อรรถกถาเล่มที่ ๗ หน้าที่ ๓๔๒.

ตสฺส นามํ. ลิจฺฉวีนํ ปน ปุตฺตตฺตา ลิจฺฉวิปุตฺโตติ วุตฺโต. อจิรปกฺกนฺโตติ วิพฺภมิตฺวา คิหิภาวูปคมเนน อธุนา ปกฺกนฺโต. ปริสตีติ ปริสมชฺเฌ. อุตฺตริมนุสฺสธมฺมาติ เอตฺถ มนุสฺสธมฺโม ^๑- นาม ทส กุสลกมฺมปถา. เต ปฏิเสเธตุํ น สกฺโกติ. กสฺมา? อุปารมฺภภยา. เวสาลิยํ หิ พหู มนุสฺสา รตนตฺตเย ปสนฺนา พุทฺธมามกา ธมฺมมามกา สํฆมามกา. เต ทส กุสลกมฺมปถมตฺตํปิ นตฺถิ สมณสฺส โคตมสฺสาติ วุตฺเต ตฺวํ กตฺถ ภควนฺตํ ปาณํ หนนฺตํ อทฺทส, กตฺถ อทินฺนํ อาทิยนฺตนฺติอาทีนิ วตฺวา อตฺตโน ปมาณํ น ชานาสิ, กึ ทนฺตา เม อตฺถีติ ^๒- ปาสาณสกฺขรานิ ขาทิ, ^๒- อหินงฺคุฏฺเฐ คณฺหิตุํ วายมสิ, กกจทนฺเตสุ ปุปฺผาวลิกํ กีฬิตุํ อิจฺฉสิ, มุขโต เต ทนฺเต ปาเตสฺสามาติ วเทยฺยุํ. โส ตสฺมา ^๓- อุปารมฺภภยา เอวํ วตฺตุํ น สกฺโกติ. อุตฺตริมนุสฺสธมฺมาทิวณฺณนา ตโต อุตฺตรึ ปน วิเสสาธิคมํ ปฏิเสเธนฺโต อุตฺตริมนุสฺสธมฺมา อลมริยญาณทสฺสนวิเสโสติ อาห. ตตฺถ อลมริยํ ญาตุนฺติ อลมริโย, อริยภาวาย สมตฺโถติ วุตฺตํ โหติ. ญาณทสฺสนเมว ญาณทสฺสนวิเสโส. อลมริโย จ โส ญาณทสฺสนวิเสโส จาติ อลมริยญาณทสฺสนวิเสโส. ญาณทสฺสนนฺติ ทิพฺพจกฺขุปิ วิปสฺสนาปิ มคฺโคปิ ผลํปิ ปจฺจเวกขณญาณํปิ สพฺพญฺญุตญาณํปิ วุจฺจติ. "อปฺปมตฺโต สมาโน ญาณทสฺสนํ อาราเธตี"ติ ^๔- หิ เอตฺถ ทิพฺพจกฺขุ ญาณทสฺสนํ นาม. "ญาณทสฺสนาย จิตฺตํ อภินีหรติ อภินินฺนาเมตี"ติ ^๕- เอตฺถ หิ ^๖- วิปสฺสนาญาณํ. "อภพฺพา เต ญาณทสฺสนาย อนุตฺตราย สมฺโพธายา"ติ. ^๗- เอตฺถ มคฺโค. "อยํ มญฺเญ ^*- อุตฺตริมนุสฺสธมฺมา อลมริยญาณทสฺสนวิเสโส อธิคโต ผาสุวิหาโร"ติ ^๘- เอตฺถ ผลญาณํ. "ญาณญฺจ ปน เม ทสฺสนํ อุทปาทิ, `อกุปฺปา เม วิมุตฺติ, อยมนฺติมา ชาติ, นตฺถิทานิ @เชิงอรรถ: ^๑ ปาลิ., ฉ.ม. มนุสฺสธมฺมา, ม.มู. ๑๒/๑๔๖/๑๐๕ สํสนฺเทตพฺพํ @^๒-๒ ปาสาณสกฺขรา ขาทสิ ^๓ ฉ.ม. เตสํ ^๔ ม.มู. ๑๒/๓๑๑/๒๗๙ มหาสาโรปมสุตฺต @^๕ ที.สี. ๙/๒๓๔/๗๗ สามญฺญผลสุตฺต ^๖ ฉ.ม. หิ-สทฺโท น ทิสฺสติ @^๗ องฺ จตุกฺก. ๒๑/๑๙๖/๒๒๕ สาฬฺหสุตฺต ^*๘ ปาลิ. อยมญฺโญ, @ม.มู. ๑๒/๓๒๘/๒๙๑ จูฬโคสิงฺคสุตฺต

เนื้อความอรรถกถาฉบับภาษาบาลี อักษรไทย เล่มที่ ๗ หน้าที่ ๓๔๒. http://84000.org/tipitaka/read/attha_page.php?book=7&page=342&pages=1&modeTY=2&edition=pali ศึกษาพระสูตร (เนื้อความ) นี้แยกตามสารบัญ :- http://84000.org/tipitaka/pitaka_item/read_th.php?B=7&A=8729&modeTY=2&pagebreak=1 http://84000.org/tipitaka/atthapali/th_line.php?B=7&A=8729&modeTY=2&pagebreak=1#p342