวิมํ   จีวรํ   กาเรสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ
กาเรติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน   นิฏฺฐานนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ  ภิกฺขุ
อตฺถตกฐิโน    เกนจิเทว   กรณีเยน   ปกฺกมติ   น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ
ตสฺส    พหิสีมคตสฺส    จีวราสา   อุปฺปชฺชติ   ฯ   โส   ตํ   จีวราสํ
ปยิรุปาสติ   อนาสาย   ลภติ  อาสาย  น  ลภติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ  โหติ
เนวิมํ    จีวรํ    กาเรสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน   สนฺนิฏฺฐานนฺติโก
กฐินุทฺธาโร ฯ
     {๑๒๐.๑}   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   เกนจิเทว   กรณีเยน  ปกฺกมติ
น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส   จีวราสา   อุปฺปชฺชติ   ฯ
โส   ตํ   จีวราสํ   ปยิรุปาสติ  อนาสาย  ลภติ  อาสาย  น  ลภติ  ฯ
ตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสนฺติ  ฯ โส ตํ จีวรํ กาเรติ ฯ
ตสฺส   ตํ   จีวรํ   กยิรมานํ   นสฺสติ   ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน  นาสนนฺติโก
กฐินุทฺธาโร   ฯ   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   เกนจิเทว   กรณีเยน  ปกฺกมติ
น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส   จีวราสา   อุปฺปชฺชติ   ฯ
ตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวราสํ  ปยิรุปาสิสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ จีวราสํ
ปยิรุปาสติ   ฯ   ตสฺส   สา   จีวราสา  อุปจฺฉิชฺชติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน
อาสาวจฺเฉทิโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     [๑๒๑]   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   เกนจิเทว   กรณีเยน   ปกฺกมติ
อนธิฏฺฐิเตน    เนวสฺส   โหติ   ปจฺเจสฺสนฺติ   น   ปนสฺส   โหติ   น
ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส   จีวราสา   อุปฺปชฺชติ   ฯ  โส
ตํ   จีวราสํ   ปยิรุปาสติ  อนาสาย  ลภติ  อาสาย  น  ลภติ  ฯ  ตสฺส
เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ จีวรํ
กาเรติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน   นิฏฺฐานนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ  ภิกฺขุ
อตฺถตกฐิโน    เกนจิเทว   กรณีเยน   ปกฺกมติ   อนธิฏฺฐิเตน   เนวสฺส
โหติ   ปจฺเจสฺสนฺติ   น   ปนสฺส   โหติ   น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ  ตสฺส
พหิสีมคตสฺส   จีวราสา   อุปฺปชฺชติ   ฯ   โส   ตํ  จีวราสํ  ปยิรุปาสติ
อนาสาย  ลภติ  อาสาย  น  ลภติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ  โหติ  เนวิมํ  จีวรํ
กาเรสฺสํ    น    ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน   สนฺนิฏฺฐานนฺติโก
กฐินุทฺธาโร ฯ
     {๑๒๑.๑}   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   เกนจิเทว   กรณีเยน  ปกฺกมติ
อนธิฏฺฐิเตน    เนวสฺส    โหติ    ปจฺเจสฺสนฺติ    น    ปนสฺส   โหติ
น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส   จีวราสา   อุปฺปชฺชติ   ฯ
โส   ตํ   จีวราสํ   ปยิรุปาสติ  อนาสาย  ลภติ  อาสาย  น  ลภติ  ฯ
ตสฺส   เอวํ   โหติ   อิเธวิมํ   จีวรํ   กาเรสฺสํ   น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ
โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส  ตํ  จีวรํ  กยิรมานํ  นสฺสติ  ฯ  ตสฺส
ภิกฺขุโน   นาสนนฺติโก   กฐินุทฺธาโร   ฯ  ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  เกนจิเทว
กรณีเยน    ปกฺกมติ    อนธิฏฺฐิเตน    เนวสฺส    โหติ    ปจฺเจสฺสนฺติ
น   ปนสฺส   โหติ   น   ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  ตสฺส  พหิสีมคตสฺส  จีวราสา
อุปฺปชฺชติ   ฯ   ตสฺส   เอวํ   โหติ   อิเธวิมํ   จีวราสํ   ปยิรุปาสิสฺสํ
น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวราสํ  ปยิรุปาสติ  ฯ  ตสฺส สา จีวราสา
อุปจฺฉิชฺชติ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน อาสาวจฺเฉทิโก กฐินุทฺธาโร ฯ
                         กรณียโทฬสกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๑๒๒]   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   ทิสงฺคมิโก   ปกฺกมติ   จีวรปฏิวิสํ
อปวิลายมาโน   ๑-   ตเมนํ   ทิสงฺคตํ   ๒-  ภิกฺขู  ปุจฺฉนฺติ  กหํ  ตฺวํ
อาวุโส  วสฺสํ  วุตฺโถ  กตฺถ  จ  เต  จีวรปฏิวิโสติ  ฯ  โส เอวํ วเทติ
อมุกสฺมึ  อาวาเส  วสฺสํ  วุตฺโถมฺหิ  ตตฺถ  จ  เม  จีวรปฏิวิโสติ  ฯ เต
เอวํ  วเทนฺติ  คจฺฉาวุโส ตํ จีวรํ อาหร มยนฺเต อิธ จีวรํ  กริสฺสามาติ ฯ
โส  ตํ  อาวาสํ  คนฺตฺวา  ภิกฺขู  ปุจฺฉติ  กหํ เม อาวุโส จีวรปฏิวิโสติ ฯ
เต  เอวํ  วเทนฺติ  อยนฺเต  อาวุโส  จีวรปฏิวิโส  กหํ  คมิสฺสสีติ ฯ โส
เอวํ   วเทติ  อมุกํ  [๓]-  นาม  อาวาสํ  คมิสฺสามิ  ตตฺถ  เม  ภิกฺขู
จีวรํ  กริสฺสนฺตีติ  ฯ  เต  เอวํ   วเทนฺติ อลํ อาวุโส มา [๔]- อคมาสิ
มยนฺเต   อิธ  จีวรํ  กริสฺสามาติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ  โหติ  อิเธวิมํ  จีวรํ
กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส ภิกฺขุโน
นิฏฺฐานนฺติโก    กฐินุทฺธาโร    ฯ    ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน   ทิสงฺคมิโก
ปกฺกมติ   ฯเปฯ    ตสฺส   ภิกฺขุโน   สนฺนิฏฺฐานนฺติโก   กฐินุทฺธาโร  ฯ
ภิกฺขุ    อตฺถตกฐิโน    ทิสงฺคมิโก   ปกฺกมติ   ฯเปฯ   ตสฺส   ภิกฺขุโน
นาสนนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     [๑๒๓]   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   ทิสงฺคมิโก   ปกฺกมติ   จีวรปฏิวิสํ
อปวิลายมาโน   ฯ   ตเมนํ  ทิสงฺคตํ  ภิกฺขู  ปุจฺฉนฺติ  กหํ  ตฺวํ  อาวุโส
@เชิงอรรถ:  สี. อปวีณายมาโน ฯ โป. ยุ. อปจินยมาโน ฯ  โป. ทิสงฺคมิกํ ฯ  ม. จ ฯ
@ โป. ตฺวํ ฯ
วสฺสํ   วุตฺโถ  กตฺถ  จ  ๑-  เต  จีวรปฏิวิโสติ  ฯ  โส  เอวํ  วเทติ
อมุกสฺมึ   อาวาเส   วสฺสํ   วุตฺโถมฺหิ  ตตฺถ  จ  เม  จีวรปฏิวิโสติ  ฯ
เต   เอวํ   วเทนฺติ   คจฺฉาวุโส   ตํ   จีวรํ   อาหร   มยนฺเต  อิธ
จีวรํ   กริสฺสามาติ   ฯ   โส  ตํ  อาวาสํ  คนฺตฺวา  ภิกฺขู  ปุจฺฉติ  กหํ
เม   อาวุโส   จีวรปฏิวิโสติ  ฯ  เต  เอวํ  วเทนฺติ  อยนฺเต  อาวุโส
จีวรปฏิวิโสติ   ฯ   โส   ตํ   จีวรํ   อาทาย  ตํ  อาวาสํ  คจฺฉติ  ฯ
ตเมนํ   อนฺตรามคฺเค   ภิกฺขู   ปุจฺฉนฺติ   อาวุโส   กหํ   คมิสฺสสีติ  ฯ
โส   เอวํ   วเทติ   อมุกํ   นาม   อาวาสํ   คมิสฺสามิ   ตตฺถ   เม
ภิกฺขู   จีวรํ   กริสฺสนฺตีติ   ฯ   เต  เอวํ  วเทนฺติ  อลํ  อาวุโส  มา
อคมาสิ   มยนฺเต   อิธ   จีวรํ   กริสฺสามาติ   ฯ   ตสฺส  เอวํ  โหติ
อิเธวิมํ  จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ ฯ
ตสฺส ภิกฺขุโน นิฏฺฐานนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     {๑๒๓.๑}   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   ทิสงฺคมิโก  ปกฺกมติ  จีวรปฏิวิสํ
อปวิลายมาโน   ฯ   ตเมนํ  ทิสงฺคตํ  ภิกฺขู  ปุจฺฉนฺติ  กหํ  ตฺวํ  อาวุโส
วสฺสํ  วุตฺโถ  กตฺถ  จ  เต  จีวรปฏิวิโสติ  ฯ  โส  เอวํ วเทติ อมุกสฺมึ
อาวาเส   วสฺสํ  วุตฺโถมฺหิ  ตตฺถ  จ  เม  จีวรปฏิวิโสติ  ฯ  เต  เอวํ
วเทนฺติ  คจฺฉาวุโส  ตํ  จีวรํ  อาหร  มยนฺเต  อิธ  จีวรํ กริสฺสามาติ ฯ
โส  ตํ  อาวาสํ  คนฺตฺวา  ภิกฺขู  ปุจฺฉติ  กหํ เม อาวุโส จีวรปฏิวิโสติ ฯ
เต   เอวํ  วเทนฺติ  อยนฺเต  อาวุโส  จีวรปฏิวิโสติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ
อาทาย     ตํ     อาวาสํ    คจฺฉติ    ฯ    ตเมนํ    อนฺตรามคฺเค
@เชิงอรรถ:  โป. กตฺถจิ จสทฺโท นตฺถิ ฯ
ภิกฺขู   ปุจฺฉนฺติ   อาวุโส   กหํ  คมิสฺสสีติ  ฯ  โส  เอวํ  วเทติ  อมุกํ
นาม   อาวาสํ   คมิสฺสามิ   ตตฺถ   เม   ภิกฺขู   จีวรํ  กริสฺสนฺตีติ  ฯ
เต   เอวํ   วเทนฺติ   อลํ  อาวุโส  มา  อคมาสิ  มยนฺเต  อิธ  จีวรํ
กริสฺสามาติ    ฯ    ตสฺส    เอวํ   โหติ   เนวิมํ   จีวรํ   กาเรสฺสํ
น ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน สนฺนิฏฺฐานนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     {๑๒๓.๒}   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   ทิสงฺคมิโก  ปกฺกมติ  จีวรปฏิวิสํ
อปวิลายมาโน   ฯ   ตเมนํ  ทิสงฺคตํ  ภิกฺขู  ปุจฺฉนฺติ  กหํ  ตฺวํ  อาวุโส
วสฺสํ  วุตฺโถ  กตฺถ  จ  เต  จีวรปฏิวิโสติ  ฯ  โส  เอวํ วเทติ อมุกสฺมึ
อาวาเส   วสฺสํ  วุตฺโถมฺหิ  ตตฺถ  จ  เม  จีวรปฏิวิโสติ  ฯ  เต  เอวํ
วเทนฺติ  คจฺฉาวุโส  ตํ  จีวรํ  อาหร  มยนฺเต  อิธ  จีวรํ กริสฺสามาติ ฯ
โส  ตํ   อาวาสํ  คนฺตฺวา  ภิกฺขู  ปุจฺฉติ กหํ เม อาวุโส จีวรปฏิวิโสติ ฯ
เต  เอวํ  วเทนฺติ  อยนฺเต  อาวุโส จีวรปฏิวิโสติ ฯ โส ตํ จีวรํ อาทาย
ตํ   อาวาสํ   คจฺฉติ  ฯ  ตเมนํ  อนฺตรามคฺเค  ภิกฺขู  ปุจฺฉนฺติ  อาวุโส
กหํ   คมิสฺสสีติ   ฯ  โส  เอวํ  วเทติ  อมุกํ  นาม  อาวาสํ  คมิสฺสามิ
ตตฺถ  เม  ภิกฺขู  จีวรํ  กริสฺสนฺตีติ  ฯ  เต เอวํ วเทนฺติ อลํ อาวุโส มา
อคมาสิ  มยนฺเต  อิธ  จีวรํ  กริสฺสามาติ  ฯ  ตสฺส  เอวํ  โหติ อิเธวิมํ
จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส ตํ จีวรํ กาเรติ ฯ ตสฺส ตํ จีวรํ
กยิรมานํ นสฺสติ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน นาสนนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     [๑๒๔]   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   ทิสงฺคมิโก   ปกฺกมติ   จีวรปฏิวิสํ
อปวิลายมาโน   ฯ   ตเมนํ  ทิสงฺคตํ  ภิกฺขู  ปุจฺฉนฺติ  กหํ  ตฺวํ  อาวุโส
วสฺสํ  วุตฺโถ  กตฺถ  จ  เต  จีวรปฏิวิโสติ  ฯ  โส  เอวํ วเทติ อมุกสฺมึ
อาวาเส  วสฺสํ  วุตฺโถมฺหิ  ตตฺถ  จ  เม  จีวรปฏิวิโสติ  ฯ   เต  เอวํ
วเทนฺติ  คจฺฉาวุโส  ตํ  จีวรํ  อาหร  มยนฺเต  อิธ  จีวรํ กริสฺสามาติ ฯ
โส  ตํ  อาวาสํ  คนฺตฺวา  ภิกฺขู  ปุจฺฉติ กหํ เม  อาวุโส จีวรปฏิวิโสติ ฯ
เต  เอวํ  วเทนฺติ  อยนฺเต  อาวุโส จีวรปฏิวิโสติ ฯ โส ตํ จีวรํ อาทาย
ตํ  อาวาสํ  คจฺฉติ  ฯ  ตสฺส  ตํ  อาวาสํ คตสฺส เอวํ โหติ อิเธวิมํ จีวรํ
กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส ภิกฺขุโน
นิฏฺฐานนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     {๑๒๔.๑}   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  ทิสงฺคมิโก  ปกฺกมติ  ฯเปฯ  เนวิมํ
จีวรํ   กาเรสฺสํ   น   ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  ตสฺส  ภิกฺขุโน  สนฺนิฏฺฐานนฺติโก
กฐินุทฺธาโร  ฯ  ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  ทิสงฺคมิโก  ปกฺกมติ  ฯเปฯ  อิเธวิมํ
จีวรํ  กาเรสฺสํ  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส ตํ จีวรํ กาเรติ ฯ ตสฺส ตํ จีวรํ
กยิรมานํ นสฺสติ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน นาสนนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
                         อปวิลายนนวกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๑๒๕]   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  ผาสุวิหาริโก  จีวรํ  อาทาย  ปกฺกมติ
อมุกํ   นาม   อาวาสํ   คมิสฺสามิ  ตตฺถ  เจ  เม  ๑-  ผาสุ  ภวิสฺสติ
@เชิงอรรถ:  สี. ตตฺถ จ เม ฯ ม. ยุ. ตตฺถ เม ฯ
วสิสฺสามิ   โน   เจ   เม   ผาสุ   ภวิสฺสติ   อมุกํ   นาม   อาวาสํ
คมิสฺสามิ   ตตฺถ   เจ   เม   ผาสุ   ภวิสฺสติ   วสิสฺสามิ   โน   เจ
เม   ผาสุ   ภวิสฺสติ   อมุกํ   นาม   อาวาสํ   คมิสฺสามิ   ตตฺถ  เจ
เม    ผาสุ   ภวิสฺสติ   วสิสฺสามิ   โน   เจ   เม   ผาสุ   ภวิสฺสติ
ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   ตสฺส   พหิสีมคตสฺส   เอวํ   โหติ   อิเธวิมํ   จีวรํ
กาเรสฺสํ   น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   โส   ตํ   จีวรํ  กาเรติ  ฯ  ตสฺส
ภิกฺขุโน นิฏฺฐานนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     {๑๒๕.๑}   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  ผาสุวิหาริโก  จีวรํ อาทาย ปกฺกมติ
อมุกํ  นาม  อาวาสํ  คมิสฺสามิ  ตตฺถ  เจ  เม  ผาสุ  ภวิสฺสติ วสิสฺสามิ
โน  เจ  เม  ผาสุ  ภวิสฺสติ  อมุกํ  นาม อาวาสํ คมิสฺสามิ ตตฺถ เจ เม
ผาสุ  ภวิสฺสติ  วสิสฺสามิ  โน  เจ  เม  ผาสุ ภวิสฺสติ อมุกํ นาม อาวาสํ
คมิสฺสามิ  ตตฺถ  เจ  เม ผาสุ ภวิสฺสติ วสิสฺสามิ โน เจ เม ผาสุ ภวิสฺสติ
ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  ตสฺส  พหิสีมคตสฺส  เอวํ  โหติ  เนวิมํ จีวรํ กาเรสฺสํ น
ปจฺเจสฺสนฺติ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน สนฺนิฏฺฐานนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     {๑๒๕.๒}   ภิกฺขุ  อตฺถตกฐิโน  ผาสุวิหาริโก  จีวรํ อาทาย ปกฺกมติ
อมุกํ  นาม  อาวาสํ  คมิสฺสามิ  ตตฺถ  เจ  เม  ผาสุ  ภวิสฺสติ วสิสฺสามิ
โน  เจ  เม  ผาสุ  ภวิสฺสติ  อมุกํ  นาม อาวาสํ คมิสฺสามิ ตตฺถ เจ เม
ผาสุ   ภวิสฺสติ   วสิสฺสามิ   โน  เจ  เม  ผาสุ  ภวิสฺสติ  อมุกํ  นาม
อาวาสํ    คมิสฺสามิ    ตตฺถ   เจ   เม   ผาสุ   ภวิสฺสติ   วสิสฺสามิ
โน   เจ   เม   ผาสุ   ภวิสฺสติ   ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  ตสฺส  พหิสีมคตสฺส
เอวํ   โหติ   อิเธวิมํ   จีวรํ   กาเรสฺสํ   น   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ  โส
ตํ   จีวรํ   กาเรติ   ฯ   ตสฺส  ตํ  จีวรํ  กยิรมานํ  นสฺสติ  ฯ  ตสฺส
ภิกฺขุโน นาสนนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     {๑๒๕.๓}   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   ผาสุวิหาริโก   จีวรํ   อาทาย
ปกฺกมติ   อมุกํ   นาม   อาวาสํ   คมิสฺสามิ   ตตฺถ   เจ   เม  ผาสุ
ภวิสฺสติ   วสิสฺสามิ  โน  เจ  เม  ผาสุ  ภวิสฺสติ  อมุกํ  นาม  อาวาสํ
คมิสฺสามิ  ตตฺถ  เจ  เม  ผาสุ  ภวิสฺสติ  วสิสฺสามิ  โน  เจ  เม ผาสุ
ภวิสฺสติ  อมุกํ  นาม  อาวาสํ  คมิสฺสามิ  ตตฺถ  เจ  เม  ผาสุ  ภวิสฺสติ
วสิสฺสามิ  โน  เจ  เม  ผาสุ  ภวิสฺสติ  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ  โส พหิสีมคโต
ตํ   จีวรํ   กาเรติ  ฯ  โส  กตจีวโร  ปจฺเจสฺสํ  ปจฺเจสฺสนฺติ  พหิทฺธา
กฐินุทฺธารํ วีตินาเมติ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน สีมาติกฺกนฺติโก กฐินุทฺธาโร ฯ
     {๑๒๕.๔}   ภิกฺขุ   อตฺถตกฐิโน   ผาสุวิหาริโก   จีวรํ   อาทาย
ปกฺกมติ  อมุกํ  นาม  อาวาสํ  คมิสฺสามิ  ตตฺถ  เจ  เม  ผาสุ  ภวิสฺสติ
วสิสฺสามิ  โน  เจ  เม  ผาสุ  ภวิสฺสติ  อมุกํ  นาม  อาวาสํ  คมิสฺสามิ
ตตฺถ  เจ  เม  ผาสุ  ภวิสฺสติ  วสิสฺสามิ  โน  เจ  เม  ผาสุ  ภวิสฺสติ
อมุกํ   นาม   อาวาสํ   คมิสฺสามิ   ตตฺถ   เจ   เม   ผาสุ  ภวิสฺสติ
วสิสฺสามิ   โน   เจ   เม   ผาสุ   ภวิสฺสติ   ปจฺเจสฺสนฺติ   ฯ   โส
พหิสีมคโต  ตํ  จีวรํ  กาเรติ  ฯ  โส  กตจีวโร  ปจฺเจสฺสํ  ปจฺเจสฺสนฺติ
สมฺภุณาติ กฐินุทฺธารํ ฯ ตสฺส ภิกฺขุโน สห ภิกฺขูหิ กฐินุทฺธาโร ฯ
                        ผาสุวิหารปญฺจกํ นิฏฺฐิตํ ฯ
     [๑๒๖]   เทฺวเม  ภิกฺขเว  กฐินสฺส  ปลิโพธา  เทฺว  อปลิโพธา ฯ
กตเม   จ   ภิกฺขเว   เทฺว   กฐินสฺส   ปลิโพธา  ฯ  อาวาสปลิโพโธ
จ   จีวรปลิโพโธ   จ   ฯ  กถญฺจ  ภิกฺขเว  อาวาสปลิโพโธ  โหติ  ฯ
อิธ   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ  วสติ  วา  ตสฺมึ  อาวาเส  สาเปกฺโข  ๑-  วา
ปกฺกมติ    ปจฺเจสฺสนฺติ    ฯ   เอวํ   โข   ภิกฺขเว   อาวาสปลิโพโธ
โหติ  ฯ  กถญฺจ  ภิกฺขเว  จีวรปลิโพโธ  โหติ  ฯ  อิธ  [๒]-  ภิกฺขเว
ภิกฺขุโน   จีวรํ   อกตํ   วา   โหติ   วิปฺปกตํ   วา   จีวราสา   วา
อนุปจฺฉินฺนา   ฯ   เอวํ   โข   ภิกฺขเว  จีวรปลิโพโธ  โหติ  ฯ  อิเม
โข ภิกฺขเว เทฺว กฐินสฺส ปลิโพธา ฯ
     {๑๒๖.๑}   กตเม   จ   ภิกฺขเว  เทฺว  กฐินสฺส  อปลิโพธา  ฯ
อาวาสาปลิโพโธ    จ    จีวราปลิโพโธ    จ   ฯ   กถญฺจ   ภิกฺขเว
อาวาสาปลิโพโธ   โหติ   ฯ   อิธ   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   ปกฺกมติ  ตมฺหา
อาวาสา   จตฺเตน   วนฺเตน  มุตฺเตน  อนเปกฺเขน  น  ปจฺเจสฺสนฺติ  ฯ
เอวํ   โข   ภิกฺขเว   อาวาสาปลิโพโธ   โหติ   ฯ   กถญฺจ  ภิกฺขเว
จีวราปลิโพโธ   โหติ  ฯ  อิธ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน  จีวรํ  กตํ  วา  โหติ
นฏฺฐํ   วา   วินฏฺฐํ   วา   ทฑฺฒํ  วา  จีวราสา  วา  อุปฺปจฺฉินฺนา  ฯ
เอวํ  โข  ภิกฺขเว  จีวราปลิโพโธ  โหติ  ฯ  อิเม  โข  ภิกฺขเว  เทฺว
กฐินสฺส อปลิโพธาติ ฯ
                      กฐินกฺขนฺธกํ นิฏฺฐิตํ สตฺตมํ ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. สี. สาเปโข ฯ  โป. ปน ฯ
อิมมฺหิ ขนฺธเก วตฺถู โทฬส ๑- เปยฺยาลมุขานิ เอกํ สตํ อฏฺฐารส ๒- ฯ
                                   ----------
                                  ตสฺสุทฺทานํ ฯ
     [๑๒๗]   ตึส ปาเฐยฺยกา ๓- ภิกฺขู        สาเกตุกฺกณฺฐิตา วสุํ
        วสฺสํ วุตฺโถกปุณฺเณหิ                 อาคมุํ ชินทสฺสนํ
        อิทํ วตฺถุ ๔- กฐินสฺส                  กปฺปิสฺสนฺติ จ ปญฺจกา
        อนามนฺตา อสมาจารา ๕-          ตเถว คณโภชนํ
        ยาวทตฺถญฺจ อุปฺปาโท               อตฺถตานํ ภวิสฺสติ ฯ
        ญตฺติ เอวตฺถตญฺเจว                  เอวญฺเจว อนตฺถตํ
        อุลฺลิขิ โธวนา เจว                     วิจารณญฺจ เฉทนํ
        พนฺธโนวฏฺฏิกณฺฑูส- ๖-            ทฬฺหิกมฺมานุวาติกา
        ปริภณฺฑํ โอวฏฺเฏยฺยํ                  มทฺทนา นิมิตฺตกถา
        กุกฺกุ สนฺนิธิ นิสฺสคฺคิ                  นกปฺปญฺญตฺร เต ตโย
        อญฺญตฺร ปญฺจาติเรเก                สญฺฉินฺเนน สมณฺฑลี
        นาญฺญตฺร ๗- ปุคฺคลา สมฺมา      นิสฺสีมฏฺโฐนุโมทติ
        กฐินํ อนตฺถตํ ๘- โหติ                เอวํ พุทฺเธน เทสิตํ
        อหตกปฺปปิโลติ-                       ปํสุปาปณิกาย จ
        อนิมิตฺตาปริกถา                       อกุกฺกุ อสนฺนิธิ จ
        อนิสฺสคฺคิ กปฺปกเต                    ตถา ติจีวเรน จ
        ปญฺจเก วาติเรเก วา                  ฉินฺเน สมณฺฑลีกเต
@เชิงอรรถ:  โป. โสฬส ฯ  โป. อฏฺฐารสนยานิ ฯ  โป. ปาเวยฺยกา ฯ  โป. ม. ยุ.
@วตฺถุํ ฯ  โป. สมาทตฺตา ฯ  โป. ม. ยุ. -กณฺฑูก ฯ  โป. อญฺญตฺตร ฯ
@ โป. อตฺถตํ ฯ
       ปุคฺคลสฺสตฺถรา สมฺมา                สีมฏฺโฐ อนุโมทติ
       เอวํ กฐินตฺถรณํ                         อุพฺภารสฺสฏฺฐมาติกา
       ปกฺกมนนฺติ นฏฺฐานํ                   สนฺนิฏฺฐานญฺจ นาสนํ
       สวนํ อาสาวจฺเฉทิ                       สีมาสอุพฺภรฏฺฐมี ๑-
       กตจีวรมาทาย                           น ปจฺเจสฺสนฺติ คจฺฉติ
       ตสฺส ตํ กฐินุทฺธาโร                     โหติ ปกฺกมนนฺติโก
       อาทาย จีวรํ ยาติ                        นิสฺสีเม อิธ จินฺตยิ
       กาเรสฺสํ น ปจฺเจสฺสนฺติ                นิฏฺฐาเน กฐินุทฺธโร ๒- ฯ
       อาทาย นิสฺสีมํ เนว                     น ปจฺเจสฺสนฺติ มานโส
       ตสฺส ตํ กฐินุทฺธาโร                     สนฺนิฏฺฐานนฺติโก ภเว
       อาทาย จีวรํ ยาติ                        นิสฺสีเม อิธ จินฺตยิ
       กาเรสฺสํ น ปจฺเจสฺสนฺติ                กยิรนฺตสฺส นสฺสติ
       ตสฺส ตํ กฐินุทฺธาโร                     ภวติ นาสนนฺติโก
       อาทาย ยาติ ปจฺเจสฺสํ                 พหิ กาเรติ จีวรํ
       กตจีวโร ๓- สุณาติ                     อุพฺภตํ กฐินํ ตหึ
       ตสฺส ตํ กฐินุทฺธาโร                     ภวติ สวนนฺติโก
       อาทาย ยาติ ปจฺเจสฺสํ                 พหิ กาเรติ จีวรํ
       กตจีวโร พหิทฺธา                        นาเมติ กฐินุทฺธรํ
       ตสฺส ตํ กฐินุทฺธาโร                     สีมาติกฺกนฺติโก ภเว
       อาทาย ยาติ ปจฺเจสฺสํ                 พหิ กาเรติ จีวรํ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. สีมสฺสอุพฺภรฏฺฐมี ฯ  โป. ม. ยุ. กฐินุทฺธาโร ฯ  โป. ยุ. จีวรกโต ฯ
@ม. จีวรํกโต ฯ
       กตจีวโร ปจฺเจสฺสํ                       สมฺโภติ กฐินุทฺธรํ ๑-
       ตสฺส ตํ กฐินุทฺธาโร                     สห ภิกฺขูหิ ชายติ
       อาทาย จ สมาทาย ๒-               สตฺต สตฺต วิธี ภเว ๓-
       ปกฺกมนนฺติกา นตฺถิ                   ฉกฺเก วิปฺปกเต ๔- คติ
       อาทาย นิสฺสีมคตํ                      กาเรสฺสํ อิติ ชายติ
       นิฏฺฐานํ สนฺนิฏฺฐานญฺจ               นาสนญฺจ อิเม ตโย
       อาทาย น ปจฺเจสฺสนฺติ                พหิสีเม กโรมิติ
       นิฏฺฐานํ สนฺนิฏฺฐานมฺปิ               นาสนมฺปิ อิทนฺตโย
       อนธิฏฺฐิเตน เนวสฺส                    เหฏฺฐา ตีณิ นยา วิธี
       อาทาย ยาติ ปจฺเจสฺสํ                 พหิสีเม ๕- กโรมิติ
       น ปจฺเจสฺสนฺติ กาเรติ                  นิฏฺฐาเน กฐินุทฺธโร
       สนฺนิฏฺฐานํ นาสนญฺจ                 สวนํ สีมติกฺกมา
       สห ภิกฺขูหิ ชาเยถ                      เอวํ ปณฺณรสํ คติ
       สมาทาย วิปฺปกตา                     สมาทาย ปุนา ตถา
       อิเม เต จตุโร วารา                     สพฺเพ ปณฺณรสา วิธี
       อนาสาย จ อาสาย                    กรณีโย จ เต ตโย
       นยโต ตํ วิชาเนยฺย                     ตโย ทฺวาทส ทฺวาทส
       อปวิลายมาเนว ๖-                    ผาสุ ปญฺจวิธี ๗- ตหึ
       ปลิโพธาปลิโพธา                      อุทฺทานํ นยโต กตนฺติ ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. กฐินุทฺธารํ ฯ  ม. ยุ. อาทาย สมาทาย จ ฯ  ม. ยุ. คติ ฯ  ยุ.
@ฉจฺจา วิปฺปกตา ฯ  โป. ม. ยุ. พหิสีมํ ฯ  โป. อปวินยมาเนว ฯ ม. อปวิลานา
@น เวตฺถ ฯ ยุ. อปจินนา น เวตฺถ ฯ  ม. ปญฺจวิธา ฯ
                               จีวรกฺขนฺธกํ
     [๑๒๘]   เตน  สมเยน  พุทฺโธ  ภควา  ราชคเห  วิหรติ เวฬุวเน
กลนฺทกนิวาเป  ฯ  เตน  โข  ปน สมเยน เวสาลี อิทฺธา เจว โหติ ผีตา
จ   พหุชนา   อากิณฺณมนุสฺสา   สุภิกฺขา   จ  สตฺต  จ  ปาสาทสหสฺสานิ
สตฺต  จ  ปาสาทสตานิ  สตฺต  จ  ปาสาทา  สตฺต  จ  กูฏาคารสหสฺสานิ
สตฺต  จ  กูฏาคารสตานิ  สตฺต  จ  กูฏาคารานิ  สตฺต จ อารามสหสฺสานิ
สตฺต  จ  อารามสตานิ  สตฺต  จ  อารามา ๑- สตฺต จ โปกฺขรณีสหสฺสานิ
สตฺต   จ   โปกฺขรณีสตานิ  สตฺต  จ  โปกฺขรณิโย  อมฺพปาลี  จ  คณิกา
อภิรูปา    โหติ    ทสฺสนียา    ปาสาทิกา   ปรมาย   วณฺณโปกฺขรตาย
สมนฺนาคตา  ปทกฺขา  ๒-  นจฺเจ  จ คีเต จ วาทิเต จ อภิสฏา อตฺถิกานํ
อตฺถิกานํ  มนุสฺสานํ  ปญฺญาสาย  จ  รตฺตึ  คจฺฉติ  ฯ  ตาย  จ  เวสาลี
ภิยฺโยโส มตฺตาย อุปโสภติ ฯ
     {๑๒๘.๑}   อถโข  ราชคหโก  เนคโม  เวสาลึ อคมาสิ เกนจิเทว
กรณีเยน  ฯ  อทฺทสา โข ราชคหโก เนคโม เวสาลึ อิทฺธญฺจ ผีตญฺจ พหุชนํ
อากิณฺณมนุสฺสํ  สุภิกฺขญฺจ  สตฺต  จ  ปาสาทสหสฺสานิ  สตฺต จ ปาสาทสตานิ
สตฺต  จ  ปาสาเท  สตฺต จ กูฏาคารสหสฺสานิ สตฺต จ กูฏาคารสตานิ สตฺต
จ  กูฏาคารานิ  สตฺต  จ  อารามสหสฺสานิ  สตฺต จ อารามสตานิ สตฺต จ
อาราเม  สตฺต  จ  โปกฺขรณีสหสฺสานิ  สตฺต  จ  โปกฺขรณีสตานิ  สตฺต จ
@เชิงอรรถ:  โป. อารามานิ ฯ  ม. ยุ. ปทกฺขิณา ฯ อญฺญตฺถ อีทิสเมว ฯ
โปกฺขรณิโย     อมฺพปาลิญฺจ    คณิกํ    อภิรูปํ    ทสฺสนียํ    ปาสาทิกํ
ปรมาย   วณฺณโปกฺขรตาย  สมนฺนาคตํ  ปทกฺขํ  ๑-  นจฺเจ  จ  คีเต  จ
วาทิเต  จ  อภิสฏํ  อตฺถิกานํ  อตฺถิกานํ  มนุสฺสานํ  ปญฺญาสาย  จ  รตฺตึ
คจฺฉนฺตึ ตาย จ เวสาลึ ภิยฺโยโส มตฺตาย อุปโสภนฺตึ ๒- ฯ
     {๑๒๘.๒}   อถโข  ราชคหโก  เนคโม เวสาลิยํ ตํ กรณียํ ตีเรตฺวา
ปุนเทว  ราชคหํ  ปจฺฉาคจฺฉิ  เยน  ราชา  มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร
เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา  ราชานํ  มาคธํ  เสนิยํ  พิมฺพิสารํ  เอตทโวจ
เวสาลี  เทว  อิทฺธา  เจว  ผีตา  จ  พหุชนา  อากิณฺณมนุสฺสา  สุภิกฺขา
จ   สตฺต   จ   ปาสาทสหสฺสานิ   สตฺต   จ   ปาสาทสตานิ  สตฺต  จ
ปาสาทา  สตฺต  จ  กูฏาคารสหสฺสานิ  สตฺต  จ  กูฏาคารสตานิ  สตฺต จ
กูฏาคารา  สตฺต  จ  อารามสหสฺสานิ  สตฺต  จ  อารามสตานิ  สตฺต  จ
อารามา  สตฺต  จ  โปกฺขรณีสหสฺสานิ  สตฺต  จ  โปกฺขรณีสตานิ  สตฺต จ
โปกฺขรณิโย  อมฺพปาลี  จ  คณิกา  อภิรูปา  ทสฺสนียา  ปาสาทิกา ปรมาย
วณฺณโปกฺขรตาย  สมนฺนาคตา  ปทกฺขา  นจฺเจ  จ  คีเต  จ  วาทิเต  จ
อภิสฏา   อตฺถิกานํ   อตฺถิกานํ   มนุสฺสานํ  ปญฺญาสาย  จ  รตฺตึ  คจฺฉติ
ตาย  จ  เวสาลี  ภิยฺโยโส  มตฺตาย  อุปโสภติ  สาธุ  เทว  มยํปิ คณิกํ
วุฏฺฐาเปยฺยามาติ  ฯ  เตนหิ  ภเณ  ตาทิสึ  กุมารึ  ชานาถ ๓- ยํ ตุเมฺห
คณิกํ  วุฏฺฐาเปยฺยาถาติ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  ราชคเห  สาลวตี
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปทกฺขิณํ ฯ  ยุ. อุปโสภิตนฺติ ฯ  ยุ. ชานาหิ ฯ
นาม  กุมารี  อภิรูปา  โหติ  ทสฺสนียา ปาสาทิกา ปรมาย วณฺณโปกฺขรตาย
สมนฺนาคตา   ฯ   อถโข   ราชคหโก   เนคโม  สาลวตึ  กุมารึ  คณิกํ
วุฏฺฐาเปสิ  ฯ  อถโข  สาลวตี  คณิกา  นจิรสฺเสว  ปทกฺขา อโหสิ นจฺเจ
จ  คีเต  จ  วาทิเต  จ  อภิสฏา  อตฺถิกานํ อตฺถิกานํ มนุสฺสานํ ปฏิสเตน
จ รตฺตึ คจฺฉติ ฯ อถโข สาลวตี คณิกา นจิรสฺเสว คพฺภินี อโหสิ ฯ
     {๑๒๘.๓}   อถโข  สาลวติยา  คณิกาย  เอตทโหสิ อิตฺถี โข คพฺภินี
ปุริสานํ   อมนาปา  สเจ  มํ  โกจิ  ชานิสฺสติ  สาลวตี  คณิกา  คพฺภินีติ
สพฺโพ  เม สกฺกาโร ปริหายิสฺสติ ๑- ยนฺนูนาหํ คิลานํ ๒- ปฏิเวเทยฺยนฺติ ฯ
อถโข  สาลวตี  คณิกา  โทวาริกํ  อาณาเปสิ  มา  ภเณ  โทวาริก โกจิ
ปุริโส  ปาวิสิ  โย  จ  มํ  ปุจฺฉติ  คิลานาติ ปฏิเวเทหีติ ฯ เอวํ อยฺเยติ
โข โส โทวาริโก สาลวติยา คณิกาย ปจฺจสฺโสสิ ฯ
     {๑๒๘.๔}   อถโข  สาลวตี  คณิกา  ตสฺส  คพฺภสฺส  ปริปากมนฺวาย
ปุตฺตํ  วิชายิ  ฯ  อถโข  สาลวตี  คณิกา  ทาสึ  อาณาเปสิ หนฺท เช อิมํ
ทารกํ   กตฺตรสุปฺเป   ปกฺขิปิตฺวา   นีหริตฺวา  สงฺการกูเฏ  ฉฑฺเฑหีติ  ฯ
เอวํ  อยฺเยติ  โข  สา  ทาสี  สาลวติยา  คณิกาย ปฏิสฺสุณิตฺวา ตํ ทารกํ
กตฺตรสุปฺเป ปกฺขิปิตฺวา นีหริตฺวา สงฺการกูเฏ ฉฑฺเฑสิ ฯ
     {๑๒๘.๕}   เตน   โข  ปน  สมเยน  อภโย  นาม  ราชกุมาโร
กาลสฺเสว    ราชุปฏฺฐานํ    คจฺฉนฺโต   อทฺทส   ตํ   ทารกํ   กาเกหิ
@เชิงอรรถ:  ภิชฺชิสฺสตีติปิ ปาโฐ ฯ  ยุ. คิลานาติ ฯ
สมฺปริกิณฺณํ    ทิสฺวาน    มนุสฺเส    ปุจฺฉิ    กิเมตํ    ภเณ   กาเกหิ
สมฺปริกิณฺณนฺติ  ฯ  ทารโก  เทวาติ  ฯ  ชีวติ  ภเณติ  ฯ ชีวติ เทวาติ ฯ
เตนหิ   ภเณ   ตํ   ทารกํ   อมฺหากํ  อนฺเตปุรํ  เนตฺวา  ธาตีนํ  เทถ
โปเสตุนฺติ  ฯ  เอวํ  เทวาติ  โข  เต  มนุสฺสา  อภยสฺส  ราชกุมารสฺส
ปฏิสฺสุณิตฺวา   ตํ   ทารกํ   อภยสฺส   ราชกุมารสฺส   อนฺเตปุรํ  เนตฺวา
ธาตีนํ   อทํสุ   โปเสถาติ  ฯ  ตสฺส  ชีวตีติ  ๑-  ชีวโกติ  นามํ  อกํสุ
กุมาเรน   โปสาปิโตติ   โกมารภจฺโจติ  นามํ  อกํสุ  ฯ  อถโข  ชีวโก
โกมารภจฺโจ นจิรสฺเสว วิญฺญุตํ ปาปุณิ ฯ
     {๑๒๘.๖}   อถโข   ชีวโก  โกมารภจฺโจ  เยน อภโย ราชกุมาโร
เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   อภยํ   ราชกุมารํ   เอตทโวจ   กา  เม
เทว  มาตา  โก  ปิตาติ  ฯ  อหํปิ  โข เต ภเณ ชีวก มาตรํ น ชานามิ
อปิจาหํ   เต  ปิตา  ตฺวํ  ๒-  มยาปิ  โปสาปิโตติ  ฯ  อถโข  ชีวกสฺส
โกมารภจฺจสฺส  เอตทโหสิ  อิมานิ  โข  ราชกุลานิ  น  สุกรานิ อสิปฺเปน
อุปชีวิตุํ ยนฺนูนาหํ สิปฺปํ สิกฺเขยฺยนฺติ ฯ
     [๑๒๙]   เตน   โข   ปน   สมเยน  ตกฺกสิลายํ  ทิสาปาโมกฺโข
เวชฺโช   ปฏิวสติ   ฯ   อถโข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  อภยํ  ราชกุมารํ
อนาปุจฺฉา    เยน    ตกฺกสิลา    เตน   ปกฺกามิ   อนุปุพฺเพน   เยน
ตกฺกสิลา    เยน    โส    เวชฺโช   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ตํ
เวชฺชํ   เอตทโวจ   อิจฺฉามหํ   อาจริย   สิปฺปํ   สิกฺขิตุนฺติ  ฯ  เตนหิ
@เชิงอรรถ:  ม. อยํ ปาโฐ นทิสฺสติ ฯ  ยุ. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ
ภเณ  ชีวก  สิกฺขสฺสูติ  ฯ  อถโข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  พหุญฺจ  คณฺหาติ
ลหุญฺจ   คณฺหาติ  สุฏฺฐุ  ๑-  จ  อุปธาเรติ  คหิตญฺจสฺส  น  ปมุสฺสติ  ฯ
อถโข   ชีวกสฺส  โกมารภจฺจสฺส  สตฺตนฺนํ  วสฺสานํ  อจฺจเยน  เอตทโหสิ
อหํ  โข  พหุญฺจ  คณฺหามิ  ลหุญฺจ  คณฺหามิ  สุฏฺฐุ  จ  อุปธาเรมิ คหิตญฺจ
เม   น  ปมุสฺสติ  สตฺต  จ  เม  วสฺสานิ  อธียนฺตสฺส  นยิมสฺส  สิปฺปสฺส
อนฺโต ปญฺญายติ กทา อิมสฺส สิปฺปสฺส อนฺโต ปญฺญายิสฺสตีติ ฯ
     {๑๒๙.๑}   อถโข ชีวโก โกมารภจฺโจ เยน โส เวชฺโช เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา  ตํ  เวชฺชํ  เอตทโวจ  อหํ  โข  อาจริย  พหุญฺจ  คณฺหามิ
ลหุญฺจ   คณฺหามิ  สุฏฺฐุ  จ  อุปธาเรมิ  คหิตญฺจ  เม  น  ปมุสฺสติ  สตฺต
จ   เม  วสฺสานิ  อธียนฺตสฺส  นยิมสฺส  สิปฺปสฺส  อนฺโต  ปญฺญายติ  กทา
อิมสฺส   สิปฺปสฺส   อนฺโต  ปญฺญายิสฺสตีติ  ฯ  เตนหิ  ภเณ  ชีวก  ขนิตฺตึ
อาทาย    ตกฺกสิลาย   สมนฺตา   โยชนํ   อาหิณฺฑิตฺวา   ๒-   ยงฺกิญฺจิ
อเภสชฺชํ   ปสฺเสยฺยาสิ  ตํ  อาหราติ  ฯ  เอวํ  อาจริยาติ  โข  ชีวโก
โกมารภจฺโจ    ตสฺส    เวชฺชสฺส    ปฏิสฺสุณิตฺวา    ขนิตฺตึ    อาทาย
ตกฺกสิลาย สมนฺตา โยชนํ อาหิณฺฑนฺโต น กิญฺจิ อเภสชฺชํ อทฺทส ฯ
     {๑๒๙.๒}   อถโข ชีวโก โกมารภจฺโจ เยน โส เวชฺโช เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา    ตํ    เวชฺชํ    เอตทโวจ    อาหิณฺฑนฺโตมฺหิ   อาจริย
ตกฺกสิลาย    สมนตา   โยชนํ   น   กิญฺจิ   อเภสชฺชํ   อทฺทสนฺติ   ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สุฏฺฐุํ ฯ  ม. ยุ. อาหิณฺฑนฺโต ฯ
สิกฺขิโตสิ   ๑-   ภเณ   ชีวก   อลนฺเต   เอตฺตกํ  ชีวิกายาติ  ชีวกสฺส
โกมารภจฺจสฺส    ปริตฺตํ    ปาเถยฺยํ    ปาทาสิ   ฯ   อถโข   ชีวโก
โกมารภจฺโจ   ตํ   ปริตฺตํ   ปาเถยฺยํ   อาทาย   เยน  ราชคหํ  เตน
ปกฺกามิ   ฯ   อถโข   ชีวกสฺส   โกมารภจฺจสฺส   ตํ  ปริตฺตํ  ปาเถยฺยํ
อนฺตรามคฺเค    สาเกเต    ปริกฺขยํ   อคมาสิ   ฯ   อถโข   ชีวกสฺส
โกมารภจฺจสฺส   เอตทโหสิ   อิเม   โข   มคฺคา  กนฺตารา  อปฺโปทกา
อปฺปภกฺขา    น   สุกรา   อปาเถยฺเยน   คนฺตุํ   ยนฺนูนาหํ   ปาเถยฺยํ
ปริเยเสยฺยนฺติ ฯ
     [๑๓๐]   เตน  โข  ปน สมเยน สาเกเต เสฏฺฐิภริยาย สตฺตวสฺสิโก
สีสาพาโธ   โหติ   ฯ   พหู  มหนฺตา  มหนฺตา  ทิสาปาโมกฺขา  เวชฺชา
อาคนฺตฺวา   ติกิจฺฉนฺตา   ๒-   นาสกฺขึสุ   อโรคํ   กาตุํ   พหุํ  หิรญฺญํ
อาทาย   อคมํสุ   ฯ   อถโข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  สาเกตํ  ปวิสิตฺวา
มนุสฺเส   ปุจฺฉิ   โก   ภเณ   คิลาโน   กํ   ติกิจฺฉามีติ  ฯ  เอติสฺสา
อาจริย    เสฏฺฐิภริยาย    สตฺตวสฺสิโก    สีสาพาโธ   คจฺฉ   อาจริย
เสฏฺฐิภริยํ    ติกิจฺฉาหีติ    ฯ   อถโข   ชีวโก   โกมารภจฺโจ   เยน
เสฏฺฐิสฺส      คหปติสฺส     นิเวสนํ     เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา
โทวาริกํ   อาณาเปสิ   คจฺฉ   ภเณ   โทวาริก   เสฏฺฐิภริยาย  ปาวท
เวชฺโช   อยฺเย   อาคโต   โส   ตํ   ทฏฺฐุกาโมติ  ฯ  เอวมาจริยาติ
โข   โส   โทวาริโก   ชีวกสฺส   โกมารภจฺจสฺส   ปฏิสฺสุณิตฺวา   เยน
เสฏฺฐิภริยา    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    เสฏฺฐิภริยํ    เอตทโวจ
@เชิงอรรถ:  ม. สุสิกฺขิโตสิ ฯ  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
เวชฺโช  อยฺเย  อาคโต  โส  ตํ  ทฏฺฐุกาโมติ  ฯ  กีทิโส ภเณ โทวาริก
เวชฺโชติ  ฯ  ทหรโก  อยฺเยติ  ฯ  อลํ  ภเณ  โทวาริก  กึ เม ทหรโก
เวชฺโช   กริสฺสติ   พหู   มหนฺตา   มหนฺตา   ทิสาปาโมกฺขา   เวชฺชา
อาคนฺตฺวา   ติกิจฺฉนฺตา   ๑-   นาสกฺขึสุ   อโรคํ   กาตุํ   พหุํ  หิรญฺญํ
อาทาย อคมํสูติ ฯ
     {๑๓๐.๑}   อถโข   โส  โทวาริโก  เยน  ชีวโก  โกมารภจฺโจ
เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา     ชีวกํ     โกมารภจฺจํ     เอตทโวจ
เสฏฺฐิภริยา   อาจริย  เอวมาห  อลํ  ภเณ  โทวาริก  กึ  เม  ทหรโก
เวชฺโช   กริสฺสติ   พหู   มหนฺตา   มหนฺตา   ทิสาปาโมกฺขา   เวชฺชา
อาคนฺตฺวา   ติกิจฺฉนฺตา   ๒-   นาสกฺขึสุ   อโรคํ   กาตุํ   พหุํ  หิรญฺญํ
อาทาย   อคมํสูติ   ฯ   คจฺฉ   ภเณ   โทวาริก  เสฏฺฐิภริยาย  ปาวท
เวชฺโช   อยฺเย  เอวมาห  มา  กิร  อยฺเย  ปุเร  กิญฺจิ  อทาสิ  ยทา
อโรคา   อโหสิ   ตทา   ยํ   อิจฺเฉยฺยาสิ  ตํ  ทชฺเชยฺยาสีติ  ฯ  เอวํ
อาจริยาติ     โข     โส    โทวาริโก    ชีวกสฺส    โกมารภจฺจสฺส
ปฏิสฺสุณิตฺวา     เยน     เสฏฺฐิภริยา     เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา
เสฏฺฐิภริยํ   เอตทโวจ   เวชฺโช   อยฺเย   เอวมาห  มา  กิร  อยฺเย
ปุเร   กิญฺจิ   อทาสิ  ยทา  อโรคา  อโหสิ  ตทา  ยํ  อิจฺเฉยฺยาสิ  ตํ
ทชฺเชยฺยาสีติ   ฯ   เตนหิ   ภเณ   โทวาริก   เวชฺโช  อาคจฺฉตูติ  ฯ
เอวํ    อยฺเยติ   โข   โส   โทวาริโก   เสฏฺฐิภริยาย   ปฏิสฺสุณิตฺวา
เยน      ชีวโก      โกมารภจฺโจ     เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา
ชีวกํ     โกมารภจฺจํ     เอตทโวจ     เสฏฺฐิภริยา    ตํ    อาจริย
@เชิงอรรถ: ๑-๒ ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
ปกฺโกสตีติ    ฯ   อถโข   ชีวโก   โกมารภจฺโจ   เยน   เสฏฺฐิภริยา
เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    เสฏฺฐิภริยาย    วิการํ    สลฺลกฺเขตฺวา
เสฏฺฐิภริยํ   เอตทโวจ   ปสเตน   เม   อยฺเย   สปฺปินา  อตฺโถติ  ฯ
อถโข   เสฏฺฐิภริยา   ชีวกสฺส  โกมารภจฺจสฺส  ปสตํ  สปฺปึ  ทาเปสิ  ฯ
อถโข    ชีวโก    โกมารภจฺโจ   ตํ   ปสตํ   สปฺปึ   นานาเภสชฺเชหิ
นิปฺปจิตฺวา    เสฏฺฐิภริยํ    มญฺจเก    อุตฺตานํ    นิปชฺชาเปตฺวา   ๑-
นตฺถุโต   อทาสิ   ฯ   อถโข   ตํ   สปฺปึ  ๒-  นตฺถุโต  ทินฺนํ  มุขโต
อุคฺคจฺฉิ   ฯ   อถโข   เสฏฺฐิภริยา  ตํ  ๓-  ปฏิคฺคเห  นุฏฺฐุหิตฺวา  ๔-
ทาสึ อาณาเปสิ หนฺท เช อิมํ สปฺปึ ปิจุนา คณฺหาหีติ ฯ
     {๑๓๐.๒}   อถโข   ชีวกสฺส  โกมารภจฺจสฺส  เอตทโหสิ  อจฺฉริยํ
วต   โภ   ๕-  ยาว  ลูขายํ  ฆรณี  ยตฺร  หิ  นาม  อิมํ  ฉฑฺฑนียธมฺมํ
สปฺปึ   ปิจุนา   คาหาเปสฺสติ   พหุกานิ   จ   เม  มหคฺฆานิ  มหคฺฆานิ
เภสชฺชานิ    อุปคตานิ    กิมฺปิมายํ   กญฺจิ   เทยฺยธมฺมํ   ทสฺสตีติ   ฯ
อถโข    [๖]-    เสฏฺฐิภริยา    ชีวกสฺส    โกมารภจฺจสฺส    วิการํ
สลฺลกฺเขตฺวา   ชีวกํ   โกมารภจฺจํ   เอตทโวจ   กิสฺส   ตฺวํ   อาจริย
วิมโนสีติ  ฯ  อิธ  เม  เอตทโหสิ  อจฺฉริยํ  วต  โภ  ๕-  ยาว ลูขายํ
ฆรณี    ยตฺร    หิ    นาม    อิมํ    ฉฑฺฑนียธมฺมํ    สปฺปึ    ปิจุนา
คาหาเปสฺสติ    พหุกานิ   จ   เม   มหคฺฆานิ   มหคฺฆานิ   เภสชฺชานิ
อุปคตานิ      กิมฺปิมายํ      กญฺจิ     เทยฺยธมฺมํ     ทสฺสตีติ     ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. นิปาเตตฺวา ฯ  ม. ยุ. สปฺปิ ฯ  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
@ ม. นิฏฺฐุหิตฺวา ฯ  ม. ยุ. อิทํ ปาฐทฺวยํ น ทิสฺสติ ฯ  โป. สา ฯ
มยํ    โข   อาจริย   อาคาริกา   นาม   อุปชานาเมตสฺส   สญฺญมสฺส
วรเมตํ   สปฺปิ   ทาสานํ   วา   กมฺมกรานํ   วา   ปาทพฺภญฺชนํ   วา
ปทีปกรเณ   วา   อาสิตฺตํ   มา  ตฺวํ  อาจริย  วิมโน  อโหสิ  น  เต
เทยฺยธมฺโม   หายิสฺสตีติ  ฯ  อถโข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  เสฏฺฐิภริยาย
สตฺตวสฺสิกํ   สีสาพาธํ   เอเกเนว   นตฺถุกมฺเมน   อปกฑฺฒิ   ฯ  อถโข
เสฏฺฐิภริยา    อโรคา    สมานา   ชีวกสฺส   โกมารภจฺจสฺส   จตฺตาริ
สหสฺสานิ   ปาทาสิ   ฯ   ปุตฺโต  มาตา  เม  อโรคา  ฐิตาติ  จตฺตาริ
สหสฺสานิ   ปาทาสิ   ฯ   สุณิสา   สสฺสู  เม  อโรคา  ฐิตาติ  จตฺตาริ
สหสฺสานิ  ปาทาสิ  ฯ  เสฏฺฐี  คหปติ  ภริยา  เม อโรคา ฐิตาติ จตฺตาริ
สหสฺสานิ ปาทาสิ ทาสญฺจ ทาสิญฺจ อสฺสรถญฺจ อทาสิ ๑- ฯ
     {๑๓๐.๓}   อถโข   ชีวโก   โกมารภจฺโจ  ตานิ  โสฬสสหสฺสานิ
อาทาย    ทาสญฺจ    ทาสิญฺจ    อสฺสรถญฺจ    เยน   ราชคหํ   เตน
ปกฺกามิ    อนุปุพฺเพน    เยน   ราชคหํ   เยน   อภโย   ราชกุมาโร
เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    อภยํ    ราชกุมารํ    เอตทโวจ   อิทํ
เม   เทว   ปฐมกมฺมํ   โสฬสสหสฺสานิ  ทาโส  จ  ทาสี  จ  อสฺสรโถ
จ   ปฏิคฺคณฺหาตุ   เม   เทโว   โปสาวนิกนฺติ   ฯ   อลํ  ภเณ  ชีวก
ตุยฺหํเยว  ๒-  โหตุ  อมฺหากญฺจ  ๓-  อนฺเตปุเร  นิเวสนํ  มาเปหีติ  ฯ
เอวํ   เทวาติ   โข   ชีวโก   โกมารภจฺโจ   อภยสฺส   ราชกุมารสฺส
ปฏิสฺสุณิตฺวา อภยสฺส ราชกุมารสฺส อนฺเตปุเร นิเวสนํ มาเปสิ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ  ยุ. ตุเยฺหว ฯ  อมฺหากญฺเญว ฯ
     [๑๓๑]   เตน   โข   ปน  สมเยน  รญฺโญ  มาคธสฺส  เสนิยสฺส
พิมฺพิสารสฺส   ภคนฺทลาพาโธ  โหติ  ฯ  สาฏกา  โลหิเตน  มกฺขิยนฺติ  ฯ
เทวิโย    ทิสฺวา    อุปฺผณฺเฑนฺติ   อุตุนีทานิ   เทโว   ปุปฺผํ   เทวสฺส
อุปฺปนฺนํ   นจิรสฺเสว   ๑-  เทโว  วิชายิสฺสตีติ  ฯ  เตน  ราชา  มงฺกุ
โหติ  ฯ  อถโข  ราชา  มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร  อภยํ  ราชกุมารํ
เอตทโวจ  มยฺหํ  โข  ภเณ  อภย  ตาทิโส  อาพาโธ  สาฏกา โลหิเตน
มกฺขิยนฺติ    เทวิโย   ทิสฺวา   อุปฺผณฺเฑนฺติ   อุตุนีทานิ   เทโว   ปุปฺผํ
เทวสฺส   อุปฺปนฺนํ   นจิรสฺเสว   ๒-   เทโว  วิชายิสฺสตีติ  อิงฺฆ  ภเณ
อภย   ตาทิสํ   เวชฺชํ   ชานาหิ  โย  มํ  ติกิจฺเฉยฺยาติ  ฯ  อยํ  เทว
อมฺหากํ   ชีวโก   เวชฺโช  ตรุโณ  ภทฺรโก  โส  เทวํ  ติกิจฺฉิสฺสตีติ  ฯ
เตนหิ ภเณ อภย ชีวกํ เวชฺชํ อาณาเปหิ โส มํ ติกิจฺฉิสฺสตีติ ฯ
     {๑๓๑.๑}   อถโข  อภโย  ราชกุมาโร ชีวกํ โกมารภจฺจํ อาณาเปสิ
คจฺฉ   ภเณ  ชีวก  ราชานํ  ติกิจฺฉาหีติ  ฯ  เอวํ  เทวาติ  โข  ชีวโก
โกมารภจฺโจ     อภยสฺส     ราชกุมารสฺส     ปฏิสฺสุณิตฺวา     นเขน
เภสชฺชํ    อาทาย    เยน    ราชา   มาคโธ   เสนิโย   พิมฺพิสาโร
เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    ราชานํ    มาคธํ    เสนิยํ   พิมฺพิสารํ
เอตทโวจ   อาพาธํ   เต   เทว   ปสฺสามีติ   ๓-  ฯ  อถโข  ชีวโก
โกมารภจฺโจ      รญฺโญ      มาคธสฺส     เสนิยสฺส     พิมฺพิสารสฺส
ภคนฺทลาพาธํ   เอเกเนว   อาเลเปน   อปกฑฺฒิ   ฯ   อถโข   ราชา
@เชิงอรรถ: ๑-๒ โป. ม. นจีรํ ฯ  ยุ. อาพาธํ เทว ปสฺสามาติ ฯ
มาคโธ   เสนิโย   พิมฺพิสาโร   อโรโค   สมาโน   ปญฺจ   อิตฺถีสตานิ
สพฺพาลงฺการํ      วิภูสาเปตฺวา     ๑-     โอมุญฺจาเปตฺวา     ปุญฺชํ
การาเปตฺวา  ชีวกํ  โกมารภจฺจํ  เอตทโวจ  เอตํ  ภเณ  ชีวก  ปญฺจนฺนํ
อิตฺถีสตานํ   สพฺพาลงฺการํ   ตุยฺหํ   โหตูติ  ฯ  อลํ  เทว  อธิการํ  เม
เทโว   สรตูติ  ฯ  เตนหิ  ภเณ  ชีวก  มํ  อุปฏฺฐห  ๒-  อิตฺถาคารญฺจ
พุทฺธปฺปมุขํ  ภิกฺขุสงฺฆญฺจาติ  ฯ  เอวํ  เทวาติ  โข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ
รญฺโญ มาคธสฺส เสนิยสฺส พิมฺพิสารสฺส ปจฺจสฺโสสิ ฯ
     [๑๓๒]   เตน  โข  ปน  สมเยน ราชคหกสฺส เสฏฺฐิสฺส สตฺตวสฺสิโก
สีสาพาโธ   โหติ   ฯ   พหู  มหนฺตา  มหนฺตา  ทิสาปาโมกฺขา  เวชฺชา
อาคนฺตฺวา   ติกิจฺฉนฺตา   นาสกฺขึสุ   อโรคํ  กาตุํ  พหุํ  หิรญฺญํ  อาทาย
อคมํสุ   ฯ   อปิจ  เวชฺเชหิ  ปจฺจกฺขาโต  โหติ  ฯ  เอกจฺเจ  เวชฺชา
เอวมาหํสุ   ปญฺจมํ  ทิวสํ  เสฏฺฐี  คหปติ  กาลํ  กริสฺสตีติ  ฯ  เอกจฺเจ
เวชฺชา เอวมาหํสุ สตฺตมํ ทิวสํ เสฏฺฐี คหปติ กาลํ กริสฺสตีติ ฯ
     {๑๓๒.๑}   อถโข   ราชคหกสฺส  เนคมสฺส  เอตทโหสิ  อยํ  โข
เสฏฺฐี   คหปติ  พหูปกาโร  รญฺโญ  เจว  เนคมสฺส  จ  อปิจ  เวชฺเชหิ
ปจฺจกฺขาโต   เอกจฺเจ   เวชฺชา   เอวมาหํสุ   ปญฺจมํ   ทิวสํ   เสฏฺฐี
คหปติ   กาลํ   กริสฺสตีติ   เอกจฺเจ  เวชฺชา  เอวมาหํสุ  สตฺตมํ  ทิวสํ
เสฏฺฐี  คหปติ  กาลํ  กริสฺสตีติ  อยํ  จ  รญฺโญ  ชีวโก  เวชฺโช  ตรุโณ
ภทฺรโก   ยนฺนูน   มยํ   ราชานํ   ชีวกํ   เวชฺชํ   ยาเจยฺยาม  เสฏฺฐึ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ภูสาเปตฺวา ฯ  โป. ม. อุปฏฺฐาหิ ฯ
คหปตึ   ติกิจฺฉิตุนฺติ   ฯ   อถโข   ราชคหโก   เนคโม   เยน  ราชา
มาคโธ    เสนิโย   พิมฺพิสาโร   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ราชานํ
มาคธํ   เสนิยํ   พิมฺพิสารํ   เอตทโวจ   อยํ   เทว   เสฏฺฐี   คหปติ
พหูปกาโร   เทวสฺส   เจว  เนคมสฺส  จ  อปิจ  เวชฺเชหิ  ปจฺจกฺขาโต
[๑]-   เอกจฺเจ   เวชฺชา   เอวมาหํสุ   ปญฺจมํ  ทิวสํ  เสฏฺฐี  คหปติ
กาลํ   กริสฺสตีติ   เอกจฺเจ   เวชฺชา  เอวมาหํสุ  สตฺตมํ  ทิวสํ  เสฏฺฐี
คหปติ   กาลํ   กริสฺสตีติ   สาธุ   เทโว   ชีวกํ   เวชฺชํ   อาณาเปตุ
เสฏฺฐึ คหปตึ ติกิจฺฉิตุนฺติ ฯ
     {๑๓๒.๒}   อถโข   ราชา   มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร  ชีวกํ
โกมารภจฺจํ  อาณาเปสิ  คจฺฉ  ภเณ  ชีวก  เสฏฺฐึ  คหปตึ  ติกิจฺฉาหีติ ฯ
เอวํ   เทวาติ   โข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  รญฺโญ  มาคธสฺส  เสนิยสฺส
พิมฺพิสารสฺส    ปฏิสฺสุณิตฺวา    เยน    เสฏฺฐี    คหปติ    เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา    เสฏฺฐิสฺส    คหปติสฺส   วิการํ   สลฺลกฺเขตฺวา   เสฏฺฐึ
คหปตึ  เอตทโวจ  สจาหนฺตํ  คหปติ  อโรคํ  กเรยฺยํ  ๒-  กึ  เม อสฺส
เทยฺยธมฺโมติ   ฯ  สพฺพํ  สาปเตยฺยญฺจ  เต  อาจริย  โหตุ  อหญฺจ  เต
ทาโสติ   ฯ   สกฺขสิ  ปน  ตฺวํ  คหปติ  เอเกน  ปสฺเสน  สตฺต  มาเส
นิปชฺชิตุนฺติ   ฯ   สกฺโกมหํ   อาจริย   เอเกน   ปสฺเสน  สตฺต  มาเส
นิปชฺชิตุนฺติ  ฯ  สกฺขสิ  ปน  ตฺวํ  คหปติ  ทุติเยน  ปสฺเสน  สตฺต  มาเส
นิปชฺชิตุนฺติ   ฯ   สกฺโกมหํ   อาจริย   ทุติเยน   ปสฺเสน  สตฺต  มาเส
@เชิงอรรถ:  โป. โหติ ฯ  ยุ. อโรคาเปยฺยํ ฯ
นิปชฺชิตุนฺติ   ฯ   สกฺขสิ  ๑-  ปน  ตฺวํ  คหปติ  อุตฺตาโน  สตฺต  มาเส
นิปชฺชิตุนฺติ ฯ สกฺโกมหํ อาจริย อุตฺตาโน สตฺต มาเส นิปชฺชิตุนฺติ ฯ
     {๑๓๒.๓}   อถโข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  เสฏฺฐึ  คหปตึ  มญฺจเก
นิปชฺชาเปตฺวา   ๒-   มญฺจเก  สมฺพนฺธิตฺวา  สีสจฺฉวึ  อุปฺปาเฏตฺวา  ๓-
สิพฺพินึ  วินาเมตฺวา  เทฺว  ปาณเก  นีหริตฺวา  ชนสฺส  ทสฺเสสิ ปสฺสถ ๔-
อิเม   เทฺว  ปาณเก  เอกํ  ขุทฺทกํ  เอกํ  มหลฺลกํ  เย  เต  อาจริยา
เอวมาหํสุ   ปญฺจมํ   ทิวสํ   เสฏฺฐี   คหปติ   กาลํ  กริสฺสตีติ  เตหายํ
มหลฺลโก    ปาณโก    ทิฏฺโฐ    ปญฺจมํ   ทิวสํ   เสฏฺฐิสฺส   คหปติสฺส
มตฺถลุงฺคํ     ปริยาทยิสฺสติ     มตฺถลุงฺคสฺส     ปริยาทานา     เสฏฺฐี
คหปติ   กาลํ  กริสฺสติ  สุทิฏฺโฐ  เตหิ  อาจริเยหิ  เยปิ  เต  อาจริยา
เอวมาหํสุ   สตฺตมํ   ทิวสํ   เสฏฺฐี   คหปติ   กาลํ  กริสฺสตีติ  เตหายํ
ขุทฺทโก    ปาณโก    ทิฏฺโฐ    สตฺตมํ    ทิวสํ   เสฏฺฐิสฺส   คหปติสฺส
มตฺถลุงฺคํ     ปริยาทยิสฺสติ     มตฺถลุงฺคสฺส     ปริยาทานา     เสฏฺฐี
คหปติ   กาลํ   กริสฺสติ   สุทิฏฺโฐ   เตหิปิ   ๕-   อาจริเยหีติ  สิพฺพินึ
สมฺปฏิจฺฉาเทตฺวา ๖- สีสจฺฉวึ สิพฺเพตฺวา อาเลปํ อทาสิ ฯ
     {๑๓๒.๔}   อถโข    เสฏฺฐี    คหปติ   สตฺตาหสฺส   อจฺจเยน
ชีวกํ    โกมารภจฺจํ   เอตทโวจ   นาหํ   อาจริย   สกฺโกมิ   เอเกน
ปสฺเสน    สตฺต   มาเส   นิปชฺชิตุนฺติ   ฯ   นนุ   เม   ตฺวํ   คหปติ
ปฏิสฺสุณิ        สกฺโกมหํ       อาจริย       เอเกน       ปสฺเสน
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สกฺขิสฺสสิ ฯ  โป. นิปาเตตฺวา ฯ  ยุ. อุปฺผาเลตฺวา ฯ  ยุ.
