อรรถกถาเล่มที่ ๘ ภาษาบาลี อักษรไทย
ม.อ. (ปปญฺจ.๒)
หน้าที่ ๒๒๓-๒๒๔.

หน้าที่ ๒๒๓.
อนาวโฏ อสญฺฉนฺโน, อุภเยนาปิ ปริสุทฺธตํเยว ทีเปติ. น จ ฉิทฺทวาติ สทา
เอกสทิโส อนฺตรนฺตเร ฉิทฺทรหิโต. สํวุโตติ กิเลสานํ ทฺวารํ ปิทหเนน ปิทหิโต,
น วชฺชปฏิจฺฉาทนตฺถาย.
    [๔๑๘] วจีสมาจาเรปิ โย ภิกฺขุ มุสา วทติ, ปิสุณํ กเถติ, ผรุสํ
ภาสติ, สมฺผํ ปลปติ, ตสฺส วจีสมาจาโร อปริสุทฺโธ นาม, อยํ ปน กมฺมปถวเสน
วาริโต. โย ปน คหปติกาติ วา ทาสาติ วา เปสฺสาติ วา อาทีหิ ขุํเสนฺโต
วทติ, ตสฺส วจีสมาจาโร อปริสุทฺโธ นาม, อยํ ปน สิกฺขาปทพนฺเธเนว
ปฏิกฺขิตฺโต. อิมสฺมึ สุตฺเต อุภยมฺเปตํ อกเถตฺวา ปรมสลฺเลโข นาม กถิโต.
โย หิ ภิกฺขุ ทหเรน วา สามเณเรน วา "กจฺจิ ภนฺเต อมฺหากํ อุปชฺฌายํ
ปสฺสถา"ติ วุตฺเต "อาวุโส สมฺพหุลา ภิกฺขุนิโย ๑- เอตสฺมึ ปเทเส วสึสุ, ๒-
อุปชฺฌาโย เต วิกฺกายิกสากภณฺฑิกํ อุกฺขิปิตฺวา คโต ภวิสฺสตี"ติอาทินา นเยน
หสาธิปฺปาโยปิ เอวรูปํ กถํ กเถติ, ตสฺส วจีสมาจาโร อปริสุทฺโธ. วิปรีโต
ปริสุทฺโธ นาม.
    [๔๑๙] มโนสมาจาเร โย ภิกฺขุ อภิชฺฌาลุ พฺยาปนฺนจิตฺโต มิจฺฉาทิฏฺิโก
โหติ, ตสฺส มโนสมาจาโร อปริสุทฺโธ นาม, อยํ ปน กมฺมปถวเสเนว วาริโต.
โย ปน อุปนิกขิตฺตํ ชาตรูปรชตํ สาทิยติ, ตสฺส มโนสมาจาโร อปริสุทฺโธ
นาม, อยํปิ สิกฺขาปทพนฺเธเนว ปฏิกฺขิตฺโต. อิมสฺมึ สุตฺเต อุภยมฺเปตํ อกเถตฺวา
ปรมสลฺเลโข นาม กถิโต, โย ปน ภิกฺขุ กามวิตกฺกํ วา พฺยาปาทวิตกฺกํ
วา วิหึสาวิตกฺกํ วา วิตกฺเกติ, ตสฺส มโนสมาจาโร อปริสุทฺโธ. วิปรีโต
ปริสุทฺโธ นาม.
    [๔๒๐] อาชีวสฺมึ โย ภิกฺขุ อาชีวเหตุ เวชฺชกมฺมํ ปหิณคมนํ คณฺฑผาลนํ ๓-
กโรติ, อรุมกฺขนํ เทติ, เตลํ ปจตีติ เอกวีสติอเนสนาวเสน ชีวิตํ ๔- กปฺเปติ.
โย วา ปน วิญฺาเปตฺวา ภุญฺชติ, ตสฺส อาชีโว อปริสุทฺโธ นาม, อยํ ปน
สิกฺขาปทพนฺเธเนว ปฏิกฺขิตฺโต. อิมสฺมึ สุตฺเต อุภยมฺเปตํ อกเถตฺวา ปรมสลฺเลโข
นาม กถิโต, โย หิ ภิกฺขุ สปฺปินวนีตเตลมธุผาณิตาทีนิ ลภิตฺวา "เสฺว วา
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. ภิกฺขุภิกฺขุนิโย   ๒ ฉ.ม. วิวทึสุ   ๓ สี. ภณฺฑปาลนํ    ๔ ฉ.ม. ชีวิกํ
---------------------------------------------------------------------------------------------
หน้าที่ ๒๒๔.
