ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ฉบับหลวง   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
อ่านหัวข้อแรกอ่านหัวข้อที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๙ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๑ สุตฺต. ขุ. มหานิทฺเทโส

หน้าที่ ๗๒.

ตติโย ทุฏฺฏฺกสุตฺตนิทฺเทโส [๗๐] วทนฺติ เว ทุฏฺมนาปิ เอเก อญฺเปิ ๑- เว สจฺจมนา วทนฺติ วาทญฺจ ชาตํ มุนิ โน อุเปติ ตสฺมา มุนี นตฺถิ ขิโล กุหิญฺจิ ฯ [๗๑] วทนฺติ เว ทุฏฺมนาปิ เอเกติ เต ติตฺถิยา ทุฏฺมนา ปทุฏฺมนา วิรุทฺธมนา ปฏิวิรุทฺธมนา อาหตมนา ปจฺจาหตมนา อาฆาฏิตมนา ปจฺจาฆาฏิตมนา วทนฺติ อุปวทนฺติ ภควนฺตญฺจ ภิกฺขุสงฺฆญฺจ อภูเตนาติ วทนฺติ เว ทุฏฺมนาปิ เอเก ฯ [๗๒] อญฺเปิ ๑- เว สจฺจมนา วทนฺตีติ เย เตสํ ติตฺถิยานํ สทฺทหนฺตา โอกปฺเปนฺตา อธิมุจฺจนฺตา สจฺจมนา สจฺจสญฺิโน ภูตมนา ภูตสญฺิโน ตถมนา ตถสญฺิโน ยาถาวมนา ยาถาวสญฺิโน อวิปรีตมนา อวิปรีตสญฺิโน วทนฺติ อุปวทนฺติ ภควนฺตญฺจ ภิกฺขุสงฺฆญฺจ อภูเตนาติ อญฺเปิ ๑- เว สจฺจมนา วทนฺติ ฯ [๗๓] วาทญฺจ ชาตํ มุนิ โน อุเปตีติ โส วาโท ชาโต โหติ สญฺชาโต นิพฺพตฺโต อภินิพฺพตฺโต ปาตุภูโต ปรโต โฆโส อกฺโกโส อุปวาโท ภควโต จ ภิกฺขุสงฺฆสฺส จ อภูเตนาติ วาทญฺจ ชาตํ ฯ มุนิ โน อุเปตีติ มุนีติ โมนํ วุจฺจติ าณํ ยา ปญฺา ปชานนา ฯเปฯ อโมโห ธมฺมวิจโย สมฺมาทิฏฺ@เชิงอรรถ: ม. อโตปิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๓.

เตน าเณน สมนฺนาคโต มุนิ โมนปฺปตฺโต ฯเปฯ สงฺคชาลมติจฺจ โส มุนีติ ฯ โย วาทํ อุเปติ โส ทฺวีหิ การเณหิ วาทํ อุเปติ ฯ การโก การกตาย วาทํ อุเปติ ฯ อถวา วุจฺจมาโน อุปวทิยมาโน กุปฺปติ พฺยาปชฺชติ ปติฏฺิยติ โกปญฺจ โทสญฺจ อปฺปจฺจยญฺจ ปาตุกโรติ อการโกมฺหีติ ฯ โย วาทํ อุเปติ โส อิเมหิ ทฺวีหิ การเณหิ วาทํ อุเปติ ฯ มุนิ ทฺวีหิ การเณหิ วาทํ น อุเปติ ฯ อการโก อการกตาย วาทํ น อุเปติ ฯ อถวา วุจฺจมาโน อุปวทิยมาโน น กุปฺปติ น พฺยาปชฺชติ น ปติฏฺิยติ น โกปญฺจ โทสญฺจ อปฺปจฺจยญฺจ ปาตุกโรติ อการโกมฺหีติ ฯ มุนิ อิเมหิ ทฺวีหิ การเณหิ วาทํ น อุเปติ น อุปคจฺฉติ น คณฺหาติ น ปรามสติ น อภินิวิสตีติ วาทญฺจ ชาตํ มุนิ โน อุเปติ ฯ [๗๔] ตสฺมา มุนี นตฺถิ ขิโล กุหิญฺจีติ ตสฺมาติ ตสฺมา ตํการณา ตํเหตุ ตปฺปจฺจยา ตํนิทานา มุนิโน อาหตจิตฺตตา ขีลชาตตาปิ นตฺถิ ฯ ปญฺจปิ เจโตขีลา นตฺถิ ตโยปิ ขีลา นตฺถิ ราคขีโล โทสขีโล โมหขีโล นตฺถิ น สนฺติ น สํวิชฺชติ นุปลพฺภติ ปหีโน สมุจฺฉินฺโน วูปสนฺโต ปฏิปฺปสฺสทฺโธ อภพฺพุปฺปตฺติโก าณคฺคินา ทฑฺโฒ ฯ กุหิญฺจีติ กุหิญฺจิ กิมฺหิจิ กตฺถจิ อชฺฌตฺตํ วา พหิทฺธา วา อชฺฌตฺตพหิทฺธา วาติ ตสฺมา มุนี นตฺถิ ขีโล กุหิญฺจิ ฯ เตนาห ภควา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๔.

วทนฺติ เว ทุฏฺมนาปิ เอเก อญฺเปิ เว สจฺจมนา วทนฺติ วาทญฺจ ชาตํ มุนิ โน อุเปติ ตสฺมา มุนี นตฺถิ ขิโล กุหิญฺจีติ ฯ [๗๕] สกญฺหิ ทิฏฺึ กถมจฺจเยยฺย ฉนฺทานุนีโต รุจิยา นิวิฏฺโ สยํ สมตฺตานิ ปกุพฺพมาโน ยถา หิ ชาเนยฺย ตถา วเทยฺย ฯ [๗๖] สกญฺหิ ทิฏฺึ กถมจฺจเยยฺยาติ เย ๑- เต ติตฺถิยา สุนฺทรึ ปริพฺพาชิกํ หนฺตฺวา สมณานํ สกฺยปุตฺติยานํ อวณฺณํ ปกาสยิตฺวา เอวํ เอตํ ลาภํ ยสํ สกฺการสมฺมานํ ปจฺจาหริสฺสามาติ เอวํทิฏฺิกา เอวํขนฺติกา เอวํรุจิกา เอวํลทฺธิกา เอวํอชฺฌาสยา เอวํอธิปฺปายา เต นาสกฺขึสุ สกํ ทิฏฺึ สกํ ขนฺตึ สกํ รุจึ สกํ ลทฺธึ สกํ อชฺฌาสยํ สกํ อธิปฺปายํ อติกฺกมิตุํ ฯ อถโข เสฺวว อยโส เต ปจฺจาคโตติ เอวมฺปิ สกญฺหิ ทิฏฺึ กถมจฺจเยยฺย ฯ อถวา สสฺสโต โลโก อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺนฺติ โย โส เอวํวาโท โส สกํ ทิฏฺึ สกํ ขนฺตึ สกํ รุจึ สกํ ลทฺธึ สกํ อชฺฌาสยํ สกํ อธิปฺปายํ กถํ อจฺจเยยฺย อติกฺกเมยฺย สมติกฺกเมยฺย วีติวตฺเตยฺย ฯ ตํ กิสฺส เหตุ ฯ ตสฺส สา ทิฏฺิ ตถา สมตฺตา สมาทินฺนา คหิตา ปรามฏฺา อภินิวิฏฺา อชฺโฌสิตา อธิมุตฺตาติ @เชิงอรรถ: โป. ม. ยํ เต ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๕.

เอวมฺปิ สกญฺหิ ทิฏฺึ กถมจฺจเยยฺย ฯ อสสฺสโต โลโก อนฺตวา โลโก อนนฺตวา โลโก ตํ ชีวํ ตํ สรีรํ อญฺ ชีวํ อญฺ สรีรํ โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณา น โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณา โหติ จ น จ โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณา เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณา อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺนฺติ โย โส เอวํวาโท โส สกํ ทิฏฺึ สกํ ขนฺตึ สกํ รุจึ สกํ ลทฺธึ สกํ อชฺฌาสยํ สกํ อธิปฺปายํ กถํ อจฺจเยยฺย อติกฺกเมยฺย สมติกฺกเมยฺย วีติวตฺเตยฺย ฯ ตํ กิสฺส เหตุ ฯ ตสฺส สา ทิฏฺิ ตถา สมตฺตา สมาทินฺนา คหิตา ปรามฏฺา อภินิวิฏฺา อชฺโฌสิตา อธิมุตฺตาติ เอวมฺปิ สกญฺหิ ทิฏฺึ กถมจฺจเยยฺย ฯ [๗๗] ฉนฺทานุนีโต รุจิยา นิวิฏฺโติ ฉนฺทานุนีโตติ สกาย ทิฏฺิยา สกาย ขนฺติยา สกาย รุจิยา สกาย ลทฺธิยา ยายติ นิยฺยติ วุยฺหติ สํหริยติ ฯ ยถา หตฺถิยาเนน วา รถยาเนน วา อสฺสยาเนน วา โคยาเนน วา อชยาเนน วา เมณฺฑกยาเนน วา โอฏฺยาเนน วา ขรยาเนน วา ยายติ นิยฺยติ วุยฺหติ สํหริยติ เอวเมว สกาย ทิฏฺิยา สกาย ขนฺติยา สกาย รุจิยา สกาย ลทฺธิยา ยายติ นิยฺยติ วุยฺหติ สํหริยตีติ ฉนฺทานุนีโต ฯ รุจิยา นิวิฏฺโติ สกาย ทิฏฺิยา สกาย ขนฺติยา สกาย รุจิยา สกาย ลทฺธิยา นิวิฏฺโ ปติฏฺิโต อลฺลีโน อุปาคโต อชฺโฌสิโต

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๖.