@ปสฺสถยฺโย ฯ  ม. ยุ. ปิสทฺโท น ทิสฺสติ ฯ  ยุ. สมฺปาเทตฺวา ฯ
สตฺต   มาเส   นิปชฺชิตุนฺติ   ฯ   สจฺจาหํ   อาจริย   ปฏิสฺสุณึ   อปาหํ
มริสฺสามิ  นาหํ  สกฺโกมิ  เอเกน  ปสฺเสน  สตฺต  มาเส  นิปชฺชิตุนฺติ  ฯ
เตนหิ ตฺวํ คหปติ ทุติเยน ปสฺเสน สตฺต มาเส นิปชฺชาหีติ ฯ
     {๑๓๒.๕}   อถโข   เสฏฺฐี   คหปติ  สตฺตาหสฺส  อจฺจเยน  ชีวกํ
โกมารภจฺจํ   เอตทโวจ   นาหํ   อาจริย   สกฺโกมิ   ทุติเยน  ปสฺเสน
สตฺต   มาเส  นิปชฺชิตุนฺติ  ฯ  นนุ  เม  ตฺวํ  คหปติ  ปฏิสฺสุณิ  สกฺโกมหํ
อาจริย  ทุติเยน  ปสฺเสน  สตฺต  มาเส  นิปชฺชิตุนฺติ  ฯ  สจฺจาหํ อาจริย
ปฏิสฺสุณึ    อปาหํ    มริสฺสามิ    นาหํ    สกฺโกมิ   ทุติเยน   ปสฺเสน
สตฺต   มาเส   นิปชฺชิตุนฺติ   ฯ   เตนหิ   ตฺวํ  คหปติ  อุตฺตาโน  สตฺต
มาเส นิปชฺชาหีติ ฯ
     {๑๓๒.๖}   อถโข   เสฏฺฐี   คหปติ  สตฺตาหสฺส  อจฺจเยน  ชีวกํ
โกมารภจฺจํ   เอตทโวจ   นาหํ   อาจริย   สกฺโกมิ   อุตฺตาโน   สตฺต
มาเส   นิปชฺชิตุนฺติ   ฯ   นนุ   เม   ตฺวํ   คหปติ  ปฏิสฺสุณี  สกฺโกมหํ
อาจริย   อุตฺตาโน   สตฺต   มาเส   นิปชฺชิตุนฺติ   ฯ  สจฺจาหํ  อาจริย
ปฏิสฺสุณึ    อปาหํ    มริสฺสามิ    นาหํ    สกฺโกมิ    อุตฺตาโน   สตฺต
มาเส   นิปชฺชิตุนฺติ   ฯ   อหญฺเจ   ตํ   คหปติ  น  วเทยฺยํ  เอตฺตกํปิ
ตฺวํ   น   นิปชฺเชยฺยาสิ   อปิจ   ปฏิกจฺเจวาสิ  ๑-  มยา  ญาโต  ตีหิ
สตฺตาเหหิ    เสฏฺฐี    คหปติ   อโรโค   ภวิสฺสตีติ   อุฏฺเฐหิ   คหปติ
อโรโคสิ   ชานาหิ   กึ   เม   เทยฺยธมฺโมติ   ฯ  สพฺพํ  สาปเตยฺยญฺจ
เต   อาจริย   โหตุ   อหญฺจ   เต   ทาโสติ   ฯ   อลํ  คหปติ  มา
@เชิงอรรถ:  ยุ. ปฏิคจฺเจว ฯ
เม   ตฺวํ   สพฺพํ   สาปเตยฺยํ   อทาสิ   มา   จ  เม  ทาโส  รญฺโญ
สตสหสฺสํ    เทหิ   มยฺหํ   สตสหสฺสนฺติ   ฯ   อถโข   เสฏฺฐี   คหปติ
อโรโค   สมาโน   รญฺโญ   สตสหสฺสํ   อทาสิ  ชีวกสฺส  โกมารภจฺจสฺส
สตสหสฺสํ ฯ
     [๑๓๓]   เตน  โข  ปน  สมเยน  พาราณเสยฺยกสฺส  เสฏฺฐิปุตฺตสฺส
โมกฺขจิกาย   กีฬนฺตสฺส   อนฺตคณฺฐาพาโธ   โหติ  ฯ  เตน  ๑-  ยาคุปิ
ปีตา   น   สมฺมาปริณามํ   คจฺฉติ   ภตฺตํปิ   ภุตฺตํ   น   สมฺมาปริณามํ
คจฺฉติ   อุจฺจาโรปิ   ปสฺสาโวปิ  น  ปคุโณ  ฯ  โส  เตน  กิโส  โหติ
ลูโข     ทุพฺพณฺโณ     อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาโต     ธมนิสนฺถตคตฺโต     ฯ
อถโข   พาราณเสยฺยกสฺส   เสฏฺฐิสฺส   เอตทโหสิ   มยฺหํ  โข  ปุตฺตสฺส
ตาทิโส   อาพาโธ   ยาคุปิ   ปีตา   น   สมฺมาปริณามํ  คจฺฉติ  ภตฺตํปิ
ภุตฺตํ   น   สมฺมาปริณามํ   คจฺฉติ   อุจฺจาโรปิ   ปสฺสาโวปิ  น  ปคุโณ
โส     เตน     กิโส     ลูโข     ทุพฺพณฺโณ    อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาโต
ธมนิสนฺถตคตฺโต    ยนฺนูนาหํ    ราชคหํ    คนฺตฺวา    ราชานํ    ชีวกํ
เวชฺชํ ยาเจยฺยํ ปุตฺตํ เม ติกิจฺฉิตุนฺติ ฯ
     {๑๓๓.๑}   อถ  โข  พาราณเสยฺยโก  เสฏฺฐี ราชคหํ คนฺตฺวา เยน
ราชา  มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร  เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา  ราชานํ
มาคธํ  เสนิยํ  พิมฺพิสารํ  เอตทโวจ  มยฺหํ  โข  เทว  ปุตฺตสฺส  ตาทิโส
อาพาโธ   ยาคุปิ   ปิตา   น   สมฺมาปริณามํ  คจฺฉติ  ภตฺตํปิ  ภุตฺตํ  น
สมฺมาปริณามํ  คจฺฉติ  อุจฺจาโรปิ  ปสฺสาโวปิ  น  ปคุโณ  โส  เตน กิโส
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. เยน ฯ
ลูโข     ทุพฺพณฺโณ     อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาโต    ธมนิสนฺถตคตฺโต    สาธุ
เทโว ชีวกํ เวชฺชํ อาณาเปตุ ปุตฺตํ เม ติกิจฺฉิตุนฺติ ฯ
     {๑๓๓.๒}   อถโข   ราชา   มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร  ชีวกํ
โกมารภจฺจํ    อาณาเปสิ    คจฺฉ   ภเณ   ชีวก   พาราณสึ   คนฺตฺวา
พาราณเสยฺยกํ   เสฏฺฐิปุตฺตํ   ติกิจฺฉาหีติ  ฯ  เอวํ  เทวาติ  โข  ชีวโก
โกมารภจฺโจ   รญฺโญ   มาคธสฺส   เสนิยสฺส   พิมฺพิสารสฺส  ปฏิสฺสุณิตฺวา
พาราณสึ   คนฺตฺวา   เยน   พาราณเสยฺยโก   เสฏฺฐิปุตฺโต  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   พาราณเสยฺยกสฺส   เสฏฺฐิปุตฺตสฺส   วิการํ   สลฺลกฺเขตฺวา
ชนํ   อุสฺสาเรตฺวา   ติโรกรณึ   ปริกฺขิปิตฺวา  ถมฺเภ  อุปนิพนฺธิตฺวา  ๑-
ภริยํ  ปุรโต  ฐเปตฺวา  อุทรจฺฉวึ  อุปฺปาเฏตฺวา  ๒-  อนฺตคณฺฐึ นีหริตฺวา
ภริยาย   ทสฺเสสิ   ปสฺส  เต  สามิกสฺส  อาพาธํ  อิมินา  ยาคุปิ  ปีตา
น   สมฺมาปริณามํ   คจฺฉติ   ภตฺตํปิ   ภุตฺตํ   น   สมฺมาปริณามํ  คจฺฉติ
อุจฺจาโรปิ   ปสฺสาโวปิ   น   ปคุโณ   อิมินายํ   กิโส  ลูโข  ทุพฺพณฺโณ
อุปฺปณฺฑุปฺปณฺฑุกชาโต     ธมนิสนฺถตคตฺโตติ     อนฺตคณฺฐึ    วินิเวเฐตฺวา
อนฺตานิ ปฏิปเวเสตฺวา อุทรจฺฉวึ สิพฺเพตฺวา อาเลปํ อทาสิ ฯ
     {๑๓๓.๓}   อถโข  พาราณเสยฺยโก  เสฏฺฐิปุตฺโต นจิรสฺเสว อโรโค
อโหสิ  ฯ  อถโข  พาราณเสยฺยโก  เสฏฺฐี  ปุตฺโต  เม  อโรโค  ฐิโตติ
ชีวกสฺส   โกมารภจฺจสฺส   โสฬส  สหสฺสานิ  ปาทาสิ  ฯ  อถโข  ชีวโก
โกมารภจฺโจ   ตานิ   โสฬส   สหสฺสานิ   อาทาย   ปุนเทว   ราชคหํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อุพฺพนฺธิตฺวา ฯ  ยุ. อุปฺผาเลตฺวา ฯ
ปจฺจาคจฺฉิ ฯ
     [๑๓๔]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อุชฺเชนิยํ  ๑- รญฺโญ ปชฺโชตสฺส
ปณฺฑุโรคาพาโธ   โหติ   ฯ   พหู   มหนฺตา   มหนฺตา   ทิสาปาโมกฺขา
เวชฺชา    อาคนฺตฺวา    ติกิจฺฉนฺตา    นาสกฺขึสุ   อโรคํ   กาตุํ   พหุํ
หิรญฺญํ    อาทาย    อคมํสุ   ฯ   อถโข   ราชา   ปชฺโชโต   รญฺโญ
มาคธสฺส   เสนิยสฺส   พิมฺพิสารสฺส   สนฺติเก   ทูตํ  ปาเหสิ  มยฺหํ  โข
เทว   ๒-   ตาทิโส  อาพาโธ  สาธุ  เทโว  ชีวกํ  เวชฺชํ  อาณาเปตุ
โส มํ ติกิจฺฉิสฺสตีติ ฯ
     {๑๓๔.๑}   อถโข   ราชา   มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร  ชีวกํ
โกมารภจฺจํ   อาณาเปสิ   คจฺฉ  ภเณ  ชีวก  อุชฺเชนึ  คนฺตฺวา  ราชานํ
ปชฺโชตํ  ติกิจฺฉาหีติ  ฯ  เอวํ  เทวาติ  โข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ รญฺโญ
มาคธสฺส    เสนิยสฺส    พิมฺพิสารสฺส   ปฏิสฺสุณิตฺวา   อุชฺเชนึ   คนฺตฺวา
เยน   ราชา   ปชฺโชโต  เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา  รญฺโญ  ปชฺโชตสฺส
วิการํ   สลฺลกฺเขตฺวา  ราชานํ  ปชฺโชตํ  เอตทโวจ  [๓]-  สปฺปึ  เทว
นิปฺปจิสฺสามิ   ตํ  เทโว  ปิวิสฺสตีติ  ฯ  อลํ  ภเณ  ชีวก  ยนฺเต  สกฺกา
วินา  สปฺปินา  อโรคํ  กาตุํ  ตํ  กโรหิ  เชคุจฺฉํ  เม สปฺปิ ปฏิกฺกูลนฺติ ฯ
อถโข  ชีวกสฺส  โกมารภจฺจสฺส  เอตทโหสิ  อิมสฺส  โข  รญฺโญ  ตาทิโส
อาพาโธ  น  สกฺกา  มยา  ๔-  วินา สปฺปินา อโรคํ กาตุํ ยนฺนูนาหํ สปฺปึ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อยํ ปาโฐ น โหติ ฯ  ม. ยุ. เทวาติ ปาฐปทํ น ทิสฺสติ ฯ
@ ม. สปฺปึ เทหิ ฯ  ยุ. อยํ ปาโฐ น ปญฺญายติ ฯ
นิปฺปเจยฺยํ   กสาววณฺณํ   กสาวคนฺธํ   กสาวรสนฺติ   ฯ   อถโข  ชีวโก
โกมารภจฺโจ   นานาเภสชฺเชหิ   สปฺปึ   นิปฺปจิ   กสาววณฺณํ  กสาวคนฺธํ
กสาวรสํ   ฯ   อถโข   ชีวกสฺส   โกมารภจฺจสฺส   เอตทโหสิ   อิมสฺส
โข    รญฺโญ   สปฺปิ   ปีตํ   ปริณาเมนฺตํ   อุทฺเทกํ   ทสฺสติ   จณฺฑายํ
ราชา ฆาตาเปยฺยาปิ ๑- มํ ยนฺนูนาหํ ปฏิกจฺเจว อาปุจฺเฉยฺยนฺติ ฯ
     {๑๓๔.๒}   อถโข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  เยน  ราชา  ปชฺโชโต
เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ราชานํ   ปชฺโชตํ   เอตทโวจ   มยํ  โข
เทว   เวชฺชา  นาม  ตาทิเสน  มุหุตฺเตน  มูลานิ  อุทฺธราม  เภสชฺชานิ
สํหราม  สาธุ  เทโว  วาหนาคาเรสุ  จ  ทฺวาเรสุ  จ  อาณาเปตุ เยน
วาหเนน  ชีวโก  อิจฺฉติ  เตน  วาหเนน  คจฺฉตุ  เยน  ทฺวาเรน อิจฺฉติ
เตน   ทฺวาเรน   คจฺฉตุ   ยํ   กาลํ   อิจฺฉติ   ตํ   กาลํ  คจฺฉตุ  ยํ
กาลํ อิจฺฉติ ตํ กาลํ ปวิสตูติ ฯ
     {๑๓๔.๓}   อถโข  ราชา  ปชฺโชโต  วาหนาคาเรสุ จ ทฺวาเรสุ จ
อาณาเปสิ  เยน  วาหเนน  ชีวโก  อิจฺฉติ  เตน  วาหเนน  คจฺฉตุ เยน
ทฺวาเรน  อิจฺฉติ  เตน  ทฺวาเรน  คจฺฉตุ  ยํ  กาลํ อิจฺฉติ ตํ กาลํ คจฺฉตุ
ยํ  กาลํ  อิจฺฉติ ตํ กาลํ ปวิสตูติ ฯ เตน โข ปน สมเยน รญฺโญ ปชฺโชตสฺส
ภทฺทวติกา   นาม   หตฺถินิกา  ปญฺญาสโยชนิกา  โหติ  ฯ  อถโข  ชีวโก
โกมารภจฺโจ   รญฺโญ   ปชฺโชตสฺส  ตํ  สปฺปึ  อุปนาเมสิ  กสาวํ  เทโว
ปิวตูติ  ฯ  อถโข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  ราชานํ ปชฺโชตํ สปฺปึ ปาเยตฺวา
หตฺถิสาลํ      คนฺตฺวา      ภทฺทวติกาย      หตฺถินิกาย     นครมฺหา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ฆาตาเปยฺยาสิมํ ฯ
นิปฺปติ   ฯ   อถโข   รญฺโญ   ปชฺโชตสฺส   ตํ  สปฺปิ  ปีตํ  ปริณาเมนฺตํ
อุทฺเทกํ   อทาสิ   ฯ   อถโข   ราชา   ปชฺโชโต  มนุสฺเส  เอตทโวจ
ทุฏฺเฐน    ภเณ   ชีวเกน   สปฺปึ   ปายิโตมฺหิ   เตนหิ   ภเณ   ชีวกํ
เวชฺชํ    วิจินาถาติ   ฯ   ภทฺทวติกาย   เทว   หตฺถินิกาย   นครมฺหา
นิปฺปโตติ   ๑-  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  รญฺโญ  ปชฺโชตสฺส  กาโก
นาม   ทาโส   สฏฺฐิโยชนิโก   โหติ   อมนุสฺเสน   ปฏิจฺจ   ชาโต  ฯ
อถโข    ราชา   ปชฺโชโต   กากํ   ทาสํ   อาณาเปสิ   คจฺฉ   ภเณ
กาก   ชีวกํ   เวชฺชํ   นิวตฺเตหิ   ราชา   ตํ   อาจริย  นิวตฺตาเปตีติ
เอเต   โข   ภเณ   กาก  เวชฺชา  นาม  พหุมายา  มา  จสฺส  กิญฺจิ
ปฏิคฺคเหสีติ ฯ
     {๑๓๔.๔}   อถโข  กาโก  ทาโส  ชีวกํ  โกมารภจฺจํ อนฺตรามคฺเค
โกสมฺพิยํ   สมฺภาเวสิ   ปาตราสํ   กโรนฺตํ   ฯ  อถโข  กาโก  ทาโส
ชีวกํ   โกมารภจฺจํ   เอตทโวจ   ราชา  ตํ  อาจริย  นิวตฺตาเปตีติ  ฯ
อาคเมหิ   ภเณ   กาก   ยาว   ภุญฺชามิ   ๒-   หนฺท   ภเณ   กาก
ภุญฺชสฺสูติ    ฯ    อลํ   อาจริย   รญฺญามฺหิ   อาณตฺโต   เอเต   โข
ภเณ  กาก  เวชฺชา  นาม  พหุมายา  มา  จสฺส  กิญฺจิ  ปฏิคฺคเหสีติ  ฯ
เตน   โข   ปน   สมเยน   ชีวโก   โกมารภจฺโจ   นเขน   เภสชฺชํ
โอลุมฺเปตฺวา   อามลกญฺจ   ขาทติ   ปานียญฺจ  ปิวติ  ฯ  อถโข  ชีวโก
โกมารภจฺโจ   กากํ   ทาสํ   เอตทโวจ  หนฺท  ภเณ  กาก  อามลกญฺจ
ขาท   ปานียญฺจ  ปิวสฺสูติ  ฯ  อถโข  กาโก  ทาโส  อยํ  โข  เวชฺโช
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. นิปฺปติโตติ ฯ  ยุ. ภุญฺชาม ฯ
อามลกญฺจ    ขาทติ    ปานียญฺจ   ปิวติ   น   อรหติ   กิญฺจิ   ปาปกํ
โหตุนฺติ   ๑-   อุปฑฺฒามลกญฺจ   ขาทิ   ปานียญฺจ  อปายิ  ฯ  ตสฺส  ตํ
อุปฑฺฒามลกํ   ขาทิตํ   ตตฺเถว   นิจฺฉาเรสิ   ฯ  อถโข  กาโก  ทาโส
ชีวกํ   โกมารภจฺจํ   เอตทโวจ   อตฺถิ  เม  อาจริย  ชีวิตนฺติ  ฯ  มา
ภเณ   กาก   ภายิ   ตฺวญฺเจว   อโรโค   ภวิสฺสสิ  ราชา  จ  จณฺโฑ
โส   ราชา   ฆาตาเปยฺยาปิ   มํ   เตนาหํ   น  นิวตฺตามีติ  ภทฺทวติกํ
หตฺถินิกํ    กากสฺส    นิยฺยาเทตฺวา   เยน   ราชคหํ   เตน   ปกฺกามิ
อนุปุพฺเพน   เยน   ราชคหํ  เยน  ราชา  มาคโธ  เสนิโย  พิมฺพิสาโร
เตนุปสงฺกมิ      อุปสงฺกมิตฺวา      รญฺโญ     มาคธสฺส     เสนิยสฺส
พิมฺพิสารสฺส   เอตมตฺถํ   อาโรเจสิ   ฯ   สุฏฺฐุ   ภเณ   ชีวก  อกาสิ
ยํปิ   น   นิวตฺโต   จณฺโฑ   โส   ราชา   ฆาตาเปยฺยาปิ   ตนฺติ  ฯ
อถโข   ราชา   ปชฺโชโต   อโรโค   สมาโน  ชีวกสฺส  โกมารภจฺจสฺส
สนฺติเก   ทูตํ   ปาเหสิ   อาคจฺฉตุ   ชีวโก   วรํ   ทสฺสามีติ  ฯ  อลํ
เทว ๒- อธิการํ เม เทโว สรตูติ ฯ
     {๑๓๔.๕}   เตน  โข  ปน  สมเยน  รญฺโญ  ปชฺโชตสฺส  สิเวยฺยกํ
ทุสฺสยุคํ    อุปฺปนฺนํ    โหติ    พหุนฺนํ    ทุสฺสานํ   พหุนฺนํ   ทุสฺสยุคานํ
พหุนฺนํ      ทุสฺสยุคสตานํ      พหุนฺนํ      ทุสฺสยุคสหสฺสานํ     พหุนฺนํ
ทุสฺสยุคสตสหสฺสานํ        อคฺคญฺจ        เสฏฺฐญฺจ       ปาโมกฺขญฺจ
อุตฺตมญฺจ    ปวรญฺจ   ฯ   อถโข   ราชา   ปชฺโชโต   ตํ   สิเวยฺยกํ
ทุสฺสยุคํ     ชีวกสฺส     โกมารภจฺจสฺส     ปาเหสิ     ฯ     อถโข
@เชิงอรรถ:  โป. กาตุนฺติ ฯ  โป. ม. ยุ. อยฺโย ฯ
ชีวกสฺส    โกมารภจฺจสฺส    เอตทโหสิ    อิทํ   โข   เม   สิเวยฺยกํ
ทุสฺสยุคํ    รญฺญา    ปชฺโชเตน    ปหิตํ    พหุนฺนํ    ทุสฺสานํ   พหุนฺนํ
ทุสฺสยุคานํ     พหุนฺนํ     ทุสฺสยุคสตานํ     พหุนฺนํ     ทุสฺสยุคสหสฺสานํ
พหุนฺนํ     ทุสฺสยุคสตสหสฺสานํ     อคฺคญฺจ     เสฏฺฐญฺจ    ปาโมกฺขญฺจ
อุตฺตมญฺจ   ปวรญฺจ   นยิมํ   อญฺโญ   โกจิ   ปจฺจารหติ  ปริภุญฺชิตุํ  ๑-
อญฺญตฺร    เตน    ภควตา   อรหตา   สมฺมาสมฺพุทฺเธน   รญฺญา   วา
มาคเธน เสนิเยน พิมฺพิสาเรนาติ ฯ
     [๑๓๕]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภควโต  กาโย  โทสาภิสนฺโน
โหติ    ฯ    อถโข    ภควา    อายสฺมนฺตํ    อานนฺทํ    อามนฺเตสิ
โทสาภิสนฺโน  โข  อานนฺท  ตถาคตสฺส  กาโย  อิจฺฉติ  ตถาคโต วิเรจนํ
ปาตุนฺติ   ฯ   อถโข   อายสฺมา  อานนฺโท  เยน  ชีวโก  โกมารภจฺโจ
เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา     ชีวกํ     โกมารภจฺจํ     เอตทโวจ
โทสาภิสนฺโน   โข  อาวุโส  ชีวก  ตถาคตสฺส  กาโย  อิจฺฉติ  ตถาคโต
วิเรจนํ   ปาตุนฺติ   ฯ  เตนหิ  ภนฺเต  อานนฺท  ภควโต  กายํ  กติปาหํ
สิเนเหถาติ ฯ
     {๑๓๕.๑}   อถโข   อายสฺมา  อานนฺโท  ภควโต  กายํ  กติปาหํ
สิเนเหตฺวา   เยน   ชีวโก   โกมารภจฺโจ   เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา
ชีวกํ   โกมารภจฺจํ  เอตทโวจ  สินิทฺโธ  โข  อาวุโส  ชีวก  ตถาคตสฺส
กาโย   ยสฺสทานิ   กาลํ   มญฺญสีติ  ฯ  อถโข  ชีวกสฺส  โกมารภจฺจสฺส
เอตทโหสิ   น  โข  เม  ตํ  ปฏิรูปํ  โยหํ  ภควโต  โอฬาริกํ  วิเรจนํ
ทเทยฺยํ   ๒-   ยนฺนูนาหํ   ๓-   ตีณิ   อุปฺปลหตฺถานิ   นานาเภสชฺเชหิ
ปริภาเวตฺวา          ตถาคตสฺส         อุปนาเมยฺยนฺติ         ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ  ม. ยุ. ทเทยฺยนฺติ ฯ
@ ม. ยุ. ยนฺนูนาหํ ฯเปฯ โกมารภจฺโจติ น ทิสฺสติ ฯ
อถโข    ชีวโก   โกมารภจฺโจ   ตีณิ   อุปฺปลหตฺถานิ   นานาเภสชฺเชหิ
ปริภาเวตฺวา    เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา   เอกํ
อุปฺปลหตฺถํ    ภควโต    อุปนาเมสิ    อิมํ    ภนฺเต    ภควา   ปฐมํ
อุปฺปลหตฺถํ    อุปสิงฺฆตุ    อิทํ    ภควนฺตํ    ทสกฺขตฺตุํ    วิเรเจสฺสตีติ
ทุติยํ   อุปฺปลหตฺถํ   ภควโต   อุปนาเมสิ   อิมํ   ภนฺเต   ภควา  ทุติยํ
อุปฺปลหตฺถํ    อุปสิงฺฆตุ    อิทํ    ภควนฺตํ    ทสกฺขตฺตุํ    วิเรเจสฺสตีติ
ตติยํ   อุปฺปลหตฺถํ   ภควโต   อุปนาเมสิ   อิมํ   ภนฺเต   ภควา  ตติยํ
อุปฺปลหตฺถํ   อุปสิงฺฆตุ   อิทํ   ภควนฺตํ   ทสกฺขตฺตุํ   วิเรเจสฺสติ   เอวํ
ภควโต สมตึสาย วิเรจนํ ภวิสฺสตีติ ฯ
     {๑๓๕.๒}   อถโข   ชีวโก   โกมารภจฺโจ   ภควโต   สมตึสาย
วิเรจนํ   ทตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา  ปทกฺขิณํ  กตฺวา  ปกฺกามิ  ฯ
อถโข     ชีวกสฺส    โกมารภจฺจสฺส    พหิทฺวารโกฏฺฐกา    นิกฺขนฺตสฺส
เอตทโหสิ   มยา  โข  ภควโต  สมตึสาย  วิเรจนํ  ทินฺนํ  โทสาภิสนฺโน
ตถาคตสฺส  กาโย  น  ภควนฺตํ  สมตึสกฺขตฺตุํ  วิเรเจสฺสติ  เอกูนตึสกฺขตฺตุํ
ภควนฺตํ  วิเรเจสฺสติ  อปิจ  ภควา  วิริตฺโต  นหายิสฺสติ  นหาตํ  ภควนฺตํ
สกึ วิเรเจสฺสติ เอวํ ภควโต สมตึสาย วิเรจนํ ภวิสฺสตีติ ฯ
     {๑๓๕.๓}   อถ   โข   ภควา  ชีวกสฺส  โกมารภจฺจสฺส  เจตสา
เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย    อายสฺมนฺตํ    อานนฺทํ    อามนฺเตสิ   อิธานนฺท
ชีวกสฺส    โกมารภจฺจสฺส    พหิทฺวารโกฏฺฐกา   นิกฺขนฺตสฺส   เอตทโหสิ
มยา   โข  ภควโต  สมตึสาย  วิเรจนํ  ทินฺนํ  โทสาภิสนฺโน  ตถาคตสฺส
กาโย    น    ภควนฺตํ    สมตึสกฺขตฺตุํ    วิเรเจสฺสติ   เอกูนตึสกฺขตฺตุํ
ภควนฺตํ    วิเรเจสฺสติ   อปิจ   ภควา   วิริตฺโต   นหายิสฺสติ   นหาตํ
ภควนฺตํ   สกึ  วิเรเจสฺสติ  เอวํ  ภควโต  สมตึสาย  วิเรจนํ  ภวิสฺสตีติ
เตนหานนฺท  อุณฺโหทกํ  ปฏิยาเทหีติ  ๑-  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ โข อายสฺมา
อานนฺโท ภควโต ปฏิสฺสุณิตฺวา อุโณฺหทกํ ปฏิยาเทสิ ฯ
     {๑๓๕.๔}   อถโข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  เยน  ภควา เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ  ฯ  เอกมนฺตํ
นิสินฺโน  โข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  วิริตฺโต  ภนฺเต
ภควาติ  ฯ  วิริตฺโตมฺหิ  ชีวกาติ  ฯ  อิธ  มยฺหํ  ภนฺเต พหิทฺวารโกฏฺฐกา
นิกฺขนฺตสฺส   เอตทโหสิ   มยา   โข  ภควโต  สมตึสาย  วิเรจนํ  ทินฺนํ
โทสาภิสนฺโน     ตถาคตสฺส    กาโย    น    ภควนฺตํ    สมตึสกฺขตฺตุํ
วิเรเจสฺสติ    เอกูนตึสกฺขตฺตุํ    ภควนฺตํ   วิเรเจสฺสติ   อปิจ   ภควา
วิริตฺโต    นหายิสฺสติ    นหาตํ    ภควนฺตํ   สกึ   วิเรเจสฺสติ   เอวํ
ภควโต    สมตึสาย    วิเรจนํ   ภวิสฺสตีติ   นหายตุ   ภนฺเต   ภควา
นหายตุ    สุคโตติ   ฯ   อถโข   ภควา   อุโณฺหทกํ   นหายิ   นหาตํ
ภควนฺตํ สกึ วิเรเจสิ เอวํ ภควโต สมตึสาย วิเรจนํ อโหสิ ฯ
     {๑๓๕.๕}   อถโข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ  ภควนฺตํ  เอตทโวจ ยาว
ภนฺเต   ภควโต   กาโย   ปกตตฺโต   โหติ   อลํ   ยูสปิณฺฑเกนาติ  ฯ
อถโข  ภควโต  กาโย  นจิรสฺเสว  ปกตตฺโต  อโหสิ  ฯ  อถโข  ชีวโก
โกมารภจฺโจ    ตํ    สิเวยฺยกํ    ทุสฺสยุคํ    อาทาย   เยน   ภควา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปฏิยาเทถาติ ฯ
เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ  อภิวาเทตฺวา  เอกมนฺตํ  นิสีทิ  ฯ
เอกมนฺตํ   นิสินฺโน   โข   ชีวโก   โกมารภจฺโจ   ภควนฺตํ  เอตทโวจ
เอกาหํ   ภนฺเต   ภควนฺตํ  วรํ  ยาจามีติ  ฯ  อติกฺกนฺตวรา  โข  ชีวก
ตถาคตาติ   ฯ   ยญฺจ   ภนฺเต   กปฺปติ   ยญฺจ  อนวชฺชนฺติ  ฯ  วเทหิ
ชีวกาติ   ฯ  ภควา  ภนฺเต  ปํสุกูลิโก  ภิกฺขุสงฺโฆ  จ  อิทํ  เม  ภนฺเต
สิเวยฺยกํ    ทุสฺสยุคํ    รญฺญา    ปชฺโชเตน   ปหิตํ   พหุนฺนํ   ทุสฺสานํ
พหุนฺนํ    ทุสฺสยุคานํ   พหุนฺนํ   ทุสฺสยุคสตานํ   พหุนฺนํ   ทุสฺสยุคสหสฺสานํ
พหุนฺนํ     ทุสฺสยุคสตสหสฺสานํ     อคฺคญฺจ     เสฏฺฐญฺจ    ปาโมกฺขญฺจ
อุตฺตมญฺจ    ปวรญฺจ    ปฏิคฺคณฺหาตุ   เม   ภนฺเต   ภควา   สิเวยฺยกํ
ทุสฺสยุคํ   ภิกฺขุสงฺฆสฺส   จ   คหปติจีวรํ   อนุชานาตูติ   ฯ   ปฏิคฺคเหสิ
ภควา สิเวยฺยกํ ทุสฺสยุคํ ฯ
     {๑๓๕.๖}   อถโข   ภควา   ชีวกํ  โกมารภจฺจํ  ธมฺมิยา  กถาย
สนฺทสฺเสสิ   สมาทเปสิ   สมุตฺเตเชสิ   สมฺปหํเสสิ   ฯ   อถโข  ชีวโก
โกมารภจฺโจ    ภควตา    ธมฺมิยา    กถาย   สนฺทสฺสิโต   สมาทปิโต
สมุตฺเตชิโต     สมฺปหํสิโต    อุฏฺฐายาสนา    ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา
ปทกฺขิณํ    กตฺวา   ปกฺกามิ   ฯ   อถโข   ภควา   เอตสฺมึ   นิทาเน
เอตสฺมึ   ปกรเณ   ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว    คหปติจีวรํ   โย   อิจฺฉติ   ปํสุกูลิโก   โหตุ   โย   อิจฺฉติ
คหปติจีวรํ    สาทิยตุ    อิตรีตเรน    จาหํ   ๑-   ภิกฺขเว   สนฺตุฏฺฐึ
วณฺเณมีติ ฯ
     [๑๓๖]   อสฺโสสุํ   โข  ราชคเห  มนุสฺสา  ภควตา  กิร  ภิกฺขูนํ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. อิตริตเรน ปาหํ ฯ
คหปติ   วรํ  อนุญฺญาตนฺติ  ฯ  เต  จ  มนุสฺสา  หฏฺฐา  อเหสุํ  อุทคฺคา
อิทานิ    โข    มยํ   ทานานิ   ทสฺสาม   ปุญฺญานิ   กริสฺสาม   ยโต
ภควตา   ภิกฺขูนํ   คหปติจีวรํ   อนุญฺญาตนฺติ  ฯ  เอกาเหเนว  ราชคเห
พหูนิ   จีวรสหสฺสานิ   อุปฺปชฺชึสุ   ฯ   อสฺโสสุํ  โข  ชานปทา  มนุสฺสา
ภควตา   กิร   ภิกฺขูนํ   คหปติจีวรํ   อนุญฺญาตนฺติ  ฯ  เต  จ  มนุสฺสา
หฏฺฐา   อเหสุํ   อุทคฺคา   อิทานิ  โข  มยํ  ทานานิ  ทสฺสาม  ปุญฺญานิ
กริสฺสาม    ยโต    ภควตา    ภิกฺขูนํ   คหปติจีวรํ   อนุญฺญาตนฺติ   ฯ
เอกาเหเนว ชนปเทปิ พหูนิ จีวรสหสฺสานิ อุปฺปชฺชึสุ ฯ
     [๑๓๗]   เตน   โข  ปน  สมเยน  สงฺฆสฺส  ปาวาโร  อุปฺปนฺโน
โหติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ  ภิกฺขเว
ปาวารนฺติ   ฯ   โกเสยฺยปาวาโร   อุปฺปนฺโน   โหติ   ฯ   อนุชานามิ
ภิกฺขเว   โกเสยฺยปาวารนฺติ   ฯ  โกชวํ  อุปฺปนฺนํ  โหติ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว โกชวนฺติ ฯ
                          ปฐมภาณวารํ นิฏฺฐิตํ ๑- ฯ
     [๑๓๘]   เตน  โข  ปน  สมเยน กาสีราชา ชีวกสฺส โกมารภจฺจสฺส
อฑฺฒกาสิยํ   ๒-   กมฺพลํ   ปาเหสิ   อุปฑฺฒกาสีนํ   อุปมานํ   ๓-   ฯ
อถโข    ชีวโก    โกมารภจฺโจ    ตํ   อฑฺฒกาสิยํ   กมฺพลํ   อาทาย
เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺโน   โข  ชีวโก  โกมารภจฺโจ
@เชิงอรรถ:  ม. ปฐมภาณวาโร นิฏฺฐิโต ฯ  ม. ยุ. อฑฺฒกาสิกํ ฯ  ม. ยุ. ขมมานํ ฯ
ภควนฺตํ    เอตทโวจ    อยํ    เม    ภนฺเต   อฑฺฒกาสิโย   กมฺพโล
กาสิรญฺญา   ปหิโต   อุปฑฺฒกาสีนํ   อุปมาโน   ๑-   ปฏิคฺคณฺหาตุ   เม
ภนฺเต   ภควา   กมฺพลํ   ยํ  มม  อสฺส  ทีฆรตฺตํ  หิตาย  สุขายาติ  ฯ
ปฏิคฺคเหสิ   ภควา   กมฺพลํ   ฯ   อถโข   ภควา   ชีวกํ  โกมารภจฺจํ
ธมฺมิยา   กถาย   สนฺทสฺเสสิ   สมาทเปสิ   สมุตฺเตเชสิ  สมฺปหํเสสิ  ฯ
อถโข   ชีวโก   โกมารภจฺโจ   ภควตา   ธมฺมิยา   กถาย  สนฺทสฺสิโต
สมาทปิโต  สมุตฺเตชิโต  สมฺปหํสิโต  อุฏฺฐายาสนา  ภควนฺตํ  อภิวาเทตฺวา
ปทกฺขิณํ   กตฺวา  ปกฺกามิ  ฯ  อถโข  ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ
ปกรเณ   ๒-  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
กมฺพลนฺติ ฯ
     [๑๓๙]   เตน  โข  ปน  สมเยน  สงฺฆสฺส  อุจฺจาวจานิ  จีวรานิ
อุปฺปชฺชนฺติ  ๓-  ฯ  อถโข  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ  กึ  นุ  โข ภควตา จีวรํ
อนุญฺญาตํ   กึ   อนนุญฺญาตนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ฉ   จีวรานิ   โขมํ  กปฺปาสิกํ  โกเสยฺยํ  กมฺพลํ
สาณํ  ภงฺคนฺติ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  เย  เต  ภิกฺขู  คหปติจีวรํ
สาทิยนฺติ    เต    กุกฺกุจฺจายนฺตา   ปํสุกูลํ   น   สาทิยนฺติ   เอกํเยว
ภควตา    จีวรํ    อนุญฺญาตํ    น   เทฺวติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว  คหปติจีวรํ  สาทิยนฺเตน  ปํสุกูลํปิ
สาทิตุํ ๔- ตทุภเยน จาหํ ๕- ภิกฺขเว สนฺตุฏฺฐึ วณฺเณมีติ ฯ
     [๑๔๐]   เตน   โข   ปน   สมเยน  สมฺพหุลา  ภิกฺขู  โกสเลสุ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. คมมาโน ฯ  ยุ. เอตสฺมึ ปกรเณติ ปาฐทฺวยํ นตฺถิ ฯ  ม.
@อุปฺปนฺนานิ โหนฺติ ฯ  ม. สาทิยิตุํ ฯ  โป. ม. ยุ. ปาหํ ฯ
ชนปเทสุ   อทฺธานมคฺคปฏิปนฺนา   โหนฺติ   ฯ   เอกจฺเจ   ภิกฺขู  สุสานํ
โอกฺกมึสุ   ปํสุกูลาย   เอกจฺเจ   ภิกฺขู   นาคเมสุํ  ฯ  เย  เต  ภิกฺขู
สุสานํ   โอกฺกมึสุ   ปํสุกูลาย  เต  ปํสุกูลานิ  ลภึสุ  ฯ  เย  เต  ภิกฺขู
นาคเมสุํ   เต   เอวมาหํสุ   อมฺหากํปิ   อาวุโส   ภาคํ   เทถาติ  ฯ
เต   เอวมาหํสุ   น   มยํ   อาวุโส   ตุมฺหากํ   ภาคํ  ทสฺสาม  กิสฺส
ตุเมฺห   นาคมิตฺถาติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว นาคเมนฺตานํ นากามา ภาคํ ทาตุนฺติ ฯ
     {๑๔๐.๑}   เตน   โข  ปน  สมเยน  สมฺพหุลา  ภิกฺขู  โกสเลสุ
ชนปเทสุ     อทฺธานมคฺคปฏิปนฺนา    โหนฺติ    ฯ    เอกจฺเจ    ภิกฺขู
สุสานํ   โอกฺกมึสุ   ปํสุกูลาย   เอกจฺเจ  ภิกฺขู  อาคเมสุํ  ฯ  เย  เต
ภิกฺขู   สุสานํ   โอกฺกมึสุ  ปํสุกูลาย  เต  ปํสุกูลานิ  ลภึสุ  ฯ  เย  เต
ภิกฺขู   อาคเมสุํ  เต  เอวมาหํสุ  อมฺหากํปิ  อาวุโส  ภาคํ  เทถาติ  ฯ
เต  เอวมาหํสุ  น  มยํ  อาวุโส  ตุมฺหากํ  ภาคํ  ทสฺสาม  กิสฺส  ตุเมฺห
น   โอกฺกมิตฺถาติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว อาคเมนฺตานํ อกามา ภาคํ ทาตุนฺติ ฯ
     {๑๔๐.๒}   เตน   โข  ปน  สมเยน  สมฺพหุลา  ภิกฺขู  โกสเลสุ
ชนปเทสุ   อทฺธานมคฺคปฏิปนฺนา   โหนฺติ   ฯ   เอกจฺเจ   ภิกฺขู   ปฐมํ
สุสานํ   โอกฺกมึสุ   ปํสุกูลาย   เอกจฺเจ   ภิกฺขู   ปจฺฉา  โอกฺกมึสุ  ฯ
เย  เต  ภิกฺขู  ปฐมํ  สุสานํ  โอกฺกมึสุ  ปํสุกูลาย  เต ปํสุกูลานิ ลภึสุ ฯ
เย  เต  ภิกฺขู  ปจฺฉา  โอกฺกมึสุ  เต น ลภึสุ ฯ เต เอวมาหํสุ อมฺหากํปิ
อาวุโส   ภาคํ  เทถาติ  ฯ  เต  เอวมาหํสุ  น  มยํ  อาวุโส  ตุมฺหากํ
ภาคํ   ทสฺสาม   กิสฺส   ตุเมฺห   ปจฺฉา   โอกฺกมิตฺถาติ   ฯ   ภควโต
เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ปจฺฉา  โอกฺกมนฺตานํ  ๑-
นากามา ภาคํ ทาตุนฺติ ฯ
     {๑๔๐.๓}   เตน   โข  ปน  สมเยน  สมฺพหุลา  ภิกฺขู  โกสเลสุ
ชนปเทสุ    อทฺธานมคฺคปฏิปนฺนา    โหนฺติ   ฯ   เต   สทิสา   สุสานํ
โอกฺกมึสุ   ปํสุกูลาย   ฯ   เอกจฺเจ   ภิกฺขู  ปํสุกูลานิ  ลภึสุ  เอกจฺเจ
ภิกฺขู  น  ลภึสุ  ฯ  เย  เต  ภิกฺขู  น  ลภึสุ  เต  เอวมาหํสุ อมฺหากํปิ
อาวุโส   ภาคํ  เทถาติ  ฯ  เต  เอวมาหํสุ  น  มยํ  อาวุโส  ตุมฺหากํ
ภาคํ   ทสฺสาม   กิสฺส   ตุเมฺห   น   ลภิตฺถาติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   สทิสานํ  โอกฺกมนฺตานํ  อกามา
ภาคํ ทาตุนฺติ ฯ
     {๑๔๐.๔}   เตน   โข  ปน  สมเยน  สมฺพหุลา  ภิกฺขู  โกสเลสุ
ชนปเทสุ   อทฺธานมคฺคปฏิปนฺนา   โหนฺติ   ฯ  เต  กติกํ  กตฺวา  สุสานํ
โอกฺกมึสุ   ปํสุกูลาย   ฯ   เอกจฺเจ   ภิกฺขู  ปํสุกูลานิ  ลภึสุ  เอกจฺเจ
ภิกฺขู  น  ลภึสุ  ฯ  เย  เต  ภิกฺขู  น  ลภึสุ  เต  เอวมาหํสุ อมฺหากํปิ
อาวุโส   ภาคํ  เทถาติ  ฯ  เต  เอวมาหํสุ  น  มยํ  อาวุโส  ตุมฺหากํ
ภาคํ   ทสฺสาม   กิสฺส   ตุเมฺห   น   ลภิตฺถาติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ    ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   กติกํ   กตฺวา   โอกฺกมนฺตานํ
อกามา ภาคํ ทาตุนฺติ ฯ
     [๑๔๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน  มนุสฺสา  จีวรํ  อาทาย อารามํ
อาคจฺฉนฺติ   ฯ   เต   ปฏิคฺคาหกํ   อลภมานา   ปฏิหรนฺติ   ฯ   จีวรํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. โอกฺกนฺตานํ ฯ
ปริตฺตํ   อุปฺปชฺชติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคตํ  ภิกฺขุํ  จีวรปฏิคฺคาหกํ  สมฺมนฺนิตุํ  โย
น  ฉนฺทาคตึ  คจฺเฉยฺย  น  โทสาคตึ  คจฺเฉยฺย  น  โมหาคตึ  คจฺเฉยฺย
น  ภยาคตึ  คจฺเฉยฺย  คหิตาคหิตญฺจ  ชาเนยฺย  ฯ  เอวญฺจ  ปน ภิกฺขเว
สมฺมนฺนิตพฺโพ    ฯ    ปฐมํ   ภิกฺขุ   ยาจิตพฺโพ   ยาจิตฺวา   พฺยตฺเตน
ภิกฺขุนา   ปฏิพเลน   สงฺโฆ   ญาเปตพฺโพ   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ
ยทิ   สงฺฆสฺส   ปตฺตกลฺลํ   สงฺโฆ   อิตฺถนฺนามํ   ภิกฺขุํ   จีวรปฏิคฺคาหกํ
สมฺมนฺเนยฺย ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๑๔๑.๑}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  สงฺโฆ  อิตฺถนฺนามํ  ภิกฺขุํ
จีวรปฏิคฺคาหกํ    สมฺมนฺนติ    ฯ   ยสฺสายสฺมโต   ขมติ   อิตฺถนฺนามสฺส
ภิกฺขุโน   จีวรปฏิคฺคาหกสฺส   สมฺมติ   ๑-  โส  ตุณฺหสฺส  ยสฺส  นกฺขมติ
โส  ภาเสยฺย  ฯ  สมฺมโต  สงฺเฆน  อิตฺถนฺนาโม ภิกฺขุ จีวรปฏิคฺคาหโก ฯ
ขมติ สงฺฆสฺส ตสฺมา ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
     [๑๔๒]   เตน   โข  ปน  สมเยน  จีวรปฏิคฺคาหกา  ภิกฺขู  จีวรํ
ปฏิคฺคเหตฺวา   ตตฺเถว   อุชฺฌิตฺวา   ปกฺกมนฺติ   ฯ   จีวรํ   นสฺสติ  ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ปญฺจหงฺเคหิ
สมนฺนาคตํ   ภิกฺขุํ   จีวรนิทาหกํ   ๒-   สมฺมนฺนิตุํ   โย   น  ฉนฺทาคตึ
คจฺเฉยฺย    น   โทสาคตึ   คจฺเฉยฺย   น   โมหาคตึ   คจฺเฉยฺย   น
ภยาคตึ   คจฺเฉยฺย   นิทหิตานิทหิตญฺจ   ๓-  ชาเนยฺย  ฯ  เอวญฺจ  ปน
ภิกฺขเว    สมฺมนฺนิตพฺโพ    ฯ    ปฐมํ   ภิกฺขุ   ยาจิตพฺโพ   ยาจิตฺวา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สมฺมุติ ฯ  โป. ม. จีวรนิทหกํ ฯ  ม. ยุ. นิหิตานิหิตญฺจ ฯ
พฺยตฺเตน    ภิกฺขุนา    ปฏิพเลน   สงฺโฆ   ญาเปตพฺโพ   สุณาตุ   เม
ภนฺเต   สงฺโฆ   ยทิ   สงฺฆสฺส   ปตฺตกลฺลํ   สงฺโฆ   อิตฺถนฺนามํ  ภิกฺขุํ
จีวรนิทาหกํ สมฺมนฺเนยฺย ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๑๔๒.๑}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  สงฺโฆ  อิตฺถนฺนามํ  ภิกฺขุํ
จีวรนิทาหกํ    สมฺมนฺนติ    ฯ    ยสฺสายสฺมโต    ขมติ   อิตฺถนฺนามสฺส
ภิกฺขุโน   จีวรนิทาหกสฺส   สมฺมติ   โส   ตุณฺหสฺส   ยสฺส  นกฺขมติ  โส
ภาเสยฺย   ฯ   สมฺมโต   สงฺเฆน  อิตฺถนฺนาโม  ภิกฺขุ  จีวรนิทาหโก  ฯ
ขมติ สงฺฆสฺส ตสฺมา ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
     [๑๔๓]   เตน  โข  ปน  สมเยน  จีวรนิทาหกา ภิกฺขู ๑- มณฺฑเปปิ
รุกฺขมูเลปิ นิมฺพโกเสปิ อชฺโฌกาเสปิ ๒- จีวรํ นิทหนฺติ ๓- ฯ อุนฺทุเรหิปิ ๔-
อุปจิกาหิปิ   ขชฺชนฺติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว   ภณฺฑาคารํ   สมฺมนฺนิตุํ   ยํ   สงฺโฆ   อากงฺขติ   วิหารํ  วา
อฑฺฒโยคํ   วา   ปาสาทํ  วา  หมฺมิยํ  วา  คุหํ  วา  ฯ  เอวญฺจ  ปน
ภิกฺขเว    สมฺมนฺนิตพฺโพ   ฯ   พฺยตฺเตน   ภิกฺขุนา   ปฏิพเลน   สงฺโฆ
ญาเปตพฺโพ
     {๑๔๓.๑}   สุณาตุ   เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ
สงฺโฆ อิตฺถนฺนามํ วิหารํ ภณฺฑาคารํ สมฺมนฺเนยฺย ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๑๔๓.๒}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  สงฺโฆ  อิตฺถนฺนามํ  วิหารํ
ภณฺฑาคารํ   สมฺมนฺนติ   ฯ  ยสฺสายสฺมโต  ขมติ  อิตฺถนฺนามสฺส  วิหารสฺส
ภณฺฑาคารสฺส   สมฺมติ   โส  ตุณฺหสฺส  ยสฺส  นกฺขมติ  โส  ภาเสยฺย  ฯ
สมฺมโต    สงฺเฆน    อิตฺถนฺนาโม    วิหาโร   ภณฺฑาคารํ   ฯ   ขมติ
@เชิงอรรถ:  ม. จีวรนิทหโก ภิกฺขุ ฯ  โป. ม. ยุ. อยํ ปาโฐ น ทิสสติ ฯ  ม. นิทหติ ฯ
@ ม. อุนฺทูเรหิปิ ฯ
สงฺฆสฺส ตสฺมา ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
     [๑๔๔]   เตน   โข   ปน  สมเยน  สงฺฆสฺส  ภณฺฑาคาเร  จีวรํ
อคุตฺตํ   โหติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ
ภิกฺขเว    ปญฺจหงฺเคหิ    สมนฺนาคตํ    ภิกฺขุํ   ภณฺฑาคาริกํ   สมฺมนฺนิตุํ
โย   น   ฉนฺทาคตึ   คจฺเฉยฺย   น  โทสาคตึ  คจฺเฉยฺย  น  โมหาคตึ
คจฺเฉยฺย    น    ภยาคตึ    คจฺเฉยฺย   คุตฺตาคุตฺตญฺจ   ชาเนยฺย   ฯ
เอวญฺจ   ปน   ภิกฺขเว   สมฺมนฺนิตพฺโพ   ฯ   ปฐมํ   ภิกฺขุ  ยาจิตพฺโพ
ยาจิตฺวา พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๔๔.๑}   สุณาตุ   เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ
สงฺโฆ อิตฺถนฺนามํ ภิกฺขุํ ภณฺฑาคาริกํ สมฺมนฺเนยฺย ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๑๔๔.๒}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  สงฺโฆ  อิตฺถนฺนามํ  ภิกฺขุํ
ภณฺฑาคาริกํ    สมฺมนฺนติ    ฯ    ยสฺสายสฺมโต    ขมติ   อิตฺถนฺนามสฺส
ภิกฺขุโน   ภณฺฑาคาริกสฺส   สมฺมติ   โส   ตุณฺหสฺส   ยสฺส  นกฺขมติ  โส
ภาเสยฺย   ฯ   สมฺมโต   สงฺเฆน  อิตฺถนฺนาโม  ภิกฺขุ  ภณฺฑาคาริโก  ฯ
ขมติ สงฺฆสฺส ตสฺมา ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
     [๑๔๕]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  ภณฺฑาคาริกํ
วุฏฺฐาเปนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   น   ภิกฺขเว
ภณฺฑาคาริโก วุฏฺฐาเปตพฺโพ โย วุฏฺฐาเปยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๔๖]   เตน   โข   ปน  สมเยน  สงฺฆสฺส  ภณฺฑาคาเร  จีวรํ
อุสฺสนฺนํ   โหติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว   สมฺมุขีภูเตน  สงฺเฆน  ภาเชตุนฺติ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน
สพฺโพ   ๑-   สงฺโฆ   จีวรํ  ภาเชนฺโต  โกลาหลํ  อกาสิ  ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ปญฺจหงฺเคหิ  สมนฺนาคตํ
ภิกฺขุํ    จีวรภาชกํ    สมฺมนฺนิตุํ   โย   น   ฉนฺทาคตึ   คจฺเฉยฺย   น
โทสาคตึ   คจฺเฉยฺย   น   โมหาคตึ   คจฺเฉยฺย  น  ภยาคตึ  คจฺเฉยฺย
ภาชิตาภาชิตญฺจ   ชาเนยฺย  ฯ  เอวญฺจ  ปน  ภิกฺขเว  สมฺมนฺนิตพฺโพ  ฯ
ปฐมํ    ภิกฺขุ   ยาจิตพฺโพ   ยาจิตฺวา   พฺยตฺเตน   ภิกฺขุนา   ปฏิพเลน
สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๔๖.๑}   สุณาตุ   เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ
สงฺโฆ อิตฺถนฺนามํ ภิกฺขุํ จีวรภาชกํ สมฺมนฺเนยฺย ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๑๔๖.๒}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  สงฺโฆ  อิตฺถนฺนามํ  ภิกฺขุํ
จีวรภาชกํ    สมฺมนฺนติ    ฯ    ยสฺสายสฺมโต    ขมติ    อิตฺถนฺนามสฺส
ภิกฺขุโน    จีวรภาชกสฺส    สมฺมติ    โส    ตุณฺหสฺส   ยสฺส   นกฺขมติ
โส ภาเสยฺย ฯ
     {๑๔๖.๓}   สมฺมโต  สงฺเฆน  อิตฺถนฺนาโม  ภิกฺขุ  จีวรภาชโก  ฯ
ขมติ สงฺฆสฺส ตสฺมา ตุณฺหี ฯ เอวเมตํ ธารยามีติ ฯ
     {๑๔๖.๔}   อถโข  จีวรภาชกานํ  ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ กถํ นุ โข จีวรํ
ภาเชตพฺพนฺติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
ปฐมํ    อุจฺจินิตฺวา   ตุลยิตฺวา   วณฺณาวณฺณํ   กตฺวา   ภิกฺขู   คเณตฺวา
วคฺคํ  พนฺธิตฺวา  จีวรปฏิวิสํ  ฐเปตุนฺติ  ฯ  อถโข  จีวรภาชกานํ   ภิกฺขูนํ
เอตทโหสิ  กถํ  นุ  โข  สามเณรานํ  จีวรปฏิวิโส ทาตพฺโพติ ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  สามเณรานํ  อุปฑฺฒปฏิวิสํ
@เชิงอรรถ:  ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ
ทาตุนฺติ ฯ
     {๑๔๖.๕}   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร ภิกฺขุ สเกน ภาเคน
อุตฺตริตุกาโม   โหติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว   อุตฺตรนฺตสฺส  สกํ  ภาคํ  ทาตุนฺติ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน
อญฺญตโร   ภิกฺขุ   อติเรกภาเคน   อุตฺตริตุกาโม   โหติ   ฯ   ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อนุกฺเขเป   ทินฺเน
อติเรกภาคํ   ทาตุนฺติ   ฯ   อถโข   จีวรภาชกานํ   ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ
กถํ    นุ   โข   จีวรปฏิวิโส   ทาตพฺโพ   อาคตปฏิปาฏิยา   นุ   โข
อุทาหุ    ยถาวุฑฺฒนฺติ    ฯ    ภควโต    เอตมตฺถํ    อาโรเจสุํ   ฯ
อนุชานามิ ภิกฺขเว วิกลเก โตเสตฺวา กุสปาตํ กาตุนฺติ ฯ
     [๑๔๗]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ฉกเณนปิ  ปณฺฑุมตฺติกายปิ
จีวรํ   รเชนฺติ   ๑-   ฯ  จีวรํ  ทุพฺพณฺณํ  โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ฉ  รชนานิ  มูลรชนํ  ขนฺธรชนํ
ตจรชนํ ปตฺตรชนํ ปุปฺผรชนํ ผลรชนนฺติ ฯ
     {๑๔๗.๑}   เตน โข ปน สมเยน ภิกฺขู สีตูทกาย ๒- จีวรํ รเชนฺติ ฯ
จีวรํ   ทุคฺคนฺธํ  โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว  รชนํ  ปจิตุํ  จูฬรชนกุมฺภินฺติ  ๓-  ฯ  รชนํ  อุตฺตริยติ ฯ ภควโต
เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  อุตฺตราฬุวํ ๔- พนฺธิตุนฺติ ฯ
เตน  โข ปน สมเยน ภิกฺขู น ชานนฺติ รชนํ ปกฺกํ วา อปกฺกํ วา ฯ ภควโต
เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  อุทเก วา นขปิฏฺฐิกาย วา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. รชนฺติ ฯ  สี. สีตุนฺทกาย ฯ ม. สีตุทกาย ฯ ยุ. สิตุนฺนกาย ฯ
@ โป. ยุ. จุลฺล- ฯ ม. จุลฺลํ ฯ  ม. ยุ. อุตฺตราฬุมฺปํ ฯ
เถวกํ ทาตุนฺติ ฯ
     {๑๔๗.๒}   เตน   โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  รชนํ  โอโรเปนฺตา
กุมฺภึ  อาวฏฺฏนฺติ  ๑-  กุมฺภี  ภิชฺชติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว  รชนุฬุงฺกํ  ทณฺฑกถาลิกนฺติ  ๒-  ฯ  เตน  โข  ปน
สมเยน   ภิกฺขูนํ   รชนภาชนํ   น   สํวิชฺชติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ    ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   รชนโกลมฺพํ   รชนฆฏนฺติ   ฯ
เตน   โข   ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ปาติยาปิ  ปตฺเตปิ  จีวรํ  มทฺทนฺติ  ฯ
จีวรํ   ปริภิชฺชติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว รชนโทณิกนฺติ ฯ
     {๑๔๗.๓}   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  ฉมายํ  จีวรํ ปตฺถรนฺติ
จีวรํ   ปํสุกิตํ   โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว    ติณสนฺถารกนฺติ   ฯ   ติณสนฺถารโก   อุปจิกาหิ   ขชฺชติ   ฯ
ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ ฯ อนุชานามิ ภิกฺขเว จีวรวํสํ จีวรรชฺชุนฺติ ฯ
มชฺเฌน  ลคฺเคนฺติ  รชนํ  อุภโต  คลติ  ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   กณฺเณ   พนฺธิตุนฺติ  ฯ  กณฺโณ  ชีรติ  ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  กณฺณสุตฺตกนฺติ  ฯ  รชนํ
เอกโต  คลติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ ภิกฺขเว
สมฺปริวตฺตกํ สมฺปริวตฺตกํ รเชตุํ น จ อจฺฉินฺเน เถเว ปกฺกมิตุนฺติ ฯ
     {๑๔๗.๔}   เตน  โข  ปน  สมเยน  จีวรํ ปตฺถินฺนํ โหติ ฯ ภควโต
เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  อุทเก โอสาเทตุนฺติ ๓- ฯ
เตน  โข  ปน  สมเยน จีวรํ ผรุสํ โหติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. ยุ. อาวชฺชนฺติ ฯ สี. อาวิญฺชนฺติ ฯ ม. อาวิจฺฉนฺติ ฯ  ม. ถาลกนฺติ ฯ
@ ม. ยุ. โอสาเรตุนฺติ ฯ
อนุชานามิ ภิกฺขเว ปาณินา อาโกเฏตุนฺติ ฯ
     [๑๔๘]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา ๑- ภิกฺขู อจฺฉินฺนกานิ
จีวรานิ  ๒-  ธาเรนฺติ  ทนฺตกสาวานิ  ๓- ธาเรนฺติ ฯ มนุสฺสา อุชฺฌายนฺติ
ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ  ๔-  ฯ  ภิกฺขู  ๕-  ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ น
ภิกฺขเว   อจฺฉินฺนกานิ   จีวรานิ   ธาเรตพฺพานิ  โย  ธาเรยฺย  อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๔๙]   อถโข ภควา ราชคเห ยถาภิรนฺตํ วิหริตฺวา เยน ทกฺขิณาคิริ
เตน  จาริกํ  ปกฺกามิ  ฯ  อทฺทสา  ๖-  โข  ภควา  มาคธกฺเขตฺตํ  ๗-
อจฺจิพทฺธํ    ปาลิพทฺธํ    มริยาทพทฺธํ    สิงฺฆาฏกพทฺธํ    ๘-   ทิสฺวาน
อายสฺมนฺตํ  อานนฺทํ  อามนฺเตสิ  ปสฺสสิ  โน  ตฺวํ  อานนฺท  มาคธกฺเขตฺตํ
อจฺจิพทฺธํ  ปาลิพทฺธํ  มริยาทพทฺธํ  สิงฺฆาฏกพทฺธนฺติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  ฯ
อุสฺสหสิ   ตฺวํ   อานนฺท   ภิกฺขูนํ   เอวรูปานิ   จีวรานิ  สํวิทหิตุนฺติ  ฯ
อุสฺสหามิ    ภควาติ   ฯ   อถโข   ภควา   ทกฺขิณาคิริสฺมึ   ยถาภิรนฺตํ
วิหริตฺวา ปุนเทว ราชคหํ ปจฺฉาคจฺฉิ ฯ
     {๑๔๙.๑}   อถโข   อายสฺมา   อานนฺโท   สมฺพหุลานํ   ภิกฺขูนํ
จีวรานิ    สํวิทหิตฺวา    เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา
ภควนฺตํ    เอตทโวจ    ปสฺสตุ    เม    ภนฺเต    ภควา    จีวรานิ
สํวิทหิตานีติ    ฯ    อถโข    ภควา    เอตสฺมึ    นิทาเน   เอตสฺมึ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ  ยุ. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ  ม. ยุ.
