ขอนอบน้อมแด่
พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
                      พระองค์นั้น
บทนำ พระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก พระอภิธรรมปิฎก ค้นพระไตรปิฎก ชาดก หนังสือธรรมะ
   ฉบับหลวง   บาลีอักษรไทย   PaliRoman 
อ่านหัวข้อแรกอ่านหัวข้อที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย
พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๙ ภาษาบาลี อักษรไทย พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๒๑ สุตฺต. ขุ. มหานิทฺเทโส

หน้าที่ ๑๙๖.

อฏฺโม ปสูรสุตฺตนิทฺเทโส [๒๖๘] อิเธว สุทฺธึ อิติ วาทยนฺติ ๑- นาญฺเสุ ธมฺเมสุ วิสุทฺธิมาหุ ยํ นิสฺสิตา ตตฺถ สุภาวทานา ๒- ปจฺเจกสจฺเจสุ ปุถู นิวิฏฺา ฯ [๒๖๙] อิเธว สุทฺธึ อิติ วาทยนฺตีติ ๓- อิเธว สุทฺธึ วิสุทฺธึ ปริสุทฺธึ มุตฺตึ วิมุตฺตึ ปริมุตฺตึ วทนฺติ กเถนฺติ ภณนฺติ ทีปยนฺติ โวหรนฺติ สสฺสโต โลโก อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺนฺติ สุทฺธึ วิสุทฺธึ ปริสุทฺธึ มุตฺตึ วิมุตฺตึ ปริมุตฺตึ วทนฺติ กเถนฺติ ภณนฺติ ทีปยนฺติ โวหรนฺติ อสสฺสโต โลโก อนฺตวา โลโก อนนฺตวา โลโก ตํ ชีวํ ตํ สรีรํ อญฺ ชีวํ อญฺ สรีรํ โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณา น โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณา โหติ จ น จ โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณา เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณา อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺนฺติ สุทฺธึ วิสุทฺธึ ปริสุทฺธึ มุตฺตึ วิมุตฺตึ ปริมุตฺตึ วทนฺติ กเถนฺติ ภณนฺติ ทีปยนฺติ โวหรนฺตีติ อิเธว สุทฺธึ อิติ วาทยนฺติ ๔- ฯ [๒๗๐] นาญฺเสุ ธมฺเมสุ วิสุทฺธิมาหูติ อตฺตโน สตฺถารํ ธมฺมกฺขานํ คณํ ทิฏฺึ ปฏิปทํ มคฺคํ เปตฺวา สพฺเพ ปรวาเท ขิปนฺติ อุกฺขิปนฺติ ปริกฺขิปนฺติ โส สตฺถา น สพฺพญฺู ธมฺโม น @เชิงอรรถ: ๑-๓-๔ ยุ. วาทิยนฺติ ฯ ม. สุภํ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๗.

สฺวากฺขาโต คโณ น สุปฏิปนฺโน ทิฏฺิ น ภทฺทิกา ปฏิปทา น สุปญฺตฺตา มคฺโค น นิยฺยานิโก นตฺเถตฺถ สุทฺธิ วา วิสุทฺธิ วา ปริสุทฺธิ วา มุตฺติ วา วิมุตฺติ วา ปริมุตฺติ วา น ตตฺถ สุชฺฌนฺติ วา วิสุชฺฌนฺติ วา ปริสุชฺฌนฺติ วา มุจฺจนฺติ วา วิมุจฺจนฺติ วา ปริมุจฺจนฺติ วา หีนา นิหีนา โอมกา ลามกา ชตุกฺกา ปริตฺตาติ เอวมาหํสุ เอวํ กเถนฺติ เอวํ ภณนฺติ เอวํ ทีปยนฺติ เอวํ โวหรนฺตีติ นาญฺเสุ ธมฺเมสุ วิสุทฺธิมาหุ ฯ [๒๗๑] ยํ นิสฺสิตา ตตฺถ สุภาวทานาติ ยํ นิสฺสิตาติ ยํ สตฺถารํ ธมฺมกฺขานํ คณํ ทิฏฺึ ปฏิปทํ มคฺคํ นิสฺสิตา สนฺนิสฺสิตา ๑- อลฺลีนา อุปคตา อชฺโฌสิตา อธิมุตฺตา ฯ ตตฺถาติ สกาย ทิฏฺิยา สกาย ขนฺติยา สกาย รุจิยา สกาย ลทฺธิยา ฯ สุภาวทานาติ สุภวาทา โสภนวาทา ปณฺฑิตวาทา ธีรวาทา ๒- าณวาทา เหตุวาทา ลกฺขณวาทา การณวาทา านวาทา สกาย ลทฺธิยาติ ยํ นิสฺสิตา ตตฺถ สุภาวทานา ฯ [๒๗๒] ปจฺเจกสจฺเจสุ ปุถู นิวิฏฺาติ ปุถู สมณพฺราหฺมณา ปุถุปจฺเจกสจฺเจสุ นิวิฏฺา ปติฏฺิตา อลฺลีนา อุปคตา อชฺโฌสิตา อธิมุตฺตา สสฺสโต โลโก อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺนฺติ นิวิฏฺา ปติฏฺิตา อลฺลีนา อุปคตา อชฺโฌสิตา อธิมุตฺตา อสสฺสโต โลโก ฯเปฯ เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณา อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺนฺติ นิวิฏฺา ปติฏฺิตา อลฺลีนา อุปคตา อชฺโฌสิตา @เชิงอรรถ: ม. อานิสฺสิตา ฯ ม. ถิรวาทา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๘.

อธิมุตฺตาติ ปจฺเจกสจฺเจสุ ปุถู นิวิฏฺา ฯ เตนาห ภควา อิเธว สุทฺธึ อิติ วาทยนฺติ นาญฺเสุ ธมฺเมสุ วิสุทฺธิมาหุ ยํ นิสฺสิตา ตตฺถ สุภาวทานา ปจฺเจกสจฺเจสุ ปุถู นิวิฏฺาติ ฯ [๒๗๓] เต วาทกามา ปริสํ วิคยฺห พาลํ ทหนฺติ มิถุ อญฺมญฺ วทนฺติ เต อญฺสิตา กโถชฺชํ ปสํสกามา กุสลาวทานา ฯ [๒๗๔] เต วาทกามา ปริสํ วิคยฺหาติ เต วาทกามาติ เต วาทกามา วาทตฺถิกา วาทาธิปฺปายา วาทปุเรกฺขารา วาทปริเยสนํ จรนฺตา ฯ ปริสํ วิคยฺหาติ ขตฺติยปริสํ พฺราหฺมณปริสํ คหปติปริสํ สมณปริสํ วิคยฺห โอคยฺห อชฺโฌคเหตฺวา ปวิสิตฺวาติ เต วาทกามา ปริสํ วิคยฺห ฯ [๒๗๕] พาลํ ทหนฺติ มิถุ อญฺมญฺนฺติ มิถูติ เทฺว ชนา เทฺว กลหการกา เทฺว ภณฺฑนการกา เทฺว ภสฺสการกา เทฺว วิวาทการกา เทฺว อธิกรณการกา เทฺว วาทิโน เทฺว สลฺลาปกา เต อญฺมญฺ พาลโต หีนโต นิหีนโต โอมกโต ลามกโต ชตุกฺกโต ปริตฺตโต ทหนฺติ ปสฺสนฺติ ทกฺขนฺติ โอโลเกนฺติ นิชฺฌายนฺติ อุปปริกฺขนฺตีติ พาลํ ทหนฺติ มิถุ อญฺมญฺ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๑๙๙.

[๒๗๖] วทนฺติ เต อญฺสิตา กโถชฺชนฺติ อญฺ สตฺถารํ ธมฺมกฺขานํ คณํ ทิฏฺึ ปฏิปทํ มคฺคํ นิสฺสิตา สนฺนิสฺสิตา อลฺลีนา อุปคตา อชฺโฌสิตา อธิมุตฺตา ฯ กโถชฺชํ วุจฺจติ กลโห ภณฺฑนํ วิคฺคโห วิวาโท เมธคํ ฯ อถวา กโถชฺชนฺติ อโนชวนฺตี สา กถา ฯ กโถชฺชํ วทนฺติ กลหํ วทนฺติ ภณฺฑนํ วทนฺติ วิคฺคหํ วทนฺติ วิวาทํ วทนฺติ เมธคํ วทนฺติ ภณนฺติ ทีปยนฺติ โวหรนฺตีติ วทนฺติ เต อญฺสิตา กโถชฺชํ ฯ [๒๗๗] ปสํสกามา กุสลาวทานาติ ปสํสกามาติ ปสํสกามา ปสํสตฺถิกา ปสํสาธิปฺปายา ปสํสปุเรกฺขารา ปสํสปริเยสนํ จรนฺตา ฯ กุสลาวทานาติ กุสลวาทา ปณฺฑิตวาทา ธีรวาทา าณวาทา เหตุวาทา ลกฺขณวาทา การณวาทา านวาทา สกาย ลทฺธิยาติ ปสํสกามา กุสลาวทานา ฯ เตนาห ภควา เต วาทกามา ปริสํ วิคยฺห พาลํ ทหนฺติ มิถุ อญฺมญฺ วทนฺติ เต อญฺสิตา กโถชฺชํ ปสํสกามา กุสลาวทานาติ ฯ [๒๗๘] ยุตฺโต กถายํ ปริสาย มชฺเฌ ปสํสมิจฺฉํ วินิฆาติ โหติ อปาหตสฺมึ ปน มงฺกุ โหติ นินฺทาย โส กุปฺปติ รนฺธเมสี ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๐.

[๒๗๙] ยุตฺโต กถายํ ปริสาย มชฺเฌติ ขตฺติยปริสาย วา พฺราหฺมณปริสาย วา คหปติปริสาย วา สมณปริสาย วา มชฺเฌ อตฺตโน กถายํ ยุตฺโต ปยุตฺโต อายุตฺโต สมายุตฺโต สมฺปยุตฺโต กเถตุนฺติ ยุตฺโต กถายํ ปริสาย มชฺเฌ ฯ [๒๘๐] ปสํสมิจฺฉํ วินิฆาติ โหตีติ ปสํสมิจฺฉนฺติ ปสํสํ โถมนํ กิตฺตึ วณฺณหาริยํ อิจฺฉนฺโต สาทิยนฺโต ปตฺถยนฺโต ปิหยนฺโต อภิชปฺปนฺโต ฯ วินิฆาติ โหตีติ ปุพฺเพว สลฺลาปา กถํกถี วินิฆาติ โหติ ชโย นุ โข เม ภวิสฺสติ ปราชโย นุ โข เม ภวิสฺสติ กถํ นิคฺคหํ กริสฺสามิ กถํ ปฏิกฺกมฺมํ กริสฺสามิ กถํ วิเสสํ กริสฺสามิ กถํ ปฏิวิเสสํ กริสฺสามิ กถํ อาเวธิยํ ๑- กริสฺสามิ กถํ นิพฺเพธิยํ ๒- กริสฺสามิ กถํ เฉทํ กริสฺสามิ กถํ มณฺฑลํ กริสฺสามีติ เอวํ ปุพฺเพว สลฺลาปา กถํกถี วินิฆาติ โหตีติ ปสํสมิจฺฉํ วินิฆาติ โหติ ฯ [๒๘๑] อปาหตสฺมึ ปน มงฺกุ โหตีติ เย เต ปญฺหวีมํสกา ปริสา ปาริสชฺชา ปาสนิกา ๓- เต อปหรนฺติ อตฺถาปคตํ ภณิตนฺติ อตฺถโต อปหรนฺติ พฺยญฺชนาปคตํ ภณิตนฺติ พฺยญฺชนโต อปหรนฺติ อตฺถพฺยญฺชนาปคตํ ภณิตนฺติ อตฺถพฺยญฺชนโต อปหรนฺติ อตฺโถ เต ทุนฺนีโต พฺยญฺชนนฺเต ทุโรปิตํ อตฺถพฺยญฺชนนฺเต ทุนฺนีตํ ทุโรปิตํ นิคฺคโห เต อกโต ปฏิกฺกมฺมนฺเต ทุกฺกฏํ วิเสโส เต อกโต ปฏิวิเสโส เต ทุกฺกโฏ อาเวธิยา เต อกตา นิพฺเพธิยา เต @เชิงอรรถ: ม. อาเวิยํ ฯ ม. นิพฺเพิยํ ฯ ม. ปาสาริกา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๑.

ทุกฺกฏา เฉโท เต อกโต มณฺฑลนฺเต ทุกฺกฏํ [๑]- ทุกฺกถิตํ ทุพฺภณิตํ ทุลฺลปิตํ ทุรุตฺตํ ทุพฺภาสิตนฺติ อปหรนฺติ ฯ อปาหตสฺมึ ปน มงฺกุ โหตีติ อปาหตสฺมึ มงฺกุ โหติ ปีฬิโต ฆฏฺฏิโต พฺยตฺถิโต ๒- โทมนสฺสิโต โหตีติ อปาหตสฺมึ ปน มงฺกุ โหติ ฯ [๒๘๒] นินฺทาย โส กุปฺปติ รนฺธเมสีติ นินฺทายาติ นินฺทาย ครหาย อกิตฺติยา อวณฺณหาริกาย ฯ กุปฺปตีติ กุปฺปติ พฺยาปชฺชติ ปติตฺถียติ โกปญฺจ โทสญฺจ อปจฺจยญฺจ ปาตุกโรตีติ นินฺทาย โส กุปฺปติ ฯ รนฺธเมสีติ รนฺธเมสี วิรนฺธเมสี อปรนฺธเมสี ขลิตเมสี คฬิตเมสี วิวรเมสีติ นินฺทาย โส กุปฺปติ รนฺธเมสี ฯ เตนาห ภควา ยุตฺโต กถายํ ปริสาย มชฺเฌ ปสํสมิจฺฉํ วินิฆาติ โหติ อปาหตสฺมึ ปน มงฺกุ โหติ นินฺทาย โส กุปฺปติ รนฺธเมสีติ ฯ [๒๘๓] ยมสฺส วาทํ ปริหีนมาหุ อปาหตํ ปญฺหวิมํสกา เย ๓- ปริเทวตี โสจติ หีนวาโท อุปจฺจคา มนฺติ อนุตฺถุนาติ ฯ [๒๘๔] ยมสฺส วาทํ ปริหีนมาหูติ ยํ ตสฺส วาทํ หีนํ นิหีนํ ปริหีนํ ปริหาปิตํ น ปริปูริตํ เอวมาหํสุ เอวํ กเถนฺติ เอวํ ภณนฺติ @เชิงอรรถ: โป. ม. วิสมกถํ ฯ ม. พฺยาธิโต ฯ โป. ม. เส ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๒.