อธิมุตฺโตติ ฉนฺทานุนีโต รุจิยา นิวิฏฺโ ฯ [๗๘] สยํ สมตฺตานิ ปกุพฺพมาโนติ สยํ สมตฺตํ กโรติ ปริปุณฺณํ กโรติ อโนมํ กโรติ อคฺคํ เสฏฺ วิเสฏฺ ปาโมกฺขํ อุตฺตมํ ปวรํ กโรติ อยํ สตฺถา สพฺพญฺูติ สยํ สมตฺตํ กโรติ ปริปุณฺณํ กโรติ อโนมํ กโรติ อคฺคํ เสฏฺ วิเสฏฺ ปาโมกฺขํ อุตฺตมํ ปวรํ กโรติ อยํ ธมฺโม สฺวากฺขาโต อยํ คโณ สุปฏิปนฺโน อยํ ทิฏฺิ ภทฺทิกา อยํ ปฏิปทา สุปญฺตฺตา อยํ มคฺโค นิยฺยานิโกติ สยํ สมตฺตํ กโรติ ปริปุณฺณํ กโรติ อโนมํ กโรติ อคฺคํ เสฏฺ วิเสฏฺ ปาโมกฺขํ อุตฺตมํ ปวรํ กโรติ ชเนติ สญฺชเนติ นิพฺพตฺเตติ อภินิพฺพตฺเตตีติ สยํ สมตฺตานิ ปกุพฺพมาโน ฯ [๗๙] ยถา หิ ชาเนยฺย ตถา วเทยฺยาติ ยถา ชาเนยฺย ตถา วเทยฺย กเถยฺย ภเณยฺย ทีเปยฺย โวหเรยฺย ฯ สสฺสโต โลโก อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺนฺติ ยถา ชาเนยฺย ตถา วเทยฺย กเถยฺย ภเณยฺย ทีเปยฺย โวหเรยฺย ฯ อสสฺสโต โลโก ฯเปฯ เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณา อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺนฺติ ยถา ชาเนยฺย ตถา วเทยฺย กเถยฺย ภเณยฺย ทีเปยฺย โวหเรยฺยาติ ยถา หิ ชาเนยฺย ตถา วเทยฺย ฯ เตนาห ภควา สกญฺหิ ทิฏฺึ กถมจฺจเยยฺย ฉนฺทานุนีโต รุจิยา นิวิฏฺโ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๗.

สยํ สมตฺตานิ ปกุพฺพมาโน ยถา หิ ชาเนยฺย ตถา วเทยฺยาติ ฯ [๘๐] โย อตฺตโน สีลวตานิ ชนฺตุ อนานุปุฏฺโ๑- ปเรส ปาวา ๒- อนริยธมฺมํ กุสลา ตมาหุ โย อาตุมานํ สยเมว ปาวา ฯ [๘๑] โย อตฺตโน สีลวตานิ ชนฺตูติ โยติ โย ยาทิโส ยถายุตฺโต ยถาวิหิโต ยถาปกาโร ยณฺานปฺปตฺโต ยํธมฺมสมนฺนาคโต ขตฺติโย วา พฺราหฺมโณ วา เวสฺโส วา สุทฺโท วา คหฏฺโ วา ปพฺพชิโต วา เทโว วา มนุสฺโส วา ฯ สีลวตานีติ อตฺถิ สีลญฺเจว วตฺตญฺจ ๓- อตฺถิ วตฺตํ ๔- น สีลํ ฯ {๘๑.๑} กตมํ สีลญฺเจว วตฺตญฺจ ฯ อิธ ภิกฺขุ สีลวา โหติ ปาฏิโมกฺขสํวรสํวุโต วิหรติ อาจารโคจรสมฺปนฺโน อณุมตฺเตสุ วชฺเชสุ ภยทสฺสาวี สมาทาย สิกฺขติ สิกฺขาปเทสุ โย ตตฺถ สํยโม สํวโร อวีติกฺกโม อิทํ สีลํ ฯ ยํ สมาทานํ ตํ วตฺตํ ฯ สํวรฏฺเน สีลํ สมาทานฏฺเน วตฺตํ อิทํ วุจฺจติ สีลญฺเจว วตฺตญฺจ ฯ {๘๑.๒} กตมํ วตฺตํ น สีลํ ฯ อฏฺ ธุตงฺคานิ อารญฺิกงฺคํ ปิณฺฑปาติกงฺคํ ปํสุกูลิกงฺคํ เตจีวริกงฺคํ สปทานจาริกงฺคํ ขลุปจฺฉาภตฺติกงฺคํ เนสชฺชิกงฺคํ ยถาสนฺถติกงฺคํ อิทํ วุจฺจติ วตฺตํ น @เชิงอรรถ: ม. ว. ฯ โป. ม. ปาว ฯ อิโต ปรํ อีทิสเมว ฯ ๓-๔ โป. ม. วตญฺจ ฯ @สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๘.

สีลํ ฯ วิริยสมาทานมฺปิ วุจฺจติ วตฺตํ น สีลํ ฯ กามํ ตโจ จ นหารุ ๑- จ อฏฺิ จ อวสุสฺสตุ ๒- สรีเร อุปสุสฺสตุ มํสโลหิตํ ยนฺตํ ปุริสถาเมน ปุริสพเลน ปุริสวิริเยน ปุริสปรกฺกเมน ปตฺตพฺพํ น ตํ อปาปุณิตฺวา วิริยสฺส สณฺานํ ภวิสฺสตีติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติ เอวรูปมฺปิ วิริยสมาทานํ [๓]- วุจฺจติ วตฺตํ น สีลํ ฯ {๘๑.๓} น ตาวาหํ อิมํ ปลฺลงฺกํ ภินฺทิสฺสามิ ยาว เม น อนุปาทาย อาสเวหิ จิตฺตํ วิมุจฺจิสฺสตีติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติ เอวรูปมฺปิ วิริยสมาทานํ วุจฺจติ วตฺตํ น สีลํ ฯ นาสิสฺสํ น ปิวิสฺสามิ วิหารโต น นิกฺขมึ นปิ ปสฺสํ นิปาเตสฺสํ ตณฺหาสลฺเล อนูหเตติ {๘๑.๔} จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติ เอวรูปมฺปิ วิริยสมาทานํ วุจฺจติ วตฺตํ น สีลํ ฯ น ตาวาหํ อิมมฺหา อาสนา วุฏฺหิสฺสามิ จงฺกมา โอโรหิสฺสามิ วิหารา นิกฺขมิสฺสามิ อฑฺฒโยคา นิกฺขมิสฺสามิ ปาสาทา นิกฺขมิสฺสามิ หมฺมิยา นิกฺขมิสฺสามิ คุหาย นิกฺขมิสฺสามิ เลณา นิกฺขมิสฺสามิ กุฏิยา นิกฺขมิสฺสามิ กูฏาคารา นิกฺขมิสฺสามิ อฏฺฏา นิกฺขมิสฺสามิ มาฬา นิกฺขมิสฺสามิ อุทฺทณฺฑา ๔- นิกฺขมิสฺสามิ อุปฏฺานสาลาย นิกฺขมิสฺสามิ มณฺฑปา นิกฺขมิสฺสามิ รุกฺขมูลา นิกฺขมิสฺสามิ ยาว เม น อนุปาทาย อาสเวหิ จิตฺตํ วิมุจฺจิสฺสตีติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติ เอวรูปมฺปิ วิริยสมาทานํ วุจฺจติ วตฺตํ น สีลํ ฯ อิมสฺมิญฺเว ปุพฺพณฺหสมยํ @เชิงอรรถ: โป. ม. ยุ. นหารู ฯ ม. อวสิสฺสตุ ฯ โป. ม. อิทํ ฯ โป. ยุ. @อุทฺทณฺหา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๗๙.