@ทนฺตกาสาวานิ ฯ  ม. อิโต ปรํ เสยฺยถาปิ นาม คิหี กามโภคิโนติ ทิสฺสติ ฯ
@ ตตฺถายํ ปาโฐ น โหติ ฯ  ยุ. อทฺทส ฯ  ม. ยุ. มคธเขตฺตํ ฯ
@๘. ยุ. อจฺจิพนฺธํ ปาลิพนฺธํ มริยาทพนฺธํ สิงฺฆาฏกพนฺธํ ฯ โป. ม. อจฺฉิพนฺธํ ฯ
ปกรเณ   ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   ปณฺฑิโต   ภิกฺขเว
อานนฺโท   มหาปญฺโญ   ภิกฺขเว   อานนฺโท   ยตฺร   หิ   นาม   มยา
สงฺขิตฺเตน   ภาสิตสฺส   วิตฺถาเรน   อตฺถํ   อาชานิสฺสติ   กุสิมฺปิ  นาม
กริสฺสติ    อฑฺฒกุสิมฺปิ    นาม    กริสฺสติ   มณฺฑลมฺปิ   นาม   กริสฺสติ
อฑฺฒมณฺฑลมฺปิ     นาม     กริสฺสติ     วิวฏฺฏมฺปิ     นาม    กริสฺสติ
อนุวิวฏฺฏมฺปิ   นาม   กริสฺสติ  คีเวยฺยกมฺปิ  นาม  กริสฺสติ  ชงฺเฆยฺยกมฺปิ
นาม   กริสฺสติ   พาหนฺตมฺปิ   นาม   กริสฺสติ   ฉินฺนกญฺจ  ๑-  ภวิสฺสติ
สตฺถลูขํ     สมณสารุปฺปํ     ปจฺจตฺถิกานญฺจ     อนภิชฺฌิตํ    อนุชานามิ
ภิกฺขเว ฉินฺนกํ สงฺฆาฏึ ฉินฺนกํ อุตฺตราสงฺคํ ฉินฺนกํ อนฺตรวาสกนฺติ ฯ
     [๑๕๐]   อถโข   ภควา   ราชคเห  ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
เวสาลี  เตน  จาริกํ  ปกฺกามิ  ฯ  อทฺทสา  โข  ภควา  ๒- อนฺตรา จ
ราชคหํ   อนฺตรา   จ   เวสาลึ   อทฺธานมคฺคปฏิปนฺโน  สมฺพหุเล  ภิกฺขู
จีวเรหิ   อุพฺภณฺฑีกเต   ๓-  สีเสปิ  จีวรภิสึ  กริตฺวา  ขนฺเธปิ  จีวรภิสึ
กริตฺวา   กฏิยาปิ   จีวรภิสึ   กริตฺวา   อาคจฺฉนฺเต   ทิสฺวาน  ภควโต
เอตทโหสิ   อติลหุํ  โข  อิเม  โมฆปุริสา  จีวเร  พาหุลฺลาย  อาวฏฺฏา
ยนฺนูนาหํ   ภิกฺขูนํ   จีวเร   สีมํ   พนฺเธยฺย   มริยาทํ   ฐเปยฺยนฺติ  ฯ
อถโข  ภควา  อนุปุพฺเพน  จาริกํ  จรมาโน  เยน  เวสาลี  ตทวสริ  ฯ
ตตฺร   สุทํ  ภควา  เวสาลิยํ  วิหรติ  โคตมเก  เจติเย  ฯ  เตน  โข
ปน    สมเยน   ภควา   สีตาสุ   เหมนฺติกาสุ   รตฺตีสุ   อนฺตรฏฺฐกาสุ
หิมปาตสมเย     รตฺตึ     อชฺโฌกาเส     เอกจีวโร     นิสีทิ    น
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ฉินฺนกํ ฯ  ม. อทฺทส ภควา ฯ  ม. ยุ. อุพฺภณฺฑิกเต ฯ
ภควนฺตํ   สีตํ   อโหสิ   ๑-   นิกฺขนฺเต   ปฐเม  ยาเม  สีตํ  ภควนฺตํ
อโหสิ    ทุติยํ   ภควา   จีวรํ   ปารุปิ   น   ภควนฺตํ   สีตํ   อโหสิ
นิกฺขนฺเต   มชฺฌิเม   ยาเม   สีตํ  ภควนฺตํ  อโหสิ  ตติยํ  ภควา  จีวรํ
ปารุปิ  น  ภควนฺตํ  สีตํ  อโหสิ  นิกฺขนฺเต  ปจฺฉิเม  ยาเม  อุทฺธเต ๒-
อรุเณ    นนฺทิมุขิยา    รตฺติยา    สีตํ    ภควนฺตํ    อโหสิ    จตุตฺถํ
ภควา   จีวรํ   ปารุปิ   น   ภควนฺตํ  สีตํ  อโหสิ  ฯ  อถโข  ภควโต
เอตทโหสิ   เยปิ   โข   เต   กุลปุตฺตา  อิมสฺมึ  ธมฺมวินเย  สีตาลุกา
สีตภีรุกา    เตปิ   สกฺโกนฺติ   ติจีวเรน   ยาเปตุํ   ยนฺนูนาหํ   ภิกฺขูนํ
จีวเร สีมํ พนฺเธยฺยํ มริยาทํ ฐเปยฺยํ ติจีวรํ อนุชาเนยฺยนฺติ ฯ
     {๑๕๐.๑}   อถโข   ภควา   เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ
ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  อิธาหํ  ภิกฺขเว  อนฺตรา จ ราชคหํ
อนฺตรา   จ   เวสาลึ   อทฺธานมคฺคปฏิปนฺโน   อทฺทสํ   สมฺพหุเล  ภิกฺขู
จีวเรหิ  อุพฺภณฺฑีกเต  สีเสปิ  จีวรภิสึ  กริตฺวา  ขนฺเธปิ  จีวรภิสึ กริตฺวา
กฏิยาปิ   จีวรภิสึ   กริตฺวา   อาคจฺฉนฺเต   ทิสฺวาน   เม   เอตทโหสิ
อติลหุํ   โข   อิเม  โมฆปุริสา  จีวเร  พาหุลฺลาย  อาวฏฺฏา  ยนฺนูนาหํ
ภิกฺขูนํ   จีวเร  สีมํ  พนฺเธยฺยํ  มริยาทํ  ฐเปยฺยนฺติ  ฯ  อิธาหํ  ภิกฺขเว
สีตาสุ      เหมนฺติกาสุ     รตฺตีสุ     อนฺตรฏฺฐกาสุ     หิมปาตสมเย
รตฺตึ   อชฺโฌกาเส   เอกจีวโร   นิสีทึ   น  มํ  สีตํ  อโหสิ  นิกฺขนฺเต
ปฐเม   ยาเม   สีตํ   มํ   อโหสิ   ทุติยาหํ   จีวรํ   ปารุปึ   น  มํ
@เชิงอรรถ:  น ภควนฺตํ สีตํ อโหสีติ ภควโต สีตํ นาโหสีติ อฏฺฐกถา ฯ  โป. ม. อุทฺทสฺสเต ฯ
สีตํ   อโหสิ   นิกฺขนฺเต   มชฺฌิเม   ยาเม   สีตํ   มํ  อโหสิ  ตติยาหํ
จีวรํ   ปารุปึ   น  มํ  สีตํ  อโหสิ  นิกฺขนฺเต  ปจฺฉิเม  ยาเม  อุทฺธเต
อรุเณ    นนฺทิมุขิยา    รตฺติยา   สีตํ   มํ   อโหสิ   จตุตฺถาหํ   จีวรํ
ปารุปึ   น   มํ   สีตํ   อโหสิ  ตสฺส  มยฺหํ  ภิกฺขเว  เอตทโหสิ  เยปิ
โข   เต   กุลปุตฺตา   อิมสฺมึ   ธมฺมวินเย   สีตาลุกา  สีตภีรุกา  เตปิ
สกฺโกนฺติ   ติจีวเรน   ยาเปตุํ  ยนฺนูนาหํ  ภิกฺขูนํ  จีวเร  สีมํ  พนฺเธยฺยํ
มริยาทํ    ฐเปยฺยํ    ติจีวรํ    อนุชาเนยฺยนฺติ    อนุชานามิ   ภิกฺขเว
ติจีวรํ    ทฺวิคุณํ    ๑-   สงฺฆาฏึ   เอกจฺจิยํ   อุตฺตราสงฺคํ   เอกจฺจิยํ
อนฺตรวาสกนฺติ ฯ
     [๑๕๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู ภควตา ติจีวรํ
อนุญฺญาตนฺติ   อญฺเญเนว   ติจีวเรน   คามํ   ปวิสนฺติ   อญฺเญเนว  ๒-
ติจีวเรน    อาราเม   อจฺฉนฺติ   อญฺเญเนว   ๒-   ติจีวเรน   นหานํ
โอตรนฺติ   ฯ   เย   เต   ภิกฺขู   อปฺปิจฺฉา   ฯเปฯ  เต  อุชฺฌายนฺติ
ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ   นาม   ฉพฺพคฺคิยา   ภิกฺขู  อติเรกจีวรํ
ธาเรสฺสนฺตีติ ฯ อถโข เต ภิกฺขู ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
     {๑๕๑.๑}   อถโข  ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ ปกรเณ ธมฺมึ
กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  น  ภิกฺขเว  อติเรกจีวรํ  ธาเรตพฺพํ  โย
ธาเรยฺย  ยถาธมฺโม  กาเรตพฺโพติ  ฯ  เตน  โข ปน สมเยน อายสฺมโต
อานนฺทสฺส   อติเรกจีวรํ   อุปฺปนฺนํ   โหติ   ฯ  อายสฺมา  จ  อานนฺโท
ตํ   จีวรํ   อายสฺมโต   สารีปุตฺตสฺส   ทาตุกาโม   โหติ  ฯ  อายสฺมา
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. ทิคุณํ ฯ  ม. ยุ. อญฺเญน ฯ
จ   สารีปุตฺโต   สาเกเต   วิหรติ   ฯ  อถโข  อายสฺมโต  อานนฺทสฺส
เอตทโหสิ   ภควตา   [๑]-   ปญฺญตฺตํ   น  อติเรกจีวรํ  ธาเรตพฺพนฺติ
อิทญฺจ    เม    อติเรกจีวรํ    อุปฺปนฺนํ   อหญฺจิมํ   จีวรํ   อายสฺมโต
สารีปุตฺตสฺส   ทาตุกาโม   อายสฺมา   จ   สารีปุตฺโต  สาเกเต  วิหรติ
กถํ   นุ   โข   มยา   ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ  ฯ  อถโข  อายสฺมา  อานนฺโท
ภควโต    เอตมตฺถํ   อาโรเจสิ   ฯ   กีวจิรํ   ปนานนฺท   สารีปุตฺโต
อาคจฺฉิสฺสตีติ ฯ นวมํ วา ภควา ทิวสํ ทสมํ วาติ ฯ
     {๑๕๑.๒}   อถโข   ภควา   เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ
ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ทสาหปรมํ
อติเรกจีวรํ  ธาเรตุนฺติ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขูนํ อติเรกจีวรํ
อุปฺปนฺนํ  โหติ  ๒-  ฯ  อถโข  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ กถํ นุ โข อเมฺหหิ ๓-
อติเรกจีวเร   ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ ภิกฺขเว อติเรกจีวรํ วิกปฺเปตุนฺติ ฯ
     [๑๕๒]   อถโข   ภควา   เวสาลิยํ  ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
พาราณสี    เตน    จาริกํ   ปกฺกามิ   อนุปุพฺเพน   จาริกํ   จรมาโน
เยน   พาราณสี   ตทวสริ   ฯ   ตตฺร  สุทํ  ภควา  พาราณสิยํ  วิหรติ
อิสิปตเน   มิคทาเย   ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตรสฺส  ภิกฺขุโน
อนฺตรวาสโก   ฉิทฺโท   โหติ   ฯ   อถโข   ตสฺส  ภิกฺขุโน  เอตทโหสิ
ภควตา     ติจีวรํ     อนุญฺญาตํ     ทฺวิคุณา    สงฺฆาฏิ    เอกจฺจิโย
@เชิงอรรถ:  ม. สิกฺขาปทํ ฯ  ยุ. อติเรกจีวรํ อุปฺปชฺชติ ฯ  ยุ. อยํ ปาโฐ น โหติ ฯ
อุตฺตราสงฺโค   เอกจฺจิโย   อนฺตรวาสโก   อยญฺจ   เม   อนฺตรวาสโก
ฉิทฺโท     ยนฺนูนาหํ     อคฺคฬํ     อจฺฉุเปยฺยํ     สมนฺตโต    ทุปฏฺฏํ
ภวิสฺสติ    มชฺเฌ    เอกจฺจิยนฺติ    ฯ   อถโข   โส   ภิกฺขุ   อคฺคฬํ
อจฺฉุเปสิ    ฯ   อทฺทสา   โข   ภควา   เสนาสนจาริกํ   อาหิณฺฑนฺโต
ตํ    ภิกฺขุํ    อคฺคฬํ    อจฺฉุเปนฺตํ    ทิสฺวาน    เยน    โส   ภิกฺขุ
เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ตํ   ภิกฺขุํ   เอตทโวจ   กึ   ตฺวํ   ภิกฺขุ
กโรสีติ   ฯ   อคฺคฬํ   ภควา  อจฺฉุเปมีติ  ฯ  สาธุ  สาธุ  ภิกฺขุ  สาธุ
โข ตฺวํ ภิกฺขุ อคฺคฬํ อจฺฉุเปสีติ ฯ
     {๑๕๒.๑}   อถโข   ภควา   เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ
ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   อนุชานามิ  ภิกฺขเว  อหตานํ
ทุสฺสานํ    อหตกปฺปานํ    ทฺวิคุณํ    สงฺฆาฏึ    เอกจฺจิยํ   อุตฺตราสงฺคํ
เอกจฺจิยํ    อนฺตรวาสกํ    อุตุทฺธตานํ    ทุสฺสานํ    จตุคฺคุณํ   สงฺฆาฏึ
ทฺวิคุณํ    อุตฺตราสงฺคํ    ทฺวิคุณํ    อนฺตรวาสกํ    ปํสุกูเล    ยาวทตฺถํ
ปาปณิเก    อุสฺสาโห   กรณีโย   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อคฺคฬํ   ตุนฺนํ
โอวฏฺฏิกํ กณฺฑุสกํ ทฬฺหีกมฺมนฺติ ฯ
     [๑๕๓]   อถโข   ภควา  พาราณสิยํ  ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
สาวตฺถี    เตน    จาริกํ    ปกฺกามิ   อนุปุพฺเพน   จาริกํ   จรมาโน
เยน   สาวตฺถี   ตทวสริ   ฯ   ตตฺร   สุทํ   ภควา  สาวตฺถิยํ  วิหรติ
เชตวเน   อนาถปิณฺฑิกสฺส   อาราเม   ฯ  อถโข  วิสาขา  มิคารมาตา
เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺนํ   โข   วิสาขํ   มิคารมาตรํ
ภควา    ธมฺมิยา    กถาย    สนฺทสฺเสสิ    สมาทเปสิ    สมุตฺเตเชสิ
สมฺปหํเสสิ   ฯ   อถโข  วิสาขา  มิคารมาตา  ภควตา  ธมฺมิยา  กถาย
สนฺทสฺสิตา   สมาทปิตา   สมุตฺเตชิตา   สมฺปหํสิตา   ภควนฺตํ  เอตทโวจ
อธิวาเสตุ  เม  ภนฺเต  ภควา  สฺวาตนาย  ภตฺตํ  สทฺธึ ภิกฺขุสงฺเฆนาติ ฯ
อธิวาเสสิ ภควา ตุณฺหีภาเวน ฯ
     {๑๕๓.๑}   อถโข  วิสาขา  มิคารมาตา  ภควโต อธิวาสนํ วิทิตฺวา
อุฏฺฐายาสนา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   ปทกฺขิณํ   กตฺวา   ปกฺกามิ  ฯ
เตน  โข  ปน  สมเยน  ตสฺสา  รตฺติยา อจฺจเยน จาตุทฺทีปิโก มหาเมโฆ
ปาวสฺสิ  ฯ  อถโข  ภควา  ภิกฺขู อามนฺเตสิ ยถา ภิกฺขเว เชตวเน วสฺสติ
เอวํ  จตูสุ  ทีเปสุ  วสฺสติ  โอวสฺสาเปถ  ภิกฺขเว  กายํ  อยํ  ปจฺฉิมโก
จาตุทฺทีปิโก   มหาเมโฆติ   ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข  เต  ภิกฺขู  ภควโต
ปฏิสฺสุณิตฺวา นิกฺขิตฺตจีวรา กายํ โอวสฺสาเปนฺติ ฯ
     {๑๕๓.๒}   อถโข  วิสาขา  มิคารมาตา  ปณีตํ  ขาทนียํ  โภชนียํ
ปฏิยาทาเปตฺวา   ทาสึ   อาณาเปสิ  คจฺฉ  เช  อารามํ  คนฺตฺวา  กาลํ
อาโรเจหิ  กาโล  ภนฺเต  นิฏฺฐิตํ  ภตฺตนฺติ  ฯ เอวํ อยฺเยติ โข สา ทาสี
วิสาขาย    มิคารมาตุยา    ปฏิสฺสุณิตฺวา   อารามํ   คนฺตฺวา   อทฺทสฺส
ภิกฺขู   นิกฺขิตฺตจีวเร   กายํ   โอวสฺสาเปนฺเต  ทิสฺวาน  นตฺถิ  อาราเม
ภิกฺขู   อาชีวกา   กายํ   โอวสฺสาเปนฺตีติ   เยน  วิสาขา  มิคารมาตา
เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   วิสาขํ   มิคารมาตรํ  เอตทโวจ  นตฺถยฺเย
อาราเม   ภิกฺขู  อาชีวกา  กายํ  โอวสฺสาเปนฺตีติ  ฯ  อถโข  วิสาขาย
มิคารมาตุยา   ปณฺฑิตาย   วิยตฺตาย   เมธาวินิยา   เอตทโหสิ  นิสฺสํสยํ
โข   อยฺยา   นิกฺขิตฺตจีวรา   กายํ   โอวสฺสาเปนฺติ  ๑-  สายํ  พาลา
มญฺญิตฺถ  นตฺถิ  อาราเม  ภิกฺขู  อาชีวกา  กายํ โอวสฺสาเปนฺตีติ ฯ [๒]-
ทาสึ  อาณาเปสิ  คจฺฉ  เช  อารามํ  คนฺตฺวา  กาลํ  อาโรเจหิ  กาโล
ภนฺเต  นิฏฺฐิตํ  ภตฺตนฺติ  ฯ  อถโข  เต  ภิกฺขู  คตฺตานิ  สีติกริตฺวา  ๓-
กลฺลกายา จีวรานิ คเหตฺวา ยถาวิหารํ ปวิสึสุ ฯ
     {๑๕๓.๓}   อถโข  สา  ทาสี  อารามํ  คนฺตฺวา  ภิกฺขู  อปสฺสนฺตี
นตฺถิ   อาราเม   ภิกฺขู  สุญฺโญ  อาราโมติ  เยน  วิสาขา  มิคารมาตา
เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   วิสาขํ   มิคารมาตรํ  เอตทโวจ  นตฺถยฺเย
อาราเม   ภิกฺขู  สุญฺโญ  อาราโมติ  ฯ  อถโข  วิสาขาย  มิคารมาตุยา
ปณฺฑิตาย   วิยตฺตาย   เมธาวินิยา   เอตทโหสิ   นิสฺสํสยํ   โข  อยฺยา
คตฺตานิ   สีติกริตฺวา  กลฺลกายา  จีวรานิ  คเหตฺวา  ยถาวิหารํ  ปวิฏฺฐา
สายํ   พาลา   มญฺญิตฺถ   นตฺถิ  อาราเม  ภิกฺขู  สุญฺโญ  อาราโมติ  ฯ
ปุน  ๔-  ทาสึ  อาณาเปสิ  คจฺฉ  เช  อารามํ  คนฺตฺวา กาลํ อาโรเจหิ
กาโล ภนฺเต นิฏฺฐิตํ ภตฺตนฺติ ฯ
     {๑๕๓.๔}   อถโข  ภควา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  สนฺนหถ  ๕- ภิกฺขเว
ปตฺตจีวรํ  กาโล  ภตฺตสฺสาติ  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข  เต  ภิกฺขู ภควโต
ปจฺจสฺโสสุํ  ฯ  อถโข  ภควา  ปุพฺพณฺหสมยํ  นิวาเสตฺวา  ปตฺตจีวรมาทาย
เสยฺยถาปิ  นาม  พลวา  ปุริโส  สมฺมิญฺชิตํ  วา  พาหํ ปสาเรยฺย ปสาริตํ
วา  พาหํ สมฺมิญฺเชยฺย เอวเมว เชตวเน อนฺตรหิโต วิสาขาย มิคารมาตุยา
@เชิงอรรถ:  ยุ. -เปนฺตีติ ฯ  ม. ปุน ฯ  ม. สีตึ ฯ  ยุ. อยํ สทฺโท นตฺถิ ฯ
@ ม. สนฺทหถ ฯ
โกฏฺฐเก   ปาตุรโหสิ   ฯ   นิสีทิ   ภควา   ปญฺญตฺเต   อาสเน  สทฺธึ
ภิกฺขุสงฺเฆน ฯ
     {๑๕๓.๕}   อถโข  วิสาขา  มิคารมาตา  อจฺฉริยํ  วต  โภ อพฺภุตํ
วต   โภ   ตถาคตสฺส   มหิทฺธิกตา   มหานุภาวตา   ยตฺร   หิ   นาม
ชนฺนุกมตฺเตสุปิ    โอเฆสุ    วตฺตมาเนสุ   ๑-   กฏิมตฺเตสุปิ   โอเฆสุ
วตฺตมาเนสุ   น   หิ   นาม  เอกภิกฺขุสฺสาปิ  ปาทา  วา  จีวรานิ  วา
อลฺลานิ     ภวิสฺสนฺตีติ    หฏฺฐา    อุทคฺคา    พุทฺธปฺปมุขํ    ภิกฺขุสงฺฆํ
ปณีเตน   ขาทนีเยน   โภชนีเยน  สหตฺถา  สนฺตปฺเปตฺวา  สมฺปวาเรตฺวา
ภควนฺตํ ภุตฺตาวึ โอนีตปตฺตปาณึ เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ
     {๑๕๓.๖}   เอกมนฺตํ  นิสินฺนา  โข  วิสาขา  มิคารมาตา  ภควนฺตํ
เอตทโวจ  อฏฺฐาหํ  ภนฺเต  ภควนฺตํ  วรานิ  ยาจามีติ  ฯ  อติกฺกนฺตวรา
โข วิสาเข ตถาคตาติ ฯ ยานิ จ ภนฺเต กปฺปนฺติ ๒- ยานิ จ อนวชฺชานีติ ฯ
วเทหิ   วิสาเขติ   ฯ  อิจฺฉามหํ  ภนฺเต  สงฺฆสฺส  ยาวชีวํ  วสฺสิกสาฏิกํ
ทาตุํ    อาคนฺตุกภตฺตํ    ทาตุํ    คมิกภตฺตํ   ทาตุํ   คิลานภตฺตํ   ทาตุํ
คิลานุปฏฺฐากภตฺตํ    ทาตุํ    คิลานเภสชฺชํ    ทาตุํ    ธุวยาคุํ    ทาตุํ
ภิกฺขุนีสงฺฆสฺส   อุทกสาฏิกํ   ทาตุนฺติ  ฯ  กึ  ปน  ตฺวํ  วิสาเข  อตฺถวสํ
สมฺปสฺสมานา    ตถาคตํ    อฏฺฐ    วรานิ    ยาจสีติ    ฯ    อิธาหํ
ภนฺเต  ทาสึ  อาณาเปสึ  คจฺฉ  เช  อารามํ  คนฺตฺวา  กาลํ  อาโรเจหิ
กาโล   ภนฺเต   นิฏฺฐิตํ   ภตฺตนฺติ   อถโข  สา  ภนฺเต  ทาสี  อารามํ
คนฺตฺวา    อทฺทส    ภิกฺขู    นิกฺขิตฺตจีวเร    กายํ    โอวสฺสาเปนฺเต
@เชิงอรรถ:  ยุ. ปวตฺตมาเนสุ ฯ  ม. ยุ. กปฺปิยานิ ฯ
ทิสฺวาน   นตฺถิ   อาราเม   ภิกฺขู   อาชีวกา   กายํ   โอวสฺสาเปนฺตีติ
เยนาหํ    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    มํ    เอตทโวจ   นตฺถยฺเย
อาราเม    ภิกฺขู   อาชีวกา   กายํ   โอวสฺสาเปนฺตีติ   อสุจิ   ภนฺเต
นคฺคิยํ   เชคุจฺฉํ   ๑-   ปฏิกูลํ   อิมาหํ  ภนฺเต  อตฺถวสํ  สมฺปสฺสมานา
อิจฺฉามิ สงฺฆสฺส ยาวชีวํ วสฺสิกสาฏิกํ ทาตุํ ฯ
     {๑๕๓.๗}   ปุน  จปรํ  ภนฺเต  อาคนฺตุโก  ภิกฺขุ  น  วีถิกุสโล  น
โคจรกุสโล    กิลนฺโต    ปิณฺฑาย    จรติ   โส   เม   อาคนฺตุกภตฺตํ
ภุญฺชิตฺวา    วีถิกุสโล    โคจรกุสโล    อกิลนฺโต    ปิณฺฑาย   จริสฺสติ
อิมาหํ   ภนฺเต   อตฺถวสํ   สมฺปสฺสมานา   อิจฺฉามิ   สงฺฆสฺส   ยาวชีวํ
อาคนฺตุกภตฺตํ ทาตุํ ฯ
     {๑๕๓.๘}   ปุน   จปรํ   ภนฺเต   คมิโก   ภิกฺขุ  อตฺตโน  ภตฺตํ
ปริเยสมาโน   สตฺถา   วา   วิหายิสฺสติ   ยตฺถ  วา  วาสํ  คนฺตุกาโม
ภวิสฺสติ    ตตฺถ   วิกาเล   อุปคจฺฉิสฺสติ   กิลนฺโต   อทฺธานํ   คมิสฺสติ
โส   เม   คมิกภตฺตํ   ภุญฺชิตฺวา   สตฺถา   น  วิหายิสฺสติ  ยตฺถ  วาสํ
คนฺตุกาโม   ภวิสฺสติ   ตตฺถ   วิกาเล   น  อุปคจฺฉิสฺสติ  ๒-  อกิลนฺโต
อทฺธานํ   คมิสฺสติ   อิมาหํ   ภนฺเต   อตฺถวสํ   สมฺปสฺสมานา   อิจฺฉามิ
สงฺฆสฺส ยาวชีวํ คมิกภตฺตํ ทาตุํ ฯ
     {๑๕๓.๙}   ปุน  จปรํ  ภนฺเต คิลานสฺส ภิกฺขุโน สปฺปายานิ โภชนานิ
อลภนฺตสฺส  อาพาโธ  วา  อภิวฑฺฒิสฺสติ  กาลกิริยา  ๓- วา ภวิสฺสติ ตสฺส
เม  คิลานภตฺตํ  ภุตฺตสฺส  อาพาโธ  นาภิวฑฺฒิสฺสติ  กาลกิริยา  น ภวิสฺสติ
อิมาหํ  ภนฺเต  อตฺถวสํ  สมฺปสฺสมานา  อิจฺฉามิ สงฺฆสฺส ยาวชีวํ คิลานภตฺตํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อยํ สทฺโท นตฺถิ ฯ  ม. กาเล อุปคจฺฉิสฺสติ ฯ ยุ. กาเลน ฯ  ม. ยุ.
@กาลํ กิริยา ฯ
ทาตุํ ฯ
     {๑๕๓.๑๐}   ปุน   จปรํ   ภนฺเต  คิลานุปฏฺฐาโก  ภิกฺขุ  อตฺตโน
ภตฺตํ   ปริเยสมาโน   คิลานสฺส   อุสฺสูเร   ภตฺตํ  นีหริสฺสติ  ภตฺตจฺเฉทํ
กริสฺสติ   โส   เม   คิลานุปฏฺฐากภตฺตํ   ภุญฺชิตฺวา   คิลานสฺส  กาเลน
ภตฺตํ   นีหริสฺสติ   ภตฺตจฺเฉทํ   น   กริสฺสติ   อิมาหํ   ภนฺเต  อตฺถวสํ
สมฺปสฺสมานา อิจฺฉามิ สงฺฆสฺส ยาวชีวํ คิลานุปฏฺฐากภตฺตํ ทาตุํ ฯ
     {๑๕๓.๑๑}   ปุน   จปรํ   ภนฺเต  คิลานสฺส  ภิกฺขุโน  สปฺปายานิ
เภสชฺชานิ   อลภนฺตสฺส   อาพาโธ   วา   อภิวฑฺฒิสฺสติ  กาลกิริยา  วา
ภวิสฺสติ   ตสฺส   เม  คิลานเภสชฺชํ  ปริภุตฺตสฺส  อาพาโธ  นาภิวฑฺฒิสฺสติ
กาลกิริยา   น  ภวิสฺสติ  อิมาหํ  ภนฺเต  อตฺถวสํ  สมฺปสฺสมานา  อิจฺฉามิ
สงฺฆสฺส ยาวชีวํ คิลานเภสชฺชํ ทาตุํ ฯ
     {๑๕๓.๑๒}   ปุน  จปรํ  ภนฺเต  ภควตา  อนฺธกวินฺเท  ทสานิสํเส
สมฺปสฺสมาเนน     ยาคุ    อนุญฺญาตา    ตฺยาหํ    ภนฺเต    อานิสํเส
สมฺปสฺสมานา อิจฺฉามิ สงฺฆสฺส ยาวชีวํ ธุวยาคุํ ทาตุํ ฯ
     {๑๕๓.๑๓}   อิธ  ภนฺเต  ภิกฺขุนิโย  อจิรวติยา  นทิยา  เวสิยาหิ
สทฺธึ   นคฺคา   เอกติตฺเถ   นหายนฺติ   ตา  ภนฺเต  เวสิยา  ภิกฺขุนิโย
อุปฺปณฺเฑสุํ   กินฺนุ   โข   นาม   ตุมฺหากํ   อยฺเย  ทหรานํ  พฺรหฺมจริยํ
จิณฺเณ   นนุ   นาม   กามา   ปริภุญฺชิตพฺพา   ยทา   ชิณฺณา   ภวิสฺสถ
ตทา  พฺรหฺมจริยํ  จริสฺสถ  เอวํ  ตุมฺหากํ  อุโภ  อนฺตา  ๑-  ปริคฺคหิตา
ภวิสฺสนฺตีติ    ตา    ภนฺเต    ภิกฺขุนิโย    เวสิยาหิ    อุปฺปณฺฑิยมานา
มงฺกู    อเหสุํ    อสุจิ    ภนฺเต    มาตุคามสฺส    นคฺคิยํ    เชคุจฺฉํ
ปฏิกูลํ     อิมาหํ     ภนฺเต     อตฺถวสํ     สมฺปสฺสมานา    อิจฺฉามิ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. อตฺถา ฯ
ภิกฺขุนีสงฺฆสฺส     ยาวชีวํ   อุทกสาฏิกํ   ทาตุนฺติ   ฯ   กึ   ปน   ตฺวํ
วิสาเข อานิสํสํ สมฺปสฺสมานา ตถาคตํ อฏฺฐ วรานิ ยาจสีติ ฯ
     {๑๕๓.๑๔}   อิธ   ภนฺเต   ทิสาสุ  วสฺสํ  วุตฺถา  ภิกฺขู  สาวตฺถึ
อาคจฺฉิสฺสนฺติ    ภควนฺตํ    ทสฺสนาย    เต    ภควนฺตํ   อุปสงฺกมิตฺวา
ปุจฺฉิสฺสนฺติ   อิตฺถนฺนาโม   ภนฺเต   ภิกฺขุ   กาลกโต   ตสฺส   กา  คติ
โก   อภิสมฺปราโยติ   ตํ   ภควา   พฺยากริสฺสติ   โสตาปตฺติผเล   วา
สกทาคามิผเล   วา   อนาคามิผเล   วา   อรหตฺเต  ๑-  วา  ตฺยาหํ
อุปสงฺกมิตฺวา    ปุจฺฉิสฺสามิ    อาคตปุพฺพา    นุ   โข   ภนฺเต   เตน
อยฺเยน   สาวตฺถีติ   สเจ   เม   วกฺขนฺติ  อาคตปุพฺพา  เตน  ภิกฺขุนา
สาวตฺถีติ   นิฏฺฐเมตฺถ   คจฺฉิสฺสามิ   นิสฺสํสยํ   [๒]-   ปริภุตฺตา   ๓-
เตน   อยฺเยน   วสฺสิกสาฏิกา   วา  อาคนฺตุกภตฺตํ  วา  คมิกภตฺตํ  วา
คิลานภตฺตํ   วา   คิลานุปฏฺฐากภตฺตํ   วา   คิลานเภสชฺชํ  วา  ธุวยาคุ
วาติ   ตสฺสา   เม   ตทนุสฺสรนฺติยา  ปามุชฺชํ  ชายิสฺสติ  ปมุทิตาย  ปีติ
ชายิสฺสติ  ปีติมนาย  กาโย  ปสฺสมฺภิสฺสติ  ปสฺสทฺธกายา  สุขํ  เวทยิสฺสามิ
สุขินิยา  จิตฺตํ  สมาธิยิสฺสติ  สา  เม  ภวิสฺสติ  อินฺทฺริยภาวนา พลภาวนา
โพชฺฌงฺคภาวนา    อิมาหํ    ภนฺเต   อานิสํสํ   สมฺปสฺสมานา   ตถาคตํ
อฏฺฐ  วรานิ  ยาจามีติ  ฯ  สาธุ  สาธุ  วิสาเข  สาธุ  โข ตฺวํ วิสาเข
อิมํ   อานิสํสํ   สมฺปสฺสมานา  ตถาคตํ  อฏฺฐ  วรานิ  ยาจสิ  อนุชานามิ
เต   วิสาเข   อฏฺฐ   วรานีติ  ฯ  อถโข  ภควา  วิสาขํ  มิคารมาตรํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อรหตฺตผเล ฯ  ม. เม ฯ  โป. ม. ยุ. ปริภุตฺตํ ฯ
อิมาหิ คาถาหิ อนุโมทิ
     [๑๕๔]   ยา อนฺนปานํ ททตี ปโมทิตา ๑-
                  สีลูปปนฺนา สุคตสฺส สาวิกา
                  ททาติ ทานํ อภิภุยฺย มจฺฉรํ
                  โสวคฺคิกํ โสกนุทํ สุขาวหํ
                  ทิพฺพํ พลํ สา ลภเต จ อายุํ ๒-
                  อาคมฺม มคฺคํ วิรชํ อนงฺคณํ
                  สา ปุญฺญกามา สุขินี อนามยา
                  สคฺคมฺหิ กายมฺหิ จิรํ ปโมทตีติ ฯ
     [๑๕๕]   อถโข ภควา วิสาขํ มิคารมาตรํ อิมาหิ คาถาหิ อนุโมทิตฺวา
อุฏฺฐายาสนา   ปกฺกามิ   ฯ   อถโข  ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ
ปกรเณ   ธมฺมึ   กถํ    กตฺวา   ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
วสฺสิกสาฏิกํ    อาคนฺตุกภตฺตํ   คมิกภตฺตํ   คิลานภตฺตํ   คิลานุปฏฺฐากภตฺตํ
คิลานเภสชฺชํ ธุวยาคุํ ภิกฺขุนีสงฺฆสฺส อุทกสาฏิกนฺติ ฯ
                        วิสาขาภาณวารํ นิฏฺฐิตํ ๓- ฯ
     [๑๕๖]   เตน   โข   ปน   สมเยน   ภิกฺขู  ปณีตานิ  โภชนานิ
ภุญฺชิตฺวา    มุฏฺฐสฺสตี    อสมฺปชานา    นิทฺทํ   โอกฺกมนฺติ   ฯ   เตสํ
มุฏฺฐสฺสตีนํ    อสมฺปชานานํ    นิทฺทํ   โอกฺกมนฺตานํ   สุปินนฺเตน   อสุจิ
มุจฺจติ   เสนาสนํ   อสุจินา   มกฺขิยติ   ฯ   อถโข  ภควา  อายสฺมตา
อานนฺเทน     ปจฺฉาสมเณน    เสนาสนจาริกํ    อาหิณฺฑนฺโต    อทฺทส
@เชิงอรรถ:  ม. ททติปฺปโมทิตา ฯ ยุ. อติปโมทิตา ฯ  ม. ยุ. ทิพฺพํ สา ลภเต อายุํ ฯ
@ ม. วิสาขาภาณวาโร นิฏฺฐิโต ฯ
เสนาสนํ   อสุจินา   มกฺขิตํ   ทิสฺวาน   อายสฺมนฺตํ  อานนฺทํ  อามนฺเตสิ
กิเมตํ   อานนฺท   เสนาสนํ   มกฺขิตนฺติ   ฯ   เอตรหิ   ภนฺเต   ภิกฺขู
ปณีตานิ     โภชนานิ    ภุญฺชิตฺวา    มุฏฺฐสฺสตี    อสมฺปชานา    นิทฺทํ
โอกฺกมนฺติ    เตสํ    มุฏฺฐสฺสตีนํ   อสมฺปชานานํ   นิทฺทํ   โอกฺกมนฺตานํ
สุปินนฺเตน  อสุจิ  มุจฺจติ  ตยิทํ  ภควา  เสนาสนํ  อสุจินา  มกฺขิตนฺติ  ฯ
เอวเมตํ   อานนฺท   เอวเมตํ   อานนฺท   มุจฺจติ   หิ   อานนฺท  เตสํ
มุฏฺฐสฺสตีนํ     อสมฺปชานานํ     นิทฺทํ     โอกฺกมนฺตานํ     สุปินนฺเตน
อสุจิ    เย   เต   อานนฺท   ภิกฺขู   อุปฏฺฐิตสฺสตี   สมฺปชานา   นิทฺทํ
โอกฺกมนฺติ   เตสํ   อสุจิ   น   มุจฺจติ   เยปิ  เต  อานนฺท  ปุถุชฺชนา
กาเมสุ   วีตราคา   เตสํ   อสุจิ   น   มุจฺจติ   อฏฺฐานเมตํ  อานนฺท
อนวกาโส ยํ อรหโต อสุจิ มุจฺเจยฺยาติ ฯ
     {๑๕๖.๑}   อถโข  ภควา  เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ ปกรเณ ธมฺมึ
กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  อิธาหํ  ภิกฺขเว  อานนฺเทน  ปจฺฉาสมเณน
เสนาสนจาริกํ    อาหิณฺฑนฺโต    อทฺทสํ    เสนาสนํ   อสุจินา   มกฺขิตํ
ทิสฺวาน   อานนฺทํ   อามนฺเตสิ   กิเมตํ   อานนฺท   เสนาสนํ  มกฺขิตนฺติ
เอตรหิ    ภนฺเต    ภิกฺขู   ปณีตานิ   โภชนานิ   ภุญฺชิตฺวา   มุฏฺฐสฺสตี
อสมฺปชานา    นิทฺทํ    โอกฺกมนฺติ    เตสํ   มุฏฺฐสฺสตีนํ   อสมฺปชานานํ
นิทฺทํ   โอกฺกมนฺตานํ   สุปินนฺเตน  อสุจิ  มุจฺจติ  ตยิทํ  ภควา  เสนาสนํ
อสุจินา   มกฺขิตนฺติ   เอวเมตํ   อานนฺท  เอวเมตํ  อานนฺท  มุจฺจติ  หิ
อานนฺท   เตสํ   ๑-   มุฏฺฐสฺสตีนํ   อสมฺปชานานํ   นิทฺทํ  โอกฺกมนฺตานํ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
สุปินนฺเตน   อสุจิ   เย   เต   อานนฺท  ภิกฺขู  อุปฏฺฐิตสฺสตี  สมฺปชานา
นิทฺทํ  โอกฺกมนฺติ  เตสํ  อสุจิ  น  มุจฺจติ  เยปิ  เต  อานนฺท  ปุถุชฺชนา
กาเมสุ   วีตราคา   เตสํ  ๑-  อสุจิ  น  มุจฺจติ  อฏฺฐานเมตํ  อานนฺท
อนวกาโส ยํ อรหโต อสุจิ มุจฺเจยฺยาติ ฯ
     {๑๕๖.๒}   ปญฺจิเม  ภิกฺขเว  อาทีนวา  มุฏฺฐสฺสติสฺส  อสมฺปชานสฺส
นิทฺทํ   โอกฺกมโต   ๒-   ทุกฺขํ   สุปติ   ทุกฺขํ  ปฏิพุชฺฌติ  ปาปกํ  สุปินํ
ปสฺสติ   เทวตา   น  รกฺขนฺติ  อสุจิ  มุจฺจติ  อิเม  โข  ภิกฺขเว  ปญฺจ
อาทีนวา มุฏฺฐสฺสติสฺส อสมฺปชานสฺส นิทฺทํ โอกฺกมโต ฯ
     {๑๕๖.๓}   ปญฺจิเม  ภิกฺขเว  อานิสํสา  อุปฏฺฐิตสฺสติสฺส สมฺปชานสฺส
นิทฺทํ   โอกฺกมโต   ๓-   สุขํ   สุปติ  สุขํ  ปฏิพุชฺฌติ  น  ปาปกํ  สุปินํ
ปสฺสติ  เทวตา  รกฺขนฺติ  อสุจิ  น มุจฺจติ อิเม โข ภิกฺขเว ปญฺจ อานิสํสา
อุปฏฺฐิตสฺสติสฺส    สมฺปชานสฺส    นิทฺทํ    โอกฺกมโต    ฯ   อนุชานามิ
ภิกฺขเว    กายคุตฺติยา   จีวรคุตฺติยา   เสนาสนคุตฺติยา   นิสีทนนฺติ   ฯ
เตน   โข   ปน   สมเยน   อติขุทฺทกํ   นิสีทนํ   น   สพฺพํ  เสนาสนํ
โคเปติ  ๔-  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
ยาวมหนฺตํ ปจฺจตฺถรณํ อากงฺขติ ตาวมหนฺตํ ปจฺจตฺถรณํ กาตุนฺติ ฯ
     [๑๕๗]   เตน  โข  ปน  สมเยน อายสฺมโต อานนฺทสฺส อุปชฺฌายสฺส
อายสฺมโต   เวลฏฺฐสีสสฺส   ถุลฺลกจฺฉาพาโธ   โหติ   ฯ  ตสฺส  ลสิกาย
จีวรานิ  กาเย  ลคฺคนฺติ  ฯ  ตานิ  ภิกฺขู  อุทเกน  เตเมตฺวา เตเมตฺวา
อปกฑฺฒนฺติ    ฯ   อถโข   ๕-   ภควา   เสนาสนจาริกํ   อาหิณฺฑนฺโต
@เชิงอรรถ:  ม. เตสํปิ ฯ ๒-๓ โป. ยุ. โอกฺกมยโต ฯ  ม. สํโคเปติ ฯ  โป. ม.
@อทฺทสา โข ฯ ยุ. อทฺทสโข ฯ
เต   ภิกฺขู  ตานิ  จีวรานิ  อุทเกน  เตเมตฺวา  เตเมตฺวา  อปกฑฺฒนฺเต
ทิสฺวาน   เยน   เต   ภิกฺขู   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   เต  ภิกฺขู
เอตทโวจ   กึ  อิมสฺส  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน  อาพาโธติ  ฯ  อิมสฺส  ภนฺเต
อายสฺมโต    ถุลฺลกจฺฉาพาโธ    ลสิกาย    จีวรานิ   กาเย   ลคฺคนฺติ
ตานิ   มยํ   อุทเกน   เตเมตฺวา  เตเมตฺวา  อปกฑฺฒามาติ  ฯ  อถโข
ภควา   เอตสฺมึ   นิทาเน   เอตสฺมึ  ปกรเณ  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู
อามนฺเตสิ    อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ยสฺส   กณฺฑุ   วา   ปิฬกา   วา
อสฺสาโว วา ถุลฺลกจฺฉา วา อาพาโธ กณฺฑุปฏิจฺฉาทินฺติ ฯ
     [๑๕๘]   อถโข  วิสาขา  มิคารมาตา  มุขปุญฺฉนโจลํ  ๑-  อาทาย
เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺนา   โข  วิสาขา  มิคารมาตา
ภควนฺตํ   เอตทโวจ   ปฏิคฺคณฺหาตุ   เม   ภนฺเต  [๒]-  มุขปุญฺฉนโจลํ
ยํ   มม   อสฺส   ทีฆรตฺตํ   หิตาย   สุขายาติ   ฯ  ปฏิคฺคเหสิ  ภควา
มุขปุญฺฉนโจลํ    ฯ    อถโข   ภควา   วิสาขํ   มิคารมาตรํ   ธมฺมิยา
กถาย สนฺทสฺเสสิ สมาทเปสิ สมุตฺเตเชสิ สมฺปหํเสสิ ฯ
     {๑๕๘.๑}   อถโข  วิสาขา  มิคารมาตา  ภควตา  ธมฺมิยา  กถาย
สนฺทสฺสิตา     สมาทปิตา    สมุตฺเตชิตา    สมฺปหํสิตา    อุฏฺฐายาสนา
ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   ปทกฺขิณํ   กตฺวา   ปกฺกามิ  ฯ  อถโข  ภควา
เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ
อนุชานามิ ภิกฺขเว มุขปุญฺฉนโจลนฺติ ๓-@เชิงอรรถ:  ยุ. มุขปุญฺฉนโจลกํ ฯ  ม. ยุ. ภควา ฯ  ม. ยุ. มุขปุญฺฉนโจลกนฺติ ฯ
     [๑๕๙]   เตน  โข  ปน สมเยน โรโช มลฺโล อายสฺมโต อานนฺทสฺส
สหาโย  โหติ  ฯ  โรชสฺส  มลฺลสฺส  โขมปิโลติกา  อายสฺมโต อานนฺทสฺส
หตฺเถ   นิกฺขิตฺตา   โหติ  ฯ  อายสฺมโต  จ  อานนฺทสฺส  โขมปิโลติกาย
อตฺโถ  โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว
ปญฺจหงฺเคหิ    สมนฺนาคตสฺส   วิสฺสาสํ   คเหตุํ   สนฺทิฏฺโฐ   จ   โหติ
สมฺภตฺโต  จ  อาลปิโต  จ  ชีวติ  จ  ชานาติ  จ  คหิเต  เม อตฺตมโน
ภวิสฺสตีติ    อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อิเมหิ   ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคตสฺส
วิสฺสาสํ คเหตุนฺติ ฯ
     [๑๖๐]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขูนํ  ปริปุณฺณํ  โหติ  ติจีวรํ
อตฺโถ   จ   โหติ   ปริสฺสาวเนหิปิ   ถวิกาหิปิ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว  ปริกฺขารโจลนฺติ  ๑-  ฯ  อถโข
ภิกฺขูนํ    เอตทโหสิ   ยานิ   ตานิ   ภควตา   อนุญฺญาตานิ   ติจีวรนฺติ
วา    วสฺสิกสาฏิกาติ    วา    นิสีทนนฺติ    วา   ปจฺจตฺถรณนฺติ   วา
กณฺฑุปฏิจฺฉาทีติ   วา   มุขปุญฺฉนโจลนฺติ   ๒-  วา  ปริกฺขารโจลนฺติ  วา
สพฺพานิ   ตานิ   อธิฏฺฐาตพฺพานิ   นุ   โข  อุทาหุ  วิกปฺเปตพฺพานีติ  ฯ
ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  ติจีวรํ  อธิฏฺฐาตุํ
น    วิกปฺเปตุํ   วสฺสิกสาฏิกํ   วสฺสานํ   จาตุมฺมาสํ   อธิฏฺฐาตุํ   ตโต
ปรํ    วิกปฺเปตุํ    นิสีทนํ    อธิฏฺฐาตุํ    น    วิกปฺเปตุํ   ปจฺจตฺถรณํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปริกฺขารโจลกนฺติ ฯ  ม. ยุ. มุขปุญฺฉนโจลกนฺติ ฯ
อธิฏฺฐาตุํ   น   วิกปฺเปตุํ   กณฺฑุปฏิจฺฉาทึ   ยาว   อาพาธา   อธิฏฺฐาตุํ
ตโต    ปรํ    วิกปฺเปตุํ    มุขปุญฺฉนโจลํ    อธิฏฺฐาตุํ   น   วิกปฺเปตุํ
ปริกฺขารโจลํ    อธิฏฺฐาตุํ    น    วิกปฺเปตุนฺติ    ฯ   อถโข   ภิกฺขูนํ
เอตทโหสิ    กิตฺตกํ    ปจฺฉิมํ   นุ   โข   จีวรํ   วิกปฺเปตพฺพนฺติ   ฯ
ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว  อายาเมน
อฏฺฐงฺคุลํ สุคตงฺคุเลน จตุรงฺคุลวิตฺถตํ ปจฺฉิมํ จีวรํ วิกปฺเปตุนฺติ ฯ
     {๑๖๐.๑}   เตน   โข   ปน  สมเยน  อายสฺมโต  มหากสฺสปสฺส
ปํสุกูลิกโต   ๑-   ครุโก   โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   สุตฺตลูขํ  กาตุนฺติ  ฯ  วิกณฺโณ  โหติ  ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ   อาโรเจสุํ   ฯ   อนุชานามิ  ภิกฺขเว  วิกณฺณํ  อุทฺธริตุนฺติ  ฯ
สุตฺตา   โอกิริยนฺติ   ฯ   ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว   อนุวาตํ   ปริภณฺฑํ  อาโรเปตุนฺติ  ฯ  เตน  โข  ปน  สมเยน
สงฺฆาฏิยา   ปตฺตา   ลุชฺชนฺติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
อนุชานามิ ภิกฺขเว อฏฺฐปทกํ กาตุนฺติ ฯ
     [๑๖๑]   เตน   โข   ปน  สมเยน  อญฺญตรสฺส  ภิกฺขุโน  จีวเร
กริยมาเน  ๒-  สพฺพํ  ฉินฺนกํ  นปฺปโหติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   เทฺว   ฉินฺนกานิ   เอกํ   อจฺฉินฺนกนฺติ  ฯ  เทฺว
ฉินฺนกานิ  เอกํ  อจฺฉินฺนกํ  นปฺปโหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   เทฺว   อจฺฉินฺนกานิ   เอกํ   ฉินฺนกนฺติ  ฯ  เทฺว
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปํสุกูลกโต ฯ  ม. ยุ. กยิรมาเน ฯ
อจฺฉินฺนกานิ  เอกํ  ฉินฺนกํ  นปฺปโหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
อนุชานามิ   ภิกฺขเว   อนฺวาธิกํปิ   อาโรเปตุํ   น   จ  ภิกฺขเว  สพฺพํ
อจฺฉินฺนกํ ธาเรตพฺพํ โย ธาเรยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๖๒]   เตน   โข   ปน   สมเยน   อญฺญตรสฺส  ภิกฺขุโน  พหุํ
จีวรํ  อุปฺปนฺนํ  โหติ  ฯ  โส  จ  ตํ  จีวรํ  มาตาปิตูนํ  ๑-  ทาตุกาโม
โหติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  มาตาปิตโรติ  โข  ภิกฺขเว
ททมาเน   กึ   วเทยฺยามิ   ๒-  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  มาตาปิตูนํ  ทาตุํ
น   จ   ภิกฺขเว  สทฺธาเทยฺยํ  วินิปาเตตพฺพํ  โย  วินิปาเตยฺย  อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๖๓]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ  อนฺธวเน จีวรํ
นิกฺขิปิตฺวา   สนฺตรุตฺตเรน   คามํ   ปิณฺฑาย   ปาวิสิ   ฯ   โจรา   ตํ
จีวรํ   อวหรึสุ   ฯ   โส   ภิกฺขุ  ทุจฺโจโล  โหติ  ลูขจีวโร  ฯ  ภิกฺขู
เอวมาหํสุ   กิสฺส   ตฺวํ  อาวุโส  ทุจฺโจโล  ลูขจีวโรติ  ๓-  ฯ  อิธาหํ
อาวุโส     อนฺธวเน     จีวรํ    นิกฺขิปิตฺวา    สนฺตรุตฺตเรน    คามํ
ปิณฺฑาย    ปาวิสึ   โจรา   ตํ   จีวรํ   อวหรึสุ   เตนาหํ   ทุจฺโจโล
ลูขจีวโรติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ น ภิกฺขเว สนฺตรุตฺตเรน
คาโม    ปวิสิตพฺโพ    โย    ปวิเสยฺย    อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺสาติ   ฯ
เตน   โข   ปน   สมเยน  อายสฺมา  อานนฺโท  อสติยา  สนฺตรุตฺตเรน
คามํ   ปิณฺฑาย   ปาวิสิ   ฯ   ภิกฺขู   อายสฺมนฺตํ   อานนฺทํ  เอตทโวจุํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. มาตาปิตุนฺนํ ฯ  ม. ยุ. วเทยฺยาม ฯ  ม. ลูขจีวโรสีติ ฯ
นนุ  [๑]-  อาวุโส  อานนฺท  ภควตา  ปญฺญตฺตํ  น  สนฺตรุตฺตเรน คาโม
ปวิสิตพฺโพติ  กิสฺส  ตฺวํ  อาวุโส  [๒]-  สนฺตรุตฺตเรน  คามํ ปวิฏฺโฐติ ฯ
สจฺจํ   อาวุโส  ภควตา  ปญฺญตฺตํ  น  สนฺตรุตฺตเรน  คาโม  ปวิสิตพฺโพติ
อปิจาหํ   อาวุโส   ๓-   อสติยา   ปวิฏฺโฐติ   ฯ   ภควโต  เอตมตฺถํ
อาโรเจสุํ ฯ
     {๑๖๓.๑}   อถโข   ภควา   เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ
ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  ๔-  ปญฺจิเม  ภิกฺขเว  ปจฺจยา
สงฺฆาฏิยา    นิกฺเขปาย    คิลาโน   วา   โหติ   วสฺสิกสงฺเกตํ   วา
โหติ    นทีปารํ   คนฺตุํ   วา   โหติ   อคฺคฬคุตฺติวิหาโร   วา   โหติ
อตฺถตกฐินํ    วา    โหติ    อิเม    โข   ภิกฺขเว   ปญฺจ   ปจฺจยา
สงฺฆาฏิยา นิกฺเขปาย ฯ
     {๑๖๓.๒}   ปญฺจิเม     ภิกฺขเว    ปจฺจยา    อุตฺตราสงฺคสฺส
นิกฺเขปาย   คิลาโน   วา   โหติ   วสฺสิกสงฺเกตํ   วา  โหติ  นทีปารํ
คนฺตุํ   วา   โหติ   อคฺคฬคุตฺติวิหาโร   วา   โหติ   อตฺถตกฐินํ   วา
โหติ    อิเม    โข    ภิกฺขเว    ปญฺจ    ปจฺจยา    อุตฺตราสงฺคสฺส
นิกฺเขปาย   ฯ   ปญฺจิเม   ภิกฺขเว  ปจฺจยา  อนฺตรวาสกสฺส  นิกฺเขปาย
คิลาโน   วา   โหติ   วสฺสิกสงฺเกตํ   วา   โหติ  นทีปารํ  คนฺตุํ  วา
โหติ    อคฺคฬคุตฺติวิหาโร    วา    โหติ    อตฺถตกฐินํ    วา   โหติ
อิเม   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจ   ปจฺจยา   อนฺตรวาสกสฺส  นิกฺเขปาย  ฯ
ปญฺจิเม    ภิกฺขเว    ปจฺจยา    วสฺสิกสาฏิกาย   นิกฺเขปาย   คิลาโน
วา   โหติ   นิสฺสีมํ   คนฺตุํ   วา   โหติ   นทีปารํ   คนฺตุํ  วา  โหติ
อคฺคฬคุตฺติวิหาโร    วา    โหติ   วสฺสิกสาฏิกา   อกตา   วา   โหติ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. โข ฯ  โป. ม. อานนฺท ฯ  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
@ ม. ยุ. อถโข ภควา ... อามนฺเตสีติ อิเม ปาฐา นตฺถิ ฯ
วิปฺปกตา   วา   อิเม   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจ  ปจฺจยา  วสฺสิกสาฏิกาย
นิกฺเขปายาติ ฯ
     [๑๖๔]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ  เอโก  วสฺสํ
วสิ   ฯ   ตตฺถ   มนุสฺสา  สงฺฆสฺส  เทมาติ  จีวรานิ  อทํสุ  ฯ  อถโข
ตสฺส     ภิกฺขุโน     เอตทโหสิ     ภควตา     ปญฺญตฺตํ    จตุวคฺโค
ปจฺฉิโม     สงฺโฆติ    อหญฺจมฺหิ    เอกโก    อิเม    จ    มนุสฺสา
สงฺฆสฺส    เทมาติ    จีวรานิ    อทํสุ   ยนฺนูนาหํ   อิมานิ   สงฺฆิกานิ
จีวรานิ   สาวตฺถึ   หเรยฺยนฺติ   ฯ   อถโข  โส  ภิกฺขุ  ตานิ  จีวรานิ
อาทาย    สาวตฺถึ    คนฺตฺวา    ภควโต   เอตมตฺถํ   อาโรเจสิ   ฯ
ตุยฺเหว   ภิกฺขุ   ตานิ   จีวรานิ  ยาว  กฐินสฺส  อุพฺภารายาติ  ฯ  อิธ
ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   เอโก  วสฺสํ  วสติ  ฯ  ตตฺถ  มนุสฺสา  สงฺฆสฺส
เทมาติ   จีวรานิ   เทนฺติ   ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   ตสฺเสว  ตานิ
จีวรานิ ยาว กฐินสฺส อุพฺภารายาติ ฯ
     {๑๖๔.๑}   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร ภิกฺขุ อุตุกาลํ เอโก
วสิ  ฯ  ตตฺถ  มนุสฺสา  สงฺฆสฺส  เทมาติ  จีวรานิ  อทํสุ  ฯ อถโข ตสฺส
ภิกฺขุโน   เอตทโหสิ   ภควตา   ปญฺญตฺตํ   จตุวคฺโค   ปจฺฉิโม  สงฺโฆติ
อหญฺจมฺหิ   เอกโก  อิเม  จ  มนุสฺสา  สงฺฆสฺส  เทมาติ  จีวรานิ  อทํสุ
ยนฺนูนาหํ   อิมานิ   สงฺฆิกานิ   จีวรานิ  สาวตฺถึ  หเรยฺยนฺติ  ฯ  อถโข
โส   ภิกฺขุ  ตานิ  จีวรานิ  อาทาย  สาวตฺถึ  คนฺตฺวา  ภิกฺขูนํ  เอตมตฺถํ
อาโรเจสิ   ฯ   ภิกฺขู   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  อนุชานามิ
ภิกฺขเว    สมฺมุขีภูเตน   สงฺเฆน   ภาเชตุํ   ฯ   อิธ   ปน   ภิกฺขเว
ภิกฺขุ   อุตุกาลํ   เอโก   วสติ   ฯ   ตตฺถ  มนุสฺสา  สงฺฆสฺส  เทมาติ
จีวรานิ   เทนฺติ  ฯ  อนุชานามิ  ภิกฺขเว  เตน  ภิกฺขุนา  ตานิ  จีวรานิ
อธิฏฺฐาตุํ   มยฺหิมานิ   จีวรานีติ   ฯ   ตสฺส  เจ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุโน  ตํ
จีวรํ    อนธิฏฺฐิเต    อญฺโญ    ภิกฺขุ    อาคจฺฉติ   สมโก   ทาตพฺโพ
ภาโค   เตหิ   เจ   ภิกฺขเว  ภิกฺขูหิ  ตํ  จีวรํ  ภาชิยมาเน  อปาติเต
กุเส    อญฺโญ   ภิกฺขุ   อาคจฺฉติ   สมโก   ทาตพฺโพ   ภาโค   เตหิ
เจ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ   ตํ   จีวรํ  ภาชิยมาเน  ปาติเต  กุเส  อญฺโญ
ภิกฺขุ อาคจฺฉติ นากามา ทาตพฺโพ ภาโคติ ฯ
     {๑๖๔.๒}   เตน  โข ปน สมเยน เทฺว ภาตุกา ๑- เถรา อายสฺมา
จ   อิสิทาโส  อายสฺมา  จ  อิสิภตฺโต  สาวตฺถิยํ  วสฺสํ  วุตฺถา  อญฺญตรํ
คามกาวาสํ   อคมํสุ  ฯ  มนุสฺสา  จิรสฺสาปิ  เถรา  อาคตาติ  สจีวรานิ
ภตฺตานิ  อทํสุ  ฯ  อาวาสิกา  ภิกฺขู  เถเร ปุจฺฉึสุ อิมานิ ภนฺเต สงฺฆิกานิ
จีวรานิ  เถเร  อาคมฺม  อุปฺปนฺนานิ  สาทิยิสฺสนฺติ เถรา ภาคนฺติ ฯ เถรา
เอวมาหํสุ   ยถา  โข  มยํ  อาวุโส  ภควตา  ธมฺมํ  เทสิตํ  อาชานาม
ตุมฺหากํเยว ตานิ จีวรานิ ยาว กฐินสฺส อุพฺภารายาติ ฯ
     {๑๖๔.๓}   เตน โข ปน สมเยน ตโย ภิกฺขู ราชคเห วสฺสํ วสนฺติ ฯ
ตตฺถ   มนุสฺสา   สงฺฆสฺส   เทมาติ   จีวรานิ  เทนฺติ  ฯ  อถโข  เตสํ
ภิกฺขูนํ    เอตทโหสิ   ภควา   ปญฺญตฺตํ   จตุวคฺโค   ปจฺฉิโม   สงฺโฆติ
มยญฺจมฺห   ๒-   ตโย   ชนา   อิเม   จ   มนุสฺสา  สงฺฆสฺส  เทมาติ
@เชิงอรรถ:  ม. ภาติกา ฯ  โป. ม. ยุ. มยญฺจมฺหา ฯ
จีวรานิ   เทนฺติ   กถํ   นุ   โข   อเมฺหหิ   ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ  ฯ  เตน
โข  ปน  สมเยน  สมฺพหุลา  เถรา  อายสฺมา  จ  นีลวาสี ๑- อายสฺมา
จ   สาณวาสี   อายสฺมา   จ   โคปโก   อายสฺมา  จ  ภคุ  อายสฺมา
จ   ผลิกสนฺทาโน   ปาตลิปุตฺเต   วิหรนฺติ   กุกฺกุฏาราเม   ฯ   อถโข
เต   ภิกฺขู   ปาตลิปุตฺตํ  คนฺตฺวา  เถเร  ปุจฺฉึสุ  ฯ  เถรา  เอวมาหํสุ
ยถา  โข  มยํ  อาวุโส  ภควตา  ธมฺมํ  เทสิตํ  อาชานาม  ตุมฺหากํเยว
ตานิ จีวรานิ ยาว กฐินสฺส อุพฺภารายาติ ฯ
     [๑๖๕]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อายสฺมา  อุปนนฺโท  สกฺยปุตฺโต
สาวตฺถิยํ  วสฺสํ  วุตฺโถ  อญฺญตรํ  คามกาวาสํ  อคมาสิ  ฯ  ตตฺถ  [๒]-
ภิกฺขู   จีวรํ   ภาเชตุกามา   สนฺนิปตึสุ   ฯ   เต   เอวมาหํสุ  อิมานิ
โข   อาวุโส   สงฺฆิกานิ  จีวรานิ  ภาชิยิสฺสนฺติ  สาทิยิสฺสสิ  ภาคนฺติ  ฯ
อามาวุโส   สาทิยิสฺสามีติ   ตโต   จีวรภาคํ   คเหตฺวา  อญฺญํ  อาวาสํ
อคมาสิ   ฯ   ตตฺถปิ   ภิกฺขู   จีวรํ  ภาเชตุกามา  สนฺนิปตึสุ  ฯ  เตปิ
เอวมาหํสุ   อิมานิ   โข   อาวุโส   สงฺฆิกานิ   จีวรานิ   ภาชิยิสฺสนฺติ
สาทิยิสฺสสิ ภาคนฺติ ฯ
     {๑๖๕.๑}   อามาวุโส  สาทิยิสฺสามีติ  ตโตปิ  จีวรภาคํ  คเหตฺวา
อญฺญํ    อาวาสํ   อคมาสิ   ฯ   ตตฺถปิ   ภิกฺขู   จีวรํ   ภาเชตุกามา
สนฺนิปตึสุ   ฯ   เตปิ   เอวมาหํสุ   อิมานิ   โข   อาวุโส   สงฺฆิกานิ
จีวรานิ     ภาชิยิสฺสนฺติ     สาทิยิสฺสสิ    ภาคนฺติ    ฯ    อามาวุโส
สาทิยิสฺสามีติ   ตโตปิ   จีวรภาคํ  คเหตฺวา  มหนฺตํ  จีวรภณฺฑิกํ  อาทาย
ปุนเทว    สาวตฺถึ   ปจฺจาคจฺฉิ   ฯ   ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   มหาปุญฺโญสิ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. นิลวาสี ฯ  ม. จ ฯ
ตฺวํ   อาวุโส   อุปนนฺท   พหุํ   เต   จีวรํ  อุปฺปนฺนนฺติ  ฯ  กุโต  เม
อาวุโส   ปุญฺญํ   อิธาหํ   [๑]-   สาวตฺถิยํ   วสฺสํ   วุตฺโถ   อญฺญตรํ
คามกาวาสํ   อคมาสึ   ตตฺถ   ภิกฺขู   จีวรํ   ภาเชตุกามา   สนฺนิปตึสุ
เต  มํ  เอวมาหํสุ  อิมานิ  โข  อาวุโส  สงฺฆิกานิ  จีวรานิ ภาชิยิสฺสนฺติ
สาทิยิสฺสสิ    ภาคนฺติ    อามาวุโส    สาทิยิสฺสามีติ   ตโต   จีวรภาคํ
คเหตฺวา   อญฺญํ   อาวาสํ   อคมาสึ  ตตฺถปิ  ภิกฺขู  จีวรํ  ภาเชตุกามา
สนฺนิปตึสุ   เตปิ   มํ   เอวมาหํสุ   อิมานิ   โข   อาวุโส   สงฺฆิกานิ
จีวรานิ      ภาชิยิสฺสนฺติ      สาทิยิสฺสสิ      ภาคนฺติ     อามาวุโส
สาทิยิสฺสามีติ   ตโตปิ   จีวรภาคํ   คเหตฺวา   อญฺญํ   อาวาสํ  อคมาสึ
ตตฺถปิ   ภิกฺขู   จีวรํ   ภาเชตุกามา   สนฺนิปตึสุ   เตปิ  มํ  เอวมาหํสุ
อิมานิ   โข   อาวุโส   สงฺฆิกานิ   จีวรานิ   ภาชิยิสฺสนฺติ   สาทิยิสฺสสิ
ภาคนฺติ    อามาวุโส    สาทิยิสฺสามีติ    ตโตปิ   จีวรภาคํ   อคฺคเหสึ
เอวํ เม พหุํ จีวรํ อุปฺปนฺนนฺติ ฯ
     {๑๖๕.๒}   กึ  ปน  ตฺวํ  อาวุโส  อุปนนฺท  อญฺญตฺร  วสฺสํ  วุตฺโถ
อญฺญตฺร   จีวรภาคํ  สาทิยีติ  ๒-  ฯ  เอวมาวุโสติ  ฯ  เย  เต  ภิกฺขู
อปฺปิจฺฉา   ฯเปฯ   เต   อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ  กถํ  หิ  นาม
อายสฺมา  อุปนนฺโท  สกฺยปุตฺโต  อญฺญตฺร  วสฺสํ  วุตฺโถ  อญฺญตฺร จีวรภาคํ
สาทิยิสฺสตีติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  สจฺจํ กิร ตฺวํ อุปนนฺท
อญฺญตฺร  วสฺสํ  วุตฺโถ  อญฺญตฺร  จีวรภาคํ  สาทิยีติ  ฯ  สจฺจํ  ภควาติ ฯ
วิครหิ  พุทฺโธ   ภควา  กถํ  หิ  นาม  ตฺวํ โมฆปุริส อญฺญตฺร วสฺสํ วุตฺโถ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อาวุโส ฯ  ยุ. สาทิยิสฺสสีติ ฯ
อญฺญตฺร   จีวรภาคํ   สาทิยิสฺสสิ   เนตํ   โมฆปุริส   อปฺปสนฺนานํ   วา
ปสาทาย   ฯเปฯ   วิครหิตฺวา   ธมฺมึ   กถํ   กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ
น   ภิกฺขเว   อญฺญตฺร   วสฺสํ  วุตฺเถน  อญฺญตฺร  จีวรภาโค  สาทิตพฺโพ
โย สาทิเยยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๑๖๕.๓}   เตน  โข  ปน  สมเยน  อายสฺมา อุปนนฺโท สกฺยปุตฺโต
เอโก  ทฺวีสุ  อาวาเสสุ  วสฺสํ  วสิ  เอวํ  เม พหุํ จีวรํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ ฯ
อถโข   เตสํ   ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ  กถํ  นุ  โข  อายสฺมโต  อุปนนฺทสฺส
สกฺยปุตฺตสฺส  จีวรปฏิวิโส  ทาตพฺโพติ  ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
เทถ   ภิกฺขเว  โมฆปุริสสฺส  เอกาธิปฺปายํ  ฯ  อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ
เอโก  ทฺวีสุ  อาวาเสสุ  วสฺสํ  วสติ  เอวํ เม พหุํ จีวรํ อุปฺปชฺชิสฺสตีติ ฯ
สเจ   อมุตฺร   อุปฑฺฒํ   อมุตฺร   อุปฑฺฒํ  วสติ  อมุตฺร  อุปฑฺโฒ  อมุตฺร
อุปฑฺโฒ   จีวรปฏิวิโส   ทาตพฺโพ   ยตฺถ  วา  ปน  พหุตรํ  วสติ  ตโต
จีวรปฏิวิโส ทาตพฺโพติ ฯ
     [๑๖๖]   เตน    โข    ปน   สมเยน   อญฺญตรสฺส   ภิกฺขุโน
กุจฺฉิวิการาพาโธ   โหติ  ฯ  โส  สเก  มุตฺตกรีเส  ปลิปนฺโน  เสติ  ฯ
อถโข   ภควา   อายสฺมตา   อานนฺเทน   ปจฺฉาสมเณน  เสนาสนจาริกํ
อาหิณฺฑนฺโต    เยน    ตสฺส    ภิกฺขุโน    วิหาโร   เตนุปสงฺกมิ   ฯ
อทฺทสา   โข   ภควา   ตํ   ภิกฺขุํ  สเก  มุตฺตกรีเส  ปลิปนฺนํ  สยมานํ
ทิสฺวาน   เยน   โส   ภิกฺขุ   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ตํ   ภิกฺขุํ
เอตทโวจ   กินฺเต  ภิกฺขุ  อาพาโธติ  ฯ  กุจฺฉิวิกาโร  เม  ภควาติ  ฯ
อตฺถิ   ปน   เต   ภิกฺขุ  อุปฏฺฐาโกติ  ฯ  นตฺถิ  ภควาติ  ฯ  กิสฺส  ตํ
ภิกฺขู  น  อุปฏฺเฐนฺตีติ  ๑-  ฯ  อหํ  โข  ภนฺเต  ภิกฺขูนํ  อการโก เตน
มํ   ภิกฺขู   น   อุปฏฺเฐนฺตีติ   ฯ   อถโข  ภควา  อายสฺมนฺตํ  อานนฺทํ
อามนฺเตสิ   คจฺฉานนฺท   อุทกํ   อาหร  อิมํ  ภิกฺขุํ  นหาเปสฺสามาติ  ฯ
เอวํ   ภนฺเตติ   โข   อายสฺมา  อานนฺโท  ภควโต  ปฏิสฺสุณิตฺวา  อุทกํ
อาหริ   ฯ   ภควา   อุทกํ   อาสิญฺจิ   อายสฺมา   อานนฺโท   ปริโธวิ
ภควา   สีสโต   อคฺคเหสิ   อายสฺมา  อานนฺโท  ปาทโต  อุจฺจาเรตฺวา
มญฺจเก นิปาเตสุํ ฯ
     {๑๖๖.๑}   อถโข   ภควา   เอตสฺมึ  นิทาเน  เอตสฺมึ  ปกรเณ
ภิกฺขุสงฺฆํ     สนฺนิปาตาเปตฺวา    ภิกฺขู    ปฏิปุจฺฉิ    อตฺถิ    ภิกฺขเว
อมุกสฺมึ   วิหาเร   ภิกฺขุ   คิลาโนติ   ฯ   อตฺถิ  ภควาติ  ฯ  กินฺตสฺส