ปุนทิวเส วา ภวิสฺสตี"ติ สนฺนิธิการกํ ปริภุญฺชติ, โย วา ปน นิมฺพงฺกุราทีนิ
ทิสฺวา สามเณเร วทติ "องฺกุเร ขาทถา"ติ, สามเณรา เถโร ขาทิตุกาโมติ
กปฺปิยํ กตฺวา เทนฺติ, ทหเร ปน สามเณเร วา ปานียํ ปิวถ อาวุโสติ วทติ,
เต เถโร ปานียํ ปิวิตุกาโมติ ปานียํ สุโธวิตฺวา ๑- เทนฺติ, ตํปิ ปริภุญฺชนฺตสฺส
อาชีโว อปริสุทฺโธ นาม โหติ. วิปรีโต ปริสุทฺโธ นาม.
    [๔๒๒] มตฺตญฺูติ ปริเยสนปฏิคฺคหณปริโภเคสุ มตฺตญฺู ยุตฺตญฺู
ปมาณญฺู.
    [๔๒๓] ชาคริยมนุยุตฺตาติ รตฺตินฺทิวํ ฉ โกฏฺาเส กตฺวา เอกสฺมึ
โกฏฺาเส นิทฺทาย โอกาสํ กตฺวา ปญฺจ โกฏฺาเส ชาคริยมฺหิ ยุตฺตปฺปยุตฺตา.
สีหเสยฺยนฺติ เอตฺถ กามโภคิเสยฺยา เปตเสยฺยา สีหเสยฺยา ตถาคตเสยฺยาติ จตสฺโส
เสยฺยา. ตตฺถ "เยภุยฺเยน ภิกฺขเว กามโภคี สตฺตา วาเมน ปสฺเสน เสนฺตี"ติ ๒-
อยํ กามโภคิเสยฺยา, เตสุ หิ ทกฺขิเณน ปสฺเสน เสยฺยา นาม นตฺถิ.
    "เยภุยฺเยน ภิกฺขเว เปตา อุตฺตานา เสนฺตี"ติ ๒- อยํ เปตเสยฺยา. เปตา
หิ อปฺปมํสโลหิตตฺตา อฏฺิสงฺฆาฏชฏิตา ๓- เอเกน ปสฺเสน สยิตุํ น สกฺโกนฺติ,
อุตฺตานาว เสนฺติ.
    "เยภุยฺเยน ภิกฺขเว สีโห มิคราชา นงฺคุฏฺ อนฺตรสตฺถิมฺหิ ปกฺขิปิตฺวา
ทกฺขิเณน ปสฺเสน สยตี"ติ ๒- อยํ สีหเสยฺยา, เตชุสฺสทตฺตา หิ สีโห มิคราชา
เทฺว ปุริมปาเท เอกสฺมึ าเน ปจฺฉิมปาเท เอกสฺมึ เปตฺวา นงฺคุฏฺ
อนฺตรสตฺถิมฺหิ ปกฺขิปิตฺวา ปุริมปาทปจฺฉิมปาทนงฺคุฏฺานํ ิโตกาสํ สลฺลกฺเขตฺวา
ทฺวินฺนํ ปุริมปาทานํ มตฺถเก สีสํ เปตฺวา สยติ, ทิวสมฺปิ สยิตฺวา ปพุชฺฌมาโน
น อุตฺราสนฺโต ปพุชฺฌติ, สีสํ ปน อุกฺขิปิตฺวา ปุริมปาทานํ ิโตกาสํ สลฺลกฺเขติ,
สเจ กิญฺจิ านํ วิชหิตฺวา ิตํ โหติ. "นยิทํ ตุยฺหํ ชาติยา, น สูรภาวสฺส
จ อนุรูปนฺ"ติ อนตฺตมโน หุตฺวา ตตฺเถว สยติ, น โคจราย ปกฺกมติ.
อวิชหิตฺวา ิเต ปน "ตุยฺหํ ชาติยา สูรภาวสฺส จ อนุรูปมิทนฺ"ติ หฏฺตุฏฺโ
@เชิงอรรถ: ๑ ฉ.ม. ปานียสงฺขํ โธวิตฺวา     ๒ องฺ. จตุกฺก. ๒๑/๒๔๖/๒๗๒ เสยฺยาสุตฺต
@๓ สี. อฏฺิสํฆาตฆฏิตา


เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๘ หน้าที่ ๒๒๓-๒๒๔.
http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=8&page=223&pages=2&pagebreak=1&edition=pali
ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ  :-
http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=8&A=5702&pagebreak=1
http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=8&A=5702&pagebreak=1#p223