อนมตคฺคสํยุตฺตํ
------
ปฐมวคฺโค ปฐโม
[๔๒๑] เอวมฺเม สุตํ เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ
เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเม ฯ ตตฺร โข ฯเปฯ เอตทโวจ
อนมตคฺโคยํ ภิกฺขเว สํสาโร ปุพฺพา โกฏิ น ปญฺญายติ อวิชฺชานีวรณานํ
สตฺตานํ ตณฺหาสญฺโญชนานํ สนฺธาวตํ สํสรตํ ฯ
[๔๒๒] เสยฺยถาปิ ภิกฺขเว ปุริโส ยํ อิมสฺมึ ชมฺพูทีเป
ติณกฏฺฐสาขาปลาสํ ตจฺเฉตฺวา เอกชฺฌํ สํหเรยฺย เอกชฺฌํ สํหริตฺวา
จตุรงฺคุลํ จตุรงฺคุลํ ฆฏิกํ กริตฺวา นิกฺขิเปยฺย อยํ เม มาตา
ตสฺสา เม มาตุ อยํ มาตาติ ฯ อปริยาทินฺนา จ ภิกฺขเว ตสฺส
ปุริสสฺส มาตุ มาตโร อสฺสุ อถ อิมสฺมึ ชมฺพูทีเป ติณกฏฺฐสาขาปลาสํ
ปริกฺขยํ ปริยาทานํ คจฺเฉยฺย ตํ กิสฺส เหตุ อนมตคฺโคยํ ภิกฺขเว
สํสาโร ปุพฺพา โกฏิ น ปญฺญายติ อวิชฺชานีวรณานํ สตฺตานํ
ตณฺหาสญฺโญชนานํ สนฺธาวตํ สํสรตํ เอวํ ทีฆรตฺตํ โข ๑-
ภิกฺขเว ทุกฺขํ ปจฺจนุภูตํ ติปฺปํ ปจฺจนุภูตํ พฺยสนํ ปจฺจนุภูตํ
กฏสี ๒- วฑฺฒิตา ฯ ยาวญฺจิทํ ภิกฺขเว อลเมว สพฺพสงฺขาเรสุ
นิพฺพินฺทิตุํ อลํ วิรชฺชิตุํ อลํ วิมุจฺจิตุนฺติ ฯ ปฐมํ ฯ
[๔๒๓] สาวตฺถิยํ วิหรติ ... ตตฺร โข ภควา ... อนมตคฺโคยํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. โว ฯ เอวมุปริปิ ฯ ๒ โป. ยุ. กฏสิ ฯ
ภิกฺขเว สํสาโร ปุพฺพา โกฏิ น ปญฺญายติ อวิชฺชานีวรณานํ
สตฺตานํ ตณฺหาสญฺโญชนานํ สนฺธาวตํ สํสรตํ ฯ
[๔๒๔] เสยฺยถาปิ ภิกฺขเว ปุริโส อิมํ มหาปฐวึ โกลฏฺฐิมตฺตํ
โกลฏฺฐิมตฺตํ คุฬิกํ ๑- กริตฺวา นิกฺขิเปยฺย อยํ [๒]- เม ปิตา ตสฺส
เม ปิตุ อยํ ปิตาติ ฯ อปริยาทินฺนา จ ภิกฺขเว ตสฺส ปุริสสฺส
ปิตุ ปิตโร อสฺสุ อถายํ มหาปฐวี ปริกฺขยํ ปริยาทานํ คจฺเฉยฺย
ตํ กิสฺส เหตุ อนมตคฺโคยํ ภิกฺขเว สํสาโร ปุพฺพา โกฏิ น
ปญฺญายติ อวิชฺชานีวรณานํ สตฺตานํ ตณฺหาสญฺโญชนานํ สนฺธาวตํ
สํสรตํ เอวํ ทีฆรตฺตํ โข ภิกฺขเว ทุกฺขํ ปจฺจนุภูตํ ติปฺปํ ปจฺจนุภูตํ
พฺยสนํ ปจฺจนุภูตํ กฏสี วฑฺฒิตา ฯ ยาวญฺจิทํ ภิกฺขเว อลเมว
สพฺพสงฺขาเรสุ นิพฺพินฺทิตุํ อลํ วิรชฺชิตุํ อลํ วิมุจฺจิตุนฺติ ฯ ทุติยํ ฯ
[๔๒๕] สาวตฺถิยํ วิหรติ ... ตตฺร โข ภควา ... อนมตคฺโคยํ
ภิกฺขเว สํสาโร ฯเปฯ ตํ กึ มญฺญถ ภิกฺขเว กตมํ นุ โข พหุตรํ
ยํ วา โว อิมินา ทีเฆน อทฺธุนา สนฺธาวตํ สํสรตํ
อมนาปสมฺปโยคา มนาปวิปฺปโยคา กนฺทนฺตานํ โรทนฺตานํ
อสฺสุ ปสนฺทํ ปคฺฆริตํ ยํ วา จตูสุ มหาสมุทฺเทสุ อุทกนฺติ ฯ
ยถา โข มยํ ภนฺเต ภควตา ธมฺมํ เทสิตํ อาชานาม เอตเทว
ภนฺเต พหุตรํ ยํ โน อิมินา ทีเฆน อทฺธุนา สนฺธาวตํ สํสรตํ
อมนาปสมฺปโยคา มนาปวิปฺปโยคา กนฺทนฺตานํ โรทนฺตานํ
อสฺสุ ปสนฺทํ ปคฺฆริตํ น เตฺวว จตูสุ มหาสมุทฺเทสุ อุทกนฺติ ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. มตฺติกาคุฬิกํ ฯ ๒ ยุ. โข ฯ
[๔๒๖] สาธุ สาธุ ภิกฺขเว สาธุ โข เม ตุเมฺห ภิกฺขเว
เอวํ ธมฺมํ เทสิตํ อาชานาถ เอตเทว ภิกฺขเว พหุตรํ ยํ โว
อิมินา ทีเฆน อทฺธุนา สนฺธาวตํ สํสรตํ อมนาปสมฺปโยคา
มนาปวิปฺปโยคา กนฺทนฺตานํ โรทนฺตานํ อสฺสุ ปสนฺทํ ปคฺฆริตํ น
เตฺวว จตูสุ มหาสมุทฺเทสุ อุทกํ ฯ ทีฆรตฺตํ โว ภิกฺขเว มาตุมรณํ
ปจฺจนุภูตํ เตสํ โว มาตุมรณํ ปจฺจนุโภนฺตานํ อมนาปสมฺปโยคา
มนาปวิปฺปโยคา กนฺทนฺตานํ โรทนฺตานํ อสฺสุ ปสนฺทํ ปคฺฆริตํ น
เตฺวว จตูสุ มหาสมุทฺเทสุ อุทกํ ฯ ทีฆรตฺตํ โว ภิกฺขเว ปิตุมรณํ
ปจฺจนุภูตํ ... ภาตุมรณํ ปจฺจนุภูตํ ... ภคินิมรณํ ปจฺจนุภูตํ ...
