อรรถกถาเล่มที่ ๘ ภาษาบาลี อักษรไทย
ม.อ. (ปปญฺจ.๒)
หน้าที่ ๒๔๒-๒๔๓.

หน้าที่ ๒๔๒.
กตฺวา อรูปาวจรสมาปตฺตึ นิพฺพตฺเตตฺวา จตูสุ อารุปฺเปสุ นิพฺพตฺตติ,
รูปารูปชฺฌานํ ปาทกํ กตฺวา วิปสฺสนํ วฑฺเฒตฺวา อรหตฺตํ ปาปุณาติ. อสญฺภโว
ปน พาหิรกานํ ตาปสปริพฺพาชกานํ อาจิณฺโณติ อิธ น นิทฺทิฏฺโ. เสสํ
สพฺพตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติ.
                    ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺกถาย
                     สาเลยฺยกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.
                           -----------
                        ๒. เวรญฺชกสุตฺตวณฺณนา
    [๔๔๔] เอวมฺเม สุตนฺติ เวรญฺชกสุตฺตํ. ตตฺถ เวรญฺชกาติ เวรญฺชวาสิโน.
เกนจิเทว กรณีเยนาติ เกนจิเทว อนิยมิตกิจฺเจน. เสสํ สพฺพํ ปุริมสุตฺเต
วุตฺตนเยเนว เวทิตพฺพํ. เกวลํ หิ อิธ อธมฺมจารี วิสมจารีติ เอวํ ปุคฺคลาธิฏฺานา
เทสนา กตา. ปุริมสุตฺเต ธมฺมาธิฏฺานาติ อยํ วิเสโส. เสสํ ตาทิสเมวาติ.
                    ปปญฺจสูทนิยา มชฺฌิมนิกายฏฺกถาย
                      เวรญฺชกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺิตา.
                          ------------
                       ๓. มหาเวทลฺลสุตฺตวณฺณนา
    [๔๔๙] เอวมฺเม สุตนฺติ มหาเวทลฺลสุตฺตํ. ตตฺถ อายสฺมาติ
สคารวสปฺปติสฺสวจนเมตํ. มหาโกฏฺิโตติ ตสฺส เถรสฺส นามํ. ปฏิสลฺลานา วุฏฺิโตติ
ผลสมาปตฺติโต วุฏฺิโต. ทุปฺปญฺโ ทุปฺปญฺโติ เอตฺถ ปญฺาย ทุฏฺ นาม
นตฺถิ, อปฺปญฺโ นิปฺปญฺโติ อตฺโถ. กิตฺตาวตา นุ โขติ การณปริจฺเฉทปุจฺฉา,
กิตฺตเกน นุ โข เอวํ วุจจตีติ อตฺโถ. ปุจฺฉา จ นาเมสา อทิฏฺโชตนาปุจฺฉา
ทิฏฺสํสนฺทนาปุจฺฉา วิมติจฺเฉทนาปุจฺฉา อนุมติปุจฺฉา กเถตุกามฺยตาปุจฺฉาติ
ปญฺจวิธา โหติ. ตาสํ อิทํ นานากรณํ:-
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๔๓.
    "กตมา อทิฏฺโชตนาปุจฺฉา, ปกติยา ลกฺขณํ อญฺาตํ โหติ อทิฏฺ
อตุลิตํ อตีริตํ อวิภูตํ อวิภาวิตํ, ตสฺส าณาย ทสฺสนาย ตุลนาย ตีรณาย
วิภูตาย วิภาวนตฺถาย ปญฺหํ ปุจฺฉติ, อยํ อทิฏฺโชตนาปุจฺฉา.
    กตมา ทิฏฺสํสนฺทนาปุจฺฉา, ปกติยา ลกฺขณํ าตํ โหติ ทิฏฺ ตุลิตํ
ตีริตํ วิภูตํ วิภาวิตํ, อญฺเหิ ปณฺฑิเตหิ สทฺธึ สํสนฺทนตฺถาย ปญฺหํ ปุจฺฉติ.