อริยธมฺมํ อาหริสฺสามิ สมาหริสฺสามิ อธิคจฺฉิสฺสามิ ผุสยิสฺสามิ สจฺฉิกริสฺสามีติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติ เอวรูปมฺปิ วิริยสมาทานํ วุจฺจติ วตฺตํ น สีลํ ฯ อิมสฺมิญฺเว มชฺฌนฺติกสมยํ สายณฺหสมยํ ปุเรภตฺตํ ปจฺฉาภตฺตํ ปุริมยามํ มชฺฌิมยามํ ปจฺฉิมยามํ กาเฬ ชุเณฺห วสฺเส เหมนฺเต คิเมฺห ปุริเม วโยขนฺเธ มชฺฌิเม วโยขนฺเธ ปจฺฉิเม วโยขนฺเธ อริยธมฺมํ อาหริสฺสามิ สมาหริสฺสามิ อธิคจฺฉิสฺสามิ ผุสยิสฺสามิ สจฺฉิกริสฺสามีติ จิตฺตํ ปคฺคณฺหาติ ปทหติ เอวรูปมฺปิ วิริยสมาทานํ วุจฺจติ วตฺตํ น สีลํ ฯ {๘๑.๕} ชนฺตูติ สตฺโต นโร มานโว โปโส ปุคฺคโล ชีโว ชาตุ ชนฺตุ อินฺทคู มนุโชติ โย อตฺตโน สีลวตานิ ชนฺตุ ฯ [๘๒] อนานุปุฏฺโ จ ปเรส ปาวาติ ปเรสนฺติ ปเรสํ ขตฺติยานํ พฺราหฺมณานํ เวสฺสานํ สุทฺทานํ คหฏฺานํ ปพฺพชิตานํ เทวานํ มนุสฺสานํ ฯ อนานุปุฏฺโติ อปุฏฺโ อปุจฺฉิโต อนายาจิโต อนชฺเฌสิโต อปฺปสาทิโต ฯ ปาวาติ อตฺตโน สีลํ วา วตฺตํ วา สีลวตฺตํ วา ปาวทติ ฯ อหมสฺมิ สีลสมฺปนฺโนติ วา วตฺตสมฺปนฺโนติ วา สีลวตฺตสมฺปนฺโนติ วา ชาติยา วา โคตฺเตน วา โกลปุตฺติเกน วา วณฺณโปกฺขรตาย วา ธเนน วา อชฺเฌเนน วา กมฺมายตเนน วา สิปฺปายตเนน วา วิชฺชฏฺาเนน วา สุเตน วา ปฏิภาเณน วา อญฺตรญฺตเรน วา วตฺถุนา อุจฺจากุลา ปพฺพชิโตติ วา มหากุลา ปพฺพชิโตติ วา มหาโภคกุลา

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๐.

ปพฺพชิโตติ วา อุฬารโภคกุลา ปพฺพชิโตติ วา าโต ยสสฺสี คหฏฺานํ ปพฺพชิตานนฺติ วา ลาภิมฺหิ จีวรปิณฺฑปาตเสนาสน- คิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานนฺติ วา สุตฺตนฺติโกติ วา วินยธโรติ วา ธมฺมกถิโกติ วา อารญฺิโกติ วา ปิณฺฑปาติโกติ วา ปํสุกูลิโกติ วา เตจีวริโกติ วา สปทานจาริโกติ วา ขลุปจฺฉาภตฺติโกติ วา เนสชฺชิโกติ วา ยถาสนฺถติโกติ วา ปมสฺส ฌานสฺส ลาภีติ วา ทุติยสฺส ฌานสฺส ลาภีติ วา ตติยสฺส ฌานสฺส ลาภีติ วา จตุตฺถสฺส ฌานสฺส ลาภีติ วา อากาสานญฺจายตนสมาปตฺติยา ลาภีติ วา วิญฺาณญฺจายตนสมาปตฺติยา ลาภีติ วา อากิญฺจญฺายตน- สมาปตฺติยา ลาภีติ วา เนวสญฺานาสญฺายตนสมาปตฺติยา ลาภีติ วา ปาวทติ กเถติ ภณติ ทีปยติ โวหรตีติ อนานุปุฏฺโ จ ปเรส ปาวา ฯ [๘๓] อนริยธมฺมํ กุสลา ตมาหูติ กุสลาติ เย เต ขนฺธกุสลา ธาตุกุสลา อายตนกุสลา ปฏิจฺจสมุปฺปาทกุสลา สติปฏฺานกุสลา สมฺมปฺปธานกุสลา อิทฺธิปฺปาทกุสลา อินฺทฺริยกุสลา พลกุสลา โพชฺฌงฺคกุสลา มคฺคกุสลา ผลกุสลา นิพฺพานกุสลา เต กุสลา เอวมาหํสุ อนริยานํ เอโส ธมฺโม เนโส ธมฺโม อริยานํ พาลานํ เอโส ธมฺโม เนโส ธมฺโม ปณฺฑิตานํ อสปฺปุริสานํ เอโส ธมฺโม เนโส ธมฺโม สปฺปุริสานนฺติ เอวมาหํสุ เอวํ กเถนฺติ เอวํ ภณนฺติ เอวํ ทีปยนฺติ เอวํ โวหรนฺตีติ อนริยธมฺมํ กุสลา ตมาหุ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๑.

[๘๔] โย อาตุมานํ สยเมว ปาวาติ อาตุมา วุจฺจติ อตฺตา ฯ สยเมว ปาวาติ สยเมว อตฺตานํ ปาวทติ อหมสฺมิ สีลสมฺปนฺโนติ วา วตฺตสมฺปนฺโนติ วา สีลวตฺตสมฺปนฺโนติ วา ชาติยา วา โคตฺเตน วา โกลปุตฺติเกน วา วณฺณโปกฺขรตาย วา ธเนน วา อชฺเฌเนน วา กมฺมายตเนน วา สิปฺปายตเนน วา วิชฺชฏฺาเนน วา สุเตน วา ปฏิภาเณน วา อญฺตรญฺตเรน วา วตฺถุนา อุจฺจากุลา ปพฺพชิโตติ วา มหากุลา ปพฺพชิโตติ วา มหาโภคกุลา ปพฺพชิโตติ วา อุฬารโภคกุลา ปพฺพชิโตติ วา าโต ยสสฺสี คหฏฺานํ ๑- ปพฺพชิตานนฺติ วา ลาภิมฺหิ จีวรปิณฺฑปาตเสนาสน- คิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานนฺติ วา สุตฺตนฺติโกติ วา วินยธโรติ วา ธมฺมกถิโกติ วา อารญฺิโกติ วา ปิณฺฑปาติโกติ วา ปํสุกูลิโกติ วา เตจีวริโกติ วา สปทานจาริโกติ ขลุปจฺฉา- ภตฺติโกติ วา เนสชฺชิโกติ วา ยถาสนฺถติโกติ วา ปมสฺส ฌานสฺส ลาภีติ วา ทุติยสฺส ฌานสฺส ลาภีติ วา ตติยสฺส ฌานสฺส ลาภีติ วา จตุตฺถสฺส ฌานสฺส ลาภีติ วา อากาสานญฺจายตนสมาปตฺติยา ลาภีติ วา วิญฺาณญฺจายตนสมาปตฺติยา ลาภีติ วา อากิญฺจญฺายตนสมาปตฺติยา ลาภีติ วา เนวสญฺานาสญฺายตน- สมาปตฺติยา ลาภีติ วา ปาวทติ กเถติ ภณติ ทีปยติ โวหรตีติ โย อาตุมานํ สยเมว ปาวา ฯ เตนาห ภควา @เชิงอรรถ: ม. ยุ. สคหฏฺปพฺพชิตานนฺติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๒.

