อรรถกถาเล่มที่ ๗ หน้าที่ ๘๑.

สจฺฉิกิริยาปฏิเวเธน, มคฺคํ ภาวนาปฏิเวเธน. ทุกฺขญฺจ ปริญฺาภิสมเยนาภิสเมติ ฯเปฯ มคฺคํ ภาวนาภิสมเยน อภิสเมติ, โน จ โข อญฺมญฺเน าเณน. เอกาเณเนว หิ เอส นิโรธํ อารมฺมณโต เสสานิ กิจฺจโต ปฏิวิชฺฌติ เจว อภิสเมติ จ. น หิ ตสฺส ตสฺมึ สมเย เอวํ โหติ "อหํ ทุกฺขํ ปริชานามี"ติ วา ฯเปฯ "มคฺคํ ภาเวมี"ติ วาติ, อปิจ ขฺวาสฺส อารมฺมณํ กตฺวา ปฏิเวธวเสน นิโรธํ สจฺฉิกโรโตเยว ตํ าณํ ทุกฺขปริญฺากิจฺจมฺปิ สมุทยปหานกิจฺจมฺปิ มคฺคภาวนากิจฺจมฺปิ กโรติเยว. ตสฺส เอวํ อุปาเยน โยนิโส มนสิกโรโต ตีณิ สํโยชนานิ ปหียนฺติ. วีสติวตฺถุกา สกฺกายทิฏฺิ, อฏฺวตฺถุกา วิจิกิจฺฉา, "สีเลน สุทฺธิ วเตน สุทฺธี"ติ สีลพฺพตานํ ปรามสนโต สีลพฺพตปรามาโสติ. ตตฺถ จตูสุ อาสเวสุ สกฺกายทิฏฺิสีลพฺพตปรามาสา ทิฏฺาสเวน สงฺคหิตา อาสวา เจว สํโยชนา จ. วิจิกิจฺฉา สํโยชนเมว, น อาสโว. "ทสฺสนา ปหาตพฺพา อาสวา"ติ เอตฺถ ปริยาปนฺนตฺตา ปน อาสวาติ. "อิเม วุจฺจนฺติ ฯเปฯ ปหาตพฺพา"ติ อิเม สกฺกายทิฏฺิอาทโย ทสฺสนา ปหาตพฺพา นาม อาสวาติ ทสฺเสนฺโต อาห. อถวา ยา อยํ ฉนฺนํ ทิฏฺีนํ อญฺตรา ทิฏฺิ อุปฺปชฺชตีติ เอวํ สรูเปเนว สกฺกายทิฏฺิ วิภตฺตา. ตํ สนฺธายาห "อิเม วุจฺจนฺติ ภิกฺขเว"ติ. สา จ ยสฺมา สหชาตปหาเนกฏฺเหิ สทฺธึ ปหียติ. ทิฏฺาสเว หิ ปหียมาเน ตํสหชาโต จตูสุ ทิฏฺิสมฺปยุตฺตจิตฺเตสุ กามาสโวปิ อวิชฺชาสโวปิ ปหียติ. ปหาเนกฏฺโ ปน จตูสุ ทิฏฺิวิปฺปยุตฺเตสุ นาคสุปณฺณาทิสมิทฺธิปตฺถนาวเสน อุปฺปชฺชมาโน ภวาสโว. เตเนว สมฺปยุตฺโต อวิชฺชาสโวปิ. ทวีสุ โทมนสฺสจิตฺเตสุ ปาณาติปาตาทินิพฺพตฺตโก อวิชฺชาสโวปิ, ตถา วิจิกิจฺฉาจิตฺตสมฺปยุตฺโต อวิชฺชาสโวปีติ เอวํ สพฺพตฺถาปิ อวเสสา ตโยปิ อาสวา ปหียนฺติ. ตสฺมา พหุวจนนิทฺเทโส กโตติ เอวเมตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพ. เอส โปราณานํ อธิปฺปาโย. ทสฺสนา ปหาตพฺพาติ ทสฺสนํ นาม โสตาปตฺติมคฺโค, เตน ปหาตพฺพาติ อตฺโถ. กสฺมา โสตาปตฺติมคฺโค ทสฺสนํ? ปมํ นิพฺพานทสฺสนโต. นนุ โคตฺรภู ปมตรํ ปสฺสตีติ. โน น ปสฺสติ. ทิสฺวา กตฺตพฺพกิจฺจมฺปน น กโรติ สํโยชนานํ

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๗ หน้าที่ ๘๑. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=7&page=81&pages=1&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=7&A=2029&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=7&A=2029&pagebreak=1#p81