อยํ ทิฏฺสํสนฺทนาปุจฺฉา.
    กตมา วิมติจฺเฉทนาปุจฺฉา, ปกติยา สํสยปกฺขนฺโน ๑- โหติ วิมติปกฺขนฺโน
เทฺวฬฺหกชาโต "เอวํ นุ โข, น นุ โข, กินฺนุโข, กถํ นุ โข"ติ, โส
วิมติจฺเฉทนตฺถาย ปญฺหํ ปุจฺฉติ, อยํ วิมติจฺเฉทนาปุจฺฉา. ๒-
    "ตํ กึ มญฺถ ภิกฺขเว รูปํ นิจฺจํ วา อนิจฺจํ วาติ อนิจฺจํ ภนฺเต"ติ ๓-
เอวรูปา อนุมตึ คเหตฺวา ธมฺมเทสนากาเล ปุจฺฉา อนุมติปุจฺฉา นาม.
    "จตฺตาโรเม ภิกฺขเว สติปฏฺานา, กตเม จตฺตาโร"ติ ๔- เอวรูปา ภิกฺขุสํฆํ
สยเมว ปุจฺฉิตฺวา สยเมว วิสฺสชฺเชตุกามสฺส ปุจฺฉา กเถตุกามฺยตาปุจฺฉา นาม.
ตาสุ อิธ ทิฏฺสํสนฺทนาปุจฺฉา อธิปฺเปตา.
    เถโร หิ อตฺตโน ทิวาฏฺาเน นิสีทิตฺวา สยเมว ปญฺหํ สมุฏฺาเปตฺวา
สยํ วินิจฺฉินนฺโต อิทํ สุตฺตํ อาทิโต ปฏฺาย มตฺถกํ ปาเปสิ. เอกจฺโจ หิ
ปญฺหํ สมุฏฺาเปตุํเยว สกฺโกติ น นิจฺเฉตุํ, เอกจฺโจ นิจฺเฉตุํเยว ๕- สกฺโกติ
น สมุฏฺาเปตุํ, เอกจฺโจ อุภยํปิ น สกฺโกติ, เอกจฺโจ อุภยํปิ สกฺโกติ. เตสุ
เถโร อุภยํปิ สกฺโกติเยว. กสฺมา? มหาปญฺตาย. มหาปญฺ นิสฺสาย หิ
อิมสฺมึ สาสเน สาริปุตฺตตฺเถโร, มหากจฺจายนตฺเถโร, ปุณฺณตฺเถโร,
กุมารกสฺสปตฺเถโร, อานนฺทตฺเถโร, อยเมว อายสฺมาติ สมฺพหุลา เถรา วิเสสฏฺานํ
อธิคตา, น หิ สกฺกา ยาย วา ตาย วา อปฺปมตฺติกาย ปญฺาย สมนฺนาคเตน
ภิกฺขุนา สาวกปารมีาณสฺส มตฺถกํ ปาปุณิตุํ, มหาปญฺาย ปน สกฺกาติ ๖-
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. สํสยปกฺขนฺโท  เอวมุปริปิ   ๒ ขุ. มหา. ๒๙/๗๐๐/๔๐๙ (สฺยา) ขุ.
@จูฬ. ๓๐/๑๒๒/๔๗ (สฺยา)  ๓ วินย. มหา. ๔/๒๑/๑๘ ปญฺจวคฺคิยกถา
@๔ สํ. มหา ๑๙/๓๙๐/๑๕๑ สุทฺธสุตฺต  ๕ ฉ.ม. นิจฺเฉตุํ   ๖ ม. สกฺโกติ เอวมุปริปิ


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๘ หน้าที่ ๒๔๒-๒๔๓.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=8&page=242&pages=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=8&A=6182&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=8&A=6182&pagebreak=1#p242