โย อตฺตโน สีลวตานิ ชนฺตุ อนานุปุฏฺโ จ ปเรส ปาวา อนริยธมฺมํ กุสลา ตมาหุ โย อาตุมานํ สยเมว ปาวาติ ฯ [๘๕] สนฺโต จ ภิกฺขุ อภินิพฺพุตตฺโต อิติหนฺติ สีเลสุ อกตฺถมาโน ตมริยธมฺมํ กุสลา วทนฺติ ยสฺสุสฺสทา นตฺถิ กุหิญฺจิ โลเก ฯ [๘๖] สนฺโต จ ภิกฺขุ อภินิพฺพุตตฺโตติ สนฺโตติ ราคสฺส สนฺตตฺตา สนฺโต โทสสฺส สนฺตตฺตา สนฺโต โมหสฺส สนฺตตฺตา ๑- สนฺโต โกธสฺส อุปนาหสฺส มกฺขสฺส ปฬาสสฺส อิสฺสาย มจฺฉริยสฺส มายาย สาเยฺยสฺส ถมฺภสฺส สารมฺภสฺส มานสฺส อติมานสฺส มทสฺส ปมาทสฺส สพฺพกิเลสานํ สพฺพทุจฺจริตานํ สพฺพทรถานํ สพฺพปริฬาหานํ สพฺพสนฺตาปานํ สพฺพากุสลาภิสงฺขารานํ สนฺตตฺตา สมิตตฺตา วูปสมิตตฺตา วิชฺฌาตตฺตา นิพฺพุตตฺตา วิคตตฺตา ปฏิปฺปสฺสทฺธตฺตา สนฺโต วูปสนฺโต นิพฺพุโต ปฏิปฺปสฺสทฺโธติ สนฺโต ฯ ภิกฺขูติ สตฺตนฺนํ ธมฺมานํ ภินฺนตฺตา ภิกฺขุ ฯ สกฺกายทิฏฺิ ภินฺนา โหติ วิจิกิจฺฉา ภินฺนา โหติ สีลพฺพตปรามาโส ภินฺโน โหติ ราโค ภินฺโน โหติ โทโส ภินฺโน โหติ โมโห ภินฺโน โหติ มาโน ภินฺโน @เชิงอรรถ: โป. ม. สมิตตฺตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๓.

โหติ ฯ ภินฺนสฺส โหนฺติ ปาปกา อกุสลา ธมฺมา สงฺกิเลสิกา โปโนพฺภวิกา สทรา ทุกฺขวิปากา อายตึ ชาติชรามรณียา ฯ ปชฺเชน กเตน อตฺตนา (สภิยาติ ภควา) ปรินิพฺพานคโต วิติณฺณกงฺโข วิภวญฺจ ภวญฺจ วิปฺปหาย วุสิตวา ขีณปุนพฺภโวติ ๑- ฯ สนฺโต จ ภิกฺขุ ฯ อภินิพฺพุตตฺโตติ ราคสฺส นิพฺพาปิตตฺตา โทสสฺส นิพฺพาปิตตฺตา โมหสฺส นิพฺพาปิตตฺตา อภินิพฺพุตตฺโต โกธสฺส อุปนาหสฺส มกฺขสฺส ปฬาสสฺส อิสฺสาย มจฺฉริยสฺส มายาย สาเยฺยสฺส ถมฺภสฺส สารมฺภสฺส มานสฺส อติมานสฺส มทสฺส ปมาทสฺส สพฺพกิเลสานํ สพฺพทุจฺจริตานํ สพฺพทรถานํ สพฺพปริฬาหานํ สพฺพสนฺตาปานํ สพฺพากุสลาภิสงฺขารานํ นิพฺพาปิตตฺตา อภินิพฺพุตตฺโตติ สนฺโต จ ภิกฺขุ อภินิพฺพุตตฺโต ฯ [๘๗] อิติหนฺติ สีเลสุ อกตฺถมาโนติ อิติหนฺติ ปทสนฺธิ ปทสํสคฺโค ปทปาริปูริ อกฺขรสมวาโย พฺยญฺชนสิลิฏฺตา ปทานุปุพฺพตาเมตํ ๒- อิติหนฺติ ฯ สีเลสุ อกตฺถมาโนติ อิเธกจฺโจ กตฺถี โหติ วิกตฺถี ฯ โส กตฺถติ วิกตฺถติ อหมสฺมิ สีลสมฺปนฺโนติ วา วตฺตสมฺปนฺโนติ วา สีลวตฺตสมฺปนฺโนติ วา ชาติยา วา โคตฺเตน วา โกลปุตฺติเกน วา วณฺณโปกฺขรตาย วา ฯเปฯ เนวสญฺานาสญฺายตนสมาปตฺติยา ลาภีติ วา กตฺถติ วิกตฺถติ ฯ @เชิงอรรถ: โป. ม. วุสิตวา ขีณปุนพฺภโว ส ภิกฺขูติ ฯ ม. ปทานุปุพฺพตาเปตํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๔.

เอวํ น กตฺถติ น วิกตฺถติ กตฺถนา อารโต วิรโต ปฏิวิรโต นิกฺขนฺโต นิสฺสฏฺโ วิปฺปมุตฺโต วิสญฺุตฺโต วิมริยาทิกเตน เจตสา วิหรตีติ อิติหนฺติ สีเลสุ อกตฺถมาโน ฯ [๘๘] ตมริยธมฺมํ กุสลา วทนฺตีติ กุสลาติ เย เต ขนฺธกุสลา ธาตุกุสลา อายตนกุสลา ปฏิจฺจสมุปฺปาทกุสลา สติปฏฺานกุสลา สมฺมปฺปธานกุสลา อิทฺธิปฺปาทกุสลา อินฺทฺริยกุสลา พลกุสลา โพชฺฌงฺคกุสลา มคฺคกุสลา ผลกุสลา นิพฺพานกุสลา เต กุสลา เอวํ วทนฺติ อริยานํ เอโส ธมฺโม เนโส ธมฺโม อนริยานํ ปณฺฑิตานํ เอโส ธมฺโม เนโส ธมฺโม พาลานํ สปฺปุริสานํ เอโส ธมฺโม เนโส ธมฺโม อสปฺปุริสานนฺติ เอวํ วทนฺติ [๑]- เอวํ กเถนฺติ เอวํ ภณนฺติ เอวํ ทีปยนฺติ เอวํ โวหรนฺตีติ ตมริยธมฺมํ กุสลา วทนฺติ ฯ [๘๙] ยสฺสุสฺสทา นตฺถิ กุหิญฺจิ โลเกติ ยสฺสาติ อรหโต ขีณาสวสฺส ฯ อุสฺสทาติ สตฺตุสฺสทา ราคุสฺสโท โทสุสฺสโท โมหุสฺสโท มานุสฺสโท ทิฏฺฐุสฺสโท กิเลสุสฺสโท กมฺมุสฺสโท ฯ ยสฺสิเม อุสฺสทา นตฺถิ น สนฺติ น สํวิชฺชนฺติ นุปลพฺภนฺติ ปหีนา สมุจฺฉินฺนา วูปสนฺตา ปฏิปฺปสฺสทฺธา อภพฺพุปฺปตฺติกา าณคฺคินา ทฑฺฒา ฯ กุหิญฺจีติ กุหิญฺจิ กิมฺหิจิ กตฺถจิ อชฺฌตฺตํ วา พหิทฺธา วา อชฺฌตฺตพหิทฺธา วา ฯ โลเกติ อปายโลเก มนุสฺสโลเก เทวโลเก ขนฺธโลเก ธาตุโลเก อายตนโลเกติ ยสฺสุสฺสทา นตฺถิ @เชิงอรรถ: ม. อริยานํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๕.

กุหิญฺจิ โลเก ฯ เตนาห ภควา สนฺโต จ ภิกฺขุ อภินิพฺพุตตฺโต อิติหนฺติ สีเลสุ อกตฺถมาโน ตมริยธมฺมํ กุสลา วทนฺติ ยสฺสุสฺสทา นตฺถิ กุหิญฺจิ โลเกติ ฯ [๙๐] ปกปฺปิตา สงฺขตา ยสฺส ธมฺมา ปุรกฺขตา สนฺติ อวีวทาตา ๑- ยทตฺตนิ ปสฺสติ อานิสํสํ ตนฺนิสฺสิโต กุปฺปปฏิจฺจสนฺตึ ฯ [๙๑] ปกปฺปิตา สงฺขตา ยสฺส ธมฺมาติ ปกปฺปนาติ เทฺว ปกปฺปนา ตณฺหาปกปฺปนา จ ทิฏฺิปกปฺปนา จ ฯเปฯ อยํ ตณฺหาปกปฺปนา ฯเปฯ อยํ ทิฏฺิปกปฺปนา ฯ สงฺขตาติ สงฺขตา วิสงฺขตา อภิสงฺขตา สณฺปิตาติปิ สงฺขตา ฯ อถวา อนิจฺจา สงฺขตา ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนา ขยธมฺมา วยธมฺมา วิราคธมฺมา นิโรธธมฺมาติปิ สงฺขตา ฯ ยสฺสาติ ทิฏฺิคติกสฺส ฯ ธมฺมา วุจฺจนฺติ ทฺวาสฏฺี ทิฏฺิคตานีติ ปกปฺปิตา สงฺขตา ยสฺส ธมฺมา ฯ [๙๒] ปุรกฺขตา สนฺติ อวีวทาตาติ ๒- ปุเรกฺขาราติ เทฺว ปุเรกฺขารา ตณฺหาปุเรกฺขาโร จ ทิฏฺิปุเรกฺขาโร จ ฯเปฯ อยํ ตณฺหาปุเรกฺขาโร ฯเปฯ อยํ ทิฏฺิปุเรกฺขาโร ฯ ตสฺส ตณฺหา- ปุเรกฺขาโร อปฺปหีโน ทิฏฺิปุเรกฺขาโร อปฺปฏินิสฺสฏฺโ ตสฺส @เชิงอรรถ: กตฺถจิ สนฺติมเววทาตาติ ทิสฺสติ ฯ โป. อเววทาตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๖.