ปุตฺตมรณํ ปจฺจนุภูตํ ... ธีตุมรณํ ปจฺจนุภูตํ ... ญาติพฺยสนํ
ปจฺจนุภูตํ ... โภคพฺยสนํ ปจฺจนุภูตํ ... ทีฆรตฺตํ โว ภิกฺขเว
โรคพฺยสนํ ปจฺจนุภูตํ เตสํ โว โรคพฺยสนํ ปจฺจนุโภนฺตานํ
อมนาปสมฺปโยคา มนาปวิปฺปโยคา กนฺทนฺตานํ โรทนฺตานํ
อสฺสุ ปสนฺทํ ปคฺฆริตํ น เตฺวว จตูสุ มหาสมุทฺเทสุ อุทกํ ตํ
กิสฺส เหตุ อนมตคฺโคยํ ภิกฺขเว สํสาโร ฯเปฯ ยาวญฺจิทํ
ภิกฺขเว อลเมว สพฺพสงฺขาเรสุ นิพฺพินฺทิตุํ อลํ วิรชฺชิตุํ อลํ
วิมุจฺจิตุนฺติ ฯ ตติยํ ฯ
[๔๒๗] สาวตฺถิยํ วิหรติ ... ตตฺร โข ภควา ... อนมตคฺโคยํ
ภิกฺขเว สํสาโร ฯเปฯ ตํ กึ มญฺญถ ภิกฺขเว กตมํ นุ โข
พหุตรํ ยํ วา โว อิมินา ทีเฆน อทฺธุนา สนฺธาวตํ สํสรตํ มาตุ
ถญฺญํ ปีตํ ยํ วา จตูสุ มหาสมุทฺเทสุ อุทกนฺติ ฯ ยถา โข
มยํ ภนฺเต ภควตา ธมฺมํ เทสิตํ อาชานาม เอตเทว ภนฺเต
พหุตรํ ยํ โน อิมินา ทีเฆน อทฺธุนา สนฺธาวตํ สํสรตํ มาตุ
ถญฺญํ ปีตํ น เตฺวว จตูสุ มหาสมุทฺเทสุ อุทกนฺติ ฯ
[๔๒๘] สาธุ สาธุ ภิกฺขเว สาธุ โข เม ตุเมฺห ภิกฺขเว
เอวํ ธมฺมํ เทสิตํ อาชานาถ เอตเทว ภิกฺขเว พหุตรํ ยํ โว
อิมินา ทีเฆน อทฺธุนา สนฺธาวตํ สํสรตํ มาตุ ถญฺญํ ปีตํ น
เตฺวว จตูสุ มหาสมุทฺเทสุ อุทกํ ตํ กิสฺส เหตุ อนมตคฺโคยํ
ภิกฺขเว สํสาโร ฯเปฯ อลํ วิมุจฺจิตุนฺติ ฯ จตุตฺถํ ฯ
[๔๒๙] สาวตฺถิยํ วิหรติ ... อถ โข อญฺญตโร ภิกฺขุ เยน
ภควา เตนุปสงฺกมิ อุปสงฺกมิตฺวา ฯเปฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน
โข โส ภิกฺขุ ภควนฺตํ เอตทโวจ กีวทีโฆ นุ โข ภนฺเต
กปฺโปติ ฯ ทีโฆ โข ภิกฺขุ กปฺโป โส น สุกโร สงฺขาตุํ
เอตฺตกานิ วสฺสานิ อิติ วา เอตฺตกานิ วสฺสสตานิ อิติ วา
เอตฺตกานิ วสฺสสหสฺสานิ อิติ วา เอตฺตกานิ วสฺสสตสหสฺสานิ
อิติ วาติ ฯ สกฺกา ปน ภนฺเต อุปมา ๑- กาตุนฺติ ฯ
[๔๓๐] สกฺกา ภิกฺขูติ ภควา อโวจ เสยฺยถาปิ ภิกฺขุ มหาเสโล
ปพฺพโต โยชนํ อายาเมน โยชนํ วิตฺถาเรน โยชนํ อุพฺเพเธน
อจฺฉิทฺโท อสุสิโร เอกฆโน ตเมนํ ปุริโส วสฺสสตสฺส วสฺสสตสฺส
อจฺจเยน กาสิเกน วตฺเถน สกึ สกึ ปริมชฺเชยฺย ขิปฺปตรํ โข
โส ภิกฺขุ มหาเสโล ปพฺพโต อิมินา อุปกฺกเมน ปริกฺขยํ ปริยาทานํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อุปมํ ฯ เอวมุปริปิ ฯ
คจฺเฉยฺย น เตฺวว กปฺโป เอวํ ทีโฆ โข ๑- ภิกฺขุ กปฺโป ฯ
เอวํ ทีฆานํ โข ภิกฺขุ กปฺปานํ เนโก กปฺโป สํสิโต เนกํ
กปฺปสตํ สํสิตํ เนกํ กปฺปสหสฺสํ สํสิตํ เนกํ กปฺปสตสหสฺสํ
สํสิตํ ตํ กิสฺส เหตุ อนมตคฺโคยํ ภิกฺขุ สํสาโร ฯเปฯ ยาวญฺจิทํ
ภิกฺขุ อลเมว สพฺพสงฺขาเรสุ นิพฺพินฺทิตุํ อลํ วิรชฺชิตุํ อลํ
วิมุจฺจิตุนฺติ ฯ ปญฺจมํ ฯ
[๔๓๑] สาวตฺถิยํ วิหรติ ... อถ โข อญฺญตโร ภิกฺขุ เยน
ภควา ฯเปฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข โส ภิกฺขุ ภควนฺตํ เอตทโวจ
กีวทีโฆ นุ โข ภนฺเต กปฺโปติ ฯ ทีโฆ โข ภิกฺขุ กปฺโป
โส น สุกโร สงฺขาตุํ เอตฺตกานิ วสฺสานิ อิติ วา ฯเปฯ
เอตฺตกานิ วสฺสสตสหสฺสานิ อิติ วาติ ฯ สกฺกา ปน ภนฺเต
อุปมา กาตุนฺติ ฯ
[๔๓๒] สกฺกา ภิกฺขูติ ภควา อโวจ เสยฺยถาปิ ภิกฺขุ อายสํ
นครํ โยชนํ อายาเมน โยชนํ วิตฺถาเรน โยชนํ อุพฺเพเธน ปุณฺณํ
สาสปานํ คุฬิกาพนฺธํ ๒- ตโต ปุริโส วสฺสสตสฺส วสฺสสตสฺส อจฺจเยน
เอกเมกํ สาสปํ อุทฺธเรยฺย ขิปฺปตรํ โข โส ภิกฺขุ มหาสาสปราสิ
อิมินา อุปกฺกเมน ปริกฺขยํ ปริยาทานํ คจฺเฉยฺย น เตฺวว กปฺโป
เอวํ ทีโฆ โข ภิกฺขุ กปฺโป ฯ เอวํ ทีฆานํ โข ภิกฺขุ กปฺปานํ เนโก
กปฺโป สํสิโต เนกํ กปฺปสตํ สํสิตํ เนกํ กปฺปสหสฺสํ สํสิตํ
เนกํ กปฺปสตสหสฺสํ สํสิตํ ตํ กิสฺส เหตุ อนมตคฺโคยํ ภิกฺขุ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. โขสทฺโท นตฺถิ ฯ ๒ ม. คุฬิกาพทฺธํ ฯ ยุ. จุฬิกาพทฺธํ ฯ
สํสาโร ฯเปฯ อลํ วิมุจฺจิตุนฺติ ฯ ฉฏฺฐํ ฯ
[๔๓๓] สาวตฺถิยํ วิหรติ ... อถ โข สมฺพหุลา ภิกฺขู เยน
ภควา ฯเปฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนา โข เต ภิกฺขู ภควนฺตํ เอตทโวจุํ
กีวพหุกา นุ โข ภนฺเต กปฺปา อพฺภตีตา อติกฺกนฺตาติ ฯ พหุกา
โข ภิกฺขเว กปฺปา อพฺภตีตา อติกฺกนฺตา เต น สุกรา สงฺขาตุํ
เอตฺตกา กปฺปา อิติ วา เอตฺตกานิ กปฺปสตานิ อิติ วา
เอตฺตกานิ กปฺปสหสฺสานิ อิติ วา เอตฺตกานิ กปฺปสตสหสฺสานิ
อิติ วาติ ฯ สกฺกา ปน ภนฺเต อุปมา กาตุนฺติ ฯ
[๔๓๔] สกฺกา ภิกฺขเวติ ภควา อโวจ อิธสฺสุ ภิกฺขเว
จตฺตาโร สาวกา วสฺสสตายุกา วสฺสสตชีวิโน เต เจ ๑- ทิวเส
ทิวเส กปฺปสตสหสฺสํ กปฺปสตสหสฺสํ อนุสฺสเรยฺยุํ ฯ อนนุสฺสริตาว ๒-
ภิกฺขเว เตหิ กปฺปา อสฺสุ ฯ อถ โข เม ๓- จตฺตาโร สาวกา
วสฺสสตายุกา วสฺสสตชีวิโน วสฺสสตสฺส วสฺสสตสฺส อจฺจเยน
กาลํ กเรยฺยุํ ฯ เอวํ พหุกา โข ภิกฺขเว กปฺปา อพฺภตีตา อติกฺกนฺตา
เต น สุกรา สงฺขาตุํ เอตฺตกา กปฺปา อิติ วา เอตฺตกานิ กปฺปสตานิ
อิติ วา เอตฺตกานิ กปฺปสหสฺสานิ อิติ วา เอตฺตกานิ กปฺปสตสหสฺสานิ
อิติ วา ๔- ตํ กิสฺส เหตุ อนมตคฺโคยํ ภิกฺขเว สํสาโร ฯเปฯ อลํ
วิมุจฺจิตุนฺติ ฯ สตฺตมํ ฯ
[๔๓๕] เอกํ สมยํ ภควา ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน กลนฺทกนิวาเป ฯ
อถ โข อญฺญตโร พฺราหฺมโณ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. เจสทฺโท นตฺถิ ฯ ๒ ยุ. อนุสฺสริตาว ฯ ๓ ม. อถ โข เต ฯ
@ยุ. อถ เต ฯ ๔ ม. วาติ ฯ
อุปสงฺกมิตฺวา ภควตา สทฺธึ สมฺโมทิ สมฺโมทนียํ กถํ สาราณียํ
วีติสาเรตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิ ฯ เอกมนฺตํ นิสินฺโน โข โส
พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ เอตทโวจ กีวพหุกา นุ โข โภ โคตม
กปฺปา อพฺภตีตา อติกฺกนฺตาติ ฯ พหุกา โข พฺราหฺมณ กปฺปา
อพฺภตีตา อติกฺกนฺตา เต น สุกรา สงฺขาตุํ เอตฺตกา กปฺปา
อิติ วา เอตฺตกานิ กปฺปสตานิ อิติ วา เอตฺตกานิ กปฺปสหสฺสานิ
อิติ วา เอตฺตกานิ กปฺปสตสหสฺสานิ อิติ วาติ ฯ
สกฺกา ปน โภ โคตม อุปมา กาตุนฺติ ฯ
[๔๓๖] สกฺกา พฺราหฺมณาติ ภควา อโวจ เสยฺยถาปิ พฺราหฺมณ
ยโต จายํ คงฺคานที ปโหติ ยตฺถ จ มหาสมุทฺทํ อปฺเปติ ยา
เอตสฺมึ ๑- อนฺตเร วาลิกา สา น สุกรา สงฺขาตุํ เอตฺตกา วาลิกา
อิติ วา เอตฺตกานิ วาลิกสตานิ อิติ วา เอตฺตกานิ วาลิกสหสฺสานิ
อิติ วา เอตฺตกานิ วาลิกสตสหสฺสานิ อิติ วา ๒- ฯ ตโต พหุตรา
โข พฺราหฺมณ กปฺปา อพฺภตีตา อติกฺกนฺตา เต น สุกรา สงฺขาตุํ
เอตฺตกา กปฺปา อิติ วา เอตฺตกานิ กปฺปสตานิ อิติ วา เอตฺตกานิ
กปฺปสหสฺสานิ อิติ วา เอตฺตกานิ กปฺปสตสหสฺสานิ อิติ วา ตํ
กิสฺส เหตุ อนมตคฺโคยํ พฺราหฺมณ สํสาโร ปุพฺพา โกฏิ น
ปญฺญายติ อวิชฺชานีวรณานํ สตฺตานํ ตณฺหาสญฺโญชนานํ
สนฺธาวตํ สํสรตํ เอวํ ทีฆรตฺตํ โข พฺราหฺมณ ทุกฺขํ ปจฺจนุภูตํ
ติปฺปํ ปจฺจนุภูตํ พฺยสนํ ปจฺจนุภูตํ กฏสี วฑฺฒิตา ฯ
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. ยา จ ตสฺมึ ฯ ๒ ม. วาติ ฯ
ยาวญฺจิทํ พฺราหฺมณ อลเมว สพฺพสงฺขาเรสุ นิพฺพินฺทิตุํ
อลํ วิรชฺชิตุํ อลํ วิมุจฺจิตุนฺติ ฯ
[๔๓๗] เอวํ วุตฺเต โส พฺราหฺมโณ ภควนฺตํ เอตทโวจ
อภิกฺกนฺตํ โภ โคตม อภิกฺกนฺตํ โภ โคตม อุปาสกํ มํ ภวํ
โคตโม ธาเรตุ อชฺชตคฺเค ปาณุเปตํ สรณงฺคตนฺติ ฯ อฏฺฐมํ ฯ
[๔๓๘] สาวตฺถิยํ วิหรติ ... ตตฺร โข ภควา ... อนมตคฺโคยํ
ภิกฺขเว สํสาโร ปุพฺพา โกฏิ น ปญฺญายติ อวิชฺชานีวรณานํ
สตฺตานํ ตณฺหาสญฺโญชนานํ สนฺธาวตํ สํสรตํ ฯเปฯ
[๔๓๙] เสยฺยถาปิ ภิกฺขเว ทณฺโฑ อุปริเวหาสํ ขิตฺโต สกิมฺปิ
มูเลน นิปตติ สกิมฺปิ มชฺเฌน นิปตติ สกิมฺปิ อคฺเคน ๑- นิปตติ
เอวเมว โข ภิกฺขเว อวิชฺชานีวรณา สตฺตา ตณฺหาสญฺโญชนา
สนฺธาวนฺตา สํสรนฺตา สกิมฺปิ อสฺมา โลกา ปรํ โลกํ คจฺฉนฺติ
สกิมฺปิ ปรสฺมา โลกา อิมํ โลกํ อาคจฺฉนฺติ ตํ กิสฺส เหตุ
อนมตคฺโคยํ ภิกฺขเว สํสาโร ฯเปฯ อลํ วิมุจฺจิตุนฺติ ฯ นวมํ ฯ
[๔๔๐] เอกํ สมยํ ภควา ราชคเห วิหรติ คิชฺฌกูเฏ ปพฺพเต ฯ
ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ ภิกฺขโวติ ฯ ภทนฺเตติ เต
ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ ฯ
[๔๔๑] ภควา เอตทโวจ อนมตคฺโคยํ ภิกฺขเว สํสาโร ฯเปฯ
เอกสฺส ปุคฺคลสฺส ภิกฺขเว กปฺปํ สนฺธาวโต สํสรโต สิยา เอวํ
มหา อฏฺฐิกงฺกโล อฏฺฐิปุญฺโช อฏฺฐิราสิ ยถายํ เวปุลฺโล ปพฺพโต
@เชิงอรรถ: ๑ ม. อนฺเตน ฯ
สเจ สํหารโก อสฺส สมฺภตญฺจ น วินสฺเสยฺย ตํ กิสฺส เหตุ
อนมตคฺโคยํ ภิกฺขเว สํสาโร ฯเปฯ อลํ วิมุจฺจิตุนฺติ ฯ
[๔๔๒] อิทมโวจ ภควา อิทํ วตฺวาน สุคโต อถาปรํ
เอตทโวจ สตฺถา
เอกสฺเสเกน กปฺเปน ปุคฺคลสฺสฏฺฐิสญฺจโย
สิยา ปพฺพตสโม ราสิ อิติ วุตฺตํ มเหสินา
โส โข ปนายํ อกฺขาโต เวปุลฺโล ปพฺพโต มหา
อุตฺตโร คิชฺฌกูฏสฺส มคธานํ คิริพฺพเช ๑-
ยโต จ อริยสจฺจานิ สมฺมปฺปญฺญาย ปสฺสติ
ทุกฺขํ ทุกฺขสมุปฺปาทํ ทุกฺขสฺส จ อติกฺกมํ
อริยญฺจฏฺฐงฺคิกํ มคฺคํ ทุกฺขูปสมคามินํ
สตฺตกฺขตฺตุปรมํ ๒- สนฺธาวิตฺวาน ปุคฺคโล
ทุกฺขสฺสนฺตกโร โหติ สพฺพสญฺโญชนกฺขยาติ ฯ ทสมํ ฯ
ปฐมวคฺโค ปฐโม ฯ
ตสฺส อุทฺทานํ
ติณกฏฺฐญฺจ ปฐวี อสฺสุ ขีรญฺจ ปพฺพตํ
สาสปา สาวโก คงฺคา ทณฺโฑ จ ปุคฺคเลน จาติ ฯ
---------
@เชิงอรรถ: ๑ ยุ. คิริพฺพโช ฯ ๒ ม. ยุ. สสตฺตกฺขตฺตุํ ปรมํ ฯ
ทุติยวคฺโค ทุติโย
[๔๔๓] เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ ฯเปฯ ตตฺร
โข ภควา ... อนมตคฺโคยํ ภิกฺขเว สํสาโร ปุพฺพา โกฏิ น
ปญฺญายติ อวิชฺชานีวรณานํ สตฺตานํ ตณฺหาสญฺโญชนานํ สนฺธาวตํ
สํสรตํ ฯ ยํ ภิกฺขเว ปสฺเสยฺยาถ ทุคฺคตํ ทุรุเปตํ นิฏฺฐเมตฺถ
คนฺตพฺพํ อเมฺหหิ ๑- เอวรูปํ ปจฺจนุภูตํ อิมินา ทีเฆน อทฺธุนาติ
ตํ กิสฺส เหตุ อนมตคฺโคยํ ภิกฺขเว สํสาโร ฯเปฯ อลํ
วิมุจฺจิตุนฺติ ฯ ปฐมํ ฯ
[๔๔๔] สาวตฺถิยํ วิหรติ ... ตตฺร โข ภควา ... อนมตคฺโคยํ
ภิกฺขเว สํสาโร ... ยํ ภิกฺขเว ปสฺเสยฺยาถ สุขิตํ สุสชฺชิตํ นิฏฺฐเมตฺถ
คนฺตพฺพํ อเมฺหหิ ๑- เอวรูปํ ปจฺจนุภูตํ อิมินา ทีเฆน อทฺธุนาติ
ตํ กิสฺส เหตุ อนมตคฺโคยํ ภิกฺขเว สํสาโร ปุพฺพา โกฏิ น
ปญฺญายติ ฯเปฯ อลํ วิมุจฺจิตุนฺติ ฯ ทุติยํ ฯ
[๔๔๕] ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน ... อถ โข ตึสมตฺตา ปาเวยฺยกา
ภิกฺขู สพฺเพ อารญฺญิกา สพฺเพ ปิณฺฑปาติกา สพฺเพ ปํสุกูลิกา
สพฺเพ เตจีวริกา สพฺเพ สสญฺโญชนา เยน ภควา เตนุปสงฺกมึสุ
อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทึสุ ฯ
[๔๔๖] อถ โข ภควโต เอตทโหสิ อิเม โข ตึสมตฺตา
ปาเวยฺยกา ภิกฺขู สพฺเพ อารญฺญิกา สพฺเพ ปิณฺฑปาติกา สพฺเพ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. อเมฺหหิปิ ฯ
ปํสุกูลิกา สพฺเพ เตจีวริกา สพฺเพ สสญฺโญชนา ยนฺนูนาหํ อิเมสํ
ตถา ธมฺมํ เทเสยฺยํ ยถา เนสํ อิมสฺมึเยว อาสเน อนุปาทาย
อาสเวหิ จิตฺตานิ วิมุจฺเจยฺยุนฺติ ฯ อถ โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ
ภิกฺขโวติ ฯ ภทนฺเตติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ ฯ
[๔๔๗] ภควา เอตทโวจ อนมตคฺโคยํ ภิกฺขเว สํสาโร
ปุพฺพา โกฏิ น ปญฺญายติ อวิชฺชานีวรณานํ สตฺตานํ ตณฺหาสญฺโญชนานํ
สนฺธาวตํ สํสรตํ ฯ ตํ กึ มญฺญถ ภิกฺขเว กตมํ นุ
โข พหุตรํ ยํ วา โว ภิกฺขเว ๑- อิมินา ทีเฆน อทฺธุนา สนฺธาวตํ
สํสรตํ สีสจฺฉินฺนานํ โลหิตํ ปสนฺทํ ปคฺฆริตํ ยํ วา จตูสุ
มหาสมุทฺเทสุ อุทกนฺติ ฯ ยถา โข มยํ ภนฺเต ภควตา ธมฺมํ
เทสิตํ อาชานาม เอตเทว ภนฺเต พหุตรํ ยํ โน อิมินา
ทีเฆน อทฺธุนา สนฺธาวตํ สํสรตํ สีสจฺฉินฺนานํ โลหิตํ ปสนฺทํ
ปคฺฆริตํ น เตฺวว จตูสุ มหาสมุทฺเทสุ อุทกนฺติ ฯ
[๔๔๘] สาธุ สาธุ ภิกฺขเว สาธุ โข เม ตุเมฺห ภิกฺขเว
เอวํ ธมฺมํ เทสิตํ อาชานาถ เอตเทว ภิกฺขเว พหุตรํ ยํ โว
อิมินา ทีเฆน อทฺธุนา สนฺธาวตํ สํสรตํ สีสจฺฉินฺนานํ โลหิตํ
ปสนฺทํ ปคฺฆริตํ น เตฺวว จตูสุ มหาสมุทฺเทสุ อุทกํ ฯ ทีฆรตฺตํ
โว ภิกฺขเว คุนฺนํ สตํ โคภูตานํ สีสจฺฉินฺนานํ โลหิตํ ปสนฺทํ
ปคฺฆริตํ น เตฺวว จตูสุ มหาสมุทฺเทสุ อุทกํ ฯ ทีฆรตฺตํ โว
ภิกฺขเว มหิสานํ สตํ มหิสภูตานํ สีสจฺฉินฺนานํ โลหิตํ ปสนฺทํ
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. ภิกฺขเวติ นตฺถิ ฯ
ปคฺฆริตํ ฯ ทีฆรตฺตํ โว ภิกฺขเว อุรพฺภานํ สตํ อุรพฺภภูตานํ
ฯเปฯ อชานํ สตํ อชภูตานํ ฯเปฯ มิคานํ สตํ มิคภูตานํ
ฯเปฯ สูกรานํ สตํ สูกรภูตานํ ฯเปฯ กุกฺกุฏานํ สตํ กุกฺกุฏภูตานํ ๑-
ฯเปฯ ทีฆรตฺตํ โว ภิกฺขเว โจรา คามฆาตกาติ คเหตฺวา
สีสจฺฉินฺนานํ โลหิตํ ปสนฺทํ ปคฺฆริตํ ฯ ทีฆรตฺตํ โว ภิกฺขเว
โจรา ปาริปนฺถกาติ คเหตฺวา ฯเปฯ โจรา ปารทาริกาติ คเหตฺวา
สีสจฺฉินฺนานํ โลหิตํ ปสนฺทํ ปคฺฆริตํ น เตฺวว จตูสุ มหาสมุทฺเทสุ
อุทกํ ตํ กิสฺส เหตุ อนมตคฺโคยํ ภิกฺขเว สํสาโร ฯเปฯ
อลํ วิมุจฺจิตุนฺติ ฯ
[๔๔๙] อิทมโวจ ภควา อตฺตมนา เต ภิกฺขู ภควโต ภาสิตํ
อภินนฺทุํ ๒- ฯ อิมสฺมิญฺจ ปน เวยฺยากรณสฺมึ ภญฺญมาเน
ตึสมตฺตานํ ปาเวยฺยกานํ ภิกฺขูนํ อนุปาทาย อาสเวหิ จิตฺตานิ
วิมุจฺจึสูติ ฯ ตติยํ ฯ
[๔๕๐] สาวตฺถิยํ วิหรติ ... ตตฺร โข ภควา ... อนมตคฺโคยํ
ภิกฺขเว สํสาโร ฯเปฯ น โส ภิกฺขเว สตฺโต สุลภรูโป โย น
มาตา ภูตปุพฺโพ อิมินา ทีเฆน อทฺธุนา ตํ กิสฺส เหตุ อนมตคฺโคยํ
ภิกฺขเว สํสาโร ฯเปฯ อลํ วิมุจฺจิตุนฺติ ฯ จตุตฺถํ ฯ
[สพฺเพสํ เอวํ เปยฺยาโล]
[๔๕๑] สาวตฺถิยํ วิหรติ ... ตตฺร โข ภควา ... อนมตคฺโคยํ
ภิกฺขเว สํสาโร ฯเปฯ น โส ภิกฺขเว สตฺโต สุลภรูโป โย
@เชิงอรรถ: ๑ ม. ยุ. กุกฺกุฏ ... สูกร ... ฯ ๒ โป. ม. ยุ. อภินนฺทุนฺติ ฯ
น ปิตา ภูตปุพฺโพ ฯเปฯ ปญฺจมํ ฯ
[๔๕๒] สาวตฺถิยํ วิหรติ ... ตตฺร โข ภควา ... อนมตคฺโคยํ
ภิกฺขเว สํสาโร ฯเปฯ น โส ภิกฺขเว สตฺโต สุลภรูโป โย
น ภาตา ภูตปุพฺโพ ฯเปฯ ฉฏฺฐํ ฯ
[๔๕๓] สาวตฺถิยํ วิหรติ ... ตตฺร โข ภควา ... อนมตคฺโคยํ
ภิกฺขเว สํสาโร ฯเปฯ น โส ภิกฺขเว สตฺโต สุลภรูโป โย
น ภคินี ภูตปุพฺโพ ฯเปฯ สตฺตมํ ฯ
[๔๕๔] สาวตฺถิยํ วิหรติ ... ตตฺร โข ภควา ... อนมตคฺโคยํ
ภิกฺขเว สํสาโร ฯเปฯ น โส ภิกฺขเว สตฺโต สุลภรูโป โย
น ปุตฺโต ภูตปุพฺโพ ฯเปฯ อฏฺฐมํ ฯ
[๔๕๕] สาวตฺถิยํ วิหรติ ... ตตฺร โข ภควา ... อนมตคฺโคยํ
ภิกฺขเว สํสาโร ปุพฺพา โกฏิ น ปญฺญายติ อวิชฺชานีวรณานํ
สตฺตานํ ตณฺหาสญฺโญชนานํ สนฺธาวตํ สํสรตํ ฯ น โส ภิกฺขเว
สตฺโต สุลภรูโป โย น ธีตา ภูตปุพฺโพ อิมินา ทีเฆน อทฺธุนา
ตํ กิสฺส เหตุ อนมตคฺโคยํ ภิกฺขเว สํสาโร ปุพฺพา โกฏิ น
ปญฺญายติ อวิชฺชานีวรณานํ สตฺตานํ ตณฺหาสญฺโญชนานํ สนฺธาวตํ
สํสรตํ ฯ เอวํ ทีฆรตฺตํ โว ภิกฺขเว ทุกฺขํ ปจฺจนุภูตํ
ติปฺปํ ปจฺจนุภูตํ พฺยสนํ ปจฺจนุภูตํ กฏสี วฑฺฒิตา ฯ ยาวญฺจิทํ
ภิกฺขเว อลเมว สพฺพสงฺขาเรสุ นิพฺพินฺทิตุํ อลํ วิรชฺชิตุํ อลํ
วิมุจฺจิตุนฺติ ฯ นวมํ ฯ
[๔๕๖] เอกํ สมยํ ภควา ราชคเห วิหรติ คิชฺฌกูเฏ ปพฺพเต ฯ
ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ ภิกฺขโวติ ฯ ภทนฺเตติ เต
ภิกฺขู ภควโต ปจฺจสฺโสสุํ ฯ
[๔๕๗] ภควา เอตทโวจ อนมตคฺโคยํ ภิกฺขเว สํสาโร
ปุพฺพา โกฏิ น ปญฺญายติ อวิชฺชานีวรณานํ สตฺตานํ ตณฺหาสญฺโญชนานํ
สนฺธาวตํ สํสรตํ ฯ ภูตปุพฺพํ ภิกฺขเว อิมสฺส เวปุลฺลสฺส
ปพฺพตสฺส ปาจีนวํโสเตฺวว สมญฺญา อุทปาทิ ฯ เตน โข ปน
ภิกฺขเว สมเยน มนุสฺสานํ ติวราเตฺวว สมญฺญา อุทปาทิ ฯ
ติวรานํ ภิกฺขเว มนุสฺสานํ จตฺตาฬีสวสฺสสหสฺสานิ อายุปฺปมาณํ
อโหสิ ฯ ติวรา ภิกฺขเว มนุสฺสา ปาจีนวํสํ ปพฺพตํ จตูเหน
อาโรหนฺติ จตูเหน โอโรหนฺติ ฯ เตน โข ปน ภิกฺขเว สมเยน
กกุสนฺโธ ภควา อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ โลเก อุปฺปนฺโน โหติ ฯ
กกุสนฺธสฺส ภิกฺขเว ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส วิธูรสญฺชีวนฺนาม
สาวกยุคํ อโหสิ อคฺคํ ภทฺทยุคํ ฯ ปสฺสถ ภิกฺขเว
สา เจวิมสฺส ปพฺพตสฺส สมญฺญา อนฺตรหิตา เต จ มนุสฺสา
กาลกตา โส จ ภควา ปรินิพฺพุโต ฯ เอวํ อนิจฺจา ภิกฺขเว
สงฺขารา เอวํ อทฺธุวา ภิกฺขเว สงฺขารา เอวํ อนสฺสาสิกา ภิกฺขเว
สงฺขารา ฯ ยาวญฺจิทํ ภิกฺขเว อลเมว สพฺพสงฺขาเรสุ นิพฺพินฺทิตุํ
อลํ วิรชฺชิตุํ อลํ วิมุจฺจิตุํ ฯ
[๔๕๘] ภูตปุพฺพํ ภิกฺขเว อิมสฺส เวปุลฺลสฺส ปพฺพตสฺส
วงฺกโตเตฺวว สมญฺญา อุทปาทิ ฯ เตน โข ปน ภิกฺขเว สมเยน
มนุสฺสานํ โรหิตสฺสาเตฺวว สมญฺญา อุทปาทิ ฯ โรหิตสฺสานํ
ภิกฺขเว มนุสฺสานํ ตึสวสฺสสหสฺสานิ อายุปฺปมาณํ อโหสิ ฯ
โรหิตสฺสา ภิกฺขเว มนุสฺสา วงฺกตํ ปพฺพตํ ตีเหน อาโรหนฺติ ตีเหน
โอโรหนฺติ ฯ เตน โข ปน ภิกฺขเว สมเยน โกนาคมโน ภควา
อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ โลเก อุปฺปนฺโน โหติ ฯ โกนาคมนสฺส ภิกฺขเว
ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ภิยฺโยสุตฺตรํ นาม สาวกยุคํ
อโหสิ อคฺคํ ภทฺทยุคํ ฯ ปสฺสถ ภิกฺขเว สา เจวิมสฺส ปพฺพตสฺส
สมญฺญา อนฺตรหิตา เต จ มนุสฺสา กาลกตา โส จ ภควา
ปรินิพฺพุโต ฯ เอวํ อนิจฺจา ภิกฺขเว สงฺขารา ฯเปฯ อลํ วิมุจฺจิตุํ ฯ
[๔๕๙] ภูตปุพฺพํ ภิกฺขเว อิมสฺส เวปุลฺลสฺส ปพฺพตสฺส
สุปสฺโสเตฺวว สมญฺญา อุทปาทิ ฯ เตน โข ปน ภิกฺขเว สมเยน
มนุสฺสานํ สุปฺปิยาเตฺวว สมญฺญา อุทปาทิ ฯ สุปฺปิยานํ ภิกฺขเว
มนุสฺสานํ วีสติวสฺสสหสฺสานิ อายุปฺปมาณํ อโหสิ ฯ สุปฺปิยา
ภิกฺขเว มนุสฺสา สุปสฺสํ ปพฺพตํ ทฺวีเหน อาโรหนฺติ ทฺวีเหน
โอโรหนฺติ ฯ เตน โข ปน ภิกฺขเว สมเยน กสฺสโป ภควา อรหํ
สมฺมาสมฺพุทฺโธ โลเก อุปฺปนฺโน โหติ ฯ กสฺสปสฺส ภิกฺขเว ภควโต
อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ติสฺส ภารทฺวาชํ นาม สาวกยุคํ อโหสิ
อคฺคํ ภทฺทยุคํ ฯ ปสฺสถ ภิกฺขเว สา เจวิมสฺส ปพฺพตสฺส สมญฺญา
อนฺตรหิตา เต จ มนุสฺสา กาลกตา โส จ ภควา ปรินิพฺพุโต ฯ เอวํ
อนิจฺจา ภิกฺขเว สงฺขารา เอวํ อทฺธุวา ภิกฺขเว สงฺขารา เอวํ
ฯเปฯ อลํ วิมุจฺจิตุํ ฯ
[๔๖๐] เอตรหิ โข ปน ภิกฺขเว อิมสฺส เวปุลฺลสฺส ปพฺพตสฺส
เวปุลฺโลเตฺวว สมญฺญา อุทปาทิ ฯ เอตรหิ โข ปน ภิกฺขเว
อิเมสํ มนุสฺสานํ มาคธกาตฺเวว สมญฺญา อุทปาทิ ฯ มาคธกานํ
ภิกฺขเว มนุสฺสานํ อปฺปกํ อายุปฺปมาณํ ปริตฺตกํ ลหุกํ โย จิรํ
ชีวติ โส วสฺสสตํ อปฺปํ วา ภิยฺโย วา ฯ มาคธกา ภิกฺขเว มนุสฺสา
เวปุลฺลํ ปพฺพตํ มุหุตฺเตเนว อาโรหนฺติ มุหุตฺเตน โอโรหนฺติ ฯ
เอตรหิ โข ปนายํ ภิกฺขเว อรหํ สมฺมาสมฺพุทฺโธ โลเก อุปฺปนฺโน ฯ
มยฺหํ โข ปน ภิกฺขเว สารีปุตฺตโมคฺคลฺลานํ นาม สาวกยุคํ
อคฺคํ ภทฺทยุคํ ฯ ภวิสฺสติ ภิกฺขเว โส สมโย ยา อยญฺเจวิมสฺส
ปพฺพตสฺส สมญฺญา อนฺตรธายิสฺสติ อิเม จ มนุสฺสา กาลํ
กริสฺสนฺติ อหญฺจ ปรินิพฺพายิสฺสามิ ฯ เอวํ อนิจฺจา ภิกฺขเว
สงฺขารา เอวํ อทฺธุวา ภิกฺขเว สงฺขารา เอวํ อนสฺสาสิกา
ภิกฺขเว สงฺขารา ฯ ยาวญฺจิทํ ภิกฺขเว อลเมว สพฺพสงฺขาเรสุ
นิพฺพินฺทิตุํ อลํ วิรชฺชิตุํ อลํ วิมุจฺจิตุนฺติ ฯ
[๔๖๑] อิทมโวจ ภควา อิทํ วตฺวาน สุคโต อถาปรํ
เอตทโวจ สตฺถา
ปาจีนวํโส ติวรานํ โรหิตสฺสาน วงฺกโต
สุปฺปิยานํ สุปสฺโสปิ ๑- มาคธานญฺจ เวปุโล
@เชิงอรรถ: ๑ ม. สุปสฺโสติ ฯ ยุ. สุปสฺสาติ ฯ
อนิจฺจา วต สงฺขารา อุปฺปาทวยธมฺมิโน
อุปฺปชฺชิตฺวา นิรุชฺฌนฺติ เตสํ วูปสโม สุโขติ ฯ ทสมํ ฯ
ทุติยวคฺโค ทุติโย ฯ
ตสฺส อุทฺทานํ
ทุคฺคตํ สุขิตญฺเจว ตึสมาตา ปิเตน จ
ภาตา ภคินี ปุตฺโต จ ธีตา เวปุลฺลปพฺพตํ ฯ
อนมตคฺคสํยุตฺตํ ตติยํ สมตฺตํ ฯ
---------
เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรไทย เล่มที่ ๑๖ หน้าที่ ๒๑๒-๒๒๘.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=16&item=421&items=41&modeTY=2
อ่านโดยใช้เครื่องหมาย [เลขข้อ] เป็นเกณฑ์แบ่งข้อ :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=16&item=421&items=41&modeTY=2&mode=bracket
อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลีอักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/read/roman_item_s.php?book=16&item=421&items=41&modeTY=2
อ่านเทียบพระไตรปิฎกภาษาไทยฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/read/byitem_s.php?book=16&item=421&items=41&modeTY=2
ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=16&i=421
The Pali Atthakatha in Thai :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_th.php?B=12&A=3923
The Pali Atthakatha in Roman :-
http://84000.org/tipitaka/atthapali/read_rm.php?B=12&A=3923
สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๑๖
http://84000.org/tipitaka/read/?index_16
บันทึก ๑๒ ธันวาคม พ.ศ. ๒๕๕๙.
การแสดงผลนี้อ้างอิงข้อมูลจากพระไตรปิฎกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย.
หากพบข้อผิดพลาด กรุณาแจ้งได้ที่ [email protected]