เอวํ ทีปยนฺติ เอวํ โวหรนฺตีติ ยมสฺส วาทํ ปริหีนมาหุ ฯ [๒๘๕] อปาหตํ ปญฺหวิมํสกา เยติ เย เต ปญฺหวีมํสกา ปริสา ปาริสชฺชา ปาสนิกา เต อปหรนฺติ อตฺถาปคตํ ภณิตนฺติ อตฺถโต อปหรนฺติ พฺยญฺชนาปคตํ ภณิตนฺติ พฺยญฺชนโต อปหรนฺติ อตฺถพฺยญฺชนาปคตํ ภณิตนฺติ อตฺถพฺยญฺชนโต อปหรนฺติ อตฺโถ เต ทุนฺนีโต พฺยญฺชนนฺเต ทุโรปิตํ อตฺถพฺยญฺชนนฺเต ทุนฺนีตํ ทุโรปิตํ นิคฺคโห เต อกโต ปฏิกฺกมฺมนฺเต ทุกฺกฏํ วิเสโส เต อกโต ปฏิวิเสโส เต ทุกฺกโฏ อาเวธิยา เต อกตา นิพฺเพธิยา เต ทุกฺกฏา เฉโท เต อกโต มณฺฑลนฺเต ทุกฺกฏํ [๑]- ทุกฺกถิตํ ทุพฺภณิตํ ทุลฺลปิตํ ทุรุตฺตํ ทุพฺภาสิตนฺติ อปหรนฺตีติ อปาหตํ ปญฺหวิมํสกา เย ฯ [๒๘๖] ปริเทวตี โสจติ หีนวาโทติ ปริเทวตีติ อญฺ มยา อาวชฺชิตํ อญฺ จินฺติตํ อญฺ อุปธาริตํ อญฺ อุปลกฺขิตํ โส มหาปกฺโข มหาปริโส มหาปริวาโร ปริสา จายํ วคฺคา น สมคฺคา สมคฺคาย [๒]- โหตุ กถาสลฺลาโป ปุน ภญฺชิสฺสามีติ โย ๓- เอวรูโป วาจาปลาโป วิปฺปลาโป ลาลปฺโป ลาลปฺปายนา ลาลปฺปายิตตฺตนฺติ ปริเทวติ ฯ โสจตีติ ตสฺส ชโยติ โสจติ มยฺหํ ปราชโยติ โสจติ ตสฺส ลาโภติ โสจติ มยฺหํ อลาโภติ โสจติ ตสฺส ยโสติ โสจติ มยฺหํ อยโสติ โสจติ ตสฺส ปสํสาติ โสจติ มยฺหํ นินฺทาติ โสจติ ตสฺส สุขนฺติ โสจติ มยฺหํ ทุกฺขนฺติ โสจติ @เชิงอรรถ: ม. วิสมกถํ ฯ ม. ปริสาย ฯ ม. ยา เอวรูปา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๓.

โส สกฺกโต ครุกโต มานิโต ปูชิโต อปจิโต ลาภี จีวรปิณฺฑปาต- เสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานํ อหมสฺมิ อสกฺกโต อครุกโต อมานิโต อปูชิโต อนปจิโต น ลาภี จีวรปิณฺฑปาต- เสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารานนฺติ โสจติ กิลมติ ปริเทวติ อุรตฺตาฬึ กนฺทติ สมฺโมหํ อาปชฺชตีติ ปริเทวติ โสจติ ฯ หีนวาโทติ หีนวาโท นิหีนวาโท ปริหีนวาโท ปริหาปิตวาโท น ปริปูริวาโทติ ๑- ปริเทวตี โสจติ หีนวาโท ฯ [๒๘๗] อุปจฺจคา มนฺติ อนุตฺถุนาตีติ โส มํ วาเทน วาทํ อจฺจคา อุปจฺจคา อติกฺกนฺโต สมติกฺกนฺโต วีติวตฺโตติ เอวมฺปิ อุปจฺจคา มนฺติ ฯ อถวา มํ วาเทน วาทํ อภิภวิตฺวา อชฺโฌตฺถริตฺวา ปริยาทยิตฺวา มทฺทิตฺวา ๒- จรติ วิหรติ อิริยติ วตฺตติ ปาเลติ ยเปติ ยาเปตีติ เอวมฺปิ อุปจฺจคา มนฺติ ฯ อนุตฺถุนา วุจฺจติ วาจาปลาโป วิปฺปลาโป ลาลปฺโป ลาลปฺปายนา ลาลปฺปายิตตฺตนฺติ อุปจฺจคา มนฺติ อนุตฺถุนาติ ฯ เตนาห ภควา ยมสฺส วาทํ ปริหีนมาหุ อปาหตํ ปญฺหวิมํสกา เย ปริเทวตี โสจติ หีนวาโท อุปจฺจคา มนฺติ อนุตฺถุนาตีติ ฯ [๒๘๘] เอเต วิวาทา สมเณสุ ชาตา เอเตสุ อุคฺฆาตินิฆาติ โหติ @เชิงอรรถ: ม. ปริปูรวาโทติ ฯ ม. มทฺทยิตฺวา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๔.

เอตมฺปิ ทิสฺวา วิรเม กโถชฺชํ น หญฺทตฺถตฺถิ ปสํสลาภา ฯ [๒๘๙] เอเต วิวาทา สมเณสุ ชาตาติ สมณาติ เยเกจิ อิโต พหิทฺธา ปริพฺพาชุปคตา ปริพฺพาชกสมาปนฺนา เอเต ทิฏฺิกลหา ทิฏฺิภณฺฑนา ทิฏฺิวิคฺคหา ทิฏฺิวิวาทา ทิฏฺิเมธคา สมเณสุ ชาตา สญฺชาตา นิพฺพตฺตา อภินิพฺพตฺตา ปาตุภูตาติ เอเต วิวาทา สมเณสุ ชาตา ฯ [๒๙๐] เอเตสุ อุคฺฆาตินิฆาติ โหตีติ ชยปราชโย โหติ ลาภาลาโภ โหติ ยสายโส โหติ นินฺทาปสํสา โหติ สุขทุกฺขํ โหติ โสมนสฺสโทมนสฺสํ โหติ อิฏฺานิฏฺ โหติ อนุนยปฏิฆํ โหติ อุคฺฆาตินิฆาติ โหติ อนุโรธวิโรโธ โหติ ชเยน จิตฺตํ อุคฺฆาติตํ โหติ ปราชเยน จิตฺตํ นิคฺฆาติตํ โหติ ลาเภน จิตฺตํ อุคฺฆาติตํ โหติ อลาเภน จิตฺตํ นิคฺฆาติตํ โหติ ยเสน จิตฺตํ อุคฺฆาติตํ โหติ อยเสน จิตฺตํ นิคฺฆาติตํ โหติ ปสํสาย จิตฺตํ อุคฺฆาติตํ โหติ นินฺทาย จิตฺตํ นิคฺฆาติตํ โหติ สุเขน จิตฺตํ อุคฺฆาติตํ โหติ ทุกฺเขน จิตฺตํ นิคฺฆาติตํ โหติ โสมนสฺเสน จิตฺตํ อุคฺฆาติตํ โหติ โทมนสฺเสน จิตฺตํ นิคฺฆาติตํ โหติ อุณฺณติยา ๑- จิตฺตํ อุคฺฆาติตํ โหติ โอณติยา ๒- จิตฺตํ นิคฺฆาติตํ โหตีติ เอเตสุ อุคฺฆาตินิฆาติ โหติ ฯ [๒๙๑] เอตมฺปิ ทิสฺวา วิรเม กโถชฺชนฺติ เอตมฺปิ ทิสฺวาติ @เชิงอรรถ: ๑-๒ ม. อุนฺนติยา - โอนติยา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๕.

เอตํ อาทีนวํ ทิสฺวา ปสฺสิตฺวา ตุลยิตฺวา ตีรยิตฺวา วิภาวยิตฺวา วิภูตํ กตฺวา ทิฏฺิกลเหสุ ทิฏฺิภณฺฑเนสุ ทิฏฺิวิคฺคเหสุ ทิฏฺิวิวาเทสุ ทิฏฺิเมธเคสูติ เอตมฺปิ ทิสฺวา ฯ วิรเม กโถชฺชนฺติ กโถชฺชํ วุจฺจติ กลโห ภณฺฑนํ วิคฺคโห วิวาโท เมธคํ ฯ อถวา กโถชฺชนฺติ อโนชวนฺตี สา กถา ฯ กโถชฺชํ น กเรยฺย กลหํ น กเรยฺย ภณฺฑนํ น กเรยฺย วิคฺคหํ น กเรยฺย วิวาทํ น กเรยฺย เมธคํ น กเรยฺย กลหภณฺฑนวิคฺคหวิวาทเมธคํ ปชเหยฺย วิโนเทยฺย พฺยนฺตีกเรยฺย อนภาวงฺคเมยฺย ฯ กลหภณฺฑนวิคฺคหวิวาทเมธคา อารโต อสฺส วิรโต ปฏิวิรโต นิกฺขนฺโต นิสฺสฏฺโ วิปฺปมุตฺโต ๑- วิสญฺุตฺโต วิมริยาทิกเตน เจตสา วิหเรยฺยาติ เอตมฺปิ ทิสฺวา วิรเม กโถชฺชํ ฯ [๒๙๒] น หญฺทตฺถตฺถิ ปสํสลาภาติ ปสํสลาภา อญฺโ อตฺโถ นตฺถิ อตฺตตฺโถ วา ปรตฺโถ วา อุภยตฺโถ วา ทิฏฺธมฺมิโก วา อตฺโถ สมฺปรายิโก วา อตฺโถ อุตฺตาโน วา อตฺโถ คมฺภีโร วา อตฺโถ คูโฬฺห วา อตฺโถ ปฏิจฺฉนฺโน วา อตฺโถ เนยฺโย วา อตฺโถ นีโต วา อตฺโถ อนวชฺโช วา อตฺโถ นิกฺกิเลโส วา อตฺโถ โวทาโน วา อตฺโถ ปรมตฺโถ วา อตฺโถ นตฺถิ [๒]- น สํวิชฺชติ นุปลพฺภตีติ น หญฺทตฺถตฺถิ ปสํสลาภา ฯ เตนาห ภควา เอเต วิวาทา สมเณสุ ชาตา เอเตสุ อุคฺฆาตินิฆาติ โหติ @เชิงอรรถ: สพฺพตฺถ โปตฺถเกสุ วิปฺปยุตฺโตติ ทิสฺสติ ฯ โป. ม. น สนฺติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๖.

เอตมฺปิ ทิสฺวา วิรเม กโถชฺชํ น หญฺทตฺถตฺถิ ปสํสลาภาติ ฯ [๒๙๓] ปสํสิโต วา ปน ตตฺถ โหติ อกฺขาย วาทํ ปริสาย มชฺเฌ โส หสฺสติ อุณฺณมติจฺจ ๑- เตน ปปฺปุยฺย ตมตฺถํ ยถามโน อหุ ฯ [๒๙๔] ปสํสิโต วา ปน ตตฺถ โหตีติ ตตฺถาติ สกาย ทิฏฺิยา สกาย ขนฺติยา สกาย รุจิยา สกาย ลทฺธิยา ปสํสิโต โถมิโต กิตฺติโต วณฺณิโต โหตีติ ปสํสิโต วา ปน ตตฺถ โหติ ฯ [๒๙๕] อกฺขาย วาทํ ปริสาย มชฺเฌติ ขตฺติยปริสาย วา พฺราหฺมณปริสาย วา คหปติปริสาย วา สมณปริสาย วา มชฺเฌ อตฺตโน วาทํ อกฺขาย อาจิกฺขิตฺวา อนุวาทํ อกฺขาย อาจิกฺขิตฺวา ถมฺภยิตฺวา พฺรูหยิตฺวา ทีปยิตฺวา โชตยิตฺวา โวหริตฺวา ปริคฺคณฺหิตฺวาติ อกฺขาย วาทํ ปริสาย มชฺเฌ ฯ [๒๙๖] โส หสฺสติ อุณฺณมติจฺจ เตนาติ โส เตน ชยตฺเถน ตุฏฺโ โหติ หฏฺโ ปหฏฺโ อตฺตมโน ปริปุณฺณสงฺกปฺโป ฯ อถวา ทนฺตวิทํสกํ หสมาโนติ โส หสฺสติ ฯ อุณฺณมติจฺจ เตนาติ โส เตน ชยตฺเถน อุณฺณโต โหติ อุณฺณโม ธโช สมฺปคฺคาโห เกตุกมฺยตา จิตฺตสฺสาติ โส หสฺสติ อุณฺณมติจฺจ เตน ฯ @เชิงอรรถ: ม. อุนฺนมตี จ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๗.

[๒๙๗] ปปฺปุยฺย ตมตฺถํ ยถามโน อหูติ ตํ ชยตฺถํ ปปฺปุยฺย ปาปุณิตฺวา อธิคนฺตฺวา วินฺทิตฺวา ปฏิลภิตฺวา ฯ ยถามโน อหูติ ยถามโน อหุ ยถาจิตฺโต อหุ ยถาสงฺกปฺโป อหุ ยถาวิญฺาโณ อหูติ ปปฺปุยฺย ตมตฺถํ ยถามโน อหุ ฯ เตนาห ภควา ปสํสิโต วา ปน ตตฺถ โหติ อกฺขาย วาทํ ปริสาย มชฺเฌ โส หสฺสติ อุณฺณมติจฺจ เตน ปปฺปุยฺย ตมตฺถํ ยถามโน อหูติ ฯ [๒๙๘] ยา อุณฺณตี สาสฺส วิฆาตภูมิ มานาติมานํ วทเต ปเนโส เอตมฺปิ ทิสฺวา น วิวาทเยถ น หิ เตน สุทฺธึ กุสลา วทนฺติ ฯ [๒๙๙] ยา อุณฺณตี สาสฺส วิฆาตภูมีติ ยา อุณฺณติ อุณฺณโม ธโช สมฺปคฺคาโห เกตุกมฺยตา จิตฺตสฺส สา ตสฺส วิฆาตภูมิ อุคฺฆาตภูมิ ปีฬนภูมิ ฆฏฺฏนภูมิ อุปทฺทวภูมิ อุปสคฺคภูมีติ ยา อุณฺณตี สาสฺส วิฆาตภูมิ ฯ [๓๐๐] มานาติมานํ วทเต ปเนโสติ โส ปุคฺคโล มานญฺจ วทติ อติมานญฺจ วทตีติ มานาติมานํ วทเต ปเนโส ฯ [๓๐๑] เอตมฺปิ ทิสฺวา น วิวาทเยถาติ เอตํ อาทีนวํ ทิสฺวา ปสฺสิตฺวา ตุลยิตฺวา ตีรยิตฺวา วิภาวยิตฺวา วิภูตํ กตฺวา ทิฏฺิกลเหสุ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๘.