ตณฺหาปุเรกฺขารสฺส อปฺปหีนตฺตา ตสฺส ทิฏฺิปุเรกฺขารสฺส อปฺปฏินิสฺสฏฺตฺตา โส ตณฺหํ วา ทิฏฺึ วา ปุรโต กตฺวา จรติ ตณฺหาธโช ตณฺหาเกตุ ตณฺหาธิปเตยฺโย ทิฏฺิทฺธโช ทิฏฺิเกตุ ทิฏฺาธิปเตยฺโย ตณฺหาย วา ทิฏฺิยา วา ปริวาริโต จรตีติ ปุรกฺขตา ฯ สนฺตีติ สนฺติ สํวิชฺชนฺติ [๑]- อุปลพฺภนฺติ ฯ อวีวทาตาติ อวีวทาตา ๒- อโวทาตา อปริสุทฺธา สงฺกิลิฏฺา สงฺกิเลสิกาติ ปุรกฺขตา สนฺติ อวีวทาตา ฯ [๙๓] ยทตฺตนิ ปสฺสติ อานิสํสนฺติ ยทตฺตนีติ ยํ อตฺตนิ ฯ อตฺตา วุจฺจติ ทิฏฺิคตํ ฯ อตฺตโน ทิฏฺิยา เทฺว อานิสํเส ปสฺสติ ทิฏฺธมฺมิกญฺจ อานิสํสํ สมฺปรายิกญฺจ อานิสํสํ ฯ {๙๓.๑} กตโม ทิฏฺิยา ทิฏฺธมฺมิโก อานิสํโส ฯ ยํทิฏฺิโก สตฺถา โหติ ตํทิฏฺิกา สาวกา โหนฺติ ฯ ตํทิฏฺิกํ สตฺถารํ สาวกา สกฺกโรนฺติ ครุกโรนฺติ มาเนนฺติ ปูเชนฺติ อปจิตึ กโรนฺติ ลภนฺติ จ ตโตนิทานํ จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารํ อยํ ทิฏฺิยา ทิฏฺธมฺมิโก อานิสํโส ฯ {๙๓.๒} กตโม ทิฏฺิยา สมฺปรายิโก อานิสํโส ฯ อยํ ทิฏฺิ อลํ นาคตฺตาย วา สุปณฺณตฺตาย วา ยกฺขตฺตาย วา อสุรตฺตาย วา คนฺธพฺพตฺตาย วา มหาราชตฺตาย วา อินฺทตฺตาย วา พฺรหฺมตฺตาย วา เทวตฺตาย วา อยํ ทิฏฺิ อลํ สุทฺธิยา วิสุทฺธิยา ปริสุทฺธิยา มุตฺติยา วิมุตฺติยา ปริมุตฺติยา อิมาย ทิฏฺิยา สุชฺฌนฺติ วิสุชฺฌนฺติ @เชิงอรรถ: โป. ม. อตฺถิ ฯ โป. ม. อเววทาตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๗.

ปริสุชฺฌนฺติ มุจฺจนฺติ วิมุจฺจนฺติ ปริมุจฺจนฺติ อิมาย ทิฏฺิยา สุชฺฌิสฺสามิ วิสุชฺฌิสฺสามิ ปริสุชฺฌิสฺสามิ มุจฺจิสฺสามิ วิมุจฺจิสฺสามิ ปริมุจฺจิสฺสามีติ อายตึ ผลปาฏิกงฺขี โหติ อยํ ทิฏฺิยา สมฺปรายิโก อานิสํโส ฯ {๙๓.๓} อตฺตโน ทิฏฺิยา อิเม เทฺว อานิสํเส ปสฺสติ ทกฺขติ โอโลเกติ นิชฺฌายติ อุปปริกฺขตีติ ยทตฺตนิ ปสฺสติ อานิสํสํ ฯ [๙๔] ตนฺนิสฺสิโต กุปฺปปฏิจฺจสนฺตินฺติ ติสฺโส สนฺติโย อจฺจนฺตสนฺติ ตทงฺคสนฺติ สมฺมติสนฺติ ฯ {๙๔.๑} กตมา อจฺจนฺตสนฺติ ฯ อจฺจนฺตสนฺติ วุจฺจติ อมตํ นิพฺพานํ โย โส สพฺพสงฺขารสมโถ สพฺพูปธิปฏินิสฺสคฺโค ตณฺหกฺขโย วิราโค นิโรโธ นิพฺพานํ อยํ อจฺจนฺตสนฺติ ฯ {๙๔.๒} กตมา ตทงฺคสนฺติ ฯ ปมํ ฌานํ สมาปนฺนสฺส นีวรณา สนฺตา โหนฺติ ฯ ทุติยํ ฌานํ สมาปนฺนสฺส วิตกฺกวิจารา สนฺตา โหนฺติ ฯ ตติยํ ฌานํ สมาปนฺนสฺส ปีติ สนฺตา โหติ ฯ จตุตฺถํ ฌานํ สมาปนฺนสฺส สุขทุกฺขา สนฺตา โหนฺติ ฯ อากาสานญฺจายตนํ สมาปนฺนสฺส รูปสญฺา ปฏิฆสญฺา นานตฺตสญฺา สนฺตา โหนฺติ ฯ วิญฺาณญฺจายตนํ สมาปนฺนสฺส อากาสานญฺจายตนสญฺา สนฺตา โหติ ฯ อากิญฺจญฺายตนํ สมาปนฺนสฺส วิญฺาณญฺจายตนสญฺา สนฺตา โหติ ฯ เนวสญฺานาสญฺายตนํ สมาปนฺนสฺส อากิญฺจญฺายตนสญฺา สนฺตา โหติ ฯ อยํ ตทงฺคสนฺติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๘.

{๙๔.๓} กตมา สมฺมติสนฺติ ๑- ฯ สมฺมติสนฺติ วุจฺจนฺติ ทฺวาสฏฺ ทิฏฺิคตานิ ทิฏฺิสนฺติโย ฯ อปิจ สมฺมติสนฺติ อิมสฺมึ [๒]- อธิปฺเปตา สนฺตีติ ฯ {๙๔.๔} ตนฺนิสฺสิโต กุปฺปปฏิจฺจสนฺตินฺติ กุปฺปสนฺตึ ปกุปฺปสนฺตึ เอริตสนฺตึ สเมริตสนฺตึ จลิตสนฺตึ ฆฏฺฏิตสนฺตึ กปฺปิตสนฺตึ ปกปฺปิตสนฺตึ อนิจฺจํ สงฺขตํ ปฏิจฺจสมุปฺปนฺนํ ขยธมฺมํ วยธมฺมํ วิราคธมฺมํ นิโรธธมฺมํ สนฺตึ นิสฺสิโต [๓]- อลฺลีโน อุปาคโต ๔- อชฺโฌสิโต อธิมุตฺโตติ ตนฺนิสฺสิโต กุปฺปปฏิจฺจสนฺตึ ฯ เตนาห ภควา ปกปฺปิตา สงฺขตา ยสฺส ธมฺมา ปุรกฺขตา สนฺติ อวีวทาตา ยทตฺตนิ ปสฺสติ อานิสํสํ ตนฺนิสฺสิโต กุปฺปปฏิจฺจสนฺตินฺติ ฯ [๙๕] ทิฏฺีนิเวสา น หิ สฺวาติวตฺตา ธมฺเมสุ นิจฺเฉยฺย สมุคฺคหีตํ ตสฺมา นโร เตสุ นิเวสเนสุ นิรสฺสตี อาทิยติจฺจ ๕- ธมฺมํ ฯ [๙๖] ทิฏฺีนิเวสา น หิ สฺวาติวตฺตาติ ทิฏฺีนิเวสาติ สสฺสโต โลโก อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺนฺติ อภินิเวสปฺปรามาโส ทิฏฺินิเวสนํ อสสฺสโต โลโก อนฺตวา โลโก อนนฺตวา โลโก ตํ ชีวํ ตํ สรีรํ อญฺ ชีวํ อญฺ สรีรํ โหติ ตถาคโต @เชิงอรรถ: โป. ม. สมฺมุติสนฺติ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ ม. ยุ. อตฺเถ ฯ @ ม. อสิโต ยุ. อาสิโต ฯ ม. อุปคโต ฯ ม. อาทิยตี จ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๘๙.

ปรมฺมรณา น โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณา โหติ จ น จ โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณา เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณา อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺนฺติ อภินิเวสปฺปรามาโส ทิฏฺินิเวสนนฺติ ทิฏฺีนิเวสา ฯ น หิ สฺวาติวตฺตาติ [๑]- ทุรติวตฺตา ทุตฺตรา ทุปฺปตรา ทุสฺสมติกฺกมา ทุพฺพีติวตฺตาติ ทิฏฺีนิเวสา น หิ สฺวาติวตฺตา ฯ [๙๗] ธมฺเมสุ นิจฺเฉยฺย สมุคฺคหีตนฺติ ธมฺเมสูติ ทฺวาสฏฺิทิฏฺิคเตสุ ฯ นิจฺเฉยฺยาติ นิจฺฉินิตฺวา วินิจฺฉินิตฺวา วิจินิตฺวา ปวิจินิตฺวา ตุลยิตฺวา ตีรยิตฺวา วิภาวยิตฺวา วิภูตํ กตฺวา [๒]- โอธิคฺคาโห วิลคฺคาโห วรคฺคาโห โกฏฺาสคฺคาโห อุจฺจยคฺคาโห สมุจฺจยคฺคาโห อิทํ สจฺจํ ตจฺฉํ ตถํ ภูตํ ยาถาวํ อวิปรีตนฺติ คหิตํ ปรามฏฺ อภินิวิฏฺ อชฺโฌสิตํ อธิมุตฺตนฺติ ธมฺเมสุ นิจฺเฉยฺย สมุคฺคหีตํ ฯ [๙๘] ตสฺมา นโร เตสุ นิเวสเนสูติ ตสฺมาติ ตสฺมา ตํการณา ตํเหตุ ตํปจฺจยา ตํนิทานา ฯ นโรติ สตฺโต นโร มานโว โปโส ปุคฺคโล ชีโว ชาตุ ชนฺตุ อินฺทคู มนุโช ฯ เตสุ นิเวสเนสูติ เตสุ ทิฏฺินิเวสเนสูติ ตสฺมา นโร เตสุ นิเวสเนสุ ฯ [๙๙] นิรสฺสตี อาทิยติจฺจ ธมฺมนฺติ นิรสฺสตีติ ทฺวีหิ การเณหิ นิรสฺสติ ปรวิจฺฉินฺทนาย วา นิรสฺสติ อนภิสมฺภุณนฺโต วา นิรสฺสติ ฯ {๙๙.๑} กถํ ปรวิจฺฉินฺทนาย นิรสฺสติ ฯ ปโร วิจฺฉินฺทติ โส สตฺถา น สพฺพญฺู ธมฺโม น สฺวากฺขาโต คโณ น สุปฏิปนฺโน @เชิงอรรถ: โป. ม. ทิฏฺีนิเวสา น หิ สฺวาติวตฺตา ฯ ม. ยุ. สมุคฺคหีตนฺติ นิเวสเนสุ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๐.

ทิฏฺิ น ภทฺทิกา ปฏิปทา น สุปญฺตฺตา มคฺโค น นิยฺยานิโก นตฺเถตฺถ สุทฺธิ วา วิสุทฺธิ วา ปริสุทฺธิ วา มุตฺติ วา วิมุตฺติ วา ปริมุตฺติ วา น ตตฺถ สุชฺฌนฺติ วา วิสุชฺฌนฺติ วา ปริสุชฺฌนฺติ วา มุจฺจนฺติ วา วิมุจฺจนฺติ วา ปริมุจฺจนฺติ วา หีนา นิหีนา โอมกา ลามกา ชตุกฺกา ๑- ปริตฺตาติ ฯ เอวํ ปโร วิจฺฉินฺทติ ฯ เอวํ วิจฺฉินฺทิยมาโน สตฺถารํ นิรสฺสติ ธมฺมกฺขานํ นิรสฺสติ คณํ นิรสฺสติ ทิฏฺึ นิรสฺสติ ปฏิปทํ นิรสฺสติ มคฺคํ นิรสฺสติ ฯ เอวํ ปรวิจฺฉินฺทนาย นิรสฺสติ ฯ {๙๙.๒} กถํ อนภิสมฺภุณนฺโต นิรสฺสติ ฯ สีลํ อนภิสมฺภุณนฺโต สีลํ นิรสฺสติ วตฺตํ อนภิสมฺภุณนฺโต วตฺตํ นิรสฺสติ สีลวตฺตํ ๒- อนภิสมฺภุณนฺโต สีลวตฺตํ นิรสฺสติ ฯ เอวํ อนภิสมฺภุณนฺโต นิรสฺสติ ฯ {๙๙.๓} อาทิยติจฺจ ธมฺมนฺติ สตฺถารํ คณฺหาติ ธมฺมกฺขานํ คณฺหาติ คณํ คณฺหาติ ทิฏฺึ คณฺหาติ ปฏิปทํ คณฺหาติ มคฺคํ คณฺหาติ ปรามสติ อภินิวิสตีติ นิรสฺสตี อาทิยติจฺจ ธมฺมํ ฯ เตนาห ภควา ทิฏฺีนิเวสา น หิ สฺวาติวตฺตา ธมฺเมสุ นิจฺเฉยฺย สมุคฺคหีตํ ตสฺมา นโร เตสุ นิเวสเนสุ นิรสฺสตี อาทิยติจฺจ ธมฺมนฺติ ฯ [๑๐๐] โธนสฺส หิ นตฺถิ กุหิญฺจิ โลเก ปกปฺปิตา ทิฏฺิ ภวาภเวสุ @เชิงอรรถ: ม. ฉตุกฺกา ฯ ม. สีลพฺพตํ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๑.

มายญฺจ มานญฺจ ปหาย โธโน ส เกน คจฺเฉยฺย อนูปโย โส ฯ [๑๐๑] โธนสฺส หิ นตฺถิ กุหิญฺจิ โลเก ปกปฺปิตา ทิฏฺ ภวาภเวสูติ โธโนติ โธนา วุจฺจติ ปญฺา ยา ปญฺา ปชานนา วิจโย ปวิจโย ธมฺมวิจโย สลฺลกฺขณา อุปลกฺขณา ปจฺจุปลกฺขณา ปณฺฑิจฺจํ โกสลฺลํ เนปุญฺ เวภพฺยา จินฺตา อุปปริกฺขา ภูรี เมธา ปริณายิกา วิปสฺสนา สมฺปชญฺ ปโตโท ปญฺา ปญฺินฺทฺริยํ ปญฺาพลํ ปญฺาสตฺถํ ปญฺาปาสาโท ปญฺาอาโลโก ปญฺาโอภาโส ปญฺาปชฺโชโต ปญฺารตนํ อโมโห ธมฺมวิจโย สมฺมาทิฏฺิ ฯ กึการณา โธนา วุจฺจติ ปญฺา ฯ {๑๐๑.๑} ตาย ปญฺาย กายทุจฺจริตํ ธุตญฺจ โธตญฺจ สนฺโธตญฺจ นิทฺโธตญฺจ ฯ วจีทุจฺจริตํ ธุตญฺจ โธตญฺจ สนฺโธตญฺจ นิทฺโธตญฺจ ฯ มโนทุจฺจริตํ ธุตญฺจ โธตญฺจ สนฺโธตญฺจ นิทฺโธตญฺจ ฯ ราโค ธุโต จ โธโต จ สนฺโธโต จ นิทฺโธโต จ ฯ โทโส โมโห โกโธ อุปนาโห มกฺโข ปฬาโส อิสฺสา มจฺฉริยํ มายา สาเยฺยํ ถมฺโภ สารมฺโภ มาโน อติมาโน มโท ปมาโท สพฺเพ กิเลสา สพฺเพ ทุจฺจริตา สพฺเพ ทรถา สพฺเพ ปริฬาหา สพฺเพ สนฺตาปา สพฺพากุสลาภิสงฺขารา ธุตา จ โธตา จ สนฺโธตา จ นิทฺโธตา จ ฯ ตํการณา โธนา วุจฺจติ ปญฺา ฯ {๑๐๑.๒} อถวา สมฺมาทิฏฺิยา มิจฺฉาทิฏฺิ ธุตา จ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๒.

โธตา จ สนฺโธตา จ นิทฺโธตา จ ฯ สมฺมาสงฺกปฺเปน มิจฺฉา สงฺกปฺโป ธุโต จ โธโต จ สนฺโธโต จ นิทฺโธโต จ ฯ สมฺมาวาจาย มิจฺฉาวาจา ธุตา จ ฯ สมฺมากมฺมนฺเตน มิจฺฉากมฺมนฺโต ธุโต จ ฯ สมฺมาอาชีเวน มิจฺฉาอาชีโว ธุโต จ ฯ สมฺมาวายาเมน มิจฺฉาวายาโม ธุโต จ ฯ สมฺมาสติยา มิจฺฉาสติ ธุตา จ ฯ สมฺมาสมาธินา มิจฺฉาสมาธิ ธุโต จ ฯ สมฺมาาเณน มิจฺฉาาณํ ธุตญฺจ ฯ สมฺมาวิมุตฺติยา มิจฺฉาวิมุตฺติ ธุตา จ โธตา จ สนฺโธตา จ นิทฺโธตา จ ฯ {๑๐๑.๓} อถวา อริเยน อฏฺงฺคิเกน มคฺเคน สพฺเพ กิเลสา สพฺเพ ทุจฺจริตา สพฺเพ ทรถา สพฺเพ ปริฬาหา สพฺเพ สนฺตาปา สพฺพากุสลาภิสงฺขารา ธุตา จ โธตา จ สนฺโธตา จ นิทฺโธตา จ ฯ อรหา อิเมหิ โธเนยฺเยหิ ธมฺเมหิ อุเปโต สมุเปโต อุปคโต สมุปคโต อุปปนฺโน สมุปปนฺโน สมนฺนาคโต ตสฺมา อรหา โธโน ฯ โส ธุตราโค ธุตปาโป ธุตกิเลโส ธุตปริฬาโหติ โธโน ฯ กุหิญฺจีติ กุหิญฺจิ กิมฺหิจิ กตฺถจิ อชฺฌตฺตํ วา พหิทฺธา วา อชฺฌตฺตพหิทฺธา วา ฯ {๑๐๑.๔} โลเกติ อปายโลเก ฯเปฯ อายตนโลเก ฯ ปกปฺปนาติ ๑- เทฺว ปกปฺปนา ตณฺหาปกปฺปนา จ ทิฏฺิปกปฺปนา จ ฯเปฯ อยํ ตณฺหาปกปฺปนา ฯเปฯ อยํ ทิฏฺิปกปฺปนา ฯ ภวาภเวสูติ ภวาภเว กมฺมภเว ปุนพฺภเว กามภเว กมฺมภเว กามภเว ปุนพฺภเว รูปภเว กมฺมภเว รูปภเว ปุนพฺภเว อรูปภเว กมฺมภเว อรูปภเว @เชิงอรรถ: ม. ปกปฺปิตาติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๓.

ปุนพฺภเว ปุนปฺปุนํ ๑- ภเว ปุนปฺปุนํ คติยา ปุนปฺปุนํ อุปปตฺติยา ปุนปฺปุนํ ปฏิสนฺธิยา ปุนปฺปุนํ อตฺตภาวาภินิพฺพตฺติยา ฯ โธนสฺส หิ นตฺถิ กุหิญฺจิ โลเก ปกปฺปิตา ทิฏฺิ ภวาภเวสูติ โธนสฺส กุหิญฺจิ โลเก ภวาภเวสุ จ กปฺปิตา ปกปฺปิตา อภิสงฺขตา สณฺปิตา ทิฏฺิ นตฺถิ น สนฺติ น สํวิชฺชนฺติ นุปลพฺภนฺติ ปหีนา สมุจฺฉินฺนา วูปสนฺตา ปฏิปฺปสฺสทฺธา อภพฺพุปฺปตฺติกา าณคฺคินา ทฑฺฒาติ โธนสฺส หิ นตฺถิ กุหิญฺจิ โลเก ปกปฺปิตา ทิฏฺิ ภวาภเวสุ ฯ [๑๐๒] มายญฺจ มานญฺจ ปหาย โธโนติ มายา วุจฺจติ วญฺจนิกา จริยา ฯ อิเธกจฺโจ กาเยน ทุจฺจริตํ จริตฺวา วาจาย ทุจฺจริตํ จริตฺวา มนสา ทุจฺจริตํ จริตฺวา ตสฺส ปฏิจฺฉาทนเหตุ ปาปิกํ อิจฺฉํ ปณิทหติ มา มํ ชญฺาติ อิจฺฉติ มา มํ ชญฺาติ สงฺกปฺเปติ มา มํ ชญฺาติ วาจํ ภาสติ มา มํ ชญฺาติ กาเยน ปรกฺกมติ ฯ ยา เอวรูปา มายา มายาวิตา อจฺจสรา วญฺจนา นิกติ นิกิรณา ปริหรณา คุหณา ปริคุหณา ฉาทนา ปริจฺฉาทนา อนุตฺตานิกมฺมํ อนาวิกมฺมํ โวจฺฉาทนา ปาปกิริยา อยํ วุจฺจติ มายา ฯ {๑๐๒.๑} มาโนติ เอกวิเธน มาโน ยา จิตฺตสฺส อุณฺณติ ฯ ทุวิเธน มาโน อตฺตุกฺกํสนมาโน ปรวมฺภนมาโน ฯ ติวิเธน มาโน เสยฺโยหมสฺมีติ มาโน สทิโสหมสฺมีติ มาโน หีโนหมสฺมีติ มาโน ฯ @เชิงอรรถ: โป. ม. ปุนปฺปุน ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๔.

จตุพฺพิเธน มาโน ลาเภน มานํ ชเนติ ยเสน มานํ ชเนติ ปสํสาย มานํ ชเนติ สุเขน มานํ ชเนติ ฯ ปญฺจวิเธน มาโน ลาภิมฺหิ มนาปิกานํ รูปานนฺติ มานํ ชเนติ ลาภิมฺหิ มนาปิกานํ สทฺทานํ คนฺธานํ รสานํ โผฏฺพฺพานนฺติ มานํ ชเนติ ฯ ฉพฺพิเธน มาโน จกฺขุสมฺปทาย มานํ ชเนติ โสตสมฺปทาย มานํ ชเนติ ฆานสมฺปทาย ชิวฺหาสมฺปทาย กายสมฺปทาย มโนสมฺปทาย มานํ ชเนติ ฯ สตฺตวิเธน มาโน มาโน อติมาโน มานาติมาโน โอมาโน อธิมาโน อสฺมิมาโน มิจฺฉามาโน ฯ {๑๐๒.๒} อฏฺวิเธน มาโน ลาเภน มานํ ชเนติ อลาเภน โอมานํ ชเนติ ยเสน มานํ ชเนติ อยเสน โอมานํ ชเนติ ปสํสาย มานํ ชเนติ นินฺทาย โอมานํ ชเนติ สุเขน มานํ ชเนติ ทุกฺเขน โอมานํ ชเนติ ฯ นววิเธน มาโน เสยฺยสฺส เสยฺโยหมสฺมีติ มาโน เสยฺยสฺส สทิโสหมสฺมีติ มาโน เสยฺยสฺส หีโนหมสฺมีติ มาโน สทิสสฺส เสยฺโยหมสฺมีติ มาโน สทิสสฺส สทิโสหมสฺมีติ มาโน สทิสสฺส หีโนหมสฺมีติ มาโน หีนสฺส เสยฺโยหมสฺมีติ มาโน หีนสฺส สทิโสหมสฺมีติ มาโน หีนสฺส หีโนหมสฺมีติ มาโน ฯ ทสวิเธน มาโน อิเธกจฺโจ มานํ ชเนติ ชาติยา วา โคตฺเตน วา โกลปุตฺติเกน ๑- วา วณฺณโปกฺขรตาย วา ธเนน วา อชฺเฌเนน วา กมฺมายตเนน วา สิปฺปายตเนน วา วิชฺชฏฺาเนน วา สุเตน วา ปฏิภาเณน วา อญฺตรญฺตเรน วา วตฺถุนา ฯ @เชิงอรรถ: ม. โกลปุตฺติเยน ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๕.

โย เอวรูโป มาโน มญฺนา มญฺิตตฺตํ อุณฺณติ อุณฺณโม ๑- ธโช สมฺปคฺคาโห เกตุกมฺยตา จิตฺตสฺส อยํ วุจฺจติ มาโน ฯ {๑๐๒.๓} มายญฺจ มานญฺจ ปหาย โธโนติ [๒]- มายญฺจ มานญฺจ ปหาย ปชหิตฺวา วิโนทิตฺวา พฺยนฺตีกริตฺวา อนภาวงฺคเมตฺวาติ มายญฺจ มานญฺจ ปหาย โธโน ฯ [๑๐๓] ส เกน คจฺเฉยฺย อนูปโย โสติ อุปโยติ ๓- เทฺว อุปยา ตณฺหูปโย จ ทิฏฺฐูปโย จ ฯเปฯ อยํ ตณฺหูปโย ฯเปฯ อยํ ทิฏฺฐูปโย ฯ ตสฺส ตณฺหูปโย ปหีโน ทิฏฺฐูปโย ปฏินิสฺสฏฺโ ตณฺหูปยสฺส ปหีนตฺตา ทิฏฺฐูปยสฺส ปฏินิสฺสฏฺตฺตา อนูปโย ฯ โส ๔- เกน ราเคน คจฺเฉยฺย เกน โทเสน คจฺเฉยฺย เกน โมเหน คจฺเฉยฺย เกน มาเนน คจฺเฉยฺย กาย ทิฏฺิยา คจฺเฉยฺย เกน อุทฺธจฺเจน คจฺเฉยฺย กาย วิจิกิจฺฉาย คจฺเฉยฺย เกหิ อนุสเยหิ คจฺเฉยฺย รตฺโตติ วา ทุฏฺโติ วา มูโฬฺหติ วา วินิพนฺโธติ ๕- วา ปรามฏฺโติ วา วิกฺเขปคโตติ วา อนิฏฺงฺคโตติ วา ถามคโตติ วา ฯ {๑๐๓.๑} เต อภิสงฺขารา ปหีนา อภิสงฺขารานํ ปหีนตฺตา คติโย เกน คจฺเฉยฺย เนรยิโกติ วา ติรจฺฉานโยนิโกติ วา ปิตฺติวิสยิโกติ วา มนุสฺโสติ วา เทโวติ วา รูปีติ วา อรูปีติ วา สญฺีติ วา อสญฺีติ วา เนวสญฺีนาสญฺีติ วา ฯ โส เหตุ นตฺถิ ปจฺจโย นตฺถิ การณํ นตฺถิ เยน คจฺเฉยฺยาติ ส เกน คจฺเฉยฺย อนูปโย โส ฯ เตนาห ภควา @เชิงอรรถ: ม. อุนฺนาโม ฯ ม. โธโน ฯ ม. อุปยาติ ฯ สพฺพตฺถ อีทิสเมว ฯ @ โป. ม. ปุคฺคโล ฯ โป. ม. วินิพทฺโธติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๖.

โธนสฺส หิ นตฺถิ กุหิญฺจิ โลเก ปกปฺปิตา ทิฏฺิ ภวาภเวสุ มายญฺจ มานญฺจ ปหาย โธโน ส เกน คจฺเฉยฺย อนูปโย โสติ ฯ [๑๐๔] อุปโย หิ ธมฺเมสุ อุเปติ วาทํ อนูปยํ เกน กถํ วเทยฺย อตฺตํ ๑- นิรตฺตํ น หิ ตสฺส อตฺถิ อโธสิ โส ทิฏฺิมิเธว สพฺพํ ฯ [๑๐๕] อุปโย หิ ธมฺเมสุ อุเปติ วาทนฺติ อุปโยติ เทฺว อุปยา ตณฺหูปโย จ ทิฏฺฐูปโย จ ฯเปฯ อยํ ตณฺหูปโย ฯเปฯ อยํ ทิฏฺฐูปโย ฯ ตสฺส ตณฺหูปโย อปฺปหีโน ทิฏฺฐูปโย อปฺปฏินิสฺสฏฺโ ตณฺหูปยสฺส อปฺปหีนตฺตา ทิฏฺฐูปยสฺส อปฺปฏินิสฺสฏฺตฺตา ธมฺเมสุ วาทํ อุเปติ รตฺโตติ วา ทุฏฺโติ วา มูโฬฺหติ วา วินิพนฺโธติ วา ปรามฏฺโติ วา วิกฺเขปคโตติ วา อนิฏฺงฺคโตติ วา ถามคโตติ วา ฯ เต อภิสงฺขารา อปฺปหีนา อภิสงฺขารานํ อปฺปหีนตฺตา คติยา วาทํ อุเปติ เนรยิโกติ วา ติรจฺฉานโยนิโกติ วา ปิตฺติวิสยิโกติ วา มนุสฺโสติ วา เทโวติ วา รูปีติ วา อรูปีติ วา สญฺีติ วา อสญฺีติ วา เนวสญฺีนาสญฺีติ วา วาทํ อุเปติ อุปคจฺฉติ คณฺหาติ ปรามสติ อภินิวิสตีติ อุปโย หิ ธมฺเมสุ อุเปติ วาทํ ฯ @เชิงอรรถ: ม. อตฺตา นิรตฺตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๗.

[๑๐๖] อนูปยํ เกน กถํ วเทยฺยาติ อุปโยติ เทฺว อุปยา ตณฺหูปโย จ ทิฏฺฐูปโย จ ฯเปฯ อยํ ตณฺหูปโย ฯเปฯ อยํ ทิฏฺฐูปโย ฯ ตสฺส ตณฺหูปโย ปหีโน ทิฏฺฐูปโย ปฏินิสฺสฏฺโ ตณฺหูปยสฺส ปหีนตฺตา ทิฏฺฐูปยสฺส ปฏินิสฺสฏฺตฺตา อนูปยํ [๑]- เกน ราเคน วเทยฺย เกน โทเสน วเทยฺย เกน โมเหน วเทยฺย เกน มาเนน วเทยฺย กาย ทิฏฺิยา วเทยฺย เกน อุทฺธจฺเจน วเทยฺย กาย วิจิกิจฺฉาย วเทยฺย เกหิ อนุสเยหิ วเทยฺย รตฺโตติ วา ทุฏฺโติ วา มูฬฺโหติ วา วินิพนฺโธติ วา ปรามฏฺโติ วา วิกฺเขปคโตติ วา อนิฏฺงฺคโตติ วา ถามคโตติ วา ฯ เต อภิสงฺขารา ปหีนา อภิสงฺขารานํ ปหีนตฺตา คติโย เกน วเทยฺย เนรยิโกติ วา ฯเปฯ เนวสญฺีนาสญฺีติ วา ฯ โส เหตุ นตฺถิ ปจฺจโย นตฺถิ การณํ นตฺถิ เยน วเทยฺย กเถยฺย ภเณยฺย ทีปเยยฺย โวหเรยฺยาติ อนูปยํ เกน กถํ วเทยฺย ฯ [๑๐๗] อตฺตํ นิรตฺตํ น หิ ตสฺส อตฺถีติ อตฺตาติ สสฺสตทิฏฺ๒- นตฺถิ นิรตฺตาติ อุจฺเฉททิฏฺิ นตฺถิ อตฺตาติ คหิตํ นตฺถิ นิรตฺตาติ มุญฺจิตพฺพํ นตฺถิ ฯ ยสฺสตฺถิ คหิตํ ตสฺสตฺถิ มุญฺจิตพฺพํ ยสฺสตฺถิ มุญฺจิตพฺพํ ตสฺสตฺถิ คหิตํ ฯ คหณมุญฺจนํ ๓- สมติกฺกนฺโต อรหา วุฑฺฒิปริหานึ วีติวตฺโต ฯ โส วุฏฺวาโส จิณฺณจรโณ ฯเปฯ นตฺถิ ตสฺส ปุนพฺภโวติ อตฺตํ นิรตฺตํ น หิ ตสฺส อตฺถิ ฯ [๑๐๘] อโธสิ โส ทิฏฺิมิเธว สพฺพนฺติ ตสฺส ทฺวาสฏฺ @เชิงอรรถ: ม. ปุคฺคลํ ฯ ม. อตฺตานุทิฏฺิ ฯ ม. คหณํ มุญฺจนา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๙๘.

ทิฏฺิคตานิ ปหีนานิ สมุจฺฉินฺนานิ วูปสนฺตานิ ปฏิปฺปสฺสทฺธานิ อภพฺพุปฺปตฺติกานิ าณคฺคินา ทฑฺฒานิ ฯ โส สพฺพํ ทิฏฺิคตํ อิเธว อโธสิ ธุนิ สนฺธุนิ นิทฺธุนิ ปชหิ วิโนเทสิ พฺยนฺตีอกาสิ อนภาวงฺคเมสีติ อโธสิ โส ทิฏฺิมิเธว สพฺพํ ฯ เตนาห ภควา อุปโย หิ ธมฺเมสุ อุเปติ วาทํ อนูปยํ เกน กถํ วเทยฺย อตฺตํ นิรตฺตํ น หิ ตสฺส อตฺถิ อโธสิ โส ทิฏฺิมิเธว สพฺพนฺติ ฯ ตติโย ทุฏฺฏฺกสุตฺตนิทฺเทโส นิฏฺิโต ฯ ---------------


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๙ หน้าที่ ๗๒-๙๘. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=29&item=70&items=39&pagebreak=1              อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=29&item=70&items=39&pagebreak=1&mode=bracket              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=29&item=70&items=39&pagebreak=1              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=29&item=70&items=39&pagebreak=1              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=29&i=70              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=45&A=4345              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=45&A=4345              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๙ http://84000.org/tipitaka/read/?index_29

อ่านหัวข้อแรกอ่านหัวข้อที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย

บันทึก ๑๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :