พระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๑  พระสุตตันตปิฎกเล่มที่ ๑๓ [ฉบับมหาจุฬาฯ]
อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต

                                                                 พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต [๓. ตติยปัณณาสก์]
                                                                 ๕. อาภาวรรค ๓. อาโลกสูตร
๕. อาภาวรรค
หมวดว่าด้วยแสงสว่าง
๑. อาภาสูตร
ว่าด้วยแสงสว่าง
             [๑๔๑] พระผู้มีพระภาคตรัสว่า ภิกษุทั้งหลาย แสงสว่าง ๔ ประการนี้
             แสงสว่าง ๔ ประการ อะไรบ้าง คือ
                          ๑. แสงสว่างแห่งดวงจันทร์   	๒. แสงสว่างแห่งดวงอาทิตย์
                          ๓. แสงสว่างแห่งไฟ            	๔. แสงสว่างแห่งปัญญา
             ภิกษุทั้งหลาย แสงสว่าง ๔ ประการนี้แล
             บรรดาแสงสว่าง ๔ ประการนี้ แสงสว่างแห่งปัญญาเป็นเลิศ
อาภาสูตรที่ ๑ จบ
๒. ปภาสูตร
ว่าด้วยรัศมี
             [๑๔๒] ภิกษุทั้งหลาย รัศมี ๔ ประการนี้
             รัศมี ๔ ประการ อะไรบ้าง คือ
                          ๑. รัศมีแห่งดวงจันทร์   	๒. รัศมีแห่งดวงอาทิตย์
                          ๓. รัศมีแห่งไฟ            	๔. รัศมีแห่งปัญญา
             ภิกษุทั้งหลาย รัศมี ๔ ประการนี้แล
             บรรดารัศมี ๔ ประการนี้ รัศมีแห่งปัญญาเป็นเลิศ
ปภาสูตรที่ ๒ จบ
๓. อาโลกสูตร
ว่าด้วยความสว่าง
             [๑๔๓] ภิกษุทั้งหลาย ความสว่าง ๔ ประการนี้
             ความสว่าง ๔ ประการ อะไรบ้าง คือ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๑ หน้า : ๒๐๙}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต [๓. ตติยปัณณาสก์]
                                                                 ๕. อาภาวรรค ๕. ปัชโชตสูตร
                          ๑. ความสว่างแห่งดวงจันทร์   	๒. ความสว่างแห่งดวงอาทิตย์
                          ๓. ความสว่างแห่งไฟ            	๔. ความสว่างแห่งปัญญา
             ภิกษุทั้งหลาย ความสว่าง ๔ ประการนี้แล
             บรรดาความสว่าง ๔ ประการนี้ ความสว่างแห่งปัญญาเป็นเลิศ
อาโลกสูตรที่ ๓ จบ
๔. โอภาสสูตร
ว่าด้วยความสว่างไสว
             [๑๔๔] ภิกษุทั้งหลาย ความสว่างไสว ๔ ประการนี้
             ความสว่างไสว ๔ ประการ อะไรบ้าง คือ
                          ๑. ความสว่างไสวแห่งดวงจันทร์   	๒. ความสว่างไสวแห่งดวงอาทิตย์
                          ๓. ความสว่างไสวแห่งไฟ             	๔. ความสว่างไสวแห่งปัญญา
             ภิกษุทั้งหลาย ความสว่างไสว ๔ ประการนี้แล
             บรรดาความสว่างไสว ๔ ประการนี้ ความสว่างไสวแห่งปัญญาเป็นเลิศ
โอภาสสูตรที่ ๔ จบ
๕. ปัชโชตสูตร
ว่าด้วยความรุ่งเรือง
             [๑๔๕] ภิกษุทั้งหลาย ความรุ่งเรือง ๔ ประการนี้
             ความรุ่งเรือง ๔ ประการ อะไรบ้าง คือ
                          ๑. ความรุ่งเรืองแห่งดวงจันทร์  	๒. ความรุ่งเรืองแห่งดวงอาทิตย์
                          ๓. ความรุ่งเรืองแห่งไฟ            	๔. ความรุ่งเรืองแห่งปัญญา
             ภิกษุทั้งหลาย ความรุ่งเรือง ๔ ประการนี้แล
             บรรดาความรุ่งเรือง ๔ ประการนี้ ความรุ่งเรืองแห่งปัญญาเป็นเลิศ
ปัชโชตสูตรที่ ๕ จบ
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๑ หน้า : ๒๑๐}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต [๓. ตติยปัณณาสก์]
                                                                 ๕. อาภาวรรค ๗. ทุติยกาลสูตร
๖. ปฐมกาลสูตร
ว่าด้วยกาล สูตรที่ ๑
             [๑๔๖] ภิกษุทั้งหลาย กาล ๔ ประการนี้
             กาล ๔ ประการ อะไรบ้าง คือ
                          ๑. การฟังธรรมตามกาล๑- 	๒. การสนทนาธรรม๒- ตามกาล
                          ๓. ความสงบใจตามกาล    	๔. ความเห็นแจ้งตามกาล
             ภิกษุทั้งหลาย กาล ๔ ประการนี้แล
ปฐมกาลสูตรที่ ๖ จบ
๗. ทุติยกาลสูตร
ว่าด้วยกาล สูตรที่ ๒
             [๑๔๗] ภิกษุทั้งหลาย กาล ๔ ประการนี้ที่บุคคลบำเพ็ญโดยชอบ ให้หมุน
เวียนไปตามโดยชอบ ย่อมให้ถึงความสิ้นอาสวะตามลำดับ
             กาล ๔ ประการ อะไรบ้าง คือ
                          ๑. การฟังธรรมตามกาล  	๒. การสนทนาธรรมตามกาล
                          ๓. ความสงบใจตามกาล  	๔. ความเห็นแจ้งตามกาล
             กาล ๔ ประการนี้แลที่บุคคลบำเพ็ญโดยชอบ ให้หมุนเวียนไปตามโดยชอบ
ย่อมให้ถึงความสิ้นอาสวะตามลำดับ
             เปรียบเหมือนเมื่อฝนเม็ดใหญ่ตกลงบนยอดภูเขา น้ำไหลไปตามที่ลุ่มทำให้ซอกเขา
ลำธาร และห้วยเต็ม ซอกเขา ลำธาร และห้วยเต็มแล้วทำให้หนองเต็ม หนองเต็ม
แล้วทำให้บึงเต็ม บึงเต็มแล้วทำให้แม่น้ำน้อยเต็ม แม่น้ำน้อยเต็มแล้ว ทำให้แม่น้ำ
ใหญ่เต็ม แม่น้ำใหญ่เต็มแล้วก็ทำให้มหาสมุทรเต็ม แม้ฉันใด
@เชิงอรรถ :
@๑ กาล ในที่นี้หมายถึงเวลาที่เหมาะสม (องฺ.จตุกฺก.อ. ๒/๑๔๖/๓๘๓)
@๒ หมายถึงถ้อยคำสนทนาในการถามและตอบปัญหาเกี่ยวกับธรรม (องฺ.จตุกฺก.อ. ๒/๑๔๖/๓๘๓)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๑ หน้า : ๒๑๑}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต [๓. ตติยปัณณาสก์]
                                                                 ๕. อาภาวรรค ๙. สุจริตสูตร
             กาล ๔ ประการนี้ก็ฉันนั้นเหมือนกัน ที่บุคคลบำเพ็ญโดยชอบ ให้หมุนเวียน
ไปตามโดยชอบ ย่อมให้ถึงความสิ้นอาสวะตามลำดับ
ทุติยกาลสูตรที่ ๗ จบ
๘. ทุจจริตสูตร
ว่าด้วยทุจริต
             [๑๔๘] ภิกษุทั้งหลาย วจีทุจริต ๔ ประการนี้
             วจีทุจริต ๔ ประการ อะไรบ้าง คือ
                          ๑. มุสาวาท (พูดเท็จ)          	๒. ปิสุณาวาจา (พูดส่อเสียด)
                          ๓. ผรุสวาจา (พูดคำหยาบ)  	๔. สัมผัปปลาปะ (พูดเพ้อเจ้อ)
             ภิกษุทั้งหลาย วจีทุจริต ๔ ประการนี้แล
ทุจจริตสูตรที่ ๘ จบ
๙. สุจริตสูตร
ว่าด้วยสุจริต
             [๑๔๙] ภิกษุทั้งหลาย วจีสุจริต ๔ ประการนี้
             วจีสุจริต ๔ ประการ อะไรบ้าง คือ
                          ๑. สัจจวาจา (พูดจริง)              	๒. อปิสุณาวาจา (พูดไม่ส่อเสียด)
                          ๓. สัณหวาจา (พูดอ่อนหวาน)  	๔. มันตภาสา๑- (พูดด้วยปัญญา)
             ภิกษุทั้งหลาย วจีสุจริต ๔ ประการนี้แล
สุจริตสูตรที่ ๙ จบ
@เชิงอรรถ :
@๑ มันตภาสา ในที่นี้หมายถึงคำพูดที่กำหนดด้วยปัญญาคือมันตา (องฺ.จตุกฺก.อ. ๒/๑๔๙-๑๕๐/๓๘๓)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๑ หน้า : ๒๑๒}

                                                                 พระสุตตันตปิฎก อังคุตตรนิกาย จตุกกนิบาต [๓. ตติยปัณณาสก์]
                                                                 ๕. อาภาวรรค รวมพระสูตรที่มีในวรรค
๑๐. สารสูตร
ว่าด้วยสารธรรม
             [๑๕๐] ภิกษุทั้งหลาย สารธรรม (ธรรมที่เป็นแก่นสาร) ๔ ประการนี้
             สารธรรม ๔ ประการ อะไรบ้าง คือ
                          ๑. สีลสารธรรม๑- (ธรรมที่เป็นแก่นสารคือศีล)
                          ๒. สมาธิสารธรรม (ธรรมที่เป็นแก่นสารคือสมาธิ)
                          ๓. ปัญญาสารธรรม (ธรรมที่เป็นแก่นสารคือปัญญา)
                          ๔. วิมุตติสารธรรม (ธรรมที่เป็นแก่นสารคือวิมุตติ)
             ภิกษุทั้งหลาย สารธรรม ๔ ประการนี้แล
สารสูตรที่ ๑๐ จบ
อาภาวรรคที่ ๕ จบ
รวมพระสูตรที่มีในวรรคนี้ คือ
                          ๑. อาภาสูตร       	๒. ปภาสูตร
                          ๓. อาโลกสูตร      	๔. โอภาสสูตร
                          ๕. ปัชโชตสูตร     	๖. ปฐมกาลสูตร
                          ๗. ทุติยกาลสูตร   	๘. ทุจจริตสูตร
                          ๙. สุจริตสูตร       	๑๐. สารสูตร
ตติยปัณณาสก์ จบ
@เชิงอรรถ :
@๑ สีลสารธรรม ในที่นี้หมายถึงศีลที่ให้สำเร็จประโยชน์ที่เป็นแก่นสาร (องฺ.จตุกฺก.อ. ๒/๑๔๙-๑๕๐/๓๘๓)
{ที่มา : โปรแกรมพระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่ม : ๒๑ หน้า : ๒๑๓}


             เนื้อความพระไตรปิฎกฉบับมหาจุฬาฯ เล่มที่ ๒๑ หน้าที่ ๒๐๙-๒๑๓.
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_read.php?B=21&A=6206&w=
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/m_siri.php?B=21&siri=131
             ฟังเนื้อความพระไตรปิฎก : [1], [2]. 
             อ่านเทียบพระไตรปิฎกฉบับหลวง :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/v.php?B=21&A=3835&Z=3883&pagebreak=0
             ศึกษาอรรถกถานี้ได้ที่ :-
http://84000.org/tipitaka/attha/attha.php?b=21&i=141
             ศึกษาพระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลี อักษรไทย :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/pali_item_s.php?book=21&item=141&items=10
             ศึกษาพระไตรปิฏกฉบับภาษาบาลี อักษรโรมัน :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/roman_item_s.php?book=21&item=141&items=10
             สารบัญพระไตรปิฎกเล่มที่ ๒๑
http://84000.org/tipitaka/read/?index_mcu21