ภิกฺขเว    ภิกฺขุโน    อาพาโธติ    ฯ    ตสฺส    ภนฺเต   อายสฺมโต
กุจฺฉิวิการาพาโธติ  ฯ  อตฺถิ  ปน  ภิกฺขเว  ตสฺส  ภิกฺขุโน อุปฏฺฐาโกติ ฯ
นตฺถิ   ภควาติ  ฯ  กิสฺส  ตํ  ภิกฺขู  น  อุปฏฺเฐนฺตีติ  ฯ  เอโส  ภนฺเต
ภิกฺขุ   ภิกฺขูนํ   อการโก   เตน   ตํ  ภิกฺขู  น  อุปฏฺเฐนฺตีติ  ฯ  นตฺถิ
โว  ๒-  ภิกฺขเว  มาตา  นตฺถิ  ปิตา เย โว ๓- อุปฏฺฐเหยฺยุํ ตุเมฺห เจ
ภิกฺขเว    อญฺญมญฺญํ    น   อุปฏฺฐหิสฺสถ   อถ   โกจรหิ   อุปฏฺฐหิสฺสติ
โย   ภิกฺขเว   มํ   อุปฏฺฐเหยฺย   โส   คิลานํ  อุปฏฺฐเหยฺย  ฯ  สเจ
อุปชฺฌาโย   โหติ   อุปชฺฌาเยน  ยาวชีวํ  อุปฏฺฐาตพฺโพ  วุฏฺฐานสฺส  ๔-
อาคเมตพฺพํ    ฯ    สเจ    อาจริโย    โหติ   อาจริเยน   ยาวชีวํ
อุปฏฺฐาตพฺโพ    วุฏฺฐานสฺส    อาคเมตพฺพํ    ฯ   สเจ   สทฺธิวิหาริโก
@เชิงอรรถ:  ม. อุปฏฺฐหนฺตีติ ฯ ๒-๓ ยุ. เต ฯ  โป. วุฏฺฐาปนสฺส ฯ ม. วุฏฺฐานมสฺส ฯ
โหติ  สทฺธิวิหาริเกน  ยาวชีวํ  อุปฏฺฐาตพฺโพ  วุฏฺฐานสฺส  อาคเมตพฺพํ  ฯ
สเจ    อนฺเตวาสิโก   โหติ   อนฺเตวาสิเกน   ยาวชีวํ   อุปฏฺฐาตพฺโพ
วุฏฺฐานสฺส     อาคเมตพฺพํ     ฯ    สเจ    สมานุปชฺฌายโก    โหติ
สมานุปชฺฌายเกน   ยาวชีวํ   อุปฏฺฐาตพฺโพ   วุฏฺฐานสฺส  อาคเมตพฺพํ  ฯ
สเจ   สมานาจริยโก   โหติ   สมานาจริยเกน   ยาวชีวํ  อุปฏฺฐาตพฺโพ
วุฏฺฐานสฺส   อาคเมตพฺพํ  ฯ  สเจ  น  โหติ  อุปชฺฌาโย  วา  อาจริโย
วา   สทฺธิวิหาริโก   วา   อนฺเตวาสิโก   วา   สมานุปชฺฌายโก   วา
สมานาจริยโก   วา   สงฺเฆน  อุปฏฺฐาตพฺโพ  ฯ  โน  เจ  อุปฏฺฐเหยฺย
อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺส ฯ
     {๑๖๖.๒}   ปญฺจหิ ภิกฺขเว องฺเคหิ สมนฺนาคโต คิลาโน ทูปฏฺฐาโก ๑-
โหติ   อสปฺปายการี   โหติ   สปฺปาเย  มตฺตํ  น  ชานาติ  เภสชฺชํ  น
ปฏิเสวิตา    โหติ   อตฺถกามสฺส   คิลานุปฏฺฐากสฺส   ยถาภูตํ   อาพาธํ
นาวิกตฺตา    โหติ    อภิกฺกมนฺตํ   วา   อภิกฺกมตีติ   ปฏิกฺกมนฺตํ   วา
ปฏิกฺกมตีติ    ฐิตํ    วา   ฐิโตติ   อุปฺปนฺนานํ   สารีริกานํ   เวทนานํ
ทุกฺขานํ   ติพฺพานํ   ขรานํ   กฏุกานํ   อสาตานํ  อมนาปานํ  ปาณหรานํ
อนธิวาสกชาติโก   โหติ  อิเมหิ  โข  ภิกฺขเว  ปญฺจหงฺเคหิ  สมนฺนาคโต
คิลาโน ทูปฏฺฐาโก ๑- โหติ ฯ
     {๑๖๖.๓}   ปญฺจหิ  ภิกฺขเว  องฺเคหิ สมนฺนาคโต คิลาโน สูปฏฺฐาโก
โหติ   สปฺปายการี  โหติ  สปฺปาเย  มตฺตํ  ชานาติ  เภสชฺชํ  ปฏิเสวิตา
โหติ    อตฺถกามสฺส   คิลานุปฏฺฐากสฺส   ยถาภูตํ   อาพาธํ   อาวิกตฺตา
โหติ    อภิกฺกมนฺตํ    วา   อภิกฺกมตีติ   ปฏิกฺกมนฺตํ   วา   ปฏิกฺกมตีติ
@เชิงอรรถ:  ม. ทูปฏโฐ ฯ
ฐิตํ   วา   ฐิโตติ   อุปฺปนฺนานํ  สารีริกานํ  เวทนานํ  ทุกฺขานํ  ติพฺพานํ
ขรานํ  กฏุกานํ  อสาตานํ  อมนาปานํ  ปาณหรานํ  อธิวาสกชาติโก  โหติ
อิเมหิ โข ภิกฺขเว ปญฺจหงฺเคหิ สมนฺนาคโต คิลาโน สูปฏฺฐาโก โหติ ฯ
     {๑๖๖.๔}   ปญฺจหิ  ภิกฺขเว  องฺเคหิ  สมนฺนาคโต  คิลานุปฏฺฐาโก
นาลํ  คิลานํ  อุปฏฺฐาตุํ  น  ปฏิพโล โหติ เภสชฺชํ สํวิธาตุํ สปฺปายาสปฺปายํ
น   ชานาติ   อสปฺปายํ   อุปนาเมติ   สปฺปายํ  อปนาเมติ  อามิสนฺตโร
คิลานํ  อุปฏฺเฐติ  โน  เมตฺตจิตฺโต  เชคุจฺฉี  โหติ  อุจฺจารํ  วา ปสฺสาวํ
วา  เขฬํ  วา  วนฺตํ  วา  นีหาตุํ  น  ปฏิพโล โหติ คิลานํ กาเลน กาลํ
ธมฺมิยา   กถาย  สนฺทสฺเสตุํ  สมาทเปตุํ  สมุตฺเตเชตุํ  สมฺปหํเสตุํ  อิเมหิ
โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคโต  คิลานุปฏฺฐาโก  นาลํ  คิลานํ
อุปฏฺฐาตุํ ฯ
     {๑๖๖.๕}   ปญฺจหิ  ภิกฺขเว  องฺเคหิ  สมนฺนาคโต  คิลานุปฏฺฐาโก
อลํ  คิลานํ  อุปฏฺฐาตุํ  ปฏิพโล  โหติ  เภสชฺชํ  สํวิธาตุํ  สปฺปายาสปฺปายํ
ชานาติ    อสปฺปายํ    อปนาเมติ   สปฺปายํ   อุปนาเมติ   เมตฺตจิตฺโต
คิลานํ  อุปฏฺเฐติ  โน  อามิสนฺตโร  อเชคุจฺฉี  โหติ  อุจฺจารํ วา ปสฺสาวํ
วา  เขฬํ  วา  วนฺตํ  วา  นีหาตุํ  ปฏิพโล  โหติ  คิลานํ  กาเลน กาลํ
ธมฺมิยา    กถาย    สนฺทสฺเสตุํ   สมาทเปตุํ   สมุตฺเตเชตุํ   สมฺปหํเสตุํ
อิเมหิ   โข   ภิกฺขเว   ปญฺจหงฺเคหิ   สมนฺนาคโต  คิลานุปฏฺฐาโก  อลํ
คิลานํ อุปฏฺฐาตุนฺติ ฯ
     [๑๖๗]   เตน  โข  ปน  สมเยน  เทฺว  ภิกฺขู  โกสเลสุ ชนปเทสุ
อทฺธานมคฺคปฏิปนฺนา   โหนฺติ   ฯ   เต  อญฺญตรํ  อาวาสํ  อุปคจฺฉึสุ  ฯ
ตตฺถ  อญฺญตโร  ภิกฺขุ  คิลาโน  โหติ  ฯ  อถโข  เตสํ ภิกฺขูนํ เอตทโหสิ
ภควตา   โข   อาวุโส  คิลานุปฏฺฐานํ  วณฺณิตํ  หนฺท  มยํ  อาวุโส  อิมํ
ภิกฺขุํ   อุปฏฺเฐมาติ  ฯ  เต  ตํ  อุปฏฺฐหึสุ  ฯ  โส  เตหิ  อุปฏฺฐิยมาโน
กาลมกาสิ   ฯ   อถโข   เต   ภิกฺขู   ตสฺส  ภิกฺขุโน  ปตฺตจีวรมาทาย
สาวตฺถึ   คนฺตฺวา   ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  ภิกฺขุสฺส  ภิกฺขเว
กาลกเต  สงฺโฆ  สามี  ปตฺตจีวเร  อปิจ  คิลานุปฏฺฐากา  พหูปการา  ฯ
อนุชานามิ    ภิกฺขเว   สงฺเฆน   ติจีวรญฺจ   ปตฺตญฺจ   คิลานุปฏฺฐากานํ
ทาตุํ   ฯ   เอวญฺจ   ปน  ภิกฺขเว  ทาตพฺพํ  ฯ  เตน  คิลานุปฏฺฐาเกน
ภิกฺขุนา   สงฺฆํ   อุปสงฺกมิตฺวา   เอวมสฺส  วจนีโย  อิตฺถนฺนาโม  ภนฺเต
ภิกฺขุ  กาลกโต  อิทํ  ตสฺส  ติจีวรญฺจ  ปตฺโต  จาติ  ฯ พฺยตฺเตน ภิกฺขุนา
ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๖๗.๑}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  อิตฺถนฺนาโม ภิกฺขุ กาลกโต
อิทํ   ตสฺส   ติจีวรญฺจ   ปตฺโต  จ  ฯ  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ  สงฺโฆ
อิมํ ติจีวรญฺจ ปตฺตญฺจ คิลานุปฏฺฐากานํ ทเทยฺย ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๑๖๗.๒}   สุณาตุ  เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  อิตฺถนฺนาโม ภิกฺขุ กาลกโต
อิทํ   ตสฺส   ติจีวรญฺจ   ปตฺโต  จ  ฯ  สงฺโฆ  อิมํ  ติจีวรญฺจ  ปตฺตญฺจ
คิลานุปฏฺฐากานํ   เทติ   ฯ   ยสฺสายสฺมโต   ขมติ   อิมสฺส   ติจีวรสฺส
จ    ปตฺตสฺส    จ    คิลานุปฏฺฐากานํ   ทานํ   โส   ตุณฺหสฺส   ยสฺส
นกฺขมติ   โส   ภาเสยฺย  ฯ  ทินฺนํ  อิทํ  สงฺเฆน  ติจีวรญฺจ  ปตฺโต  จ
คิลานุปฏฺฐากานํ   ฯ   ขมติ   สงฺฆสฺส   ตสฺมา   ตุณฺหี   ฯ   เอวเมตํ
ธารยามีติ ฯ
     {๑๖๗.๓}   เตน   โข   ปน   สมเยน   อญฺญตโร   สามเณโร
กาลกโต   โหติ   ฯ   ภควโต   เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  สามเณรสฺส
ภิกฺขเว   กาลกเต   สงฺโฆ   สามี   ปตฺตจีวเร   อปิจ  คิลานุปฏฺฐากา
พหูปการา    ฯ    อนุชานามิ   ภิกฺขเว   สงฺเฆน   จีวรญฺจ   ปตฺตญฺจ
คิลานุปฏฺฐากานํ ทาตุํ ฯ
     {๑๖๗.๔}   เอวญฺจ  ปน  ภิกฺขเว  ทาตพฺพํ ฯ เตน คิลานุปฏฺฐาเกน
ภิกฺขุนา   สงฺฆํ   อุปสงฺกมิตฺวา   เอวมสฺส  วจนีโย  อิตฺถนฺนาโม  ภนฺเต
สามเณโร   กาลกโต   อิทํ  ตสฺส  จีวรญฺจ  ปตฺโต  จาติ  ฯ  พฺยตฺเตน
ภิกฺขุนา ปฏิพเลน สงฺโฆ ญาเปตพฺโพ
     {๑๖๗.๕}   สุณาตุ   เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  อิตฺถนฺนาโม  สามเณโร
กาลกโต  อิทํ  ตสฺส  จีวรญฺจ  ปตฺโต  จ  ฯ ยทิ สงฺฆสฺส ปตฺตกลฺลํ สงฺโฆ
อิมํ จีวรญฺจ ปตฺตญฺจ คิลานุปฏฺฐากานํ ทเทยฺย ฯ เอสา ญตฺติ ฯ
     {๑๖๗.๖}   สุณาตุ   เม  ภนฺเต  สงฺโฆ  อิตฺถนฺนาโม  สามเณโร
กาลกโต   อิทํ   ตสฺส   จีวรญฺจ   ปตฺโต  จ  ฯ  สงฺโฆ  อิมํ  จีวรญฺจ
ปตฺตญฺจ    คิลานุปฏฺฐากานํ   เทติ   ฯ   ยสฺสายสฺมโต   ขมติ   อิมสฺส
จีวรสฺส   จ   ปตฺตสฺส   จ  คิลานุปฏฺฐากานํ  ทานํ  โส  ตุณฺหสฺส  ยสฺส
นกฺขมติ   โส   ภาเสยฺย   ฯ  ทินฺนํ  อิทํ  สงฺเฆน  จีวรญฺจ  ปตฺโต  จ
คิลานุปฏฺฐากานํ   ฯ   ขมติ   สงฺฆสฺส   ตสฺมา   ตุณฺหี   ฯ   เอวเมตํ
ธารยามีติ ฯ
     {๑๖๗.๗}   เตน  โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ จ สามเณโร
จ   คิลานํ   อุปฏฺฐหึสุ   ฯ   โส  เตหิ  อุปฏฺฐหิยมาโน  กาลมกาสิ  ฯ
อถโข   ตสฺส   คิลานุปฏฺฐากสฺส   ภิกฺขุโน   เอตทโหสิ   กถํ   นุ  โข
คิลานุปฏฺฐากสฺส   สามเณรสฺส   จีวรปฏิวิโส   ทาตพฺโพติ   ฯ   ภควโต
เอตมตฺถํ    อาโรเจสุํ    ฯ    อนุชานามิ   ภิกฺขเว   คิลานุปฏฺฐากสฺส
สามเณรสฺส สมกํ ปฏิวิสํ ทาตุนฺติ ฯ
     {๑๖๗.๘}   เตน   โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ  พหุภณฺโฑ
พหุปริกฺขาโร   กาลกโต   โหติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
ภิกฺขุสฺส  ภิกฺขเว  กาลกเต  สงฺโฆ  สามี  ปตฺตจีวเร อปิจ คิลานุปฏฺฐากา
พหูปการา    ฯ   อนุชานามิ   ภิกฺขเว   สงฺเฆน   ติจีวรญฺจ   ปตฺตญฺจ
คิลานุปฏฺฐากานํ   ทาตุํ  ยํ  ตตฺถ  ลหุภณฺฑํ  ลหุปริกฺขารํ  ตํ  สมฺมุขีภูเตน
สงฺเฆน   ภาเชตุํ   ยํ  ตตฺถ  ครุภณฺฑํ  ครุปริกฺขารํ  ตํ  อาคตานาคตสฺส
จาตุทฺทิสสฺส สงฺฆสฺส อวิสฺสชฺชิกํ อเวภงฺคิกนฺติ ฯ
     [๑๖๘]   เตน โข ปน สมเยน อญฺญตโร ภิกฺขุ นคฺโค หุตฺวา เยน [๑]-
ภควา    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    ภควนฺตํ   เอตทโวจ   ภควา
ภนฺเต     อเนกปริยาเยน     อปฺปิจฺฉสฺส     สนฺตุฏฺฐสฺส    สลฺเลขสฺส
ธูตสฺส   ปาสาทิกสฺส   อปจยสฺส   วิริยารมฺภสฺส   วณฺณวาที  อิทํ  ภนฺเต
นคฺคิยํ   อเนกปริยาเยน   อปฺปิจฺฉตาย   สนฺตุฏฺฐตาย   ๒-   สลฺเลขาย
ธูตตฺตาย   ปาสาทิกตาย  อปจยาย  วิริยารมฺภาย  สํวตฺตติ  สาธุ  ภนฺเต
ภควา  ภิกฺขูนํ  นคฺคิยํ  อนุชานาตูติ  ฯ  วิครหิ  พุทฺโธ  ภควา อนนุจฺฉวิกํ
โมฆปุริส   ฯเปฯ  กถํ  หิ  นาม  ตฺวํ  โมฆปุริส  นคฺคิยํ  ติตฺถิยสมาทานํ
สมาทิยิสฺสสิ     เนตํ     โมฆปุริส    อปฺปสนฺนานํ    วา    ปสาทาย
ฯเปฯ   วิครหิตฺวา   ธมฺมึ   กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  น  ภิกฺขเว
@เชิงอรรถ:  ยุ. หิ ฯ  ยุ. สนฺตุฏฺฐิยา ฯ
นคฺคิยํ    ติตฺถิยสมาทานํ    สมาทิยิตพฺพํ    โย   สมาทิเยยฺย   อาปตฺติ
ถุลฺลจฺจยสฺสาติ ฯ
     {๑๖๘.๑}   เตน   โข   ปน   สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ  กุสจีรํ
นิวาเสตฺวา   ฯเปฯ  วากจีรํ  นิวาเสตฺวา  ฯเปฯ  ผลกจีรํ  นิวาเสตฺวา
ฯเปฯ   เกสกมฺพลํ  นิวาเสตฺวา  ฯเปฯ  วาลกมฺพลํ  นิวาเสตฺวา  ฯเปฯ
อุลูกปกฺขํ   นิวาเสตฺวา   ฯเปฯ   อชินกฺขิปํ   นิวาเสตฺวา  เยน  ภควา
เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    ภควนฺตํ    เอตทโวจ   ภควา   ภนฺเต
อเนกปริยาเยน   อปฺปิจฺฉสฺส  สนฺตุฏฺฐสฺส  สลฺเลขสฺส  ธูตสฺส  ปาสาทิกสฺส
อปจยสฺส     วิริยารมฺภสฺส     วณฺณวาที    อิทํ    ภนฺเต    อชินกฺขิปํ
อเนกปริยาเยน    อปฺปิจฺฉตาย    สนฺตุฏฺฐตาย    สลฺเลขาย   ธูตตฺตาย
ปาสาทิกตาย   อปจยาย   วิริยารมฺภาย   สํวตฺตติ  สาธุ  ภนฺเต  ภควา
ภิกฺขูนํ อชินกฺขิปํ อนุชานาตูติ ฯ
     {๑๖๘.๒}   วิครหิ  พุทฺโธ  ภควา  อนนุจฺฉวิกํ  โมฆปุริส ฯเปฯ กถํ
หิ  นาม  ตฺวํ  โมฆปุริส  อชินกฺขิปํ  ติตฺถิยทฺธชํ  ธาเรสฺสสิ เนตํ โมฆปุริส
อปฺปสนฺนานํ  วา  ปสาทาย  ฯเปฯ  วิครหิตฺวา  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู
อามนฺเตสิ  น  ภิกฺขเว  อชินกฺขิปํ  ติตฺถิยทฺธชํ  ธาเรตพฺพํ  โย  ธาเรยฺย
อาปตฺติ ถุลฺลจฺจยสฺสาติ ฯ
     {๑๖๘.๓}   เตน   โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ  อกฺกนาลํ
นิวาเสตฺวา   ฯเปฯ   โปตฺถกํ   นิวาเสตฺวา  เยน  ภควา  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   ภควา   ภนฺเต   อเนกปริยาเยน
อปฺปิจฺฉสฺส    สนฺตุฏฺฐสฺส   สลฺเลขสฺส   ธูตสฺส   ปาสาทิกสฺส   อปจยสฺส
วิริยารมฺภสฺส    วณฺณวาที    อยํ   ภนฺเต   โปตฺถโก   อเนกปริยาเยน
อปฺปิจฺฉตาย     สนฺตุฏฺฐตาย    สลฺเลขาย    ธูตตฺตาย    ปาสาทิกตาย
อปจยาย   วิริยารมฺภาย  สํวตฺตติ  สาธุ  ภนฺเต  ภควา  ภิกฺขูนํ  โปตฺถกํ
อนุชานาตูติ    ฯ    วิครหิ    พุทฺโธ   ภควา   อนนุจฺฉวิกํ   โมฆปุริส
ฯเปฯ   กถํ   หิ   นาม   ตฺวํ   โมฆปุริส  โปตฺถกํ  นิวาเสสฺสสิ  เนตํ
โมฆปุริส    อปฺปสนฺนานํ   วา   ปสาทาย   ฯเปฯ   วิครหิตฺวา   ธมฺมึ
กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   น  ภิกฺขเว  โปตฺถโก  นิวาเสตพฺโพ
โย นิวาเสยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๖๙]   เตน  โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  สพฺพนีลกานิ
จีวรานิ   ธาเรนฺติ   สพฺพปีตกานิ   จีวรานิ   ธาเรนฺติ   สพฺพโลหิตกานิ
จีวรานิ   ธาเรนฺติ   สพฺพมญฺเชฏฺฐกานิ   จีวรานิ  ธาเรนฺติ  สพฺพกณฺหานิ
จีวรานิ     ธาเรนฺติ     สพฺพมหารงฺครตฺตานิ     จีวรานิ    ธาเรนฺติ
สพฺพมหานามรตฺตานิ    จีวรานิ    ธาเรนฺติ    อจฺฉินฺนทสานิ    จีวรานิ
ธาเรนฺติ   ทีฆทสานิ   จีวรานิ  ธาเรนฺติ  ปุปฺผทสานิ  จีวรานิ  ธาเรนฺติ
ผณทสานิ   จีวรานิ   ธาเรนฺติ   กญฺจุกํ   ธาเรนฺติ   ติรีฏกํ   ธาเรนฺติ
เวฐนํ ธาเรนฺติ ฯ
     {๑๖๙.๑}   มนุสฺสา  อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ วิปาเจนฺติ [๑]- เสยฺยถาปิ
คิหี   กามโภคิโนติ   ฯ  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  น  ภิกฺขเว
สพฺพนีลกานิ    จีวรานิ    ธาเรตพฺพานิ    น    สพฺพปีตกานิ   จีวรานิ
ธาเรตพฺพานิ    น    สพฺพโลหิตกานิ    จีวรานิ    ธาเรตพฺพานิ    น
สพฺพมญฺเชฏฺฐกานิ   จีวรานิ   ธาเรตพฺพานิ   น   สพฺพกณฺหานิ   จีวรานิ
ธาเรตพฺพานิ     น    สพฺพมหารงฺครตฺตานิ    จีวรานิ    ธาเรตพฺพานิ
@เชิงอรรถ:  ม. กถํ หิ นาม สมณา สกฺยปุตฺติยา เวฐนํ ธาเรสฺสนฺติ ฯ
น    สพฺพมหานามรตฺตานิ   จีวรานิ   ธาเรตพฺพานิ   น   อจฺฉินฺนทสานิ
จีวรานิ    ธาเรตพฺพานิ   น   ทีฆทสานิ   จีวรานิ   ธาเรตพฺพานิ   น
ปุปฺผทสานิ   จีวรานิ  ธาเรตพฺพานิ  น  ผณทสานิ  จีวรานิ  ธาเรตพฺพานิ
น  กญฺจุกํ  ธาเรตพฺพํ  น  ติรีฏกํ  ธาเรตพฺพํ  น  เวฐนํ  ธาเรตพฺพํ โย
ธาเรยฺย อาปตฺติ ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     [๑๗๐]   เตน  โข  ปน  สมเยน  วสฺสํ  วุตฺถา  ภิกฺขู  อนุปฺปนฺเน
จีวเร   ปกฺกมนฺติปิ  วิพฺภมนฺติปิ  กาลํปิ  กโรนฺติ  สามเณราปิ  ปฏิชานนฺติ
สิกฺขํ     ปจฺจกฺขาตกาปิ     ปฏิชานนฺติ    อนฺติมวตฺถุํ    อชฺฌาปนฺนกาปิ
ปฏิชานนฺติ     อุมฺมตฺตกาปิ     ปฏิชานนฺติ    ขิตฺตจิตฺตาปิ    ปฏิชานนฺติ
เวทนฏฺฏาปิ    ๑-    ปฏิชานนฺติ   อาปตฺติยา   อทสฺสเน   อุกฺขิตฺตกาปิ
ปฏิชานนฺติ   อาปตฺติยา   อปฺปฏิกมฺเม  อุกฺขิตฺตกาปิ  ปฏิชานนฺติ  ปาปิกาย
ทิฏฺฐิยา     อปฺปฏินิสฺสคฺเค     อุกฺขิตฺตกาปิ     ปฏิชานนฺติ    ปณฺฑกาปิ
ปฏิชานนฺติ   เถยฺยสํวาสกาปิ   ปฏิชานนฺติ   ติตฺถิยปกฺกนฺตกาปิ  ปฏิชานนฺติ
ติรจฺฉานคตาปิ    ปฏิชานนฺติ    มาตุฆาตกาปิ   ปฏิชานนฺติ   ปิตุฆาตกาปิ
ปฏิชานนฺติ    อรหนฺตฆาตกาปิ    ปฏิชานนฺติ   ภิกฺขุนีทูสกาปิ   ปฏิชานนฺติ
สงฺฆเภทกาปิ       ปฏิชานนฺติ       โลหิตุปฺปาทกาปิ       ปฏิชานนฺติ
อุภโตพฺยญฺชนกาปิ ปฏิชานนฺติ ฯ ภควโต เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
     {๑๗๐.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสํ  วุตฺโถ ภิกฺขุ อนุปฺปนฺเน จีวเร
ปกฺกมติ ฯ สนฺเต ปฏิรูเป คาหเก ทาตพฺพํ ฯ
     {๑๗๐.๒}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสํ  วุตฺโถ ภิกฺขุ อนุปฺปนฺเน จีวเร
วิพฺภมติ   กาลํ   กโรติ   สามเณโร   ปฏิชานาติ   สิกฺขํ  ปจฺจกฺขาตโก
@เชิงอรรถ:  ม. เวทนาฏฺฏาปิ ฯ
ปฏิชานาติ อนฺติมวตฺถุํ อชฺฌาปนฺนโก ปฏิชานาติ ฯ สงฺโฆ สามี ฯ
     {๑๗๐.๓}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสํ  วุตฺโถ ภิกฺขุ อนุปฺปนฺเน จีวเร
อุมฺมตฺตโก   ปฏิชานาติ   ขิตฺตจิตฺโต   ปฏิชานาติ  เวทนฏฺโฏ  ปฏิชานาติ
อาปตฺติยา   อทสฺสเน   อุกฺขิตฺตโก   ปฏิชานาติ  อาปตฺติยา  อปฺปฏิกมฺเม
อุกฺขิตฺตโก   ปฏิชานาติ   ปาปิกาย   ทิฏฺฐิยา  อปฺปฏินิสฺสคฺเค  อุกฺขิตฺตโก
ปฏิชานาติ ฯ สนฺเต ปฏิรูเป คาหเก ทาตพฺพํ ฯ
     {๑๗๐.๔}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสํ  วุตฺโถ ภิกฺขุ อนุปฺปนฺเน จีวเร
ปณฺฑโก   ปฏิชานาติ   ฯเปฯ   อุภโตพฺยญฺชนโก   ปฏิชานาติ  ฯ  สงฺโฆ
สามี ฯ
     {๑๗๐.๕}   อิธ ปน ภิกฺขเว วสฺสํ วุตฺโถ ภิกฺขุ อุปฺปนฺเน จีวเร อภาชิเต
ปกฺกมติ ฯ สนฺเต ปฏิรูเป คาหเก ทาตพฺพํ ฯ
     {๑๗๐.๖}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสํ  วุตฺโถ  ภิกฺขุ อุปฺปนฺเน จีวเร
อภาชิเต    วิพฺภมติ    กาลํ   กโรติ   สามเณโร   ปฏิชานาติ   สิกฺขํ
ปจฺจกฺขาตโก   ปฏิชานาติ   อนฺติมวตฺถุํ   อชฺฌาปนฺนโก   ปฏิชานาติ   ฯ
สงฺโฆ สามี ฯ
     {๑๗๐.๗}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสํ  วุตฺโถ  ภิกฺขุ อุปฺปนฺเน จีวเร
อภาชิเต      อุมฺมตฺตโก     ปฏิชานาติ     ขิตฺตจิตฺโต     ปฏิชานาติ
เวทนฏฺโฏ   ปฏิชานาติ   อาปตฺติยา   อทสฺสเน   อุกฺขิตฺตโก  ปฏิชานาติ
อาปตฺติยา   อปฺปฏิกมฺเม   อุกฺขิตฺตโก   ปฏิชานาติ   ปาปิกาย   ทิฏฺฐิยา
อปฺปฏินิสฺสคฺเค   อุกฺขิตฺตโก   ปฏิชานาติ   ฯ   สนฺเต  ปฏิรูเป  คาหเก
ทาตพฺพํ ฯ
     {๑๗๐.๘}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   วสฺสํ  วุตฺโถ  ภิกฺขุ  อุปฺปนฺเน
จีวเร    อภาชิเต    ปณฺฑโก    ปฏิชานาติ   ฯเปฯ   อุภโตพฺยญฺชนโก
ปฏิชานาติ     ฯ     สงฺโฆ    สามี    ฯ    อิธ    ปน    ภิกฺขเว
วสฺสํ    วุตฺถานํ    ภิกฺขูนํ   อนุปฺปนฺเน   จีวเร   สงฺโฆ   ภิชฺชติ   ฯ
ตตฺถ    มนุสฺสา   เอกสฺมึ   ปกฺเข   อุทกํ   เทนฺติ   เอกสฺมึ   ปกฺเข
จีวรํ เทนฺติ สงฺฆสฺส เทมาติ ฯ สงฺฆสฺเสเวตํ ฯ
     {๑๗๐.๙}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสํ  วุตฺถานํ  ภิกฺขูนํ  อนุปฺปนฺเน
จีวเร  สงฺโฆ  ภิชฺชติ  ฯ  ตตฺถ  มนุสฺสา  เอกสฺมึ  ปกฺเข  อุทกํ  เทนฺติ
ตสฺมึเยว ปกฺเข จีวรํ เทนฺติ สงฺฆสฺส เทมาติ ฯ สงฺฆสฺเสเวตํ ฯ
     {๑๗๐.๑๐}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสํ  วุตฺถานํ  ภิกฺขูนํ  อนุปฺปนฺเน
จีวเร  สงฺโฆ  ภิชฺชติ  ฯ  ตตฺถ  มนุสฺสา  เอกสฺมึ  ปกฺเข  อุทกํ  เทนฺติ
เอกสฺมึ ปกฺเข จีวรํ เทนฺติ ปกฺขสฺส เทมาติ ฯ ปกฺขสฺเสเวตํ ฯ
     {๑๗๐.๑๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสํ  วุตฺถานํ  ภิกฺขูนํ  อนุปฺปนฺเน
จีวเร  สงฺโฆ  ภิชฺชติ  ฯ  ตตฺถ  มนุสฺสา  เอกสฺมึ  ปกฺเข  อุทกํ  เทนฺติ
ตสฺมึเยว ปกฺเข จีวรํ เทนฺติ ปกฺขสฺส เทมาติ ฯ ปกฺขสฺเสเวตํ ฯ
     {๑๗๐.๑๒}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  วสฺสํ  วุตฺถานํ  ภิกฺขูนํ  อุปฺปนฺเน
จีวเร อภาชิเต สงฺโฆ ภิชฺชติ ฯ สพฺเพสํ สมกํ ภาเชตพฺพนฺติ ฯ
     [๑๗๑]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อายสฺมา  เรวโต  อญฺญตรสฺส
ภิกฺขุโน   หตฺเถ   อายสฺมโต   สารีปุตฺตสฺส   จีวรํ  ปาเหสิ  อิมํ  จีวรํ
เถรสฺส   เทหีติ   ฯ   อถโข   โส   ภิกฺขุ   อนฺตรามคฺเค  อายสฺมโต
เรวตสฺส   วิสฺสาสา  ตํ  จีวรํ  อคฺคเหสิ  ฯ  อถโข  อายสฺมา  เรวโต
อายสฺมตา   สารีปุตฺเตน   สมาคนฺตฺวา   ปุจฺฉิ   อหํ   ภนฺเต   เถรสฺส
จีวรํ   ปาเหสึ   สมฺปตฺตํ   ตํ   จีวรนฺติ   ฯ   นาหนฺตํ  อาวุโส  จีวรํ
ปสฺสามีติ   ฯ   อถโข   อายสฺมา   เรวโต  ตํ  ภิกฺขุํ  เอตทโวจ  อหํ
อาวุโส  อายสฺมโต  หตฺเถ  เถรสฺส  จีวรํ  ปาเหสึ  กหนฺตํ  จีวรนฺติ  ฯ
อหํ   ภนฺเต   อายสฺมโต  วิสฺสาสา  ตํ  จีวรํ  อคฺคเหสินฺติ  ฯ  ภควโต
เอตมตฺถํ อาโรเจสุํ ฯ
     {๑๗๑.๑}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   ภิกฺขุสฺส  หตฺเถ  จีวรํ
ปหิณติ   อิมํ   จีวรํ   อิตฺถนฺนามสฺส   เทหีติ   ฯ   โส   อนฺตรามคฺเค
โย   ปหิณติ   ตสฺส   วิสฺสาสา   คณฺหาติ   สุคฺคหิตํ   ฯ  ยสฺส  ปหียติ
ตสฺส วิสฺสาสา คณฺหาติ ทุคฺคหิตํ ฯ
     {๑๗๑.๒}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภิกฺขุสฺส  หตฺเถ  จีวรํ ปหิณติ
อิมํ   จีวรํ   อิตฺถนฺนามสฺส  เทหีติ  ฯ  โส  อนฺตรามคฺเค  ยสฺส  ปหียติ
ตสฺส   วิสฺสาสา   คณฺหาติ   ทุคฺคหิตํ   ฯ  โย  ปหิณติ  ตสฺส  วิสฺสาสา
คณฺหาติ สุคฺคหิตํ ฯ
     {๑๗๑.๓}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภิกฺขุสฺส  หตฺเถ  จีวรํ ปหิณติ
อิมํ   จีวรํ   อิตฺถนฺนามสฺส   เทหีติ   ฯ   โส   อนฺตรามคฺเค   สุณาติ
โย  ปหิณติ  โส  กาลกโตติ  ตสฺส  มตกจีวรํ  อธิฏฺฐาติ  สฺวธิฏฺฐิตํ ๑- ฯ
ยสฺส ปหียติ ตสฺส วิสฺสาสา คณฺหาติ ทุคฺคหิตํ ฯ
     {๑๗๑.๔}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภิกฺขุสฺส  หตฺเถ  จีวรํ ปหิณติ
อิมํ   จีวรํ   อิตฺถนฺนามสฺส  เทหีติ  ฯ  โส  อนฺตรามคฺเค  สุณาติ  ยสฺส
ปหียติ   โส   กาลกโตติ   ตสฺส   มตกจีวรํ   อธิฏฺฐาติ   ทฺวธิฏฺฐิตํ  ฯ
โย ปหิณติ ตสฺส วิสฺสาสา คณฺหาติ สุคฺคหิตํ ฯ
     {๑๗๑.๕}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภิกฺขุสฺส  หตฺเถ  จีวรํ ปหิณติ
อิมํ   จีวรํ   อิตฺถนฺนามสฺส  เทหีติ  ฯ  โส  อนฺตรามคฺเค  สุณาติ  อุโภ
กาลกตาติ  โย  ปหิณติ  ตสฺส  มตกจีวรํ  อธิฏฺฐาติ  สฺวธิฏฺฐิตํ ๒- ฯ ยสฺส
@เชิงอรรถ: ๑-๒ โป. ม. ยุ. สฺวาธิฏฺฐิตํ ฯ
ปหียติ ตสฺส มตกจีวรํ อธิฏฺฐาติ ทฺวธิฏฺฐิตํ ฯ
     {๑๗๑.๖}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภิกฺขุสฺส  หตฺเถ  จีวรํ ปหิณติ
อิมํ   จีวรํ   อิตฺถนฺนามสฺส   ทมฺมีติ  ฯ  โส  อนฺตรามคฺเค  โย  ปหิณติ
ตสฺส   วิสฺสาสา   คณฺหาติ   ทุคฺคหิตํ  ฯ  ยสฺส  ปหียติ  ตสฺส  วิสฺสาสา
คณฺหาติ สุคฺคหิตํ ฯ
     {๑๗๑.๗}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภิกฺขุสฺส  หตฺเถ  จีวรํ ปหิณติ
อิมํ   จีวรํ   อิตฺถนฺนามสฺส  ทมฺมีติ  ฯ  โส  อนฺตรามคฺเค  ยสฺส  ปหียติ
ตสฺส   วิสฺสาสา   คณฺหาติ   สุคฺคหิตํ   ฯ  โย  ปหิณติ  ตสฺส  วิสฺสาสา
คณฺหาติ ทุคฺคหิตํ ฯ
     {๑๗๑.๘}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภิกฺขุสฺส  หตฺเถ  จีวรํ ปหิณติ
อิมํ   จีวรํ   อิตฺถนฺนามสฺส   ทมฺมีติ  ฯ  โส  อนฺตรามคฺเค  สุณาติ  โย
ปหิณติ   โส   กาลกโตติ   ตสฺส   มตกจีวรํ   อธิฏฺฐาติ   ทฺวธิฏฺฐิตํ  ฯ
ยสฺส ปหียติ ตสฺส วิสฺสาสา คณฺหาติ สุคฺคหิตํ ฯ
     {๑๗๑.๙}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภิกฺขุสฺส  หตฺเถ  จีวรํ ปหิณติ
อิมํ   จีวรํ   อิตฺถนฺนามสฺส  ทมฺมีติ  ฯ  โส  อนฺตรามคฺเค  สุณาติ  ยสฺส
ปหียติ   โส   กาลกโตติ  ตสฺส  มตกจีวรํ  อธิฏฺฐาติ  สฺวธิฏฺฐิตํ  ฯ  โย
ปหิณติ ตสฺส วิสฺสาสา คณฺหาติ ทุคฺคหิตํ ฯ
     {๑๗๑.๑๐}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภิกฺขุสฺส  หตฺเถ จีวรํ ปหิณติ
อิมํ   จีวรํ   อิตฺถนฺนามสฺส   ทมฺมีติ   ฯ   โส   อนฺตรามคฺเค   สุณาติ
อุโภ   กาลกตาติ  โย  ปหิณติ  ตสฺส  มตกจีวรํ  อธิฏฺฐาติ  ทฺวธิฏฺฐิตํ  ฯ
ยสฺส ปหียติ ตสฺส มตกจีวรํ อธิฏฺฐาติ สฺวธิฏฺฐิตํ ฯ
     [๑๗๒]   อฏฺฐิมา   ภิกฺขเว  มาติกา  จีวรสฺส  อุปฺปาทาย  สีมาย
เทติ    กติกาย    เทติ    ภิกฺขาปญฺญตฺติยา    เทติ   สงฺฆสฺส   เทติ
อุภโตสงฺฆสฺส   เทติ   วสฺสํ   วุตฺถสฺส   สงฺฆสฺส   เทติ  อาทิสฺส  เทติ
ปุคฺคลสฺส   เทติ   ฯ   สีมาย   เทติ   ยาวติกา   ภิกฺขู  อนฺโตสีมคตา
เตหิ    ภาเชตพฺพํ    ฯ    กติกาย    เทติ    สมฺพหุลา    อาวาสา
สมานลาภา    โหนฺติ    เอกสฺมึ   อาวาเส   ทินฺเน   สพฺพตฺถ   ทินฺนํ
โหติ   ฯ   ภิกฺขาปญฺญตฺติยา   เทติ   ยตฺถ  สงฺฆสฺส  ธุวการา  กริยนฺติ
ตตฺถ  เทติ  ๑-  ฯ  สงฺฆสฺส  เทติ  สมฺมุขีภูเตน  สงฺเฆน  ภาเชตพฺพํ ฯ
อุภโตสงฺฆสฺส    เทติ    พหุกาปิ    ภิกฺขู    โหนฺติ    เอกา   ภิกฺขุนี
โหติ   อุปฑฺฒํ   ทาตพฺพํ   ฯ   พหุกาปิ  ภิกฺขุนิโย  โหนฺติ  เอโก  ภิกฺขุ
โหติ   อุปฑฺฒํ   ทาตพฺพํ   ฯ   วสฺสํ  วุตฺถสฺส  สงฺฆสฺส  เทติ  ยาวติกา
ภิกฺขู  ตสฺมึ  อาวาเส  วสฺสํ  วุตฺถา  เตหิ  ภาเชตพฺพํ  ฯ  อาทิสฺส เทติ
ยาคุยา   วา  ภตฺเต  วา  ขาทนีเย  วา  จีวเร  วา  เสนาสเน  วา
เภสชฺเช วา ฯ ปุคฺคลสฺส เทติ อิมํ จีวรํ อิตฺถนฺนามสฺส ทมฺมีติ ฯ
                       จีวรกฺขนฺธกํ นิฏฺฐิตํ อฏฺฐมํ ๒- ฯ
                      อิมมฺหิ ขนฺธเก วตฺถู ฉนฺนวุติ ฯ
                                -----------
                                ตสฺสุทฺทานํ
     [๑๗๓]   ราชคหโก เนคโม      ทิสฺวา เวสาลิยํ คณึ ๓-
          ปุน ราชคหํ คนฺตฺวา        รญฺโญ ตํ ปฏิเวทยิ ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. เทมาติ ฯ  ม. จีวรกฺขนฺธโก อฏฺฐโม ฯ  ยุ. คณิ ฯ
          ปุตฺโต สาลวติกาย          อภยสฺส หิ อตฺรโช
          ชีวตีติ กุมาเรน               สงฺขาโต ชีวโก อิติ ฯ
          โส หิ ตกฺกสิลํ คนฺตฺวา     อุคฺคเหตฺวา มหาภิโส
          สตฺตวสฺสิกอาพาธํ          นตฺถุกมฺเมน นาสยิ ฯ
          รญฺโญ ภคนฺทลาพาธํ     อาเลเปน อปากฒิ ๑- ฯ
          มมญฺจ อิตฺถาคารญฺจ     พุทฺธสงฺฆญฺจุปฏฺฐห ๒- ฯ
          ราชคหโก จ เสฏฺฐี          อนฺตคณฺฐิติกิจฺฉิตํ
          ปชฺโชตสฺส มหาโรคํ        ฆฏปาเนน นาสยิ ฯ
          อธิการญฺจ สิเวยฺยํ          อภิสนฺนํ สิเนหยิ ๓-
          ตีหิ อุปฺปลหตฺเถหิ ๔-      สมตฺตึสวิเรจนํ
          ปกตตฺตํ วรํ ยาจิ             สิเวยฺยญฺจ ปฏิคฺคหิ
          จีวรญฺจ คิหิทานํ             อนุญฺญาสิ ตถาคโต ฯ
          ราชคเห ชนปเท             พหุํ อุปฺปชฺชิ จีวรํ ฯ
          ปาวาโร โกสิยญฺเจว       โกชโว อฑฺฒกาสิกํ
          อุจฺจาวจา จ สนฺตุฏฺฐิ       นาคเมสาคเมสุ จ
          ปฐมํ ปจฺฉา สทิสา          กติกา จ ปฏิหรุํ
          ภณฺฑาคารํ อคุตฺตญฺจ     วุฏฺฐาเปนฺติ ตเถว จ
          อุสฺสนฺนํ โกลาหลญฺจ      กถํ ภาเช กถํ ทเท
          สกาติเรกภาเคน             ปฏิวิโส กถํ ทเท
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. อปากฑฺฒิ ฯ  โป. ม. -- อุปฏฺฐหิ ฯ  โป. ม. ยุ. สิเนหติ ฯ
@ ยุ. ตีนิ อุปฺปลหตฺเถน ฯ
          ฉกเณน สีตุณฺหํ ๑- จ      อุตฺตริตุํ น ชานเร
          โอโรเปนฺตา ๒- ภาชนญฺจ     ปาติยา จ ฉมาย จ
          อุปจิกา มชฺเฌ ชีรนฺติ      เอกโต ปตฺถิเนน จ
          ผรุสาฉินฺนจฺจิพทฺธา ๓-   อทฺทสาสิ อุภณฺฑิเต ๔-
          วีมํสิตฺวา สกฺยมุนิ           อนุญฺญาสิ ติจีวรํ
          อญฺเญน อติเรเกน          อุปฺปชฺชิ ฉิทฺทเมว จ
          จาตุทฺทีโป วรํ ยาจิ          ทาตุํ วสฺสิกสาฏิกํ
          อาคนฺตุคมิคิลานํ           อุปฏฺฐากญฺจ เภสชฺชํ
          ธุวํ อุทกสาฏึ จ               ปณีตํ อติขุทฺทกํ
          ถุลฺลกจฺฉุ มุขํ โขมํ          ปริปุณฺณํ อธิฏฺฐนํ
          ปจฺฉิมํ กโต ครุโก           วิกณฺโณ สุตฺตโมกิริ
          ลุชฺชนฺติ นปฺปโหนฺติ จ     อนฺวาธิกํ พหูนิ จ
          อนฺธวเน อสติยา            เอโก วสฺสํ อุตุมฺหิ จ
          เทฺว ภาตุกา ราชคเห       อุปนนฺโท ปุน ทฺวิสุ
          กุจฺฉิวิกาโร คิลาโน         อุโภ เจว คิลายนา ๕-
          นคฺคา กุสา วากจีรํ         ผลกํ ๖- เกสกมฺพลํ
          วาลอุลูกปกฺขญฺจ           อชินํ อกฺกนาลกํ
          โปตฺถกํ นีลปีตญฺจ          โลหิตํ มญฺเชฏฺเฐน จ
          กณฺหา มหารงฺคนาม-     อจฺฉินฺนทสิกา ตถา
@เชิงอรรถ:  ม. สีตุณฺหกา ฯ ยุ. สีตุณฺหิ จ ฯ  ยุ. โอโรเปนฺโต ฯ  โป. ม. ยุ. -- พนฺธา ฯ
@ โป. ม. อุพฺภณฺฑิเต ฯ  โป. ม. คิลานกา ฯ  ม. ยุ. ผลโก ฯ
          ทีฆปุปฺผผณทสา           กญฺจุติรีฏเวฐนํ
          อนุปฺปนฺเน ปกฺกมติ        สงฺโฆ ภิชฺชติ ตาวเท
          ปกฺเข ททนฺติ สงฺฆสฺส     อายสฺมา เรวโต ปหิ
          วิสฺสาสคาหาธิฏฺฐาติ      อฏฺฐ จีวรมาติกาติ ฯ
                            ---------------------
                               จมฺเปยฺยกฺขนฺธกํ
     [๑๗๔]   เตน  สมเยน  พุทฺโธ  ภควา  จมฺปายํ  วิหรติ  คคฺคราย
โปกฺขรณิยา   ตีเร   ฯ   เตน   โข   ปน  สมเยน  กาสีสุ  ชนปเทสุ
วาสภคาโม    นาม   โหติ   ฯ   ตตฺถ   กสฺสปโคตฺโต   นาม   ภิกฺขุ
อาวาสิโก   โหติ   ตนฺติพทฺโธ   อุสฺสุกฺกํ   อาปนฺโน   กินฺติ   อนาคตา
จ   เปสลา  ภิกฺขู  อาคจฺเฉยฺยุํ  อาคตา  จ  เปสลา  ภิกฺขู  ผาสุํ  ๑-
วิหเรยฺยุํ   อยญฺจ   อาวาโส  วุฑฺฒึ  วิรุฬฺหึ  เวปุลฺลํ  อาปชฺเชยฺยาติ  ฯ
เตน   โข   ปน   สมเยน   สมฺพหุลา  ภิกฺขู  กาสีสุ  จาริกํ  จรมานา
เยน   วาสภคาโม   ตทวสรึสุ   ๒-   ฯ   อทฺทสา  โข  กสฺสปโคตฺโต
ภิกฺขุ   เต   ภิกฺขู  ทูรโต  ว  อาคจฺฉนฺเต  ทิสฺวาน  อาสนํ  ปญฺญาเปสิ
ปาโททกํ    ปาทปีฐํ   ปาทกถลิกํ   อุปนิกฺขิปิ   ปจฺจุคฺคนฺตฺวา   ปตฺตจีวรํ
ปฏิคฺคเหสิ   ปานีเยน   อาปุจฺฉิ   นหาเน   อุสฺสุกฺกํ   อกาสิ  อุสฺสุกฺกํปิ
อกาสิ ยาคุยา ขาทนีเย ภตฺตสฺมึ ฯ
     {๑๗๔.๑}   อถโข  เตสํ  อาคนฺตุกานํ  ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ  ภทฺทโก
โข  อยํ  อาวุโส  อาวาสิโก  ภิกฺขุ  นหาเน  อุสฺสุกฺกํ  กโรติ  อุสฺสุกฺกํปิ
กโรติ   ยาคุยา   ขาทนีเย   ภตฺตสฺมึ   หนฺท   มยํ   อาวุโส   อิเธว
วาสภคาเม   นิวาสํ   กปฺเปมาติ   ฯ   อถโข   เต  อาคนฺตุกา  ภิกฺขู
ตตฺเถว วาสภคาเม นิวาสํ กปฺเปสุํ ฯ
     {๑๗๔.๒}   อถโข  กสฺสปโคตฺตสฺส  ภิกฺขุโน  เอตทโหสิ  โย  โข
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. ผาสุ ฯ  ม. ยุ. ตทวสรุํ ฯ
อิเมสํ    อาคนฺตุกานํ    ภิกฺขูนํ   อาคนฺตุกกิลมโถ   โส   ปฏิปฺปสฺสทฺโธ
เยปีเม    โคจเร    อปฺปกตญฺญุโน   เตทานีเม   โคจเร   ปกตญฺญุโน
ทุกฺกรํ   โข   ปน   ปรกุเลสุ   ยาวชีวํ   อุสฺสุกฺกํ   กาตุํ  วิญฺญตฺติ  จ
มนุสฺสานํ    อมนาปา    ยนฺนูนาหํ    น   อุสฺสุกฺกํ   กเรยฺยํ   ยาคุยา
ขาทนีเย   ภตฺตสฺมินฺติ   ฯ  โส  น  อุสฺสุกฺกํ  อกาสิ  ยาคุยา  ขาทนีเย
ภตฺตสฺมึ   ฯ   อถโข   เตสํ   อาคนฺตุกานํ   ภิกฺขูนํ  เอตทโหสิ  ปุพฺเพ
ขฺวายํ  อาวุโส  อาวาสิโก  ภิกฺขุ  นหาเน  อุสฺสุกฺกํ  กโรติ ๑- อุสฺสุกฺกํปิ
กโรติ  ๒-  ยาคุยา  ขาทนีเย  ภตฺตสฺมึ  โสทานายํ  น  อุสฺสุกฺกํ  กโรติ
ยาคุยา    ขาทนีเย    ภตฺตสฺมึ    ทุฏฺโฐทานายํ   อาวุโส   อาวาสิโก
ภิกฺขุ หนฺท มยํ อาวุโส อิมํ ๓- อาวาสิกํ ภิกฺขุํ อุกฺขิปามาติ ฯ
     {๑๗๔.๓}   อถโข  เต  อาคนฺตุกา  ภิกฺขู  สนฺนิปติตฺวา กสฺสปโคตฺตํ
ภิกฺขุํ   เอตทโวจุํ   ปุพฺเพ  โข  ตฺวํ  อาวุโส  นหาเน  อุสฺสุกฺกํ  กโรสิ
อุสฺสุกฺกํปิ   กโรสิ   ยาคุยา   ขาทนีเย   ภตฺตสฺมึ   โสทานิ   ตฺวํ   น
อุสฺสุกฺกํ   กโรสิ   ยาคุยา   ขาทนีเย   ภตฺตสฺมึ  อาปตฺตึ  ตฺวํ  อาวุโส
อาปนฺโน   ปสฺสเสตํ   อาปตฺตินฺติ   ฯ   นตฺถิ   เม   อาวุโส  อาปตฺติ
ยมหํ   ปสฺเสยฺยนฺติ   ฯ   อถโข   เต   อาคนฺตุกา  ภิกฺขู  กสฺสปโคตฺตํ
ภิกฺขุํ อาปตฺติยา อทสฺสเน อุกฺขิปึสุ ฯ
     {๑๗๔.๔}   อถโข    กสฺสปโคตฺตสฺส    ภิกฺขุโน    เอตทโหสิ
อหํ    โข   เอตํ   น   ชานามิ   อาปตฺติ   วา   เอสา   อนาปตฺติ
วา      อาปนฺโน      จมฺหิ      อนาปนฺโน      วา     อุกฺขิตฺโต
@เชิงอรรถ: ๑-๒ ม. ยุ. อกาสิ ฯ  สี. ม. ยุ. อยํ ปาโฐ น โหติ ฯ
จมฺหิ   อนุกฺขิตฺโต   วา   ธมฺมิเกน   วา   อธมฺมิเกน   วา   กุปฺเปน
วา   อกุปฺเปน   วา   ฐานารเหน  วา  อฏฺฐานารเหน  วา  ยนฺนูนาหํ
จมฺปํ    คนฺตฺวา    ภควนฺตํ    เอตมตฺถํ    ปุจฺเฉยฺยนฺติ    ฯ   อถโข
กสฺสปโคตฺโต     ภิกฺขุ     เสนาสนํ    สํสาเมตฺวา    ปตฺตจีวรมาทาย
เยน   จมฺปา   เตน   ปกฺกามิ  อนุปุพฺเพน  เยน  จมฺปา  เยน  ภควา
เตนุปสงฺกมิ     อุปสงฺกมิตฺวา     ภควนฺตํ    อภิวาเทตฺวา    เอกมนฺตํ
นิสีทิ   ฯ   อาจิณฺณํ   โข   ปเนตํ   พุทฺธานํ   ภควนฺตานํ  อาคนฺตุเกหิ
ภิกฺขูหิ สทฺธึ ปฏิสมฺโมทิตุํ ฯ
     {๑๗๔.๕}   อถโข    ภควา   กสฺสปโคตฺตํ   ภิกฺขุํ   เอตทโวจ
กจฺจิ   ภิกฺขุ  ขมนียํ  กจฺจิ  ยาปนียํ  กจฺจิสิ  ๑-  อปฺปกิลมเถน  อทฺธานํ
อาคโต   กุโต   จ  ตฺวํ  ภิกฺขุ  อาคจฺฉสีติ  ฯ  ขมนียํ  ภควา  ยาปนียํ
ภควา   อปฺปกิลมเถน   จาหํ   ภนฺเต   อทฺธานํ  อาคโต  อตฺถิ  ภนฺเต
กาสีสุ   ชนปเทสุ   วาสภคาโม   นาม   ตตฺถาหํ   [๒]-   อาวาสิโก
ตนฺติพทฺโธ   อุสฺสุกฺกํ   อาปนฺโน   กินฺติ   อนาคตา   จ  เปสลา  ภิกฺขู
อาคจฺเฉยฺยุํ   อาคตา   จ   เปสลา   ภิกฺขู   ผาสุํ   วิหเรยฺยุํ  อยญฺจ
อาวาโส    วุฑฺฒึ   วิรุฬฺหึ   เวปุลฺลํ   อาปชฺเชยฺยาติ   อถโข   ภนฺเต
สมฺพหุลา    ภิกฺขู    กาสีสุ    จาริกํ   จรมานา   เยน   วาสภคาโม
ตทวสรึสุ  ๓-  อทฺทสํ  โข  อหํ  ภนฺเต  เต  ภิกฺขู ทูรโต ว อาคจฺฉนฺเต
ทิสฺวาน     อาสนํ    ปญฺญาเปสึ    ปาโททกํ    ปาทปีฐํ    ปาทกถลิกํ
อุปนิกฺขิปึ    ปจฺจุคฺคนฺตฺวา   ปตฺตจีวรํ   ปฏิคฺคเหสึ   ปานีเยน   อาปุจฺฉึ
นหาเน    อุสฺสุกฺกํ    อกาสึ   อุสฺสุกฺกํปิ   อกาสึ   ยาคุยา   ขาทนีเย
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. กจฺจิ ฯ  ม. ยุ. ภควา ฯ  ม. ยุ. ตทวสรุํ ฯ
ภตฺตสฺมึ    อถโข    เตสํ   ภนฺเต   อาคนฺตุกานํ   ภิกฺขูนํ   เอตทโหสิ
ภทฺทโก   โข  อยํ  อาวุโส  อาวาสิโก  ภิกฺขุ  นหาเน  อุสฺสุกฺกํ  กโรติ
อุสฺสุกฺกํปิ   กโรติ   ยาคุยา   ขาทนีเย   ภตฺตสฺมึ   หนฺท  มยํ  อาวุโส
อิเธว   วาสภคาเม  นิวาสํ  กปฺเปมาติ  อถโข  เต  ภนฺเต  อาคนฺตุกา
ภิกฺขู   ตตฺเถว   วาสภคาเม   นิวาสํ   กปฺเปสุํ   ตสฺส   มยฺหํ  ภนฺเต
เอตทโหสิ   โย   โข   อิเมสํ   อาคนฺตุกานํ   ภิกฺขูนํ  อาคนฺตุกกิลมโถ
โส    ปฏิปฺปสฺสทฺโธ    เยปีเม    โคจเร   อปฺปกตญฺญุโน   เตทานีเม
โคจเร   ปกตญฺญุโน   ทุกฺกรํ   โข   ปน   ปรกุเลสุ  ยาวชีวํ  อุสฺสุกฺกํ
กาตุํ    วิญฺญตฺติ   จ   มนุสฺสานํ   อมนาปา   ยนฺนูนาหํ   น   อุสฺสุกฺกํ
กเรยฺยํ  ยาคุยา  ขาทนีเย  ภตฺตสฺมึ  ๑-  โส  โข อหํ ภนฺเต น อุสฺสุกฺกํ
อกาสึ   ยาคุยา   ขาทนีเย   ภตฺตสฺมินฺติ   ๒-   อถโข   เตสํ  ภนฺเต
อาคนฺตุกานํ   ภิกฺขูนํ   เอตทโหสิ   ปุพฺเพ   ขฺวายํ  อาวุโส  อาวาสิโก
ภิกฺขุ   นหาเน   อุสฺสุกฺกํ   กโรติ  อุสฺสุกฺกํปิ  กโรติ  ยาคุยา  ขาทนีเย
ภตฺตสฺมึ    โสทานายํ    น    อุสฺสุกฺกํ    กโรติ   ยาคุยา   ขาทนีเย
ภตฺตสฺมึ    ทุฏฺโฐทานายํ    อาวุโส    อาวาสิโก   ภิกฺขุ   หนฺท   มยํ
อาวุโส   อิมํ   ๓-   อาวาสิกํ  ภิกฺขุํ  อุกฺขิปามาติ  อถโข  เต  ภนฺเต
อาคนฺตุกา   ภิกฺขู   สนฺนิปติตฺวา   มํ   เอตทโวจุํ   ปุพฺเพ   โข   ตฺวํ
อาวุโส    นหาเน    อุสฺสุกฺกํ    กโรสิ   อุสฺสุกฺกํปิ   กโรสิ   ยาคุยา
ขาทนีเย    ภตฺตสฺมึ   โสทานิ   ตฺวํ   น   อุสฺสุกฺกํ   กโรสิ   ยาคุยา
ขาทนีเย    ภตฺตสฺมึ    อาปตฺตึ   ตฺวํ   อาวุโส   อาปนฺโน   ปสฺสเสตํ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. ภตฺตสฺมินฺติ ฯ  ม. ภตฺตสฺมึ ฯ  โป. ม. อยํ ปาโฐ น โหติ ฯ
อาปตฺตินฺติ    นตฺถิ    เม    อาวุโส    อาปตฺติ   ยมหํ   ปสฺเสยฺยนฺติ
อถโข   เต   ภนฺเต   อาคนฺตุกา   ภิกฺขู   มํ   อาปตฺติยา   อทสฺสเน
อุกฺขิปึสุ    ตสฺส   มยฺหํ   ภนฺเต   เอตทโหสิ   อหํ   โข   เอตํ   น
ชานามิ    อาปตฺติ   วา   เอสา   อนาปตฺติ   วา   อาปนฺโน   จมฺหิ
อนาปนฺโน    วา    อุกฺขิตฺโต    จมฺหิ    อนุกฺขิตฺโต   วา   ธมฺมิเกน
วา   อธมฺมิเกน   วา   กุปฺเปน   วา   อกุปฺเปน   วา   ฐานารเหน
วา    อฏฺฐานารเหน    วา    ยนฺนูนาหํ    จมฺปํ   คนฺตฺวา   ภควนฺตํ
เอตมตฺถํ ปุจฺเฉยฺยนฺติ ตโต อหํ ภควา อาคจฺฉามีติ ฯ
     {๑๗๔.๖}   อนาปตฺติ  เอสา  ภิกฺขุ  เนสา  อาปตฺติ  อนาปนฺโนสิ
นสิ   อาปนฺโน   อนุกฺขิตฺโตสิ   นสิ   อุกฺขิตฺโต   อธมฺมิเกนาสิ  กมฺเมน
อุกฺขิตฺโต  กุปฺเปน  อฏฺฐานารเหน  คจฺฉ  ตฺวํ  ภิกฺขุ  ตตฺเถว วาสภคาเม
นิวาสํ  กปฺเปหีติ  ๑-  ฯ  เอวํ  ภนฺเตติ  โข กสฺสปโคตฺโต ภิกฺขุ ภควโต
ปฏิสฺสุณิตฺวา   อุฏฺฐายาสนา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   ปทกฺขิณํ   กตฺวา
เยน วาสภคาโม เตน ปกฺกามิ ฯ
     {๑๗๔.๗}   อถโข   เตสํ  อาคนฺตุกานํ  ภิกฺขูนํ  อหุเทว  กุกฺกุจฺจํ
อหุ  วิปฺปฏิสาโร  อลาภา  วต  โน  น  วต  โน  ลาภา  ทุลฺลทฺธํ  วต
โน   น  วต  โน  สุลทฺธํ  เย  มยํ  สุทฺธํ  ภิกฺขุํ  อนาปตฺติกํ  อวตฺถุสฺมึ
อการเณ   อุกฺขิปิมฺหา   หนฺท   มยํ   อาวุโส   จมฺปํ  คนฺตฺวา  ภควโต
สนฺติเก  อจฺจยํ  อจฺจยโต  เทเสมาติ  ฯ  อถโข  เต  อาคนฺตุกา  ภิกฺขู
เสนาสนํ   สํสาเมตฺวา   ปตฺตจีวรมาทาย   เยน  จมฺปา  เตน  ปกฺกมึสุ
@เชิงอรรถ:  โป. กปฺเปสีติ ฯ
อนุปุพฺเพน   เยน   จมฺปา   เยน   ภควา  เตนุปสงฺกมึสุ  อุปสงฺกมิตฺวา
ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทึสุ   ฯ   อาจิณฺณํ  โข  ปเนตํ
พุทฺธานํ    ภควนฺตานํ   อาคนฺตุเกหิ   ภิกฺขูหิ   สทฺธึ   ปฏิสมฺโมทิตุํ   ฯ
อถโข   ภควา   เต   ภิกฺขู   เอตทโวจ  กจฺจิ  ภิกฺขเว  ขมนียํ  กจฺจิ
ยาปนียํ    กจฺจิตฺถ    ๑-    อปฺปกิลมเถน   อทฺธานํ   อาคตา   กุโต
จ   ตุเมฺห   ภิกฺขเว   อาคจฺฉถาติ  ฯ  ขมนียํ  ภควา  ยาปนียํ  ภควา
อปฺปกิลมเถน    จ   มยํ   ภนฺเต   อทฺธานํ   อาคตา   อตฺถิ   ภนฺเต
กาสีสุ  ชนปเทสุ  วาสภคาโม  นาม  ตโต  มยํ  ภควา  อาคจฺฉามาติ ฯ
ตุเมฺห ภิกฺขเว อาวาสิกํ ภิกฺขุํ อุกฺขิปิตฺถาติ ๒- ฯ
     {๑๗๔.๘}   เอวํ  ภนฺเตติ  ฯ  กิสฺมึ  ภิกฺขเว  วตฺถุสฺมึ  กิสฺมึ  ๓-
การเณติ    ฯ   อวตฺถุสฺมึ   ภควา   อการเณติ   ฯ   วิครหิ   พุทฺโธ
ภควา    อนนุจฺฉวิกํ    ๔-    ภิกฺขเว    ๕-   อนนุโลมิกํ   อปฺปฏิรูปํ
อสฺสามณกํ   อกปฺปิยํ   อกรณียํ   กถํ   หิ   นาม   ตุเมฺห   โมฆปุริสา
สุทฺธํ    ภิกฺขุํ    อนาปตฺติกํ   อวตฺถุสฺมึ   อการเณ   อุกฺขิปิสฺสถ   เนตํ
โมฆปุริสา   อปฺปสนฺนานํ   วา   ปสาทาย   ฯเปฯ   วิครหิตฺวา   ธมฺมึ
กถํ   กตฺวา   ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  น  ภิกฺขเว  สุทฺโธ  ภิกฺขุ  อนาปตฺติโก
อวตฺถุสฺมึ     อการเณ    อุกฺขิปิตพฺโพ    โย    อุกฺขิเปยฺย    อาปตฺติ
ทุกฺกฏสฺสาติ ฯ
     {๑๗๔.๙}   อถโข  เต  ภิกฺขู  อุฏฺฐายาสนา  เอกํสํ  อุตฺตราสงฺคํ
กริตฺวา     ภควโต     ปาเทสุ     สิรสา     นิปติตฺวา     ภควนฺตํ
เอตทโวจุํ     อจฺจโย     โน     ภนฺเต     อจฺจคมา    ยถาพาเล
@เชิงอรรถ:  ยุ. กจฺจิ ฯ  โป. อุกฺขิปิตฺวาติ ฯ  สี. ม. ยุ. อยํ ปาโฐ น โหติ ฯ
@ ยุ. อนุจฺฉวิยํ ฯ  ม. โมฆปุริสา ฯ
ยถามูเฬฺห   ยถาอกุสเล   เย   มยํ  สุทฺธํ  ภิกฺขุํ  อนาปตฺติกํ  อวตฺถุสฺมึ
อการเณ   อุกฺขิปิมฺหา   เตสํ   โน   ภนฺเต   ภควา  อจฺจยํ  อจฺจยโต
ปฏิคฺคณฺหาตุ   อายตึ   สํวรายาติ   ฯ   ตคฺฆ  ตุเมฺห  ภิกฺขเว  อจฺจโย
อจฺจคมา   ยถาพาเล   ยถามูเฬฺห   ยถาอกุสเล   เย   ตุเมฺห   สุทฺธํ
ภิกฺขุํ   อนาปตฺติกํ   อวตฺถุสฺมึ   อการเณ   อุกฺขิปิตฺถ   ยโต   จ   โข
ตุเมฺห   ภิกฺขเว   อจฺจยํ   อจฺจยโต   ทิสฺวา   ยถาธมฺมํ  ปฏิกโรถ  ตํ
โว    มยํ   ปฏิคฺคณฺหาม   วุฑฺฒิ   เหสา   ภิกฺขเว   อริยสฺส   วินเย
โย   อจฺจยํ   อจฺจยโต   ทิสฺวา   ยถาธมฺมํ   ปฏิกโรติ   อายตึ  สํวรํ
อาปชฺชตีติ ฯ
     [๑๗๕]   เตน   โข   ปน   สมเยน  จมฺปายํ  ภิกฺขู  เอวรูปานิ
กมฺมานิ    กโรนฺติ    อธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ   ๑-   กโรนฺติ   อธมฺเมน
สมคฺคกมฺมํ   ๒-   กโรนฺติ   ธมฺเมน  วคฺคกมฺมํ  กโรนฺติ  ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคกมฺมํ    กโรนฺติ    ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคกมฺมํ   กโรนฺติ   เอโกปิ
เอกํ   อุกฺขิปติ   เอโกปิ   เทฺว   อุกฺขิปติ  เอโกปิ  สมฺพหุเล  อุกฺขิปติ
เอโกปิ    สงฺฆํ   อุกฺขิปติ   เทฺวปิ   เอกํ   อุกฺขิปนฺติ   เทฺวปิ   เทฺว
อุกฺขิปนฺติ    เทฺวปิ    สมฺพหุเล   อุกฺขิปนฺติ   เทฺวปิ   สงฺฆํ   อุกฺขิปนฺติ
@เชิงอรรถ: ๑-๒ สพฺพตฺถ วคฺคกมฺมนฺติ จ สมคฺคกมฺมนฺติ จ ทิสุสนฺติ ฯ ตานิ ปน อุโปสถกฺขนฺธเก
@ปาลิยา น สเมนฺติ ฯ ตตฺถ หิ จตฺตารีมานิ ภิกฺขเว อุโปสถกมฺมานิ
@อธมฺเมน วคฺคํ อุโปสถกมฺมนฺตฺยาทิกา ปาลิ ทิสฺสติ ฯ
สมฺพหุลาปิ   เอกํ   อุกฺขิปนฺติ   สมฺพหุลาปิ   เทฺว  อุกฺขิปนฺติ  สมฺพหุลาปิ
สมฺพหุเล    อุกฺขิปนฺติ   สมฺพหุลาปิ   สงฺฆํ   อุกฺขิปนฺติ   สงฺโฆปิ   สงฺฆํ
อุกฺขิปติ   ฯ  เย  เต  ภิกฺขู  อปฺปิจฺฉา  ฯเปฯ  เต  อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ
วิปาเจนฺติ    กถํ   หิ   นาม   จมฺปายํ   ภิกฺขู   เอวรูปานิ   กมฺมานิ
กริสฺสนฺติ    อธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ   กริสฺสนฺติ   ฯเปฯ   สงฺโฆปิ   สงฺฆํ
อุกฺขิปิสฺสตีติ   ฯ   อถโข  เต  ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ
สจฺจํ   กิร   ภิกฺขเว   จมฺปายํ   ภิกฺขู   เอวรูปานิ   กมฺมานิ  กโรนฺติ
อธมฺเมน  วคฺคกมฺมํ  กโรนฺติ  ฯเปฯ  สงฺโฆปิ  สงฺฆํ  อุกฺขิปตีติ  ฯ  สจฺจํ
ภควาติ   ๑-  ฯ  วิครหิ  พุทฺโธ  ภควา  ฯเปฯ  วิครหิตฺวา  ธมฺมึ  กถํ
กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ ฯ
     [๑๗๖]   ธมฺเมน  ๒-  เจ  ภิกฺขเว วคฺคกมฺมํ อกมฺมํ น จ กรณียํ ฯ
อธมฺเมน  เจ  ภิกฺขเว  ๓-  สมคฺคกมฺมํ  อกมฺมํ  น  จ กรณียํ ฯ ธมฺเมน
เจ  ภิกฺขเว  ๔-  วคฺคกมฺมํ  อกมฺมํ  น  จ  กรณียํ ฯ ธมฺมปฏิรูปเกน เจ
ภิกฺขเว   ๕-  วคฺคกมฺมํ  อกมฺมํ  น  จ  กรณียํ  ฯ  ธมฺมปฏิรูปเกน  เจ
ภิกฺขเว  ๖-  สมคฺคกมฺมํ  อกมฺมํ  น  จ  กรณียํ  ฯ เอโกปิ เอกํ อุกฺขิปติ
อกมฺมํ   น   จ   กรณียํ   ฯ   เอโกปิ  เทฺว  อุกฺขิปติ  อกมฺมํ  น  จ
กรณียํ   ฯ   เอโกปิ   สมฺพหุเล   อุกฺขิปติ   อกมฺมํ  น  จ  กรณียํ  ฯ
เอโกปิ   สงฺฆํ   อุกฺขิปติ   อกมฺมํ   น   จ   กรณียํ  ฯ  เทฺวปิ  เอกํ
อุกฺขิปนฺติ   อกมฺมํ   น   จ  กรณียํ  ฯ  เทฺวปิ  เทฺว  อุกฺขิปนฺติ  อกมฺมํ
น  จ  กรณียํ  ฯ  เทฺวปิ  สมฺพหุเล  อุกฺขิปนฺติ  อกมฺมํ  น  จ  กรณียํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อิติสทฺโท น ทิสฺสติ ฯ  โป. ม. อธมฺเมน ฯ ๓-๔-๕-๖ ม. เจ ภิกฺขเวติ
@น ทิสฺสติ ฯ
เทฺวปิ   สงฺฆํ   อุกฺขิปนฺติ   อกมฺมํ  น  จ  กรณียํ  ฯ  สมฺพหุลาปิ  เอกํ
อุกฺขิปนฺติ   อกมฺมํ   น   จ   กรณียํ   ฯ   สมฺพหุลาปิ  เทฺว  อุกฺขิปนฺติ
อกมฺมํ   น   จ   กรณียํ   ฯ   สมฺพหุลาปิ  สมฺพหุเล  อุกฺขิปนฺติ  อกมฺมํ
น  จ  กรณียํ  ฯ  สมฺพหุลาปิ  สงฺฆํ  อุกฺขิปนฺติ  อกมฺมํ  น  จ  กรณียํ ฯ
สงฺโฆปิ สงฺฆํ อุกฺขิปติ อกมฺมํ น จ กรณียํ ฯ
     [๑๗๗]   จตฺตารีมานิ   ภิกฺขเว   กมฺมานิ   อธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ
อธมฺเมน   สมคฺคกมฺมํ   ธมฺเมน  วคฺคกมฺมํ  ธมฺเมน  สมคฺคกมฺมํ  ๑-  ฯ
ตตฺร   ภิกฺขเว   ยทิทํ   ๒-   อธมฺเมน  วคฺคกมฺมํ  อิทํ  ภิกฺขเว  กมฺมํ
อธมฺมตฺตา    วคฺคตฺตา    กุปฺปํ   อฏฺฐานารหํ   น   ภิกฺขเว   เอวรูปํ
กมฺมํ   กาตพฺพํ   น   จ   มยา   เอวรูปํ   กมฺมํ  อนุญฺญาตํ  ฯ  ตตฺร
ภิกฺขเว   ยทิทํ   อธมฺเมน   สมคฺคกมฺมํ  อิทํ  ภิกฺขเว  กมฺมํ  อธมฺมตฺตา
กุปฺปํ   อฏฺฐานารหํ   น   ภิกฺขเว   เอวรูปํ   กมฺมํ   กาตพฺพํ   น  จ
มยา   เอวรูปํ   กมฺมํ   อนุญฺญาตํ   ฯ   ตตฺร  ภิกฺขเว  ยทิทํ  ธมฺเมน
วคฺคกมฺมํ   อิทํ   ภิกฺขเว   กมฺมํ   วคฺคตฺตา   กุปฺปํ   อฏฺฐานารหํ   น
ภิกฺขเว   เอวรูปํ   กมฺมํ   กาตพฺพํ   น   จ   มยา   เอวรูปํ   กมฺมํ
อนุญฺญาตํ   ฯ   ตตฺร  ภิกฺขเว  ยทิทํ  ธมฺเมน  สมคฺคกมฺมํ  อิทํ  ภิกฺขเว
กมฺมํ    ธมฺมตฺตา   สมคฺคตฺตา   อกุปฺปํ   ฐานารหํ   เอวรูปํ   ภิกฺขเว
กมฺมํ   กาตพฺพํ   เอวรูปญฺจ   มยา   กมฺมํ   อนุญฺญาตํ   ฯ   ตสฺมาติห
ภิกฺขเว    เอวรูปํ    กมฺมํ    กริสฺสาม    ยทิทํ   ธมฺเมน   สมคฺคนฺติ
@เชิงอรรถ:  โป. สมคฺคกมฺมนฺติ ฯ  สี. โป. ยุ. ยมิทํ ฯ
เอวญฺหิ โว ภิกฺขเว สิกฺขิตพฺพนฺติ ฯ
     [๑๗๘]   เตน   โข  ปน  สมเยน  ฉพฺพคฺคิยา  ภิกฺขู  เอวรูปานิ
กมฺมานิ     กโรนฺติ     อธมฺเมน    วคฺคกมฺมํ    กโรนฺติ    อธมฺเมน
สมคฺคกมฺมํ    กโรนฺติ    ธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ   กโรนฺติ   ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคกมฺมํ      กโรนฺติ      ธมฺมปฏิรูปเกน     สมคฺคกมฺมํ     กโรนฺติ
ญตฺติวิปนฺนํปิ    กมฺมํ    กโรนฺติ    อนุสฺสาวนสมฺปนฺนํ   อนุสฺสาวนวิปนฺนํปิ
กมฺมํ     กโรนฺติ     ญตฺติสมฺปนฺนํ     ญตฺติวิปนฺนํปิ    อนุสฺสาวนวิปนฺนํปิ
กมฺมํ    กโรนฺติ    อญฺญตฺราปิ    ธมฺมา   กมฺมํ   กโรนฺติ   อญฺญตฺราปิ
วินยา   กมฺมํ   กโรนฺติ   อญฺญตฺราปิ   สตฺถุ   สาสนา   กมฺมํ  กโรนฺติ
ปฏิกุฏฺฐกตํปิ กมฺมํ กโรนฺติ อธมฺมิกํ กุปฺปํ อฏฺฐานารหํ ฯ
     {๑๗๘.๑}   เย  เต  ภิกฺขู  อปฺปิจฺฉา  ฯเปฯ เต อุชฺฌายนฺติ ขียนฺติ
วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ   นาม   ฉพฺพคฺคิยา   ภิกฺขู   เอวรูปานิ  กมฺมานิ
กริสฺสนฺติ    อธมฺเมน    วคฺคกมฺมํ    กริสฺสนฺติ    ฯเปฯ   ปฏิกุฏฺฐกตํปิ
กมฺมํ   กริสฺสนฺติ   อธมฺมิกํ   กุปฺปํ   อฏฺฐานารหนฺติ   ฯ   อถโข   เต
ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  สจฺจํ  กิร  ภิกฺขเว  ฉพฺพคฺคิยา
ภิกฺขู  เอวรูปานิ  กมฺมานิ  กโรนฺติ  อธมฺเมน  วคฺคกมฺมํ  กโรนฺติ  ฯเปฯ
ปฏิกุฏฺฐกตํปิ    กมฺมํ    กโรนฺติ   อธมฺมิกํ   กุปฺปํ   อฏฺฐานารหนฺติ   ฯ
สจฺจํ   ภควาติ   ฯ   วิครหิ   พุทฺโธ  ภควา  ฯเปฯ  วิครหิตฺวา  ธมฺมึ
กถํ กตฺวา ภิกฺขู อามนฺเตสิ ฯ
     [๑๗๙]   อธมฺเมน   เจ   ภิกฺขเว   วคฺคกมฺมํ   อกมฺมํ   น  จ
กรณียํ  ฯ  อธมฺเมน  เจ  ภิกฺขเว  สมคฺคกมฺมํ  อกมฺมํ  น  จ  กรณียํ ฯ
ธมฺเมน  เจ  ภิกฺขเว  วคฺคกมฺมํ  อกมฺมํ  น  จ  กรณียํ ฯ ธมฺมปฏิรูปเกน
เจ   ภิกฺขเว  วคฺคกมฺมํ  อกมฺมํ  น  จ  กรณียํ  ฯ  ธมฺมปฏิรูปเกน  เจ
ภิกฺขเว    สมคฺคกมฺมํ   อกมฺมํ   น   จ   กรณียํ   ฯ   ญตฺติวิปนฺนญฺเจ
ภิกฺขเว    กมฺมํ    อนุสาวนสมฺปนฺนํ    อกมฺมํ    น   จ   กรณียํ   ฯ
อนุสาวนวิปนฺนญฺเจ      ภิกฺขเว      กมฺมํ     ญตฺติสมฺปนฺนํ     อกมฺมํ
น   จ   กรณียํ   ฯ   ญตฺติวิปนฺนญฺเจ   ภิกฺขเว  กมฺมํ  อนุสฺสาวนวิปนฺนํ
อกมฺมํ   น   จ   กรณียํ  ฯ  อญฺญตฺราปิ  ภิกฺขเว  ธมฺมา  กมฺมํ  อกมฺมํ
น  จ  กรณียํ  ฯ  อญฺญตฺราปิ  ภิกฺขเว  ๑-  วินยา  กมฺมํ  อกมฺมํ  น จ
กรณียํ   ฯ   อญฺญตฺราปิ   ภิกฺขเว  สตฺถุ  สาสนา  กมฺมํ  อกมฺมํ  น  จ
กรณียํ   ฯ  ปฏิกุฏฺฐกตํ  เจ  ภิกฺขเว  กมฺมํ  อธมฺมิกํ  กุปฺปํ  อฏฺฐานารหํ
อกมฺมํ น จ กรณียํ ฯ
     [๑๘๐]   ฉยิมานิ    ภิกฺขเว   กมฺมานิ   อธมฺมกมฺมํ   วคฺคกมฺมํ
สมคฺคกมฺมํ        ธมฺมปฏิรูปเกน       วคฺคกมฺมํ       ธมฺมปฏิรูปเกน
สมคฺคกมฺมํ ธมฺเมน สมคฺคกมฺมํ ฯ
     [๑๘๑]   กตมญฺจ  ภิกฺขเว  อธมฺมกมฺมํ  ฯ  ญตฺติทุติเย  เจ ภิกฺขเว
กมฺเม   เอกาย   ญตฺติยา  กมฺมํ  กโรติ  น  จ  กมฺมวาจํ  อนุสฺสาเวติ
อธมฺมกมฺมํ   ฯ   ญตฺติทุติเย   เจ  ภิกฺขเว  กมฺเม  ทฺวีหิ  ญตฺตีหิ  กมฺมํ
กโรติ   น   จ   กมฺมวาจํ   อนุสฺสาเวติ   อธมฺมกมฺมํ   ฯ  ญตฺติทุติเย
เจ   ภิกฺขเว  กมฺเม  เอกาย  กมฺมวาจาย  กมฺมํ  กโรติ  น  จ  ญตฺตึ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ.  อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ
ฐเปติ    อธมฺมกมฺมํ   ฯ   ญตฺติทุติเย   เจ   ภิกฺขเว   กมฺเม   ทฺวีหิ
กมฺมวาจาหิ   กมฺมํ   กโรติ   น   จ   ญตฺตึ   ฐเปติ   อธมฺมกมฺมํ  ฯ
ญตฺติจตุตฺเถ   เจ   ภิกฺขเว   กมฺเม   เอกาย   ญตฺติยา  กมฺมํ  กโรติ
น   จ   กมฺมวาจํ   อนุสฺสาเวติ   อธมฺมกมฺมํ   ฯ   ญตฺติจตุตฺเถ   เจ
ภิกฺขเว   กมฺเม   ทฺวีหิ   ญตฺตีหิ   ตีหิ   ญตฺตีหิ   จตูหิ   ญตฺตีหิ  กมฺมํ
กโรติ   น   จ   กมฺมวาจํ   อนุสฺสาเวติ   อธมฺมกมฺมํ  ฯ  ญตฺติจตุตฺเถ
เจ   ภิกฺขเว  กมฺเม  เอกาย  กมฺมวาจาย  กมฺมํ  กโรติ  น  จ  ญตฺตึ
ฐเปติ   อธมฺมกมฺมํ   ฯ   ญตฺติจตุตฺเถ   เจ   ภิกฺขเว   กมฺเม   ทฺวีหิ
กมฺมวาจาหิ     ตีหิ     กมฺมวาจาหิ     จตูหิ    กมฺมวาจาหิ    กมฺมํ
กโรติ   น   จ   ญตฺตึ   ฐเปติ   อธมฺมกมฺมํ  ฯ  อิทํ  วุจฺจติ  ภิกฺขเว
อธมฺมกมฺมํ ฯ
     [๑๘๒]   กตมญฺจ  ภิกฺขเว  วคฺคกมฺมํ  ฯ  ญตฺติทุติเย  เจ  ภิกฺขเว
กมฺเม    ยาวติกา    ภิกฺขู    กมฺมปฺปตฺตา    เต   อนาคตา   โหนฺติ
ฉนฺทารหานํ    ฉนฺโท    อนาหโฏ    โหติ    สมฺมุขีภูตา   ปฏิกฺโกสนฺติ
วคฺคกมฺมํ   ฯ   ญตฺติทุติเย   เจ   ภิกฺขเว   กมฺเม   ยาวติกา   ภิกฺขู
กมฺมปฺปตฺตา   เต   อาคตา   โหนฺติ   ฉนฺทารหานํ   ฉนฺโท   อนาหโฏ
โหติ    สมฺมุขีภูตา    ปฏิกฺโกสนฺติ    วคฺคกมฺมํ   ฯ   ญตฺติทุติเย   เจ
ภิกฺขเว   กมฺเม   ยาวติกา   ภิกฺขู   กมฺมปฺปตฺตา  เต  อาคตา  โหนฺติ
ฉนฺทารหานํ    ฉนฺโท    อาหโฏ    โหติ    สมฺมุขีภูตา    ปฏิกฺโกสนฺติ
วคฺคกมฺมํ   ฯ   ญตฺติจตุตฺเถ   เจ   ภิกฺขเว   กมฺเม   ยาวติกา  ภิกฺขู
กมฺมปฺปตฺตา   เต   อนาคตา   โหนฺติ   ฉนฺทารหานํ   ฉนฺโท  อนาหโฏ
โหติ     สมฺมุขีภูตา     ปฏิกฺโกสนฺติ    วคฺคกมฺมํ    ฯ    ญตฺติจตุตฺเถ
เจ   ภิกฺขเว   กมฺเม   ยาวติกา   ภิกฺขู   กมฺมปฺปตฺตา   เต  อาคตา
โหนฺติ     ฉนฺทารหานํ     ฉนฺโท     อนาหโฏ    โหติ    สมฺมุขีภูตา
ปฏิกฺโกสนฺติ    วคฺคกมฺมํ    ฯ    ญตฺติจตุตฺเถ   เจ   ภิกฺขเว   กมฺเม
ยาวติกา    ภิกฺขู   กมฺมปฺปตฺตา   เต   อาคตา   โหนฺติ   ฉนฺทารหานํ
ฉนฺโท    อาหโฏ    โหติ    สมฺมุขีภูตา   ปฏิกฺโกสนฺติ   วคฺคกมฺมํ   ฯ
อิทํ วุจฺจติ ภิกฺขเว วคฺคกมฺมํ ฯ
     [๑๘๓]   กตมญฺจ  ภิกฺขเว  สมคฺคกมฺมํ  ฯ  ญตฺติทุติเย  เจ ภิกฺขเว
กมฺเม    ยาวติกา    ภิกฺขู    กมฺมปฺปตฺตา    เต    อาคตา   โหนฺติ
ฉนฺทารหานํ    ฉนฺโท    อาหโฏ    โหติ   สมฺมุขีภูตา   นปฺปฏิกฺโกสนฺติ
สมคฺคกมฺมํ   ฯ   ญตฺติจตุตฺเถ   เจ   ภิกฺขเว   กมฺเม  ยาวติกา  ภิกฺขู
กมฺมปฺปตฺตา    เต   อาคตา   โหนฺติ   ฉนฺทารหานํ   ฉนฺโท   อาหโฏ
โหติ    สมฺมุขีภูตา    นปฺปฏิกฺโกสนฺติ    สมคฺคกมฺมํ   ฯ   อิทํ   วุจฺจติ
ภิกฺขเว สมคฺคกมฺมํ ฯ
     [๑๘๔]   กตมญฺจ    ภิกฺขเว    ธมฺมปฏิรูปเกน   วคฺคกมฺมํ   ฯ
ญตฺติทุติเย   เจ   ภิกฺขเว  กมฺเม  ปฐมํ  กมฺมวาจํ  อนุสฺสาเวติ  ปจฺฉา
ญตฺตึ   ฐเปติ   ยาวติกา   ภิกฺขู   กมฺมปฺปตฺตา   เต  อนาคตา  โหนฺติ
ฉนฺทารหานํ    ฉนฺโท    อนาหโฏ    โหติ    สมฺมุขีภูตา   ปฏิกฺโกสนฺติ
ธมฺมปฏิรูปเกน   วคฺคกมฺมํ   ฯ   ญตฺติทุติเย  เจ  ภิกฺขเว  กมฺเม  ปฐมํ
กมฺมวาจํ    อนุสฺสาเวติ    ปจฺฉา    ญตฺตึ   ฐเปติ   ยาวติกา   ภิกฺขู
กมฺมปฺปตฺตา   เต   อาคตา   โหนฺติ   ฉนฺทารหานํ   ฉนฺโท   อนาหโฏ
โหติ    สมฺมุขีภูตา    ปฏิกฺโกสนฺติ    ธมฺมปฏิรูปเกน    วคฺคกมฺมํ    ฯ
ญตฺติทุติเย   เจ   ภิกฺขเว  กมฺเม  ปฐมํ  กมฺมวาจํ  อนุสฺสาเวติ  ปจฺฉา
ญตฺตึ   ฐเปติ   ยาวติกา   ภิกฺขู   กมฺมปฺปตฺตา   เต   อาคตา  โหนฺติ
ฉนฺทารหานํ    ฉนฺโท    อาหโฏ    โหติ    สมฺมุขีภูตา    ปฏิกฺโกสนฺติ
ธมฺมปฏิรูปเกน    วคฺคกมฺมํ   ฯ   ญตฺติจตุตฺเถ   เจ   ภิกฺขเว   กมฺเม
ปฐมํ    กมฺมวาจํ    อนุสฺสาเวติ    ปจฺฉา   ญตฺตึ   ฐเปติ   ยาวติกา
ภิกฺขู    กมฺมปฺปตฺตา    เต   อนาคตา   โหนฺติ   ฉนฺทารหานํ   ฉนฺโท
อนาหโฏ      โหติ     สมฺมุขีภูตา     ปฏิกฺโกสนฺติ     ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคกมฺมํ   ฯ   ญตฺติจตุตฺเถ   เจ   ภิกฺขเว   กมฺเม   ปฐมํ  กมฺมวาจํ
อนุสฺสาเวติ   ปจฺฉา   ญตฺตึ   ฐเปติ  ยาวติกา  ภิกฺขู  กมฺมปฺปตฺตา  เต
อาคตา   โหนฺติ   ฉนฺทารหานํ   ฉนฺโท   อนาหโฏ   โหติ   สมฺมุขีภูตา
ปฏิกฺโกสนฺติ    ธมฺมปฏิรูปเกน    วคฺคกมฺมํ    ฯ    ญตฺติจตุตฺเถ    เจ
ภิกฺขเว   กมฺเม   ปฐมํ   กมฺมวาจํ   อนุสฺสาเวติ  ปจฺฉา  ญตฺตึ  ฐเปติ
ยาวติกา    ภิกฺขู   กมฺมปฺปตฺตา   เต   อาคตา   โหนฺติ   ฉนฺทารหานํ
ฉนฺโท    อาหโฏ    โหติ    สมฺมุขีภูตา   ปฏิกฺโกสนฺติ   ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคกมฺมํ ฯ อิทํ วุจฺจติ ภิกฺขเว ธมฺมปฏิรูปเกน วคฺคกมฺมํ ฯ
     [๑๘๕]   กตมญฺจ    ภิกฺขเว   ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคกมฺมํ   ฯ
ญตฺติทุติเย   เจ   ภิกฺขเว  กมฺเม  ปฐมํ  กมฺมวาจํ  อนุสฺสาเวติ  ปจฺฉา
ญตฺตึ   ฐเปติ   ยาวติกา   ภิกฺขู   กมฺมปฺปตฺตา   เต   อาคตา  โหนฺติ
ฉนฺทารหานํ    ฉนฺโท    อาหโฏ    โหติ   สมฺมุขีภูตา   นปฺปฏิกฺโกสนฺติ
ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคกมฺมํ   ฯ   ญตฺติจตุตฺเถ   เจ   ภิกฺขเว   กมฺเม
ปฐมํ    กมฺมวาจํ    อนุสฺสาเวติ    ปจฺฉา   ญตฺตึ   ฐเปติ   ยาวติกา
ภิกฺขู    กมฺมปฺปตฺตา    เต    อาคตา   โหนฺติ   ฉนฺทารหานํ   ฉนฺโท
อาหโฏ     โหติ     สมฺมุขีภูตา     นปฺปฏิกฺโกสนฺติ     ธมฺมปฏิรูปเกน
สมคฺคกมฺมํ ฯ อิทํ วุจฺจติ ภิกฺขเว ธมฺมปฏิรูปเกน สมคฺคกมฺมํ ฯ
     [๑๘๖]   กตมญฺจ   ภิกฺขเว   ธมฺเมน  สมคฺคกมฺมํ  ฯ  ญตฺติทุติเย
เจ   ภิกฺขเว  กมฺเม  ปฐมํ  ญตฺตึ  ฐเปติ  ปจฺฉา  เอกาย  กมฺมวาจาย
กมฺมํ   กโรติ   ยาวติกา   ภิกฺขู   กมฺมปฺปตฺตา   เต   อาคตา  โหนฺติ
ฉนฺทารหานํ    ฉนฺโท    อาหโฏ    โหติ   สมฺมุขีภูตา   นปฺปฏิกฺโกสนฺติ
ธมฺเมน   สมคฺคกมฺมํ   ฯ   ญตฺติจตุตฺเถ   เจ   ภิกฺขเว   กมฺเม  ปฐมํ
ญตฺตึ   ฐเปติ   ปจฺฉา   ตีหิ   กมฺมวาจาหิ   กมฺมํ   กโรติ   ยาวติกา
ภิกฺขู    กมฺมปฺปตฺตา    เต    อาคตา   โหนฺติ   ฉนฺทารหานํ   ฉนฺโท
อาหโฏ     โหติ     สมฺมุขีภูตา     นปฺปฏิกฺโกสนฺติ     ฯ    ธมฺเมน
สมคฺคกมฺมํ ฯ อิทํ วุจฺจติ ภิกฺขเว ธมฺเมน สมคฺคกมฺมํ ฯ
     [๑๘๗]   ปญฺจ    สงฺฆา    จตุวคฺโค   ภิกฺขุสงฺโฆ   ปญฺจวคฺโค
ภิกฺขุสงฺโฆ  ทสวคฺโค  ภิกฺขุสงฺโฆ  วีสติวคฺโค  ภิกฺขุสงฺโฆ อติเรกวีสติวคฺโค
ภิกฺขุสงฺโฆติ   ๑-   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว   ยฺวายํ  จตุวคฺโค  ภิกฺขุสงฺโฆ
ฐเปตฺวา    ตีณิ    กมฺมานิ    อุปสมฺปทํ   ปวารณํ   อพฺภานํ   ธมฺเมน
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อิติสทฺโท น ทสฺสติ ฯ
สมคฺโค    สพฺพกมฺเมสุ    กมฺมปฺปตฺโต    ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว   ยฺวายํ
ปญฺจวคฺโค   ภิกฺขุสงฺโฆ   ฐเปตฺวา   เทฺว  กมฺมานิ  มชฺฌิเมสุ  ชนปเทสุ
อุปสมฺปทํ   อพฺภานํ   ธมฺเมน   สมคฺโค   สพฺพกมฺเมสุ   กมฺมปฺปตฺโต  ฯ
ตตฺร   ภิกฺขเว   ยฺวายํ   ทสวคฺโค   ภิกฺขุสงฺโฆ  ฐเปตฺวา  เอกํ  กมฺมํ
อพฺภานํ    ธมฺเมน    สมคฺโค   สพฺพกมฺเมสุ   กมฺมปฺปตฺโต   ฯ   ตตฺร
ภิกฺขเว     ยฺวายํ     วีสติวคฺโค    ภิกฺขุสงฺโฆ    ธมฺเมน    สมคฺโค
สพฺพกมฺเมสุ   กมฺมปฺปตฺโต   ฯ  ตตฺร  ภิกฺขเว  ยฺวายํ  อติเรกวีสติวคฺโค
ภิกฺขุสงฺโฆ ธมฺเมน สมคฺโค สพฺพกมฺเมสุ กมฺมปฺปตฺโต ฯ
     [๑๘๘]   จตุวคฺคกรณญฺเจ  ภิกฺขเว  กมฺมํ ภิกฺขุนีจตุตฺโถ กมฺมํ กเรยฺย
อกมฺมํ  น  จ  กรณียํ  ฯ  จตุวคฺคกรณญฺเจ ภิกฺขเว กมฺมํ สิกฺขมานาจตุตฺโถ
ฯเปฯ   สามเณรจตุตฺโถ   สามเณรีจตุตฺโถ   สิกฺขํ   ปจฺจกฺขาตกจตุตฺโถ
อนฺติมวตฺถุํ   อชฺฌาปนฺนกจตุตฺโถ   อาปตฺติยา   อทสฺสเน  อุกฺขิตฺตกจตุตฺโถ
อาปตฺติยา     อปฺปฏิกมฺเม    อุกฺขิตฺตกจตุตฺโถ    ปาปิกาย    ทิฏฺฐิยา
อปฺปฏินิสฺสคฺเค    อุกฺขิตฺตกจตุตฺโถ    ปณฺฑกจตุตฺโถ   เถยฺยสํวาสกจตุตฺโถ
ติตฺถิยปกฺกนฺตกจตุตฺโถ        ติรจฺฉานคตจตุตฺโถ       มาตุฆาตกจตุตฺโถ
ปิตุฆาตกจตุตฺโถ         อรหนฺตฆาตกจตุตฺโถ         ภิกฺขุนีทูสกจตุตฺโถ
สงฺฆเภทกจตุตฺโถ       โลหิตุปฺปาทกจตุตฺโถ       อุภโตพฺยญฺชนกจตุตฺโถ
นานาสํวาสกจตุตฺโถ    นานาสีมาย    ฐิตจตุตฺโถ    อิทฺธิยา   เวหาเส
ฐิตจตุตฺโถ     ยสฺส    สงฺโฆ    กมฺมํ    กโรติ    ตํจตุตฺโถ    กมฺมํ
กเรยฺย อกมฺมํ น จ กรณียํ ฯ
                              จตุวคฺคกรณํ ฯ
     [๑๘๙]   ปญฺจวคฺคกรณญฺเจ    ภิกฺขเว    กมฺมํ    ภิกฺขุนีปญฺจโม
กมฺมํ   กเรยฺย   อกมฺมํ   น  จ  กรณียํ  ฯ  ปญฺจวคฺคกรณญฺเจ  ภิกฺขเว
กมฺมํ    สิกฺขมานาปญฺจโม    ฯเปฯ   สามเณรปญฺจโม   สามเณรีปญฺจโม
สิกฺขํ       ปจฺจกฺขาตกปญฺจโม      อนฺติมวตฺถุํ      อชฺฌาปนฺนกปญฺจโม
อาปตฺติยา    อทสฺสเน    อุกฺขิตฺตกปญฺจโม    อาปตฺติยา    อปฺปฏิกมฺเม
อุกฺขิตฺตกปญฺจโม    ปาปิกาย    ทิฏฺฐิยา    อปฺปฏินิสฺสคฺเค    อุกฺขิตฺตก-
ปญฺจโม     ปณฺฑกปญฺจโม     เถยฺยสํวาสกปญฺจโม     ติตฺถิยปกฺกนฺตก-
ปญฺจโม    ติรจฺฉานคตปญฺจโม    มาตุฆาตกปญฺจโม     ปิตุฆาตกปญฺจโม
อรหนฺตฆาตกปญฺจโม         ภิกฺขุนีทูสกปญฺจโม        สงฺฆเภทกปญฺจโม
โลหิตุปฺปาทกปญฺจโม        อุภโตพฺยญฺชนกปญฺจโม        นานาสํวาสก-
ปญฺจโม    นานาสีมาย   ฐิตปญฺจโม   อิทฺธิยา   เวหาเส   ฐิตปญฺจโม
ยสฺส   สงฺโฆ   กมฺมํ   กโรติ  ตํปญฺจโม  กมฺมํ  กเรยฺย  อกมฺมํ  น  จ
กรณียํ ฯ
                            ปญฺจวคฺคกรณํ ฯ
     [๑๙๐]   ทสวคฺคกรณญฺเจ   ภิกฺขเว   กมฺมํ   ภิกฺขุนีทสโม   กมฺมํ
กเรยฺย   อกมฺมํ   น   จ   กรณียํ  ฯ  ทสวคฺคกรณญฺเจ  ภิกฺขเว  กมฺมํ
สิกฺขมานาทสโม     ฯเปฯ    สามเณรทสโม    สามเณรีทสโม    สิกฺขํ
ปจฺจกฺขาตกทสโม      อนฺติมวตฺถุํ      อชฺฌาปนฺนกทสโม     อาปตฺติยา
อทสฺสเน    อุกฺขิตฺตกทสโม    อาปตฺติยา   อปฺปฏิกมฺเม   อุกฺขิตฺตกทสโม
ปาปิกาย    ทิฏฺฐิยา    อปฺปฏินิสฺสคฺเค    อุกฺขิตฺตกทสโม    ปณฺฑกทสโม
เถยฺยสํวาสกทสโม        ติตฺถิยปกฺกนฺตกทสโม        ติรจฺฉานคตทสโม
มาตุฆาตกทสโม           ปิตุฆาตกทสโม          อรหนฺตฆาตกทสโม
ภิกฺขุนีทูสกทสโม          สงฺฆเภทกทสโม          โลหิตุปฺปาทกทสโม
อุภโตพฺยญฺชนกทสโม          นานาสํวาสกทสโม          นานาสีมาย
ฐิตทสโม    อิทฺธิยา    เวหาเส    ฐิตทสโม   [๑]-   ยสฺส   สงฺโฆ
กมฺมํ กโรติ ตํทสโม กมฺมํ กเรยฺย อกมฺมํ น จ กรณียํ ฯ
                             ทสวคฺคกรณํ ฯ
     [๑๙๑]   วีสติวคฺคกรณญฺเจ   ภิกฺขเว   กมฺมํ   ภิกฺขุนีวีโส   กมฺมํ
กเรยฺย    อกมฺมํ   น   จ   กรณียํ   ฯ   วีสติวคฺคกรณญฺเจ   ภิกฺขเว
กมฺมํ    สิกฺขมานาวีโส    ฯเปฯ   สามเณรวีโส   สามเณรีวีโส   สิกฺขํ
ปจฺจกฺขาตกวีโส       อนฺติมวตฺถุํ      อชฺฌาปนฺนกวีโส      อาปตฺติยา
อทสฺสเน    อุกฺขิตฺตกวีโส    อาปตฺติยา    อปฺปฏิกมฺเม    อุกฺขิตฺตกวีโส
ปาปิกาย     ทิฏฺฐิยา     อปฺปฏินิสฺสคฺเค    อุกฺขิตฺตกวีโส    ปณฺฑกวีโส
เถยฺยสํวาสกวีโส          ติตฺถิยปกฺกนฺตกวีโส         ติรจฺฉานคตวีโส
มาตุฆาตกวีโส     ปิตุฆาตกวีโส     อรหนฺตฆาตกวีโส    ภิกฺขุนีทูสกวีโส
สงฺฆเภทกวีโส          โลหิตุปฺปาทกวีโส          อุภโตพฺยญฺชนกวีโส
นานาสํวาสกวีโส    นานาสีมาย    ฐิตวีโส    [๒]-    ยสฺส   สงฺโฆ
กมฺมํ กโรติ ตํวีโส กมฺมํ กเรยฺย อกมฺมํ น จ กรณียํ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ทส วคฺคกรณญฺเจ กมฺมํ ฯ  โป. ม. อิทฺธิยา เวหาเส ฐิตวีโส กมฺมํ
@กเรยฺย ฯ
                            วีสติวคฺคกรณํ ฯ
     [๑๙๒]   ปาริวาสิกจตุตฺโถ  เจ  ภิกฺขเว  ปริวาสํ  ทเทยฺย  มูลาย
ปฏิกสฺเสยฺย    มานตฺตํ    ทเทยฺย    ตํวีโส    อพฺเภยฺย   อกมฺมํ   น
จ   กรณียํ   ฯ   มูลาย   ปฏิกสฺสนารหจตุตฺโถ   เจ  ภิกฺขเว  ปริวาสํ
ทเทยฺย   มูลาย   ปฏิกสฺเสยฺย   มานตฺตํ   ทเทยฺย   ตํวีโส   อพฺเภยฺย
อกมฺมํ   น   จ   กรณียํ  ฯ  มานตฺตารหจตุตฺโถ  เจ  ภิกฺขเว  ปริวาสํ
ทเทยฺย   มูลาย   ปฏิกสฺเสยฺย   มานตฺตํ   ทเทยฺย   ตํวีโส   อพฺเภยฺย
อกมฺมํ   น   จ  กรณียํ  ฯ  มานตฺตจาริกจตุตฺโถ  เจ  ภิกฺขเว  ปริวาสํ
ทเทยฺย   มูลาย   ปฏิกสฺเสยฺย   มานตฺตํ   ทเทยฺย   ตํวีโส   อพฺเภยฺย
อกมฺมํ   น   จ   กรณียํ  ฯ  อพฺภานารหจตุตฺโถ  เจ  ภิกฺขเว  ปริวาสํ
ทเทยฺย   มูลาย   ปฏิกสฺเสยฺย   มานตฺตํ   ทเทยฺย   ตํวีโส   อพฺเภยฺย
อกมฺมํ น จ กรณียํ ฯ
     [๑๙๓]   เอกจฺจสฺส   ภิกฺขเว   สงฺฆมชฺเฌ   ปฏิกฺโกสนา   รูหติ
เอกจฺจสฺส   น   รูหติ   ฯ  กสฺส  จ  ภิกฺขเว  สงฺฆมชฺเฌ  ปฏิกฺโกสนา
น   รูหติ  ฯ  ภิกฺขุนิยา  ภิกฺขเว  สงฺฆมชฺเฌ  ปฏิกฺโกสนา  น  รูหติ  ฯ
สิกฺขมานาย    ภิกฺขเว    ฯเปฯ   สามเณรสฺส   ภิกฺขเว   สามเณริยา
ภิกฺขเว   สิกฺขํ   ปจฺจกฺขาตกสฺส   ภิกฺขเว   อนฺติมวตฺถุํ   อชฺฌาปนฺนกสฺส
ภิกฺขเว    อุมฺมตฺตกสฺส   ภิกฺขเว   ขิตฺตจิตฺตสฺส   ภิกฺขเว   เวทนฏฺฏสฺส
ภิกฺขเว    อาปตฺติยา    อทสฺสเน   อุกฺขิตฺตกสฺส   ภิกฺขเว   อาปตฺติยา
อปฺปฏิกมฺเม      อุกฺขิตฺตกสฺส      ภิกฺขเว      ปาปิกาย     ทิฏฺฐิยา
อปฺปฏินิสฺสคฺเค      อุกฺขิตฺตกสฺส     ภิกฺขเว     ปณฺฑกสฺส     ภิกฺขเว
เถยฺยสํวาสกสฺส        ภิกฺขเว       ติตฺถิยปกฺกนฺตกสฺส       ภิกฺขเว
ติรจฺฉานคตสฺส     ภิกฺขเว     มาตุฆาตกสฺส    ภิกฺขเว    ปิตุฆาตกสฺส
ภิกฺขเว     อรหนฺตฆาตกสฺส     ภิกฺขเว     ภิกฺขุนีทูสกสฺส     ภิกฺขเว
สงฺฆเภทกสฺส    ภิกฺขเว   โลหิตุปฺปาทกสฺส   ภิกฺขเว   อุภโตพฺยญฺชนกสฺส
ภิกฺขเว    นานาสํวาสกสฺส    ภิกฺขเว   นานาสีมาย   ฐิตสฺส   ภิกฺขเว
อิทฺธิยา   เวหาเส   ฐิตสฺส  ภิกฺขเว  ยสฺส  สงฺโฆ  กมฺมํ  กโรติ  ตสฺส
[๑]-   ภิกฺขเว   สงฺฆมชฺเฌ   ปฏิกฺโกสนา   น  รูหติ  ฯ  อิเมสํ  โข
ภิกฺขเว   สงฺฆมชฺเฌ   ปฏิกฺโกสนา   น   รูหติ   ฯ  กสฺส  จ  ภิกฺขเว
สงฺฆมชฺเฌ    ปฏิกฺโกสนา   รูหติ   ฯ   ภิกฺขุสฺส   ภิกฺขเว   ปกตตฺตสฺส
สมานสํวาสกสฺส    สมานสีมาย    ฐิตสฺส    อนฺตมโส    อนนฺตริกสฺสาปิ
ภิกฺขุโน     วิญฺญาเปนฺตสฺส    สงฺฆมชฺเฌ    ปฏิกฺโกสนา    รูหติ    ฯ
อิมสฺส โข ภิกฺขเว สงฺฆมชฺเฌ ปฏิกฺโกสนา รูหติ ฯ
     [๑๙๔]   เทฺวมา   ภิกฺขเว   นิสฺสารณา  อตฺถิ  ภิกฺขเว  ปุคฺคโล
อปฺปตฺโต   นิสฺสารณํ  ตํ  เจ  สงฺโฆ  นิสฺสาเรติ  เอกจฺโจ  สุนิสฺสาริโต
เอกจฺโจ   ทุนฺนิสฺสาริโต   ฯ   กตโม   จ  ภิกฺขเว  ปุคฺคโล  อปฺปตฺโต
นิสฺสารณํ   ตํ   เจ   สงฺโฆ  นิสฺสาเรติ  ทุนฺนิสฺสาริโต  ฯ  อิธ  [๒]-
ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   สุทฺโธ  โหติ  อนาปตฺติโก  ตํ  เจ  สงฺโฆ  นิสฺสาเรติ
ทุนฺนิสฺสาริโต    ฯ    อยํ    วุจฺจติ    ภิกฺขเว    ปุคฺคโล   อปฺปตฺโต
นิสฺสารณํ   ตํ   เจ   สงฺโฆ   นิสฺสาเรติ   ทุนฺนิสฺสาริโต   ฯ   กตโม
@เชิงอรรถ:  โป. ม. จ ฯ  ม. ยุ. ปน ฯ
จ   ภิกฺขเว   ปุคฺคโล  อปฺปตฺโต  นิสฺสารณํ  ตํ  เจ  สงฺโฆ  นิสฺสาเรติ
สุนิสฺสาริโต  ฯ  อิธ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  พาโล  โหติ อพฺยตฺโต อาปตฺติพหุโล
อนปทาโน   คิหิสํสฏฺโฐ   วิหรติ   อนนุโลมิเกหิ   คิหิสํสคฺเคหิ   ตํ  เจ
สงฺโฆ   นิสฺสาเรติ   สุนิสฺสาริโต   ฯ   อยํ   วุจฺจติ  ภิกฺขเว  ปุคฺคโล
อปฺปตฺโต นิสฺสารณํ ตํ เจ สงฺโฆ นิสฺสาเรติ สุนิสฺสาริโต ฯ
     [๑๙๕]   เทฺวมา   ภิกฺขเว   โอสารณา  อตฺถิ  ภิกฺขเว  ปุคฺคโล
อปฺปตฺโต   โอสารณํ   ตํ  เจ  สงฺโฆ  โอสาเรติ  เอกจฺโจ  โสสาริโต
เอกจฺโจ   โทสาริโต   ฯ   กตโม   จ   ภิกฺขเว   ปุคฺคโล  อปฺปตฺโต
โอสารณํ    ตํ   เจ   สงฺโฆ   โอสาเรติ   โทสาริโต   ฯ   ปณฺฑโก
ภิกฺขเว   อปฺปตฺโต  โอสารณํ  ตญฺเจ  สงฺโฆ  โอสาเรติ  โทสาริโต  ฯ
เถยฺยสํวาสโก     ภิกฺขเว     ฯเปฯ     ติตฺถิยปกฺกนฺตโก     ภิกฺขเว
ติรจฺฉานคโต    ภิกฺขเว   มาตุฆาตโก   ภิกฺขเว   ปิตุฆาตโก   ภิกฺขเว
อรหนฺตฆาตโก     ภิกฺขเว     ภิกฺขุนีทูสโก     ภิกฺขเว    สงฺฆเภทโก
ภิกฺขเว     โลหิตุปฺปาทโก     ภิกฺขเว     อุภโตพฺยญฺชนโก    ภิกฺขเว
อปฺปตฺโต   โอสารณํ   ตํ   เจ   สงฺโฆ   โอสาเรติ   โทสาริโต   ฯ
อยํ   วุจฺจติ   ภิกฺขเว   ปุคฺคโล   อปฺปตฺโต  โอสารณํ  ตํ  เจ  สงฺโฆ
โอสาเรติ   โทสาริโต   ฯ   กตโม   จ   ภิกฺขเว  ปุคฺคโล  อปฺปตฺโต
โอสารณํ  ตํ  เจ  สงฺโฆ  โอสาเรติ  โสสาริโต  [๑]-  ฯ หตฺถจฺฉินฺโน
ภิกฺขเว  อปฺปตฺโต  โอสารณํ  ตํ  เจ  สงฺโฆ  โอสาเรติ  โสสาริโต  ฯ
ปาทจฺฉินฺโน      ภิกฺขเว      ฯเปฯ     หตฺถปาทจฺฉินฺโน     ภิกฺขเว
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อิเม วุจฺจนฺติ ภิกฺขเว ปุคฺคลา อปฺปตฺตา โอสารณํ เต เจ สงฺโฆ โอสาเรติ
@โทสาริตา ฯ
กณฺณจฺฉินฺโน     ภิกฺขเว     นาสจฺฉินฺโน    ภิกฺขเว    กณฺณนาสจฺฉินฺโน
ภิกฺขเว   องฺคุลิจฺฉินฺโน   ภิกฺขเว   อฬจฺฉินฺโน   ภิกฺขเว   กณฺฑรจฺฉินฺโน
ภิกฺขเว    ผณหตฺถโก   ภิกฺขเว   ขุชฺโช   ภิกฺขเว   วามโน   ภิกฺขเว
คลคณฺฑี     ภิกฺขเว    ลกฺขณาหโต    ภิกฺขเว    กสาหโต    ภิกฺขเว
ลิขิตโก   ภิกฺขเว   สีปที   ๑-  ภิกฺขเว  ปาปโรคี  ภิกฺขเว  ปริสทูสโก
ภิกฺขเว   กาโณ   ภิกฺขเว   กุณี   ภิกฺขเว   ขญฺโช  ภิกฺขเว  ปกฺขหโต
ภิกฺขเว    ฉินฺนิริยปโถ    ภิกฺขเว    ชราทุพฺพโล    ภิกฺขเว    อนฺโธ
ภิกฺขเว   มูโค  ภิกฺขเว  พธิโร  ภิกฺขเว  อนฺธมูโค  ภิกฺขเว  อนฺธพธิโร
ภิกฺขเว    มูคพธิโร    ภิกฺขเว    อนฺธมูคพธิโร    ภิกฺขเว   อปฺปตฺโต
โอสารณํ   ตํ   เจ   สงฺโฆ   โอสาเรติ   โสสาริโต  ฯ  อยํ  วุจฺจติ
ภิกฺขเว   ปุคฺคโล   อปฺปตฺโต   โอสารณํ   ตํ   เจ  สงฺโฆ  โอสาเรติ
โสสาริโต [๒]- ฯ
                      วาสภคามภาณวารํ ปฐมํ ๓- ฯ
     [๑๙๖]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุสฺส  น  โหติ อาปตฺติ ทฏฺฐพฺพา ฯ
ตเมนํ   โจเทติ  สงฺโฆ  วา  สมฺพหุลา  วา  เอกปุคฺคโล  วา  อาปตฺตึ
ตฺวํ   อาวุโส   อาปนฺโน   ปสฺสเสตํ  อาปตฺตินฺติ  ฯ  โส  เอวํ  วเทติ
นตฺถิ   เม   อาวุโส   อาปตฺติ   ยมหํ   ปสฺเสยฺยนฺติ   ฯ   ตํ  สงฺโฆ
อาปตฺติยา   อทสฺสเน   อุกฺขิปติ   อธมฺมกมฺมํ   ฯ   อิธ   ปน  ภิกฺขเว
ภิกฺขุสฺส   น   โหติ   อาปตฺติ  ปฏิกาตพฺพา  ฯ  ตเมนํ  โจเทติ  สงฺโฆ
วา  สมฺพหุลา  วา  เอกปุคฺคโล  วา  อาปตฺตึ  ตเมนํ  อาวุโส อาปนฺโน
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. สีปทิโก ฯ  ม. ยุ. อิเม วุจฺจนฺติ ภิกฺขเว ปุคฺคลา อปฺปตฺตา โอสารณํ
@เต เจ สงฺโฆ โอสาเรติ โสสาริตา ฯ  ยุ. อาสภคามภาณวาโร นิฏฺฐิโต ปฐโม ฯ
ปฏิกโรหิ   ตํ   อาปตฺตินฺติ   ฯ  โส  เอวํ  วเทติ  นตฺถิ  เม  อาวุโส
อาปตฺติ   ยมหํ   ปฏิกเรยฺยนฺติ   ฯ  ตํ  สงฺโฆ  อาปตฺติยา  อปฺปฏิกมฺเม
อุกฺขิปติ   อธมฺมกมฺมํ  ฯ  อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุสฺส  น  โหติ  ปาปิกา
ทิฏฺฐิ   ปฏินิสฺสชฺเชตา   ฯ   ตเมนํ   โจเทติ   สงฺโฆ   วา  สมฺพหุลา
วา  เอกปุคฺคโล  วา  ปาปิกา  เต  อาวุโส  ทิฏฺฐิ  ปฏินิสฺสชฺเชตํ ปาปิกํ
ทิฏฺฐินฺติ  ฯ  โส  เอวํ  วเทติ  นตฺถิ  เม  อาวุโส  ปาปิกา  ทิฏฺฐิ ยมหํ
ปฏินิสฺสชฺเชยฺยนฺติ   ฯ   ตํ   สงฺโฆ   ปาปิกาย  ทิฏฺฐิยา  อปฺปฏินิสฺสคฺเค
อุกฺขิปติ   อธมฺมกมฺมํ   ฯ   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุสฺส   น   โหติ
อาปตฺติ    ทฏฺฐพฺพา   น   โหติ   อาปตฺติ   ปฏิกาตพฺพา   ฯ   ตเมนํ
โจเทติ   สงฺโฆ   วา   สมฺพหุลา  วา  เอกปุคฺคโล  วา  อาปตฺตึ  ตฺวํ
อาวุโส   อาปนฺโน   ปสฺสเสตํ   อาปตฺตึ   ปฏิกโรหิ  ตํ  อาปตฺตินฺติ  ฯ
โส   เอวํ  วเทติ  นตฺถิ  เม  อาวุโส  อาปตฺติ  ยมหํ  ปสฺเสยฺยํ  นตฺถิ
เม   อาวุโส   อาปตฺติ   ยมหํ  ปฏิกเรยฺยนฺติ  ฯ  ตํ  สงฺโฆ  อทสฺสเน
วา อปฺปฏิกมฺเม วา อุกฺขิปติ อธมฺมกมฺมํ ฯ
     {๑๙๖.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุสฺส  น  โหติ อาปตฺติ ทฏฺฐพฺพา
น  โหติ  ปาปิกา  ทิฏฺฐิ  ปฏินิสฺสชฺเชตา  ฯ  ตเมนํ  โจเทติ  สงฺโฆ วา
สมฺพหุลา   วา   เอกปุคฺคโล   วา   อาปตฺตึ   ตฺวํ  อาวุโส  อาปนฺโน
ปสฺสเสตํ  อาปตฺตึ  ปาปิกา  เต  ทิฏฺฐิ  ปฏินิสฺสชฺเชตํ  ปาปิกํ  ทิฏฺฐินฺติ ฯ
โส  เอวํ  วเทติ  นตฺถิ  เม  อาวุโส  อาปตฺติ  ยมหํ ปสฺเสยฺยํ นตฺถิ เม
ปาปิกา   ทิฏฺฐิ   ยมหํ  ปฏินิสฺสชฺเชยฺยนฺติ  ฯ  ตํ  สงฺโฆ  อทสฺสเน  วา
อปฺปฏินิสฺสคฺเค   วา   อุกฺขิปติ   อธมฺมกมฺมํ   ฯ   อิธ   ปน   ภิกฺขเว
ภิกฺขุสฺส   น   โหติ   อาปตฺติ   ปฏิกาตพฺพา   น  โหติ  ปาปิกา  ทิฏฺฐิ
ปฏินิสฺสชฺเชตา   ฯ   ตเมนํ   โจเทติ   สงฺโฆ   วา   สมฺพหุลา   วา
เอกปุคฺคโล    วา    อาปตฺตึ    ตฺวํ   อาวุโส   อาปนฺโน   ปฏิกโรหิ
ตํ   อาปตฺตึ   ปาปิกา   เต   ทิฏฺฐิ  ปฏินิสฺสชฺเชตํ  ปาปิกํ  ทิฏฺฐินฺติ  ฯ
โส  เอวํ  วเทติ  นตฺถิ  เม  อาวุโส  อาปตฺติ  ยมหํ  ปฏิกเรยฺยํ  นตฺถิ
เม   อาวุโส   ปาปิกา   ทิฏฺฐิ  ยมหํ  ปฏินิสฺสชฺเชยฺยนฺติ  ฯ  ตํ  สงฺโฆ
อปฺปฏิกมฺเม วา อปฺปฏินิสฺสคฺเค วา อุกฺขิปติ อธมฺมกมฺมํ ฯ
     {๑๙๖.๒}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุสฺส   น   โหติ  อาปตฺติ
ทฏฺฐพฺพา    น    โหติ   อาปตฺติ   ปฏิกาตพฺพา   น   โหติ   ปาปิกา
ทิฏฺฐิ   ปฏินิสฺสชฺเชตา   ฯ   ตเมนํ   โจเทติ   สงฺโฆ   วา  สมฺพหุลา
วา   เอกปุคฺคโล   วา   อาปตฺตึ   ตฺวํ   อาวุโส  อาปนฺโน  ปสฺสเสตํ
อาปตฺตึ   ปฏิกโรหิ   ตํ   อาปตฺตึ   ปาปิกา   เต  ทิฏฺฐิ  ปฏินิสฺสชฺเชตํ
ปาปิกํ  ทิฏฺฐินฺติ  ฯ  โส  เอวํ  วเทติ  นตฺถิ  เม  อาวุโส อาปตฺติ ยมหํ
ปสฺเสยฺยํ   นตฺถิ   เม   อาวุโส  อาปตฺติ  ยมหํ  ปฏิกเรยฺยํ  นตฺถิ  เม
อาวุโส  ปาปิกา  ทิฏฺฐิ  ยมหํ  ปฏินิสฺสชฺเชยฺยนฺติ  ฯ  ตํ  สงฺโฆ อทสฺสเน
วา อปฺปฏิกมฺเม วา อปฺปฏินิสฺสคฺเค วา อุกฺขิปติ อธมฺมกมฺมํ ฯ
     [๑๙๗]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุสฺส  โหติ  อาปตฺติ  ทฏฺฐพฺพา  ฯ
ตเมนํ   โจเทติ  สงฺโฆ  วา  สมฺพหุลา  วา  เอกปุคฺคโล  วา  อาปตฺตึ
ตฺวํ   อาวุโส   อาปนฺโน   ปสฺสเสตํ  อาปตฺตินฺติ  ฯ  โส  เอวํ  วเทติ
อามาวุโส   ปสฺสามีติ   ฯ   ตํ   สงฺโฆ  อาปตฺติยา  อทสฺสเน  อุกฺขิปติ
อธมฺมกมฺมํ    ฯ    อิธ    ปน    ภิกฺขเว   ภิกฺขุสฺส   โหติ   อาปตฺติ
ปฏิกาตพฺพา  ฯ  ตเมนํ  โจเทติ  สงฺโฆ  วา  สมฺพหุลา  วา เอกปุคฺคโล
วา   อาปตฺตึ   ตฺวํ   อาวุโส   อาปนฺโน  ปฏิกโรหิ  ตํ  อาปตฺตินฺติ  ฯ
โส   เอวํ  วเทติ  อามาวุโส  ปฏิกริสฺสามีติ  ฯ  ตํ  สงฺโฆ  อาปตฺติยา
อปฺปฏิกมฺเม   อุกฺขิปติ   อธมฺมกมฺมํ   ฯ   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุสฺส
โหติ   ปาปิกา   ทิฏฺฐิ   ปฏินิสฺสชฺเชตา   ฯ   ตเมนํ   โจเทติ  สงฺโฆ
วา   สมฺพหุลา   วา   เอกปุคฺคโล   วา  ปาปิกา  เต  อาวุโส  ทิฏฺฐิ
ปฏินิสฺสชฺเชตํ   ปาปิกํ   ทิฏฺฐินฺติ   ฯ   โส   เอวํ   วเทติ  อามาวุโส
ปฏินิสฺสชฺชิสฺสามีติ   ฯ   ตํ   สงฺโฆ   ปาปิกาย  ทิฏฺฐิยา  อปฺปฏินิสฺสคฺเค
อุกฺขิปติ อธมฺมกมฺมํ ฯ
     {๑๙๗.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุสฺส  โหติ  อาปตฺติ  ทฏฺฐพฺพา
โหติ   อาปตฺติ   ปฏิกาตพฺพา   ฯ   โหติ   อาปตฺติ   ทฏฺฐพฺพา   โหติ
ปาปิกา    ทิฏฺฐิ    ปฏินิสฺสชฺเชตา   ฯ   โหติ   อาปตฺติ   ปฏิกาตพฺพา
โหติ   ปาปิกา   ทิฏฺฐิ   ปฏินิสฺสชฺเชตา   ฯ   โหติ  อาปตฺติ  ทฏฺฐพฺพา
โหติ   อาปตฺติ   ปฏิกาตพฺพา   โหติ  ปาปิกา  ทิฏฺฐิ  ปฏินิสฺสชฺเชตา  ฯ
ตเมนํ    โจเทติ   สงฺโฆ   วา   สมฺพหุลา   วา   เอกปุคฺคโล   วา
อาปตฺตึ    ตฺวํ    อาวุโส   อาปนฺโน   ปสฺสเสตํ   อาปตฺตึ   ปฏิกโรหิ
ตํ   อาปตฺตึ   ปาปิกา   เต   ทิฏฺฐิ  ปฏินิสฺสชฺเชตํ  ปาปิกํ  ทิฏฺฐินฺติ  ฯ
โส   เอวํ   วเทติ   อามาวุโส   ปสฺสามิ   อาม   ปฏิกริสฺสามิ  อาม
ปฏินิสฺสชฺชิสฺสามีติ   ฯ   ตํ   สงฺโฆ   อทสฺสเน   วา  อปฺปฏิกมฺเม  วา
อปฺปฏินิสฺสคฺเค วา อุกฺขิปติ อธมฺมกมฺมํ ฯ
     [๑๙๘]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุสฺส  โหติ  อาปตฺติ  ทฏฺฐพฺพา  ฯ
ตเมนํ   โจเทติ  สงฺโฆ  วา  สมฺพหุลา  วา  เอกปุคฺคโล  วา  อาปตฺตึ
ตฺวํ   อาวุโส   อาปนฺโน   ปสฺสเสตํ  อาปตฺตินฺติ  ฯ  โส  เอวํ  วเทติ
นตฺถิ   เม   อาวุโส   อาปตฺติ   ยมหํ   ปสฺเสยฺยนฺติ   ฯ   ตํ  สงฺโฆ
อาปตฺติยา   ๑-   อทสฺสเน   อุกฺขิปติ  ธมฺมกมฺมํ  ฯ  อิธ  ปน  ภิกฺขเว
ภิกฺขุสฺส   โหติ   อาปตฺติ   ปฏิกาตพฺพา   ฯ   ตเมนํ   โจเทติ  สงฺโฆ
วา    สมฺพหุลา    วา   เอกปุคฺคโล   วา   อาปตฺตึ   ตฺวํ   อาวุโส
อาปนฺโน   ปฏิกโรหิ   ตํ   อาปตฺตินฺติ   ฯ   โส   เอวํ  วเทติ  นตฺถิ
เม  อาวุโส  อาปตฺติ  ยมหํ  ปฏิกเรยฺยนฺติ  ฯ  ตํ  สงฺโฆ อาปตฺติยา ๒-
อปฺปฏิกมฺเม   อุกฺขิปติ   ธมฺมกมฺมํ   ฯ   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุสฺส
โหติ   ปาปิกา   ทิฏฺฐิ   ปฏินิสฺสชฺเชตา   ฯ   ตเมนํ   โจเทติ  สงฺโฆ
วา   สมฺพหุลา   วา   เอกปุคฺคโล   วา  ปาปิกา  เต  อาวุโส  ทิฏฺฐิ
ปฏินิสฺสชฺเชตํ   ปาปิกํ   ทิฏฺฐินฺติ   ฯ   โส   เอวํ   วเทติ  นตฺถิ  เม
อาวุโส   ปาปิกา   ทิฏฺฐิ   ยมหํ   ปฏินิสฺสชฺเชยฺยนฺติ   ฯ   ตํ   สงฺโฆ
ปาปิกาย ทิฏฺฐิยา อปฺปฏินิสฺสคฺเค อุกฺขิปติ ธมฺมกมฺมํ ฯ
     {๑๙๘.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุสฺส  โหติ  อาปตฺติ  ทฏฺฐพฺพา
โหติ  อาปตฺติ  ปฏิกาตพฺพา  ฯ  โหติ  อาปตฺติ  ทฏฺฐพฺพา  โหติ  ปาปิกา
ทิฏฺฐิ   ปฏินิสฺสชฺเชตา   ฯ   โหติ  อาปตฺติ  ปฏิกาตพฺพา  โหติ  ปาปิกา
@เชิงอรรถ: ๑-๒ ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
ทิฏฺฐิ   ปฏินิสฺสชฺเชตา   ฯ   โหติ   อาปตฺติ   ทฏฺฐพฺพา  โหติ  อาปตฺติ
ปฏิกาตพฺพา    โหติ    ปาปิกา    ทิฏฺฐิ   ปฏินิสฺสชฺเชตา   ฯ   ตเมนํ
โจเทติ   สงฺโฆ   วา   สมฺพหุลา   วา   เอกปุคฺคโล   วา   อาปตฺตึ
ตฺวํ   อาวุโส   อาปนฺโน   ปสฺสเสตํ   อาปตฺตึ   ปฏิกโรหิ  ตํ  อาปตฺตึ
ปาปิกา   เต   อาวุโส   ๑-  ทิฏฺฐิ  ปฏินิสฺสชฺเชตํ  ปาปิกํ  ทิฏฺฐินฺติ  ฯ
โส   เอวํ   วเทติ   นตฺถิ   เม   อาวุโส   อาปตฺติ  ยมหํ  ปสฺเสยฺยํ
นตฺถิ  เม  [๒]-  อาปตฺติ  ยมหํ ปฏิกเรยฺยํ นตฺถิ เม [๓]- ปาปิกา ทิฏฺฐิ
ยมหํ   ปฏินิสฺสชฺเชยฺยนฺติ   ฯ   ตํ   สงฺโฆ  อทสฺสเน  วา  อปฺปฏิกมฺเม
วา อปฺปฏินิสฺสคฺเค วา อุกฺขิปติ ธมฺมกมฺมนฺติ ฯ
     [๑๙๙]   อถโข   อายสฺมา   อุปาลิ   เยน  ภควา  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ  ฯ  เอกมนฺตํ
นิสินฺโน  โข  อายสฺมา  อุปาลิ  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  โย  นุ  โข ภนฺเต
สมคฺโค   สงฺโฆ   สมฺมุขากรณียํ   กมฺมํ   อสมฺมุขา   กโรติ   ธมฺมกมฺมํ
นุ   โข   ตํ   ภนฺเต  วินยกมฺมนฺติ  ฯ  อธมฺมกมฺมํ  ตํ  อุปาลิ  อวินย-
กมฺมนฺติ  ฯ  โย  นุ  โข  ภนฺเต  สมคฺโค  สงฺโฆ  ปฏิปุจฺฉากรณียํ กมฺมํ
อปฺปฏิปุจฺฉา     กโรติ     ปฏิญฺญาย    กรณียํ    กมฺมํ    อปฺปฏิญฺญาย
กโรติ     สติวินยารหสฺส     อมูฬฺหวินยํ     เทติ    อมูฬฺหวินยารหสฺส
ตสฺสปาปิยสิกากมฺมํ          กโรติ          ตสฺสปาปิยสิกากมฺมารหสฺส
ตชฺชนียกมฺมํ      กโรติ     ตชฺชนียกมฺมารหสฺส     นิยสฺสกมฺมํ     ๔-
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ  โป. ม. ยุ. อาวุโส ฯ  ม. อาวุโส ฯ  ยุ.
@นิสฺสยกมฺมํ ฯ
กโรติ   นิยสฺสกมฺมารหสฺส   ปพฺพาชนียกมฺมํ  กโรติ  ปพฺพาชนียกมฺมารหสฺส
ปฏิสารณียกมฺมํ      กโรติ     ปฏิสารณียกมฺมารหสฺส     อุกฺเขปนียกมฺมํ
กโรติ    อุกฺเขปนียกมฺมารหสฺส   ปริวาสํ   เทติ   ปริวาสารหํ   มูลาย
ปฏิกสฺสติ    มูลาย    ปฏิกสฺสนารหสฺส    มานตฺตํ   เทติ   มานตฺตารหํ
อพฺเภติ   อพฺภานารหํ   อุปสมฺปาเทติ   ธมฺมกมฺมํ   นุ   โข  ตํ  ภนฺเต
วินยกมฺมนฺติ ฯ
     {๑๙๙.๑}   อธมฺมกมฺมํ   ตํ  อุปาลิ  อวินยกมฺมํ  โย  โข  อุปาลิ
สมคฺโค   สงฺโฆ   สมฺมุขากรณียํ   กมฺมํ   อสมฺมุขา   กโรติ  เอวํ  โข
อุปาลิ   อธมฺมกมฺมํ   โหติ  อวินยกมฺมํ  เอวญฺจ  ปน  สงฺโฆ  สาติสาโร
โหติ  โย  โข  อุปาลิ  สมคฺโค  สงฺโฆ  ปฏิปุจฺฉากรณียํ กมฺมํ อปฺปฏิปุจฺฉา
กโรติ   ปฏิญฺญาย   กรณียํ   กมฺมํ   อปฺปฏิญฺญาย  กโรติ  สติวินยารหสฺส
อมูฬฺหวินยํ    เทติ    อมูฬฺหวินยารหสฺส    ตสฺสปาปิยสิกากมฺมํ    กโรติ
ตสฺสปาปิยสิกากมฺมารหสฺส    ตชฺชนียกมฺมํ    กโรติ    ตชฺชนียกมฺมารหสฺส
นิยสฺสกมฺมํ     กโรติ     นิยสฺสกมฺมารหสฺส    ปพฺพาชนียกมฺมํ    กโรติ
ปพฺพาชนียกมฺมารหสฺส      ปฏิสารณียกมฺมํ      กโรติ      ปฏิสารณีย-
กมฺมารหสฺส      อุกฺเขปนียกมฺมํ      กโรติ     อุกฺเขปนียกมฺมารหสฺส
ปริวาสํ   เทติ   ปริวาสารหํ  มูลาย  ปฏิกสฺสติ  มูลาย  ปฏิกสฺสนารหสฺส
มานตฺตํ    เทติ    มานตฺตารหํ   อพฺเภติ   อพฺภานารหํ   อุปสมฺปาเทติ
เอวํ   โข   อุปาลิ  อธมฺมกมฺมํ  โหติ  อวินยกมฺมํ  เอวญฺจ  ปน  สงฺโฆ
สาติสาโร โหตีติ ฯ
     [๒๐๐]   โย   นุ   โข   ภนฺเต  สมคฺโค  สงฺโฆ  สมฺมุขากรณียํ
กมฺมํ   สมฺมุขา   กโรติ  ธมฺมกมฺมํ  นุ  โข  ตํ  ภนฺเต  วินยกมฺมนฺติ  ฯ
ธมฺมกมฺมํ   ตํ   อุปาลิ   วินยกมฺมนฺติ  ฯ  โย  นุ  โข  ภนฺเต  สมคฺโค
สงฺโฆ     ปฏิปุจฺฉากรณียํ     กมฺมํ    ปฏิปุจฺฉา    กโรติ    ปฏิญฺญาย
กรณียํ    กมฺมํ    ปฏิญฺญาย   กโรติ   สติวินยารหสฺส   สติวินยํ   เทติ
อมูฬฺหวินยารหสฺส     อมูฬฺหวินยํ     เทติ     ตสฺสปาปิยสิกากมฺมารหสฺส
ตสฺสปาปิยสิกากมฺมํ      กโรติ      ตชฺชนียกมฺมารหสฺส     ตชฺชนียกมฺมํ
กโรติ    นิยสฺสกมฺมารหสฺส   นิยสฺสกมฺมํ   กโรติ   ปพฺพาชนียกมฺมารหสฺส
ปพฺพาชนียกมฺมํ      กโรติ     ปฏิสารณียกมฺมารหสฺส     ปฏิสารณียกมฺมํ
กโรติ        อุกฺเขปนียกมฺมารหสฺส       อุกฺเขปนียกมฺมํ       กโรติ
ปริวาสารหสฺส   ปริวาสํ   เทติ  มูลาย  ปฏิกสฺสนารหํ  มูลาย  ปฏิกสฺสติ
มานตฺตารหสฺส   มานตฺตํ   เทติ   อพฺภานารหํ   อพฺเภติ   อุปสมฺปทารหํ
อุปสมฺปาเทติ ธมฺมกมฺมํ นุ โข ตํ ภนฺเต วินยกมฺมนฺติ ฯ
     {๒๐๐.๑}   ธมฺมกมฺมํ  ตํ  อุปาลิ  วินยกมฺมํ  โย โข อุปาลิ สมคฺโค
สงฺโฆ  สมฺมุขากรณียํ  กมฺมํ  สมฺมุขา  กโรติ  เอวํ  โข  อุปาลิ ธมฺมกมฺมํ
โหติ  วินยกมฺมํ  เอวญฺจ  ปน  สงฺโฆ  อนติสาโร  โหติ  โย  โข อุปาลิ
สมคฺโค   สงฺโฆ   ปฏิปุจฺฉากรณียํ   กมฺมํ   ปฏิปุจฺฉา   กโรติ  ปฏิญฺญาย
กรณียํ    กมฺมํ    ปฏิญฺญาย   กโรติ   สติวินยารหสฺส   สติวินยํ   เทติ
อมูฬฺหวินยารหสฺส        อมูฬฺหวินยํ       เทติ       ตสฺสปาปิยสิกา-
กมฺมารหสฺส      ตสฺสปาปิยสิกากมฺมํ     กโรติ     ตชฺชนียกมฺมารหสฺส
ตชฺชนียกมฺมํ     กโรติ     นิยสฺสกมฺมารหสฺส     นิยสฺสกมฺมํ     กโรติ
ปพฺพาชนียกมฺมารหสฺส      ปพฺพาชนียกมฺมํ      กโรติ      ปฏิสารณีย-
กมฺมารหสฺส      ปฏิสารณียกมฺมํ      กโรติ     อุกฺเขปนียกมฺมารหสฺส
อุกฺเขปนียกมฺมํ    กโรติ    ปริวาสารหสฺส    ปริวาสํ    เทติ   มูลาย
ปฏิกสฺสนารหํ    มูลาย    ปฏิกสฺสติ    มานตฺตารหสฺส   มานตฺตํ   เทติ
อพฺภานารหํ   อพฺเภติ   อุปสมฺปทารหํ   อุปสมฺปาเทติ  เอวํ  โข  อุปาลิ
ธมฺมกมฺมํ โหติ วินยกมฺมํ ฯ เอวญฺจ ปน สงฺโฆ อนติสาโร โหตีติ ฯ
     [๒๐๑]   โย   นุ   โข  ภนฺเต  สมคฺโค  สงฺโฆ  สติวินยารหสฺส
อมูฬฺหวินยํ    เทติ    อมูฬฺหวินยารหสฺส    สติวินยํ    เทติ   ธมฺมกมฺมํ
นุ    โข    ตํ   ภนฺเต   วินยกมฺมนฺติ   ฯ   อธมฺมกมฺมํ   ตํ   อุปาลิ
อวินยกมฺมนฺติ  ฯ  โย  นุ  โข  ภนฺเต  สมคฺโค  สงฺโฆ อมูฬฺหวินยารหสฺส
ตสฺสปาปิยสิกากมฺมํ          กโรติ          ตสฺสปาปิยสิกากมฺมารหสฺส
อมูฬฺหวินยํ    เทติ    ตสฺสปาปิยสิกากมฺมารหสฺส    ตชฺชนียกมฺมํ   กโรติ
ตชฺชนียกมฺมารหสฺส    ตสฺสปาปิยสิกากมฺมํ    กโรติ    ตชฺชนียกมฺมารหสฺส
นิยสฺสกมฺมํ     กโรติ     นิยสฺสกมฺมารหสฺส     ตชฺชนียกมฺมํ     กโรติ
นิยสฺสกมฺมารหสฺส     ปพฺพาชนียกมฺมํ     กโรติ    ปพฺพาชนียกมฺมารหสฺส
นิยสฺสกมฺมํ    กโรติ    ปพฺพาชนียกมฺมารหสฺส    ปฏิสารณียกมฺมํ   กโรติ
ปฏิสารณียกมฺมารหสฺส    ปพฺพาชนียกมฺมํ    กโรติ   ปฏิสารณียกมฺมารหสฺส
อุกฺเขปนียกมฺมํ      กโรติ     อุกฺเขปนียกมฺมารหสฺส     ปฏิสารณียกมฺมํ
กโรติ     อุกฺเขปนียกมฺมารหสฺส     ปริวาสํ    เทติ    ปริวาสารหสฺส
อุกฺเขปนียกมฺมํ    กโรติ    ปริวาสารหํ    มูลาย    ปฏิกสฺสติ   มูลาย
ปฏิกสฺสนารหสฺส      ปริวาสํ     เทติ     มูลาย     ปฏิกสฺสนารหสฺส
มานตฺตํ     เทติ    มานตฺตารหํ    มูลาย    ปฏิกสฺสติ    มานตฺตารหํ
อพฺเภติ   อพฺภานารหสฺส   มานตฺตํ   เทติ   อพฺภานารหํ   อุปสมฺปาเทติ
อุปสมฺปทารหํ   อพฺเภติ   ธมฺมกมฺมํ  นุ  โข  ตํ  ภนฺเต  วินยกมฺมนฺติ  ฯ
อธมฺมกมฺมํ ตํ อุปาลิ อวินยกมฺมํ ฯ
     {๒๐๑.๑}   โย   โข   อุปาลิ   สมคฺโค  สงฺโฆ  สติวินยารหสฺส
อมูฬฺหวินยํ     เทติ     อมูฬฺหวินยารหสฺส    สติวินยํ    เทติ    เอวํ
โข   อุปาลิ   อธมฺมกมฺมํ   โหติ   อวินยกมฺมํ   เอวญฺจ   ปน   สงฺโฆ
สาติสาโร โหติ ฯ
     {๒๐๑.๒}   โย   โข  อุปาลิ  สมคฺโค  สงฺโฆ  อมูฬฺหวินยารหสฺส
ตสฺสปาปิยสิกากมฺมํ     กโรติ    ตสฺสปาปิยสิกากมฺมารหสฺส    อมูฬฺหวินยํ
เทติ    ตสฺสปาปิยสิกากมฺมารหสฺส    ตชฺชนียกมฺมํ    กโรติ    ตชฺชนีย-
กมฺมารหสฺส      ตสฺสปาปิยสิกากมฺมํ     กโรติ     ตชฺชนียกมฺมารหสฺส
นิยสฺสกมฺมํ     กโรติ     นิยสฺสกมฺมารหสฺส     ตชฺชนียกมฺมํ     กโรติ
นิยสฺสกมฺมารหสฺส     ปพฺพาชนียกมฺมํ     กโรติ    ปพฺพาชนียกมฺมารหสฺส
นิยสฺสกมฺมํ    กโรติ    ปพฺพาชนียกมฺมารหสฺส    ปฏิสารณียกมฺมํ   กโรติ
ปฏิสารณียกมฺมารหสฺส      ปพฺพาชนียกมฺมํ      กโรติ      ปฏิสารณีย-
กมฺมารหสฺส      อุกฺเขปนียกมฺมํ      กโรติ     อุกฺเขปนียกมฺมารหสฺส
ปฏิสารณียกมฺมํ       กโรติ       อุกฺเขปนียกมฺมารหสฺส       ปริวาสํ
เทติ     ปริวาสารหสฺส     อุกฺเขปนียกมฺมํ     กโรติ     ปริวาสารหํ
มูลาย          ปฏิกสฺสติ          มูลาย          ปฏิกสฺสนารหสฺส
ปริวาสํ   เทติ   มูลาย   ปฏิกสฺสนารหสฺส   มานตฺตํ  เทติ  มานตฺตารหํ
มูลาย    ปฏิกสฺสติ    มานตฺตารหํ   อพฺเภติ   อพฺภานารหสฺส   มานตฺตํ
เทติ    อพฺภานารหํ    อุปสมฺปาเทติ    อุปสมฺปทารหํ   อพฺเภติ   เอวํ
โข   อุปาลิ   อธมฺมกมฺมํ   โหติ   อวินยกมฺมํ  ฯ  เอวญฺจ  ปน  สงฺโฆ
สาติสาโร โหตีติ ฯ
     [๒๐๒]   โย   นุ   โข  ภนฺเต  สมคฺโค  สงฺโฆ  สติวินยารหสฺส
สติวินยํ    เทติ    อมูฬฺหวินยารหสฺส    อมูฬฺหวินยํ    เทติ   ธมฺมกมฺมํ
นุ  โข  ตํ  ภนฺเต  วินยกมฺมนฺติ  ฯ  ธมฺมกมฺมํ  ตํ  อุปาลิ วินยกมฺมนฺติ ฯ
โย   นุ   โข   ภนฺเต   สมคฺโค  สงฺโฆ  อมูฬฺหวินยารหสฺส  อมูฬฺหวินยํ
เทติ      ตสฺสปาปิยสิกากมฺมารหสฺส      ตสฺสปาปิยสิกากมฺมํ     กโรติ
ตชฺชนียกมฺมารหสฺส      ตชฺชนียกมฺมํ      กโรติ      นิยสฺสกมฺมารหสฺส
นิยสฺสกมฺมํ    กโรติ    ปพฺพาชนียกมฺมารหสฺส    ปพฺพาชนียกมฺมํ   กโรติ
ปฏิสารณียกมฺมารหสฺส    ปฏิสารณียกมฺมํ    กโรติ   อุกฺเขปนียกมฺมารหสฺส
อุกฺเขปนียกมฺมํ    กโรติ    ปริวาสารหสฺส    ปริวาสํ    เทติ   มูลาย
ปฏิกสฺสนารหํ    มูลาย    ปฏิกสฺสติ    มานตฺตารหสฺส   นานตฺตํ   เทติ
อพฺภานารหํ     อพฺเภติ     อุปสมฺปทารหํ    อุปสมฺปาเทติ    ธมฺมกมฺมํ
นุ โข ตํ ภนฺเต วินยกมฺมนฺติ ฯ ธมฺมกมฺมํ ตํ อุปาลิ วินยกมฺมํ ฯ
     {๒๐๒.๑}   โย   โข   อุปาลิ   สมคฺโค  สงฺโฆ  สติวินยารหสฺส
สติวินยํ    เทติ    อมูฬฺหวินยารหสฺส   อมูฬฺหวินยํ   เทติ   เอวํ   โข
อุปาลิ   ธมฺมกมฺมํ  โหติ  วินยกมฺมํ  ฯ  เอวญฺจ  ปน  สงฺโฆ  อนติสาโร
โหติ  ฯ  โย  โข  อุปาลิ  สมคฺโค  สงฺโฆ  อมูฬฺหวินยารหสฺส อมูฬฺหวินยํ
เทติ      ตสฺสปาปิยสิกากมฺมารหสฺส      ตสฺสปาปิยสิกากมฺมํ     กโรติ
ตชฺชนียกมฺมารหสฺส      ตชฺชนียกมฺมํ      กโรติ      นิยสฺสกมฺมารหสฺส
นิยสฺสกมฺมํ    กโรติ    ปพฺพาชนียกมฺมารหสฺส    ปพฺพาชนียกมฺมํ   กโรติ
ปฏิสารณียกมฺมารหสฺส    ปฏิสารณียกมฺมํ    กโรติ   อุกฺเขปนียกมฺมารหสฺส
อุกฺเขปนียกมฺมํ    กโรติ    ปริวาสารหสฺส    ปริวาสํ    เทติ   มูลาย
ปฏิกสฺสนารหํ    มูลาย    ปฏิกสฺสติ    มานตฺตารหสฺส   มานตฺตํ   เทติ
อพฺภานารหํ   อพฺเภติ   อุปสมฺปทารหํ   อุปสมฺปาเทติ  เอวํ  โข  อุปาลิ
ธมฺมกมฺมํ โหติ วินยกมฺมํ ฯ เอวญฺจ ปน สงฺโฆ อนติสาโร โหตีติ ฯ
     [๒๐๓]   อถโข   ภควา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ  โย  โข  ภิกฺขเว
สมคฺโค    สงฺโฆ    สติวินยารหสฺส    อมูฬฺหวินยํ   เทติ   เอวํ   โข
ภิกฺขเว    อธมฺมกมฺมํ    โหติ    อวินยกมฺมํ    เอวญฺจ   ปน   สงฺโฆ
สาติสาโร  โหติ  ฯ  โย  โข  ภิกฺขเว  สมคฺโค  สงฺโฆ  สติวินยารหสฺส
ตสฺสปาปิยสิกากมฺมํ       กโรติ       สติวินยารหสฺส      ตชฺชนียกมฺมํ
กโรติ     สติวินยารหสฺส     นิยสฺสกมฺมํ     กโรติ     สติวินยารหสฺส
ปพฺพาชนียกมฺมํ     กโรติ    สติวินยารหสฺส    ปฏิสารณียกมฺมํ    กโรติ
สติวินยารหสฺส    อุกฺเขปนียกมฺมํ    กโรติ    สติวินยารหสฺส    ปริวาสํ
เทติ    สติวินยารหํ    มูลาย    ปฏิกสฺสติ    สติวินยารหสฺส   มานตฺตํ
เทติ    สติวินยารหํ    อพฺเภติ    สติวินยารหํ    อุปสมฺปาเทติ   เอวํ
โข   ภิกฺขเว   อธมฺมกมฺมํ   โหติ   อวินยกมฺมํ   เอวญฺจ   ปน  สงฺโฆ
สาติสาโร โหติ ฯ
     {๒๐๓.๑}   โย  โข  ภิกฺขเว  สมคฺโค  สงฺโฆ  อมูฬฺหวินยารหสฺส
ตสฺสปาปิยสิกากมฺมํ     กโรติ    เอวํ    โข    ภิกฺขเว    อธมฺมกมฺมํ
โหติ   อวินยกมฺมํ   เอวญฺจ   ปน   สงฺโฆ   สาติสาโร  โหติ  ฯ  โย
โข    ภิกฺขเว    สมคฺโค    สงฺโฆ    อมูฬฺหวินยารหสฺส   ตชฺชนียกมฺมํ
กโรติ    อมูฬฺหวินยารหสฺส    นิยสฺสกมฺมํ    กโรติ    อมูฬฺหวินยารหสฺส
ปพฺพาชนียกมฺมํ    กโรติ    อมูฬฺหวินยารหสฺส    ปฏิสารณียกมฺมํ   กโรติ
อมูฬฺหวินยารหสฺส      อุกฺเขปนียกมฺมํ      กโรติ     อมูฬฺหวินยารหสฺส
ปริวาสํ   เทติ   อมูฬฺหวินยารหํ   มูลาย   ปฏิกสฺสติ   อมูฬฺหวินยารหสฺส
มานตฺตํ      เทติ      อมูฬฺหวินยารหํ     อพฺเภติ     อมูฬฺหวินยารหํ
อุปสมฺปาเทติ   อมูฬฺหวินยารหสฺส   สติวินยํ   เทติ   เอวํ  โข  ภิกฺขเว
อธมฺมกมฺมํ  โหติ  อวินยกมฺมํ  เอวญฺจ  ปน  สงฺโฆ  สาติสาโร  โหติ  ฯ
โย    โข    ภิกฺขเว    สมคฺโค    สงฺโฆ   ตสฺสปาปิยสิกากมฺมารหสฺส
ตชฺชนียกมฺมํ      กโรติ      ตสฺสปาปิยสิกากมฺมารหสฺส      นิยสฺสกมฺมํ
กโรติ            ตสฺสปาปิยสิกากมฺมารหสฺส           ปพฺพาชนียกมฺมํ
กโรติ       ตสฺสปาปิยสิกากมฺมารหสฺส      ปฏิสารณียกมฺมํ      กโรติ
ตสฺสปาปิยสิกากมฺมารหสฺส            อุกฺเขปนียกมฺมํ           กโรติ
ตสฺสปาปิยสิกากมฺมารหสฺส         ปริวาสํ        เทติ        ฯเปฯ
ตสฺสปาปิยสิกากมฺมารหสฺส สติวินยํ  เทติ
ตสฺสปาปิยสิกากมฺมารหสฺส      อมูฬฺหวินยํ      เทติ     เอวํ     โข
ภิกฺขเว      อธมฺมกมฺมํ     โหติ     อวินยกมฺมํ     เอวญฺจ     ปน
สงฺโฆ สาติสาโร โหติ ฯ
     {๒๐๓.๒}   โย  โข  ภิกฺขเว  สมคฺโค  สงฺโฆ  ตชฺชนียกมฺมารหสฺส
ฯเปฯ      นิยสฺสกมฺมารหสฺส     ปพฺพาชนียกมฺมารหสฺส     ปฏิสารณีย-
กมฺมารหสฺส    อุกฺเขปนียกมฺมารหสฺส    ปริวาสารหสฺส    ๑-   มูลาย
ปฏิกสฺสนารหสฺส     มานตฺตารหสฺส     ๒-     อพฺภานารหสฺส     ๓-
อุปสมฺปทารหสฺส   สติวินยํ   เทติ   อุปสมฺปทารหสฺส   อมูฬฺหวินยํ   เทติ
อุปสมฺปทารหสฺส      ตสฺสปาปิยสิกากมฺมํ     กโรติ     อุปสมฺปทารหสฺส
ตชฺชนียกมฺมํ      กโรติ     อุปสมฺปทารหสฺส     นิยสฺสกมฺมํ     กโรติ
อุปสมฺปทารหสฺส       ปพฺพาชนียกมฺมํ      กโรติ      อุปสมฺปทารหสฺส
ปฏิสารณียกมฺมํ    กโรติ    อุปสมฺปทารหสฺส    อุกฺเขปนียกมฺมํ    กโรติ
อุปสมฺปทารหสฺส    ปริวาสํ    เทติ   อุปสมฺปทารหํ   มูลาย   ปฏิกสฺสติ
อุปสมฺปทารหสฺส   มานตฺตํ   เทติ   อุปสมฺปทารหํ   อพฺเภติ   เอวํ  โข
ภิกฺขเว   อธมฺมกมฺมํ  โหติ  อวินยกมฺมํ  เอวญฺจ  ปน  สงฺโฆ  สาติสาโร
โหตีติ ฯ
                    อุปาลิปุจฺฉาภาณวารํ ๔- ทุติยํ ฯ
     [๒๐๔]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภณฺฑนการโก  โหติ กลหการโก
วิวาทการโก   ภสฺสการโก   สงฺเฆ   อธิกรณการโก   ฯ   ตตฺร   เจ
ภิกฺขูนํ    เอวํ    โหติ    อยํ   โข   อาวุโส   ภิกฺขุ   ภณฺฑนการโก
กลหการโก    วิวาทการโก    ภสฺสการโก    สงฺเฆ    อธิกรณการโก
หนฺทสฺส   มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส  ตชฺชนียกมฺมํ
กโรนฺติ   อธมฺเมน   วคฺคา  ฯ  โส  ตมฺหา  อาวาสา  อญฺญํปิ  อาวาสํ
@เชิงอรรถ:  ม. ปริวาสารหํ ฯ  ม. มานตฺตารหํ ฯ  ม. อพฺภานารหํ ฯ  ม.