ทิฏฺิภณฺฑเนสุ ทิฏฺิวิคฺคเหสุ ทิฏฺิวิวาเทสุ ทิฏฺิเมธเคสูติ เอตมฺปิ ทิสฺวา ฯ น วิวาทเยถาติ น กลหํ กเรยฺย น ภณฺฑนํ กเรยฺย น วิคฺคหํ กเรยฺย น วิวาทํ กเรยฺย น เมธคํ กเรยฺย กลหภณฺฑนวิคฺคหวิวาทเมธคํ ปชเหยฺย วิโนเทยฺย พฺยนฺตีกเรยฺย อนภาวงฺคเมยฺย ฯ กลหภณฺฑนวิคฺคหวิวาทเมธคา อารโต อสฺส วิรโต ปฏิวิรโต นิกฺขนฺโต นิสฺสฏฺโ วิปฺปมุตฺโต วิสญฺุตฺโต วิมริยาทิกเตน เจตสา วิหเรยฺยาติ เอตมฺปิ ทิสฺวา น วิวาทเยถ ฯ [๓๐๒] น หิ เตน สุทฺธึ กุสลา วทนฺตีติ กุสลาติ เย เต ขนฺธกุสลา ธาตุกุสลา อายตนกุสลา ปฏิจฺจสมุปฺปาทกุสลา สติปฏฺานกุสลา สมฺมปฺปธานกุสลา อิทฺธิปฺปาทกุสลา อินฺทฺริยกุสลา พลกุสลา โพชฺฌงฺคกุสลา มคฺคกุสลา ผลกุสลา นิพฺพานกุสลา เต กุสลา ทิฏฺิกลเหน ทิฏฺิภณฺฑเนน ทิฏฺิวิคฺคเหน ทิฏฺิวิวาเทน ทิฏฺิเมธเคน สุทฺธึ วิสุทฺธึ ปริสุทฺธึ มุตฺตึ วิมุตฺตึ ปริมุตฺตึ น วทนฺติ น กเถนฺติ น ภณนฺติ น ทีปยนฺติ น โวหรนฺตีติ น หิ เตน สุทฺธึ กุสลา วทนฺติ ฯ เตนาห ภควา ยา อุณฺณตี สาสฺส วิฆาตภูมิ มานาติมานํ วทเต ปเนโส เอตมฺปิ ทิสฺวา น วิวาทเยถ น หิ เตน สุทฺธึ กุสลา วทนฺตีติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๐๙.

[๓๐๓] สูโร ยถา ราชขทาย ปุฏฺโ อภิคชฺชเมติ ปฏิสูรมิจฺฉํ เยเนว โส เตน ปเลหิ สูร ปุพฺเพว นตฺถี ยทิทํ ยุธาย ฯ [๓๐๔] สูโร ยถา ราชขทาย ปุฏฺโติ สูโรติ สูโร วีโร วิกฺกนฺโต อภิรุ อจฺฉมฺภี อนุตฺราสี อปลายี ฯ ราชขทาย ปุฏฺโติ ราชขาทนีเยน ราชโภชนีเยน ปุฏฺโ โปสิโต อาปาทิโต ปฏิปาทิโต วฑฺฒิโตติ สูโร ยถา ราชขทาย ปุฏฺโ ฯ [๓๐๕] อภิคชฺชเมติ ปฏิสูรมิจฺฉนฺติ โส คชฺชนฺโต อุคฺคชฺชนฺโต อภิคชฺชนฺโต เอติ อุเปติ อุปคจฺฉติ ปฏิสูรํ ปฏิปุริสํ ปฏิสตฺตุํ ปฏิมลฺลํ อิจฺฉนฺโต สาทิยนฺโต ปตฺถยนฺโต ปิหยนฺโต อภิชปฺปนฺโตติ อภิคชฺชเมติ ปฏิสูรมิจฺฉํ ฯ [๓๐๖] เยเนว โส เตน ปเลหิ สูราติ เยเนว โส ทิฏฺิคติโก เตน ปเลหิ เตเนว วช เตน คจฺฉ เตน อภิกฺกม ๑- โส ตุยฺหํ ปฏิสูโร ปฏิปุริโส ปฏิสตฺตุ ปฏิมลฺโลติ เยเนว โส เตน ปเลหิ สูร ฯ [๓๐๗] ปุพฺเพว นตฺถี ยทิทํ ยุธายาติ ปุพฺเพว โพธิยา มูเล เย ปฏิเสนิกรา กิเลสา ปฏิโลมกรา ปฏิกณฺฏกกรา ปฏิปกฺขกรา เต นตฺถิ น สนฺติ น สํวิชฺชนฺติ นุปลพฺภนฺติ ปหีนา สมุจฺฉินฺนา วูปสนฺตา ปฏิปฺปสฺสทฺธา อภพฺพุปฺปตฺติกา าณคฺคินา ทฑฺฒา ฯ @เชิงอรรถ: ม. อติกฺกม ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๐.

ยทิทํ ยุธายาติ ยทิทํ ยุทฺธตฺถาย กลหตฺถาย ภณฺฑนตฺถาย วิคฺคหตฺถาย วิวาทตฺถาย เมธคตฺถายาติ ปุพฺเพว นตฺถี ยทิทํ ยุธาย ฯ เตนาห ภควา สูโร ยถา ราชขทาย ปุฏฺโ อภิคชฺชเมติ ปฏิสูรมิจฺฉํ เยเนว โส เตน ปเลหิ สูร ปุพฺเพว นตฺถี ยทิทํ ยุธายาติ ฯ [๓๐๘] เย ทิฏฺิมุคฺคยฺห วิวาทยนฺติ อิทเมว สจฺจนฺติ จ วาทยนฺติ เต ตฺวํ วทสฺสู น หิ เตธ อตฺถิ วาทมฺหิ ชาเต ปฏิเสนิกตฺตา ฯ [๓๐๙] เย ทิฏฺิมุคฺคยฺห วิวาทยนฺตีติ เย ทฺวาสฏฺิยา ทิฏฺิคตานํ อญฺตรญฺตรํ ทิฏฺิคตํ คเหตฺวา อุคฺคหิตฺวา คณฺหิตฺวา ปรามสิตฺวา อภินิวิสิตฺวา วิวาทยนฺติ กลหํ กโรนฺติ ภณฺฑนํ กโรนฺติ วิคฺคหํ กโรนฺติ วิวาทํ กโรนฺติ เมธคํ กโรนฺติ น ตฺวํ อิมํ ธมฺมวินยํ อาชานาสิ อหํ อิมํ ธมฺมวินยํ อาชานามิ กึ ตฺวํ อิมํ ธมฺมวินยํ อาชานิสฺสสิ มิจฺฉาปฏิปนฺโน ตฺวมสิ อหมสฺมิ สมฺมาปฏิปนฺโน สหิตมฺเม อสหิตนฺเต ปุเร วจนียํ ปจฺฉา อวจ ปจฺฉา วจนียํ ปุเร อวจ อธิจิณฺณนฺเต วิปราวตฺตํ อาโรปิโต เต วาโท นิคฺคหิโตสิ [๑]- จร วาทปฺปโมกฺขาย นิพฺเพเธหิ วา @เชิงอรรถ: ม. ตฺวมสิ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๑.

สเจ ปโหสีติ เย ทิฏฺิมุคฺคยฺห วิวาทยนฺติ ฯ [๓๑๐] อิทเมว สจฺจนฺติ จ วาทยนฺตีติ สสฺสโต โลโก อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺนฺติ วาทยนฺติ กเถนฺติ ภณนฺติ ทีปยนฺติ โวหรนฺติ อสสฺสโต โลโก ฯเปฯ เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณา อิทเมว สจฺจํ โมฆมญฺนฺติ วาทยนฺติ กเถนฺติ ภณนฺติ ทีปยนฺติ โวหรนฺตีติ อิทเมว สจฺจนฺติ จ วาทยนฺติ ฯ [๓๑๑] เต ตฺวํ วทสฺสู น หิ เตธ อตฺถิ วาทมฺหิ ชาเต ปฏิเสนิกตฺตาติ เต ตฺวํ ทิฏฺิคติเก วทสฺสุ [๑]- นิคฺคเหน นิคฺคหํ ปฏิกฺกมฺเมน ปฏิกฺกมฺมํ วิเสเสน วิเสสํ ปฏิวิเสเสน ปฏิวิเสสํ อาเวธิยาย อาเวธิยํ นิพฺเพธิยาย นิพฺเพธิยํ เฉเทน เฉทํ มณฺฑเลน มณฺฑลํ เต ตุยฺหํ ปฏิสูรา ปฏิปุริสา ปฏิสตฺตู ปฏิมลฺลาติ เต ตฺวํ วทสฺสุ ฯ น หิ เตธ อตฺถิ วาทมฺหิ ชาเต ปฏิเสนิกตฺตาติ วาเท ชาเต สญฺชาเต นิพฺพตฺเต อภินิพฺพตฺเต ปาตุภูเต ๒- เย ปฏิเสนิกตฺตา ปฏิโลมกตฺตา ปฏิกณฺฏกกตฺตา ปฏิปกฺขกตฺตา กลหํ กเรยฺยุํ ภณฺฑนํ กเรยฺยุํ วิคฺคหํ กเรยฺยุํ วิวาทํ กเรยฺยุํ เมธคํ กเรยฺยุํ เต นตฺถิ น สนฺติ น สํวิชฺชนฺติ นุปลพฺภนฺติ ปหีนา สมุจฺฉินฺนา วูปสนฺตา ปฏิปฺปสฺสทฺธา อภพฺพุปฺปตฺติกา าณคฺคินา ทฑฺฒาติ เต ตฺวํ วทสฺสู น หิ เตธ อตฺถิ วาทมฺหิ ชาเต ปฏิเสนิกตฺตา ฯ เตนาห ภควา เย ทิฏฺิมุคฺคยฺห วิวาทยนฺติ อิทเมว สจฺจนฺติ จ วาทยนฺติ @เชิงอรรถ: ม. ยุ. วาเทน วาทํ ฯ ม. ปาตุภูเตเยว ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๒.

เต ตฺวํ วทสฺสู น หิ เตธ อตฺถิ วาทมฺหิ ชาเต ปฏิเสนิกตฺตาติ ฯ [๓๑๒] วิเสนิกตฺวา ปน เย จรนฺติ ทิฏฺีหิ ทิฏฺึ อวิรุชฺฌมานา เตสุ ตฺวํ กึ ลเภโถ ๑- ปสูร เยสีธ นตฺถี ปรมุคฺคหีตํ ฯ [๓๑๓] วิเสนิกตฺวา ปน เย จรนฺตีติ เสนา วุจฺจติ มารเสนา ฯ กายทุจฺจริตํ มารเสนา วจีทุจฺจริตํ มารเสนา มโนทุจฺจริตํ มารเสนา ราโค มารเสนา โทโส มารเสนา โมโห มารเสนา โกโธ อุปนาโห มกฺโข ปฬาโส อิสฺสา มจฺฉริยํ มายา สาเยฺยํ ถมฺโภ สารมฺโภ มาโน อติมาโน มโท ปมาโท สพฺเพ กิเลสา สพฺเพ ทุจฺจริตา สพฺเพ ทรถา สพฺเพ ปริฬาหา สพฺเพ สนฺตาปา สพฺพากุสลาภิสงฺขารา มารเสนา ฯ วุตฺตํ เหตํ ภควตา กามา เต ปมา เสนา ทุติยารติ วุจฺจติ ฯเปฯ เชตฺวา จ ลภเต สุขนฺติ ฯ ยโต จตูหิ อริยมคฺเคหิ สพฺพา จ มารเสนา สพฺเพ จ ปฏิเสนิกรา กิเลสา ชิตา จ ปราชิตา จ ภคฺคา วิปฺปลุตฺตา ปรมฺมุขา เตน วุจฺจนฺติ วิเสนิกตฺวา ฯ เยติ อรหนฺโต ขีณาสวา ฯ จรนฺตีติ จรนฺติ วิหรนฺติ อิริยนฺติ วตฺเตนฺติ ปาเลนฺติ ยเปนฺติ ยาเปนฺตีติ วิเสนิกตฺวา ปน เย จรนฺติ ฯ [๓๑๔] ทิฏฺีหิ ทิฏฺึ อวิรุชฺฌมานาติ เตสํ ทฺวาสฏฺี ทิฏฺิคตานิ @เชิงอรรถ: ม. ลเภถ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๓.

ปหีนานิ สมุจฺฉินฺนานิ วูปสนฺตานิ ปฏิปฺปสฺสทฺธานิ อภพฺพุปฺปตฺติกานิ าณคฺคินา ทฑฺฒานิ เต ทิฏฺีหิ ทิฏฺึ อวิรุชฺฌมานา อฆฏฺฏิยมานา อปฺปฏิหญฺมานา อปฺปฏิหตมานาติ ทิฏฺีหิ ทิฏฺึ อวิรุชฺฌมานา ฯ [๓๑๕] เตสุ ตฺวํ กึ ลเภโถ ปสูราติ เตสุ อรหนฺเตสุ ขีณาสเวสุ กึ ลเภโถ ปฏิสูร ปฏิปุริส ปฏิสตฺตุ ปฏิมลฺลาติ ๑- เตสุ ตฺวํ กึ ลเภโถ ปสูร ฯ [๓๑๖] เยสีธ นตฺถี ปรมุคฺคหีตนฺติ เยสํ อรหนฺตานํ ขีณาสวานํ อิทํ ปรมํ อคฺคํ เสฏฺ วิเสฏฺ ปาโมกฺขํ อุตฺตมํ ปวรนฺติ คหิตํ ปรามฏฺ อชฺโฌสิตํ อธิมุตฺตํ นตฺถิ น สํวิชฺชติ นุปลพฺภติ ปหีนํ สมุจฺฉินฺนํ วูปสนฺตํ ปฏิปฺปสฺสทฺธํ อภพฺพุปฺปตฺติกํ าณคฺคินา ทฑฺฒนฺติ เยสีธ นตฺถี ปรมุคฺคหีตํ ฯ เตนาห ภควา วิเสนิกตฺวา ปน เย จรนฺติ ทิฏฺีหิ ทิฏฺึ อวิรุชฺฌมานา เตสุ ตฺวํ กึ ลเภโถ ปสูร เยสีธ นตฺถี ปรมุคฺคหีตนฺติ ฯ [๓๑๗] อถ ตฺวํ ปวิตกฺกมาคมา มนสา ทิฏฺิคตานิ จินฺตยนฺโต โธเนน ยุคํ สมาคมา น หิ ตฺวํ สกฺขสิ สมฺปยาตเว ฯ @เชิงอรรถ: โป. ม. ปฏิมลฺลนฺติ ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๔.

[๓๑๘] อถ ตฺวํ ปวิตกฺกมาคมาติ อถาติ ปทสนฺธิ ปทสํสคฺโค ปทปาริปูริ อกฺขรสมวาโย พฺยญฺชนสิลิฏฺตา ปทานุปุพฺพตาเมตํ อถาติ ฯ ปวิตกฺกมาคมาติ ตกฺกนฺโต วิตกฺกนฺโต สงฺกปฺปนฺโต ชโย นุ โข เม ภวิสฺสติ ปราชโย นุ โข เม ภวิสฺสติ กถํ นิคฺคหํ กริสฺสามิ กถํ ปฏิกฺกมฺมํ กริสฺสามิ กถํ วิเสสํ กริสฺสามิ กถํ ปฏิวิเสสํ กริสฺสามิ กถํ อาเวธิยํ กริสฺสามิ กถํ นิพฺเพธิยํ กริสฺสามิ กถํ เฉทํ กริสฺสามิ กถํ มณฺฑลํ กริสฺสามีติ เอวํ ตกฺกนฺโต วิตกฺกนฺโต สงฺกปฺปนฺโต อาคโตสิ อุปาคโตสิ สมฺปตฺโตสิ มยา สทฺธึ สมาคโตสีติ อถ ตฺวํ ปวิตกฺกมาคมา ฯ [๓๑๙] มนสา ทิฏฺิคตานิ จินฺตยนฺโตติ มโนติ ยํ จิตฺตํ มโน มานสํ หทยํ ปณฺฑรํ มโน มนายตนํ มนินฺทฺริยํ วิญฺาณํ วิญฺาณกฺขนฺโธ ตชฺชา มโนวิญฺาณธาตุ ฯ จิตฺเตน ทิฏฺิคตานิ จินฺเตนฺโต วิจินฺเตนฺโต สสฺสโต โลโกติ วา อสสฺสโต โลโกติ วา ฯเปฯ เนว โหติ น น โหติ ตถาคโต ปรมฺมรณาติ วาติ มนสา ทิฏฺิคตานิ จินฺตยนฺโต ฯ [๓๒๐] โธเนน ยุคํ สมาคมา น หิ ตฺวํ สกฺขสิ สมฺปยาตเวติ โธนา วุจฺจติ ปญฺา ยา ปญฺา ปชานนา ฯเปฯ อโมโห ธมฺมวิจโย สมฺมาทิฏฺิ ฯ กึการณา โธนา วุจฺจติ ปญฺา ฯ ตาย ปญฺาย กายทุจฺจริตํ ธุตญฺจ โธตญฺจ สนฺโธตญฺจ นิทฺโธตญฺจ ฯเปฯ สพฺพากุสลาภิสงฺขารา ธุตา จ โธตา จ สนฺโธตา จ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๕.

นิทฺโธตา จ ฯ อถวา สมฺมาทิฏฺิยา มิจฺฉาทิฏฺิ ธุตา จ โธตา จ สนฺโธตา จ นิทฺโธตา จ ฯเปฯ สมฺมาวิมุตฺติยา มิจฺฉาวิมุตฺติ ธุตา จ โธตา จ สนฺโธตา จ นิทฺโธตา จ ฯ อถวา อริเยน อฏฺงฺคิเกน มคฺเคน สพฺเพ อกุสลา สพฺเพ ทุจฺจริตา สพฺเพ ทรถา สพฺเพ ปริฬาหา สพฺเพ สนฺตาปา สพฺพากุสลาภิสงฺขารา ธุตา จ โธตา จ สนฺโธตา จ นิทฺโธตา จ ฯ ภควา อิเมหิ โธเนยฺเยหิ ธมฺเมหิ อุเปโต สมุเปโต อุปคโต สมุปคโต อุปปนฺโน สมุปปนฺโน สมนฺนาคโต ตสฺมา ภควา โธโน ฯ {๓๒๐.๑} โส ธุตราโค ธุตปาโป ธุตกิเลโส ธุตปริฬาโหติ โธโน ฯ โธเนน ยุคํ สมาคมา น หิตฺวํ สกฺขสิ สมฺปยาตเวติ ปสูโร ปริพฺพาชโก นปฺปฏิพโล โธเนน พุทฺเธน ภควตา สทฺธึ ยุคํ สมาคมา ๑- สมาคนฺตฺวา ยุคคฺคาหํ คณฺหิตุํ ๒- สากจฺเฉตุํ สลฺลปิตุํ สากจฺฉํ สมาปชฺชิตุํ ฯ ตํ กิสฺส เหตุ ฯ ปสูโร ปริพฺพาชโก หีโน นิหีโน โอมโก ลามโก ชตุกฺโก ปริตฺโต ฯ {๓๒๐.๒} โส หิ ภควา อคฺโค จ เสฏฺโ จ วิเสฏฺโ จ ปาโมกฺโข[๓]- ปวโร จ ฯ ยถา สโส นปฺปฏิพโล มตฺเตน มาตงฺเคน สทฺธึ ยุคํ สมาคมา สมาคนฺตฺวา ยุคคฺคาหํ คณฺหิตุํ ยถา โกฏฺโก นปฺปฏิพโล สีเหน มิครญฺา สทฺธึ ยุคํ สมาคมา สมาคนฺตฺวา ยุคคฺคาหํ คณฺหิตุํ ยถา วจฺฉโก ตรุณโก เธนุปโก นปฺปฏิพโล อุสเภน พลกฺกกุนา ๔- สทฺธึ ยุคํ สมาคมา สมาคนฺตฺวา ยุคคฺคาหํ คณฺหิตุํ ยถา ธงฺโก @เชิงอรรถ: โป. ม. สมาคมํ ฯ โป. ม. คณฺหิตฺวา ฯ ม. อุตฺตโม จ ฯ ม. จลกกุนา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๖.

นปฺปฏิพโล ครุเฬน เวนเตยฺเยน สทฺธึ ยุคํ สมาคมา สมาคนฺตฺวา ยุคคฺคาหํ คณฺหิตุํ ยถา จณฺฑาโล นปฺปฏิพโล รญฺา จกฺกวตฺตินา สทฺธึ ยุคํ สมาคมา สมาคนฺตฺวา ยุคคฺคาหํ คณฺหิตุํ ยถา ปํสุปีสาจโก นปฺปฏิพโล อินฺเทน เทวรญฺา สทฺธึ ยุคํ สมาคมา สมาคนฺตฺวา ยุคคฺคาหํ คณฺหิตุํ เอวเมว ปสูโร ปริพฺพาชโก นปฺปฏิพโล โธเนน พุทฺเธน ภควตา สทฺธึ ยุคํ สมาคมา สมาคนฺตฺวา ยุคคฺคาหํ คณฺหิตุํ สากจฺเฉตุํ สลฺลปิตุํ สากจฺฉํ สมาปชฺชิตุํ ฯ ตํ กิสฺส เหตุ ฯ ปสูโร ปริพฺพาชโก หีนปญฺโ นิหีนปญฺโ โอมกปญฺโ ลามกปญฺโ ชตุกฺกปญฺโ ปริตฺตปญฺโ ฯ {๓๒๐.๓} โส หิ ภควา มหาปญฺโ ปุถุปญฺโ หาสปญฺโ ชวนปญฺโ ติกฺขปญฺโ นิพฺเพธิกปญฺโ ปญฺาปฺปเภทกุสโล ปภินฺนาโณ อธิคตปฏิสมฺภิโท จตุเวสารชฺชปฺปตฺโต ทสพลธารี ปุริสาสโภ ปุริสสีโห ปุริสนาโค ปุริสาชญฺโ ปุริสโธรโยฺห อนนฺตาโณ อนนฺตเตโช อนนฺตยโส อทฺโธ มหทฺธโน ธนวา เนตา วิเนตา อนุเนตา สญฺาเปตา นิชฺฌาเปตา เปกฺขตา ปสาเรตา ๑- ฯ โส หิ ภควา อนุปฺปนฺนสฺส มคฺคสฺส อุปฺปาเทตา อสญฺชาตสฺส มคฺคสฺส สญฺชเนตา อนกฺขาตสฺส มคฺคสฺส อกฺขาตา มคฺคญฺู มคฺควิทู มคฺคโกวิโท ฯ มคฺคานุคา จ ปนสฺส เอตรหิ สาวกา วิหรนฺติ ปจฺฉา สมนฺนาคตา ฯ โส หิ ภควา ชานํ ชานาติ ปสฺสํ ปสฺสติ จกฺขุภูโต าณภูโต ธมฺมภูโต พฺรหฺมภูโต @เชิงอรรถ: ม. ปสาเทตา ฯ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๗.

วตฺตา ปวตฺตา อตฺถสฺส นินฺเนตา อมตสฺส ทาตา ธมฺมสามิ ตถาคโต ฯ นตฺถิ ตสฺส ภควโต อาตํ อทิฏฺ อวิทิตํ อสจฺฉิกตํ อผุสิตํ ปญฺาย ฯ อตีตํ อนาคตํ ปจฺจุปฺปนฺนํ อุปาทาย สพฺเพ ธมฺมา สพฺพากาเรน พุทฺธสฺส ภควโต าณมุเข อาปาถํ อาคจฺฉนฺติ ฯ ยงฺกิญฺจิ เนยฺยํ นาม อตฺถิ ชานิตพฺพํ ฯ อตฺตตฺโถ วา ปรตฺโถ วา อุภยตฺโถ วา ทิฏฺธมฺมิโก วา อตฺโถ สมฺปรายิโก วา อตฺโถ อุตฺตาโน วา อตฺโถ คมฺภีโร วา อตฺโถ คูโฬฺห วา อตฺโถ ปฏิจฺฉนฺโน วา อตฺโถ เนยฺโย วา อตฺโถ นีโต วา อตฺโถ อนวชฺโช วา อตฺโถ นิกฺกิเลโส วา อตฺโถ โวทาโน วา อตฺโถ ปรมตฺโถ วา สพฺพนฺตํ อนฺโตพุทฺธาเณ ปริวตฺตติ ฯ {๓๒๐.๔} สพฺพํ กายกมฺมํ พุทฺธสฺส ภควโต าณานุปริวตฺตติ สพฺพํ วจีกมฺมํ าณานุปริวตฺตติ สพฺพํ มโนกมฺมํ าณานุปริวตฺตติ ฯ อตีเต พุทฺธสฺส ภควโต อปฺปฏิหตํ าณํ อนาคเต พุทฺธสฺส ภควโต อปฺปฏิหตํ าณํ *- ปจฺจุปฺปนฺเน พุทฺธสฺส ภควโต อปฺปฏิหตํ าณํ ฯ ยาวตกํ เนยฺยํ ตาวตกํ าณํ ยาวตกํ าณํ ตาวตกํ เนยฺยํ เนยฺยปริยนฺติกํ าณํ าณปริยนฺติกํ เนยฺยํ ฯ เนยฺยํ อติกฺกมิตฺวา าณํ นปฺปริวตฺตติ าณํ อติกฺกมิตฺวา เนยฺยปโถ นตฺถิ ฯ อญฺมญฺ- ปริยนฺตฏฺายิโน เต ธมฺมา ฯ ยถา ทฺวินฺนํ สมุคฺคปฏลานํ สมฺมาผุสิตานํ เหฏฺิมํ สมุคฺคปฏลํ อุปริมํ นาติวตฺตติ อุปริมํ สมุคฺคปฏลํ เหฏฺิมํ @เชิงอรรถ: * มีการแก้ไขคำ ณาณํ เป็น าณํ

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๘.

นาติวตฺตติ อญฺมญฺปริยนฺตฏฺายิโน เอวเมว พุทฺธสฺส ภควโต เนยฺยญฺจ าณญฺจ อญฺมญฺปริยนฺตฏฺายิโน ยาวตกํ เนยฺยํ ตาวตกํ าณํ ยาวตกํ าณํ ตาวตกํ เนยฺยํ เนยฺยปริยนฺติกํ าณํ าณปริยนฺติกํ เนยฺยํ เนยฺยํ อติกฺกมิตฺวา าณํ นปฺปริวตฺตติ าณํ อติกฺกมิตฺวา เนยฺยปโถ นตฺถิ อญฺมญฺปริยนฺตฏฺายิโน เต ธมฺมา ฯ สพฺพธมฺเมสุ พุทฺธสฺส ภควโต าณํ ปวตฺตติ ฯ {๓๒๐.๕} สพฺเพ ธมฺมา พุทฺธสฺส ภควโต อาวชฺชนปฏิพทฺธา อากงฺขปฏิพทฺธา มนสิการปฏิพทฺธา จิตฺตุปฺปาทปฏิพทฺธา ฯ สพฺพสตฺเตสุ พุทฺธสฺส ภควโต าณํ ปวตฺตติ ฯ {๓๒๐.๖} สพฺเพสํ สตฺตานํ ภควา อาสยํ ชานาติ อนุสยํ ชานาติ จริตํ ชานาติ อธิมุตฺตึ ชานาติ อปฺปรชกฺเข มหารชกฺเข ติกฺขินฺทฺริเย มุทินฺทฺริเย สฺวากาเร ทฺวากาเร สุวิญฺาปเย ทุวิญฺาปเย ภพฺพาภพฺเพ สตฺเต ปชานาติ ฯ สเทวโก โลโก สมารโก สพฺรหฺมโก สสฺสมณพฺราหฺมณี ปชา สเทวมนุสฺสา อนฺโตพุทฺธาเณ ปริวตฺตติ ฯ {๓๒๐.๗} ยถา เยเกจิ มจฺฉกจฺฉปา อนฺตมโส ติมิติมิงฺคลํ อุปาทาย อนฺโตมหาสมุทฺเท ปริวตฺตนฺติ เอวเมว สเทวโก โลโก สมารโก สพฺรหฺมโก สสฺสมณพฺราหฺมณี ปชา สเทวมนุสฺสา อนฺโตพุทฺธาเณ ปริวตฺตติ ฯ ยถา เยเกจิ ปกฺขี อนฺตมโส ครุฬํ เวนเตยฺยํ อุปาทาย อากาสสฺส ปเทเส ปริวตฺตนฺติ เอวเมว เยปิ เต สารีปุตฺตสมา ปญฺาย เตปิ พุทฺธาณสฺส ปเทเส

--------------------------------------------------------------------------------------------- หน้าที่ ๒๑๙.

ปริวตฺตนฺติ ฯ พุทฺธาณํ เทวมนุสฺสานํ ปญฺ ผริตฺวา อภิภวิตฺวา ติฏฺติ ๑- ฯ {๓๒๐.๘} เยปิ เต ขตฺติยปณฺฑิตา พฺราหฺมณปณฺฑิตา คหปติปณฺฑิตา สมณปณฺฑิตา นิปุณา กตปรปฺปวาทา วาลเวธิรูปา โวภินฺทนฺตา มญฺเ จรนฺติ ปญฺาคเตน ทิฏฺิคตานิ เต ปญฺหํ ๒- อภิสงฺขริตฺวา อภิสงฺขริตฺวา ตถาคตํ ๓- อุปสงฺกมิตฺวา ปุจฺฉนฺติ [๔]- ฯ กถิตา จ วิสชฺชิตา จ เต ปญฺหา ภควตา โหนฺติ นิทฺทิฏฺการณา อุปกฺขิตฺตกา จ ฯ เต ภควโต สมฺปชฺชนฺติ ฯ อถ โข ภควา ตตฺถ อติโรจติ ยทิทํ ปญฺายาติ โธเนน ยุคํ สมาคมา น หิ ตฺวํ สกฺขสิ สมฺปยาตเว ฯ เตนาห ภควา อถ ตฺวํ ปวิตกฺกมาคมา มนสา ทิฏฺิคตานิ จินฺตยนฺโต โธเนน ยุคํ สมาคมา น หิ ตฺวํ สกฺขสิ สมฺปยาตเวติ ฯ อฏฺโม ปสูรสุตฺตนิทฺเทโส นิฏฺิโต ฯ -------------------- @เชิงอรรถ: ติฏฺติเยว ฯ ม. ยุ. ปเญฺห ฯ ม. ตถาคเต ฯ โป. ม. ยุ. คูฬฺหานิ จ @ปฏิจฺฉนฺนานิ จ ฯ


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๒๙ หน้าที่ ๑๙๖-๒๑๙. http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=29&item=268&items=53&pagebreak=1              อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=29&item=268&items=53&pagebreak=1&mode=bracket              อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :- http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=29&item=268&items=53&pagebreak=1              อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :- http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=29&item=268&items=53&pagebreak=1              ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :- http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=29&i=268              The Pali Atthakatha in Thai :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=45&A=6518              The Pali Atthakatha in Roman :- http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=45&A=6518              สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๙ http://84000.org/tipitaka/read/?index_29

อ่านหัวข้อแรกอ่านหัวข้อที่แล้วไม่แสดงหมายเลขหน้า
ในกรณี :- 
   บรรทัดแรกของแต่ละหน้าอ่านหัวข้อถัดไปอ่านหัวข้อสุดท้าย คลิกเพื่อเปลี่ยน ฐญ เป็นแบบไทย

บันทึก ๑๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙. การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย. หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]

สีพื้นหลัง :