@อุปาลิปุจฺฉาภาณวาโร นิฏฺฐิโต ทุติโย ฯ
คจฺฉติ  ฯ  ตตฺถปิ  ๑-  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ อยํ โข อาวุโส ภิกฺขุ สงฺเฆน
ตชฺชนียกมฺมกโต    อธมฺเมน    วคฺเคหิ    หนฺทสฺส   มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ
กโรมาติ   ฯ   เต  ตสฺส  ตชฺชนียกมฺมํ  กโรนฺติ  อธมฺเมน  สมคฺคา  ฯ
โส   ตมฺหา   อาวาสา   อญฺญํปิ   อาวาสํ   คจฺฉติ  ฯ  ตตฺถปิ  ภิกฺขูนํ
เอวํ   โหติ   อยํ   โข   อาวุโส   ภิกฺขุ   สงฺเฆน   ตชฺชนียกมฺมกโต
อธมฺเมน   สมคฺเคหิ   หนฺทสฺส   มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ  ฯ  เต
ตสฺส   ตชฺชนียกมฺมํ  กโรนฺติ  ธมฺเมน  วคฺคา  ฯ  โส  ตมฺหา  อาวาสา
อญฺญํปิ   อาวาสํ   คจฺฉติ   ฯ   ตตฺถปิ   ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข
อาวุโส   ภิกฺขุ   สงฺเฆน   ตชฺชนียกมฺมกโต   ธมฺเมน  วคฺเคหิ  หนฺทสฺส
มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส   ตชฺชนียกมฺมํ  กโรนฺติ
ธมฺมปฏิรูปเกน   วคฺคา   ฯ   โส   ตมฺหา   อาวาสา  อญฺญํปิ  อาวาสํ
คจฺฉติ  ฯ  ตตฺถปิ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ สงฺเฆน
ตชฺชนียกมฺมกโต   ธมฺมปฏิรูปเกน   วคฺเคหิ   หนฺทสฺส   มยํ  ตชฺชนียกมฺมํ
กโรมาติ ฯ เต ตสฺส ตชฺชนียกมฺมํ กโรนฺติ ธมฺมปฏิรูปเกน สมคฺคา ฯ
     [๒๐๕]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภณฺฑนการโก  โหติ กลหการโก
วิวาทการโก   ภสฺสการโก   สงฺเฆ   อธิกรณการโก   ฯ   ตตฺร   เจ
ภิกฺขูนํ    เอวํ    โหติ    อยํ   โข   อาวุโส   ภิกฺขุ   ภณฺฑนการโก
กลหการโก    วิวาทการโก    ภสฺสการโก    สงฺเฆ    อธิกรณการโก
หนฺทสฺส   มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส  ตชฺชนียกมฺมํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. ปิสทฺโท นตฺถิ ฯ
กโรนฺติ   อธมฺเมน   สมคฺคา   ฯ   โส  ตมฺหา  อาวาสา  อญฺญํปิ  ๑-
อาวาสํ   คจฺฉติ   ฯ   ตตฺถปิ   ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส
ภิกฺขุ    สงฺเฆน    ตชฺชนียกมฺมกโต    อธมฺเมน    สมคฺเคหิ   หนฺทสฺส
มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส   ตชฺชนียกมฺมํ  กโรนฺติ
ธมฺเมน   วคฺคา  ฯ  โส  ตมฺหา  อาวาสา  อญฺญํปิ  อาวาสํ  คจฺฉติ  ฯ
ตตฺถปิ   ภิกฺขูนํ   เอวํ   โหติ   อยํ   โข   อาวุโส   ภิกฺขุ   สงฺเฆน
ตชฺชนียกมฺมกโต    ธมฺเมน    วคฺเคหิ    หนฺทสฺส    มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ
กโรมาติ    ฯ    เต    ตสฺส   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรติ   ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคา ฯ โส ตมฺหา อาวาสา อญฺญํปิ อาวาสํ คจฺฉติ ฯ
     {๒๐๕.๑}   ตตฺถปิ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ
สงฺเฆน     ตชฺชนียกมฺมกโต     ธมฺมปฏิรูปเกน     วคฺเคหิ    หนฺทสฺส
มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส   ตชฺชนียกมฺมํ  กโรนฺติ
ธมฺมปฏิรูปเกน    สมคฺคา    ฯ    โส    ตมฺหา    อาวาสา   อญฺญํปิ
อาวาสํ   คจฺฉติ   ฯ   ตตฺถปิ   ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส
ภิกฺขุ     สงฺเฆน     ตชฺชนียกมฺมกโต     ธมฺมปฏิรูปเกน     สมคฺเคหิ
หนฺทสฺส   มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส  ตชฺชนียกมฺมํ
กโรนฺติ อธมฺเมน วคฺคา ฯ
     [๒๐๖]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภณฺฑนการโก  โหติ กลหการโก
วิวาทการโก   ภสฺสการโก   สงฺเฆ   อธิกรณการโก   ฯ   ตตฺร   เจ
ภิกฺขูนํ    เอวํ    โหติ    อยํ   โข   อาวุโส   ภิกฺขุ   ภณฺฑนการโก
กลหการโก    วิวาทการโก    ภสฺสการโก    สงฺเฆ    อธิกรณการโก
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปิสทฺโท นตฺถิ ฯ
หนฺทสฺส   มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส  ตชฺชนียกมฺมํ
กโรนฺติ   ธมฺเมน   วคฺคา   ฯ  โส  ตมฺหา  อาวาสา  อญฺญํปิ  อาวาสํ
คจฺฉติ  ฯ  ตตฺถปิ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ สงฺเฆน
ตชฺชนียกมฺมกโต    ธมฺเมน    วคฺเคหิ    หนฺทสฺส    มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ
กโรมาติ    ฯ    เต   ตสฺส   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรนฺติ   ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคา ฯ โส ตมฺหา อาวาสา อญฺญํปิ อาวาสํ คจฺฉติ ฯ
     {๒๐๖.๑}   ตตฺถปิ  ภิกฺขูนํ  เอวํ โหติ อยํ โข อาวุโส ภิกฺขุ สงฺเฆน
ตชฺชนียกมฺมกโต   ธมฺมปฏิรูปเกน   วคฺเคหิ   หนฺทสฺส   มยํ  ตชฺชนียกมฺมํ
กโรมาติ    ฯ    เต   ตสฺส   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรนฺติ   ธมฺมปฏิรูปเกน
สมคฺคา   ฯ  โส  ตมฺหา  อาวาสา  อญฺญํปิ  อาวาสํ  คจฺฉติ  ฯ  ตตฺถปิ
ภิกฺขูนํ   เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ  สงฺเฆน  ตชฺชนียกมฺมกโต
ธมฺมปฏิรูปเกน      สมคฺเคหิ      หนฺทสฺส      มยํ      ตชฺชนียกมฺมํ
กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส  ตชฺชนียกมฺมํ  กโรนฺติ  อธมฺเมน  วคฺคา  ฯ
โส   ตมฺหา   อาวาสา   อญฺญํปิ   อาวาสํ   คจฺฉติ  ฯ  ตตฺถปิ  ภิกฺขูนํ
เอวํ   โหติ   อยํ   โข   อาวุโส   ภิกฺขุ   สงฺเฆน   ตชฺชนียกมฺมกโต
อธมฺเมน   วคฺเคหิ   หนฺทสฺส   มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ  เต
ตสฺส ตชฺชนียกมฺมํ กโรนฺติ อธมฺเมน สมคฺคา ฯ
     [๒๐๗]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภณฺฑนการโก  โหติ  กลหการโก
วิวาทการโก   ภสฺสการโก   สงฺเฆ   อธิกรณการโก   ฯ   ตตฺร   เจ
ภิกฺขูนํ    เอวํ    โหติ    อยํ   โข   อาวุโส   ภิกฺขุ   ภณฺฑนการโก
กลหการโก    วิวาทการโก    ภสฺสการโก    สงฺเฆ    อธิกรณการโก
หนฺทสฺส   มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส  ตชฺชนียกมฺมํ
กโรนฺติ   ธมฺมปฏิรูปเกน   วคฺคา   ฯ   โส   ตมฺหา  อาวาสา  อญฺญํปิ
อาวาสํ   คจฺฉติ   ฯ   ตตฺถปิ   ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส
ภิกฺขุ    สงฺเฆน   ตชฺชนียกมฺมกโต   ธมฺมปฏิรูปเกน   วคฺเคหิ   หนฺทสฺส
มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส   ตชฺชนียกมฺมํ  กโรนฺติ
ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคา   ฯ   โส   ตมฺหา  อาวาสา  อญฺญํปิ  อาวาสํ
คจฺฉติ ฯ
     {๒๐๗.๑}   ตตฺถปิ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ
สงฺเฆน     ตชฺชนียกมฺมกโต     ธมฺมปฏิรูปเกน    สมคฺเคหิ    หนฺทสฺส
มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส   ตชฺชนียกมฺมํ  กโรนฺติ
อธมฺเมน    วคฺคา    ฯ   โส   ตมฺหา   อาวาสา   อญฺญํปิ   อาวาสํ
คจฺฉติ  ฯ  ตตฺถปิ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ สงฺเฆน
ตชฺชนียกมฺมกโต    อธมฺเมน    วคฺเคหิ    หนฺทสฺส   มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ
กโรมาติ   ฯ   เต  ตสฺส  ตชฺชนียกมฺมํ  กโรนฺติ  อธมฺเมน  สมคฺคา  ฯ
โส   ตมฺหา   อาวาสา   อญฺญํปิ   อาวาสํ   คจฺฉติ  ฯ  ตตฺถปิ  ภิกฺขูนํ
เอวํ   โหติ   อยํ   โข   อาวุโส   ภิกฺขุ   สงฺเฆน   ตชฺชนียกมฺมกโต
อธมฺเมน    สมคฺเคหิ    หนฺทสฺส    มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ
เต ตสฺส ตชฺชนียกมฺมํ กโรนฺติ ธมฺเมน วคฺคา ฯ
     [๒๐๘]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภณฺฑนการโก  โหติ กลหการโก
วิวาทการโก   ภสฺสการโก   สงฺเฆ   อธิกรณการโก   ฯ   ตตฺร   เจ
ภิกฺขูนํ    เอวํ    โหติ    อยํ   โข   อาวุโส   ภิกฺขุ   ภณฺฑนการโก
กลหการโก    วิวาทการโก    ภสฺสการโก    สงฺเฆ    อธิกรณการโก
หนฺทสฺส   มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส  ตชฺชนียกมฺมํ
กโรนฺติ   ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคา   ฯ   โส  ตมฺหา  อาวาสา  อญฺญํปิ
อาวาสํ   คจฺฉติ   ฯ   ตตฺถปิ   ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส
ภิกฺขุ   สงฺเฆน   ตชฺชนียกมฺมกโต   ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺเคหิ   หนฺทสฺส
มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส   ตชฺชนียกมฺมํ  กโรนฺติ
อธมฺเมน วคฺคา ฯ โส ตมฺหา อาวาสา อญฺญํปิ อาวาสํ คจฺฉติ ฯ
     {๒๐๘.๑}   ตตฺถปิ  ภิกฺขูนํ  เอวํ โหติ อยํ โข อาวุโส ภิกฺขุ สงฺเฆน
ตชฺชนียกมฺมกโต    อธมฺเมน    วคฺเคหิ    หนฺทสฺส   มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ
กโรมาติ   ฯ   เต  ตสฺส  ตชฺชนียกมฺมํ  กโรนฺติ  อธมฺเมน  สมคฺคา  ฯ
โส   ตมฺหา   อาวาสา   อญฺญํปิ   อาวาสํ   คจฺฉติ  ฯ  ตตฺถปิ  ภิกฺขูนํ
เอวํ   โหติ   อยํ   โข   อาวุโส   ภิกฺขุ   สงฺเฆน   ตชฺชนียกมฺมกโต
อธมฺเมน   สมคฺเคหิ   หนฺทสฺส   มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ  ฯ  เต
ตสฺส   ตชฺชนียกมฺมํ  กโรนฺติ  ธมฺเมน  วคฺคา  ฯ  โส  ตมฺหา  อาวาสา
อญฺญํปิ   อาวาสํ   คจฺฉติ   ฯ   ตตฺถปิ   ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข
อาวุโส   ภิกฺขุ   สงฺเฆน   ตชฺชนียกมฺมกโต   ธมฺเมน  วคฺเคหิ  หนฺทสฺส
มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส   ตชฺชนียกมฺมํ  กโรนฺติ
ธมฺมปฏิรูปเกน วคฺคา ฯ
     [๒๐๙]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ พาโล โหติ อพฺยตฺโต อาปตฺติพหุโล
อนปทาโน    คิหิสํสฏฺโฐ    วิหรติ    อนนุโลมิเกหิ    คิหิสํสคฺเคหิ   ฯ
ตตฺร  เจ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ พาโล อพฺยตฺโต
อาปตฺติพหุโล     อนปทาโน     คิหิสํสฏฺโฐ     วิหรติ    อนนุโลมิเกหิ
คิหิสํสคฺเคหิ   หนฺทสฺส   มยํ   นิยสฺสกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส
นิยสฺสกมฺมํ   กโรนฺติ   อธมฺเมน   วคฺคา   ฯ   โส   ตมฺหา  อาวาสา
อญฺญํปิ   อาวาสํ   คจฺฉติ   ฯ   ตตฺถปิ   ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข
อาวุโส   ภิกฺขุ   สงฺเฆน   นิยสฺสกมฺมกโต   อธมฺเมน  วคฺเคหิ  หนฺทสฺส
มยํ    นิยสฺสกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส   นิยสฺสกมฺมํ   กโรนฺติ
อธมฺเมน    สมคฺคา    ฯเปฯ   ธมฺเมน   วคฺคา   ฯ   ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคา   ฯ   ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคา   ฯ  ยถา  เหฏฺฐา  ตถา  จกฺกํ
กาตพฺพํ ฯ
     [๒๑๐]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  กุลทูสโก โหติ ปาปสมาจาโร ฯ
ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ   เอวํ   โหติ  อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ  กุลทูสโก
ปาปสมาจาโร    หนฺทสฺส   มยํ   ปพฺพาชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต
ตสฺส   ปพฺพาชนียกมฺมํ   กโรนฺติ   อธมฺเมน   วคฺคา   ฯ   โส  ตมฺหา
อาวาสา   อญฺญํปิ   อาวาสํ   คจฺฉติ   ฯ   ตตฺถปิ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ
อยํ    โข   อาวุโส   ภิกฺขุ   สงฺเฆน   ปพฺพาชนียกมฺมกโต   อธมฺเมน
วคฺเคหิ   หนฺทสฺส   มยํ   ปพฺพาชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส
ปพฺพาชนียกมฺมํ   กโรนฺติ  อธมฺเมน  สมคฺคา  ฯเปฯ  ธมฺเมน  วคฺคา  ฯ
ธมฺมปฏิรูปเกน    วคฺคา    ฯ    ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคา   ฯ   จกฺกํ
กาตพฺพํ ฯ
     [๒๑๑]   อิธ   ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  คิหี  อกฺโกสติ  ปริภาสติ  ฯ
ตตฺร  เจ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ  คิหี  อกฺโกสติ
ปริภาสติ   หนฺทสฺส   มยํ   ปฏิสารณียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต  ตสฺส
ปฏิสารณียกมฺมํ    กโรนฺติ    อธมฺเมน    วคฺคา    ฯเปฯ    อธมฺเมน
สมคฺคา    ฯ    ธมฺเมน    วคฺคา   ฯ   ธมฺมปฏิรูปเกน   วคฺคา   ฯ
ธมฺมปฏิรูปเกน สมคฺคา ฯ จกฺกํ กาตพฺพํ ฯ
     [๒๑๒]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  อาปตฺตึ  อาปชฺชิตฺวา  น อิจฺฉติ
อาปตฺตึ   ปสฺสิตุํ   ฯ   ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ   เอวํ   โหติ   อยํ  โข
อาวุโส   ภิกฺขุ   อาปตฺตึ   อาปชฺชิตฺวา   น   อิจฺฉติ   อาปตฺตึ  ปสฺสิตุํ
หนฺทสฺส   มยํ   อาปตฺติยา   อทสฺสเน   อุกฺเขปนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ
เต   ตสฺส   อาปตฺติยา   อทสฺสเน   อุกฺเขปนียกมฺมํ  กโรนฺติ  อธมฺเมน
วคฺคา  ฯเปฯ  อธมฺเมน  สมคฺคา  ฯ  ธมฺเมน  วคฺคา  ฯ ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคา   ฯ   ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคา  ฯ  จกฺกํ  กาตพฺพํ  ฯ  อิธ  ปน
ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   อาปตฺตึ  อาปชฺชิตฺวา  น  อิจฺฉติ  อาปตฺตึ  ปฏิกาตุํ  ฯ
ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ   เอวํ   โหติ   อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ  อาปตฺตึ
อาปชฺชิตฺวา   น   อิจฺฉติ   อาปตฺตึ   ปฏิกาตุํ  หนฺทสฺส  มยํ  อาปตฺติยา
อปฺปฏิกมฺเม   อุกฺเขปนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส   อาปตฺติยา
อปฺปฏิกมฺเม    อุกฺเขปนียกมฺมํ    กโรนฺติ    อธมฺเมน   วคฺคา   ฯเปฯ
อธมฺเมน    สมคฺคา    ฯ    ธมฺเมน    วคฺคา    ฯ   ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคา    ฯ    ธมฺมปฏิรูปเกน    สมคฺคา    ฯ   จกฺกํ   กาตพฺพํ   ฯ
อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   น  อิจฺฉติ  ปาปิกํ  ทิฏฺฐึ  ปฏินิสฺสชฺชิตุํ  ฯ
ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ   เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ  น  อิจฺฉติ
ปาปิกํ    ทิฏฺฐึ    ปฏินิสฺสชฺชิตุํ    หนฺทสฺส    มยํ   ปาปิกาย   ทิฏฺฐิยา
อปฺปฏินิสฺสคฺเค   อุกฺเขปนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส  ปาปิกาย
ทิฏฺฐิยา   อปฺปฏินิสฺสคฺเค   อุกฺเขปนียกมฺมํ   กโรนฺติ   อธมฺเมน   วคฺคา
ฯเปฯ   อธมฺเมน   สมคฺคา   ฯ   ธมฺเมน   วคฺคา  ฯ  ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคา ฯ ธมฺมปฏิรูปเกน สมคฺคา ฯ จกฺกํ กาตพฺพํ ฯ
     [๒๑๓]   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   สงฺเฆน  ตชฺชนียกมฺมกโต
สมฺมา    วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ   วตฺตติ   ตชฺชนียกมฺมสฺส
ปฏิปฺปสฺสทฺธึ ยาจติ ฯ
     {๒๑๓.๑}   ตตฺร  เจ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข อาวุโส ภิกฺขุ
สงฺเฆน   ตชฺชนียกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ  เนตฺถารํ
วตฺตติ     ตชฺชนียกมฺมสฺส     ปฏิปฺปสฺสทฺธึ    ยาจติ    หนฺทสฺส    มยํ
ตชฺชนียกมฺมํ     ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ    ฯ    เต    ตสฺส    ตชฺชนียกมฺมํ
ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ  อธมฺเมน  วคฺคา  ฯ  โส  ตมฺหา  อาวาสา  อญฺญํปิ ๑-
อาวาสํ  คจฺฉติ  ฯ  ตตฺถปิ  ภิกฺขูนํ  เอวํ โหติ อิมสฺส โข อาวุโส ภิกฺขุโน
สงฺเฆน   ตชฺชนียกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสทฺธํ   อธมฺเมน   วคฺเคหิ  หนฺทสฺส  มยํ
ตชฺชนียกมฺมํ  ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ  ฯ  เต  ตสฺส ตชฺชนียกมฺมํ ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ
อธมฺเมน    สมคฺคา    ฯเปฯ   ธมฺเมน   วคฺคา   ฯ   ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคา    ฯ    ธมฺมปฏิรูปเกน    สมคฺคา    ฯ   อิธ   ปน   ภิกฺขเว
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปิสทฺโท นตฺถิ ฯ
ภิกฺขุ    สงฺเฆน    ตชฺชนียกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ
เนตฺถารํ    วตฺตติ   ตชฺชนียกมฺมสฺส   ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   ฯ   ตตฺร
เจ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส ภิกฺขุ สงฺเฆน ตชฺชนียกมฺมกโต
สมฺมา    วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ   วตฺตติ   ตชฺชนียกมฺมสฺส
ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   หนฺทสฺส   มยํ  ตชฺชนียกมฺมํ  ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ  ฯ
เต    ตสฺส    ตชฺชนียกมฺมํ    ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ    อธมฺเมน    สมคฺคา
ฯเปฯ   ธมฺเมน   วคฺคา  ฯ  ธมฺมปฏิรูปเกน  วคฺคา  ฯ  ธมฺมปฏิรูปเกน
สมคฺคา ฯ อธมฺเมน วคฺคา ฯ
     {๒๑๓.๒}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  สงฺเฆน  ตชฺชนียกมฺมกโต
สมฺมา    วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ   วตฺตติ   ตชฺชนียกมฺมสฺส
ปฏิปฺปสฺสทฺธึ  ยาจติ  ฯ  ตตฺร  เจ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ โข อาวุโส
ภิกฺขุ    สงฺเฆน    ตชฺชนียกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ
เนตฺถารํ    วตฺตติ    ตชฺชนียกมฺมสฺส    ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   หนฺทสฺส
มยํ    ตชฺชนียกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ   ฯ   เต   ตสฺส   ตชฺชนียกมฺมํ
ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ   ธมฺเมน   วคฺคา   ฯเปฯ   ธมฺมปฏิรูปเกน  วคฺคา  ฯ
ธมฺมปฏิรูปเกน  สมคฺคา  ฯ  อธมฺเมน  วคฺคา  ฯ  อธมฺเมน  สมคฺคา  ฯ
อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  สงฺเฆน  ตชฺชนียกมฺมกโต  สมฺมา  วตฺตติ  โลมํ
ปาเตติ   เนตฺถารํ   วตฺตติ   ตชฺชนียกมฺมสฺส   ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ  ฯ
ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ   เอวํ   โหติ   อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ  สงฺเฆน
ตชฺชนียกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ   วตฺตติ
ตชฺชนียกมฺมํ    ปฏิปฺปสฺสทฺธึ    ยาจติ    หนฺทสฺส    มยํ    ตชฺชนียกมฺมํ
ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ    ฯ    เต    ตสฺส   ตชฺชนียกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ
ธมฺมปฏิรูปเกน   วคฺคา   ฯเปฯ   ธมฺมปฏิรูปเกน  สมคฺคา  ฯ  อธมฺเมน
วคฺคา ฯ อธมฺเมน สมคฺคา ฯ ธมฺเมน วคฺคา ฯ
     {๒๑๓.๓}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  สงฺเฆน  ตชฺชนียกมฺมกโต
สมฺมา    วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ   วตฺตติ   ตชฺชนียกมฺมสฺส
ปฏิปฺปสฺสทฺธึ  ยาจติ  ฯ  ตตฺร  เจ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ โข อาวุโส
ภิกฺขุ    สงฺเฆน    ตชฺชนียกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ
เนตฺถารํ    วตฺตติ    ตชฺชนียกมฺมสฺส    ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   หนฺทสฺส
มยํ    ตชฺชนียกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ   ฯ   เต   ตสฺส   ตชฺชนียกมฺมํ
ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ   ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคา  ฯเปฯ  อธมฺเมน  วคฺคา  ฯ
อธมฺเมน สมคฺคา ฯ ธมฺเมน วคฺคา ฯ ธมฺมปฏิรูปเกน วคฺคา ฯ
     [๒๑๔]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  สงฺเฆน  นิยสฺสกมฺมกโต  สมฺมา
วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ   วตฺตติ  นิยสฺสกมฺมสฺส  ปฏิปฺปสฺสทฺธึ
ยาจติ   ฯ   ตตฺร   เจ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ
สงฺเฆน   นิยสฺสกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ
วตฺตติ   นิยสฺสกมฺมสฺส   ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   หนฺทสฺส  มยํ  นิยสฺสกมฺมํ
ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ    ฯ    เต    ตสฺส    นิยสฺสกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ
อธมฺเมน   วคฺคา   ฯเปฯ   อธมฺเมน  สมคฺคา  ฯ  ธมฺเมน  วคฺคา  ฯ
ธมฺมปฏิรูปเกน วคฺคา ฯ ธมฺมปฏิรูปเกน สมคฺคา ฯ จกฺกํ กาตพฺพํ ฯ
     [๒๑๕]   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  สงฺเฆน  ปพฺพาชนียกมฺมกโต
สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ   วตฺตติ  ปพฺพาชนียกมฺมสฺส
ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   ฯ   ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข
อาวุโส   ภิกฺขุ   สงฺเฆน   ปพฺพาชนียกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ
ปาเตติ    เนตฺถารํ   วตฺตติ   ปพฺพาชนียกมฺมสฺส   ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ
หนฺทสฺส    มยํ    ปพฺพาชนียกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ   ฯ   เต   ตสฺส
ปพฺพาชนียกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ   อธมฺเมน   วคฺคา   ฯเปฯ  อธมฺเมน
สมคฺคา  ฯ  ธมฺเมน  วคฺคา  ฯ  ธมฺมปฏิรูปเกน  วคฺคา ฯ ธมฺมปฏิรูปเกน
สมคฺคา ฯ จกฺกํ กาตพฺพํ ฯ
     [๒๑๖]   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  สงฺเฆน  ปฏิสารณียกมฺมกโต
สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ   วตฺตติ  ปฏิสารณียกมฺมสฺส
ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   ฯ   ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข
อาวุโส   ภิกฺขุ   สงฺเฆน   ปฏิสารณียกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ
ปาเตติ    เนตฺถารํ   วตฺตติ   ปฏิสารณียกมฺมสฺส   ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ
หนฺทสฺส    มยํ    ปฏิสารณียกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ   ฯ   เต   ตสฺส
ปฏิสารณียกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ   อธมฺเมน   วคฺคา   ฯเปฯ  อธมฺเมน
สมคฺคา  ฯ  ธมฺเมน  วคฺคา  ฯ  ธมฺมปฏิรูปเกน  วคฺคา ฯ ธมฺมปฏิรูปเกน
สมคฺคา ฯ จกฺกํ กาตพฺพํ ฯ
     [๒๑๗]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  สงฺเฆน  อาปตฺติยา  อทสฺสเน
อุกฺเขปนียกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ  เนตฺถารํ  วตฺตติ
อาปตฺติยา    อทสฺสเน    อุกฺเขปนียกมฺมสฺส   ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   ฯ
ตตฺร  เจ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข อาวุโส ภิกฺขุ สงฺเฆน อาปตฺติยา
อทสฺสเน   อุกฺเขปนียกมฺมกโต   สมฺมา  วตฺตติ  โลมํ  ปาเตติ  เนตฺถารํ
วตฺตติ     อาปตฺติยา     อุกฺเขปนียกมฺมสฺส     ปฏิปฺปสฺสทฺธึ     ยาจติ
หนฺทสฺส  มยํ  อาปตฺติยา  อทสฺสเน  อุกฺเขปนียกมฺมํ  ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ  ฯ
เต    ตสฺส   อาปตฺติยา   อทสฺสเน   อุกฺเขปนียกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ
ธมฺเมน  ๑-  วคฺคา  ฯเปฯ  อธมฺเมน  สมคฺคา  ฯ  ธมฺเมน  วคฺคา  ฯ
ธมฺมปฏิรูปเกน วคฺคา ฯ ธมฺมปฏิรูปเกน สมคฺคา ฯ จกฺกํ กาตพฺพํ ฯ
     {๒๑๗.๑}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ สงฺเฆน อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม
อุกฺเขปนียกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ  เนตฺถารํ  วตฺตติ
อาปตฺติยา   อปฺปฏิกมฺเม   อุกฺเขปนียกมฺมสฺส   ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   ฯ
ตตฺร  เจ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข อาวุโส ภิกฺขุ สงฺเฆน อาปตฺติยา
อปฺปฏิกมฺเม    อุกฺเขปนียกมฺมกโต    สมฺมา    วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ
เนตฺถารํ     วตฺตติ     อาปตฺติยา    อปฺปฏิกมฺเม    อุกฺเขปนียกมฺมสฺส
ปฏิปฺปสฺสทฺธึ     ยาจติ    หนฺทสฺส    มยํ    อาปตฺติยา    อปฺปฏิกมฺเม
อุกฺเขปนียกมฺมํ    ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ    ฯ    เต    ตสฺส    อาปตฺติยา
อปฺปฏิกมฺเม       อุกฺเขปนียกมฺมํ       ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ      อธมฺเมน
วคฺคา    ฯเปฯ    อธมฺเมน    สมคฺคา    ฯ   ธมฺเมน   วคฺคา   ฯ
ธมฺมปฏิรูปเกน    วคฺคา    ฯ    ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคา   ฯ   จกฺกํ
กาตพฺพํ   ฯ   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ  สงฺเฆน  ปาปิกาย  ทิฏฺฐิยา
@เชิงอรรถ:  โป. ม. อธมฺเมน ฯ
อปฺปฏินิสฺสคฺเค    อุกฺเขปนียกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ
เนตฺถารํ   วตฺตติ   ปาปิกาย  ทิฏฺฐิยา  อปฺปฏินิสฺสคฺเค  อุกฺเขปนียกมฺมสฺส
ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   ฯ   ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข
อาวุโส     ภิกฺขุ    สงฺเฆน    ปาปิกาย    ทิฏฺฐิยา    อปฺปฏินิสฺสคฺเค
อุกฺเขปนียกมฺมกโต    สมฺมา    วตฺตติ    โลมํ    ปาเตติ    เนตฺถารํ
วตฺตติ     ปาปิกาย     ทิฏฺฐิยา    อปฺปฏินิสฺสคฺเค    อุกฺเขปนียกมฺมสฺส
ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   หนฺทสฺส   มยํ  ปาปิกาย  ทิฏฺฐิยา  อปฺปฏินิสฺสคฺเค
อุกฺเขปนียกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ   ฯ   เต   ตสฺส  ปาปิกาย  ทิฏฺฐิยา
อปฺปฏินิสฺสคฺเค    อุกฺเขปนียกมฺมํ    ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ   อธมฺเมน   วคฺคา
ฯเปฯ  อธมฺเมน  สมคฺคา  ฯ  ธมฺเมน  วคฺคา ฯ ธมฺมปฏิรูปเกน วคฺคา ฯ
ธมฺมปฏิรูปเกน สมคฺคา ฯ จกฺกํ กาตพฺพํ ฯ
     [๒๑๘]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภณฺฑนการโก  โหติ กลหการโก
วิวาทการโก   ภสฺสการโก   สงฺเฆ   อธิกรณการโก   ฯ   ตตฺร   เจ
ภิกฺขูนํ    เอวํ    โหติ    อยํ   โข   อาวุโส   ภิกฺขุ   ภณฺฑนการโก
กลหการโก    วิวาทการโก    ภสฺสการโก    สงฺเฆ    อธิกรณการโก
หนฺทสฺส   มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส  ตชฺชนียกมฺมํ
กโรนฺติ   อธมฺเมน   วคฺคา   ฯ   ตตฺรฏฺโฐ   สงฺโฆ  วิวทติ  อธมฺเมน
วคฺคกมฺมํ    อธมฺเมน   สมคฺคกมฺมํ   [๑]-   ธมฺมปฏิรูปเกน   วคฺคกมฺมํ
ธมฺมปฏิรูปเกน    สมคฺคกมฺมํ    อกตํ    กมฺมํ    ทุกฺกฏํ    กมฺมํ   ปุน
กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว   เย   เต  ภิกฺขู  เอวมาหํสุ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ยุ. ธมฺเมน วคฺคกมฺมํ ฯ
อธมฺเมน    วคฺคกมฺมนฺติ    เย   จ   เต   ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   อกตํ
กมฺมํ    ทุกฺกฏํ    กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   อิเม   ตตฺถ
ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน ฯ
     [๒๑๙]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภณฺฑนการโก  โหติ กลหการโก
วิวาทการโก   ภสฺสการโก   สงฺเฆ   อธิกรณการโก   ฯ   ตตฺร   เจ
ภิกฺขูนํ    เอวํ    โหติ    อยํ   โข   อาวุโส   ภิกฺขุ   ภณฺฑนการโก
กลหการโก    วิวาทการโก    ภสฺสการโก    สงฺเฆ    อธิกรณการโก
หนฺทสฺส   มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส  ตชฺชนียกมฺมํ
กโรนฺติ   อธมฺเมน   สมคฺคา   ฯ   ตตฺรฏฺโฐ  สงฺโฆ  วิวทติ  อธมฺเมน
วคฺคกมฺมํ   อธมฺเมน   สมคฺคกมฺมํ   ธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ   ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน     สมคฺคกมฺมํ    อกตํ    กมฺมํ    ทุกฺกฏํ
กมฺมํ  ปุน  กาตพฺพํ  กมฺมนฺติ  ฯ  ตตฺร  ภิกฺขเว  เย เต ภิกฺขู เอวมาหํสุ
อธมฺเมน   สมคฺคกมฺมนฺติ   เย   จ  เต  ภิกฺขู  เอวมาหํสุ  อกตํ  กมฺมํ
ทุกฺกฏํ กมฺมํ ปุน กาตพฺพํ กมฺมนฺติ ฯ อิเม ตตฺถ ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน ฯ
     [๒๒๐]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภณฺฑนการโก  โหติ กลหการโก
วิวาทการโก   ภสฺสการโก   สงฺเฆ   อธิกรณการโก   ฯ   ตตฺร   เจ
ภิกฺขูนํ    เอวํ    โหติ    อยํ   โข   อาวุโส   ภิกฺขุ   ภณฺฑนการโก
กลหการโก    วิวาทการโก    ภสฺสการโก    สงฺเฆ    อธิกรณการโก
หนฺทสฺส   มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส  ตชฺชนียกมฺมํ
กโรนฺติ   ธมฺเมน   วคฺคา   ฯ   ตตฺรฏฺโฐ   สงฺโฆ   วิวทติ  อธมฺเมน
วคฺคกมฺมํ    ธมฺเมน   สมคฺคกมฺมํ   ธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ   ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน     สมคฺคกมฺมํ    อกตํ    กมฺมํ    ทุกฺกฏํ
กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว  เย  เต  ภิกฺขู
เอวมาหํสุ   ธมฺเมน   วคฺคกมฺมนฺติ   เย   จ   เต   ภิกฺขู  เอวมาหํสุ
อกตํ   กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ  กมฺมนฺติ  ฯ  อิเม  ตตฺถ
ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน ฯ
     [๒๒๑]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภณฺฑนการโก  โหติ กลหการโก
วิวาทการโก   ภสฺสการโก   สงฺเฆ   อธิกรณการโก   ฯ   ตตฺร   เจ
ภิกฺขูนํ    เอวํ    โหติ    อยํ   โข   อาวุโส   ภิกฺขุ   ภณฺฑนการโก
กลหการโก    วิวาทการโก    ภสฺสการโก    สงฺเฆ    อธิกรณการโก
หนฺทสฺส   มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส  ตชฺชนียกมฺมํ
กโรนฺติ   ธมฺมปฏิรูปเกน  วคฺคา  ฯ  ตตฺรฏฺโฐ  สงฺโฆ  วิวทติ  อธมฺเมน
วคฺคกมฺมํ   อธมฺเมน   สมคฺคกมฺมํ   ธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ   ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน     สมคฺคกมฺมํ    อกตํ    กมฺมํ    ทุกฺกฏํ
กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว  เย  เต  ภิกฺขู
เอวมาหํสุ    ธมฺมปฏิรูปเกน    วคฺคกมฺมนฺติ    เย    จ   เต   ภิกฺขู
เอวมาหํสุ   อกตํ   กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ  กมฺมนฺติ  ฯ
อิเม ตตฺถ ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน ฯ
     [๒๒๒]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  ภณฺฑนการโก  โหติ กลหการโก
วิวาทการโก   ภสฺสการโก   สงฺเฆ   อธิกรณการโก   ฯ   ตตฺร   เจ
ภิกฺขูนํ   เอวํ   โหติ   อยํ   โข  อาวุโส  ภิกฺขุ  ภณฺฑนการโก  [๑]-
กลหการโก    วิวาทการโก    ภสฺสการโก    สงฺเฆ    อธิกรณการโก
หนฺทสฺส   มยํ   ตชฺชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส  ตชฺชนียกมฺมํ
กโรนฺติ    ธมฺมปฏิรูปเกน    สมคฺคา   ฯ   ตตฺรฏฺโฐ   สงฺโฆ   วิวทติ
อธมฺเมน    วคฺคกมฺมํ    อธมฺเมน    สมคฺคกมฺมํ    ธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ
ธมฺมปฏิรูปเกน     วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน     สมคฺคกมฺมํ    อกตํ
กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว
เย    เต    ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคกมฺมนฺติ   เย
จ    เต    ภิกฺขู    เอวมาหํสุ   อกตํ   กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน
กาตพฺพํ กมฺมนฺติ ฯ อิเม ตตฺถ ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน ฯ
     [๒๒๓]   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   พาโล   โหติ  อพฺยตฺโต
อาปตฺติพหุโล     อนปทาโน     คิหิสํสฏฺโฐ     วิหรติ    อนนุโลมิเกหิ
คิหิสํสคฺเคหิ  ฯ  ตตฺร  เจ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส ภิกฺขุ
พาโล    อพฺยตฺโต    อาปตฺติพหุโล    อนปทาโน   คิหิสํสฏฺโฐ   วิหรติ
อนนุโลมิเกหิ   คิหิสํสคฺเคหิ   หนฺทสฺส   มยํ   นิยสฺสกมฺมํ   กโรมาติ  ฯ
เต   ตสฺส   นิยสฺสกมฺมํ   กโรนฺติ   อธมฺเมน  วคฺคา  ฯเปฯ  อธมฺเมน
สมคฺคา  ฯ  ธมฺเมน  วคฺคา  ฯ  ธมฺมปฏิรูปเกน  วคฺคา ฯ ธมฺมปฏิรูปเกน
สมคฺคา    ฯ    ตตฺรฏฺโฐ    สงฺโฆ    วิวทติ    อธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ
อธมฺเมน      สมคฺคกมฺมํ     ธมฺเมน     วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน
@เชิงอรรถ:  ม. โหติ ฯ
วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน     สมคฺคกมฺมํ    อกตํ    กมฺมํ    ทุกฺกฏํ
กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว  เย  เต  ภิกฺขู
เอวมาหํสุ    ธมฺมปฏิรูปเกน    สมคฺคกมฺมนฺติ    เย   จ   เต   ภิกฺขู
เอวมาหํสุ   อกตํ   กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ  กมฺมนฺติ  ฯ
อิเม ตตฺถ ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน ฯ อิเม ปญฺจ วารา สงฺขิตฺตา ฯ
     [๒๒๔]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  กุลทูสโก โหติ ปาปสมาจาโร ฯ
ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ   เอวํ   โหติ  อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ  กุลทูสโก
ปาปสมาจาโร    หนฺทสฺส   มยํ   ปพฺพาชนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต
ตสฺส   ปพฺพาชนียกมฺมํ   กโรนฺติ   อธมฺเมน   วคฺคา   ฯเปฯ  อธมฺเมน
สมคฺคา  ฯ  ธมฺเมน  วคฺคา  ฯ  ธมฺมปฏิรูปเกน  วคฺคา ฯ ธมฺมปฏิรูปเกน
สมคฺคา    ฯ    ตตฺรฏฺโฐ    สงฺโฆ    วิวทติ    อธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ
อธมฺเมน      สมคฺคกมฺมํ     ธมฺเมน     วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน     สมคฺคกมฺมํ    อกตํ    กมฺมํ    ทุกฺกฏํ
กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว  เย  เต  ภิกฺขู
เอวมาหํสุ    ธมฺมปฏิรูปเกน    สมคฺคกมฺมนฺติ    เย   จ   เต   ภิกฺขู
เอวมาหํสุ   อกตํ   กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ  กมฺมนฺติ  ฯ
อิเม ตตฺถ ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน ฯ อิเม ปญฺจ วารา สงฺขิตฺตา ฯ
     [๒๒๕]   อิธ   ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  คิหี  อกฺโกสติ  ปริภาสติ  ฯ
ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ   เอวํ   โหติ   อยํ   โข   อาวุโส   ภิกฺขุ  คิหี
อกฺโกสติ    ปริภาสติ   หนฺทสฺส   มยํ   ปฏิสารณียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ
เต    ตสฺส    ปฏิสารณียกมฺมํ    กโรนฺติ   อธมฺเมน   วคฺคา   ฯเปฯ
อธมฺเมน   สมคฺคา   ฯ  ธมฺเมน  วคฺคา  ฯ  ธมฺมปฏิรูปเกน  วคฺคา  ฯ
ธมฺมปฏิรูปเกน    สมคฺคา   ฯ   ตตฺรฏฺโฐ   สงฺโฆ   วิวทติ   อธมฺเมน
วคฺคกมฺมํ   อธมฺเมน   สมคฺคกมฺมํ   ธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ   ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน     สมคฺคกมฺมํ    อกตํ    กมฺมํ    ทุกฺกฏํ
กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว  เย  เต  ภิกฺขู
เอวมาหํสุ    ธมฺมปฏิรูปเกน    สมคฺคกมฺมนฺติ    เย   จ   เต   ภิกฺขู
เอวมาหํสุ   อกตํ   กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ  กมฺมนฺติ  ฯ
อิเม ตตฺถ ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน ฯ อิเม ปญฺจ วารา สงฺขิตฺตา ฯ
     [๒๒๖]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  อาปตฺตึ  อาปชฺชิตฺวา  น อิจฺฉติ
อาปตฺตึ   ปสฺสิตุํ   ฯ   ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ   เอวํ   โหติ   อยํ  โข
อาวุโส   ภิกฺขุ   อาปตฺตึ   อาปชฺชิตฺวา   น   อิจฺฉติ   อาปตฺตึ  ปสฺสิตุํ
หนฺทสฺส   มยํ   อาปตฺติยา   อทสฺสเน   อุกฺเขปนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ
เต   ตสฺส   อาปตฺติยา   อทสฺสเน   อุกฺเขปนียกมฺมํ  กโรนฺติ  อธมฺเมน
วคฺคา  ฯเปฯ  ธมฺเมน  ๑-  สมคฺคา  ฯ ธมฺเมน วคฺคา ฯ ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคา   ฯ   ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคา   ฯ   ตตฺรฏฺโฐ   สงฺโฆ  วิวทติ
อธมฺเมน    วคฺคกมฺมํ    อธมฺเมน    สมคฺคกมฺมํ    ธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ
ธมฺมปฏิรูปเกน     วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน     สมคฺคกมฺมํ    อกตํ
กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว
@เชิงอรรถ:  โป. ม. อธมฺเมน ฯ
เย    เต    ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคกมฺมนฺติ   เย
จ    เต    ภิกฺขู    เอวมาหํสุ   อกตํ   กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน
กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   อิเม   ตตฺถ   ภิกฺขู   ธมฺมวาทิโน   ฯ  อิเม
ปญฺจ วารา สงฺขิตฺตา ฯ
     {๒๒๖.๑}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  อาปตฺตึ  อาปชฺชิตฺวา  น
อิจฺฉติ   อาปตฺตึ  ปฏิกาตุํ  ฯ  ตตฺร  เจ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข
อาวุโส   ภิกฺขุ   อาปตฺตึ   อาปชฺชิตฺวา   น   อิจฺฉติ  อาปตฺตึ  ปฏิกาตุํ
หนฺทสฺส   มยํ   อาปตฺติยา   อปฺปฏิกมฺเม   อุกฺเขปนียกมฺมํ  กโรมาติ  ฯ
เต    ตสฺส    อาปตฺติยา    อปฺปฏิกมฺเม    อุกฺเขปนียกมฺมํ    กโรนฺติ
อธมฺเมน   วคฺคา   ฯเปฯ   อธมฺเมน  สมคฺคา  ฯ  ธมฺเมน  วคฺคา  ฯ
ธมฺมปฏิรูปเกน   วคฺคา   ฯ   ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคา   ฯ   ตตฺรฏฺโฐ
สงฺโฆ     วิวทติ     อธมฺเมน    วคฺคกมฺมํ    อธมฺเมน    สมคฺคกมฺมํ
ธมฺเมน     วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน    วคฺคกมฺมํ    ธมฺมปฏิรูปเกน
สมคฺคกมฺมํ   อกตํ   กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ  กมฺมนฺติ  ฯ
ตตฺร  ภิกฺขเว  เย  เต  ภิกฺขู  เอวมาหํสุ  ธมฺมปฏิรูปเกน  สมคฺคกมฺมนฺติ
เย  จ  เต  ภิกฺขู  เอวมาหํสุ  อกตํ  กมฺมํ  ทุกฺกฏํ  กมฺมํ  ปุน  กาตพฺพํ
กมฺมนฺติ ฯ อิเม ตตฺถ ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน ฯ อิเม ปญฺจ วารา สงฺขิตฺตา ฯ
     {๒๒๖.๒}   อิธ ปน ภิกฺขเว ภิกฺขุ น อิจฺฉติ ปาปิกํ ทิฏฺฐึ ปฏินิสฺสชฺชิตุํ ฯ
ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ   เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ  น  อิจฺฉติ
ปาปิกํ    ทิฏฺฐึ    ปฏินิสฺสชฺชิตุํ    หนฺทสฺส    มยํ   ปาปิกาย   ทิฏฺฐิยา
อปฺปฏินิสฺสคฺเค   อุกฺเขปนียกมฺมํ   กโรมาติ   ฯ   เต   ตสฺส  ปาปิกาย
ทิฏฺฐิยา   อปฺปฏินิสฺสคฺเค   อุกฺเขปนียกมฺมํ   กโรนฺติ   อธมฺเมน   วคฺคา
ฯเปฯ   อธมฺเมน   สมคฺคา   ฯ   ธมฺเมน   วคฺคา  ฯ  ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคา   ฯ   ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคา   ฯ   ตตฺรฏฺโฐ   สงฺโฆ  วิวทติ
อธมฺเมน    วคฺคกมฺมํ    อธมฺเมน    สมคฺคกมฺมํ    ธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ
ธมฺมปฏิรูปเกน     วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน     สมคฺคกมฺมํ    อกตํ
กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว
เย    เต    ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคกมฺมนฺติ   เย
จ    เต    ภิกฺขู    เอวมาหํสุ   อกตํ   กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน
กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   อิเม   ตตฺถ   ภิกฺขู   ธมฺมวาทิโน   ฯ  อิเม
ปญฺจ วารา สงฺขิตฺตา ฯ
     [๒๒๗]   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   สงฺเฆน  ตชฺชนียกมฺมกโต
สมฺมา    วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ   วตฺตติ   ตชฺชนียกมฺมสฺส
ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   ฯ   ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข
อาวุโส    ภิกฺขุ    สงฺเฆน   ตชฺชนียกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ
ปาเตติ    เนตฺถารํ    วตฺตติ    ตชฺชนียกมฺมสฺส   ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ
หนฺทสฺส    มยํ    ตชฺชนียกมฺมํ    ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ    ฯ   เต   ตสฺส
ตชฺชนียกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ   อธมฺเมน   วคฺคา  ฯ  ตตฺรฏฺโฐ  สงฺโฆ
วิวทติ     อธมฺเมน    วคฺคกมฺมํ    อธมฺเมน    สมคฺคกมฺมํ    ธมฺเมน
วคฺคกมฺมํ    ธมฺมปฏิรูปเกน    วคฺคกมฺมํ    ธมฺมปฏิรูปเกน    สมคฺคกมฺมํ
อกตํ    กมฺมํ    ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   ตตฺร
ภิกฺขเว   เย   เต   ภิกฺขู  เอวมาหํสุ  อธมฺเมน  วคฺคกมฺมนฺติ  เย  จ
เต   ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   อกตํ   กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน  กาตพฺพํ
กมฺมนฺติ ฯ อิเม ตตฺถ ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน ฯ
     [๒๒๘]   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   สงฺเฆน  ตชฺชนียกมฺมกโต
สมฺมา    วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ   วตฺตติ   ตชฺชนียกมฺมสฺส
ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   ฯ   ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข
อาวุโส   ภิกฺขุ  สงฺเฆน  ตชฺชนียกมฺมกโต  สมฺมา  วตฺตติ  โลมํ  ปาเตติ
เนตฺถารํ    วตฺตติ    ตชฺชนียกมฺมสฺส    ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   หนฺทสฺส
มยํ    ตชฺชนียกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ   ฯ   เต   ตสฺส   ตชฺชนียกมฺมํ
ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ   อธมฺเมน   สมคฺคา   ฯ   ตตฺรฏฺโฐ   สงฺโฆ   วิวทติ
อธมฺเมน    วคฺคกมฺมํ    อธมฺเมน    สมคฺคกมฺมํ    ธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ
ธมฺมปฏิรูปเกน     วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน     สมคฺคกมฺมํ    อกตํ
กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว
เย   เต   ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   อธมฺเมน   สมคฺคกมฺมนฺติ  เย  จ  เต
ภิกฺขู    เอวมาหํสุ    อกตํ    กมฺมํ    ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ
กมฺมนฺติ ฯ อิเม ตตฺถ ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน ฯ
     [๒๒๙]   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   สงฺเฆน  ตชฺชนียกมฺมกโต
สมฺมา    วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ   วตฺตติ   ตชฺชนียกมฺมสฺส
ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   ฯ   ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข
อาวุโส    ภิกฺขุ    สงฺเฆน   ตชฺชนียกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ
ปาเตติ    เนตฺถารํ    วตฺตติ    ตชฺชนียกมฺมสฺส   ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ
หนฺทสฺส    มยํ    ตชฺชนียกมฺมํ    ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ    ฯ   เต   ตสฺส
ตชฺชนียกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ   ธมฺเมน   วคฺคา   ฯ  ตตฺรฏฺโฐ  สงฺโฆ
วิวทติ     อธมฺเมน    วคฺคกมฺมํ    อธมฺเมน    สมคฺคกมฺมํ    ธมฺเมน
วคฺคกมฺมํ   ธมฺมปฏิรูปเกน   วคฺคกมฺมํ   ธมฺมปฏิรูปเกน   ๑-  สมคฺคกมฺมํ
อกตํ    กมฺมํ    ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   ตตฺร
ภิกฺขเว   เย   เต   ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   อธมฺเมน   ๑-  วคฺคกมฺมนฺติ
เย    จ    เต    ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   อกตํ   กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ
ปุน กาตพฺพํ กมฺมนฺติ ฯ อิเม ตตฺถ ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน ฯ
     [๒๓๐]   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   สงฺเฆน  ตชฺชนียกมฺมกโต
สมฺมา    วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ   วตฺตติ   ตชฺชนียกมฺมสฺส
ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   ฯ   ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข
อาวุโส    ภิกฺขุ    สงฺเฆน   ตชฺชนียกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ
ปาเตติ    เนตฺถารํ    วตฺตติ    ตชฺชนียกมฺมสฺส   ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ
หนฺทสฺส  มยํ  ตชฺชนียกมฺมํ  ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ  ฯ  เต  ตสฺส  ตชฺชนียกมฺมํ
ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ    ธมฺมปฏิรูปเกน    วคฺคา    ฯ    ตตฺรฏฺโฐ   สงฺโฆ
วิวทติ     อธมฺเมน    วคฺคกมฺมํ    อธมฺเมน    สมคฺคกมฺมํ    ธมฺเมน
วคฺคกมฺมํ    ธมฺมปฏิรูปเกน    วคฺคกมฺมํ    ธมฺมปฏิรูปเกน    สมคฺคกมฺมํ
อกตํ     กมฺมํ    ทุกฺกฏํ    กมฺมํ    ปุน    กาตพฺพํ    กมฺมนฺติ    ฯ
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ธมฺเมน ฯ
ตตฺร    ภิกฺขเว    เย    เต    ภิกฺขู    เอวมาหํสุ   ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคกมฺมนฺติ   เย   จ   เต   ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   อกตํ  กมฺมํ  ทุกฺกฏํ
กมฺมํ ปุน กาตพฺพํ กมฺมนฺติ ฯ อิเม ตตฺถ ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน ฯ
     [๒๓๑]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  สงฺเฆน  ตชฺชนียกมฺมกโต สมฺมา
วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ  วตฺตติ  ตชฺชนียกมฺมสฺส  ปฏิปฺปสฺสทฺธึ
ยาจติ   ฯ   ตตฺร   เจ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ
สงฺเฆน   ตชฺชนียกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ  เนตฺถารํ
วตฺตติ     ตชฺชนียกมฺมสฺส     ปฏิปฺปสฺสทฺธึ    ยาจติ    หนฺทสฺส    มยํ
ตชฺชนียกมฺมํ     ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ    ฯ    เต    ตสฺส    ตชฺชนียกมฺมํ
ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ   ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคา  ฯ  ตตฺรฏฺโฐ  สงฺโฆ  วิวทติ
อธมฺเมน    วคฺคกมฺมํ    อธมฺเมน    สมคฺคกมฺมํ    ธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ
ธมฺมปฏิรูปเกน     วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน     สมคฺคกมฺมํ    อกตํ
กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว
เย    เต    ภิกฺขู   เอวมาหํสุ   ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคกมฺมนฺติ   เย
จ    เต    ภิกฺขู    เอวมาหํสุ   อกตํ   กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน
กาตพฺพํ กมฺมนฺติ ฯ อิเม ตตฺถ ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน ฯ
     [๒๓๒]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  สงฺเฆน  นิยสฺสกมฺมกโต  สมฺมา
วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ   วตฺตติ  นิยสฺสกมฺมสฺส  ปฏิปฺปสฺสทฺธึ
ยาจติ   ฯ   ตตฺร   เจ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ
สงฺเฆน   นิยสฺสกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ
วตฺตติ   นิยสฺสกมฺมสฺส   ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   หนฺทสฺส  มยํ  นิยสฺสกมฺมํ
ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ    ฯ    เต    ตสฺส    นิยสฺสกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ
อธมฺเมน   วคฺคา   ฯเปฯ   อธมฺเมน   สมคฺคา   ฯ   ธมฺเมน  วคฺคา
ธมฺมปฏิรูปเกน   วคฺคา   ฯ   ธมฺมปฏิรูปเกน   สมคฺคา   ฯ   ตตฺรฏฺโฐ
สงฺโฆ     วิวทติ     อธมฺเมน    วคฺคกมฺมํ    อธมฺเมน    สมคฺคกมฺมํ
ธมฺเมน     วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน    วคฺคกมฺมํ    ธมฺมปฏิรูปเกน
สมคฺคกมฺมํ   อกตํ   กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ  กมฺมนฺติ  ฯ
ตตฺร    ภิกฺขเว    เย    เต    ภิกฺขู    เอวมาหํสุ   ธมฺมปฏิรูปเกน
สมคฺคกมฺมนฺติ   เย   จ   เต   ภิกฺขู   เอวมาหํสุ  อกตํ  กมฺมํ  ทุกฺกฏํ
กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ  ฯ  อิเม  ตตฺถ  ภิกฺขู  ธมฺมวาทิโน  ฯ
อิเม ๑- ปญฺจ วารา สงฺขิตฺตา ฯ
     [๒๓๓]   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  สงฺเฆน  ปพฺพาชนียกมฺมกโต
สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ   วตฺตติ  ปพฺพาชนียกมฺมสฺส
ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   ฯ   ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข
อาวุโส   ภิกฺขุ   สงฺเฆน   ปพฺพาชนียกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ
ปาเตติ    เนตฺถารํ   วตฺตติ   ปพฺพาชนียกมฺมสฺส   ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ
หนฺทสฺส    มยํ    ปพฺพาชนียกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ   ฯ   เต   ตสฺส
ปพฺพาชนียกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ   อธมฺเมน   วคฺคา   ฯเปฯ  อธมฺเมน
สมคฺคา  ฯ  ธมฺเมน  วคฺคา  ฯ  ธมฺมปฏิรูปเกน  วคฺคา ฯ ธมฺมปฏิรูปเกน
สมคฺคา    ฯ    ตตฺรฏฺโฐ    สงฺโฆ    วิวทติ    อธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ
@เชิงอรรถ:  ม. อิเมปิ ฯ
อธมฺเมน      สมคฺคกมฺมํ     ธมฺเมน     วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน     สมคฺคกมฺมํ    อกตํ    กมฺมํ    ทุกฺกฏํ
กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว  เย  เต  ภิกฺขู
เอวมาหํสุ    ธมฺมปฏิรูปเกน    สมคฺคกมฺมนฺติ    เย   จ   เต   ภิกฺขู
เอวมาหํสุ   อกตํ   กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ  กมฺมนฺติ  ฯ
อิเม ตตฺถ ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน ฯ อิเม ๑- ปญฺจ วารา สงฺขิตฺตา ฯ
     [๒๓๔]   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  สงฺเฆน  ปฏิสารณียกมฺมกโต
สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ   วตฺตติ  ปฏิสารณียกมฺมสฺส
ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   ฯ   ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข
อาวุโส   ภิกฺขุ   สงฺเฆน   ปฏิสารณียกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ
ปาเตติ    เนตฺถารํ   วตฺตติ   ปฏิสารณียกมฺมสฺส   ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ
หนฺทสฺส    มยํ    ปฏิสารณียกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ   ฯ   เต   ตสฺส
ปฏิสารณียกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ   อธมฺเมน   วคฺคา   ฯเปฯ  อธมฺเมน
สมคฺคา  ฯ  ธมฺเมน  วคฺคา  ฯ  ธมฺมปฏิรูปเกน  วคฺคา ฯ ธมฺมปฏิรูปเกน
สมคฺคา    ฯ    ตตฺรฏฺโฐ    สงฺโฆ    วิวทติ    อธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ
อธมฺเมน      สมคฺคกมฺมํ     ธมฺเมน     วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน     สมคฺคกมฺมํ    อกตํ    กมฺมํ    ทุกฺกฏํ
กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว  เย  เต  ภิกฺขู
เอวมาหํสุ    ธมฺมปฏิรูปเกน    สมคฺคกมฺมนฺติ    เย   จ   เต   ภิกฺขู
เอวมาหํสุ   อกตํ   กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ  กมฺมนฺติ  ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. อิเมปิ ฯ
อิเม ตตฺถ ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน ฯ อิเม ปญฺจ วารา สงฺขิตฺตา ฯ
     [๒๓๕]   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  สงฺเฆน  อาปตฺติยา  อทสฺสเน
อุกฺเขปนียกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ  เนตฺถารํ  วตฺตติ
อาปตฺติยา    อทสฺสเน    อุกฺเขปนียกมฺมสฺส   ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ   ฯ
ตตฺร   เจ   ภิกฺขูนํ   เอวํ   โหติ   อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ  สงฺเฆน
อาปตฺติยา    อทสฺสเน    อุกฺเขปนียกมฺมกโต    สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ
ปาเตติ   เนตฺถารํ   วตฺตติ   อาปตฺติยา   อทสฺสเน   อุกฺเขปนียกมฺมสฺส
ปฏิปฺปสฺสทฺธึ   ยาจติ  หนฺทสฺส  มยํ  อาปตฺติยา  อทสฺสเน  อุกฺเขปนียกมฺมํ
ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ ฯ
     {๒๓๕.๑}   เต   ตสฺส   อาปตฺติยา   อทสฺสเน   อุกฺเขปนียกมฺมํ
ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ   อธมฺเมน   วคฺคา   ฯเปฯ   อธมฺเมน   สมคฺคา   ฯ
ธมฺเมน    วคฺคา    ฯ   ธมฺมปฏิรูปเกน   วคฺคา   ฯ   ธมฺมปฏิรูปเกน
สมคฺคา    ฯ    ตตฺรฏฺโฐ    สงฺโฆ    วิวทติ    อธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ
อธมฺเมน      สมคฺคกมฺมํ     ธมฺเมน     วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน     สมคฺคกมฺมํ    อกตํ    กมฺมํ    ทุกฺกฏํ
กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว  เย  เต  ภิกฺขู
เอวมาหํสุ    ธมฺมปฏิรูปเกน    สมคฺคกมฺมนฺติ    เย   จ   เต   ภิกฺขู
เอวมาหํสุ   อกตํ   กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ  กมฺมนฺติ  ฯ
อิเม ตตฺถ ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน ฯ อิเม ปญฺจ วารา สงฺขิตฺตา ฯ
     {๒๓๕.๒}   อิธ   ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   สงฺเฆน   อาปตฺติยา
อปฺปฏิกมฺเม         อุกฺเขปนียกมฺมกโต         สมฺมา        วตฺตติ
โลมํ        ปาเตติ        เนตฺถารํ       วตฺตติ       อาปตฺติยา
อปฺปฏิกมฺเม อุกฺเขปนียกมฺมสฺส ปฏิปฺปสฺสทฺธึ
ยาจติ   ฯ   ตตฺร   เจ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ  โข  อาวุโส  ภิกฺขุ
สงฺเฆน     อาปตฺติยา     อปฺปฏิกมฺเม    อุกฺเขปนียกมฺมกโต    สมฺมา
วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ   เนตฺถารํ   วตฺตติ   อาปตฺติยา   อปฺปฏิกมฺเม
อุกฺเขปนียกมฺมสฺส      ปฏิปฺปสฺสทฺธึ      ยาจติ      หนฺทสฺส     มยํ
อาปตฺติยา อปฺปฏิกมฺเม อุกฺเขปนียกมฺมํ ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ ฯ
     {๒๓๕.๓}   เต   ตสฺส   อาปตฺติยา  อปฺปฏิกมฺเม  อุกฺเขปนียกมฺมํ
ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ   อธมฺเมน   วคฺคา   ฯเปฯ   อธมฺเมน   สมคฺคา   ฯ
ธมฺเมน    วคฺคา    ฯ   ธมฺมปฏิรูปเกน   วคฺคา   ฯ   ธมฺมปฏิรูปเกน
สมคฺคา    ฯ    ตตฺรฏฺโฐ    สงฺโฆ    วิวทติ    อธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ
อธมฺเมน      สมคฺคกมฺมํ     ธมฺเมน     วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน     สมคฺคกมฺมํ    อกตํ    กมฺมํ    ทุกฺกฏํ
กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว  เย  เต  ภิกฺขู
เอวมาหํสุ    ธมฺมปฏิรูปเกน    สมคฺคกมฺมนฺติ    เย   จ   เต   ภิกฺขู
เอวมาหํสุ   อกตํ   กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ  กมฺมนฺติ  ฯ
อิเม ตตฺถ ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน ฯ อิเม ปญฺจ วารา สงฺขิตฺตา ฯ
     [๒๓๖]   อิธ   ปน   ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  สงฺเฆน  ปาปิกาย  ทิฏฺฐิยา
อปฺปฏินิสฺสคฺเค    อุกฺเขปนียกมฺมกโต   สมฺมา   วตฺตติ   โลมํ   ปาเตติ
เนตฺถารํ   วตฺตติ   ปาปิกาย  ทิฏฺฐิยา  อปฺปฏินิสฺสคฺเค  อุกฺเขปนียกมฺมสฺส
ปฏิปฺปสฺสทฺธึ  ยาจติ  ฯ  ตตฺร  เจ  ภิกฺขูนํ  เอวํ  โหติ  อยํ โข อาวุโส
ภิกฺขุ   สงฺเฆน   ปาปิกาย   ทิฏฺฐิยา  อปฺปฏินิสฺสคฺเค  อุกฺเขปนียกมฺมกโต
สมฺมา    วตฺตติ    โลมํ    ปาเตติ    เนตฺถารํ    วตฺตติ   ปาปิกาย
ทิฏฺฐิยา    อปฺปฏินิสฺสคฺเค    อุกฺเขปนียกมฺมสฺส    ปฏิปฺปสฺสทฺธึ    ยาจติ
หนฺทสฺส    มยํ    ปาปิกาย   ทิฏฺฐิยา   อปฺปฏินิสฺสคฺเค   อุกฺเขปนียกมฺมํ
ปฏิปฺปสฺสมฺเภมาติ   ฯ   เต   ตสฺส   ปาปิกาย  ทิฏฺฐิยา  อปฺปฏินิสฺสคฺเค
อุกฺเขปนียกมฺมํ   ปฏิปฺปสฺสมฺเภนฺติ   อธมฺเมน   วคฺคา   ฯเปฯ  อธมฺเมน
สมคฺคา  ฯ  ธมฺเมน  วคฺคา  ฯ  ธมฺมปฏิรูปเกน  วคฺคา ฯ ธมฺมปฏิรูปเกน
สมคฺคา    ฯ    ตตฺรฏฺโฐ    สงฺโฆ    วิวทติ    อธมฺเมน   วคฺคกมฺมํ
อธมฺเมน      สมคฺคกมฺมํ     ธมฺเมน     วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน
วคฺคกมฺมํ     ธมฺมปฏิรูปเกน     สมคฺคกมฺมํ    อกตํ    กมฺมํ    ทุกฺกฏํ
กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ   กมฺมนฺติ   ฯ   ตตฺร   ภิกฺขเว  เย  เต  ภิกฺขู
เอวมาหํสุ    ธมฺมปฏิรูปเกน    สมคฺคกมฺมนฺติ    เย   จ   เต   ภิกฺขู
เอวมาหํสุ   อกตํ   กมฺมํ   ทุกฺกฏํ   กมฺมํ   ปุน   กาตพฺพํ  กมฺมนฺติ  ฯ
อิเม ตตฺถ ภิกฺขู ธมฺมวาทิโนติ ๑- อิเมปิ ปญฺจ วารา สงฺขิตฺตา ฯ
                        จมฺเปยฺยกฺขนฺธกํ นวมํ ๒- ฯ
                    อิมมฺหิ ขนฺธเก วตฺถูนิ ฉตฺตึส ฯ
                            ------------------
                                ตสฺสุทฺทานํ ฯ
     [๒๓๗]   จมฺปายํ ภควา อาสิ           วตฺถุ วาสภคามเก
        อาคนฺตุกานํ อุสฺสุกฺกํ               อกาสิ อิจฺฉิตพฺพเก ๓-
        ปกตญฺญุโนติ ญตฺวา               อุสฺสุกฺกํ น กรี ตทา
@เชิงอรรถ:  ม. อิติสทฺโท น ทิสฺสติ ฯ  ม. จมฺเปยฺยกฺขนฺธโก นวโม ฯ  โป. อิจฺฉิตพฺพโก ฯ
        อุกฺขิตฺโต น กโรตีติ                  อคมา ๑- ชินสนฺติเก ฯ
        อธมฺเมน วคฺคกมฺมํ                  สมคฺคํ อธมฺเมน จ
        ธมฺเมน วคฺคกมฺมํ จ                 ปฏิรูปเกน วคฺคิกํ
        ปฏิรูปเกน สมคฺคํ                    เอโก อุกฺขิปเตกกํ
        เอโก จ เทฺว สมฺพหุเล               สงฺฆํ อุกฺขิปเตกโต ๒-
        ทุเวปิ สมฺพหุลาปิ                    สงฺโฆ สงฺฆํ จ อุกฺขิปิ
        สพฺพญฺญู ปวโร สุตฺวา              อธมฺมนฺติ ปฏิกฺขิปิ ฯ
        ญตฺติวิปนฺนํ ยํ กมฺมํ                 สมฺปนฺนํ อนุสาวนํ
        อนุสฺสาวนวิปนฺนํ                     สมฺปนฺนํ ญตฺติยา จ ยํ
        อุภเยน วิปนฺนญฺจ                   อญฺญตฺร ธมฺมเมว จ
        วินยํ ๓- สตฺถุ ปฏิกุฏฺฐํ             กุปฺปํ อฏฺฐานรูปกํ ๔-
        อธมฺมวคฺคสมคฺคํ                    ปฏิรูเปน เย ทุเว ๕-
        ธมฺเมเนว จ สามคฺคึ                อนุญฺญาสิ ตถาคโต ฯ
        จตุวคฺโค ปญฺจวคฺโค                ทสวคฺโค จ วีสติ
        อติเรกวีสติวคฺโค ๖-                สงฺโฆ ปญฺจวิโธ ตถา ฯ
        ฐเปตฺวา อุปสมฺปทํ                  ยญฺจ กมฺมํ ปวารณํ
        อพฺภานกมฺเมน สห                 จตุวคฺเคหิ กมฺมิโก ฯ
        ทุเว กมฺเม ฐเปตฺวาน                มชฺฌเทสุปสมฺปทํ ๗-
        อพฺภานํ ปญฺจวคฺคิโก               สพฺพกมฺเมสุ กมฺมิโก ฯ
        อพฺภาเนกํ ฐเปตฺวาน               เย ภิกฺขู ทสวคฺคิกา ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. สาคมา ฯ  โป. อุกฺขิปเสคกโก ฯ ม. อุกฺขิปเตกโก ฯ  ยุ. วินา ฯ
@ ม. ยุ. อุฏฺฐานารหิกํ ฯ  ม. ธมฺมปฏิรูปานิ เย ทุเว ฯ ยุ. ปฏิรูปานิ เย ทุเว ฯ
@ ม. ยุ. ปโรวิสติวคฺโค จ ฯ  ยุ. มชฺเฌ เทสุปสมฺปทา ฯ
        สพฺพกมฺมกโร สงฺโฆ                วีโส สพฺพตฺถ กมฺมิโก ฯ
        ภิกฺขุนี สิกฺขมานา จ                 สามเณโร สามเณริกา ๑-
        ปจฺจกฺขาตนฺติมวตฺถู ๒-            อุกฺขิตฺตาปตฺติทสฺสเน
        อปฺปฏิกมฺมทิฏฺฐิยา                 ปณฺฑกเถยฺยสํวาสกํ ๓-
        ติตฺถิยติรจฺฉานคตํ                   มาตุ ปิตุ จ ฆาตกํ
        อรหํ ภิกฺขุนีทูสึ                        เภทกํ โลหิตุปาทกํ ๔-
        พฺยญฺชนํ นานาสํวาสํ ๕-          นานาสีมาย อิทฺธิยา
        ยสฺส สงฺโฆ กเร กมฺมํ               โหนฺติ ๖- เต จตุวีสติ
        สมฺพุทฺเธน ปฏิกฺขิตฺตา             น เหเต คณปูรกา
        ปาริวาสิกจตุตฺโถ                    ปริวาสํ ทเทยฺย วา
        มูลมานตฺตมพฺเภยฺย ๗-           อกมฺมํ น จ กรณํ
        มูลอรหมานตฺตํ                       อพฺภานารหเมว จ
        อกมฺมการกา ๘- ปญฺจ            สมฺพุทฺเธน ปกาสิตา ฯ
        ภิกฺขุนี สิกฺขมานา จ                 สามเณโร สามเณริกา
        ปจฺจกฺขนฺติมอุมฺมตฺตา              ขิตฺตเวทนทสฺสเน
        อปฺปฏิกมฺมทิฏฺฐิยา                 ปณฺฑกเถยฺยสํวาสกํ ๙-
        ติตฺถิยติรจฺฉานคตํ                   มาตา ปิตุ จ ฆาตกํ
        อรหํ ภิกฺขุนีทูสึ                        เภทกํ โลหิตุปาทกํ
        อุภโตพฺยญฺชนญฺเจว                นานาสํวาสกํปิจ ๑๐-
        นานาสีมาย ฐิตกํ ๑๑-             เวหาสํ ยสฺส กมฺม จ
@เชิงอรรถ:  ม. สามเณรี ฯ  ยุ. ปจฺจกฺขาตนฺติมวตฺถุํ ฯ ๓. โป. ปณฺฑกํ เถยฺยสํวาสกํ ฯ
@ม. ปณฺฑโก เถยฺยสํวาสกํ ฯ  ม. ยุ. โลหิตุปฺปาทํ ฯ  ยุ. นานาสํวาสโก เจว ฯ
@ โหนฺเต เต ฯ  ม. ยุ. มูลา ฯ  ม. ยุ. น กมฺมการกา ฯ  ม. ยุ. ปณฺฑกาปิจ
@พฺยญฺชนา ฯ ๑๐ ม. ยุ. ติตฺถิยติรจฺฉานคตํ ฯเปฯ นานาสํวาสกํปิจาติ ทิยฑฺฒคาถา
@น ทิสฺสติ ฯ ๑๑ ม. ยุ. นานาสํวาสกา สีมา ฯ
        สตฺตวีสานเมเตสํ ๑-                ปฏิโกสํ น รูหติ ฯ
        ภิกฺขุสฺส ปกตตฺตสฺส                 รูหติ ปฏิโกสนา
        สุทฺธสฺส ทุนฺนิสาริโต                พาโล หิ สุนิสาริโต
        ปณฺฑโก เถยฺยสํวาโส ๒-          ปกฺกนฺโต ติรจฺฉานโค ๓-
        มาตาปิตุอรหนฺโต ๔-              ทูสโก สงฺฆเภทโก
        โลหิตุปฺปาทโก เจว                 อุภโตพฺยญฺชโน จ โย
        เอกาทสนฺนเมเตสํ ๕-              โอสารณํ น ยุชฺชติ ฯ
        หตฺถปาทา ๖- ตทุพฺภยํ           กณฺณนาสา ๗- ตทุพฺภยํ ๘-
        องฺคุลีอฬกณฺฑรํ                      ผณํ ขุชฺโช จ วามโน
        คณฺฑิลกฺขณกาสา ๙- จ           ลิขิตโก จ สีปที
        ปาปปริสกาโณ ๑๐- จ             กุณิ ขญฺโช หโตปิ ๑๑- จ
        อิริยาปถทุพฺพโล                     อนฺโธ มูโค จ พาธิโร ๑๒-
        อนฺธมูคนฺธพาธิโร                    มูคพาธีรเมว จ
        อนฺธมูคพธีโร ๑๓- จ               ทฺวตฺตึเสเต อนูนกา
        เตสํ โอสารณํ โหติ                   สมฺพุทฺเธน ปกาสิตํ ฯ
        ทฏฺฐพฺพา ปฏิกาตพฺพา            นิสฺสชฺเชตา ๑๔- น วิชฺชติ
        ตสฺส อุกฺเขปนา กมฺมา             สตฺต โหนฺติ อธมฺมิกา
        อาปนฺนํ อนุวตฺตนฺติ ๑๕-         สตฺต เตปิ อธมฺมิกา
        อาปนฺนํ อนุวตฺตนฺติ ๑๕-         สตฺต กมฺมา สุธมฺมิกา
        สมฺมุขา ปฏิปุจฺฉา จ                ปฏิญฺญาย จ การกา ๑๖-
@เชิงอรรถ:  โป. สตฺตวีโสนเมเตสํ ฯ ม. ยุ. อฏฺฐารสนฺนเมเตสํ ฯ  ยุ. เถยฺยสํวาสํ ฯ
@ โป. ติรจฺฉานโก ฯ ม. ยุ. ติรจฺฉานคโต ฯ  ม. ยุ. มาตุปิตุอรหนฺต ฯ
@ โป. ยุ. เอกาทสนฺนํ เอเตสํ ฯ  ม. หตฺถปาทํ ฯ  ม. กณฺณนาสา
@ ยุ. ตทุพฺภยา ฯ  ม. ยุ. ลกฺขณกสา ฯ ๑๐ ม. ปาปา- ฯ ๑๑ โป. หเตนจ ฯ
@๑๒ ม. ยุ. พธิโร ฯ ๑๓ ยุ. อนฺธพธิรมูโค ฯ ๑๔ โป. นิสฺสชฺเชตฺวา ฯ
@ยุ. นิสฺสชฺเชตํ ฯ ๑๕ โป. ม. ยุ. อนุวตฺตนฺตํ ฯ ๑๖ โป. ม. การณา ฯ
        สติอมูฬฺหปาปิกา                    ตชฺชนีนิยเสน จ
        ปพฺพาชนียปฏิสารา ๑-           อุกฺเขปปริวาส จ
        มูลมานตฺตอพฺภานา                ตเถว อุปสมฺปทา
        อญฺญํ กเรยฺย อญฺญสฺส           โสฬเสเต อธมฺมิกา
        ตนฺตํ กเรยฺย ตนฺตสฺส               โสฬเสเต สุธมฺมิกา
        ปจฺจาโรเปยฺย อญฺโญญฺญํ ๒-    โสฬเสเต อธมฺมิกา
        เทฺว เทฺว มูลา กตา ๓- ตสฺส      เตปิ โสฬส ธมฺมิกา ฯ
        เอเกกมูลกํ จกฺกํ                      อธมฺมนฺติ ชิโน พฺรวิ
        อกาสิ ตชฺชนียํ กมฺมํ                สงฺโฆ ภณฺฑนการโก
        อธมฺเมน วคฺคกมฺมํ                  อญฺญํ อาวาส คจฺฉิ โส
        ตตฺถาธมฺเมน สมคฺคา              ตสฺส ตชฺชนิยํ กรุํ
        อญฺญตฺถ วคฺคธมฺเมน              ตสฺส ตชฺชนิยํ กรุํ
        ปฏิรูปเกน ๔- วคฺคาปิ              สมคฺคาปิ ตถา กรุํ
        อธมฺเมน สมคฺคา จ                 ธมฺเมน วคฺคเมว จ
        ปฏิรูปเกน วคฺคา จ                  สมคฺคา จ อิเม ปทา
        เอเกกํ มูลกํ กตฺวา                   จกฺกํ พนฺเธ วิจกฺขโณ ฯ
        พาลาปฺยตฺตสฺส นิยสฺสํ ๕-        ปพฺพาเช กุลทูสกํ
        ปฏิสารณียํ กมฺมํ                     กเร อกฺโกสกสฺส จ
        อทสฺสนาปฏิกฺกมฺเม                 โย จ ทิฏฺฐึ น นิสฺสเช
        เตสํ อุกฺเขปนํ กมฺมํ ๖-              สตฺถวาเหน ภาสิตํ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปพฺพาชนีย ปฏิสาโร ฯ  โป. อญฺญมญฺญํ ฯ ม. อญฺญญฺญํ ฯ
@ยุ. อญฺญญฺโญ ฯ  โป. โทส มูลา กตา ฯ ม. ยุ. เทฺว เทฺว ตมูลกํ ฯ  ม. ปฏิรูเปน ฯ
@ ยุ. นิสฺสยํ ฯ  ม. ยุ. อุกฺเขปนียกมฺมํ ฯ
        อุปวินยกมฺมานํ ๑-                  ปญฺโญ ตชฺชนิยํ นเย
        เตสํเยว อนุโลมํ                       สมฺมา วตฺตติ ยาจติ ๒-
        ปสฺสทฺธึ เตสํ กมฺมานํ               เหฏฺฐา กมฺมนเยน จ
        ตสฺมึ ตสฺมึ หิ ๓- กมฺเมสุ           ตตฺรฏฺโฐ จ วิวาทติ ๔-
        อกตํ ทุกฺกฏญฺเจว                    ปุน กาตพฺพกนฺติ จ
        กมฺเม ปสฺสทฺธิยา จาปิ             เต ภิกฺขู ธมฺมวาทิโน
        วิปตฺติพฺยาธิเต ทิสฺวา               กมฺมปฺปตฺเต มหามุนิ
        ปฏิปฺปสฺสทฺธิมกฺขาสิ                สลฺลกตฺโตว โอสธนฺติ ๕- ฯ
                             ----------------
@เชิงอรรถ:  ม. อุปริ- ฯ ยุ. อุกฺเขปนิยกมฺมานํ ฯ  ม. ยุ. ยาจิเต ฯ  ม. ยุ. ตุ ฯ  ม.
@ยุ. วิวทติ ฯ  อิทํ อุทฺทานํ ยุ. สี. โปตฺถเกหิ เยภุยฺเยน วิสทิสนฺติ ญาตพฺพํ ฯ
                              โกสมฺพิกฺขนฺธกํ
     [๒๓๘]   เตน   สมเยน   พุทฺโธ   ภควา   โกสมฺพิยํ   วิหรติ
โฆสิตาราเม   ฯ   เตน   โข  ปน  สมเยน  อญฺญตโร  ภิกฺขุ  อาปตฺตึ
อาปนฺโน   โหติ   ฯ   โส   ตสฺสา   อาปตฺติยา   อาปตฺติทิฏฺฐิ   โหติ
อญฺเญ    ภิกฺขู    ตสฺสา    อาปตฺติยา   อนาปตฺติทิฏฺฐิโน   โหนฺติ   ฯ
โส    อปเรน    สมเยน   ตสฺสา   อาปตฺติยา   อนาปตฺติทิฏฺฐิ   โหติ
อญฺเญ    ภิกฺขู    ตสฺสา    อาปตฺติยา    อาปตฺติทิฏฺฐิโน   โหนฺติ   ฯ
อถโข  เต  ภิกฺขู  ตํ  ภิกฺขุํ  เอตทโวจุํ อาปตฺตึ ตฺวํ *- อาวุโส อาปนฺโน
ปสฺสเสตํ อาปตฺตินฺติ ฯ นตฺถิ เม อาวุโส อาปตฺติ ยมหํ ปสฺเสยฺยนฺติ ฯ
     {๒๓๘.๑}   อถโข  เต  ภิกฺขู  สามคฺคึ  ลภิตฺวา ตํ ภิกฺขุํ อาปตฺติยา
อทสฺสเน  อุกฺขิปึสุ  ฯ  โส  จ  ภิกฺขุ พหุสฺสุโต โหติ อาคตาคโม ธมฺมธโร
วินยธโร   มาติกาธโร   ปณฺฑิโต   พฺยตฺโต   เมธาวี  ลชฺชี  กุกฺกุจฺจโก
สิกฺขากาโม    ฯ   อถโข   โส   ภิกฺขุ   สนฺทิฏฺเฐ   สมฺภตฺเต   ภิกฺขู
อุปสงฺกมิตฺวา   เอตทโวจ   อนาปตฺติ   เอสา  อาวุโส  เนสา  อาปตฺติ
อนาปนฺโนมฺหิ    นมฺหิ    อาปนฺโน    อนุกฺขิตฺโตมฺหิ    นมฺหิ   อุกฺขิตฺโต
อธมฺมิเกนมฺหิ    กมฺเมน    อุกฺขิตฺโต   กุปฺเปน   อฏฺฐานารเหน   โหถ
เม   อายสฺมนฺโต  ธมฺมโต  วินยโต  ปกฺขาติ  ฯ  อลภิ  โข  โส  ภิกฺขุ
สนฺทิฏฺเฐ  สมฺภตฺเต  ภิกฺขู  ปกฺเข  ฯ  ชานปทานํ  [๑]-  จ  สนฺทิฏฺฐานํ
สมฺภตฺตานํ   ภิกฺขูนํ   สนฺติเก   ทูตํ  ปาเหสิ  อนาปตฺติ  เอสา  อาวุโส
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปิสทฺโท ฯ
@* มีการแก้ไขคำ ตวํ เป็น ตฺวํ
เนสา    อาปตฺติ    อนาปนฺโนมฺหิ    นมฺหิ    อาปนฺโน   อนุกฺขิตฺโตมฺหิ
นมฺหิ     อุกฺขิตฺโต    อธมฺมิเกนมฺหิ    กมฺเมน    อุกฺขิตฺโต    กุปฺเปน
อฏฺฐานารเหน   โหนฺตุ  เม  อายสฺมนฺโต  ธมฺมโต  วินยโต  ปกฺขาติ  ฯ
อลภิ โข โส ภิกฺขุ ชานปเทปิ สนฺทิฏฺเฐ สมฺภตฺเต ภิกฺขู ปกฺเข ฯ
     {๒๓๘.๒}   อถโข  เต อุกฺขิตฺตานุวตฺตกา ภิกฺขู เยน อุกฺเขปกา ภิกฺขู
เตนุปสงฺกมึสุ   อุปสงฺกมิตฺวา   อุกฺเขปเก   ภิกฺขู   เอตทโวจุํ  อนาปตฺติ
เอสา   อาวุโส   เนสา   อาปตฺติ   อนาปนฺโน   เอโส  ภิกฺขุ  เนโส
ภิกฺขุ   อาปนฺโน   อนุกฺขิตฺโต   เอโส   ภิกฺขุ   เนโส  ภิกฺขุ  อุกฺขิตฺโต
อธมฺมิเกน กมฺเมน อุกฺขิตฺโต กุปฺเปน อฏฺฐานารเหนาติ ฯ
     {๒๓๘.๓}   เอวํ  วุตฺเต  อุกฺเขปกา  ภิกฺขู  อุกฺขิตฺตานุวตฺตเก ภิกฺขู
เอตทโวจุํ  อาปตฺติ  เอสา  อาวุโส  เนสา  อนาปตฺติ  อาปนฺโน  เอโส
ภิกฺขุ   เนโส   ภิกฺขุ  อนาปนฺโน  อุกฺขิตฺโต  เอโส  ภิกฺขุ  เนโส  ภิกฺขุ
อนุกฺขิตฺโต   ธมฺมิเกน   กมฺเมน   อุกฺขิตฺโต  อกุปฺเปน  ฐานารเหน  มา
โข  ตุเมฺห  อายสฺมนฺโต เอตํ อุกฺขิตฺตกํ ภิกฺขุํ อนุวตฺติตฺถ อนุปริวาเรถาติ ฯ
เอวํปิ    โข    เต   อุกฺขิตฺตานุวตฺตกา   ภิกฺขู   อุกฺเขปเกหิ   ภิกฺขูหิ
วุจฺจมานา ตเถว ตํ อุกฺขิตฺตกํ ภิกฺขุํ อนุวตฺตึสุ อนุปริวาเรสุํ ฯ
     [๒๓๙]   อถโข   อญฺญตโร   ภิกฺขุ   เยน   ภควา  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ  ฯ  เอกมนฺตํ
นิสินฺโน   โข   โส   ภิกฺขุ  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  อิธ  ภนฺเต  อญฺญตโร
ภิกฺขุ   อาปตฺตึ   อาปนฺโน  อโหสิ  โส  ตสฺสา  อาปตฺติยา  อาปตฺติทิฏฺฐิ
อโหสิ     อญฺเญ     ภิกฺขู    ตสฺสา    อาปตฺติยา    อนาปตฺติทิฏฺฐิโน
อเหสุํ    โส   อปเรน   สมเยน   ตสฺสา   อาปตฺติยา   อนาปตฺติทิฏฺฐิ
อโหสิ    อญฺเญ   ภิกฺขู   ตสฺสา   อาปตฺติยา   อาปตฺติทิฏฺฐิโน   อเหสุํ
อถโข   เต   ภนฺเต   ภิกฺขู   ตํ   ภิกฺขุํ   เอตทโวจุํ   อาปตฺตึ   ตฺวํ
อาวุโส    อาปนฺโน    ปสฺสเสตํ    อาปตฺตินฺติ   นตฺถิ   เม   อาวุโส
อาปตฺติ   ยมหํ   ปสฺเสยฺยนฺติ   อถโข   เต   ภนฺเต   ภิกฺขู   สามคฺคึ
ลภิตฺวา   ตํ   ภิกฺขุํ   อาปตฺติยา   อทสฺสเน   อุกฺขิปึสุ  โส  จ  ภนฺเต
ภิกฺขุ    พหุสฺสุโต    อาคตาคโม    ธมฺมธโร   วินยธโร   มาติกาธโร
ปณฺฑิโต     พฺยตฺโต     เมธาวี    ลชฺชี    กุกฺกุจฺจโก    สิกฺขากาโม
อถโข   โส   ภนฺเต   ภิกฺขุ   สนฺทิฏฺเฐ  สมฺภตฺเต  ภิกฺขู  อุปสงฺกมิตฺวา
เอตทโวจ   อนาปตฺติ   เอสา   อาวุโส  เนสา  อาปตฺติ  อนาปนฺโนมฺหิ
นมฺหิ    อาปนฺโน    อนุกฺขิตฺโตมฺหิ    นมฺหิ    อุกฺขิตฺโต   อธมฺมิเกนมฺหิ
กมฺเมน   อุกฺขิตฺโต   กุปฺเปน   อฏฺฐานารเหน   โหถ  เม  อายสฺมนฺโต
ธมฺมโต  วินยโต  ปกฺขาติ  อลภิ  โข  โส ภนฺเต ภิกฺขุ สนฺทิฏฺเฐ สมฺภตฺเต
ภิกฺขู   ปกฺเข   ชานปทานํปิ   สนฺทิฏฺฐานํ   สมฺภตฺตานํ   [๑]-  สนฺติเก
ทูตํ   ปาเหสิ  อนาปตฺติ  เอสา  อาวุโส  เนสา  อาปตฺติ  อนาปนฺโนมฺหิ
นมฺหิ    อาปนฺโน    อนุกฺขิตฺโตมฺหิ    นมฺหิ    อุกฺขิตฺโต   อธมฺมิเกนมฺหิ
กมฺเมน   อุกฺขิตฺโต   กุปฺเปน   อฏฺฐานารเหน  โหนฺตุ  เม  อายสฺมนฺโต
ธมฺมโต  วินยโต  ปกฺขาติ  อลภิ  โข โส ภนฺเต ภิกฺขุ ชานปเทปิ สนฺทิฏฺเฐ
@เชิงอรรถ:  ม. ภิกฺขูนํ ฯ
สมฺภตฺเต ภิกฺขู ปกฺเข
     {๒๓๙.๑}   อถโข   เต   ภนฺเต  อุกฺขิตฺตานุวตฺตกา  ภิกฺขู  เยน
อุกฺเขปกา    ภิกฺขู    เตนุปสงฺกมึสุ   อุปสงฺกมิตฺวา   อุกฺเขปเก   ภิกฺขู
เอตทโวจุํ   อนาปตฺติ   เอสา   อาวุโส   เนสา   อาปตฺติ  อนาปนฺโน
เอโส   ภิกฺขุ  เนโส  ภิกฺขุ  อาปนฺโน  อนุกฺขิตฺโต  เอโส  ภิกฺขุ  เนโส
ภิกฺขุ     อุกฺขิตฺโต     อธมฺมิเกน     กมฺเมน    อุกฺขิตฺโต    กุปฺเปน
อฏฺฐานารเหนาติ   เอวํ   วุตฺเต   [๑]-   ภนฺเต   อุกฺเขปกา   ภิกฺขู
อุกฺขิตฺตานุวตฺตเก    ภิกฺขู    เอตทโวจุํ    อาปตฺติ    เอสา   อาวุโส
เนสา   อนาปตฺติ   อาปนฺโน   เอโส   ภิกฺขุ  เนโส  ภิกฺขุ  อนาปนฺโน
อุกฺขิตฺโต   เอโส   ภิกฺขุ   เนโส  ภิกฺขุ  อนุกฺขิตฺโต  ธมฺมิเกน  กมฺเมน
อุกฺขิตฺโต   อกุปฺเปน   ฐานารเหน  มา  โข  ตุเมฺห  อายสฺมนฺโต  เอตํ
อุกฺขิตฺตกํ   ภิกฺขุํ   อนุวตฺติตฺถ  อนุปริวาเรถาติ  เอวํปิ  โข  เต  ภนฺเต
อุกฺขิตฺตานุวตฺตกา    ภิกฺขู    อุกฺเขปเกหิ   ภิกฺขูหิ   วุจฺจมานา   ตเถว
ตํ อุกฺขิตฺตกํ ภิกฺขุํ อนุวตฺตนฺติ อนุปริวาเรนฺตีติ ฯ
     {๒๓๙.๒}   อถโข  ภควา  ภินฺโน  ภิกฺขุสงฺโฆ  ภินฺโน  ภิกฺขุสงฺโฆติ
อุฏฺฐายาสนา    เยน   อุกฺเขปกา   ภิกฺขู   เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา
ปญฺญตฺเต   อาสเน   นิสีทิ   ฯ   นิสชฺช  โข  ภควา  อุกฺเขปเก  ภิกฺขู
เอตทโวจ   มา   โข   ตุเมฺห   ภิกฺขเว  ปฏิภาติ  โน  ปฏิภาติ  โนติ
ยสฺมึ วา ตสฺมึ วา ภิกฺขุํ อุกฺขิปิตพฺพํ มญฺญิตฺถ ฯ
     {๒๓๙.๓}   อิธ    ปน   ภิกฺขเว   ภิกฺขุ   อาปตฺตึ   อาปนฺโน
โหติ     ฯ     โส    ตสฺสา    อาปตฺติยา    อนาปตฺติทิฏฺฐิ    โหติ
อญฺเญ       ภิกฺขู       ตสฺสา       อาปตฺติยา      อาปตฺติทิฏฺฐิโน
@เชิงอรรถ:  โป. ม. เต ฯ
โหนฺติ   ฯ   เต   เจ  ภิกฺขเว  ภิกฺขู   ตํ  ภิกฺขุํ  เอวํ  ชานนฺติ  อยํ
โข    อายสฺมา   พหุสฺสุโต   ฯเปฯ   สิกฺขากาโม   สเจ   มยํ   อิมํ
ภิกฺขุํ   อาปตฺติยา   อทสฺสเน   อุกฺขิปิสฺสาม   น   มยํ  อิมินา  ภิกฺขุนา
สทฺธึ   อุโปสถํ   กริสฺสาม   วินา   อิมินา  ภิกฺขุนา  อุโปสถํ  กริสฺสาม
ภวิสฺสติ    สงฺฆสฺส    ตโตนิทานํ   ภณฺฑนํ   กลโห   วิคฺคโห   วิวาโท
สงฺฆเภโท   สงฺฆราชิ   สงฺฆววตฺถานํ  สงฺฆนานากรณนฺติ  ฯ  เภทครุเกหิ
ภิกฺขเว ภิกฺขูหิ น โส ภิกฺขุ อาปตฺติยา อทสฺสเน อุกฺขิปิตพฺโพ ฯ
     {๒๓๙.๔}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  อาปตฺตึ อาปนฺโน โหติ ฯ โส
ตสฺสา    อาปตฺติยา    อนาปตฺติทิฏฺฐิ    โหติ   อญฺเญ   ภิกฺขู   ตสฺสา
อาปตฺติยา  อาปตฺติทิฏฺฐิโน  โหนฺติ  ฯ  เต  เจ  ภิกฺขเว  ภิกฺขู  ตํ ภิกฺขุํ
เอวํ   ชานนฺติ   อยํ   โข   อายสฺมา   พหุสฺสุโต  ฯเปฯ  สิกฺขากาโม
สเจ   มยํ   อิมํ   ภิกฺขุํ   อาปตฺติยา   อทสฺสเน  อุกฺขิปิสฺสาม  น  มยํ
อิมินา    ภิกฺขุนา    สทฺธึ    ปวาเรสฺสาม    วินา   อิมินา   ภิกฺขุนา
ปวาเรสฺสาม   น   มยํ   อิมินา   ภิกฺขุนา   สทฺธึ  สงฺฆกมฺมํ  กริสฺสาม
วินา   อิมินา   ภิกฺขุนา   สงฺฆกมฺมํ  กริสฺสาม  น  มยํ  อิมินา  ภิกฺขุนา
สทฺธึ   อาสเน   นิสีทิสฺสาม  วินา  อิมินา  ภิกฺขุนา  อาสเน  นิสีทิสฺสาม
น   มยํ   อิมินา   ภิกฺขุนา  สทฺธึ  ยาคุปาเน  นิสีทิสฺสาม  วินา  อิมินา
ภิกฺขุนา   ยาคุปาเน   นิสีทิสฺสาม   น   มยํ   อิมินา   ภิกฺขุนา   สทฺธึ
ภตฺตคฺเค   นิสีทิสฺสาม   วินา   อิมินา   ภิกฺขุนา   ภตฺตคฺเค  นิสีทิสฺสาม
น   มยํ   อิมินา   ภิกฺขุนา  สทฺธึ  เอกจฺฉนฺเน  วสิสฺสาม  วินา  อิมินา
ภิกฺขุนา   เอกจฺฉนฺเน   วสิสฺสาม   น   มยํ   อิมินา   ภิกฺขุนา   สทฺธึ
ยถาวุฑฺฒํ    อภิวาทนํ   ปจฺจุฏฺฐานํ   อญฺชลิกมฺมํ   สามีจิกมฺมํ   กริสฺสาม
วินา   อิมินา   ภิกฺขุนา   ยถาวุฑฺฒํ   อภิวาทนํ   ปจฺจุฏฺฐานํ  อญฺชลิกมฺมํ
สามีจิกมฺมํ     กริสฺสาม    ภวิสฺสติ    สงฺฆสฺส    ตโตนิทานํ    ภณฺฑนํ
กลโห    วิคฺคโห    วิวาโท    สงฺฆเภโท    สงฺฆราชิ   สงฺฆววตฺถานํ
สงฺฆนานากรณนฺติ   ฯ   เภทครุเกหิ   ภิกฺขเว   ภิกฺขูหิ   น  โส  ภิกฺขุ
อาปตฺติยา อทสฺสเน อุกฺขิปิตพฺโพติ ฯ
     {๒๓๙.๕}   อถโข    ภควา   อุกฺเขปกานํ   ภิกฺขูนํ   เอตมตฺถํ
ภาสิตฺวา      อุฏฺฐายาสนา      เยน     อุกฺขิตฺตานุวตฺตกา     ภิกฺขู
เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา   ปญฺญตฺเต   อาสเน   นิสีทิ   ฯ   นิสชฺช
โข   ภควา   อุกฺขิตฺตานุวตฺตเก   ภิกฺขู   เอตทโวจ   มา  โข  ตุเมฺห
ภิกฺขเว   อาปตฺตึ   อาปชฺชิตฺวา   นมฺห   อาปนฺนา   นมฺห   อาปนฺนาติ
อาปตฺตึ น ปฏิกาตพฺพํ มญฺญิตฺถ ฯ
     {๒๓๙.๖}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  อาปตฺตึ  อาปนฺโน  โหติ  ฯ
โส   ตสฺสา   อาปตฺติยา   อนาปตฺติทิฏฺฐิ   โหติ   อญฺเญ  ภิกฺขู  ตสฺสา
อาปตฺติยา  อาปตฺติทฏฺฐิโน  โหนฺติ  ฯ  โส  เจ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ เต ภิกฺขู
เอวํ  ชานาติ  อิเม  โข  อายสฺมนฺโต  ๑-  พหุสฺสุตา ฯเปฯ สิกฺขากามา
นาลํ  มมํ  วา  การณา  อญฺเญสํ  วา  การณา ฉนฺทา โทสา โมหา ภยา
อคตึ   คนฺตุํ   สเจ  มํ  อิเม  ภิกฺขู  อาปตฺติยา  อทสฺสเน  อุกฺขิปิสฺสนฺติ
น   มยา   สทฺธึ   อุโปสถํ   กริสฺสนฺติ  วินา  มยา  อุโปสถํ  กริสฺสนฺติ
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. อายสฺมนฺตา ฯ
ภวิสฺสติ    สงฺฆสฺส    ตโตนิทานํ   ภณฺฑนํ   กลโห   วิคฺคโห   วิวาโท
สงฺฆเภโท   สงฺฆราชิ   สงฺฆววตฺถานํ  สงฺฆนานากรณนฺติ  ฯ  เภทครุเกน
ภิกฺขเว ภิกฺขุนา ปเรสํปิ สทฺธาย สา อาปตฺติ เทเสตพฺพา ฯ
     {๒๓๙.๗}   อิธ  ปน  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  อาปตฺตึ  อาปนฺโน  โหติ  ฯ
โส   ตสฺสา   อาปตฺติยา   อนาปตฺติทิฏฺฐิ   โหติ   อญฺเญ  ภิกฺขู  ตสฺสา
อาปตฺติยา   อาปตฺติทิฏฺฐิโน   โหนฺติ   ฯ  โส  เจ  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  เต
ภิกฺขู   เอวํ   ชานาติ   อิเม   โข   อายสฺมนฺโต   พหุสฺสุตา   ฯเปฯ
สิกฺขากามา    นาลํ    มมํ   วา   การณา   อญฺเญสํ   วา   การณา
ฉนฺทา  โทสา  โมหา  ภยา  อคตึ  คนฺตุํ  สเจ  มํ อิเม ภิกฺขู อาปตฺติยา
อทสฺสเน   อุกฺขิปิสฺสนฺติ   น   มยา   สทฺธึ   ปวาเรสฺสนฺติ  วินา  มยา
ปวาเรสฺสนฺติ   น   มยา   สทฺธึ   สงฺฆกมฺมํ   กริสฺสนฺติ   วินา   มยา
สงฺฆกมฺมํ   กริสฺสนฺติ   น   มยา   สทฺธึ   อาสเน   นิสีทิสฺสนฺติ   วินา
มยา   อาสเน   นิสีทิสฺสนฺติ   น   มยา   สทฺธึ  ยาคุปาเน  นิสีทิสฺสนฺติ
วินา    มยา   ยาคุปาเน   นิสีทิสฺสนฺติ   น   มยา   สทฺธึ   ภตฺตคฺเค
นิสีทิสฺสนฺติ    วินา   มยา   ภตฺตคฺเค   นิสีทิสฺสนฺติ   น   มยา   สทฺธึ
เอกจฺฉนฺเน    วสิสฺสนฺติ    วินา   มยา   เอกจฺฉนฺเน   วสิสฺสนฺติ   น
มยา   สทฺธึ   ยถาวุฑฺฒํ   อภิวาทนํ   ปจฺจุฏฺฐานํ  อญฺชลิกมฺมํ  สามีจิกมฺมํ
กริสฺสนฺติ   วินา   มยา   ยถาวุฑฺฒํ   อภิวาทนํ   ปจฺจุฏฺฐานํ  อญฺชลิกมฺมํ
สามีจิกมฺมํ     กริสฺสนฺติ    ภวิสฺสติ    สงฺฆสฺส    ตโตนิทานํ    ภณฺฑนํ
กลโห    วิคฺคโห    วิวาโท    สงฺฆเภโท    สงฺฆราชิ   สงฺฆววตฺถานํ
สงฺฆนานากรณนฺติ    ฯ    เภทครุเกน    ภิกฺขเว    ภิกฺขุนา   ปเรสํปิ
สทฺธาย  สา  อาปตฺติ  เทเสตพฺพาติ  ฯ  อถโข ภควา อุกฺขิตฺตานุวตฺตกานํ
ภิกฺขูนํ เอตมตฺถํ ภาสิตฺวา อุฏฺฐายาสนา ปกฺกามิ ฯ
     [๒๔๐]   เตน  โข  ปน  สมเยน  อุกฺขิตฺตานุวตฺตกา  ภิกฺขู  ตตฺเถว
อนฺโตสีมาย   อุโปสถํ   กโรนฺติ  สงฺฆกมฺมํ  กโรนฺติ  ฯ  อุกฺเขปกา  ปน
ภิกฺขู   นิสฺสีมํ  คนฺตฺวา  อุโปสถํ  กโรนฺติ  สงฺฆกมฺมํ  กโรนฺติ  ฯ  อถโข
อญฺญตโร   อุกฺเขปโก   ภิกฺขุ   เยน  ภควา  เตนุปสงฺกมิ  อุปสงฺกมิตฺวา
ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ  เอกมนฺตํ  นิสินฺโน  โข
โส    ภิกฺขุ    ภควนฺตํ   เอตทโวจ   เต   ภนฺเต   อุกฺขิตฺตานุวตฺตกา
ภิกฺขู   ตตฺเถว   อนฺโตสีมาย   อุโปสถํ   กโรนฺติ   สงฺฆกมฺมํ   กโรนฺติ
มยํ   ปน   ภนฺเต   อุกฺเขปกา  ภิกฺขู  นิสฺสีมํ  คนฺตฺวา  อุโปสถํ  กโรม
สงฺฆกมฺมํ กโรมาติ ฯ
     {๒๔๐.๑}   เต   เจ   ภิกฺขุ   อุกฺขิตฺตานุวตฺตกา  ภิกฺขู  ตตฺเถว
อนฺโตสีมาย     อุโปสถํ    กริสฺสนฺติ    สงฺฆกมฺมํ    กริสฺสนฺติ    ยถา
มยา   ญตฺติ   จ   อนุสฺสาวนา   จ   ปญฺญตฺตา   เตสํ  ตานิ  กมฺมานิ
ธมฺมิกานิ    ภวิสฺสนฺติ    อกุปฺปานิ    ฐานารหานิ    ฯ   ตุเมฺห   เจ
ภิกฺขุ    อุกฺเขปกา   ภิกฺขู   ตตฺเถว   อนฺโตสีมาย   อุโปสถํ   กริสฺสถ
สงฺฆกมฺมํ   กริสฺสถ   ยถา   มยา  ญตฺติ  จ  อนุสฺสาวนา  จ  ปญฺญตฺตา
ตุมฺหากมฺปิ  ตานิ  กมฺมานิ  ธมฺมิกานิ  ภวิสฺสนฺติ  อกุปฺปานิ  ฐานารหานิ ฯ
ตํ    กิสฺส   เหตุ   ฯ   นานาสํวาสกา   เต   ๑-   ภิกฺขุ   ตุเมฺหหิ
ตุเมฺห   จ  เตหิ  นานาสํวาสกา  ฯ  เทฺวมา  ภิกฺขุ  นานาสํวาสกภูมิโย
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. เอเต ฯ
อตฺตนา   วา   อตฺตานํ  นานาสํวาสกํ  กโรติ  สมคฺโต  วา  นํ  สงฺโฆ
อุกฺขิปติ   อทสฺสเน   วา   อปฺปฏิกมฺเม  วา  อปฺปฏินิสฺสคฺเค  วา  อิมา
โข ภิกฺขุ เทฺว นานาสํวาสกภูมิโย ฯ
     {๒๔๐.๒}   เทฺวมา   ภิกฺขุ   สมานสํวาสกภูมิโย   อตฺตนา   วา
อตฺตานํ   สมานสํวาสกํ   ๑-  กโรติ  สมคฺโค  วา  นํ  สงฺโฆ  อุกฺขิตฺตํ
โอสาเรติ   อทสฺสเน   วา   อปฺปฏิกมฺเม   วา   อปฺปฏินิสฺสคฺเค   วา
อิมา โข ภิกฺขุ เทฺว สมานสํวาสกภูมิโยติ ฯ
     [๒๔๑]   เตน   โข   ปน   สมเยน  ภิกฺขู  ภตฺตคฺเค  อนฺตรฆเร
ภณฺฑนชาตา     กลหชาตา     วิวาทาปนฺนา    อญฺญมญฺญํ    อนนุโลมิกํ
กายกมฺมํ   วจีกมฺมํ   อุปทํเสนฺติ   หตฺถปรามาสํ   กโรนฺติ   ฯ  มนุสฺสา
อุชฺฌายนฺติ   ขียนฺติ   วิปาเจนฺติ   กถํ   หิ   นาม  สมณา  สกฺยปุตฺติยา
ภตฺตคฺเค     อนฺตรฆเร     ภณฺฑนชาตา    กลหชาตา    วิวาทาปนฺนา
อญฺญมญฺญํ      อนนุโลมิกํ      กายกมฺมํ     วจีกมฺมํ     อุปทํเสสฺสนฺติ
หตฺถปรามาสํ   กริสฺสนฺตีติ   ฯ   อสฺโสสุํ   โข   ภิกฺขู  เตสํ  มนุสฺสานํ
อุชฺฌายนฺตานํ   ขียนฺตานํ   วิปาเจนฺตานํ   ฯ  เย  เต  ภิกฺขู  อปฺปิจฺฉา
ฯเปฯ  เต  อุชฺฌายนฺติ  ขียนฺติ  วิปาเจนฺติ  กถํ  หิ  นาม ภิกฺขู ภตฺตคฺเค
อนฺตรฆเร    ภณฺฑนชาตา    ฯเปฯ    หตฺถปรามาสํ    กริสฺสนฺตีติ   ฯ
อถโข  เต  ภิกฺขู  ภควโต  เอตมตฺถํ  อาโรเจสุํ  ฯ  สจฺจํ  กิร ภิกฺขเว
ภิกฺขู    ภตฺตคฺเค    อนฺตรฆเร    ภณฺฑนชาตา   ฯเปฯ   หตฺถปรามาสํ
กโรนฺตีติ   ฯ   สจฺจํ   ภควาติ   ฯ   วิครหิ   พุทฺโธ   ภควา  ฯเปฯ
@เชิงอรรถ:  ม. สมานสํวาสํ ฯ
วิครหิตฺวา  ธมฺมึ  กถํ  กตฺวา  ภิกฺขู  อามนฺเตสิ  ภินฺเน  ภิกฺขเว  สงฺเฆ
อธมฺมิยมาเน    ๑-    อสมฺโมทิกาย    วตฺตมานาย   เอตฺตาวตา   น
อญฺญมญฺญํ      อนนุโลมิกํ      กายกมฺมํ     วจีกมฺมํ     อุปทํเสสฺสาม
หตฺถปรามาสํ   กริสฺสามาติ   อาสเน  นิสีทิตพฺพํ  ภินฺเน  ภิกฺขเว  สงฺเฆ
ธมฺมิยมาเน ๑- สมฺโมทิกาย วตฺตมานาย อาสนนฺตริกาย นิสีทิตพฺพนฺติ ฯ
     [๒๔๒]   เตน   โข  ปน  สมเยน  ภิกฺขู  สงฺฆมชฺเฌ  ภณฺฑนชาตา
กลหชาตา   วิวาทาปนฺนา   อญฺญมญฺญํ   มุขสตฺตีหิ  วิตุทนฺตา  วิหรนฺติ  ฯ
เต   น   สกฺโกนฺติ  ตํ  อธิกรณํ  วูปสเมตุํ  ฯ  อถโข  อญฺญตโร  ภิกฺขุ
เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   อฏฺฐาสิ   ฯ   เอกมนฺตํ   ฐิโต   โข   โส  ภิกฺขุ  ภควนฺตํ
เอตทโวจ   อิธ   ภนฺเต   ภิกฺขู   สงฺฆมชฺเฌ   ภณฺฑนชาตา  กลหชาตา
วิวาทาปนฺนา    อญฺญมญฺญํ    มุขสตฺตีหิ   วิตุทนฺตา   วิหรนฺติ   เต   น
สกฺโกนฺติ   ตํ   อธิกรณํ   วูปสเมตุํ   สาธุ   ภนฺเต  ภควา  เยน  เต
ภิกฺขู   เตนุปสงฺกมตุ   อนุกมฺปํ   อุปาทายาติ   ฯ   อธิวาเสสิ   ภควา
ตุณฺหีภาเวน    ฯ   อถโข   ภควา   เยน   เต   ภิกฺขู   เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา  ปญฺญตฺเต  อาสเน  นิสีทิ  ฯ  นิสชฺช  โข  ภควา เต ภิกฺขู
เอตทโวจ   อลํ   ภิกฺขเว   มา   ภณฺฑนํ  มา  กลหํ  มา  วิคฺคหํ  มา
วิวาทนฺติ   ฯ   เอวํ   วุตฺเต   อญฺญตโร   อธมฺมวาที   ภิกฺขุ  ภควนฺตํ
เอตทโวจ    อาคเมตุ    ภนฺเต    ภควา    ธมฺมสามี   อปฺโปสฺสุกฺโก
ภนฺเต    ภควา    ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารํ    อนุยุตฺโต   วิหรตุ   มยเมเตน
@เชิงอรรถ:  ม. อธมฺมิยายมาเน ฯ
ภณฺฑเนน    กลเหน    วิคฺคเหน    วิวาเทน    ปญฺญายิสฺสามาติ    ฯ
ทุติยมฺปิ  โข  ภควา  เต  ภิกฺขู  เอตทโวจ  อลํ  ภิกฺขเว มา ภณฺฑนํ มา
กลหํ   มา   วิคฺคหํ   มา  วิวาทนฺติ  ฯ  ทุติยมฺปิ  โข  โส  อธมฺมวาที
ภิกฺขุ    ภควนฺตํ    เอตทโวจ   อาคเมตุ   ภนฺเต   ภควา   ธมฺมสามี
อปฺโปสฺสุกฺโก    ภนฺเต   ภควา   ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารํ   อนุยุตฺโต   วิหรตุ
มยเมเตน ภณฺฑเนน กลเหน วิคฺคเหน วิวาเทน ปญฺญายิสฺสามาติ ฯ
     [๒๔๓]   อถโข   ภควา   ภิกฺขู   อามนฺเตสิ   ภูตปุพฺพํ   ภิกฺขเว
พาราณสิยํ   พฺรหฺมทตฺโต   นาม   กาสีราชา   อโหสิ  อฑฺโฒ  มหทฺธโน
มหาโภโค  มหพฺพโล  มหาวาหโน  มหาวิชิโต  ปริปุณฺณโกสโกฏฺฐาคาโร ฯ
ทีฆีติ    นาม   โกสลราชา   อโหสิ   ทลิทฺโท   อปฺปธโน   อปฺปโภโค
อปฺปพโล    อปฺปวาหโน    อปฺปวิชิโต    อปริปุณฺณโกสโกฏฺฐาคาโร   ฯ
อถโข     ภิกฺขเว     พฺรหฺมทตฺโต    กาสีราชา    จตุรงฺคินึ    เสนํ
สนฺนยฺหิตฺวา    ทีฆีตึ    โกสลราชานํ   อพฺภุยฺยาสิ   ฯ   อสฺโสสิ   โข
ภิกฺขเว   ทีฆีติ   โกสลราชา   พฺรหฺมทตฺโต   กิร  กาสีราชา  จตุรงฺคินึ
เสนํ   สนฺนยฺหิตฺวา  มํ  ๑-  อพฺภุยฺยาโตติ  ฯ  อถโข  ภิกฺขเว  ทีฆีติสฺส
โกสลรญฺโญ    เอตทโหสิ    พฺรหฺมทตฺโต    โข    กาสีราชา   อฑฺโฒ
มหทฺธโน      มหาโภโค     มหพฺพโล     มหาวาหโน     มหาวิชิโต
ปริปุณฺณโกสโกฏฺฐาคาโร   อหํ   ปนมฺหิ   ทลิทฺโท   อปฺปธโน  อปฺปโภโค
อปฺปพโล      อปฺปวาหโน     อปฺปวิชิโต     อปริปุณฺณโกสโกฏฺฐาคาโร
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. มม ฯ ม. มมํ ฯ
นาหํ    ปฏิพโล    พฺรหฺมทตฺเตน    กาสีรญฺญา    เอกสงฺฆาตํปิ   สหิตุํ
ยนฺนูนาหํ ปฏิกจฺเจว ๑- นครมฺหา นิปฺปเตยฺยนฺติ ฯ
     {๒๔๓.๑}   อถโข   ภิกฺขเว  ทีฆีติ  โกสลราชา  มเหสึ  อาทาย
ปฏิกจฺเจว    นครมฺหา    นิปฺปติ   ฯ   อถโข   ภิกฺขเว   พฺรหฺมทตฺโต
กาสีราชา    ทีฆีติสฺส    โกสลรญฺโญ    พลญฺจ    วาหนญฺจ   ชนปทญฺจ
โกสญฺจ   โกฏฺฐาคารญฺจ   อภิวิชิย  อชฺฌาวสติ  ๒-  ฯ  อถโข  ภิกฺขเว
ทีฆีติ    โกสลราชา   สปชาปติโก   เยน   พาราณสี   เตน   ปกฺกามิ
อนุปุพฺเพน   เยน   พาราณสี   ตทวสริ   ฯ  ตตฺร  สุทํ  ภิกฺขเว  ทีฆีติ
โกสลราชา     สปชาปติโก     พาราณสิยํ    อญฺญตรสฺมึ    ปจฺจนฺติเม
โอกาเส     กุมฺภการนิเวสเน    อญฺญาตกเวเสน    ปริพฺพาชกจฺฉนฺเนน
ปฏิวสติ ฯ
     {๒๔๓.๒}   อถโข    ภิกฺขเว   ทีฆีติสฺส   โกสลรญฺโญ   มเหสี
นจิรสฺเสว  คพฺภินี  อโหสิ  ฯ  ตสฺสา เอวรูโป โทหโฬ [๓]- โหติ อิจฺฉติ
สุริยสฺส  อุคฺคมนกาเล  จตุรงฺคินึ  เสนํ  สนฺนทฺธํ วมฺมิกํ ๔- สุภูมิยํ ๕- ฐิตํ
ปสฺสิตุํ  ขคฺคานญฺจ  โธวนํ  ปาตุํ  ฯ  อถโข  ภิกฺขเว ทีฆีติสฺส โกสลรญฺโญ
มเหสี   ทีฆีตึ   โกสลราชานํ   เอตทโวจ  คพฺภินิมฺหิ  เทว  ตสฺสา  เม
เอวรูโป   โทหโฬ  อุปฺปนฺโน  อิจฺฉามิ  สุริยสฺส  อุคฺคมนกาเล  จตุรงฺคินึ
เสนํ   สนฺนทฺธํ   วมฺมิกํ   สุภูมิยํ   ๕-  ฐิตํ  ปสฺสิตุํ  ขคฺคานญฺจ  โธวนํ
ปาตุนฺติ  ฯ  กุโต  เทวิ  อมฺหากํ  ทุคฺคตานํ  จตุรงฺคินี  เสนา  สนฺนทฺธา
วมฺมิกา  สุภูมิยํ  ๕-  ฐิตา  ขคฺคานญฺจ  โธวนนฺติ  ๖-  ฯ สจาหํ เทว น
ลภิสฺสามิ   มริสฺสามีติ   ฯ   เตน   โข   ปน   ภิกฺขเว  ๗-  สมเยน
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. ปฏิคจฺเจว ฯ  สี. อชฺฌาวสิ ฯ  ม. อุปฺปนฺโน ฯ  สี. วมฺมิตํ ฯ
@ ม. สุภูเม ฯ  ม. โธวนํ ปาตุนฺติ ฯ  ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
พฺรหฺมทตฺตสฺส      กาสีรญฺโญ     ปุโรหิโต     พฺราหฺมโณ     ทีฆีติสฺส
โกสลรญฺโญ   สหาโย   โหติ   ฯ   อถโข  ภิกฺขเว  ทีฆีติ  โกสลราชา
เยน   พฺรหฺมทตฺตสฺส   กาสีรญฺโญ   ปุโรหิโต   พฺราหฺมโณ   เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา     พฺรหฺมทตฺตสฺส     กาสีรญฺโญ     ปุโรหิตํ    พฺราหฺมณํ
เอตทโวจ  สขี  เต  สมฺม  คพฺภินี  ตสฺสา  เอวรูโป  โทหโฬ  อุปฺปนฺโน
อิจฺฉติ    สุริยสฺส   อุคฺคมนกาเล   จตุรงฺคินึ   เสนํ   สนฺนทฺธํ   วมฺมิกํ
สุภูมิยํ   ฐิตํ   ปสฺสิตุํ   ขคฺคานญฺจ   โธวนํ   ปาตุนฺติ  ฯ  เตนหิ  เทว
มยํปิ เทวึ ปสฺสามาติ ฯ
     {๒๔๓.๓}   อถโข   ภิกฺขเว  ทีฆีติสฺส  โกสลรญฺโญ  มเหสี  เยน
พฺรหฺมทตฺตสฺส    กาสีรญฺโญ    ปุโรหิโต   พฺราหฺมโณ   เตนุปสงฺกมิ   ฯ
อทฺทสา     โข    ภิกฺขเว    พฺรหฺมทตฺตสฺส    กาสีรญฺโญ    ปุโรหิโต
พฺราหฺมโณ    ทีฆีติสฺส   โกสลรญฺโญ   มเหสึ   ทูรโต   ว   อาคจฺฉนฺตึ
ทิสฺวาน     อุฏฺฐายาสนา    เอกํสํ    อุตฺตราสงฺคํ    กริตฺวา    เยน
ทีฆีติสฺส     โกสลรญฺโญ     มเหสี    เตนญฺชลิมฺปณาเมตฺวา    ติกฺขตฺตุํ
อุทานํ    อุทาเนสิ   โกสลราชา   วต   โภ   กุจฺฉิคโต   โกสลราชา
วต   โภ   กุจฺฉิคโตติ   อวิมนา   ๑-   เทวิ   โหหิ  ลจฺฉสิ  สุริยสฺส
อุคฺคมนกาเล    จตุรงฺคินึ    เสนํ    สนฺนทฺธํ    วมฺมิกํ   สุภูมิยํ   ฐิตํ
ปสฺสิตุํ   ขคฺคานญฺจ   โธวนํ  ปาตุนฺติ  ฯ  อถโข  ภิกฺขเว  พฺรหฺมทตฺตสฺส
กาสีรญฺโญ    ปุโรหิโต    พฺราหฺมโณ   เยน   พฺรหฺมทตฺโต   กาสีราชา
เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    พฺรหฺมทตฺตํ    กาสีราชานํ    เอตทโวจ
ตถา    เทว    นิมิตฺตานิ    ทิสฺสนฺติ   เสฺว   สุริยสฺส   อุคฺคมนกาเล
@เชิงอรรถ:  ม. อตฺตมนา ฯ
จตุรงฺคินี   เสนา   สนฺนทฺธา   วมฺมิกา   สุภูมิยํ   ติฏฺฐตุ   ขคฺคา   จ
โธวิยนฺตูติ   ฯ   อถโข   ภิกฺขเว   พฺรหฺมทตฺโต   กาสีราชา   มนุสฺเส
อาณาเปสิ  ยถา  ภเณ  ปุโรหิโต  พฺราหฺมโณ  อาห  ตถา  กโรถาติ  ฯ
อลภิ  โข  ภิกฺขเว  ทีฆีติสฺส  โกสลรญฺโญ  มเหสี  สุริยสฺส  อุคฺคมนกาเล
จตุรงฺคินึ   เสนํ   สนฺนทฺธํ   วมฺมิกํ   สุภูมิยํ   ฐิตํ   ปสฺสิตุํ  ขคฺคานญฺจ
โธวนํ ปาตุํ ฯ
     {๒๔๓.๔}   อถโข    ภิกฺขเว   ทีฆีติสฺส   โกสลรญฺโญ   มเหสี
ตสฺส   คพฺภสฺส   ปริปากมนฺวาย   ปุตฺตํ   วิชายิ   ฯ   ตสฺส   ทีฆาวูติ
นามํ   อกํสุ   ฯ   อถโข  ภิกฺขเว  ทีฆาวุ  กุมาโร  นจิรสฺเสว  วิญฺญุตํ
ปาปุณิ   ฯ   อถโข   ภิกฺขเว   ทีฆีติสฺส   โกสลรญฺโญ  เอตทโหสิ  อยํ
โข   พฺรหฺมทตฺโต   กาสีราชา   พหุโน   อมฺหากํ   อนตฺถสฺส   การโก
อิมินา    อมฺหากํ    พลญฺจ    วาหนญฺจ    ชนปโท   จ   โกโส   จ
โกฏฺฐาคารญฺจ   อจฺฉินฺนํ   สจายํ   อเมฺห   ชานิสฺสติ  สพฺเพ  ว  ตโย
ฆาตาเปสฺสติ   ยนฺนูนาหํ   ทีฆาวุํ   กุมารํ   พหินคเร   วาเสยฺยนฺติ  ฯ
อถโข  ภิกฺขเว  ทีฆีติ  โกสลราชา  ทีฆาวุํ  กุมารํ  พหินคเร  วาเสสิ ฯ
อถโข   ภิกฺขเว   ทีฆาวุ   กุมาโร   พหินคเร   ปฏิวสนฺโต  นจิรสฺเสว
สพฺพสิปฺปานิ สิกฺขิ ฯ
     [๒๔๔]   เตน  โข  ปน  ภิกฺขเว  ๑-  สมเยน ทีฆีติสฺส โกสลรญฺโญ
กปฺปโก   พฺรหฺมทตฺเต   กาสีรญฺเญ   ปฏิวสติ  ฯ  อทฺทสา  โข  ภิกฺขเว
ทีฆีติสฺส    โกสลรญฺโญ    กปฺปโก    ทีฆีตึ   โกสลราชานํ   สปชาปติกํ
พาราณสิยํ    อญฺญตรสฺมึ    ปจฺจนฺติเม    โอกาเส    กุมฺภการนิเวสเน
@เชิงอรรถ:  ม. อยํ ปาโฐ น ทิสฺสติ ฯ
อญฺญาตกเวเสน     ปริพฺพาชกจฺฉนฺเนน    ปฏิวสนฺตํ    ทิสฺวาน    เยน
พฺรหฺมทตฺโต    กาสีราชา    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    พฺรหฺมทตฺตํ
กาสีราชานํ    เอตทโวจ    ทีฆีติ    เทว   โกสลราชา   สปชาปติโก
พาราณสิยํ    อญฺญตรสฺมึ    ปจฺจนฺติเม    โอกาเส    กุมฺภการนิเวสเน
อญฺญาตกเวเสน   ปริพฺพาชกจฺฉนฺเนน   ปฏิวสตีติ   ฯ   อถโข   ภิกฺขเว
พฺรหฺมทตฺโต   กาสีราชา   มนุสฺเส   อาณาเปสิ   เตนหิ   ภเณ   ทีฆีตึ
โกสลราชานํ   สปชาปติกํ   อาเนถาติ  ฯ  เอวํ  เทวาติ  โข  ภิกฺขเว
เต     มนุสฺสา    พฺรหฺมทตฺตสฺส    กาสีรญฺโญ    ปฏิสฺสุณิตฺวา    ทีฆีตึ
โกสลราชานํ สปชาปติกํ อาเนสุํ ฯ
     {๒๔๔.๑}   อถโข   ภิกฺขเว   พฺรหฺมทตฺโต   กาสีราชา  มนุสฺเส
อาณาเปสิ   เตนหิ   ภเณ   ทีฆีตึ   โกสลราชานํ   สปชาปติกํ  ทฬฺหาย
รชฺชุยา    ปจฺฉาพาหํ    คาฬฺหพนฺธนํ    พนฺธิตฺวา    ขุรมุณฺฑํ   กริตฺวา
ขรสฺสเรน    ปณเวน   รถิยาย   รถิยํ   ๑-   สิงฺฆาฏเกน   สิงฺฆาฏกํ
ปริเนตฺวา    ทกฺขิเณน   ทฺวาเรน   นิกฺขาเมตฺวา   ทกฺขิณโต   นครสฺส
จตุธา   ฉินฺทิตฺวา   จตุทฺทิสา   พิลานิ   นิกฺขิปถาติ   ฯ  เอวํ  เทวาติ
โข   ภิกฺขเว  เต  มนุสฺสา  พฺรหฺมทตฺตสฺส  กาสีรญฺโญ  ปฏิสฺสุณิตฺวา  ๒-
ทีฆีตึ    โกสลราชานํ    สปชาปติกํ    ทฬฺหาย    รชฺชุยา   ปจฺฉาพาหํ
คาฬฺหพนฺธนํ    พนฺธิตฺวา    ขุรมุณฺฑํ    กริตฺวา    ขรสฺสเรน   ปณเวน
รถิยาย รถิยํ สิงฺฆาฏเกน สิงฺฆาฏกํ ปริเนนฺติ ฯ
     {๒๔๔.๒}   อถโข      ภิกฺขเว     ทีฆาวุสฺส     กุมารสฺส
เอตทโหสิ     จิรํ     ทิฏฺฐา     ๓-     โข    เม    มาตาปิตโร
@เชิงอรรถ:  โป. รถิยา รถิยํ ฯ ม. รถิกาย รถิกํ ฯ  โป. ม. ยุ. ปฏิสฺสุตฺวา ฯ
@ สี. ยุ. จิรทิฏฺฐา ฯ
ยนฺนูนาหํ    มาตาปิตโร   ปสฺเสยฺยนฺติ   ฯ   อถโข   ภิกฺขเว   ทีฆาวุ
กุมาโร   พาราณสึ   ปวิสิตฺวา   อทฺทส   มาตาปิตโร  ทฬฺหาย  รชฺชุยา
ปจฺฉาพาหํ    คาฬฺหพนฺธนํ    พนฺธิตฺวา   ขุรมุณฺฑํ   กริตฺวา   ขรสฺสเรน
ปณเวน   รถิยาย   รถิยํ   สิงฺฆาฏเกน   สิงฺฆาฏกํ  ปริเนนฺเต  ทิสฺวาน
เยน   มาตาปิตโร   เตนุปสงฺกมิ   ฯ   อทฺทสา   โข   ภิกฺขเว  ทีฆีติ
โกสลราชา   ทีฆาวุํ   กุมารํ   ทูรโต   ว  อาคจฺฉนฺตํ  ทิสฺวาน  ทีฆาวุํ
กุมารํ  เอตทโวจ  มา  โข  ตฺวํ  ตาต  ทีฆาวุ  ทีฆํ ปสฺส มา รสฺสํ น หิ
ตาต  ทีฆาวุ  เวเรน  เวรา  สมฺมนฺติ  อเวเรน  หิ  ตาต ทีฆาวุ เวรา
สมฺมนฺตีติ ฯ
     {๒๔๔.๓}   เอวํ  วุตฺเต  ภิกฺขเว  เต  มนุสฺสา ทีฆีตึ โกสลราชานํ
เอตทโวจุํ   อุมฺมตฺตโก   อยํ  ทีฆีติ  โกสลราชา  วิปฺปลปติ  โก  อิมสฺส
ทีฆาวุ  กํ  อยํ  เอวมาห  มา  โข  ตฺวํ  ตาต  ทีฆาวุ  ทีฆํ  ปสฺส  มา
รสฺสํ  น  หิ  ตาต  ทีฆาวุ  เวเรน  เวรา  สมฺมนฺติ  อเวเรน  หิ ตาต
ทีฆาวุ   เวรา   สมฺมนฺตีติ   ฯ   นาหํ   ภเณ   อุมฺมตฺตโก  วิปฺปลปามิ
อปิจ   โย  วิญฺญู  โส  วิภาเวสฺสตีติ  ฯ  ทุติยมฺปิ  โข  ภิกฺขเว  ฯเปฯ
ตติยมฺปิ   โข   ภิกฺขเว   ทีฆีติ  โกสลราชา  ทีฆาวุํ  กุมารํ  เอตทโวจ
มา  โข  ตฺวํ  ตาต  ทีฆาวุ  ทีฆํ  ปสฺส  มา  รสฺสํ  น  หิ  ตาต ทีฆาวุ
เวเรน  เวรา  สมฺมนฺติ  อเวเรน  หิ  ตาต  ทีฆาวุ  เวรา สมฺมนฺตีติ ฯ
ตติยมฺปิ   โข   ภิกฺขเว   เต  มนุสฺสา  ทีฆีตึ  โกสลราชานํ  เอตทโวจุํ
อุมฺมตฺตโก    อยํ    ทีฆีติ    โกสลราชา    วิปฺปลปติ    โก   อิมสฺส
ทีฆาวุ   กํ   อยํ   เอวมาห   มา  โข  ตฺวํ  ตาต  ทีฆาวุ  ทีฆํ  ปสฺส
มา   รสฺสํ   น   หิ  ตาต  ทีฆาวุ  เวเรน  เวรา  สมฺมนฺติ  อเวเรน
หิ   ตาต   ทีฆาวุ   เวรา   สมฺมนฺตีติ   ฯ   นาหํ   ภเณ  อุมฺมตฺตโก
วิปฺปลปามิ    อปิจ    โย    วิญฺญู   โส   วิภาเวสฺสตีติ   ฯ   อถโข
ภิกฺขเว   เต   มนุสฺสา  ทีฆีตึ  โกสลราชานํ  สปชาปติกํ  รถิยาย  รถิยํ
สิงฺฆาฏเกน   สิงฺฆาฏกํ   ปริเนตฺวา   ทกฺขิเณน  ทฺวาเรน  นิกฺขาเมตฺวา
ทกฺขิณโต   นครสฺส   จตุธา   ฉินฺทิตฺวา   จตุทฺทิสา   พิลานิ  นิกฺขิปิตฺวา
คุมฺพํ ฐเปตฺวา ปกฺกมึสุ ฯ
     {๒๔๔.๔}   อถโข  ภิกฺขเว  ทีฆาวุ  กุมาโร  พาราณสึ  ปวิสิตฺวา
สุรํ   นีหริตฺวา  คุมฺพิเย  ปาเยสิ  ฯ  ยทา  เต  มตฺตา  อเหสุํ  ปติตา
อถ  กฏฺฐานิ  สงฺกฑฺฒิตฺวา  [๑]-  มาตาปิตูนํ  สรีรํ  จิตกํ  อาโรเปตฺวา
อคฺคึ ทตฺวา ปญฺชลิโก ติกฺขตฺตุํ จิตกํ ปทกฺขิณํ อกาสิ ฯ
     {๒๔๔.๕}   เตน   โข   ปน   ภิกฺขเว   สมเยน   พฺรหฺมทตฺโต
กาสีราชา    อุปริปาสาทวรคโต   โหติ   ฯ   อทฺทสา   โข   ภิกฺขเว
พฺรหฺมทตฺโต    กาสีราชา   ทีฆาวุํ   กุมารํ   ปญฺชลิกํ   ติกฺขตฺตุํ   จิตกํ
ปทกฺขิณํ    กโรนฺตํ    ทิสฺวานสฺส    เอตทโหสิ    นิสฺสํสยํ   โข   โส
มนุสฺโส   ทีฆีติสฺส   โกสลรญฺโญ   ญาติ   วา   สาโลหิโต   วา  อโห
เม   อนตฺถโก   น   หิ   นาม  เม  โกจิ  อาโรเจสฺสตีติ  ฯ  อถโข
ภิกฺขเว    ทีฆาวุ    กุมาโร   อรญฺญํ   คนฺตฺวา   ยาวทตฺถํ   กนฺทิตฺวา
โรทิตฺวา  วปฺปํ  ๒-  ปุญฺฉิตฺวา  พาราณสึ  ปวิสิตฺวา อนฺเตปุรสฺส สามนฺตา
หตฺถิสาลํ    คนฺตฺวา    หตฺถาจริยํ    เอตทโวจ    อิจฺฉามหํ   อาจริย
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. จิตกํ กริตฺวา ฯ  ม. ขปฺปํ ฯ
สิปฺปํ   สิกฺขิตุนฺติ   ฯ   เตนหิ   ภเณ   มาณวก   สิกฺขสฺสูติ  ฯ  อถโข
ภิกฺขเว   ทีฆาวุ   กุมาโร  รตฺติยา  ปจฺจูสสมยํ  ปจฺจุฏฺฐาย  หตฺถิสาลายํ
มญฺชุนา สเรน คายิ วีณญฺจ วาเทสิ ฯ
     {๒๔๔.๖}   อสฺโสสิ  โข  ภิกฺขเว  พฺรหฺมทตฺโต  กาสีราชา รตฺติยา
ปจฺจูสสมยํ   ปจฺจุฏฺฐาย   หตฺถิสาลายํ   มญฺชุนา   สเรน   คีตํ   วีณญฺจ
วาทิตํ  สุตฺวาน  มนุสฺเส  ปุจฺฉิ  โก  ภเณ  รตฺติยา ปจฺจูสสมยํ ปจฺจุฏฺฐาย
หตฺถิสาลายํ  มญฺชุนา  สเรน  คายิ  วีณญฺจ  วาเทสีติ  ฯ  อมุกสฺส  เทว
หตฺถาจริยสฺส   อนฺเตวาสี   มาณวโก   รตฺติยา   ปจฺจูสสมยํ  ปจฺจุฏฺฐาย
หตฺถิสาลายํ  มญฺชุนา  สเรน  คายิ  วีณญฺจ  วาเทสีติ  ฯ  เตนหิ ภเณ ตํ
มาณวกํ  อาเนถาติ  ฯ เอวํ เทวาติ โข ภิกฺขเว เต มนุสฺสา พฺรหฺมทตฺตสฺส
กาสีรญฺโญ ปฏิสฺสุณิตฺวา ทีฆาวุํ กุมารํ อาเนสุํ ฯ
     {๒๔๔.๗}   อถโข  ภิกฺขเว  พฺรหฺมทตฺโต  กาสีราชา  ทีฆาวุํ กุมารํ
เอตทโวจ    ตฺวํ   ภเณ   มาณวก   รตฺติยา   ปจฺจูสสมยํ   ปจฺจุฏฺฐาย
หตฺถิสาลายํ   มญฺชุนา   สเรน   คายิ   วีณญฺจ   วาเทสีติ   ฯ   เอวํ
เทวาติ  ฯ  เตนหิ  [๑]-  ภเณ  มาณวก  คายสฺสุ  วีณญฺจ  วาเทหีติ ฯ
เอวํ   เทวาติ  โข  ภิกฺขเว  ทีฆาวุ  กุมาโร  พฺรหฺมทตฺตสฺส  กาสีรญฺโญ
ปฏิสฺสุณิตฺวา  อาราธาเปกฺโข  มญฺชุนา  สเรน  คายิ  วีณญฺจ  วาเทสิ  ฯ
อถโข   ภิกฺขเว   พฺรหฺมทตฺโต   กาสีราชา   ทีฆาวุํ  กุมารํ  เอตทโวจ
ตฺวํ  ภเณ  มาณวก  มํ  อุปฏฺฐหาติ  ฯ  เอวํ  เทวาติ โข ภิกฺขเว ทีฆาวุ
กุมาโร   พฺรหฺมทตฺตสฺส   กาสีรญฺโญ   ปจฺจสฺโสสิ   ฯ   อถโข  ภิกฺขเว
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ตฺวํ ฯ
ทีฆาวุ    กุมาโร    พฺรหฺมทตฺตสฺส    กาสีรญฺโญ    ปุพฺพุฏฺฐายี   อโหสิ
ปจฺฉานิปาตี   กึการปฏิสฺสาวี   ๑-   มนาปจารี   ปิยวาที   ฯ   อถโข
ภิกฺขเว  พฺรหฺมทตฺโต  กาสีราชา  ทีฆาวุํ กุมารํ นจิรสฺเสว อพฺภนฺตริเก ๒-
วิสฺสาสิกฏฺฐาเน ฐเปสิ ฯ
     {๒๔๔.๘}   อถโข  ภิกฺขเว  พฺรหฺมทตฺโต  กาสีราชา  ทีฆาวุํ กุมารํ
เอตทโวจ   เตนหิ  ภเณ  มาณวก  รถํ  โยเชหิ  มิควํ  คมิสฺสามาติ  ฯ
เอวํ   เทวาติ  โข  ภิกฺขเว  ทีฆาวุ  กุมาโร  พฺรหฺมทตฺตสฺส  กาสีรญฺโญ
ปฏิสฺสุณิตฺวา    รถํ   โยเชตฺวา   พฺรหฺมทตฺตํ   กาสีราชานํ   เอตทโวจ
ยุตฺโต โข เต เทว รโถ ยสฺสทานิ กาลํ มญฺญสีติ ฯ
     {๒๔๔.๙}   อถโข  ภิกฺขเว  พฺรหฺมทตฺโต  กาสีราชา  รถํ  อภิรูหิ
ทีฆาวุ  กุมาโร  รถํ  เปเสสิ  ฯ  ตถา  ตถา  รถํ  เปเสสิ  ยถา ยถา
อญฺเญเนว   เสนา   อคมาสิ   อญฺเญเนว   รโถ   ฯ  อถโข  ภิกฺขเว
พฺรหฺมทตฺโต   กาสีราชา   ทูรํ   คนฺตฺวา   ทีฆาวุํ   กุมารํ   เอตทโวจ
เตนหิ   ภเณ   มาณวก   รถํ   มุญฺจสฺสุ   กิลนฺโตมฺหิ  นิปชฺชิสฺสามีติ  ฯ
เอวํ   เทวาติ  โข  ภิกฺขเว  ทีฆาวุ  กุมาโร  พฺรหฺมทตฺตสฺส  กาสีรญฺโญ
ปฏิสฺสุณิตฺวา   รถํ   มุญฺจิตฺวา   ปฐวิยํ   ปลฺลงฺเกน   นิสีทิ   ฯ  อถโข
ภิกฺขเว   พฺรหฺมทตฺโต   กาสีราชา   ทีฆาวุสฺส  กุมารสฺส  อุจฺฉงฺเค  สีสํ
กตฺวา   เสยฺยํ   กปฺเปสิ   ฯ   ตสฺส   กิลนฺตสฺส   มุหุตฺตเกเนว  นิทฺทํ
โอกฺกมิ   ฯ   อถโข   ภิกฺขเว   ทีฆาวุสฺส   กุมารสฺส  เอตทโหสิ  อยํ
โข   พฺรหฺมทตฺโต   กาสีราชา   พหุโน   อมฺหากํ   อนตฺถสฺส   การโก
อิมินา    อมฺหากํ    พลญฺจ    วาหนญฺจ    ชนปโท   จ   โกโส   จ
@เชิงอรรถ:  โป. กึการณปฏิสฺสาวี  ม. อพฺภนฺตริเม ฯ
โกฏฺฐาคารญฺจ  อจฺฉินฺนํ  อิมินา  จ  เม  มาตาปิตโร  หตา  อยํ  ขฺวสฺส
กาโล โยหํ เวรํ อปฺเปยฺยนฺติ โกสิยา ขคฺคํ นิพฺพาหิ ฯ
     {๒๔๔.๑๐}   อถโข   ภิกฺขเว   ทีฆาวุสฺส   กุมารสฺส  เอตทโหสิ
ปิตา  โข  มํ  มรณกาเล  อวจ  มา  โข  ตฺวํ  ตาต  ทีฆาวุ  ทีฆํ ปสฺส
มา  รสฺสํ  น  หิ  ตาต  ทีฆาวุ  เวเรน  เวรา  สมฺมนฺติ  อเวเรน  หิ
ตาต  ทีฆาวุ  เวรา  สมฺมนฺตีติ  น  โข  เม  ตํ  ปฏิรูปํ  โยหํ ปิตุ วจนํ
อติกฺกเมยฺยนฺติ   โกสิยา   ขคฺคํ   ปเวเสสิ   ฯ  ทุติยมฺปิ  โข  ภิกฺขเว
ฯเปฯ   ตติยมฺปิ   โข   ภิกฺขเว   ทีฆาวุสฺส  กุมารสฺส  เอตทโหสิ  อยํ
โข   พฺรหฺมทตฺโต   กาสีราชา   พหุโน   อมฺหากํ   อนตฺถสฺส   การโก
อิมินา  อมฺหากํ  พลญฺจ  วาหนญฺจ  ชนปโท  จ  โกโส  จ โกฏฺฐาคารญฺจ
อจฺฉินฺนํ  อิมินา  จ  เม  มาตาปิตโร  หตา  อยํ ขฺวสฺส กาโล โยหํ เวรํ
อปฺเปยฺยนฺติ   โกสิยา   ขคฺคํ   นิพฺพาหิ   ฯ   ตติยมฺปิ   โข   ภิกฺขเว
ทีฆาวุสฺส   กุมารสฺส   เอตทโหสิ  ปิตา  โข  มํ  มรณกาเล  อวจ  มา
โข  ตฺวํ  ตาต  ทีฆาวุ  ทีฆํ  ปสฺส  มา  รสฺสํ  น หิ ตาต ทีฆาวุ เวเรน
เวรา   สมฺมนฺติ  อเวเรน  หิ  ตาต  ทีฆาวุ  เวรา  สมฺมนฺตีติ  น  โข
เม   ตํ   ปฏิรูปํ   โยหํ   ปิตุ  วจนํ  อติกฺกเมยฺยนฺติ  ปุนเทว  โกสิยา
ขคฺคํ ปเวเสสิ ฯ
     {๒๔๔.๑๑}   อถโข  ภิกฺขเว พฺรหฺมทตฺโต กาสีราชา ภีโต อุพฺพิคฺโค
อุสฺสงฺกี   อุตฺรโสฺต   สหสา   วุฏฺฐาสิ   ฯ   อถโข   ภิกฺขเว   ทีฆาวุ
กุมาโร       พฺรหฺมทตฺตํ      กาสีราชานํ      เอตทโวจ      กิสฺส
ตฺวํ   เทว   ภีโต  อุพฺพิคฺโค  อุสฺสงฺกี  อุตฺรโสฺต  สหสา   วุฏฺฐาสีติ  ฯ
อิธ   มํ  ภเณ  มาณวก  ทีฆีติสฺส  โกสลรญฺโญ   ปุตฺโต  ทีฆาวุ  กุมาโร
สุปินนฺเตน   ขคฺเคน   ปริปาเตสิ   เตนาหํ   ภีโต   อุพฺพิคฺโค  อุสฺสงฺกี
อุตฺรโสฺต  สหสา  วุฏฺฐาสินฺติ  ฯ  อถโข  ภิกฺขเว  ทีฆาวุ กุมาโร วาเมน
หตฺเถน    พฺรหฺมทตฺตสฺส     กาสีรญฺโญ   สีสํ   ปรามสิตฺวา   ทกฺขิเณน
หตฺเถน   ขคฺคํ    นิพฺพาเหตฺวา   พฺรหฺมทตฺตํ   กาสีราชานํ   เอตทโวจ
อหํ   โข    โส   เทว  ทีฆีติสฺส  โกสลรญฺโญ  ปุตฺโต  ทีฆาวุ  กุมาโร
พหุโน   ตฺวํ   อมฺหากํ   อนตฺถสฺส   การโก   ตยา   อมฺหากํ   พลญฺจ
วาหนญฺจ   ชนปโท   จ   โกโส   จ   โกฏฺฐาคารญฺจ   อจฺฉินฺนํ  ตยา
จ  เม  มาตาปิตโร  หตา  อยํ  ขฺวสฺส  กาโล โยหํ เวรํ อปฺเปยฺยนฺติ ฯ
อถโข   ภิกฺขเว   พฺรหฺมทตฺโต  กาสีราชา  ทีฆาวุสฺส  กุมารสฺส  ปาเทสุ
สิรสา   นิปติตฺวา  ทีฆาวุํ  กุมารํ  เอตทโวจ  ชีวิตํ   เม  ตาต  ทีฆาวุ
เทหิ   ชีวิตํ   เม  ตาต  ทีฆาวุ  เทหีติ  ฯ  กฺยาหํ  อุสฺสหามิ  เทวสฺส
ชีวิตํ  ทาตุํ  เทโว  โข  เม  ชีวิตํ  ทเทยฺยาติ  ฯ  เตนหิ  ตาต ทีฆาวุ
ตฺวญฺเจว เม ชีวิตํ เทหิ อหญฺจ เต ชีวิตํ ทมฺมีติ ฯ
     {๒๔๔.๑๒}   อถโข  ภิกฺขเว  พฺรหฺมทตฺโต  จ กาสีราชา ทีฆาวุ จ
กุมาโร    อญฺญมญฺญสฺส    ชีวิตํ   อทํสุ   ปาณิญฺจ   อคฺคเหสุํ   สปถญฺจ
อกํสุ   อทูหาย   ๑-   ฯ   อถโข   ภิกฺขเว   พฺรหฺมทตฺโต  กาสีราชา
ทีฆาวุํ     กุมารํ     เอตทโวจ     เตนหิ    ตาต    ทีฆาวุ    รถํ
@เชิงอรรถ:  ยุ. อทฺรูภาย ฯ โป. ม. อทฺทูภาย ฯ
โยเชหิ   คมิสฺสามาติ  ฯ  เอวํ  เทวาติ  โข  ภิกฺขเว  ทีฆาวุ  กุมาโร
พฺรหฺมทตฺตสฺส      กาสีรญฺโญ      ปฏิสฺสุณิตฺวา     รถํ     โยเชตฺวา
พฺรหฺมทตฺตํ  กาสีราชานํ  เอตทโวจ  ยุตฺโต  โข  เต เทว รโถ ยสฺสทานิ
กาลํ   มญฺญสีติ   ฯ   อถโข   ภิกฺขเว   พฺรหฺมทตฺโต   กาสีราชา  รถํ
อภิรูหิ   ทีฆาวุ   กุมาโร   รถํ  เปเสสิ  ฯ  ตถา  ตถา  รถํ  เปเสสิ
ยถา   ยถา   นจิรสฺเสว   เสนาย   สมาคจฺฉิ   ฯ   อถโข   ภิกฺขเว
พฺรหฺมทตฺโต    กาสีราชา   พาราณสึ   ปวิสิตฺวา   อมจฺเจ   ปาริสชฺเช
สนฺนิปาตาเปตฺวา    เอตทโวจ    สเจ   ภเณ   ทีฆีติสฺส   โกสลรญฺโญ
ปุตฺตํ   ทีฆาวุํ   กุมารํ   ปสฺเสยฺยาถ   กินฺติ  ตํ  ๑-  กเรยฺยาถาติ  ฯ
เอกจฺเจ   อมจฺจา   ๒-   เอวมาหํสุ   มยํ  เทว  หตฺเถ  ฉินฺเทยฺยาม
มยํ   เทว   ปาเท   ฉินฺเทยฺยาม   มยํ  เทว  หตฺถปาเท  ฉินฺเทยฺยาม
มยํ   เทว   กณฺเณ   ฉินฺเทยฺยาม   มยํ  เทว  นาสํ  ฉินฺเทยฺยาม  มยํ
เทว   กณฺณนาสํ   ฉินฺเทยฺยาม   มยํ   เทว   สีสํ   ฉินฺเทยฺยามาติ  ฯ
อยํ   โข   โส   ภเณ   ทีฆีติสฺส  โกสลรญฺโญ  ปุตฺโต  ทีฆาวุ  กุมาโร
นายํ   ลพฺภา   กิญฺจิ   กาตุํ   อิมินา   จ  เม  ชีวิตํ  ทินฺนํ  มยา  จ
อิมสฺส ชีวิตํ ทินฺนนฺติ ฯ
     {๒๔๔.๑๓}   อถโข   ภิกฺขเว   พฺรหฺมทตฺโต   กาสีราชา  ทีฆาวุํ
กุมารํ   เอตทโวจ   ยํ   โข   ตาต   ทีฆาวุ  ปิตา  มรณกาเล  อวจ
มา   โข   ตฺวํ   ตาต   ทีฆาวุ   ทีฆํ  ปสฺส  มา  รสฺสํ  น  หิ  ตาต
ทีฆาวุ    เวเรน    เวรา   สมฺมนฺติ   อเวเรน   หิ   ตาต   ทีฆาวุ
เวรา   สมฺมนฺตีติ   กินฺเต   ปิตา   สนฺธาย   อวจาติ   ฯ   ยํ   โข
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. นํ ฯ  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
เม   เทว   ปิตา   มรณกาเล   อวจ   มา   ทีฆนฺติ  มา  จิรํ  เวรํ
อกาสีติ    อิมํ    โข   เม   เทว   ปิตา   มรณกาเล   อวจ   มา
ทีฆนฺติ   ยํ   โข   เม   เทว   ปิตา  มรณกาเล  อวจ  มา  รสฺสนฺติ
มา    ขิปฺปํ    มิตฺเตหิ   ภิชฺชิตฺถาติ   อิมํ   โข   เม   เทว   ปิตา
มรณกาเล    อวจ    มา    รสฺสนฺติ   ยํ   โข   เม   เทว   ปิตา
มรณกาเล   อวจ   น   หิ   ตาต   ทีฆาวุ   เวเรน  เวรา  สมฺมนฺติ
อเวเรน  หิ  ตาต  ทีฆาวุ  เวรา  สมฺมนฺตีติ  เทเวน  เม  มาตาปิตโร
หตาติ     สจาหํ    เทวํ    ชีวิตา    โวโรเปยฺยํ    เย    เทวสฺส
อตฺถกามา   เต   มํ   ชีวิตา   โวโรเปยฺยุํ  เย  เม  อตฺถกามา  เต
เต   ชีวิตา   โวโรเปยฺยุํ   เอวนฺตํ   เวรํ   เวเรน   น  วูปสเมยฺย
อิทานิ   จ   ปน   เม  เทเวน  ชีวิตํ  ทินฺนํ  มยา  จ  เทวสฺส  ชีวิตํ
ทินฺนํ   เอวนฺตํ   เวรํ   อเวเรน  วูปสนฺตํ  อิมํ  โข  เม  เทว  ปิตา
มรณกาเล   อวจ   น   หิ   ตาต   ทีฆาวุ   เวเรน  เวรา  สมฺมนฺติ
อเวเรน หิ ตาต ทีฆาวุ เวรา สมฺมนฺตีติ ฯ
     {๒๔๔.๑๔}   อถโข  ภิกฺขเว  พฺรหฺมทตฺโต  กาสีราชา  อจฺฉริยํ วต
โภ  อพฺภุตํ  วต  โภ  ยาว  ปณฺฑิโต  อยํ  ทีฆาวุ  กุมาโร ยตฺร หิ นาม
ปิตุโน   สงฺขิตฺเตน   ภาสิตสฺส  วิตฺถาเรน  อตฺถํ  อาชานิสฺสตีติ  เปตฺติกํ
พลญฺจ    วาหนญฺจ    ชนปทญฺจ   โกสญฺจ   โกฏฺฐาคารญฺจ   ปฏิปาเทสิ
ธีตรญฺจ   อทาสิ   ฯ   เตสํ  หิ  นาม  ภิกฺขเว  ราชูนํ  อาทินฺนทณฺฑานํ
อาทินฺนสตฺถานํ   เอวรูปํ   ขนฺติโสรจฺจํ  ภวิสฺสตีติ  ฯ  อิธ  โข  ปน  ตํ
ภิกฺขเว   โสเภถ   ยํ  ตุเมฺห  เอวํ  สฺวากฺขาเต  ธมฺมวินเย  ปพฺพชิตา
สมานา ขมา จ ภเวยฺยาถ โสรตา จาติ ฯ
     [๒๔๕]   ตติยมฺปิ   โข   ภควา   เต   ภิกฺขู   เอตทโวจ  อลํ
ภิกฺขเว   มา   ภณฺฑนํ   มา   กลหํ   มา   วิคฺคหํ  มา  วิวาทนฺติ  ฯ
ตติยมฺปิ   โข   โส   อธมฺมวาที   ภิกฺขุ  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  อาคเมตุ
ภนฺเต     ภควา     ธมฺมสามี     อปฺโปสฺสุกฺโก     ภนฺเต    ภควา
ทิฏฺฐธมฺมสุขวิหารํ     อนุยุตฺโต     วิหรตุ     มยเมเตน     ภณฺฑเนน
กลเหน   วิคฺคเหน   วิวาเทน   ปญฺญายิสฺสามาติ   ฯ   อถโข   ภควา
ปริยาทินฺนรูปา   โข   อิเม   โมฆปุริสา   นยิเม  สุกรา  สญฺญาเปตุนฺติ
อุฏฺฐายาสนา ปกฺกามิ ฯ
                         ทีฆาวุภาณวารํ ปฐมํ ๑- ฯ
     [๒๔๖]   อถโข  ภควา  ปุพฺพณฺหสมยํ  นิวาเสตฺวา  ปตฺตจีวรมาทาย
โกสมฺพึ   ปิณฺฑาย   ปาวิสิ   โกสมฺพิยํ   ปิณฺฑาย   จริตฺวา   ปจฺฉาภตฺตํ
ปิณฺฑปาตปฏิกฺกนฺโต      เสนาสนํ      สํสาเมตฺวา     ปตฺตจีวรมาทาย
สงฺฆมชฺเฌ ฐิตโก ว อิมา คาถาโย อภาสิ
     [๒๔๗]   ปุถุสทฺโท สมชโน             น พาโล โกจิ มญฺญถ
           สงฺฆสฺมึ ภิชฺชมานสฺมึ             นาญฺญํ ภิยฺโย อมญฺญรุํ ฯ
           ปริมุฏฺฐา ปณฺฑิตา ภาสา       วาจาโคจรภาณิโน
           ยาวิจฺฉนฺติ มุขายามํ              เยน นีตา น ตํ วิทู ฯ
           อกฺโกจฺฉิ มํ อวธิ มํ                 อชินิ มํ อหาสิ เม
@เชิงอรรถ:  ม. นิฏฺฐิโต ปฐโม ฯ
           เย จ ตํ อุปนยฺหนฺติ                เวรํ เตสํ น สมฺมติ ฯ
           อกฺโกจฺฉิ มํ อวธิ มํ                 อชินิ มํ อหาสิ เม
           เย จ ตํ นุปนยฺหนฺติ                เวรํ เตสูปสมฺมติ ฯ
           น หิ เวเรน เวรานิ                   สมฺมนฺตีธ กุทาจนํ
           อเวเรน จ สมฺมนฺติ                 เอส ธมฺโม สนนฺตโน ฯ
           ปเร จ น วิชานนฺติ                  มยเมตฺถ ยมามฺหเส ๑- ฯ
           เย จ ตตฺถ วิชานนฺติ               ตโต สมฺมนฺติ เมธคา ฯ
           อฏฺฐิจฺฉิทฺทา ๒- ปาณหรา      ควาสฺสธนหาริโน
           รฏฺฐํ วิลุมฺปมานานํ                เตสํปิ โหติ สงฺคติ ฯ
                      กสฺมา ตุมฺหาก ๓- โน สิยา ฯ
                        สเจ ลเภถ นิปกํ สหายํ
                        สทฺธิญฺจรํ สาธุวิหาริธีรํ
                        อภิภุยฺย สพฺพานิ ปริสฺสยานิ
                        จเรยฺย เตนตฺตมโน สตีมา ฯ
                        โน เจ ลเภถ นิปกํ สหายํ
                        สทฺธิญฺจรํ สาธุวิหาริธีรํ
                        ราชาว รฏฺฐํ วิชิตํ ปหาย
                        เอโก จเร มาตงฺครญฺเญว นาโค ฯ
           เอกสฺส จริตํ เสยฺโย                  นตฺถิ พาเล สหายตา ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ยมามเส ฯ  ม. ยุ. อฏฺฐิจฺฉินฺนา ฯ  ยุ. ตุมฺหากํ ฯ
            เอโก จเร น จ ปาปานิ กยิรา
            อปฺโปสฺสุกฺโก มาตงฺครญฺเญว นาโคติ ฯ
     [๒๔๘]   อถโข   ภควา   สงฺฆมชฺเฌ  ฐิตโก  ว  อิมา  คาถาโย
ภาสิตฺวา   เยน   พาลกโลณการกคาโม   ๑-   เตนุปสงฺกมิ   ฯ  เตน
โข   ปน   สมเยน   อายสฺมา   ภคุ  พาลกโลณการกคาเม  วิหรติ  ฯ
อทฺทสา   โข   อายสฺมา  ภคุ  ภควนฺตํ  ทูรโต  ว  อาคจฺฉนฺตํ  ทิสฺวาน
อาสนํ    ปญฺญาเปสิ    ปาโททกํ    ปาทปีฐํ    ปาทกถลิกํ    อุปนิกฺขิปิ
ปจฺจุคฺคนฺตฺวา    ปตฺตจีวรํ   ปฏิคฺคเหสิ   ฯ   นิสีทิ   ภควา   ปญฺญตฺเต
อาสเน   นิสชฺช   ปาเท  ปกฺขาเลสิ  ฯ  อายสฺมาปิ  โข  ภคุ  ภควนฺตํ
อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ
     {๒๔๘.๑}   เอกมนฺตํ   นิสินฺนํ   โข   อายสฺมนฺตํ   ภคุํ   ภควา
เอตทโวจ   กจฺจิ   ภิกฺขุ   ขมนียํ   กจฺจิ  ยาปนียํ  กจฺจิ  ปิณฺฑเกน  น
กิลมสีติ  ฯ  ขมนียํ  ภควา  ยาปนียํ  ภควา  น  จาหํ  ภนฺเต  ปิณฺฑเกน
กิลมามีติ    ฯ   อถโข   ภควา   อายสฺมนฺตํ   ภคุํ   ธมฺมิยา   กถาย
สนฺทสฺเสตฺวา      สมาทเปตฺวา      สมุตฺเตเชตฺวา      สมฺปหํเสตฺวา
อุฏฺฐายาสนา เยน ปาจีนวํสทาโย เตนุปสงฺกมิ ฯ
     {๒๔๘.๒}   เตน  โข  ปน  สมเยน อายสฺมา จ อนุรุทฺโธ อายสฺมา
จ   นนฺทิโย   อายสฺมา   จ  กิมฺพิโล  ๒-  ปาจีนวํสทาเย  วิหรนฺติ  ฯ
อทฺทสา  โข  ทายปาโล  ภควนฺตํ  ทูรโต  ว  อาคจฺฉนฺตํ ทิสฺวาน ภควนฺตํ
เอตทโวจ   มา   สมณ  เอตํ  ทายํ  ปาวิสิ  สนฺเตตฺถ  ตโย  กุลปุตฺตา
@เชิงอรรถ:  ยุ. พาลกโลณการคาโม ฯ ม. พาลกโลณกคาโม ฯ  ม. กิมิโล ฯ
อตฺตกามรูปา   วิหรนฺติ   มา   เตสํ   อผาสุมกาสีติ   ฯ  อสฺโสสิ  โข
อายสฺมา    อนุรุทฺโธ    ทายปาลสฺส    ภควตา   สทฺธึ   มนฺตยมานสฺส
สุตฺวาน    ทายปาลํ   เอตทโวจ   มา   อาวุโส   ทายปาล   ภควนฺตํ
วาเรสิ  สตฺถา  โน  ภควา  อนุปฺปตฺโตติ  ฯ  อถโข  อายสฺมา อนุรุทฺโธ
เยนายสฺมา    จ    นนฺทิโย    อายสฺมา   จ   กิมฺพิโล   เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา     อายสฺมนฺตญฺจ     นนฺทิยํ     อายสฺมนฺตญฺจ     กิมฺพิลํ
เอตทโวจ      อภิกฺกมถายสฺมนฺโต      อภิกฺกมถายสฺมนฺโต      สตฺถา
โน ภควา อนุปฺปตฺโตติ ฯ
     {๒๔๘.๓}   อถโข  อายสฺมา  จ  อนุรุทฺโธ  อายสฺมา  จ  นนฺทิโย
อายสฺมา  จ  กิมฺพิโล  ภควนฺตํ  ปจฺจุคฺคนฺตฺวา  เอโก  ภควโต  ปตฺตจีวรํ
ปฏิคฺคเหสิ   เอโก   อาสนํ   ปญฺญาเปสิ   เอโก   ปาโททกํ   ปาทปีฐํ
ปาทกถลิกํ  อุปนิกฺขิปิ  ฯ  นิสีทิ  ภควา  ปญฺญตฺเต  อาสเน  นิสชฺช [๑]-
ปาเท  ปกฺขาเลสิ  ฯ  เตปิ  โข  อายสฺมนฺโต  ๒- ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ  นิสีทึสุ  ฯ  เอกมนฺตํ  นิสินฺนํ  โข  อายสฺมนฺตํ  อนุรุทฺธํ  ภควา
เอตทโวจ  กจฺจิ  โว  อนุรุทฺธา  ขมนียํ  กจฺจิ  ยาปนียํ  กจฺจิ  ปิณฺฑเกน
น  กิลมถาติ  ฯ  ขมนียํ  ภควา  ยาปนียํ ภควา น จ มยํ ภนฺเต ปิณฺฑเกน
กิลมามาติ ฯ
     {๒๔๘.๔}   กจฺจิ ปน โว อนุรุทฺธา สมคฺคา สมฺโมทมานา อวิวทมานา
ขีโรทกีภูตา   อญฺญมญฺญํ   ปิยจกฺขูหิ   สมฺปสฺสนฺตา   วิหรถาติ   ฯ  ตคฺฆ
เต   ๓-  มยํ  ภนฺเต  สมคฺคา  สมฺโมทมานา  อวิวทมานา  ขีโรทกีภูตา
@เชิงอรรถ:  โป. ม. โข ภควา ฯ  สี. โป. ยุ. อายสฺมนฺตา ฯ  ม. ยุ. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
อญฺญมญฺญํ    ปิยจกฺขูหิ    สมฺปสฺสนฺตา   วิหรามาติ   ฯ   ยถากถํ   ปน
ตุเมฺห   อนุรุทฺธา   สมคฺคา   สมฺโมทมานา   อวิวทมานา   ขีโรทกีภูตา
อญฺญมญฺญํ   ปิยจกฺขูหิ   สมฺปสฺสนฺตา   วิหรถาติ   ฯ   อิธ  มยฺหํ  ภนฺเต
เอวํ  โหติ  ลาภา  วต  เม สุลทฺธํ วต เม โยหํ เอวรูเปหิ สพฺรหฺมจารีหิ
สทฺธึ   วิหรามีติ   ตสฺส   มยฺหํ   ภนฺเต   อิเมสุ  อายสฺมนฺเตสุ  เมตฺตํ
กายกมฺมํ   ปจฺจุปฏฺฐิตํ   อาวิ   เจว  รโห  จ  เมตฺตํ  วจีกมฺมํ  เมตฺตํ
มโนกมฺมํ   ปจฺจุปฏฺฐิตํ  อาวิ  เจว  รโห  จ  ตสฺส  มยฺหํ  ภนฺเต  เอวํ
โหติ   ยนฺนูนาหํ   สกํ   จิตฺตํ   นิกฺขิปิตฺวา   อิเมสํเยว   อายสฺมนฺตานํ
จิตฺตสฺส   วเสน   วตฺเตยฺยนฺติ   โส   โข   อหํ   ภนฺเต   สกํ  จิตฺตํ
นิกฺขิปิตฺวา    อิเมสํเยว    อายสฺมนฺตานํ    จิตฺตสฺส   วเสน   วตฺตามิ
นานา หิ โข โน ภนฺเต กายา เอกญฺจ ปน มญฺเญ จิตฺตนฺติ ฯ
     {๒๔๘.๕}   อายสฺมาปิ   โข   นนฺทิโย  อายสฺมาปิ  โข  กิมฺพิโล
ภควนฺตํ   เอตทโวจ   มยฺหํปิ   โข   ภนฺเต   เอวํ  โหติ  ลาภา  วต
เม   สุลทฺธํ  วต  เม  โยหํ  เอวรูเปหิ  สพฺรหฺมจารีหิ  สทฺธึ  วิหรามีติ
ตสฺส    มยฺหํ    ภนฺเต    อิเมสุ    อายสฺมนฺเตสุ   เมตฺตํ   กายกมฺมํ
ปจฺจุปฏฺฐิตํ   อาวิ   เจว   รโห  จ  เมตฺตํ  วจีกมฺมํ  เมตฺตํ  มโนกมฺมํ
ปจฺจุปฏฺฐิตํ   อาวิ   เจว   รโห   จ  ตสฺส  มยฺหํ  ภนฺเต  เอวํ  โหติ
ยนฺนูนาหํ     สกํ    จิตฺตํ    นิกฺขิปิตฺวา    อิเมสํเยว    อายสฺมนฺตานํ
จิตฺตสฺส   วเสน   วตฺเตยฺยนฺติ   โส   โข   อหํ   ภนฺเต   สกํ  จิตฺตํ
นิกฺขิปิตฺวา    อิเมสํเยว    อายสฺมนฺตานํ    จิตฺตสฺส   วเสน   วตฺตามิ
นานา   หิ   โข   โน   ภนฺเต  กายา  เอกญฺจ  ปน  มญฺเญ  จิตฺตนฺติ
เอวํ  โข  มยํ  ภนฺเต  สมคฺคา  สมฺโมทมานา  อวิวทมานา  ขีโรทกีภูตา
อญฺญมญฺญํ ปิยจกฺขูหิ สมฺปสฺสนฺตา วิหรามาติ ฯ
     {๒๔๘.๖}   กจฺจิ   ปน   โว   อนุรุทฺธา  อปฺปมตฺตา  อาตาปิโน
ปหิตตฺตา   วิหรถาติ   ฯ   ตคฺฆ   มยํ   ภนฺเต  อปฺปมตฺตา  อาตาปิโน
ปหิตตฺตา   วิหรามาติ   ฯ   ยถากถํ  ปน  ตุเมฺห  อนุรุทฺธา  อปฺปมตฺตา
อาตาปิโน ปหิตตฺตา วิหรถาติ ฯ
     {๒๔๘.๗}   อิธ   ภนฺเต   อมฺหากํ  โย  ปฐมํ  คามโต  ปิณฺฑาย
ปฏิกฺกมติ   โส   อาสนํ   ปญฺญาเปติ   ปาโททกํ   ปาทปีฐํ   ปาทกถลิกํ
อุปนิกฺขิปติ   อวกฺการปาตึ   โธวิตฺวา   อุปฏฺฐาเปติ   ปานียํ  ปริโภชนียํ
อุปฏฺฐาเปติ   โย   ปจฺฉา   คามโต   ปิณฺฑาย   ปฏิกฺกมติ  สเจ  โหติ
ภุตฺตาวเสโส   สเจ   อากงฺขติ   ภุญฺชติ  โน  เจ  อากงฺขติ  อปหริเต
วา  ฉฑฺเฑติ  อปฺปาณเก  วา  อุทเก  โอปิลาเปติ  โส  อาสนํ  อุทฺธรติ
ปาโททกํ      ปาทปีฐํ     ปาทกถลิกํ     ปฏิสาเมติ     อวกฺการปาตึ
โธวิตฺวา    ปฏิสาเมติ    ปานียํ    ปริโภชนียํ    ปฏิสาเมติ   ภตฺตคฺคํ
สมฺมชฺชติ   โย   ปสฺสติ   ปานียฆฏํ   วา   ปริโภชนียฆฏํ  วา  วจฺจฆฏํ
วา    ริตฺตํ    ตุจฺฉํ    โส    อุปฏฺฐาเปติ   สจสฺส   โหติ   อวิสยฺหํ
หตฺถวิกาเรน   ทุติยํปิ   ๑-   อามนฺเตตฺวา  หตฺถวิลงฺฆเกน  อุปฏฺฐาเปม
น   เตฺวว   มยํ   ภนฺเต   ตปฺปจฺจยา   วาจํ  ภินฺทาม  ปญฺจาหิกํ  โข
ปน   มยํ   ภนฺเต   สพฺพรตฺติยา   ธมฺมิยา   กถาย   สนฺนิสีทาม  เอวํ
โข   มยํ   ภนฺเต   อปฺปมตฺตา   อาตาปิโน   ปหิตตฺตา  วิหรามาติ  ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ปิสทฺโท นตฺถิ ฯ
อถโข    ภควา    อายสฺมนฺตญฺจ    อนุรุทฺธํ    อายสฺมนฺตญฺจ    นนฺทิยํ
อายสฺมนฺตญฺจ   กิมฺพิลํ   ธมฺมิยา   กถาย   สนฺทสฺเสตฺวา   สมาทเปตฺวา
สมุตฺเตเชตฺวา   สมฺปหํเสตฺวา   อุฏฺฐายาสนา   เยน  ปาริเลยฺยกํ  เตน
จาริกํ   ปกฺกามิ   อนุปุพฺเพน   จาริกํ   จรมาโน   เยน   ปาริเลยฺยกํ
ตทวสริ   ฯ   ตตฺร   สุทํ  ภควา  ปาริเลยฺยเก  วิหรติ  รกฺขิตวนสณฺเฑ
ภทฺทสาลมูเล ฯ
     [๒๔๙]   อถโข   ภควโต  รโหคตสฺส  ปฏิสลฺลีนสฺส  เอวํ  เจตโส
ปริวิตกฺโก   อุทปาทิ  อหํ  โข  ปุพฺเพ  อากิณฺโณ  น  ผาสุํ  ๑-  วิหาสึ
เตหิ    โกสมฺพิเกหิ    ๒-    ภิกฺขูหิ    ภณฺฑนการเกหิ   กลหการเกหิ
วิวาทการเกหิ   ภสฺสการเกหิ   สงฺเฆ  อธิกรณการเกหิ  โสมฺหิ  เอตรหิ
เอโก   อทุติโย   สุขํ   ผาสุํ   วิหรามิ  อญฺญเตฺรว  เตหิ  โกสมฺพิเกหิ
ภิกฺขูหิ    ภณฺฑนการเกหิ   กลหการเกหิ   วิวาทการเกหิ   ภสฺสการเกหิ
สงฺเฆ อธิกรณการเกหีติ ฯ
     {๒๔๙.๑}   อญฺญตโรปิ  โข  หตฺถินาโค  อากิณฺโณ  วิหรติ  หตฺถีหิ
หตฺถินีหิ    หตฺถิกลเภหิ   ๓-   หตฺถิจฺฉาเปหิ   ๔-   ฉินฺนคฺคานิ   เจว
ติณานิ    ขาทติ   โอภคฺโคภคฺคญฺจสฺส   สาขาภงฺคํ   ขาทนฺติ   อาวิลานิ
จ   ปานียานิ   ปิวติ   โอคาหญฺจสฺส   ๕-  โอติณฺณสฺส  หตฺถินิโย  กายํ
อุปนิฆํสนฺติโย   คจฺฉนฺติ   ฯ   อถโข   ตสฺส   หตฺถินาคสฺส   เอตทโหสิ
อหํ  โข  อากิณฺโณ  วิหรามิ  หตฺถีหิ  หตฺถินีหิ  หตฺถิกลเภหิ  หตฺถิจฺฉาเปหิ
ฉินฺนคฺคานิ     เจว     ติณานิ     ขาทามิ    โอภคฺโคภคฺคญฺจ    เม
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ผาสุ ฯ  ม. ยุ. โกสมฺพเกหิ ฯ  ม. ยุ. หตฺถิกฬเภหิ ฯ  ยุ.
@หตฺถิจฺฉาปเกหิ ฯ  โป. ม. โอคาหาจสฺส ฯ ยุ. โอคาหนฺตสฺส ฯ
สาขาภงฺคํ   ขาทนฺติ   อาวิลานิ   จ  ปานียานิ  ปิวามิ  โอคาหญฺจ  ๑-
เม   โอติณฺณสฺส   หตฺถินิโย   กายํ   อุปนิฆํสนฺติโย   คจฺฉนฺติ  ยนฺนูนาหํ
เอโก   ว  คณสฺมา  วูปกฏฺโฐ  วิหเรยฺยนฺติ  ฯ  อถโข  โส  หตฺถินาโค
ยูถา    อปกฺกมฺม    เยน   ปาริเลยฺยกํ   รกฺขิตวนสณฺโฑ   ภทฺทสาลมูลํ
เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    โสณฺฑาย    ภควโต
ปานียํ ปริโภชนียํ อุปฏฺฐาเปติ อปหริตญฺจ กโรติ ฯ
     {๒๔๙.๒}   อถโข  ตสฺส  หตฺถินาคสฺส  เอตทโหสิ  อหํ  โข ปุพฺเพ
อากิณฺโณ    น    ผาสุํ    วิหาสึ    หตฺถีหิ    หตฺถินีหิ    หตฺถิกลเภหิ
หตฺถิจฺฉาเปหิ    ฉินฺนคฺคานิ    เจว    ติณานิ   ขาทึ   โอภคฺโคภคฺคญฺจ
เม   สาขาภงฺคํ   ขาทึสุ   อาวิลานิ   จ  ปานียานิ  อปายึ  โอคาหญฺจ
เม    โอติณฺณสฺส    หตฺถินิโย   กายํ   อุปนิฆํสนฺติโย   อคมํสุ   โสมฺหิ
เอตรหิ   เอโก   อทุติโย   สุขํ   ผาสุํ   วิหรามิ   อญฺญเตฺรว  หตฺถีหิ
หตฺถินีหิ หตฺถิกลเภหิ หตฺถิจฺฉาเปหีติ ฯ
     {๒๔๙.๓}   อถโข  ภควา  อตฺตโน  จ  ปวิเวกํ  วิทิตฺวา  ตสฺส จ
หตฺถินาคสฺส     เจตสา     เจโตปริวิตกฺกมญฺญาย     ตายํ    เวลายํ
อิมํ อุทานํ อุทาเนสิ
     เอตํ ๒- นาคสฺส นาเคน      อีสาทนฺตสฺส หตฺถิโน
     สเมติ จิตฺตํ จิตฺเตน             ยเทโก รมตี วเนติ ฯ
     [๒๕๐]   อถโข  ภควา  ปาริเลยฺยเก  ยถาภิรนฺตํ  วิหริตฺวา  เยน
สาวตฺถี    เตน    จาริกํ    ปกฺกามิ   อนุปุพฺเพน   จาริกํ   จรมาโน
@เชิงอรรถ:  ยุ. โอคาหนฺตสฺส ฯ  ยุ. เอวํ ฯ
เยน  สาวตฺถี  ตทวสริ  ฯ  ตตฺร  สุทํ  ภควา  สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน
อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม ฯ
     [๒๕๑]   อถโข  โกสมฺพิกานํ  อุปาสกานํ ๑- เอตทโหสิ ๒- อิเม โข
อยฺยา   โกสมฺพิกา   ภิกฺขู   พหุโน  อมฺหากํ  อนตฺถสฺส  การกา  อิเมหิ
อุพฺพาโฬฺห   ภควา   ปกฺกนฺโต   หนฺท   มยํ   อยฺเย  โกสมฺพิเก  ภิกฺขู
เนว   อภิวาเทยฺยาม   น   ปจฺจุฏฺเฐยฺยาม   น  อญฺชลิกมฺมํ  สามีจิกมฺมํ
กเรยฺยาม  น  สกฺกเรยฺยาม  น  ครุกเรยฺยาม  น  มาเนยฺยาม [๓]- น
ปูเชยฺยาม  อุปคตานํปิ  ปิณฺฑกํ  ๔-  น ทชฺเชยฺยาม ๕- เอวํ อิเม อเมฺหหิ
อสกฺกริยมานา    อครุกริยมานา    อมานิยมานา   [๖]-   อปูชิยมานา
อสกฺการปกตา   ปกฺกมิสฺสนฺติ   วา   วิพฺภมิสฺสนฺติ   วา   ภควนฺตํ   วา
ปสาเทสฺสนฺตีติ ฯ
     {๒๕๑.๑}   อถโข  โกสมฺพิกา  อุปาสกา  โกสมฺพิเก  ภิกฺขู  เนว
อภิวาเทสุํ   น   ปจฺจุฏฺเฐสุํ   น   อญฺชลิกมฺมํ   สามีจิกมฺมํ   อกํสุ   น
สกฺกรึสุ  น  ครุกรึสุ  น  มาเนสุํ  [๗]-  น  ปูเชสุํ อุปคตานํปิ ปิณฺฑกํ น
อทํสุ  ฯ  อถโข  โกสมฺพิกา  ภิกฺขู  โกสมฺพิเกหิ อุปาสเกหิ อสกฺกริยมานา
อครุกริยมานา    อมานิยมานา    [๘]-   อปูชิยมานา   อสกฺการปกตา
เอวมาหํสุ   หนฺท   มยํ   อาวุโส   สาวตฺถึ  คนฺตฺวา  ภควโต  สนฺติเก
อิมํ  อธิกรณํ  วูปสเมยฺยามาติ  ๙-  ฯ  อถโข  โกสมฺพิกา ภิกฺขู เสนาสนํ
สํสาเมตฺวา ปตฺตจีวรมาทาย เยน สาวตฺถี เตนุปสงฺกมึสุ ฯ
     [๒๕๒]   อสฺโสสิ  โข  อายสฺมา  สารีปุตฺโต  เต  กิร  โกสมฺพิกา
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. โกสมฺพกา อุปาสกา ฯ  ม. ยุ. เอตทโหสีติ ปาฐทฺวยํ น ทิสฺสติ ฯ
@ ม. น ภเชยฺยาม ฯ  ยุ. ปิณฺฑปาตํ ฯ  โป. น ฆคตาปิณฺฑิกํ ทเทยฺยาม ฯ
@๖-๘ ม. อภชิยมานา ฯ  ม. น ภเชสุํ ฯ  ยุ. วูปสเมมาติ ฯ
ภิกฺขู   ภณฺฑนการกา   กลหการกา   วิวาทการกา   ภสฺสการกา  สงฺเฆ
อธิกรณการกา   สาวตฺถึ   อาคจฺฉนฺตีติ  ฯ  อถโข  อายสฺมา  สารีปุตฺโต
เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   นิสีทิ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺโน   โข  อายสฺมา  สารีปุตฺโต
ภควนฺตํ   เอตทโวจ   เต  กิร  ภนฺเต  โกสมฺพิกา  ภิกฺขู  ภณฺฑนการกา
กลหการกา    วิวาทการกา    ภสฺสการกา    สงฺเฆ    อธิกรณการกา
สาวตฺถึ   อาคจฺฉนฺติ   กถาหํ   ภนฺเต   เตสุ   ภิกฺขูสุ  ปฏิปชฺชามีติ  ฯ
เตนหิ   ตฺวํ  สารีปุตฺต  ยถา  ธมฺโม  ตถา  ปติฏฺฐาหีติ  ๑-  ฯ  กถาหํ
ภนฺเต ชาเนยฺยํ ธมฺมํ วา อธมฺมํ วาติ ฯ
     {๒๕๒.๑}   อฏฺฐารสหิ    โข   สารีปุตฺต   วตฺถูหิ   อธมฺมวาที
ชานิตพฺโพ   อิธ   สารีปุตฺต   ภิกฺขุ   อธมฺมํ   ธมฺโมติ   ทีเปติ   ธมฺมํ
อธมฺโมติ   ทีเปติ   อวินยํ   วินโยติ   ทีเปติ   วินยํ  อวินโยติ  ทีเปติ
อภาสิตํ    อลปิตํ   ตถาคเตน   ภาสิตํ   ลปิตํ   ตถาคเตนาติ   ทีเปติ
ภาสิตํ    ลปิตํ   ตถาคเตน   อภาสิตํ   อลปิตํ   ตถาคเตนาติ   ทีเปติ
อนาจิณฺณํ    ตถาคเตน    อาจิณฺณํ    ตถาคเตนาติ    ทีเปติ   อาจิณฺณํ
ตถาคเตน      อนาจิณฺณํ      ตถาคเตนาติ     ทีเปติ     อปฺปญฺญตฺตํ
ตถาคเตน    ปญฺญตฺตํ    ตถาคเตนาติ    ทีเปติ   ปญฺญตฺตํ   ตถาคเตน
อปฺปญฺญตฺตํ      ตถาคเตนาติ      ทีเปติ      อนาปตฺตึ     อาปตฺตีติ
ทีเปติ     อาปตฺตึ     อนาปตฺตีติ     อนาปตฺตีติ     ทีเปติ     ลหุกํ
อาปตฺตึ    ครุกา    อาปตฺตีติ    ทีเปติ    ครุกํ    อาปตฺตึ    ลหุกา
อาปตฺตีติ   ทีเปติ   สาวเสสํ   อาปตฺตึ   อนวเสสา   อาปตฺตีติ  ทีเปติ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ติฏฺฐาหีติ ฯ
อนวเสสํ   อาปตฺตึ   สาวเสสา   อาปตฺตีติ   ทีเปติ   ทุฏฺฐุลฺลํ  อาปตฺตึ
อทุฏฺฐุลฺลา     อาปตฺตีติ    ทีเปติ    อทุฏฺฐุลฺลํ    อาปตฺตึ    ทุฏฺฐุลฺลา
อาปตฺตีติ   ทีเปติ  อิเมหิ  โข  สารีปุตฺต  อฏฺฐารสหิ  วตฺถูหิ  อธมฺมวาที
ชานิตพฺโพ
     {๒๕๒.๒}   อฏฺฐารสหิ   จ   โข   สารีปุตฺต   วตฺถูหิ  ธมฺมวาที
ชานิตพฺโพ    อิธ    สารีปุตฺต    ภิกฺขุ    อธมฺมํ    อธมฺโมติ   ทีเปติ
ธมฺมํ   ธมฺโมติ   ทีเปติ   อวินยํ   อวินโยติ   ทีเปติ   วินยํ   วินโยติ
ทีเปติ      อภาสิตํ     อลปิตํ     ตถาคเตน     อภาสิตํ     อลปิตํ
ตถาคเตนาติ    ทีเปติ    ภาสิตํ    ลปิตํ   ตถาคเตน   ภาสิตํ   ลปิตํ
ตถาคเตนาติ      ทีเปติ      อนาจิณฺณํ      ตถาคเตน     อนาจิณฺณํ
ตถาคเตนาติ    ทีเปติ   อาจิณฺณํ   ตถาคเตน   อาจิณฺณํ   ตถาคเตนาติ
ทีเปติ    อปฺปญฺญตฺตํ    ตถาคเตน   อปฺปญฺญตฺตํ   ตถาคเตนาติ   ทีเปติ
ปญฺญตฺตํ    ตถาคเตน    ปญฺญตฺตํ    ตถาคเตนาติ    ทีเปติ   อนาปตฺตึ
อนาปตฺตีติ    ทีเปติ    อาปตฺตึ    อาปตฺตีติ   ทีเปติ   ลหุกํ   อาปตฺตึ
ลหุกา   อาปตฺตีติ   ทีเปติ   ครุกํ   อาปตฺตึ   ครุกา  อาปตฺตีติ  ทีเปติ
สาวเสสํ   อาปตฺตึ   สาวเสสา   อาปตฺตีติ   ทีเปติ  อนวเสสํ  อาปตฺตึ
อนวเสสา     อาปตฺตีติ     ทีเปติ    ทุฏฺฐุลฺลํ    อาปตฺตึ    ทุฏฺฐุลฺลา
อาปตฺตีติ   ทีเปติ   อทุฏฺฐุลฺลํ   อาปตฺตึ   อทุฏฺฐุลฺลา   อาปตฺตีติ  ทีเปติ
อิเมหิ โข สารีปุตฺต อฏฺฐารสหิ วตฺถูหิ ธมฺมวาที ชานิตพฺโพติ ฯ
     [๒๕๓]   อสฺโสสิ    โข   อายสฺมา   มหาโมคฺคลฺลาโน   ฯเปฯ
อสฺโสสิ    โข    อายสฺมา    มหากสฺสโป   อสฺโสสิ   โข   อายสฺมา
มหากจฺจาโน   อสฺโสสิ   โข   อายสฺมา   มหาโกฏฺฐิโต   อสฺโสสิ  โข
อายสฺมา     มหากปฺปิโน    อสฺโสสิ    โข    อายสฺมา    มหาจุนฺโท
อสฺโสสิ   โข   อายสฺมา   อนุรุทฺโธ   อสฺโสสิ  โข  อายสฺมา  เรวโต
อสฺโสสิ   โข   อายสฺมา   อุปาลิ   อสฺโสสิ   โข  อายสฺมา  อานนฺโท
อสฺโสสิ    โข    อายสฺมา   ราหุโล   เต   กิร   โกสมฺพิกา   ภิกฺขู
ภณฺฑนการกา     กลหการกา    วิวาทการกา    ภสฺสการกา    สงฺเฆ
อธิกรณการกา สาวตฺถึ อาคจฺฉนฺตีติ ฯ
     {๒๕๓.๑}   อถโข  อายสฺมา  ราหุโล  เยน  ภควา  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ  ฯ  เอกมนฺตํ
นิสินฺโน   โข  อายสฺมา  ราหุโล  ภควนฺตํ  เอตทโวจ  เต  กิร  ภนฺเต
โกสมฺพิกา     ภิกฺขู     ภณฺฑนการกา     กลหการกา    วิวาทการกา
ภสฺสการกา    สงฺเฆ    อธิกรณการกา   สาวตฺถึ   อาคจฺฉนฺติ   กถาหํ
ภนฺเต  เตสุ  ภิกฺขูสุ  ปฏิปชฺชามีติ  ฯ  เตนหิ  ตฺวํ  ราหุล  ยถา  ธมฺโม
ตถา   ปติฏฺฐาหีติ  ๑-  ฯ  กถาหํ  ภนฺเต  ชาเนยฺยํ  ธมฺมํ  วา  อธมฺมํ
วาติ  ฯ  อฏฺฐารสหิ  โข  ราหุล  วตฺถูหิ  อธมฺมวาที  ชานิตพฺโพ  ฯเปฯ
อิเมหิ  โข  ราหุล  อฏฺฐารสหิ  วตฺถูหิ  อธมฺมวาที  ชานิตพฺโพ อฏฺฐารสหิ
จ  โข  ราหุล  วตฺถูหิ  ธมฺมวาที  ชานิตพฺโพ  ฯเปฯ  อิเมหิ  โข ราหุล
อฏฺฐารสหิ วตฺถูหิ ธมฺมวาที ชานิตพฺโพติ ฯ
     [๒๕๔]   อสฺโสสิ   โข  มหาปชาปตี  โคตมี  เต  กิร  โกสมฺพิกา
ภิกฺขู   ภณฺฑนการกา   กลหการกา   วิวาทการกา   ภสฺสการกา  สงฺเฆ
@เชิงอรรถ:  ม. ยุ. ติฏฺฐาหีติ ฯ
อธิกรณการกา   สาวตฺถึ   อาคจฺฉนฺตีติ   ฯ  อถโข  มหาปชาปตี  โคตมี
เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   อฏฺฐาสิ   ฯ   เอกมนฺตํ   ฐิตา   โข   มหาปชาปตี  โคตมี
ภควนฺตํ   เอตทโวจ   เต  กิร  ภนฺเต  โกสมฺพิกา  ภิกฺขู  ภณฺฑนการกา
กลหการกา   วิวาทการกา  ภสฺสการกา  สงฺเฆ  อธิกรณการกา  สาวตฺถึ
อาคจฺฉนฺติ   กถาหํ   ภนฺเต  เตสุ  ภิกฺขูสุ  ปฏิปชฺชามีติ  ฯ  เตนหิ  ตฺวํ
โคตมิ   อุภยตฺถ   ธมฺมํ   สุณ   อุภยตฺถ   ธมฺมํ   สุตฺวา   เย   ตตฺถ
ภิกฺขู    ธมฺมวาทิโน    เตสํ   ทิฏฺฐิญฺจ   ขนฺติญฺจ   รุจิญฺจ   อาทายญฺจ
โรเจหิ   ยํ   จ   กิญฺจิ  ภิกฺขุนีสงฺเฆน  ภิกฺขุสงฺฆโต  ปจฺจาสึสิตพฺพํ  ๑-
สพฺพนฺตํ ธมฺมวาทิโต ว ปจฺจาสึสิตพฺพนฺติ ฯ
     [๒๕๕]   อสฺโสสิ  โข  อนาถปิณฺฑิโก  คหปติ  เต  กิร  โกสมฺพิกา
ภิกฺขู   ภณฺฑนการกา   กลหการกา   วิวาทการกา   ภสฺสการกา  สงฺเฆ
อธิกรณการกา    สาวตฺถึ    อาคจฺฉนฺตีติ    ฯ   อถโข   อนาถปิณฺฑิโก
คหปติ     เยน     ภควา    เตนุปสงฺกมิ    อุปสงฺกมิตฺวา    ภควนฺตํ
อภิวาเทตฺวา  เอกมนฺตํ  นิสีทิ  ฯ  เอกมนฺตํ  นิสินฺโน  โข  อนาถปิณฺฑิโก
คหปติ   ภควนฺตํ   เอตทโวจ   เต   กิร   ภนฺเต   โกสมฺพิกา   ภิกฺขู
ภณฺฑนการกา     กลหการกา    วิวาทการกา    ภสฺสการกา    สงฺเฆ
อธิกรณการกา   สาวตฺถึ   อาคจฺฉนฺติ   กถาหํ   ภนฺเต   เตสุ   ภิกฺขูสุ
ปฏิปชฺชามีติ   ฯ   เตนหิ   ตฺวํ   คหปติ  อุภยตฺถ  ทานํ  เทหิ  อุภยตฺถ
ทานํ   ทตฺวา   อุภยตฺถ   ธมฺมํ   สุณ   อุภยตฺถ   ธมฺมํ   สุตฺวา   เย
@เชิงอรรถ:  โป. ม. ปจฺจาสีสิตพฺพํ ฯ
ตตฺถ    ภิกฺขู    ธมฺมวาทิโน    เตสํ    ทิฏฺฐิญฺจ    ขนฺติญฺจ    รุจิญฺจ
อาทายญฺจ โรเจหีติ ฯ
     [๒๕๖]   อสฺโสสิ  โข  วิสาขา  มิคารมาตา  เต  กิร  โกสมฺพิกา
ภิกฺขู   ภณฺฑนการกา   กลหการกา   วิวาทาการกา  ภสฺสการกา  สงฺเฆ
อธิกรณการกา   สาวตฺถึ   อาคจฺฉนฺตีติ  ฯ  อถโข  วิสาขา  มิคารมาตา
เยน    ภควา    เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ  นิสีทิ  ฯ  เอกมนฺตํ  นิสินฺนา  โข  วิสาขา มิคารมาตา ภควนฺตํ
เอตทโวจ    เต    กิร    ภนฺเต   โกสมฺพิกา   ภิกฺขู   ภณฺฑนการกา
กลหการกา   วิวาทการกา  ภสฺสการกา  สงฺเฆ  อธิกรณการกา  สาวตฺถึ
อาคจฺฉนฺติ   กถาหํ   ภนฺเต   เตสุ   ภิกฺขูสุ   ปฏิปชฺชามีติ   ฯ  เตนหิ
ตฺวํ   วิสาเข   อุภยตฺถ   ทานํ   เทหิ  อุภยตฺถ  ทานํ  ทตฺวา  อุภยตฺถ
ธมฺมํ   สุณ   อุภยตฺถ   ธมฺมํ   สุตฺวา   เย   ตตฺถ  ภิกฺขู  ธมฺมวาทิโน
เตสํ ทิฏฺฐิญฺจ ขนฺติญฺจ รุจิญฺจ อาทายญฺจ โรเจหีติ ฯ
     [๒๕๗]   อถโข   โกสมฺพิกา   ภิกฺขู   อนุปุพฺเพน   เยน  สาวตฺถี
ตทวสรึสุ    ๑-   ฯ   อถโข   อายสฺมา   สารีปุตฺโต   เยน   ภควา
เตนุปสงฺกมิ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ  อภิวาเทตฺวา  เอกมนฺตํ  นิสีทิ  ฯ
เอกมนฺตํ   นิสินฺโน   โข   อายสฺมา   สารีปุตฺโต   ภควนฺตํ  เอตทโวจ
เต    กิร    ภนฺเต   โกสมฺพิกา   ภิกฺขู   ภณฺฑนการกา   กลหการกา
วิวาทการกา   ภสฺสการกา   สงฺเฆ  อธิกรณการกา  สาวตฺถึ  อนุปฺปตฺตา
@เชิงอรรถ:  สี. ม. ยุ. ตทวสรุํ ฯ
กถํ  นุ  โข  ภนฺเต  เตสุ  ภิกฺขูสุ  เสนาสนํ ๑- ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ ฯ เตนหิ
ตยา  ๒-  สารีปุตฺต  วิวิตฺตํ  เสนาสนํ  ทาตพฺพนฺติ  ฯ  สเจ  ปน ภนฺเต
วิวิตฺตํ   น   โหติ   กถํ   ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ  ฯ  เตนหิ  สารีปุตฺต  วิวิตฺตํ
กตฺวาปิ  ทาตพฺพํ  น  เตฺววาหํ  สารีปุตฺต  เกนจิ  ปริยาเยน  วุฑฺฒตรสฺส
ภิกฺขุโน    เสนาสนํ    ปฏิพาหิตพฺพนฺติ    วทามิ    โย    ปฏิพาเหยฺย
อาปตฺติ   ทุกฺกฏสฺสาติ  ฯ  อามิเส  ปน  ภนฺเต  กถํ  ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ  ฯ
อามิสํ โข สารีปุตฺต สพฺเพสํ สมกํ ภาเชตพฺพนฺติ ฯ
     [๒๕๘]   อถโข   ตสฺส   อุกฺขิตฺตกสฺส   ภิกฺขุโน  ธมฺมญฺจ  วินยญฺจ
ปจฺจเวกฺขนฺตสฺส    เอตทโหสิ    อาปตฺติ    เอสา   เนสา   อนาปตฺติ
อาปนฺโนมฺหิ    นมฺหิ    อนาปนฺโน    อุกฺขิตฺโตมฺหิ    นมฺหิ   อนุกฺขิตฺโต
ธมฺมิเกนมฺหิ   กมฺเมน   อุกฺขิตฺโต   อกุปฺเปน  ฐานารเหนาติ  ฯ  อถโข
โส   อุกฺขิตฺตโก   ภิกฺขุ   เยน   อุกฺขิตฺตานุวตฺตกา   ภิกฺขู  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   อุกฺขิตฺตานุวตฺตเก   ภิกฺขู   เอตทโวจ   อาปตฺติ   เอสา
อาวุโส     เนสา     อนาปตฺติ    อาปนฺโนมฺหิ    นมฺหิ    อนาปนฺโน
อุกฺขิตฺโตมฺหิ    นมฺหิ    อนุกฺขิตฺโต    ธมฺมิเกนมฺหิ   กมฺเมน   อุกฺขิตฺโต
อกุปฺเปน    ฐานารเหน   เอถ   มํ   อายสฺมนฺโต   โอสาเรถาติ   ฯ
อถโข   เต   อุกฺขิตฺตานุวตฺตกา   ภิกฺขู   ตํ   อุกฺขิตฺตกํ  ภิกฺขุํ  อาทาย
เยน    ภควา   เตนุปสงฺกมึสุ   อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา
เอกมนฺตํ   นิสีทึสุ   ฯ   เอกมนฺตํ   นิสินฺนา   โข  เต  ภิกฺขู  ภควนฺตํ
เอตทโวจุํ    อยํ    ภนฺเต    อุกฺขิตฺตโก   ภิกฺขุ   เอวมาห   อาปตฺติ
@เชิงอรรถ:  ม. เสนาสเน ฯ  ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
เอสา   อาวุโส   เนสา   อนาปตฺติ   อาปนฺโนมฺหิ   นมฺหิ   อนาปนฺโน
อุกฺขิตฺโตมฺหิ    นมฺหิ    อนุกฺขิตฺโต    ธมฺมิเกนมฺหิ   กมฺเมน   อุกฺขิตฺโต
อกุปฺเปน   ฐานารเหน   เอถ   มํ   อายสฺมนฺโต   โอสาเรถาติ   กถํ
นุ   โข   ภนฺเต   ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ  ฯ  อาปตฺติ  เอสา  ภิกฺขเว  เนสา
อนาปตฺติ    อาปนฺโน    เอโส    ภิกฺขุ    เนโส   ภิกฺขุ   อนาปนฺโน
อุกฺขิตฺโต   เอโส   ภิกฺขุ   เนโส  ภิกฺขุ  อนุกฺขิตฺโต  ธมฺมิเกน  กมฺเมน
อุกฺขิตฺโต   อกุปฺเปน   ฐานารเหน   ยโต  จ  โข  โส  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ
อาปนฺโน   จ   อุกฺขิตฺโต   จ   ปสฺสติ   จ  เตนหิ  ภิกฺขเว  ตํ  ภิกฺขุํ
โอสาเรถาติ ฯ
     {๒๕๘.๑}   อถโข   เต   อุกฺขิตฺตานุวตฺตกา  ภิกฺขู  ตํ  อุกฺขิตฺตกํ
ภิกฺขุํ     โอสาเรตฺวา    เยน    อุกฺเขปกา    ภิกฺขู    เตนุปสงฺกมึสุ
อุปสงฺกมิตฺวา   อุกฺเขปเก   ภิกฺขู   เอตทโวจุํ   ยสฺมึ  อาวุโส  วตฺถุสฺมึ
อโหสิ   สงฺฆสฺส  ภณฺฑนํ  กลโห  วิคฺคโห  วิวาโท  สงฺฆเภโท  สงฺฆราชิ
สงฺฆววตฺถานํ    สงฺฆนานากรณํ    โส   เอโส   ภิกฺขุ   อาปนฺโน   จ
อุกฺขิตฺโต  จ  ปสฺสิ  จ  โอสาริโต  จ  หนฺท  มยํ  อาวุโส ตสฺส วตฺถุสฺส
วูปสมาย สงฺฆสามคฺคึ กโรมาติ ฯ
     {๒๕๘.๒}   อถโข  เต  อุกฺเขปกา  ภิกฺขู เยน ภควา เตนุปสงฺกมึสุ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ  นิสีทึสุ  ฯ  เอกมนฺตํ
นิสินฺนา  โข  เต  อุกฺเขปกา  ๑-  ภิกฺขู  ภควนฺตํ  เอตทโวจุํ เต ภนฺเต
อุกฺขิตฺตานุวตฺตกา  ภิกฺขู  เอวมาหํสุ  ยสฺมึ  อาวุโส วตฺถุสฺมึ อโหสิ สงฺฆสฺส
ภณฺฑนํ   กลโห   วิคฺคโห   วิวาโท  สงฺฆเภโท  สงฺฆราชิ  สงฺฆววตฺถานํ
@เชิงอรรถ:  ม. อยํ ปาโฐ นตฺถิ ฯ
สงฺฆนานากรณํ  โส  เอโส  ภิกฺขุ  อาปนฺโน  จ  อุกฺขิตฺโต  จ  ปสฺสิ  จ
โอสาริโต    จ    หนฺท   มยํ   อาวุโส   ตสฺส   วตฺถุสฺส   วูปสมาย
สงฺฆสามคฺคึ   กโรมาติ   กถํ   นุ   โข   ภนฺเต   ปฏิปชฺชิตพฺพนฺติ   ฯ
ยโต  จ  โข  โส  ภิกฺขเว  ภิกฺขุ  อาปนฺโน  จ  อุกฺขิตฺโต  จ  ปสฺสิ จ
โอสาริโต   จ   เตนหิ   ภิกฺขเว   สงฺโฆ   ตสฺส   วตฺถุสฺส  วูปสมาย
สงฺฆสามคฺคึ  กโรตุ  ฯ  เอวญฺจ  ปน  ภิกฺขเว  กาตพฺพา  ฯ  สพฺเพเหว
เอกชฺฌํ   สนฺนิปติตพฺพํ   คิลาเนหิ  จ  อคิลาเนหิ  จ  น  เกหิจิ  ฉนฺโท
ทาตพฺโพ    ฯ   สนฺนิปติตฺวา   พฺยตฺเตน   ภิกฺขุนา   ปฏิพเลน   สงฺโฆ
ญาเปตพฺโพ
     {๒๕๘.๓}   สุณาตุ   เม   ภนฺเต  สงฺโฆ  ยสฺมึ  วตฺถุสฺมึ  อโหสิ
สงฺฆสฺส    ภณฺฑนํ   กลโห   วิคฺคโห   วิวาโท   สงฺฆเภโท   สงฺฆราชิ
สงฺฆววตฺถานํ    สงฺฆนานากรณํ    โส   เอโส   ภิกฺขุ   อาปนฺโน   จ
อุกฺขิตฺโต   จ   ปสฺสิ   จ   โอสาริโต  จ  ฯ  ยทิ  สงฺฆสฺส  ปตฺตกลฺลํ
สงฺโฆ   ตสฺส   วตฺถุสฺส   วูปสมาย   สงฺฆสามคฺคึ   กเรยฺย  ฯ  เอสา
ญตฺติ ฯ
     {๒๕๘.๔}   สุณาตุ   เม   ภนฺเต  สงฺโฆ  ยสฺมึ  วตฺถุสฺมึ  อโหสิ
สงฺฆสฺส    ภณฺฑนํ   กลโห   วิคฺคโห   วิวาโท   สงฺฆเภโท   สงฺฆราชิ
สงฺฆววตฺถานํ    สงฺฆนานากรณํ    โส   เอโส   ภิกฺขุ   อาปนฺโน   จ
อุกฺขิตฺโต   จ   ปสฺสิ   จ   โอสาริโต   จ  ฯ  สงฺโฆ  ตสฺส  วตฺถุสฺส
วูปสมาย   สงฺฆสามคฺคึ   กโรติ  ฯ  ยสฺสายสฺมโต  ขมติ  ตสฺส  วตฺถุสฺส
วูปสมาย    สงฺฆสามคฺคิยา    กรณํ    โส   ตุณฺหสฺส   ยสฺส   นกฺขมติ
โส ภาเสยฺย ฯ
     {๒๕๘.๕}   กตา  สงฺเฆน  ตสฺส  วตฺถุสฺส  วูปสมาย  สงฺฆสามคฺคี
นีหโต    สงฺฆเภโท   นีหตา   สงฺฆราชิ   นีหตํ   สงฺฆววตฺถานํ   นีหตํ
สงฺฆนานากรณํ   ๑-   ฯ   ขมติ   สงฺฆสฺส  ตสฺมา  ตุณฺหี  ฯ  เอวเมตํ
ธารยามีติ     ฯ     ตาวเทว    อุโปสโถ    กาตพฺโพ    ปาติโมกฺขํ
อุทฺทิสิตพฺพนฺติ ฯ
     [๒๕๙]   อถโข   อายสฺมา   อุปาลิ   เยน   ภควา  เตนุปสงฺกมิ
อุปสงฺกมิตฺวา   ภควนฺตํ   อภิวาเทตฺวา   เอกมนฺตํ   นิสีทิ  ฯ  เอกมนฺตํ
นิสินฺโน   โข   อายสฺมา   อุปาลิ   ภควนฺตํ   เอตทโวจ  ยสฺมึ  ภนฺเต
วตฺถุสฺมึ   โหติ   สงฺฆสฺส   ภณฺฑนํ  กลโห  วิคฺคโห  วิวาโท  สงฺฆเภโท
สงฺฆราชิ     สงฺฆววตฺถานํ     สงฺฆนานากรณํ    สงฺโฆ    ตํ    วตฺถุํ
อวินิจฺฉินิตฺวา   อมูลา   มูลํ   คนฺตฺวา  สงฺฆสามคฺคึ  กโรติ  ธมฺมิกา  นุ
โข สา ภนฺเต สงฺฆสามคฺคีติ ฯ
     {๒๕๙.๑}   ยสฺมึ  อุปาลิ  วตฺถุสฺมึ  โหติ  สงฺฆสฺส  ภณฺฑนํ  กลโห
วิคฺคโห   วิวาโท   สงฺฆเภโท   สงฺฆราชิ  สงฺฆววตฺถานํ  สงฺฆนานากรณํ
สงฺโฆ  ตํ  วตฺถุํ  อวินิจฺฉินิตฺวา  อมูลา  มูลํ  คนฺตฺวา  สงฺฆสามคฺคึ กโรติ
อธมฺมิกา สา อุปาลิ สงฺฆสามคฺคีติ ฯ
     {๒๕๙.๒}   ยสฺมึ   ปน   ภนฺเต  วตฺถุสฺมึ  โหติ  สงฺฆสฺส  ภณฺฑนํ
กลโห    วิคฺคโห    วิวาโท    สงฺฆเภโท    สงฺฆราชิ   สงฺฆววตฺถานํ
สงฺฆนานากรณํ   สงฺโฆ   ตํ   วตฺถุํ   วินิจฺฉินิตฺวา   มูลา  มูลํ  คนฺตฺวา
สงฺฆสามคฺคึ   กโรติ   ธมฺมิกา   นุ  โข  สา  ภนฺเต  สงฺฆสามคฺคีติ  ฯ
@เชิงอรรถ:  สี. ยุ. กตา สงฺเฆน ตสฺส วตฺถุสฺส วูปสมาย สงฺฆสามคฺคี นีหตา สงฺฆราชิ
@นีหโต สงฺฆเภโท ฯ
ยสฺมึ   อุปาลิ  วตฺถุสฺมึ  โหติ  สงฺฆสฺส  ภณฺฑนํ  กลโห  วิคฺคโห  วิวาโท
สงฺฆเภโท   สงฺฆราชิ   สงฺฆววตฺถานํ   สงฺฆนานากรณํ  สงฺโฆ  ตํ  วตฺถุํ
วินิจฺฉินิตฺวา   มูลา   มูลํ   คนฺตฺวา   สงฺฆสามคฺคึ  กโรติ  ธมฺมิกา  สา
อุปาลิ สงฺฆสามคฺคีติ ฯ
     {๒๕๙.๓}   กติ  นุ  โข  ภนฺเต สงฺฆสามคฺคิโยติ ฯ เทฺว ๑- อุปาลิ
สงฺฆสามคฺคิโย   อตฺถิ   อุปาลิ   สงฺฆสามคฺคี  อตฺถาเปตา  พฺยญฺชนุเปตา
อตฺถิ  อุปาลิ  สงฺฆสามคฺคี  อตฺถุเปตา  จ  พฺยญฺชนุเปตา  จ  ฯ กตมา จ
อุปาลิ สงฺฆสามคฺคี อตฺถาเปตา พฺยญฺชนุเปตา ฯ
     {๒๕๙.๔}   ยสฺมึ  อุปาลิ  วตฺถุสฺมึ  โหติ  สงฺฆสฺส  ภณฺฑนํ  กลโห
วิคฺคโห   วิวาโท   สงฺฆเภโท   สงฺฆราชิ  สงฺฆววตฺถานํ  สงฺฆนานากรณํ
สงฺโฆ  ตํ  วตฺถุํ  อวินิจฺฉินิตฺวา  อมูลา  มูลํ  คนฺตฺวา  สงฺฆสามคฺคึ กโรติ
อยํ   วุจฺจติ  อุปาลิ  สงฺฆสามคฺคี  อตฺถาเปตา  พฺยญฺชนุเปตา  ฯ  กตมา
จ  อุปาลิ  สงฺฆสามคฺคี  อตฺถุเปตา  จ  พฺยญฺชนุเปตา  จ  ฯ ยสฺมึ อุปาลิ
วตฺถุสฺมึ  โหติ  สงฺฆสฺส  ภณฺฑนํ กลโห วิคฺคโห วิวาโท สงฺฆเภโท สงฺฆราชิ
สงฺฆววตฺถานํ   สงฺฆนานากรณํ   สงฺโฆ   ตํ   วตฺถุํ   วินิจฺฉินิตฺวา  มูลา
มูลํ   คนฺตฺวา   สงฺฆสามคฺคึ   กโรติ   อยํ  วุจฺจติ  อุปาลิ  สงฺฆสามคฺคี
อตฺถุเปตา จ พฺยญฺชนุเปตา จ ฯ อิมา โข อุปาลิ เทฺว สงฺฆสามคฺคิโยติ ฯ
     {๒๕๙.๕}   อถโข  อายสฺมา อุปาลิ อุฏฺฐายาสนา เอกํสํ อุตฺตราสงฺคํ
กริตฺวา เยน ภควา เตนญฺชลิมฺปณาเมตฺวา ภควนฺตํ คาถาย อชฺฌภาสิ
@เชิงอรรถ:  ม. เทฺวมา ฯ
     [๒๖๐]   สงฺฆสฺส กิจฺเจสุ จ มนฺตนาสุ จ
            อตฺเถสุ ชาเตสุ วินิจฺฉเยสุ จ
            กถมฺปกาโรธ นโร มหตฺถิโก
            ภิกฺขุ กถํ โหติธ ปคฺคหารโหติ ฯ
            อนานุวชฺโช ปฐเมน สีลโต
            อเวกฺขิตาจารสุสํวุตินฺทฺริโย
            ปจฺจตฺถิกา โนปวทนฺติ ธมฺมโต
            น หิสฺส ตํ โหติ วเทยฺยุ เยน นํ ๑- ฯ
            โส ตาทิโส สีลวิสุทฺธิยา ฐิโต
            วิสารโท โหติ วิสยฺห ภาสติ
            นจฺฉมฺภติ ปริสคโต น เวธติ
            อตฺถํ น หาเปติ อนุยฺยุตํ ภณํ
            ตเถว ปญฺหํ ปริสาสุ ปุจฺฉิโต
            น จาปิ ๒- ปชฺฌายติ น มงฺกุ โหติ ฯ
            โส กาลาคตํ พฺยากรณารหํ วโจ
            รญฺเชติ วิญฺญูปริสํ วิจกฺขโณ
            สคารโว วุฑฺฒตเรสุ ภิกฺขุสุ
            อาเจรกมฺหิ ๓- จ สเก วิสารโท
            อลํ ปเมตุํ ปคุโณ กเถตเว
            ปจฺจตฺถิกานญฺจ วิรทฺธิโกวิโท ๔-
@เชิงอรรถ:  โป. ตํ ฯ  ม. ยุ. เจว ฯ  โป. อาจารกมฺหิ ฯ  โป. วิสณฺธิโกวิโท ฯ
            ปจฺจตฺถิกา เยน วชนฺติ นิคฺคหํ
            มหาชโน ปญฺญาปนญฺจ ๑- คจฺฉติ
            สกญฺจ อาทายมยํ น ริญฺจติ
            เวยฺยากรํ ๒- ปญฺหมนูปฆาติกํ
            ทูเตยฺยกมฺเมสุ อลํ สมุคฺคโห
            สงฺฆสฺส กิจฺเจสุ จ อาหุนํ ยถา
            กรํวโจ ภิกฺขุคเณน เปสิโต
            อหํ กโรมีติ น เตน มญฺญติ
            อาปชฺชติ ยาวตเกสุ วตฺถุสุ
            อาปตฺติยา โหติ ยถา จ วุฏฺฐิติ ๓-
            เอเต วิภงฺคา อุภยสฺส สาคตา ๔-
            อาปตฺติวุฏฺฐานปทสฺส โกวิโท
            นิสฺสารณํ คจฺฉติ ยานิ จาจรํ
            นิสฺสาริโต โหติ ยถา จ วตฺถุนา ๕-
            โอสารณํ ตํวุสิตสฺส ชนฺตุโน
            เอตํปิ ชานาติ วิภงฺคโกวิโท
            สคารโว วุฑฺฒตเรสุ ภิกฺขุสุ
            นเวสุ เถเรสุ จ มชฺฌิเมสุ จ
            มหาชนสฺสตฺถจโรธ ปณฺฑิโต
            โส ตาทิโส ภิกฺขุ อิธ ปคฺคหารโหติ ฯ
@เชิงอรรถ:  ม. สญฺญปนญฺจ ฯ  โป. เวยฺยานํ กรํ ฯ  ม. วิยากรํ ฯ สี. โส พฺยากรํ ฯ
@ยุ. วยากรณํ ฯ  ยุ. วุฏฺฐาติ ฯ  ม. สฺวาคตา ฯ  โป. ม. วตฺตนา ฯ
                         โกสมฺพิกฺขนฺธกํ ทสมํ ๑- ฯ
                                 ---------
                                ตสฺสุทฺทานํ
     [๒๖๑]   โกสมฺพิยํ ชินวโร                  วิวาทาปตฺติทสฺสเน
                  อุกฺขิเปยฺย ยสฺมึ ตสฺมึ               ตสฺส ๒- ยาปตฺติ เทสเย ฯ
                  อนฺโตสีมาย ตตฺเถว                 พาลกญฺเจว วํสทา ๓-
                  ปาริเลยฺยา จ สาวตฺถี               สารีปุตฺโต จ โกลิโต
                  มหากสฺสปกจฺจาโน                 โกฏฺฐิโต กปฺปิเนน ๔- จ
                  มหาจุนฺโท จ ๕- อนุรุทฺโธ         เรวโต อุปาลิวฺหโย ๖-
                  อานนฺโท ราหุโล เจว                โคตมีนาถปิณฺฑิโก ๗-
                  วิสาขา มิคารมาตา จ ๘-
                  เสนาสนํ วิวิตฺตญฺจ                   อามิสํ สมกํปิ จ
                  น เกหิ ๙- ฉนฺโท ทาตพฺโพ        อุปาลิ ปริปุจฺฉิโต
                  อนุปวชฺโช สีเลน ๑๐-               สามคฺคี ชินสาสเนติ ๑๑- ฯ
                            มหาวคฺโค สมตฺโต ๑๒- ฯ
                                 ---------
@เชิงอรรถ:  โป. โกสมฺพิกา นิฏฺฐิตา ฯ ม. โกสมฺพกกฺขนฺธโก สทโส ฯ ยุ. โกสมฺพกฺขนฺธโก
@ทสโม ฯ  ม. สทฺธา ฯ  โป. โกสมฺพิยํ ชินวโร ฯเปฯ พาลกญฺเจว วํสทาติ
@ทิวฑฺฒคาถา น ทิสฺสติ "สุตฺตนฺติโก วินยธโร อุกฺขิตฺตา เจว ปกฺขิกาติ อฑฺฒคาถา
@ปน ทิสฺสติ ฯ  โป. กปฺปิโนปิ จ ฯ  โป. ม. ยุ. จสทฺโท นตฺถิ ฯ
@ โป. เรวโตปาลิสมฺพิโย ฯ ม. อุปาลิ จุโภ ฯ  โป. โคตมีสุทเตน จ ฯ
@ โป. ม. วิสาขา มิคารมาตาจาติ อิเม ปาฐา น ทิสฺสนฺติ ฯ  โป. น เกหิปิ ฯ
@ยุ. น เกน ฯ ๑๐ โป. อนุวชฺโช จ วิมโล ฯ ม. อนานุวชฺโช สีเลน ฯ ยุ. อนุปวชฺชิ
@วิสีเลน ฯ ๑๑ โป. ชินสาสนนฺติ ฯ ๑๒ โป. มหาวคฺคปาโฐ นิฏฺฐิโต ฯ ม. มหาวคฺคปาลิ
@นิฏฐิตา ฯ ยุ. มหาวคฺคํ สมตฺตํ ฯ


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๕ หน้าที่ ๑-๓๕๖. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=5&item=1&items=261&modeTY=2              อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=5&item=1&items=261&modeTY=2&mode=bracket              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=5&item=1&items=261&modeTY=2              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=5&item=1&items=261&modeTY=2              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=5&i=1              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=3&A=3641              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=3&A=3641              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๕ http://84000.org/tipitaka/read/?index_5

แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้า คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบดั้งเดิม

บันทึก ๑๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :